2.2.1.3. Mt s quy lut kinh t ch yu ca th trng
* Quy lut gi tr:
- Quy lut gi tr l quy lut kinh t c bn ca sn xut hng ha.  đ!u c sn xut
v trao đ$i hng ha th% & đ c s' ho(t đ)ng ca quy lut gi tr.
- Theo y,u c-u ca quy lut gi tr, ng/0i sn xut mu2n bn đ/3c hng ha tr,n th
tr/0ng, th% l/3ng gi tr ca m)t hng ha c bi4t phi ph6 h3p v7i th0i gian lao
đ)ng x8 h)i c-n thit.
Lu:n t%m cch h( thp hao ph; lao đ)ng c bi4t xu2ng nh< hn ho=c b>ng hao ph;
lao đ)ng x8 h)i c-n thit
Th:ng qua s' vn đ)ng ca gi c th tr/0ng s? thy đ/3c s' ho(t đ)ng ca quy
lut gi tr
+Trong n@n kinh t hng ha, quy lut gi tr c nhAng tc đ)ng c bn sau:
1. Đi#u tit s$n xu&t v( lu th)ng h(ng h*a:
- Nu gi c hng ha b>ng gi tr => n,n sn xut.
- Nu gi c hng ha cao hn gi tr => sn xut c-n m& r)ng đF cung Gng hng
nhi@u hn.
- Nu gi c hng ha thp hn gi tr đang thHa c-n phi thu hIp sn xut.=> =>
2. K,ch th,ch c$i tin k- thut, h/p l1 h*a s$n xu&t nh2m t4ng n4ng su&t lao
đng:
Ng/0i sn xut c gi tr c bi4t nh< hn gi tr x8 h)i, khi bn theo gi tr x8 h)i
s? thu đ/3c nhi@u l3i nhun hn. Ng/3c l(i, ng/0i sn xut c gi tr c bi4t l7n hn gi
tr x8 h)i s? g=p bt l3i ho=c thua lJ. Trnh c(nh tranh v b ph sn ng/0i sn xut phi
lu:n t%m cch lm cho gi tr c bi4t hng ha ca m%nh nh< hn ho=c b>ng gi tr x8 h)i.
Ci tin kL thut, p dNng c:ng ngh4 m7i, đ$i m7i ph/ng php qun lO,…
3. Ph8n h*a nh9ng ngi s$n xu&t th(nh nh9ng ngi gi(u, ngi ngh:o mt
cch t; nhi<n:
Trong qu tr%nh c(nh tranh, nhAng ng/0i sn xut nh(y bQn v7i th tr/0ng, tr%nh
đ) nRng l'c gi<i, sn xut v7i hao ph; c bi4t thp hn mGc hao ph; chung ca x8 h)i s?
tr& n,n giu c. Ng/3c l(i, nhAng ng/0i do h(n ch v@ v2n, kinh nghi4m sn xut tr%nh
đ) c:ng ngh4 l(c hu... th% gi tr c bi4t s? cao hn gi tr x8 h)i v dS l!m vo t%nh tr(ng
thua lJ, dTn đn ph sn.=> Trong n@n kinh t th tr/0ng thu-n tUy, ch(y theo l3i ;ch c
nh!n, đ-u c, gian ln, khng hong kinh t... l nhAng yu t2 c thF lm tRng th,m tc
đ)ng ph!n ha sn xut c6ng nhAng ti,u c'c v@ kinh t x8 h)i khc.
Quy lut gi tr vHa c tc đ)ng đo thi l(c hu, lJi th0i, k;ch th;ch s' tin b), l'a
chVn, đnh gi ng/0i sn xut n,n c-n c s' đi@u tit ca nh n/7c đF h(n ch ti,u
c'c, thUc đWy tc đ)ng t;ch c'c.
* Quy lut cung – c>u:
- Quy lut ny đXi h<i cung – c-u phi c s' th2ng nht, nu kh:ng c s' th2ng nht
giAa chUng th% s? c cc nh!n t2 xut hi4n đi@u chZnh chUng.
- Tr,n th tr/0ng, cung – c-u c m2i quan h4 hAu c v7i nhau, tc d)ng lTn nhau.
Nu cung l7n hn c-u th% gi c thp hn gi tr; ng/3c l(i, nu cung nh< hn c-u
th% gi c cao hn gi tr; nu cung b>ng c-u th% gi c b>ng v7i gi tr.
-  đ!u c th tr/0ng th% & đ c quy lut cung – c-u t\n t(i v ho(t đ)ng m)t cch
khch quan.
* Quy lut lu th)ng ti#n t?
- S2 l/3ng ti@n c-n cho l/u th:ng hng ha đ/3c xc đnh theo m)t quy lut l quy
lut l/u th:ng ti@n t4. s2 l/3ng ti@n c-n thit cho l/u th:ng hng ha & mJi th0i k^
nht đnh đ/3c xc đnh b>ng c:ng thGc t$ng qut sau:
M l s2 l/3ng ti@n c-n thit cho l/u th:ng trong m)t thXi gian nht đnh; P l mGc gi c;
Q l kh2i l/3ng hng ha dch vN đ/a ra l/u th:ng. V l s2 vXng l/u th:ng ca đ\ng ti@n.
- Khi l/u th:ng hng ha pht triFn, vi4c thanh ton kh:ng d6ng ti@n m=t tr& n,n
ph$ bin th% s2 l/3ng ti@n c-n thit cho l/u th:ng đ/3c xc đnh nh/ sau:
Trong đ P.Q l t$ng gi tr hng ha; G1 l t$ng gi c hng ha bn chu; G2 l t$ng
gi c hng ha khu trH cho nhau; G3 l t$ng gi c hng ha đn k^ thanh ton; V l s2
vXng quy trung b%nh ca ti@n t4. Quy lut l/u th:ng ti@n t4 tu!n theo cc nguy,n lO sau:
L/u th:ng ti@n t4 v c ch l/u th:ng ti@n t4 do c ch l/u th:ng hng ha quyt
đnh. Nu ti@n giy đ/3c pht hnh qu nhi@u v/3t qu l/3ng ti@n c-n thit cho
l/u th:ng m ti@n giy l đ(i di4n, s? lm cho ti@n giy b mt gi tr. B&i vy, nh
n/7c kh:ng thF in v pht hnh ti@n giy m)t cch t6y ti4n m phi tu!n theo quy
lut l/u th:ng ti@n t4.
* Quy lut c@nh tranh
Quy lut c(nh tranh l quy lut kinh t đi@u tit m)t cch khch quan m2i quan h4 ganh
đua kinh t giAa cc ch thF trong sn xut v trao đ$i hng ha.
- C(nh tranh trong n)i b) ngnh
C(nh tranh trong n)i b) ngnh l c(nh tranh giAa cc ch thF kinh doanh trong
c6ng m)t ngnh, m)t trong nhAng ph/ng thGc đF th'c hi4n l3i ;ch ca doanh
nghi4p trong c6ng m)t ngnh sn xut.
Kt qu ca c(nh tranh trong n)i b) ngnh l h%nh thnh gi tr th tr/0ng
Gi tr th tr/0ng ch;nh l h%nh thGc biFu hi4n b>ng ti@n ca gi tr th tr/0ng. Gi
c th tr/0ng do gi tr th tr/0ng quyt đnh.
- C(nh tranh giAa cc ngnh
- C(nh tranh giAa cc ngnh l c(nh tranh giAa cc ch thF sn xut kinh doanh giAa
cc ngnh khc nhau.
- C(nh tranh giAa cc ngnh l ph/ng thGc đF cc ch thF sn xut kinh doanh &
cc ngnh sn xut khc nhau t%m kim l3i ;ch ca m%nh. MNc đ;ch ca c(nh tranh
giAa cc ngnh l nh>m t%m ni đ-u t/ c l3i nht.
+ NhAng tc đ)ng t;ch c'c ca c(nh tranh
- ThG nht, c(nh tranh thUc đWy s' pht triFn l'c l/3ng sn xut. t%m kim v Gng
dNng tin b) ki thut, c:ng ngh4 m7i vo sn xut.
- ThG hai, c(nh tranh thUc đWy s' pht triFn n@n kinh t th tr/0ng. MVi vi4c h3p tc,
hV cjng c(nh tranh v7i nhau đF c đ/3c nhAng đi@u ki4n thun l3i trong sn xut
v kinh doanh đF thu đ/3c l3i nhun cao nht.
- ThG ba, c(nh tranh l c ch đi@u chZnh linh ho(t vi4c ph!n b$ cc ngu\n l'c. Phi
th'c hi4n c(nh tranh đF c đ/3c c h)i sk dNng cc ngu\n l'c đF phNc vN cho sn
xut kinh doanh.
- ThG t/, c(nh tranh thUc đWy nRng l'c th<a m8n nhu c-u ca x8 h)i. t%m mVi cch
t(o ra kh2i l/3ng sn phWm đa d(ng, d\i do, phong phU, cht l/3ng t2t, gi thnh
h(, lm cho nhu c-u ca ng/0i ti,u d6ng v x8 h)i đ/3c đp Gng.
+ NhAng tc đ)ng ti,u c'c ca c(nh tranh
- M)t l, c(nh tranh kh:ng lnh m(nh g!y t$n h(i m:i tr/0ng kinh doanh.
- Hai l, c(nh tranh kh:ng lnh m(nh g!y l8ng ph; ngu\n l'c ca x8 h)i.
- Ba l, c(nh tranh kh:ng lnh m(nh lm t$n h(i phUc l3i ca x8 h)i.

Preview text:

2.2.1.3. Mt s quy lut kinh t ch yu ca th trng
* Quy lut gi tr:
- Quy lut gi tr l quy lut kinh t c bn ca sn xut hng ha.  đ!u c sn xut
v trao đ$i hng ha th% & đ c s' ho(t đ)ng ca quy lut gi tr.
- Theo y,u c-u ca quy lut gi tr, ng/0i sn xut mu2n bn đ/3c hng ha tr,n th
tr/0ng, th% l/3ng gi tr ca m)t hng ha c bi4t phi ph6 h3p v7i th0i gian lao đ)ng x8 h)i c-n thit.
 Lu:n t%m cch h( thp hao ph; lao đ)ng c bi4t xu2ng nh< hn ho=c b>ng hao ph; lao đ)ng x8 h)i c-n thit 
Th:ng qua s' vn đ)ng ca gi c th tr/0ng s? thy đ/3c s' ho(t đ)ng ca quy lut gi tr
+Trong n@n kinh t hng ha, quy lut gi tr c nhAng tc đ)ng c bn sau:
1. Đi#u tit s$n xu&t v( lu th)ng h(ng h*a:
- Nu gi c hng ha b>ng gi tr => n,n sn xut.
- Nu gi c hng ha cao hn gi tr => sn xut c-n m& r)ng đF cung Gng hng nhi@u hn. -
Nu gi c hng ha thp hn gi tr đang thHa =>
c-n phi thu hIp sn xut => .
2. K,ch th,ch c$i tin k- thut, h/p l1 h*a s$n xu&t nh2m t4ng n4ng su&t lao đng:
Ng/0i sn xut c gi tr c bi4t nh< hn gi tr x8 h)i, khi bn theo gi tr x8 h)i
s? thu đ/3c nhi@u l3i nhun hn. Ng/3c l(i, ng/0i sn xut c gi tr c bi4t l7n hn gi
tr x8 h)i s? g=p bt l3i ho=c thua lJ. Trnh c(nh tranh v b ph sn ng/0i sn xut phi
lu:n t%m cch lm cho gi tr c bi4t hng ha ca m%nh nh< hn ho=c b>ng gi tr x8 h)i.
 Ci tin kL thut, p dNng c:ng ngh4 m7i, đ$i m7i ph/ng php qun lO,…
3. Ph8n h*a nh9ng ngi s$n xu&t th(nh nh9ng ngi gi(u, ngi ngh:o mt cch t; nhi
Trong qu tr%nh c(nh tranh, nhAng ng/0i sn xut nh(y bQn v7i th tr/0ng, tr%nh
đ) nRng l'c gitr& n,n giu c. Ng/3c l(i, nhAng ng/0i do h(n ch v@ v2n, kinh nghi4m sn xut tr%nh
đ) c:ng ngh4 l(c hu... th% gi tr c bi4t s? cao hn gi tr x8 h)i v dS l!m vo t%nh tr(ng
thua lJ, dTn đn ph sn.=> Trong n@n kinh t th tr/0ng thu-n tUy, ch(y theo l3i ;ch c
nh!n, đ-u c, gian ln, khng hong kinh t... l nhAng yu t2 c thF lm tRng th,m tc
đ)ng ph!n ha sn xut c6ng nhAng ti,u c'c v@ kinh t x8 h)i khc.
 Quy lut gi tr vHa c tc đ)ng đo thi l(c hu, lJi th0i, k;ch th;ch s' tin b), l'a
chVn, đnh gi ng/0i sn xut n,n c-n c s' đi@u tit ca nh n/7c đF h(n ch ti,u
c'c, thUc đWy tc đ)ng t;ch c'c.
* Quy lut cung – c>u:
- Quy lut ny đXi hgiAa chUng th% s? c cc nh!n t2 xut hi4n đi@u chZnh chUng. -
Tr,n th tr/0ng, cung – c-u c m2i quan h4 hAu c v7i nhau, tc d)ng lTn nhau.
Nu cung l7n hn c-u th% gi c thp hn gi tr; ng/3c l(i, nu cung nh< hn c-u
th% gi c cao hn gi tr; nu cung b>ng c-u th% gi c b>ng v7i gi tr. -
 đ!u c th tr/0ng th% & đ c quy lut cung – c-u t\n t(i v ho(t đ)ng m)t cch khch quan.
* Quy lut lu th)ng ti#n t? -
S2 l/3ng ti@n c-n cho l/u th:ng hng ha đ/3c xc đnh theo m)t quy lut l quy
lut l/u th:ng ti@n t4. s2 l/3ng ti@n c-n thit cho l/u th:ng hng ha & mJi th0i k^
nht đnh đ/3c xc đnh b>ng c:ng thGc t$ng qut sau:
M l s2 l/3ng ti@n c-n thit cho l/u th:ng trong m)t thXi gian nht đnh; P l mGc gi c;
Q l kh2i l/3ng hng ha dch vN đ/a ra l/u th:ng. V l s2 vXng l/u th:ng ca đ\ng ti@n. -
Khi l/u th:ng hng ha pht triFn, vi4c thanh ton kh:ng d6ng ti@n m=t tr& n,n
ph$ bin th% s2 l/3ng ti@n c-n thit cho l/u th:ng đ/3c xc đnh nh/ sau:
Trong đ P.Q l t$ng gi tr hng ha; G1 l t$ng gi c hng ha bn chu; G2 l t$ng
gi c hng ha khu trH cho nhau; G3 l t$ng gi c hng ha đn k^ thanh ton; V l s2
vXng quy trung b%nh ca ti@n t4. Quy lut l/u th:ng ti@n t4 tu!n theo cc nguy,n lO sau:
 L/u th:ng ti@n t4 v c ch l/u th:ng ti@n t4 do c ch l/u th:ng hng ha quyt
đnh. Nu ti@n giy đ/3c pht hnh qu nhi@u v/3t qu l/3ng ti@n c-n thit cho
l/u th:ng m ti@n giy l đ(i di4n, s? lm cho ti@n giy b mt gi tr. B&i vy, nh
n/7c kh:ng thF in v pht hnh ti@n giy m)t cch t6y ti4n m phi tu!n theo quy lut l/u th:ng ti@n t4.
* Quy lut c@nh tranh
Quy lut c(nh tranh l quy lut kinh t đi@u tit m)t cch khch quan m2i quan h4 ganh
đua kinh t giAa cc ch thF trong sn xut v trao đ$i hng ha.
- C(nh tranh trong n)i b) ngnh 
C(nh tranh trong n)i b) ngnh l c(nh tranh giAa cc ch thF kinh doanh trong
c6ng m)t ngnh, m)t trong nhAng ph/ng thGc đF th'c hi4n l3i ;ch ca doanh
nghi4p trong c6ng m)t ngnh sn xut. 
Kt qu ca c(nh tranh trong n)i b) ngnh l h%nh thnh gi tr th tr/0ng 
Gi tr th tr/0ng ch;nh l h%nh thGc biFu hi4n b>ng ti@n ca gi tr th tr/0ng. Gi
c th tr/0ng do gi tr th tr/0ng quyt đnh.
- C(nh tranh giAa cc ngnh -
C(nh tranh giAa cc ngnh l c(nh tranh giAa cc ch thF sn xut kinh doanh giAa cc ngnh khc nhau. -
C(nh tranh giAa cc ngnh l ph/ng thGc đF cc ch thF sn xut kinh doanh &
cc ngnh sn xut khc nhau t%m kim l3i ;ch ca m%nh. MNc đ;ch ca c(nh tranh
giAa cc ngnh l nh>m t%m ni đ-u t/ c l3i nht.
+ NhAng tc đ)ng t;ch c'c ca c(nh tranh -
ThG nht, c(nh tranh thUc đWy s' pht triFn l'c l/3ng sn xut. t%m kim v Gng
dNng tin b) ki thut, c:ng ngh4 m7i vo sn xut.
- ThG hai, c(nh tranh thUc đWy s' pht triFn n@n kinh t th tr/0ng. MVi vi4c h3p tc,
hV cjng c(nh tranh v7i nhau đF c đ/3c nhAng đi@u ki4n thun l3i trong sn xut
v kinh doanh đF thu đ/3c l3i nhun cao nht.
- ThG ba, c(nh tranh l c ch đi@u chZnh linh ho(t vi4c ph!n b$ cc ngu\n l'c. Phi
th'c hi4n c(nh tranh đF c đ/3c c h)i sk dNng cc ngu\n l'c đF phNc vN cho sn xut kinh doanh. -
ThG t/, c(nh tranh thUc đWy nRng l'c tht(o ra kh2i l/3ng sn phWm đa d(ng, d\i do, phong phU, cht l/3ng t2t, gi thnh
h(, lm cho nhu c-u ca ng/0i ti,u d6ng v x8 h)i đ/3c đp Gng.
+ NhAng tc đ)ng ti,u c'c ca c(nh tranh -
M)t l, c(nh tranh kh:ng lnh m(nh g!y t$n h(i m:i tr/0ng kinh doanh. -
Hai l, c(nh tranh kh:ng lnh m(nh g!y l8ng ph; ngu\n l'c ca x8 h)i. -
Ba l, c(nh tranh kh:ng lnh m(nh lm t$n h(i phUc l3i ca x8 h)i.