Tóm tắt Đề cương Môn Lịch sử mỹ thuật | Đại học Mỹ thuật Công nghiệp
Design được hiểu đơn giản là thiết kế – quá trình cụ thể hóa ý tưởng trở thành một sản phẩm thực tế. Ngoài ra, “design” có nguồn gốc từ tiếng Latinh “designare” là ý định, ý muốn. Sau này, design còn được dùng phổ biến hơn để chỉ nghề thiết kế. Tài liệu được sưu tầm gồm 43 trang, giúp bạn ôn tập tốt hơn. Mời các bạn đón xem.
Môn: Lịch sử mỹ thuật (MT) 10 tài liệu
Trường: Đại học Mỹ thuật Công nghiệp 92 tài liệu
Tác giả:
Preview text:
lOMoAR cPSD| 60794687 MỤC LỤC
Câu 1. Design và đóng góp của design........................................................................................................................................... Design là
gì?................................................................................................................................................................................................... . Design có vai trò
gì?..................................................................................................................................................................................... Design có ý
nghĩa gì?................................................................................................................................................................................... Thoả thuận xanh” là
gì?............................................................................................................................................................................... Câu 2. Art & Crafts và ảnh
hưởng..................................................................................................................................................... - KN Art &
Crafts........................................................................................................................................................................................... Hoàn cảnh ra
đời............................................................................................................................................................................................ Nhà thiết
kế..................................................................................................................................................................................................... & tác phẩm tiêu
biểu..................................................................................................................................................................................... Ảnh
hưởng............................................................................................................................................................................................. .......... Câu 3. Art Nouveau & ảnh
hưởng..................................................................................................................................................... Art Nouveau là
gì?......................................................................................................................................................................................... Hoàn cảnh ra
đời............................................................................................................................................................................................ Đặc trưng phong
cách.................................................................................................................................................................................. Nhà thiết kế & tác phẩm tiêu
biểu............................................................................................................................................................ Ảnh
hưởng..................................................................................................................................................................................................... .. Câu 4. Art Deco & ảnh
hưởng............................................................................................................................................................ Art Deco là
gì?................................................................................................................................................................................................ Hoàn cảnh ra
đời............................................................................................................................................................................................ Đặc trưng phong
cách.................................................................................................................................................................................. lOMoAR cPSD| 60794687 Nhà thiết kế & tác phẩm tiêu
biểu...........................................................................................................................................................
Erté.................................................................................................................................................................................................. ................... Ảnh
hưởng..................................................................................................................................................................................................... .. Câu 5. Chủ nghĩa cấu
trúc.................................................................................................................................................................. Khái
niệm........................................................................................................................................................................................................ .. Hoàn cảnh ra
đời............................................................................................................................................................................................ Đặc
trưng....................................................................................................................................................................................................... ... NTK & tác
phẩm............................................................................................................................................................................................. Câu
6. Chủ nghĩa hiện đại................................................................................................................................................................... Đặc
điểm................................................................................................................................................................................................ ...........
“Chức năng luôn quan trọng hơn hình thức”.........................................................................................................................
Thiết kế đồ họa và kiểu chữ........................................................................................................................................................ *Design
hightech.................................................................................................................................................................................. Kiến trúc High - Tech là
gì?........................................................................................................................................................................ Kiến trúc High-Tech ở Việt Nam bắt nguồn từ
đâu?........................................................................................................................... Đặc trưng riêng chỉ có ở phong cách High
tech................................................................................................................................... Câu 7. De Stijl & ảnh
hưởng.............................................................................................................................................................. Nguồn gốc và sự ra
đời................................................................................................................................................................................ Đặc trưng của phong cách De
Stijl........................................................................................................................................................... Câu 8. Bauhaus & ảnh
hưởng............................................................................................................................................................ Bauhaus là
gì?................................................................................................................................................................................................. Lịch sử hình thành và phát triển của
Bauhaus...................................................................................................................................... Những đặc trưng cơ bản của
phong cách Bauhaus............................................................................................................................ Sự thống nhất giữa nghệ thuật và thủ công mỹ
nghệ........................................................................................................................
Một số nhà thiết kế và những tác phẩm tiêu biểu cho phong trào Bauhaus.............................................................................. lOMoAR cPSD| 60794687 Ảnh
hưởng............................................................................................................................................................................................. .......... iPhone – một hiện thân của
Bauhaus...................................................................................................................................................... Câu 9. Chủ nghĩa công năng
& ảnh hưởng..................................................................................................................................... Khái
niệm................................................................................................................................................................................................ .......... Bối cảnh lịch
sử............................................................................................................................................................................................... Bối cảnh xã
hội............................................................................................................................................................................................... Bối cảnh kinh
tế.............................................................................................................................................................................................. Đặc điểm
chính............................................................................................................................................................................................... Ví dụ tiêu
biểu................................................................................................................................................................................................. *Phong cách quốc
tế............................................................................................................................................................................ *Chuyển hoá
luận................................................................................................................................................................................. *Chủ
nghĩa thô mộc............................................................................................................................................................................. Câu 10. Design hậu hiện
đại.............................................................................................................................................................. Khái
niệm................................................................................................................................................................................................ .......... Hoàn cảnh ra
đời............................................................................................................................................................................................ Đặc
trưng............................................................................................................................................................................................... ........... NTK & tác
phẩm............................................................................................................................................................................................. Ảnh
hưởng............................................................................................................................................................................................. ..........
*Pop art..............................................................................................................................................................................
Khái niệm......................................................................................................................................................................
Hoàn cảnh ra đời..........................................................................................................................................................
Đặc trưng......................................................................................................................................................................
NTK & TP..................................................................................................................................................................... Ảnh
hưởng................................................................................................................................................................... *Op
art................................................................................................................................................................................
Khái niệm......................................................................................................................................................................
Lịch sử.......................................................................................................................................................................... Câu 11. Chủ nghĩa tối
giản................................................................................................................................................................. lOMoAR cPSD| 60794687 Minimalism là
gì?........................................................................................................................................................................................... Trào lưu Minimalism từ đâu mà
có?......................................................................................................................................................... Ứng dụng Minimalism
trong thiết kế....................................................................................................................................................... Đặc
trưng............................................................................................................................................................................................... ........... NTK &
TP..................................................................................................................................................................................................... ..... Kết
luận................................................................................................................................................................................................. ............ Câu 12. Social
design.......................................................................................................................................................................... Câu 13. Thẩm mỹ công
nghiệp......................................................................................................................................................... Khái niệm thẩm mỹ công
nghiệp.............................................................................................................................................................. Vai
trò........................................................................................................................................................................................................... ..... *Xu hướng thiết kế dạng
module...................................................................................................................................................... Trong thiết kế giao diện người dùng
(UI/UX)................................................................................................................................ 3. Trong xây dựng và kiến
trúc.......................................................................................................................................................... 1. Trong Kiến
trúc.................................................................................................................................................................................. 2. Trong Nội
thất.................................................................................................................................................................................... 3. Trong Đồ
họa...................................................................................................................................................................................... lOMoAR cPSD| 60794687
Câu 1. Design và đóng góp của design Design là gì? -
Design được hiểu đơn giản là thiết kế – quá trình cụ thể hóa ý tưởng trở thành một sản phẩm thực tế.
Ngoài ra, “design” có nguồn gốc từ tiếng Latinh “designare” là ý định, ý muốn. Sau này, design còn được
dùng phổ biến hơn để chỉ nghề thiết kế. -
Trong thực tế, mục đích của việc thiết kế là tạo ra những sản phẩm, dịch vụ mang giá trị, ý nghĩa và sử
dụng trong các chiến dịch quảng cáo, truyền thông,… Design có vai trò gì? -
Truyền tải thông điệp: Thiết kế là ngôn ngữ hình ảnh mạnh mẽ, giúp truyền tải thông điệp một cách
hiệu quả và nhanh chóng hơn lời nói. Một logo đơn giản, một poster bắt mắt, hay một giao diện trực
quan đều có khả năng gây ấn tượng sâu sắc và lưu lại trong tâm trí người xem. -
Xây dựng thương hiệu: Thiết kế đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và nhận diện thương hiệu.
Một thương hiệu có thiết kế đồng bộ, ấn tượng sẽ dễ dàng được khách hàng ghi nhớ và tin tưởng hơn. -
Tăng trải nghiệm người dùng: Thiết kế tốt giúp sản phẩm, dịch vụ trở nên dễ sử dụng, thân thiện và
mang lại trải nghiệm tốt hơn cho người dùng. Điều này góp phần tăng sự hài lòng của khách hàng và tạo ra lòng trung thành. -
Cải thiện hiệu quả làm việc: Thiết kế không chỉ áp dụng cho sản phẩm mà còn cho cả không gian làm
việc. Một không gian làm việc được thiết kế khoa học, đẹp mắt sẽ giúp nhân viên cảm thấy thoải mái,
tăng năng suất làm việc và sáng tạo. -
Phát triển kinh tế: Thiết kế đóng góp vào sự phát triển kinh tế bằng cách tạo ra những sản phẩm mới,
độc đáo, đáp ứng nhu cầu của thị trường và thúc đẩy tiêu dùng. -
Giải quyết các vấn đề xã hội: Thiết kế có thể được sử dụng để giải quyết các vấn đề xã hội như nghèo
đói, bệnh tật, ô nhiễm môi trường. Ví dụ, thiết kế các sản phẩm tái chế, thiết kế các công trình kiến trúc
thân thiện với môi trường,... Design có ý nghĩa gì? -
Hầu hết các sản phẩm xuất hiện trong đời sống thường ngày đều là kết quả của thiết kế, đó có thể là
bìa sách, poster, banner quảng cáo, tạp chí,… hay lớn hơn là một công trình kiến trúc,… Design có thể
ứng dụng trong nhiều lĩnh vực và hiện diện xung quanh chúng ta.
Thoả thuận xanh” là gì? -
“Thoả thuận xanh” Chương trình tổng thể và dài hạn của Liên minh châu Âu (EU) nhằm ứng phó với các
vấn đề khẩn cấp về khí hậu toàn cầu đến năm 2050. Được thông qua ngày 15/01/2020, EGD định hình
chiến lược của EU để đạt mục tiêu phát thải ròng khí nhà kính bằng 0 (trung hòa về phát thải) và trở
thành khu vực kinh tế sử dụng ít nhất các nguồn lực tự nhiên vào năm 2050.
Designer hiện thực hoá
“Thoả thuận xanh” như thế nào? -
Các nhà thiết kế có thể giúp bảo vệ môi trường bằng cách sử dụng vật liệu bền vững, thiết kế bền vững
và giảm mức tiêu thụ năng lượng. Họ cũng có thể cân nhắc tác động xã hội của các thiết kế của mình,
chẳng hạn như các biện pháp sửu dụng lao động công bằng
Các biện pháp hiện thực hoá
“Thoả thuận xanh” -
Thiết kế sản phẩm dễ sửa chữa -
Thiết kế sản phẩm có thể tái sử dụng, tái chế hoặc tái sử dụng -
Xem xét độ bền của sản phẩm -
Giảm mức tiêu thụ năng lượng Sử dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, Giảm vật liệu đóng gói và Xem
xét lại chu kỳ sản phẩm của bao bì. -
Xem xét tác động xã hội Xem xét các biện pháp lao động công bằng và Thúc đẩy tính toàn diện.
Dự án, sản phẩm hướng tới mục tiêu “XANH” lOMoAR cPSD| 60794687
Dự án, sản phẩm hướng tới mục tiêu “XANH” -
Váy dạ hội làm từ scoby của NTK Trần Hùng: Chiếc váy được dệt từ những con scoby
(một loài vi khuẩn cộng sinh để làm giấm) đã già tưởng chừng như đã mất giá trị nhưng tạo nên thiết
kế và sản phẩm vô cùng ấn tượng, qua đó cũng truyền cảm hứng cho những thiết kế tái sử dụng nhiều hơn. -
Các sản phẩm nội thất làm trực tiếp từ thiên nhiên: Bằng cách sử dụng tre nứa vốn quen thuộc trong
văn hoá việt nam, không chỉ mang tính gìn giữ bản sắc dân tộc mà kết hợp với phong cách thiết kế hiện
đại tạo nên không gian ấm cúng nhưng không quá cũ kĩ. -
Các sản phẩm từ ống tre (ống hút tre, ống hút gạo,..): sử dụng thành phần thiên nhiên lành tính,
không tốn quá nhiều nhiên liệu cũng như thuận tiện hơn trong quá trình xử lý rác thải.
Câu 2. Art & Crafts và ảnh hưởng - KN Art & Crafts
Arts and Crafts (Tạm dịch: Nghệ thuật và Thủ công mỹ nghệ) là một phong trào nghệ thuật trong lĩnh vực trang
trí, hàng thủ công và kiến trúc. Lấy cảm hứng từ những ý tưởng của John Ruskin và William Morris, phong trào
nghệ thuật này đặt mối quan tâm đặc biệt đến vai trò của các nghệ nhân. Arts & Crafts ca ngợi thủ công và sự
khéo léo. Arts & Crafts là một phản ứng trước tác động của công nghiệp hóa Anh Thời Victoria: khi mà các kĩ
thuật cá nhân bắt đầu bị ảnh hưởng bởi hệ thống sản xuất hàng loạt. Phong trào này chủ trương cải cách nghệ
thuật ở mọi cấp độ và ở nhiều lĩnh vực xã hội (như một ngôi nhà cũng có thể trở thành một tác phẩm nghệ thuật
chẳng hạn), đồng thời làm hồi sinh các kỹ thuật truyền thống Anh như tráng men, thêu ren và thư pháp…Arts &
Crafts đặt niềm tin vào sự gần gũi của loài người với thiên nhiên, trong nỗi nhớ về cuộc sống êm ả tại địa phương
truyền thống nông thôn Anh – khái niệm mà xuất hiện ở khắp nền văn học, âm nhạc và nghệ thuật tại Anh thời kỳ này. Hoàn cảnh ra đời
Giữa lúc xã hội Anh Quốc đang trong thời kỳ công nghiệp hóa diễn ra mạnh mẽ, trào lưu Art & Crafts ra đời như
một tuyên ngôn đề cao những giá trị về thẩm mỹ và thủ công.
Vào những năm 1860 ở Anh thời Victoria, nghệ thuật không còn là một chủ đề thu hút được sự quan tâm, cũng
như nghề thủ công đang dần bị biến mất do cuộc cách mạng công nghiệp phát triển mạnh mẽ và sự trỗi dậy của
khoa học-công nghệ. Một thập kỷ trước đó, phong trào Pre-Raphaelites nổi tiếng với tôn vinh vẻ đẹp của thi ca,
văn chương và thiên nhiên cũng đã bị biến mất. Tuy nhiên, đó không phải là dấu chấm hết cho sự lãng mạn và
tính thẩm mỹ trong bối cảnh hiện đại hóa.
Art & Crafts phản ánh những mối quan tâm của thời đại, đặc biệt từ những người thợ thủ công. Họ hoàn toàn
bất đồng với cuộc chạy đua tiến bộ và sản xuất hàng loạt do cuộc cách mạng công nghiệp thúc đẩy. Ngoài ra, xã
hội Anh lúc này đang trải qua một sự thay đổi sâu sắc ở nhiều khía cạnh: quan hệ xã hội, nhịp độ làm việc và mức
sống. Chính việc tổ chức lại môi trường này đã tạo ra sự bất an trong dân chúng.
Nhà thiết kế, nghệ sĩ và nhà tư tưởng người Anh William Morris cùng thi sĩ John Ruskin đều có những góc nhìn
giống nhau. Cả hai chống lại sự khách quan hóa của giai cấp công nhân và gắn bó sâu sắc với các giá trị truyền
thống, không tin vào sự tiến bộ xã hội mà Đế quốc Anh đã hứa hẹn, để rồi cùng nhau, họ dệt nên sợi dây liên kết
giữa nghệ thuật trang trí và mỹ thuật. Đặc trưng phong cách
Thật về vật liệu: bảo tồn và nhấn mạnh những phẩm chất tự nhiên của vật liệu được sử dụng để tạo ra thiết kế
là một trong những nguyên tắc quan trọng nhất của phong cách Arts & Crafts. Arts & Crafts bác bỏ lối trang trí
công phu, nhân tạo và bỏ qua những phẩm chất của các vật liệu sử dụng. Hình thức đơn giản: là đặc điểm làm
nên sự nổi bật của phong cách Arts & Crafts. Mặc dù các hoa văn của William Morris tương đối nhiều chi tiết và
màu sắc, hình thức của nó vẫn rất tự nhiên, phẳng và đơn giản. Arts & Crafts không có những trang trí lộng lẫy
thái quá mà thừa thãi, thay vào đó chúng được xây dựng dựa trên cơ sở sử dụng thực tế của đối tượng. lOMoAR cPSD| 60794687
Họa tiết thiên nhiên: Thiên nhiên là một nguồn cảm hứng quan trọng của hoa văn Arts & Crafts.
Các mô típ thường lấy cảm hứng từ hệ thực vật và động vật tại các vùng nông thôn. Mô típ tự nhiên này được
làm cho giống thật nhất có thể.
Yếu tố bản địa: các yếu tố địa phương (trong nước và các vùng nông thôn Anh) cung cấp nguồn cảm hứng vô tận
cho Phong trào nghệ thuật Arts & Crafts. Arts & Crafts là bảo tồn truyền thống. Arts & Crafts phục hồi và đề cao
các kỹ thuật truyền thống cũ, cũng như sự khéo léo của nghệ nhân thủ công mỹ nghệ truyền thống. Nhà thiết kế
& tác phẩm tiêu biểu William Morris
William Morris (1834-1896) là một nhà thiết kế, nghệ nhân, nhà văn, nhà hoạt động xã hội và nhà bảo tồn cách
mạng, người đã giới thiệu một thẩm mỹ thị giác mới và dễ nhận biết ngay lập tức vào nội thất Anh. Morris tiên
phong trong một cách tiếp cận mới mẻ và tươi mới đối với thiết kế và sản xuất, ủng hộ nghề thủ công thủ công
trong thời kỳ lịch sử Anh khi sản xuất hàng loạt công nghiệp đạt đến đỉnh cao. Từ đồ nội thất đến kính màu và
hàng dệt may, các thiết kế của Morris đã liên tục được sản xuất kể từ đó.
Trong thời kỳ mà chủ nghĩa công nghiệp và đô thị hóa ngày càng tăng lên, ông cổ súy một tầm nhìn lý tưởng hóa
về nghề thủ công và tiểu thủ công nghiệp của thời Trung Cổ. Đối với Morris, nghệ thuật sẽ chẳng là gì nếu nó
không phải là sản phẩm của lao động thủ công: một hoạt động mang tính cộng hưởng, thấm nhuần tinh thần,
qua đó con người lớn lên cùng nhau trong mối quan hệ gần gũi và gắn kết với môi trường tự nhiên của họ.
Ngôi nhà Đỏ - William Morris & Philip Webb
Ngôi nhà Đỏ (The Red House), nằm ở Bexleyheath phía đông nam London (Anh), là một tác phẩm tiêu biểu cho
Phong trào Nghệ thuật Thủ công (Art & Craft Movement) và kiến trúc Anh thế kỷ 19. Hồng Ốc được xây dựng
năm 1859, do kiến trúc sư Philip Webb (1831-1915) thiết kế cho bạn ông là William Morris (1834-1896).
Phần trang trí nội thất căn nhà thể hiện tài năng của William Morris. Các sản phẩm trang trí được gắn vào bề mặt
gỗ và vữa xây. Trần phòng khách được mở lên đến mái với các mảng tường sơn hoa do Edward Burne-Jones thiết
kế và thực hiện. Ông đã lấy cảm hứng từ khung cảnh lãng mạn thời Trung cổ của Sir Degravaunt, trong đó kết
hợp hình ảnh William và Jane Morris như Sir Degravaunt và cô dâu của mình. Những hình ảnh đó đã làm dấy lên
sự suy đoán của láng giềng. Ở giữa bức tường phía Nam ngôi nhà là tập hợp những tác phẩm của xưởng mỹ
thuật Morris ở Red Lion Square. Philip Webb đã thêm vào một gác xép làm cho bức tường trở nên giống như
một khu triển lãm kéo dài lên tận mái. Phía trên lò sưởi là một dòng chữ Latin “Nghệ thuật dài lâu, Cuộc sống
ngắn ngủi” (Ars Longa Vita Brevis; Art is Long, Life is Short). William Morris đã nói rằng đây là “căn phòng đẹp
nhất nước Anh” (the most beautiful room in England). Kẻ trộm dâu - William Morris
Kẻ trộm Dâu (Strawberry Thief) là mẫu thiết kế hoa văn vải dệt trang trí nổi tiếng nhất, một trong những tác
phẩm mà ông đã làm việc trên trong vài tháng trước khi tìm ra được cách để in chúng một cách thành công. Loại
vải thành phẩm được định dùng cho rèm hay treo dọc tường, một kiểu trang trí Trung cổ mà người nghệ sĩ vẫn
ủng hộ. Trong khi đó, mẫu hoa văn được dựa trên hình ảnh những chú chim hoét mà thường sẽ trộm lấy những
quả dâu tây từ căn bếp của căn nhà đồng quê của ông ở Biệt thự Kelmscott, và do đó nhuốm màu tình cảm hoài
cổ. Trong khi thiết kế của tán lá rất phức tạp và bắt mặt, và thiết kế có ít phân cấp độ sâu giữa tiền cảnh và hậu
cảnh, những con chim vẫn là tiêu điểm do màu sắc sáng và cách miêu tả tự nhiên của chúng. Chúng cũng tạo ra
một yếu tố mang tính hứng thú tới sự kể chuyện – những nhân vật chính “tinh nghịch” của một câu chuyện trải
quanh bề mặt của tấm vải, giải trí bằng tiếng hót trong khi mang đi những quả mọng quý giá. Ảnh hưởng
Hiện nay, phong trào Art & Craft không chỉ ảnh hưởng tới lĩnh vực thiết kế nội thất mà còn ảnh hưởng đến rất
nhiều lĩnh vực như kiến trúc, dệt thảm, kính màu hay giấy dán tường…
Phong trào thể hiện dưới hình thức nghệ thuật, dệt may, âm nhạc và thậm chí cả các tác phẩm sân khấu. Chủ đề
bao trùm của những tác phẩm này là thiên nhiên, gợi nhớ về thời kỳ trước khi con người sống trong môi trường
đô thị, làm việc bằng các phương pháp và vật liệu truyền thống.
Các tác phẩm của phong cách thiết kế Art & Crafts không chỉ có tính thẩm mỹ cao mà còn có chiều sâu của văn
hóa dân tộc. Trong phong cách thiết kế này, KTS sử dụng đồ thủ công, mỹ nghệ như đồ gỗ, đồ thủ công mây tre,
đồ dệt may, đan lát,...cùng với sử dụng các họa tiết trang trí hướng về thiên nhiên. Bởi, thiên nhiên có ý nghĩa lOMoAR cPSD| 60794687
quan trọng trong quá trình xây dựng cảm hứng thiết kế. Mô tuýp thiết kế phong cách Art & Crafts lấy cảm hứng
từ những con vật, hoa cỏ, cây lá vùng nông thôn. Kết hợp với những gam màu nhã nhặn, họa tiết trang trí được
làm giống thật nhất có thể. Bằng sự thân thiện, gần gũi, phong trào thiết kế này trở thành xu hướng và được ưa
chuộng trong các công trình, thiết kế nội thất ở các nước.
Art & Crafts ảnh hưởng sâu sắc đến chị Minh Tâm và anh Hiếu Trung, hiện là Founder của quán cà phê tên tuổi
với giới trẻ hiện nay: Tammai coffee, với nhiều năm kinh nghiệm sinh sống và tiếp xúc với nhiều văn hoá trên thế
giới, anh chị đã biến Tammai trở nên vô cùng ấm cúng với lối phong cách pha chút Art and Craft giản giản nhưng vô cùng tinh tế.
Ngoài ra anh chị cũng là Co Founder của Umakemego, một hãng nội thất gốm nổi bật thời gian gần đây với phong
cách gần gũi ấm cúng và cũng vô cùng tinh nghịch.
Hoạ sĩ Tùng Lâm là một trong những hoạ sĩ mà phong cách của anh ảnh hưởng sâu sắc từ Art & Crafts. Về mặt
đề tài, hoạ sĩ Tùng Lâm là người ưa ký hoạ về thiên nhiên. Các tác phẩm của ảnh mang nét cổ điển, cùng màu sắc
vô cùng độc đáo, anh cũng là nghệ sĩ thiết kế cho nhiều bộ truyện tên tuổi của Nhã Nam, trong đó phải kể đến
“Cây cam ngọt của tôi” mang dấu ấn vô cùng mạnh mẽ với độc giả.
Câu 3. Art Nouveau & ảnh hưởng Art Nouveau là gì?
Art Nouveau là một phong cách nghệ thuật và kiến trúc, phát triển phổ biến vào cuối thế kỷ XIX
– đầu thế kỷ XX (khoảng từ năm 1890 – 1910), trước khi Thế chiến I nổ ra. Phong cách này được biết đến với các
đặc điểm thiết kế độc đáo. Đặc trưng là các đường cong uốn lượn mềm mại, đường thẳng không đối xứng,…
Hình dạng được lấy cảm hứng từ tự nhiên, hoa lá, cây cỏ, côn trùng,…
Tên gọi “Art Nouveau” trong tiếng Pháp có nghĩa là “nghệ thuật mới”. Trường phái này còn được biết đến dưới
nhiều tên gọi khác nhau tùy theo ngôn ngữ và văn hóa. Chẳng hạn như Jugendstil (nghĩa là “nghệ thuật trẻ” trong
tiếng Đức), Stile Liberty (tiếng Ý), Modernisme (tiếng Tây Ban Nha),… Ở Việt Nam, Art Nouveau còn được biết
đến với tên gọi trường phái “Tân nghệ thuật”.
Phong cách Art Nouveau được áp dụng trong nhiều lĩnh vực thiết kế. Nó xuất hiện trong kiến trúc, hội họa, thời
trang, trang sức, nội thất, dệt may,… Có thể nói, Art Nouveau đánh dấu sự đổi mới trong cách tiếp cận nghệ thuật
và thiết kế, là biểu tượng của sự sáng tạo và phong cách thẩm mỹ độc đáo của thời đại. Hoàn cảnh ra đời
Sự ra đời của Art Nouveau được cho là bắt nguồn từ hai sự ảnh hưởng riêng biệt: thứ nhất là sự ra đời vào
khoảng năm 1880 của phong trào Nghệ thuật và Thủ công Anh (Arts and Crafts), mà cũng giống như Art Nouveau,
là một động thái chống lại sự lộn xộn trong thiết kế và sáng táo của nghệ thuật trang trí thời Victoria; thứ hai là
từ làn sóng đương thời của nghệ thuật Nhật Bản, đặc biệt là tranh in mộc bản, đã ảnh hưởng tới nhiều nghệ sĩ
châu Âu trong những năm 80 và 90 của thế kỷ 19, bao gồm những cái tên như Gustav Klimt, Emile Gallé và James
Abbott McNeill Whistler. Các mộc bản in của Nhật Bản đặc biệt có các hình dạng hoa, dạng củ, và các đường
cong xoáy, là các yếu tố then chốt mà cuối cùng sẽ trở thành Art Nouveau sau này.
Đặc trưng phong cách
Màu sắc: Về màu sắc, Art Nouveau thể hiện sự đột phá trong việc phối màu, kết hợp chúng một cách linh hoạt
và ấn tượng. Màu vàng, bạc và nâu mang lại sự hài hòa, sang trọng. Trong khi các tông màu như xám, xanh, tím
và hồng lại tạo nên không gian thư giãn và gần gũi với tự nhiên.
Hình thái, họa tiết: Art Nouveau chứa đựng nét đẹp mơ màng và trừu tượng. Đặc trưng nổi bật khi nhìn vào một
tác phẩm Art Nouveau chính là sự hoa mỹ và các đường nét uốn lượn mềm mại. Thường xuyên xuất hiện những
hình ảnh cách điệu từ thiên nhiên như hoa, lá,… Đôi khi được lấy từ vẻ đẹp của mái tóc hay hình ảnh nàng tiên, người phụ nữ.
Các tác phẩm nghệ thuật Art Nouveau chi tiết và phức tạp, phô bày vẻ đẹp mềm mại, hấp dẫn mọi ánh nhìn.
Điểm nổi bật của chúng là sự chú trọng vào các đường cong và thiết kế không đối xứng. Đặc trưng của phong
cách này là sự mơ mộng, huyền bí. Có thể liên tưởng đến một câu chuyện cổ tích với những tòa lâu đài hùng vĩ, bí ẩn. lOMoAR cPSD| 60794687
Chất liệu: Art Nouveau hướng đến sự xa hoa. Trong việc chọn lựa chất liệu, phong cách này thường sử dụng kim
loại được mạ vàng hoặc bạc, cùng với thủy tinh phản quang cao cấp để tạo nên sự sang trọng. Ngoài ra, trang
sức, đá cẩm thạch, gỗ quý và lông thú cũng được tận dụng để tôn lên vẻ đẹp và sự quý phái của phong cách này.
Nhà thiết kế & tác phẩm tiêu biểu
James Abbott McNeill Whistler (1834-1903) là một trong những nhân vật quan trọng nhất trong nghệ thuật Hiện
đại và cũng là người tiên phong trong phong trào Hậu Ấn tượng, được tôn vinh bởi phong cách hội họa sáng tạo
cùng cá tính lập dị của ông. Ông là một người táo bạo và tự tin, đồng thời đã nhanh chóng xây dựng tiếng tăm
về những đáp trả bằng phát ngôn và pháp lý với các nhà phê bình nghệ thuật, các thương nhân và các nghệ sĩ đã
xúc phạm tác phẩm của ông.
Các bức tranh, tranh in khắc và tranh phấn màu của ông cô đọng lại xu hướng Hiện đại trong việc tạo ra “nghệ
thuật vị nghệ thuật” – một chân lý được Whistler và những nghệ sĩ khác trong phong trào Thẩm mỹ (Aesthetic
Movement) ca ngợi. Các tác phẩm ấy cũng là đại diện cho một trong những bước chuyển mình sớm nhất từ nghệ
thuật tái hiện truyền thống sang nghệ thuật trừu tượng – vốn là trung tâm của phần lớn nghệ thuật Hiện đại.
James Abbott McNeill Whistler là người tiên phong quan trọng chiến đấu cho cương lĩnh “nghệ thuật vị nghệ
thuật” đấu tranh giải phóng nghệ thuật khỏi nhiệm vụ tái hiện duy nhất và thay vào đó được phép hiện lên là
chính nó. Do vậy, ông là một trong những nhân vật quan trọng nhất của chủ nghĩa Hiện đại, và ông cũng là tác
giả của một trong những bức tranh Mỹ phổ biến nhất thế giới.
Phòng Con công (1877) - James McNeill Whistler & Thomas Jeckyll
Mặc dù được biết đến nhiều nhất nhờ các tác phẩm hội hoạ, Whistler đã được nhà bảo trợ Frederick Leyland đề
nghị tham vấn kiến trúc sư Thomas Jeckyll trong việc thiết kế nội thất phòng ăn trong ngôi nhà của Leyland ở
London. Căn phòng được tạo ra đặc biệt để trưng bày bộ sưu tập đồ sứ Trung Quốc đầy ấn tượng của Leyland
và một bức vẽ thời đầu của Whistler, Công chúa từ xứ sở của sành sứ, được đặt tại vị trí đầy tôn kính phía trên
bệ lò sưởi. Nhưng những điều chỉnh của Whistler nhiều hơn so với dự kiến của Leyland và căn phòng được mọi
người biết đến với tên gọi là Hòa âm tông lam và vàng kim: Phòng con Công. Whistler đã chọn bức tranh lấy cảm
hứng từ Nhật Bản của mình làm chủ đề cho căn phòng, tô điểm cho các đường gờ và sơn tường bằng hoa văn
trang trí cũng như sửa lại lớp da phủ tường bằng một chút sơn màu vàng để làm nổi bật màu sắc trong bức tranh
của ông. Những sửa đổi nhỏ này đã được Leyland chấp thuận. Nhưng khi vận chuyển đi Liverpool, Whistler đã
thực hiện nhiều thay đổi khác, những cải tiến này đã được thực hiện mà không có sự chấp thuận của Leyland,
gây ra bất đồng giữa hai người về khoản bồi thường thỏa đáng cho dự án. Whistler bày tỏ sự thất vọng của mình
với Leyland bằng cách vẽ một bức tranh tường mô tả hai con công đang đánh nhau, được cho là đại diện cho
nghệ sĩ và người bảo trợ. Whistler không bao giờ nhìn thấy căn phòng thêm lần nữa và mối quan hệ của ông với
Leyland cũng không bao giờ lành lại.
Nội thất được trang trí công phu cho thấy hiểu biết sâu sắc của Whistler về thẩm mỹ Nhật Bản, đồng thời khẳng
định nghệ sĩ là người đi trước trong phong cách Art Nouveau sẽ phát triển chỉ trong vài thập kỷ sau đó. Được
tôn vinh như một ví dụ tinh túy về thẩm mỹ Anh – Nhật, Phòng Con công đã thu hút các họa sĩ trường phái Biểu
hiện Trừu tượng sau này. Thông qua bức tranh tường về hai con công đang chiến đấu mang tựa đề Nghệ thuật
và Tiền bạc, tác phẩm của Whistler cũng trở thành một minh chứng quan trọng trực quan cho niềm đam mê
mãnh liệt của nghệ sĩ, trong việc bảo vệ tác phẩm và quá trình sáng tạo của mình, dù thường gây tổn hại đến
mối quan hệ của ông với những người bảo trợ và các nhà phê bình.
Gustav Klimt ( 1862 - 1918) là một họa sĩ nổi tiếng người Áo tại một khu vực ngoại ô của Vienna,
Áo-Hung. Ông là con trai của Ernst Klimt, một nhà trang trí nội thất và nghệ sĩ thủ công, và Anna
Klimt (née Finster), một phụ nữ có sở thích trong việc trang trí vải và hoa. Là một họa sĩ theo trường phái tượng
trưng (Symbolism) người Áo và là một trong những thành viên xuất chúng nhất của phong trào Art Nouveau Viên
(Ly khai Wien). Các tác phẩm chính của ông bao gồm tranh, tranh tường, bức phác họa và nhiều tác phẩm nghệ
thuật khác, nhiều tác phẩm trong số này đang được trưng bày ở gallery Ly khai Wien.
Tự hào tuyên bố rằng: “Không hề có bức chân dung tự hoạ nào của tôi”, Klimt nhận thấy rằng phương thức thể
hiện của ông không phải ở việc phản chiếu hình ảnh của chính mình mà là ở sức mạnh khiêu gợi trong các bức
vẽ khỏa thân nhục cảm, những femmes fatales của ông. Như ông đã nói, ông quan tâm nhiều hơn đến
“vẽ…những người khác, đặc biệt là phụ nữ.” lOMoAR cPSD| 60794687
Một vài bức tranh của ông đến nay vẫn luôn được xem là kiệt tác của thế giới, trong đó The Kiss, tác phẩm đặc
biệt tinh mỹ, nổi bật hơn cả. The Kiss mô tả một cặp đôi đang quỳ ôm nhau trong đám cỏ dại. Chàng trai mặc
một chiếc áo choàng in họa tiết hình học với vương miện dây leo trên đầu, anh cúi xuống ôm hôn lấy khuôn mặt
người phụ nữ. Nhân vật nữ mặc một bộ váy sặc sỡ, có hoa văn tương phản, dây leo trên đầu tương tự với trang
phục của cô. Cô vòng tay ôm cổ chàng trai, đôi mắt cô bình thản khép lại, diễn tả sự yên tĩnh và thân mật của
khung cảnh. Dưới tone màu vàng lấp lánh, hình thức cách điệu và hình tượng nhân vật lãng mạn, The Kiss đã mê
hoặc khán giả từ khi hoàn thành vào năm 1908. Ngày nay, tác phẩm đầy cảm hứng này được lưu giữ tại
Österreichische Galerie Belvedere, Vienna – mặc dù di sản lừng lẫy này của do nghệ sĩ Klimt người Áo vẽ.
Klimt thường khai thác chủ đề tình yêu trong các tác phẩm của mình. Ngoài phong cách lấy màu vàng làm chủ
đạo và chủ đề lãng mạn, The Kiss còn được tôn vinh vì những chi tiết khác biệt của nghệ sĩ, một phong trào được
hình thành bởi các nghệ sĩ người Áo muốn thoát khỏi ranh giới truyền thống, Klimt đã sử dụng một phong cách
trang trí đỉnh cao trong hầu hết các tác phẩm của mình. Chúng bao gồm sự hiện diện của các hoạ tiết tương
phản, một bảng màu sáng và các đường kẻ mảnh.Cách tiếp cận này được vật chất hóa chủ yếu dưới dạng các
hoạ tiết, chúng được thể hiện mạnh mẽ trong The Kiss. Từ những vòng tròn lồng nhau và những vòng xoắn ốc
cho đến những khối hình chữ nhật và hình vuông đồng tâm, những hình dạng và biểu tượng đặc trưng trong bức
tranh gây chú ý đến từng chi tiết. Ảnh hưởng
Phong cách Art Nouveau được áp dụng trong nhiều lĩnh vực thiết kế. Nó xuất hiện trong kiến trúc, hội họa, thời
trang, trang sức, nội thất, dệt may,… Có thể nói, Art Nouveau đánh dấu sự đổi mới trong cách tiếp cận nghệ thuật
và thiết kế, là biểu tượng của sự sáng tạo và phong cách thẩm mỹ độc đáo của thời đại. Art Nouveau ứng dụng
rộng rãi nhất trong kiến trúc và trang trí-điêu khắc, cùng với đó là một kho tàng tác phẩm hội họa còn sót lại. Ví
dụ: Toà soạn báo Hà Nội Mới, tòa nhà Casa Batllo tại Barcelona,..
Dù trào lưu này đã kết thúc vào đầu thế kỉ 20 nhưng dư âm của nó cho đến cuối thế kỉ này vẫn được các nhà
thiết kế lấy cảm hứng và khai thác trong tranh ảnh, poster và hình minh họa. Ta vẫn có thể dễ dàng tìm thấy
những tác phẩm trong thời kì này trên mạng. Chúng mang đậm màu sắc vintage vô cùng tự nhiên. Tới ngày nay,
khi đã bước qua 2 thập kỉ đầu của thế kỷ 21, dường như xã hội càng phát triển thì con người càng có xu hướng
tìm về quá khứ. Và thế là trào lưu sử dụng phong cách vintage, retro trong thiết kế đồ họa lại trỗi dậy, Art Nouveau
lại có dịp xuất hiện trên những poster quảng cáo, minh họa nghệ thuật dưới bàn tay tài hoa và sự nghiên cứu kỹ lưỡng của các designer.
Giulia F. Massaglia là một trong những nghệ sĩ thiết kế bài tarot nổi bật nhất trên thế giới với nhiều bộ bài được
thiết kế tỉ mỉ tinh tế cùng nhiều đường nét mềm mại uyển chuyển, những đặc điểm trên vốn được xem là nét
đặc trưng của Art Nouveau. Không chỉ mang yếu tố về thẩm mỹ, việc sử dụng và kế thừa của Art Nouveau còn
giúp những thiết kế của bà có màu sắc riêng, đặc biệt với thứ được xem là mang nhiều yếu tố tâm linh và yêu cầu sự trang trọng.
Ngoài ra, tranh kính cũng được ứng dụng và phát triển lên từ nền móng phong cách Art Nouveau kết hợp nét
hiện đại để mang đến không gian phù hợp và hài hoà hơn với lối sống hiện đại ngày nay. Câu 4. Art Deco & ảnh
hưởng Art Deco là gì?
Art Deco là một trường phái nghệ thuật và trang trí mang tính chiết trung. Phong cách Art Deco thể hiện trên
nhiều lĩnh vực của nghệ thuật thị giác: từ kiến trúc, hội hoạ, và điêu khắc cho đến nghệ thuật đồ hoạ và trang
trí. Trong khi những người thực hành Art Deco thường tôn vinh những ảnh hưởng hiện đại như là chủ nghĩa Lập
thể, De Stijl, và Vị lai, sự tham khảo thì lại không đến trực tiếp từ đó; như thể là họ đã học lấy kết quả cuối cùng
của một vài thập kỷ chắt lọc các bố cục thành những hình dạng cơ bản nhất và phát minh ra một phong cách mới
có thể dễ chịu về mặt thị giác nhưng không mang tính đe dọa về mặt trí tuệ.
Phong cách Art Deco có nguồn gốc từ Paris, nhưng đã ảnh hưởng đến toàn thể kiến trúc và văn hoá. Những tác
phẩm Art Deco đối xứng, có tính hình học, được sắp xếp hợp lý, thường đơn giản và đẹp mắt. Phong cách này
trái ngược với nghệ thuật tiền tiến của giai đoạn này, thứ thách thức người xem mỗi ngày phải tìm ra ý nghĩa và
vẻ đẹp trong những hình ảnh và hình thức mà thường phản truyền thống một cách trắng trợn. lOMoAR cPSD| 60794687 Hoàn cảnh ra đời
Nghệ thuật trang trí hiện đại với tên gọi Art Deco đã ra đời từ tổng hòa mối quan hệ trên khi mà mỗi lĩnh vực đã
tiến tới những thành tựu đáng kể. Thời kỳ này tại Pháp hội tụ đủ những điều kiện khiến cho trào lưu Art Deco ra
đời và trở thành một trường phái nghệ thuật trang trí mới, biểu hiện cho một lối sống thời thượng những thập
niên đầu thế kỷ 20 của Châu Âu và thế giới.
Năm 1925, sau cả quá trình trì bị trì hoãn do chiến tranh thế giới I, cuộc triển lãm quốc tế nhằm tôn vinh nghệ
thuật trang trí công nghiệp hiện đại cuối cùng cũng đã được tổ chức tại Pháp, mang tên “Exposition
Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes”, dịch là “Triển lãm quốc tế về nghệ thuật trang trí và
công nghiệp hiện đại”. Art Deco là tên viết tắt của “Art Dé’coratifs”. Art Deco mang dấu ấn của nghệ thuật trang
trí với tinh thần hiện đại, do đó một cách tự nhiên đã hướng tới quan hệ hữu cơ với Design hiện đại.
Đặc trưng phong cách
Màu sắc: Về màu sắc, các tác phẩm Art Deco thường dùng bảng màu đậm với một hoặc hai màu bão hòa.
Hình thái, họa tiết: Art Deco sử dụng nhiều hình khối, đặc biệt là hình tam giác; có nhiều không gian thừa; đường
nét mạnh, thường là nét dày và thậm chí là đường zigzag; đường viền cứng và góc cạnh. Hoa văn chevron, họa
tiết mosaic, hình hoa cách điệu cũng được sử dụng nhiều trong các tác phẩm. Hình ảnh phẳng, mang tính nghệ
thuật và ít thiên về chủ nghĩa hiện thực.
Typography: Typography trong Art Deco thường có nét dày hoặc cách điệu, có nhiều đường nét hơn là họa tiết điểm xuyến.
Nhà thiết kế & tác phẩm tiêu biểu Erté
Roman Petrovitch de Tyrtov (1892 - 1990) hay Romain de Tirtoff được biết đến với cái tên Erté. Sinh ra trong
một gia đình quý tộc ở Nga, ông đã không theo đuổi con đường sự nghiệp được vạch ra cho mình và thay vì trở
thành một sĩ quan hải quân, ông đã trở thành nghệ sĩ biểu tượng của phong trào Art Deco. Là một nhà thiết kế
tài năng, ông cũng là một nhà điêu khắc, một nhà thiết kế đồ nội thất, một nhà thiết kế trang phục, một người
sáng tạo ra các phụ kiện, đồ trang sức và nghệ thuật trang trí và trên hết là một họa sĩ minh họa.
Phong cách của ông chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ nghệ thuật Ba Tư và các vở ballet Nga của Diaghilev. Erté cũng
lấy cảm hứng từ nghệ thuật Ai Cập và Commedia dell’arte, những hình ảnh từ đồ gốm Hy Lạp cổ đại, bên cạnh
các nguồn lịch sử đa dạng khác. Phong cách của ông là một phiên bản trang nhã và nhiều đường cong hơn của
phong cách được đơn giản hoá Art Deco, một sự tách biệt ít trực tiếp hơn khỏi những hình dạng phức tạp hơn
và những đường ngoằn ngoèo đặc trưng của phong cách tiền nhiệm Art Nouveau.
Mariage d’Amour. . . Mariage de Raison (1927) - Romain de Tirtoff
Trong minh hoạ bìa Mariage d’Amour. . . Mariage de Raison cho số tháng Năm năm 1927 của Harper’s Bazaar,
một hình người phụ nữ đang ngồi với mái tóc ngắn kiểu bob theo phong cách của một nàng flapper cầm một
bông hoa màu cam hình cầu trong bàn tay phải. Với bàn tay trái, cô tinh tế nắm lấy một đoạn của sợi ngọc trai
rất dài được chất trong một chiếc hộp đỏ tinh xảo. Là một câu chuyện ngụ ngôn bằng hình ảnh về hôn nhân, cô
đang tự đấu tranh giữa lựa chọn kết hôn vì tình yêu, được đại diện bởi những bông hoa, hay vì tiền, được đại
diện bởi những viên ngọc trai. Erté cũng lấy cảm hứng từ nghệ thuật Ai Cập và Commedia dell’arte, những hình
ảnh từ đồ gốm Hy Lạp cổ đại, bên cạnh các nguồn lịch sử đa dạng khác. Phong cách của ông là một phiên bản
trang nhã và nhiều đường cong hơn của phong cách được đơn giản hoá Art Deco, một sự tách biệt ít trực tiếp
hơn khỏi những hình dạng phức tạp hơn và những đường ngoằn ngoèo đặc trưng của phong cách tiền nhiệm Art Nouveau. A.M. Cassandre
AM Cassandre (1901-1968) tên đầy đủ là Adolphe Mouron Cassandre, là một nhà thiết kế đồ hoạ, hoạ sĩ người
Pháp có ảnh hưởng lớn đến ngành thiết kế đồ họa trong nửa đầu thế kỉ XX. Các tác phẩm của Cassandre thường
mang phong cách Art Deco và áp phích của ông thể hiện phong cách thiết kế cổ điển của giai đoạn từ cuối những
năm 1920 đến giữa những năm 1930. Những tấm áp phích của Cassandre tôn vinh phương tiện giao thông xa xỉ
và công nghệ máy móc hiện đại thời đó. Giấy nến và súng phun thường được sử dụng trong áp phích của ông và lOMoAR cPSD| 60794687
lấy cảm hứng từ phong cách Lập thể và Vị lai (một biến thể của trường phái Lập thể của Ý). Cassandre chỉ sử
dụng chữ hoa trong các thiết kế của mình vì ông tin rằng chúng dễ đọc hơn, đặc biệt là khi nhìn ở kích thước lớn.
Cách ông liên kết kiểu chữ với hình ảnh là một trong những đặc điểm nổi bật trong thiết kế của ông.
Cassandre là họa sĩ đồ họa đầu tiên đơn giản hóa các thiết kế của mình để có thể đọc được từ những phương
tiện di chuyển nhanh. Ông đã giới thiệu ý tưởng về áp phích nhiều kỳ: một nhóm áp phích được xem liên tiếp để
truyền tải một ý tưởng hoàn chỉnh. Ông cũng là người thiết kế của các kiểu chữ nghệ thuật trang trí: Bifur (1929),
Acier Noir (1935) và Piegnot (1937).
Pivolo Apéritif Aux Vins De France
A.M. Cassandre đã tạo ra áp phích này cho loại rượu pháp Pivolo Aperitif năm 1924. Nó đã thắng một giải tại
Exposition Internationale des Arts Decoratifs et Industriels Modernes tại Paris cùng năm đó, một triển lãm mà
được nhìn nhận rộng rãi là đã lăng xê phong cách Art Deco ra tầm quốc tế. Trong áp phích này, một chú chim
cách điệu và đơn sắc đậu sau một ly rượu nhỏ màu mật ong. Mặc dù vẫn mang tính đại diện, cả hai hình ảnh
đều được đơn giản hoá theo cách tương tự như sự giải cấu trúc và tái cấu trúc của Lập thể. Người nghệ sĩ dựa
một bảng màu hạn chế gồm đen, xám, và một giải hẹp các màu lạnh đối lập với các màu nóng – màu xanh hoàng
gia của phần chữ đan xen với màu hổ phách mời gọi của rượu – tạo ra một sự tồn tại chung hài hoà giữa các yếu
tố của tác phẩm này.Ký tự pháp tối giản của Cassandre đóng một vai trò không thể thiếu trong tổng thể hình ảnh.
Các dạng hình học cơ bản được kết hợp để tạo ra các chữ cái. Những yếu tố tạo ra chữ “Pivolo” ở đầu trang trông
giống như thể chúng được sản xuất và lắp ráp bằng máy móc, và bản thân chúng trông giống như những cỗ máy
nhỏ và hoạt động được xuất hiện ở mọi nơi trong thời đại của Art Deco. Khía cạnh quảng cáo hay công năng của
tác phẩm này kết hợp nhuần nhuyễn với khía cạnh thẩm mỹ: ngay cả những ký tự riêng lẻ của phần văn bản cũng
trở thành thành phần nghệ thuật của tổng thể tác phẩm. Ảnh hưởng
Giống như Art Nouveau, Art Deco cũng được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như công trình kiến trúc,
nghệ thuật trang trí (trang sức, dệt may, đèn, sản phẩm chế tác bằng bạc) và nội thất. Tuy nhiên kiến trúc và nội
thất dường như phổ biến hơn bởi có thể phản ánh công năng thông qua thiết kế - chuyển biến ảnh hưởng bởi
cuộc cách mạng công nghiệp lần 2.
Họa tiết viền (border) của các văn bản ngày nay phần lớn lấy cảm hứng từ phong cách Art Deco. Bill Bensley
được mệnh danh là “ông hoàng resort”. Với sức sáng tạo không giới hạn, cùng sự hiểu biết sâu sắc về lịch sử
và văn hóa của các nước, Bill Bensley đã kiến tạo lên những siêu phẩm kiến trúc với triết lý tạo lên những khu
vườn xanh mướt và bảo tồn bền vững hệ sinh thái tự nhiên. Các công trình của ông đều mang dấu ấn và sức
hút riêng. Có thể thấy, các công trình của ông còn mang đậm phong cách Art Deco
Intercontinental Danang Sun Peninsula Resort (Đà Nẵng) là đứa con cưng đầu tiên của Bill tại Việt
Nam, Resort đứng thứ 15/50 khu nghỉ dưỡng tốt nhất thế giới được vinh danh bởi tạp chí danh tiếng Conde Nast
Traveller. Được vinh danh ở hạng mục giải thưởng cao nhất của WTA: “Khu nghỉ dưỡng thân thiện với môi trường
nhất thế giới năm 2018”.
Phong cách của Daniele Simonelli được nhận xét là "ấm áp và đáng yêu”. Thông qua việc sử dụng có tính toán
kết cấu và màu sắc, anh tạo ra những hình ảnh sống động thu hút và thu hút sự chú ý của người xem. Một trong
những tác phẩm tiêu biểu của anh trong thời gian gần đây có thể kể đến thiết kế minh hoạ cho La Thé Box, việc
sử dụng các yếu tố đậm chất Art Deco như các hoạ tiết đối xứng, hình ảnh minh hoạ sinh động và rõ ràng.
Câu 5. Chủ nghĩa cấu trúc Khái niệm
Constructivism là phong trào nghệ thuật và kiến trúc xuất hiện tại Nga giai đoạn từ 1915 – 1940. Constructivism
có sức lan tỏa nhanh chóng, giao lưu cũng như ảnh hưởng đến các tư tưởng nghệ thuật, thiết kế và xây dựng
khác trên thế giới , đặc biệt là phái Der Still. Constructivism đi theo tinh thần của Chủ nghĩa Cộng sản, Lý tưởng
Cộng sản với việc đề cao nhân dân lao động tác động mạnh đến các kiến trúc sư Liên Xô thời đó. Hoàn cảnh ra đời
Đầu thế kỷ 20, trào lưu văn hoá mới đồng thời nảy nở ở nhiều nước phương Tây. Trong nước Nga Sa hoàng, các
nghệ sĩ cũng hướng về con đường đổi mới các ngành nghệ thuật nhằm biểu đạt được tinh thần của thời đại máy
móc, thời đại phát triển công nghiệp và khát vọng về giải phóng, về tự do. Tuy nhiên, những tư tưởng tiến bộ
không được chế độ Sa hoàng chấp nhận. Sống trong sự ngột ngạt đó, khát vọng về tự do, về giải phóng luôn luôn
nung nấu. Thời gian này trái tim của những nghệ sĩ tiến bộ cùng nhịp đập với nhân dân lao động Nga. Cách mạng lOMoAR cPSD| 60794687
tháng Mười đã giải phóng cho họ mọi xiềng xích. Một chân trời tự do mở rộng ra trước mắt. Các nghệ sĩ được
thoả chí sáng tạo: Chủ nghĩa tạo dựng ra đời. Trong suốt thời gian từ cách mạng tháng Mười đến 1930 các nghệ
thuật tiến bộ nói chung ở nước Nga cách mạng thường được gọi chung là nghệ thuật của chủ nghĩa tạo dựng.
Chủ nghĩa kiến tạo bắt đầu nổi lên vào năm 1913 ở Nga, nhưng thời điểm sau cách mạng Nga năm 1917 mới là
lúc mà phong trào thật sự thịnh hành. Phong trào này thể hiện sự phản đối và nhu cầu kiến tạo thay đổi, dẫn
đến sự sụp đổ của chế độ Sa hoàng để ủng hộ và thành lập chính quyền Bolsheviks.
Chủ nghĩa Constructivism ở Nga được xem là một loại hình triết lý tư tưởng chứ không hẳn là phong cách thiết
kế, thể hiện niềm tin vào sức mạnh của nghệ thuật làm thay đổi xã hội chứ không phải về quan điểm cá nhân.
Những nghệ sĩ đi theo chủ nghĩa Constructivism Nga ủng hộ nghệ thuật và thiết kế chức năng chứ không phải
loại hình nghệ thuật dùng để trang trí và thể hiện quan điểm (như là cái giá vẽ) được treo trên tường. Điều này
nhấn mạnh tinh thần cách mạng khi mà văn hóa giai cấp tư sản bị thay thế bởi phong trào giai cấp vô sản. Đặc trưng
Những kĩ thuật và công cụ mang phong cách truyền thống đầy ẩn dụ được thay thế bởi những bức photomontage
và dòng typography mạnh mẽ. Chủ nghĩa Constructivism ở Nga sử dụng những gam màu tối giản như đỏ, đen và
vàng. Họ thường tận dụng những đường chéo, hình tròn, dòng chữ và hình ảnh góc cạnh. Tác phẩm mang đầy
kịch tính, bao gồm những hình ảnh xếp chồng lên nhau đan xen các dòng chữ mạnh mẽ. Điều này khiến người
xem thấy thích thú, có phần được kích động và thậm chí bị sốc, tất cả nhằm thể hiện mong muốn thay đổi quy
chuẩn xã hội. Phong trào này là sự thay đổi to lớn của triết lý nghệ thuật và phong trào cổ xưa thời trước đó.
Tạo hình đối xứng được thiết lập theo đường chéo và tất cả các phần tử khác được quay 180 độ, dựa trên sự
giao nhau của các khối hình học bị biến dạng. Toàn bộ được trong suốt thể hiện sự tiến tiến, hiện đại trong phong cách.
Mặc dù mục đích ban đầu là để truyền tải những thông điệp về chính trị, chủ nghĩa kiến tạo dần tiến sâu vào
lĩnh vực quảng cáo sản phẩm và thiết kế poster, bìa sách và nội thất. Những nhà thiết kế có sức ảnh hưởng nhất
trong chủ nghĩa kiến tạo ở Nga là Alexander Rodchenko, the Stenberg Brothers. Bên cạnh đó cũng phải kể đến
El Lissitzky, người theo chủ nghĩa vị lai và là nhân tố đã ảnh hưởng đến phong trào chủ nghĩa kiến tạo. NTK & tác phẩm
Alexander (Aleksandr) Rodchenko (1891–1956)
Nhà thiết kế, nhiếp ảnh gia, họa sĩ và nhà điêu khắc người Nga này được xem là một trong những người sáng lập
nên phong trào chủ nghĩa kiến tạo ở Nga. Cụm từ “chủ nghĩa kiến tạo” được khởi xướng bởi nghệ sĩ Kasmir
Malevich thông qua tác phẩm của Rodchenko. Mặc dù lĩnh vực tập trung nghiên cứu là hội họa, song ông vẫn
tiếp tục lấn sang nhiều lĩnh vực khác như nhiếp ảnh, typography và tạo hình, lần lượt kết hợp chúng lại để tạo
nên loại hình nghệ thuật với cái tên montage hay photomontage – nghệ thuật ảnh ghép. Ông không muốn tiếp
xúc với hình thức hội họa truyền thống đi kèm với chiếc giá vẽ vì bản thân cho rằng nó ‘quá công nghiệp’ – rằng
nghệ thuật bị chi phối bởi xã hội và quá đại trà. Dù cho hầu hết những tác phẩm ban đầu của ông phục vụ cho
mục đích cách mạng và thay đổi thế giới, ông vẫn tiếp tục vận động phong trào nghệ thuật này vào trong những
mẫu quảng cáo cho những mặt hàng như bia, núm vú giả, đồng hồ, bánh cookie, và những mặt hàng khác. Vào
tháng 3 năm 1923, Rodchenko đã xuất bản một bài văn và nói rằng, “Ngày nay chúng ta chứng kiến một phương
pháp vẽ minh họa mới: Ghép những chất liệu được in và chụp lại để tạo ra một tác phẩm mới. Nếu có đầy đủ
các nguyên vật liệu và niềm tin trong tay, bạn sẽ tạo ra những tác phẩm tuyệt vời.”
El Lissitzky (Lazar Markovich Lissitzky) 1890–1941
Họa sĩ, nhà thiết kế và nhiếp ảnh gia người Nga này đi theo phong trào chủ nghĩa cực đoan và chủ nghĩa kiến tạo.
Ông học ngành kỹ thuật và kiến trúc song song với nghệ thuật. Điều này khiến ông có được tính tổ chức tốt và
logic thể hiện qua các tác phẩm. Những tác phẩm của ông, đặc biệt là các yếu tố thấm nhuần chủ nghĩa cực đoan,
vô cùng trừu tượng khi thể hiện với những gam màu tối giản, hình dáng, và đôi khi ẩn chứa tính biểu tượng sâu
sắc. Cũng giống như những nghệ sĩ theo chủ nghĩa kiến tạo khác, ông tin rằng nghệ thuật là phải kiến tạo sự thay đổi.
El Lissitzky đã tạo ra rất nhiều quyển sách, poster, triển lãm, và những ấn phẩm tuyên truyền chính quyền Xô-viết
khác. Hầu hết những tác phẩm của ông phục vụ mục đích chính trị giống như những tác phẩm khác được tạo ra
vào thời gian đó. Những câu nói sau đây thể hiện 2 triết lý thiết kế của ông: “Thiết kế typography cần thể hiện
được những điều mà tác giả có được từ suy nghĩ thông qua con chữ,” và “Nghệ thuật không còn là một chiếc lOMoAR cPSD| 60794687
gương nữa, mà là nhân tố sắp xếp và chi phối ý thức con người… Không điều gì có thể dễ dàng tiếp thu bởi công
chúng bằng loại hình nghệ thuật nhiếp ảnh.” Những tác phẩm được thiết kế kĩ lưỡng và có phần căng não của
ông gây được ảnh hưởng nhất định đến nghệ thuật hiện đại, bao gồm cả phong trào Bauhaus và De Stijl.
Beat the Whites with the Red Wedge, El Lissitzky, 1919. Đây là một trong những tác phẩm in thạch bản đầu tiên
chịu ảnh hưởng của chính trị. Chi tiết màu đỏ tượng trưng cho những nhà cách mạng Bolshevik (hay còn gọi là
Reds), người đã tham gia quân đội Trắng chống Cộng trong suốt cuộc nội chiến ở Nga. Hãy chú ý đến những màu
sắc và hình dạng được sử dụng hòa hợp với từng dòng typography.
Poster triển lãm Nga, El Lissitzky, 1929. Ở đây, ta có thể thấy hình ảnh một người nam và nữ gần như hòa vào
nhau để cùng chung một “con mắt” hay ánh nhìn để nhấn mạnh sự bình đẳng giới tính trong chế độ cộng sản.
Niềm tin về nghệ thuật và chính trị của Lissitzky được thể hiện hầu hết thông qua các tác phẩm vào thời kì này.
Thiết kế bìa sách cho The ISMs of Art, El Lissitzky, 1924. Sự kết hợp giữa những dòng chữ thuần túy, màu sắc đơn
giản, in đậm và hình dạng mạnh mẽ đã tạo nên một trong những tác phẩm thiết kế đồ họa có sức ảnh hưởng nhất những năm 1920.
Anh em nhà Stenberg (Georgii 1900–1933 và Vladimir 1899–1982)
Hai anh em đến từ Nga này là nghệ sĩ, điêu khắc và nhà thiết kế. Họ luôn đồng hành cùng nhau và đã thiết kế
trên 300 poster phim (đây là điều giúp họ nổi tiếng) trong thập kỉ trước sự ra đi của Georgii bởi tai nạn xe hơi vào năm 1933.
Chính quyền Bolshevik mới vô cùng ủng hộ ngành công nghiệp làm phim, đặc biệt đối với quyền năng tuyên
truyền và dẫn dắt thông điệp đến công chúng. Vào thời đó, hơn 30% dân số mù chữ, vì thế những tác phẩm của
nghệ sĩ theo chủ nghĩa kiến tạo với những hình ảnh mạnh mẽ, công kích cùng lối thiết kế cứng cỏi đã thu hút dư
luận và giúp truyền đạt tư tưởng.
Kĩ thuật chủ yếu mà nhà Stenberg sử dụng là montage – lắp ghép. Họ thiết kế poster sao cho bắt mắt và thậm
chí có phần gây sốc. “Chúng tôi sử dụng chất liệu vô cùng phóng khoáng…không phân chia thành phần…sử dụng
số liệu linh hoạt; nói ngắn gọn, chúng tôi khai thác tất cả mọi thứ để có thể khiến người ta dừng lại nhìn ngắm
tác phẩm.” Tác phẩm của họ bác bỏ những phong cách truyền thống để truyền tải chuyển động, sự năng nổ, và
giai điệu của những năm 1920. Họ thường hay khai thác những góc nhìn khác lạ, cực đoan và cận cảnh mọi thứ.
Những tác phẩm poster được lưu lại đến ngày nay và chất lượng vẫn còn giống như thời hoàng kim ngày đó. Vào
năm 2000, tổ chức ITC đã tạo ra 2 kiểu font chữ lấy cảm hứng từ những tác phẩm của hai anh em họ với tựa đề ITC Stenberg.
Công trình Rusakov Workes Club của tác giả Konstantin Melnikov . Các hình khối lập thể được nhô ra tượng trưng
cho tình hình chính trị năng động ở Moscow thời đó, gợi cảm
giác cơ bắp về sức mạnh và sự táo bạo. Tòa nhà được tạo hình quạt nan với ba bánh rang thông qua sự lắp ghép
các khối hình học và các góc nhọn đường chéo như thể hiện một thiết bị cơ khí khổng lồ. Công trình Wolkencbugel
của tác giả El Lissitzky. ‘Vòng đạp mây’ là tòa nhà phá vỡ vị trí kiến trúc về chiều cao, tạo hình là một hình khối
chữ L nằm ngang, được cho là làm bằng thép và kính, các bộ phận được tiêu chuẩn hóa. Cao 50m và ba cột trụ
khổng lồ đóng vai trò là cửa ra vào.
5, Chủ nghĩa biểu hiện mới.
Sơ lược: Thập kỉ 50, nhiều kiến trúc sư nổi tiếng, trong đó có nhiều người xuất thân từ chủ
nghĩa công năng đã gia nhập chủ nghĩa Biểu hiện mới, đứng đầu là Eero Saarinen. Chủ nghĩa
Biểu hiện mới thiên về cách thức xây dựng những hình tượng kiến trúc giàu sức truyền cảm
có cá tính, gây ấn tượng mãnh liệt và độc đáo. Một số công trình tiêu biểu: lOMoAR cPSD| 60794687
Ga hàng không TWA Terininal của Eero Saarinen. Với dáng dấp mang ý nghĩa của một con chim khổng lồ đang
sải cánh bay lên bầu trời, nhà ga kéo dài 200m bao phủ không gian lớn, được tạo thành các đường cong mềm
mại, hình khối nhà ga rất phức tạp tạo cảm giác bồng bềnh như đang chuyển động.
Nhà hát Opera Sydney của John Utzon. Gồm 2 khán phòng 300 chỗ và 1200 chỗ, tổng thể là bộ mái hình cánh
buồm, kết cấu mái sử dụng hệ dầm bê tông cốt thép tạo thành vòm xuyên tâm như một cánh quạt mang vẻ đẹp
của các hình khối phù hợp với bối cảnh ( đại dương) và mang tính biểu tượng cao ( đám mây, cánh buồm, vỏ sò)
đã trở thành kì quan kiến trúc hiện đại và biểu tượng của thành phố cảng Sydney. 6, Chủ nghĩa thô mộc
Sơ lược: Brutalisme là một trong các phong cách thiết kế mang đến vẻ đẹp phóng khoáng nghệ
thuật, là điểm cân bằng giữa lối thiết kế truyền thống và hiện đại.
Đặc điểm kiến trúc: sử dụng vật liệu thô sơ ( gỗ, gạch, đá ) mang tính hoài niệm để tạo điểm nhấn cho không
gian. Trang trí gam màu ấm, màu đất và sử dụng vải thô làm chủ đạo cho nội thất, tường và cửa sổ, cửa ra vào.
Hình dạng và bề mặt thô, cấu trúc công năng và kết cấu được thể hiện rõ ràng. Quần thể được tạo nên dưới
hình thức mô-đun; những đơn thể giống nhau có tính chất lặp lại tạo thành các khối đại diện cho chức năng
của từng khu vực cụ thể. Có khu vực rộng lớn của các bức tường trống, cửa sổ nhỏ liên kết hình thức giữa các
khối bộ phận khác nhau. Một số công trình tiêu biểu:
Le Corbusier và công trình Unité d’Habitation ( Nhà ở Đơn vị). Tòa nhà có dạng một thanh nhà dài 135 mét, rộng
24 mét, cao 56 mét và được gắn trên những cây cột. Nguyên tắc xây dựng được áp dụng gọi là “giá chai”, bao
gồm việc xây dựng các căn hộ bên trong một khung cột độc lập và dầm bê tông cốt thép. Tất cả các căn hộ đều
có mặt bằng kép, ngoại trừ những căn hộ ở phía Nam. Hành lang che nắng mang lại không gian thoáng đãng
đồng thời hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, được bảo vệ bằng kính hai lớp. Alvar Aalto và công trình tòa
thị chính Saynatsalo. Tổ hợp bao gồm hai tòa nhà gạch với khung gỗ: khối thư viện hình chữ nhật và các tòa nhà
công quyền hình chữ U. Cầu thang phía tây có một hình dạng bất quy tắc hơn, được làm bằng các bậc phẳng cỏ
được chặn lại bằng các tấm ván gỗ. Trần nhà, có độ dốc phù hợp với mái nhà, chống đỡ rành mạch bởi các thanh
chống bằng gỗ có dạng xòe quạt ra từ hai dầm trung tâm. 7, Kiến trúc hữu cơ
Sơ lược: Nguyên tắc cơ bản của kiến trúc hữu cơ xoay quanh mối liên hệ cơ bản giữa kiến trúc với thiên nhiên.
Sự gắn bó và hướng về tự nhiên của kiến trúc. Với Frank Loyld Wright là kiến trúc sư tiêu biểu với quan điểm :
‘Kiến trúc gắn bó hài hòa với thiên nhiên tôn trọng và mô phỏng thiên nhiên, đề cao tính địa phương’ và nguyên
tắc “Thiết kế từ trong ra ngoài” – “Bố cục khai phóng”. Tuy tác phẩm của Wright đẹp nhưng không mang tính xã
hội như một số tác giả Châu Âu. Một số công trình tiêu biểu:
Công trình Nhà trên thác (Fallingwater): Tòa nhà tạo ấn tượng mạnh mẽ nhờ các hiên lớn đan nhau, vươn ra
ngoạn mục trên mặt thác nước. Không gian nội thất của tòa nhà đầy ánh sáng, bơi trong phong cảnh núi rừng,
hòa vào thiên nhiên. Định vị ngôi nhà theo đường chéo và loại bỏ những bức tường dựa theo thuyết “phá hộp”
của tác giả đã tạo ra một không gian mở lớn hơn. Trang trí chủ yếu bằng cây cối để ngôi nhà có sự hài hòa với môi trường xung quanh.
Price Tower ở Bartlesville: Ý tưởng cho Price Tower được hình tượng hóa như một cái cây sao cho có một hệ
thống tổ chức mang tính hỗ trợ – khung lõi – được đưa vào các tầng còn lại. Wright đặt biệt danh cho công trình
là “cái cây thoát khỏi khu rừng rậm rạp”. Bên cạnh việc chuyển đổi rõ ràng từ phân vị ngang sang phân vị đứng,
Wright dường như coi nhẹ sự cởi mở và dòng chảy của không gian đối với cách tổ chức các không gian trong
công trình, được tạo ra rất nhiều trong quá trình thiết kế.
Câu 6. Chủ nghĩa hiện đại
Với những tiến bộ của công nghệ, chủ nghĩa hiện đại bắt đầu tạo nên đột phá vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ
20. Xã hội phương Tây bắt đầu phát triển những định hướng mới để định hình văn hóa con người và cải thiện môi trường xây dựng.
Chủ nghĩa hiện đại bao gồm nhiều quy tắc sáng tạo trong thiết kế và nghệ thuật, ảnh hưởng đến kiến trúc, âm
nhạc và văn học. Sức mạnh của “những cỗ máy” đã ép buộc các nghệ sĩ phải suy nghĩ chiến lược về công việc
của họ, kết quả thu được mang tính cách mạng và việc này vẫn có sức ảnh hưởng đến các nhà thiết kế tận ngày
nay. Công nghệ mới này tạo cơ hội cho việc sản xuất hàng loạt và bản thân “những cỗ máy” đã trở thành một đề
tài của chủ nghĩa hiện đại. lOMoAR cPSD| 60794687
Các nhà thiết kế có ảnh hưởng trong khoảng thời gian này, từ Walter Gropius của Bauhaus đến kiến trúc sư hiện
đại Le Corbusier, cả hai người đều bị mê hoặc với tất cả các quy tắc thiết kế, điều đó được phản ánh rất nhiều
trong công việc của họ.
Phong cách thiết kế Hiện đại (Modernism) là một khái niệm rất rộng được sử dụng để miêu tả các công trình
khác nhau có các đặc điểm tương đồng về sự đơn giản trong bố cục hình khối không gian, tổ chức mặt bằng tự
do, phi đối xứng, mặt đứng loại bỏ việc sử dụng các họa tiết trang trí của trường phái cổ điển cũng như việc sử
dụng vật liệu mới như kính, thép, bê tông. Đặc điểm
Các phong cách thiết nội thất hiện đại thường tập trung vào phát triển các hình khối mạnh mẽ và hiện đại.
Phong cách thiết kế nội thất hiện đại tối giản phần hoa văn rườm rà khiến không gian trở nên thoáng và dễ dàng
thay đổi hơn so với các phong cách thiết kế nội thất truyền thống trước kia. Phần ánh sáng chiếm vai trò quan
trọng trong việc tạo nên sự hiện đại và sang trọng cho ngôi nhà. Các nhà thiết kế sẽ khai thác tối đa mọi nguồn
sáng của ngôi nhà để có thể làm nổi bật được ngôi nhà nhất. Màu sắc: Thường sử dụng màu sắc trung tính, với
các màu như trắng, xám, đen. Chính việc sử dụng màu sắc trung tính và có tính đồng nhất nên khi thiết kế hiện
đại, không gian các căn phòng của bạn sẽ dễ dàng kết nối, liên thông, hòa hợp hơn.
Vật liệu: Chủ yếu sử dụng vật liệu công nghiệp như crome, kính và bê tông. Phong cách thiết kế hiện đại ưu tiên
yếu tố đơn giản, đáp ứng công năng sử dụng nên các vật liệu công nghiệp có thể đáp ứng tốt nhu cầu, ý đồ thiết kế.
Họa tiết: Tối giản họa tiết và thường thiên về thiết kế kiểu hình khối. Phong cách hiện đại thường tập trung vào
chi tiết, hình khối đơn giản và có thiết kế không cân bằng đối xứng.
Hình khối: Thường có hình khối phẳng phiu, được đánh bóng mịn màng.
Đồ nội thất: Đồ nội thất thường đơn giản, gọn gàng, được lựa chọn theo công năng, tính năng sử dụng của sản
phẩm. Bề mặt đồ nội thất thường được đánh bóng mịn, sáng bóng.
Cách bố trí, sắp xếp không gian nội thất: Thường tạo không gian liên thông, nối tiếp nhau để tối ưu hóa diện tích
sử dụng. Đây cũng là lý do phong cách thiết kế hiện đại rất thích hợp trong thiết kế các không gian, ngôi nhà
tương đối chật hẹp về diện tích sử dụng. Ví dụ như phòng bếp và phòng khách của bạn có thể liên thông với
nhau hoặc thậm chí được thiết kế 2 trong 1 để tiết kiệm diện tích.
“Chức năng luôn quan trọng hơn hình thức”
Một poster đẹp kỷ niệm việc sử dụng kiểu chữ sans-serif và khoảng trắng
Chủ nghĩa hiện đại đặc biệt lấy cảm hứng từ nghệ thuật, nó đã thấy một khoảng gián đoạn trong thế giới của ‘các
chủ nghĩa’ – những phong cách nghệ thuật khác nhau bao gồm trường phái Ấn Tượng (Impressionism), Lập Thể
(Cubism) Dã Thú (Fauvism), Vị Lai (Futurism), Thô Mộc (Brutalism) và Siêu Thực (Surrealism). Với sự ảnh hưởng
tạo nên tác động đa chiều ở nhiều quy tắc sáng tạo, chủ nghĩa hiện đại được cho là phong trào có ảnh hưởng nhất của thế kỷ 20.
Unité d’Habitation (Khu nhà ở) ở Marseilles – được thiết kế bởi Le Corbusier
Thiết kế đồ họa và kiểu chữ
Chủ nghĩa hiện đại đã thay đổi quy trình thiết kế truyền thống, thiết kế đồ họa và kiểu chữ một cách đặc biệt,
phong cách thiết kế chuyển dịch mạnh mẽ từ cách tiếp cận trước thế kỷ 19. Trước khái niệm chủ nghĩa hiện đại,
thiết kế đồ họa và kiểu chữ được ‘trang trí quá mức’ và phức tạp, mỗi cen-ti-mét của tấm poster điển hình sẽ
được lấp đầy với hàng tá hình ảnh và chữ viết.
Các nhà sáng tạo thuộc chủ nghĩa hiện đại tuân theo thiết kế lưới có cấu trúc chặt chẽ, tập trung vào không gian
âm, và sử dụng font chữ sans-serif hoàn hảo. Ý tưởng là tạo ra nền đồ họa mạnh mẽ chống lại chủ nghĩa thương
mại, tham lam và rẻ tiền. Các kiểu chữ điển hình được sử dụng trong thời kỳ hiện đại bao gồm Franklin Gothic,
Monotype Grotesque, Futura và Helvetica Neue.
Jan Tschichold thiết kế poster này để quảng bá các nguyên tắc cơ bản của Die Neue Typographie
(The New Typography) (Thiết kế typography mới)
Nghệ sĩ Hà Lan, Theo van Doesburg, đã hành nghề vẽ tranh, kiến trúc và sáng tác thơ ca – ông cũng ảnh hưởng
đến thiết kế đồ họa và được coi là ‘đại sứ’ của phong trào De Stijl. Ông đã mô tả thời hiện đại: “Nghệ thuật không lOMoAR cPSD| 60794687
tạo ra để đối phó với ‘tính hữu dụng‘ hoặc ‘cái đẹp‘, mà là với ‘tinh thần‘ và ‘sự tuyệt vời‘. Các hình thức nghệ
thuật thuần khiết nhất không gây ra những thay đổi về mặt trang trí của một số chi tiết trong cuộc sống, mà là
bản chất nội tại của cuộc sống và sự đánh giá tất cả các giá trị.”
Phong trào De Stijl Hà Lan ủng hộ sự trừu tượng thuần túy kết hợp với khối màu chính, cùng với hai màu đen và trắng
Nhóm De Stijl của Hà Lan – một trường phái tiêu biểu của chủ nghĩa hiệnđại – được lãnh đạo bởi kiến trúc sư
Theo van Doesburg, người ủng hộ sự hài hòa của vũ trụ mà không có những cảm xúc quá đà. Xu hướng thiết kế
De Stjil đặc biệt bao gồm các khối màu chính, cùng với hai màu đen và trắng. Đặc biệt, không được phép sử dụng đường cong. *Design hightech
Kiến trúc High - Tech là gì?
Phong cách kiến trúc High Tech (High Technology - công nghệ cao). Là một loại hình kiến trúc sử dụng phần lớn
các vật liệu, thiết bị, đồ nội thất hiện đại, thông minh, những sản phẩm công nghệ tiên tiến, tối giản, không cầu kỳ và rườm rà.
Kiến trúc High – Tech sử dụng phần lớn các vật liệu, thiết bị, đồ nội thất hiện đại, thông minh. Các thiết kế theo
phong cách này hướng đến sự đơn giản tuyệt đối, tính ứng dụng cao, giúp con người sử dụng bằng cách vận
hành trí tuệ của mình. Những vật dụng sử dụng trong không gian High - Tech đều được ứng dụng công nghệ hiện
đại nhằm kết nối, điều khiển mọi thứ bằng bộ điều khiển đa năng thay vì gia chủ phải di chuyển hay thực hiện
thủ công như những style truyền thống khác.
Nội thất phong cách Hitech chinh phục những người có niềm đam mê với công nghệ, thích khám phá, trải
nghiệm những điều mới mẻ, sáng tạo thông qua các ứng dụng của thiết bị, đồ nội thất hiện đại, vận hành công
nghệ trong không gian sống. Kiến trúc High-Tech ở Việt Nam bắt nguồn từ đâu?
Kiến trúc công nghệ cao, còn được gọi là chủ nghĩa biểu hiện cấu trúc. High-Tech là một loại hình kiến trúc hậu
hiện đại xuất hiện vào những năm 1970 – 1980 của thế kỷ 20. Phong cách này kết hợp các yếu tố của công nghiệp
kỹ thuật cao và công nghệ vào thiết kế không gian sống. Kiến trúc công nghệ cao phát triển từ phong cách chủ
nghĩa hiện đại, sử dụng những tiến bộ mới trong công nghệ và vật liệu xây dựng. Nó nhấn mạnh tính minh bạch
trong thiết kế và xây dựng.
High-Tech là một loại hình kiến trúc hậu hiện đại xuất hiện vào những năm 1970 – 1980. Đến khoảng từ những
năm 1980 trở đi, kiến trúc này thịnh hành tại Việt Nam. High Tech sử dụng rộng rãi các loại vật liệu từ nhôm,
thép, kính, gỗ công nghiệp, … Vì những vật liệu này ngày càng trở nên tiên tiến và có nhiều dạng hơn vào thời
điểm đó. Style này tập trung vào tính thẩm mỹ theo kiểu công nghệ và không gian trung tâm thường khá rộng
lớn. Nhà theo phong cách High-Tech được decor tinh giản, lược bớt các chi tiết không cần thiết.
Đặc trưng riêng chỉ có ở phong cách High tech
Phong cách Hitech sở hữu không gian nội thất tiện nghi, thoải mái, tự do và được mặc định là style dành cho
người trí thức. Nội thất phong cách Hitech luôn dẫn đầu cho xu hướng tương lai, mang đến sự trải nghiệm tiên
phong, đi trước thời đại cho người sử dụng. Khi bước vào không gian nội thất theo phong cách Hitech, không
khó để nhận ra những đặc trưng riêng như sau:
Màu sắc đơn giản
Phong cách nội thất phong cách Hitech luôn luôn sử dụng những tông màu đơn giản với chi tiết decor trong thiết
kế cực kỳ tối giản. Những tông màu nguyên bản được ưa chuộng và sử dụng rất nhiều như màu đen, xám, trắng,
xanh dương, .... Những gam màu trung tính này tạo nên không gian sống độc đáo, ấn tượng, giúp tăng tính tương
phản rõ nét, tạo nên tính cách khá mạnh mẽ, rõ ràng, phóng khoáng cho chủ nhân sống trong không gian này.
Hitech sử dụng những tông màu đơn giản với chi tiết decor trong thiết kế cực kỳ tối giản. Vật liệu nhân tạo
Phong cách Hitech sử dụng những vật liệu nhân tạo và ứng dụng công nghệ cao vào thiết kế và thi công. Kính,
đá, kim loại, gỗ công nghiệp, … là những vật liệu không thể thiếu trong style này. Các vật liệu này có điểm chung
là hình dáng phẳng, thẳng, toát lên sự hiện đại, mạnh mẽ, dứt khoát, đẳng cấp, khác biệt mà chỉ có phong cách
nội thất Hitech mới thể hiện rõ nét. lOMoAR cPSD| 60794687
Đặc biệt, các vật liệu, đồ nội thất sử dụng trong trong lối kiến trúc này thường rất hiện đại, sản xuất từ những
sáng tạo vượt bậc của con người, không lấy nguyên vật liệu nguyên bản của tự nhiên. Do đó, tất cả những vật
dụng sử dụng trong không gian High – tech thường khá đắt tiền, được xem là xu hướng tiện nghi của tương lai.
Thiết kế tối giản, phóng khoáng, tự do
Phong cách nội thất Hitech chú trọng đến sự đơn giản nhất có thể, không đòi hỏi sự cầu kỳ và phức tạp như các
phong cách cổ điển hay bán cổ điển. Những ngôi nhà theo style này thường toát lên sự tinh giản cách rõ nét,
phóng khoáng, tinh tế và vô cùng sang trọng.
Hitech chú trọng đến thiết kế tối giản, phóng khoáng, tự do.
Sự tối giản được liên kết, đồng bộ qua việc sử dụng màu sắc, họa tiết trang trí, cách decor theo nguyên tắc rõ
ràng, không rối, không cầu kỳ. Chính sự thống nhất này đã đem đến một không gian vô cùng thông minh, thông thoáng và khá rộng mở.
Phương châm của phong cách nội thất này là “less is more” (càng ít càng đẹp). Do đó, kiến trúc HighTech ở Việt
Nam luôn tiết chế trong việc sử dụng các đồ trang trí, đồ nội thất, vật dụng trong nhà, những thứ không cần thiết
như tranh treo tường, khung ảnh, … sẽ được lược bỏ. Đặc biệt, không gian bức tường sẽ là nền trơn, không decor cầu kỳ.
Nội thất hiện đại, thông minh
Hitech style xóa bỏ sự cầu kỳ trong các chi tiết, đường nét, các decor rườm rà như phong cách thiết kế cổ điển,
bán cổ điển. Các đồ nội thất trong căn hộ, biệt thự, nhà theo phong cách nội thất Hitech thường được thiết kế
vô cùng đơn giản. Đặc biệt, các đường nét chi tiết của kiến trúc này không bao giờ có sự uốn lượn rườm rà.
Hitech style xóa bỏ sự cầu kỳ trong các chi tiết và sử dụng đồ nội thất hiện đại, thông minh. Hitech tiết chế tối
đa những chi tiết, đồ nội thất không cần thiết. Khi bước vào căn nhà được thiết kế theo phong cách này, bạn
sẽ rất hiếm để thấy các mảng tường, các đồ vật được dùng với mục đích trang trí mà không chứa bất cứ công năng nào.
Các đồ nội thất trong phong cách Hitech thường nhấn mạnh đến các yếu tố kỹ thuật hiện đại cùng hiệu ứng
ánh sáng nổi bật, rực rỡ. Nó thể hiện được sự mềm mại và cá tính mạnh mẽ toát ra từ bên ngoài lẫn bên trong
các đồ nội thất. Trong nội thất phong cách Hitech thường sử dụng nhiều đèn nội thất kiểu âm tường với nhiều
ánh sáng khác nhau nhằm tạo hiệu ứng không gian đa sắc màu. Các thiết bị điện tử hiện đại, thông minh là yếu lOMoAR cPSD| 60794687
tố không thể thiếu trong thiết kế nội thất kiểu Hitech. Sự phối hợp hài hòa, liên kết chặt chẽ giữa kiến trúc và
công nghệ tiên tiến chính là nét đặc trưng tạo nên phong cách khác biệt.
Các thiết bị điện tử hiện đại, thông minh là yếu tố không thể thiếu trong thiết kế nội thất kiểu Hitech. Ngôi nhà
Hitech thường được trang bị hệ thống đèn tự động, cửa đóng mở tự động, rèm tự động, hệ thống điều khiển từ
xa thông qua smartphone, smart TV, hệ thống điều khiển bằng giọng nói, hệ thống âm thanh công nghệ cao, các
cảm biến nhiệt độ, độ ẩm, ... với mục dích duy nhất là phục vụ cho cuộc sống tiện nghi nhất đảm bảo an ninh, an toàn cho gia chủ.
Cũng chính sự đơn giản, nội thất đỉnh cao này đã giúp phong cách Hitech toát lên vẻ đẹp phóng khoáng,
tinh tế và được xem là xu hướng nội thất tiện nghi bậc nhất trong tương lai. Vì sao phong cách thiết kế
High tech lại ưa chuộng ốp sàn gỗ?
Tuy nhiên, điều đặc biệt của phong cách kiến trúc này lại rất ưa chuộng sử dụng sàn gỗ công nghiệp để ốp nền.
Bởi trong thời đại hiện nay, ván gỗ được xem là dòng vật liệu ốp lát cao cấp. Và chỉ ở những không gian đẳng
cấp, sang trọng mới sử dụng. Phong cách High tech cũng không ngoại lệ, các gia chủ theo trường phái kiến trúc
này rất thích chọn sàn ván gỗ để ốp lát cho ngôi nhà của mình. Khi nhà bạn ứng dụng phong cách này, bạn không
cần phải lo lắng về việc lựa chọn màu sàn gỗ cho không gian nhà mình. Tùy theo tông màu chủ đạo của nhà bạn,
gia chủ chỉ cần lựa chọn màu ván sàn sao cho hài hòa và có tính liên kết. Nghĩa là chỉ cần chọn màu ván sàn sáng
hoặc tối hơn tông màu chủ đạo của không gian không quá 3 tông là được.
Câu 7. De Stijl & ảnh hưởng
Phong cách thiết kế De Stijl ra đời vào đầu thế kỷ 20 với mục đích cách tân nghệ thuật Hà Lan. Theo van Doesburg,
Piet Mondrian và Bart van der Leck là những họa sĩ đầu tiên khởi xướng phong cách này.
Nguồn gốc và sự ra đời
Phong cách De Stijl còn được biết đến với tên gọi khác là Neoplasticism, ra đời vào năm 1917 ở Amsterdam, Hà
Lan. Theo van Doesburg, Piet Mondrian và Bart van der Leck và sau này có thêm Gerrit Rietveld và Vilmos Huszár
là những tên tuổi đã sáng lập và phát triển phong cách thiết kế này.
De stijl, đó là sự kết hợp 1 cách có ý thức học vô thức của các hình khối, các đường nét, các màu sắc khác nhau.
Bởi vậy mà chúng có tính trừu tượng rất cao. Mỗi người khác nhau sẽ có những cảm nhận khác nhau đối với
những thiết kế nội thất mang phong cách này. lOMoAR cPSD| 60794687
De Stijl ra đời với sứ mệnh cách tân nền nghệ thuật Hà Lan vào đầu thế kỷ 20 và tạo ra những chuẩn mực mới.
Phong cách này cũng được cho là đi ngược lại với sự rối rắm, cường điệu của các trường phái
nghệ thuật khác như Art Deco, Art Nouveau/Jugendstil và Arts & Crafts. (Nguồn Internet)
Đặc trưng của phong cách De Stijl
- Tận dụng những đường thẳng đen ngang dọc làm nền tảng
- Chỉ sử dụng màu cơ bản (vàng, xanh, đỏ) làm màu chủ đạo và màu vô sắc (đen, trắng, xám) để làm nền cho các màu cơ bản
- Chủ trương trừu tượng hóa, khái quát hóa
- Tạo dáng lắp dẫn, liên kết các chi tiết với nhau, khoe rõ những ghép nối- Ưa chuộng không gian mở, không gian
đa chức năng, không gian mang tính ước lệ
- Chú trọng sự chính xác và hòa hợp
Trong thiết kế kiến trúc, ứng dụng màu sắc của phong cách De Stijl được ưa chuộng vì tạo ra sự linh hoạt và tính
liên tục cho không gian. Bên cạnh đó, chủ trương trừu tượng hóa cũng được vận dụng triệt để tạo ra cân bằng
giữa vật liệu kim loại và không gian cũng như tạo ra các hiệu ứng bóng ấn tượng.
Hãy cùng Furtech ngắm nhìn những mẫu thiết kế nội thất lấy cảm hứng từ De Stijl nhé:
Không chỉ gói gọn trong thiết kế nội thất kiến trúc De Stijl còn phổ biến trong rất nhiều lĩnh vực khác của đời
sống như thời trang, thiết kế đồ họa, typography, văn học, âm nhạc… Người ta đánh giá rằng: “Trường phái De
Stijl là công cụ xóa nhòa ranh giới giữa cái gọi là “mỹ thuật” hay “nghệ thuật ứng dụng” (ví dụ như thiết kế đồ
họa hoặc thiết kế sản phẩm) với kiến trúc.” Phong cách nghệ thuật de stijl nhất định là 1 phong cách sáng tạo
hứa hẹn sẽ tạo được giá trị thẩm mỹ cao những trải nghiệm tuyệt vời cho không gian sinh hoạt của bạn. Câu 8.
Bauhaus & ảnh hưởng Bauhaus là gì?
Trong lịch sử của nền mỹ thuật thế giới, Bauhaus là trường nghệ thuật đầu tiên đặt tại Đức, cũng là trường đầu
tiên kết hợp giữa thủ công và mỹ thuật từ những năm 1919-1933.
Tuy nhiên, không chỉ dừng lại là những quan điểm về thiết kế, Bauhaus nhanh chóng phát triển và trở thành
phong trào thiết kế Bauhaus đỉnh cao, sau này còn ảnh hưởng đến các phong cách kiến trúc nội thất hiện đại.
Phong trào nghệ thuật Bauhaus qua nhiều thế kỷ (Nguồn ảnh: sưu tầm)
Xem thêm video tham khảo sau đây:
Kiến trúc, hội họa và thiết kế – 100 năm tồn tại của Bauhaus