Tóm tắt kiến thức Triết học - Triết học Mác - Lênin | Trường Đại học CNTT Thành Phố Hồ Chí Minh

Tóm tắt kiến thức Triết học - Triết học Mác - Lênin | Trường Đại học CNTT Thành Phố Hồ Chí Minh được được sưu tầm và soạn thảo dưới dạng file PDF để gửi tới các bạn sinh viên cùng tham khảo, ôn tập đầy đủ kiến thức, chuẩn bị cho các buổi học thật tốt. Mời bạn đọc đón xem!

20 10 lượt tải Tải xuống

Chia sẻ Báo cáo tài liệu

lOMoARcPSD| 40425501

(Tài liệu kèm theo Kế hoạch số 46-KH/BTGTU, ngày 08-6-2021 của

Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy)

NHỮNG NỘI DUNG CỐT LÕI

CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN, TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀ GIẢI

PHÁP, TRÁCH NHIỆM BẢO VỆ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG,

ĐẤU TRANH PHẢN BÁC CÁC QUAN ĐIỂM SAI TRÁI, THÙ ĐỊCH

TRONG TÌNH HÌNH MỚI

Nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, ảng viên về những nội dung cốt lõi của

chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; nhận diện rõ những luận iệu xuyên

tạc, quan iểm sai trái của các thế lực thù ịch chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng, qua

ó góp phần thực hiện tốt Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22-10-2018, của Bộ

Chính trị (khóa XII) về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, ấu

tranh phản bác các quan iểm sai trái, thù ịch trong tình hình mới”.

Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy biên soạn, giới thiệu những nội dung cơ bản ể

tuyên truyền, giáo dục như sau:

I. NHỮNG NỘI DUNG CỐT LÕI CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

Chủ nghĩa Mác - Lênin “là hệ thống quan iểm và học thuyết” khoa học của

C.Mác, Ph.Ănghen và sự phát triển của V.I.Lênin; là sự kế thừa và phát triển những

giá trị của lịch sử tư tưởng nhân loại, trên cơ sở thực tiễn của thời ại; là thế giới quan,

phương pháp luận phổ biến của nhận thức khoa học và thực tiễn cách mạng; là

khoa học về sự nghiệp giải phóng giai cấp vô sản, giải phóng Nhân dân lao ộng

khỏi chế ộ áp bức, bóc lột và tiến tới giải phóng con người.

Chủ nghĩa Mác - Lênin bao gồm ba bộ phận cấu thành là: Triết học Mác - Lênin,

Kinh tế chính trị Mác - Lênin và Chủ nghĩa xã hội khoa học.

1. Triết học Mác - Lênin

Triết học Mác - Lênin là khoa học khái quát những quy luật chung nhất của tự

nhiên, xã hội và tư duy; em lại cho con người thế giới quan và phương pháp luận úng

ắn, khoa học ể nhận thức và cải tạo thế giới. Triết học Mác - Lênin với ba nội dung

cơ bản là: Chủ nghĩa duy vật biện chứng; phép biện chứng duy vật và Chủ nghĩa duy

vật lịch sử.

1.1. Chủ nghĩa duy vật biện chứng

Với trọng tâm là mối quan hệ giữa vật chất và ý thức, qua ó xác ịnh chủ

nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm và vấn ề khả năng nhận thức của con người. Chủ

lOMoARcPSD| 40425501

nghĩa duy vật biện chứng xác ịnh vật chất là cái có trước, ý thức là cái có sau, vật chất

quyết ịnh ý thức và ý thức tác ộng trở lại vật chất, con người nhận thức

ược thế giới và khả năng nhận thức của con người là vô hạn. Chủ nghĩa duy vật biện

chứng giúp chúng ta xác ịnh ược trong xã hội âu là vật chất, âu là ời sống tinh thần, ời

sống vật chất quyết ịnh ời sống tinh thần, nên muốn cải tạo xã hội, phát triển ất nước ta

i từ cái gốc của nó tức là ời sống vật chất.

Trong giai oạn hiện nay, kẻ thù của chủ nghĩa Mác thường xuyên tạc là chủ

nghĩa Mác chỉ biết ến vật chất, kinh tế mà coi nhẹ vai trò của ý thức, tư tưởng. Thật ra

hoàn toàn không phải như vậy, chỉ có chủ nghĩa duy vật tầm thường không biện

chứng mới phủ nhận hoặc xem nhẹ vai trò của các yếu tố tinh thần, ý thức mà thôi. Khi

khẳng ịnh vai trò của vật chất ối với ý thức, chủ nghĩa duy vật biện chứng ồng thời

cũng vạch rõ sự tác ộng trở lại vô cùng quan trọng của ý thức ối với vật chất. Quan hệ

giữa vật chất và ý thức không phải là quan hệ một chiều mà là quan hệ tác ộng qua lại.

Không thấy iều ó sẽ rơi vào chủ nghĩa duy vật tầm thường và bệnh bảo thủ trì trệ trong

nhận thức và hành ộng. Nói tới vai trò của ý thức là nói tới vai trò của con người, bản

thân của ý thức nó không trực tiếp thay ổi ược gì trong hiện thực cả. Theo Mác thì lực

lượng vật chất chỉ có thể ánh ổ bằng lực lượng vật chất, cho nên muốn thực hiện tư

tưởng phải sử dụng lực lượng thực tiễn. Điều ó cũng có nghĩa là con người muốn thực

hiện ược các quy luật khách quan thì phải nhận thức, vận dụng úng ắn những quy luật

ó, phải có ý chí và có phương pháp ể tổ chức hành ộng. Tư tưởng, ý thức có thể quyết

ịnh làm cho con người hoạt ộng úng hay sai, thành công hay thất bại trên cơ sở những

iều kiện khách quan nhất ịnh. Thế giới vật chất với những quy luật khách quan của nó-

không phụ thuộc vào ý thức của con người, nên trong nhận thức và hoạt ộng thực tiễn

phải xuất phát từ thực tế khách quan, lấy thực tế khách quan làm căn cứ cho mọi hoạt

ộng của mình. Chính vì vậy Lênin ã nhiều lần nhấn mạnh rằng, không ược lấy ý muốn

chủ quan của mình làm chính sách, không ược lấy tình cảm làm iểm xuất phát cho chiến

lược và sách lược cách mạng. Nếu chỉ xuất phát từ ý muốn chủ quan, nếu lấy ý chí áp

ặt cho thực tế, lấy ảo tưởng thay cho hiện thực thì sẽ mắc bệnh chủ quan duy ý chí.

1.2. Phép biện chứng duy vật

Phép biện chứng duy vật giữ vai trò là một nội dung ặc biệt quan trọng trong thế

giới quan và phương pháp luận triết học của chủ nghĩa Mác- Lênin, tạo nên tính khoa

học và cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin; ồng thời nó cũng là thế giới quan và

phương pháp luận chung nhất của hoạt ộng sáng tạo trong các lĩnh vực nghiên cứu khoa

học.

Với những nội dung cơ bản là: Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến; Nguyên lý về

sự phát triển; các cặp phạm trù: cái chung và cái riêng, bản chất và hiện tượng, tất nhiên

và ngẫu nhiên, nguyên nhân và kết quả, nội dung và hình thức, khả năng và hiện thực.

lOMoARcPSD| 40425501

Ba quy luật gồm Quy luật chuyển hóa từ những sự thay ổi về lượng thành những sự

thay ổi về chất và ngược lại; Quy luật thống nhất và ấu tranh giữa các mặt ối lập; Quy

luật phủ ịnh của phủ ịnh. Và lý luận nhận thức duy vật biện chứng. Hai nguyên lý, ba

quy luật, sáu cặp phạm trù và lý luận nhận thức giúp chúng ta hình thành quan iểm toàn

diện, quan iểm lịch sử cụ thể, quan iểm về sự phát triển, giúp chúng ta thấy ược con

ường, cách thức và khuynh hướng của sự phát triển trên các lĩnh vực của ời sống xã hội,

giúp chúng ta nhận ra ược những mặt quyết ịnh trong các mối quan hệ, giúp chúng ta

hiệu quả nhất.

Hai nguyên lý của phép biện chứng duy vật: Một là, nguyên lý về mối liên hệ

phổ biến, dùng ể chỉ tính phổ biến của các mối liên hệ của các sự vật, hiện tượng, ồng

thời cũng dùng ể chỉ các mối liên hệ tồn tại ở nhiều sự vật, hiện tượng của thế giới,

trong ó những mối liên hệ phổ biến nhất là những mối liên hệ giữa: các mặt ối lập, lượng

và chất, khẳng ịnh và phủ ịnh, cái chung và cái riêng... Hai là, nguyên lý về sự phát

triển, là dùng ể chỉ quá trình vận ộng của sự vật theo khuynh hướng i lên: từ trình ộ thấp

lên trình ộ cao, từ kém hoàn thiện ến hoàn thiện hơn. Đồng thời, phát triển cũng

là quá trình phát sinh và giải quyết mâu thuẫn khách quan vốn có của sự vật; là quá

trình thống nhất giữa phủ ịnh các nhân tố tiêu cực và kế thừa, nâng cao những

nhân tố tích cực từ sự vật cũ, hình thành sự vật mới.

Hai nguyên lý trên giúp chúng ta hình thành quan iểm toàn diện, quan iểm lịch

sử cụ thể và quan iểm phát triển. Vận dụng quan iểm toàn diện vào trong hoạt ộng thực

tiễn giúp chúng ta kết hợp chặt chẽ giữa chính sách dàn ều và chính sách có trọng iểm.

Trong khi khẳng ịnh tính toàn diện, phạm vi bao quát tất cả các mặt, các lĩnh vực của

quá trình ổi mới, Đảng ta cũng ồng thời coi ổi mới tư duy lý luận, tư duy chính trị về

chủ nghĩa xã hội là khâu ột phá; trong khi nhấn mạnh sự cần thiết phải ổi mới toàn diện

thì ổi mới kinh tế là trọng tâm. Vận dụng quan iểm lịch sử cụ thể vào việc xem xét và

giải quyết các vấn ề do thực tiễn ặt ra òi hỏi chúng ta phải chú ý úng mức tới hoàn cảnh

lịch sử cụ thể ã làm phát sinh vấn ề ó, tới sự ra ời và phát triển của nó, tới bối cảnh hiện

thực cả khách quan lẫn chủ quan. Chân lý sẽ biến thành sai lầm nếu chúng ta ẩy nó ra

khỏi giới hạn tồn tại của nó. Quan iểm phát triển giúp ta hiểu ược sự phát triển của các

sự vật hiện tượng trong thực tế là quá trình biện chứng ầy mâu thuẫn. Vận dụng quan

iểm này vào quá trình nhận thức òi hỏi chúng ta phải thấy rõ tính quanh co, phức tạp

của quá trình phát triển như là một hiện tượng phổ biến. Nếu thiếu quan iểm khoa học

như vậy thì rất dễ bi quan, dao ộng khi mà tiến trình cách mạng nói chung và sự tiến

triển của từng lĩnh vực xã hội cũng như của cá nhân nói riêng tạm thời gặp khó khăn,

trắc trở. Như vậy, 3 quan iểm trên là những nguyên tắc phương pháp luận của hoạt ộng

nhận thức và hoạt ộng thực tiễn của con người. Nắm vững những nguyên tắc phương

pháp luận này không những là nhân tố cơ bản ể hình thành thế giới quan khoa học và

lOMoARcPSD| 40425501

nhân sinh quan cách mạng, mà còn là iều kiện tiên quyết cho mọi hoạt ộng tự do sáng

tạo và phát triển toàn diện con người.

Sáu cặp phạm trù của phép biện chứng duy vật: Phạm trù là những khái niệm

rộng nhất phản ánh những mặt, những thuộc tính, những mối liên hệ chung, cơ bản nhất

của các sự vật và hiện tượng thuộc một lĩnh vực nhất ịnh.

Một là, cái riêng, cái chung và cái ơn nhất: Phép duy vật biện chứng cho rằng

cái riêng, cái chung và cái ơn nhất ều tồn tại khách quan, giữa chúng có mối liên hệ hữu

cơ với nhau. Cái chung chỉ tồn tại trong cái riêng, thông quan cái riêng mà biểu

hiện sự tồn tại của mình. Nghĩa là không có cái chung thuần tuý tồn tại bên ngoài cái

riêng. Cái riêng chỉ tồn tại trong mối liên hệ với cái chung. Nghĩa là không có cái

riêng nào tồn tại tuyệt ối ộc lập, không có liên hệ với cái chung. Cái riêng là cái toàn

bộ, phong phú hơn cái chung, cái chung là cái bộ phận, nhưng sâu sắc hơn cái riêng.

Cái riêng phong phú hơn cái chung vì ngoài những ặc iểm chung, cái riêng còn có cái

ơn nhất. Cái ơn nhất và cái chung có thể chuyển hoá lẫn nhau trong quá trình phát triển

của sự vật.

Hai là, nguyên nhân và kết quả: Nguyên nhân là phạm trù dùng ể chỉ sự tác ộng

lẫn nhau giữa các mặt trong một sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau, gây ra một biến

ổi nhất ịnh nào ó. Kết quả là những biến ổi xuất hiện do tác ộng lẫn nhau giữa các mặt

trong một sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau gây ra.

Ba là, tất nhiên và ngẫu nhiên: Tất nhiên (tất yếu) là cái do những nguyên nhân

cơ bản bên trong của kết cấu vật chất quyết ịnh và trong những iều kiện nhất ịnh nó phải

xảy ra như thế chứ không thể khác ược. Ngẫu nhiên là cái không do mối liên hệ bản

chất, bên trong kết cấu vật chất, bên trong sự vật quyết ịnh mà do các nhân tố bên ngoài,

do sự ngẫu hợp nhiều hoàn cảnh bên ngoài quyết ịnh. Do ó nó có thể xuất hiện, có thể

không xuất hiện, có thể xuất hiện như thế này hoặc xuất hiện như thế khác.

Bốn là, nội dung và hình thức: Nội dung là tổng hợp tất cả những mặt, những yếu

tố, những quá trình tạo nên sự vật. Hình thức là phương thức tồn tại và phát triển của

sự vật, là hệ thống các mối liên hệ tương ối bền vững giữa các yếu tố của sự vật ó.

Năm là, bản chất và hiện tượng: Bản chất là tổng hợp tất cả những mặt, những

mối liên hệ tất nhiên, tương ối ổn ịnh bên trong sự vật, quy ịnh sự vận ộng và phát triển

của sự vật, hiện tượng là biểu hiện ra ngoài của bản chất trong những iều kiện xác ịnh.

Sáu là, khả năng và hiện thực: Khả năng là cái hiện chưa có, cái còn là tiền ề, là

mầm móng khi có iều kiện thích hợp thì nó sẽ xuất hiện trên thực tế. Hiện thực là

những gì ã tồn tại trên thực tế. Khả năng và hiện thực là hai mặt thống nhất của mọi

quá trình vận ộng.

Các phạm trù trên phản ánh những thuộc tính bản chất nhất, những mối liên hệ

chung tất yếu và phổ biến nhất của toàn bộ thế giới từ tự nhiên ến xã hội và tư duy con

lOMoARcPSD| 40425501

người. Các phạm trù không phải là cái có sẵn ở bên ngoài hay bên trong ý thức của con

người, mà nó ược hình thành trong hoạt ộng nhận thức và thực tiễn. Mỗi phạm trù

là kết quả của quá trình nhận thức trước ó và là mắc xích trung gian của quá trình nhận

thức tiếp theo của con người ể ngày càng tiến gần ến chân lý. Phạm trù ược hình thành

bằng phương pháp trừu tượng hóa và khái quát hóa những thuộc tính, những mối liên

hệ vốn có của sự vật. Các phạm trù của phép biện chứng duy vật là một hệ thống mở,

nó thường xuyên ược bổ sung và làm phong phú thêm bằng những tri thức khoa học và

những phạm trù mới. Với tư cách là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan, các

phạm trù luôn vận ộng và phát triển tương ứng với sự vận ộng, phát triển của thế giới

khách quan. Chỉ có như vậy chúng mới phản ánh úng ắn thế giới khách quan và trở

thành công cụ của nhận thức và thực tiễn.

Quy luật chuyển hóa từ những sự thay ổi về lượng thành những sự thay ổi về

chất và ngược lại (quy luật lượng- chất): Đây là quy luật cơ bản và phổ biến về phương

thức chung của quá trình vận ộng, phát triển trong tự nhiên, xã hội và trong tư duy của

con người. Chất và lượng là hai mặt thống nhất của mọi sự vật và hiện tượng hay một

quá trình nào ó trong tự nhiên, xã hội và trong cả tư duy. Hai phương diện ó ều tồn tại

khách quan, trong ó chất tồn tại thông qua lượng và lượng là biểu hiện của chất ra bên

ngoài. Tuy nhiên, sự phân biệt giữa chất và lượng trong quá trình nhận thức chỉ có ý

nghĩa tương ối: có cái trong mối quan hệ này lại là chất nhưng trong mối quan hệ khác

lại óng vai trò là lượng.

Quy luật này chỉ ra rằng bất kì sự vật nào cũng là sự thống nhất giữa chất và

lượng, sự thay ổi dần dần về lượng vượt quá giới hạn của ộ sẽ dẫn tới sự thay ổi căn

bản về chất của sự vật thông qua bước nhảy, chất mới ra ời sẽ tác ộng trở lại tới sự thay

ổi của lượng. Việc nắm vững nội dung quy luật này có vai trò to lớn trong việc xem xét

giải quyết những vấn ề do công cuộc ổi mới theo ịnh hướng xã hội chủ nghĩa hiện nay

ở nước ta ặt ra. Việc thực hiện thành công quá trình ổi mới trên từng lĩnh vực của ời

sống xã hội sẽ tạo ra bước nhảy về chất ở ó, và tạo iều kiện ể thực hiện thành công quá

trình ổi mới toàn diện tất cả các mặt của ời sống xã hội nhằm tạo ra bước nhảy về chất

của toàn bộ xã hội nói chung. Như bất kì một sự thay ổi về chất nào khác, những bước

nhảy trong quá trình ổi mới hiện nay cũng chỉ có thể là kết quả của quá trình thay ổi về

lượng thích hợp. Bất kì một sự nôn nóng, chủ quan, ảo tưởng nào ều có thể dẫn tới sai

lầm, tổn thất, cản trở sự nghiệp ổi mới và phát triển ất nước.

Quy luật thống nhất và ấu tranh của các mặt ối lập (quy luật mâu thuẫn):

Quy luật này là “hạt nhân” của phép biện chứng. Là quy luật về nguồn gốc, ộng

lực cơ bản, phổ biến của mọi quá trình vận ộng và phát triển. Theo quy luật này, nguồn

gốc và ộng lực cơ bản, phổ biến của mọi quá trình vận ộng, phát triển chính là mâu

thuẫn khách quan vốn có của sự vật. Khái niệm mâu thuẫn dùng ể chỉ mối liên hệ thống

lOMoARcPSD| 40425501

nhất, ấu tranh và chuyển hóa giữa các mặt ối lập của mỗi sự vật hiện tượng hoặc giữa

các sự vật, hiện tượng với nhau. Nhân tố tạo thành mâu thuẫn là mặt ối lập.

Khái niệm mặt ối lập dùng ể chỉ những mặt, những thuộc tính, những khuynh hướng

vận ộng trái ngược nhau nhưng ồng thời lại là iều kiện, tiền ề tồn tại của nhau.

Quy luật này giúp chúng ta hiểu rằng mâu thuẫn là một hiện tượng khách quan

và phổ biến, nó tồn tại ở tất cả các sự vật và hiện tượng, ở mọi giai oạn tồn tại và phát

triển của sự vật, hiện tượng, nhưng ở các sự vật khác nhau, ở các giai oạn phát triển

khác nhau của một sự vật, ở mỗi lĩnh vực, mỗi yếu tố cấu thành một sự vật sẽ có những

mâu thuẫn khác nhau. Giải quyết mâu thuẫn là ể phát triển, nhưng phải giải quyết mâu

thuẫn khi có ủ iều kiện chín muồi, không nên giải quyết mâu thuẫn một cách vội vàng

khi chưa có iều kiện, cũng không thể cho việc giải quyết mâu thuẫn diễn ra một cách tự

phát, phải cố gắng tạo iều kiện thúc ẩy sự chín muồi của mâu thuẫn và iều kiện giải

quyết. Phải có biện pháp giải quyết thích hợp với từng mâu thuẫn.

Quy luật phủ ịnh của phủ ịnh: Đây là quy luật về khuynh hướng cơ bản, phổ

biến của mọi vận ộng, phát triển diễn ra trong các lĩnh vực tự nhiên, xã hội và ngay cả

trong tư duy của con người. Quy luật phủ ịnh của phủ ịnh khái quát tính chất chung,

phổ biến của sự phát triển: ó không phải là sự phát triển theo hình thức một con ường

thẳng, mà là phát triển theo hình “xoáy ốc”. Quy luật phủ ịnh của phủ ịnh trong phép

biện chứng duy vật phản ánh mối quan hệ biện chứng giữa cái phủ ịnh và cái khẳng ịnh

trong quá trình phát triển của các sự vật. Phủ ịnh biện chứng là iều kiện cho sự phát

triển, cái mới ra ời là kết quả của sự kế thừa những nội dung tích cực từ trong sự vật cũ,

phát huy nó trong sự vật mới và tạo nên tính chu kỳ của sự phát triển. Ph.Ăngghen

khẳng ịnh: “Phủ ịnh cái phủ ịnh là gì? Là một quy luật vô cùng phổ biến và chính vì

vậy mà có một tầm quan trọng và có tác dụng vô cùng to lớn về sự phát triển của tự

nhiên, lịch sử và của tư duy”.

Phủ ịnh biện chứng là cái mới ra ời thay thế cái cũ, là quá trình tự thân phủ ịnh,

tự thân phát triển, là mắt khâu trên con ường dẫn tới sự ra ời của cái mới, tiến bộ hơn

so với cái bị phủ ịnh. Phủ ịnh biện chứng yêu cầu phải kế thừa có chọn lọc và cải biến

những yếu tố tích cực của cái cũ ể phục vụ cho sự phát triển của cái mới. Đồng thời

phải chống lại chủ trương kế thừa máy móc và phủ ịnh sạch trơn. Trong hoạt ộng nhận

thức và hoạt ộng thực tiễn chúng ta phải coi trọng giá trị truyền thống, vì nó là những

giá trị vật chất và tinh thần ược con người làm ra và bảo tồn từ ời này sang ời khác, nó

là nền tảng mà trên ó các thế hệ nối tiếp nhau ra ời, kế thừa và phát triển. Sự ra ời và

phát triển của cái mới không theo con ường thẳng tắp, mà theo ường xoắn ốc. Vì vậy

trong công việc chúng ta phải biết phát hiện cái mới và tạo iều kiện ể cái mới phát triển;

thông thường cái mới ra ời gặp rất nhiều khó khăn, luôn phải ấu tranh với cái cũ, nhưng

theo quy luật phát triển nhất ịnh cái mới chân chính sẽ chiến thắng.

lOMoARcPSD| 40425501

Lý luận nhận thức duy vật biện chứng: Phép biện chứng duy vật cho rằng nhận

thức không phải là hành ộng giản ơn, nhất thời, ược thực hiện một lần là xong mà nó là

quá trình i từ trực quan sinh ộng ến tư duy trừu tượng và từ tư duy trừu tượng ến thực

tiễn. Đó cũng là quá trình tác ộng biện chứng giữa chủ thể và khách thể ể nhận thức

chân lý khách quan. Lý luận nhận thức biện chứng duy vật tập trung vào những vấn ề

quan trọng nhất như:

Thực tiễn và vai trò của nó ối với nhận thức: Thực tiễn óng vai trò là cơ sở, ộng

lực, mục ích của nhận thức và là tiêu chuẩn của chân lý kiểm tra tính chân lý của quá

trình nhận thức. Sở dĩ như vậy vì thực tiễn là iểm xuất phát trực tiếp của nhận thức; nó

ề ra nhu cầu, nhiệm vụ, cách thức, khuynh hướng vận ộng và phát triển của nhận thức.

Con ường biện chứng của nhận thức: Đi từ trực quan sinh ộng ến tư duy trừu

tượng và từ tư duy trừu tượng trở về thực tiễn, hay còn gọi là i từ nhận thức cảm tính

ến nhận thức lý tính. Nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính tuy là 2 giai oạn của quá

trình nhận thức, nhưng xét ến cùng ều bắt nguồn từ thực tiễn, ều lấy sự vật, hiện tượng

trong thế giới khách quan làm ối tượng, nội dung phản ánh. Giữa chúng có mối liên hệ

mật thiết với nhau. Nhận thức cảm tính là tiền ề, iều kiện của nhận thức lý tính. Nhận

thức lý tính không thể thực hiện ược nếu thiếu những tri thức và tài liệu cần thiết do

nhận thức cảm tính ưa lại. Như vậy, từ trực quan sinh ộng ến tư duy trừu tượng và từ tư

duy trừu tượng trở về thực tiễn là con ường biện chứng của nhận thức chân lý khách

quan. Trong ó, thực tiễn vừa là tiền ề xuất phát, vừa là iểm kết thúc của một vòng khâu,

một quá trình nhận thức. Nhưng kết thúc vòng khâu này thì lại là iểm bắt ầu của một

vòng khâu khác cao hơn. Đó là quá trình liên tục, vô tận của sự nhận thức chân lý khách

quan.

Nhận thức khoa học và các trình ộ nhận thức khoa học; vấn ề chân lý; sự thống

nhất giữa lý luận và thực tiễn. Nghiên cứu quá trình nhận thức của con người qua quan

iểm của phép biện chứng duy vật giúp ta có những bước làm cụ thể ể cải tạo hiện thực

theo hướng tiến bộ, phát triển, các bước ó cụ thể là: Tổ chức hoạt ộng thực tiễn là khâu

quyết ịnh biến lý luận thành hiện thực, việc này yêu cầu phải tập hợp lực lượng thành

khối thống nhất về tư tưởng, tổ chức và hành ộng; có tri thức khoa học về ối tượng cải

tạo; có kế hoạch thực hiện ồng bộ và chi tiết; phương án iều chỉnh hoạt ộng; lựa chọn

phương tiện và phương pháp tác ộng thực tiễn; triển khai thực hiện kế hoạch; nắm bắt

thông tin, phát hiện và giải quyết kịp thời những mâu thuẫn nảy sinh trong thực tiễn;

ánh giá kết quả, rút kinh nghiệm, khái quát lý luận ưa ra chương trình hoạt ộng mới.

Như vậy việc tổ chức thực tiễn yêu cầu không chỉ tính ến hiệu quả kinh tế mà còn phải

ảm bảo hiệu quả của những mặt khác như: Chính trị, an ninh quốc phòng, luật pháp,

bảo vệ môi trường, sức khỏe, ạo ức, văn hóa...

lOMoARcPSD| 40425501

1.3. Chủ nghĩa duy vật lịch sử

Với những nội dung cơ bản là: Vai trò của sản xuất vật chất và phương thức sản

xuất; Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình ộ của lực lượng sản xuất; Biện chứng

giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng; tồn tại xã hội và ý thức xã hội; Học thuyết

về hình thái kinh tế xã hội; vai trò của ấu tranh giai cấp và cách mạng xã hội; quan niệm

về con người và vai trò sáng tạo lịch sử của quần chúng nhân dân.

Vai trò của sản xuất vật chất và phương thức sản xuất: Sản xuất vật chất là quá

trình con người sử dụng công cụ lao ộng tác ộng vào tự nhiên, cải biến các dạng vật

chất của giới tự nhiên nhằm tạo ra của cải vật chất thoả mãn nhu cầu tồn tại và phát

triển của con người. Phương thức sản xuất dùng ể chỉ những cách thức mà con người

sử dụng ể tiến hành quá trình sản xuất của xã hội ở những giai oạn lịch sử nhất ịnh.

Theo quan iểm của chủ nghĩa duy vật lịch sử, sản xuất vật chất giữ vai trò là nhân tố

quyết ịnh sự sinh tồn, phát triển của con người và xã hội. Là hoạt ộng nền tảng làm phát

sinh, phát triển những mối quan hệ xã hội của con người; nó chính là cơ sở của sự hình

thành, biến ổi và phát triển của xã hội loài người. Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp

với trình ộ của lực lượng sản xuất: Lực lượng sản xuất là tổng thể các nhân tố ược sử

dụng trong quá trình sản xuất tạo thành năng lực thực tiễn cải biến các ối tượng tự nhiên

theo nhu cầu của con người. Quan hệ sản xuất là quan hệ giữa người với người trong

quá trình sản xuất (sản xuất và tái sản xuất xã hội). Quan hệ sản xuất gồm ba mặt: Quan

hệ về sở hữu ối với tư liệu sản xuất, quan hệ về tổ chức và quản lý sản xuất, quan hệ

trong phân phối sản phẩm sản xuất ra. Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất là hai

yếu tố cơ bản, tất yếu của quá trình sản xuất, trong ó lực lượng sản xuất là nội dung vật

chất của quá trình sản xuất, còn quan hệ sản xuất là “hình thức xã hội” của quá trình ó.

Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất tồn tại trong tính quy ịnh lẫn nhau, thống nhất

với nhau. Đây là yêu cầu tất yếu và phổ biến diễn ra trong mọi quá trình sản xuất hiện

thực của xã hội. Mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất tuân theo

nguyên tắc khách quan là lực lượng sản xuất quyết ịnh quan hệ sản xuất và quan hệ sản

xuất tác ộng trở lại lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất phải phụ thuộc vào thực trạng

phát triển của lực lượng sản xuất trong mỗi giai oạn lịch sử xác ịnh; bởi vì, quan hệ sản

xuất chỉ là hình thái kinh tế- xã hội, còn lực lượng sản xuất là nội dung vật chất, kỹ

thuật của quá trình ó.

Biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng: Cơ sở hạ tầng dùng ể

chỉ toàn bộ những quan hệ sản xuất hợp thành cơ cấu kinh tế của xã hội. Kiến trúc

thượng tầng dùng ể chỉ toàn bộ hệ thống kết cấu các hình thái ý thức xã hội cùng với

các thiết chế chính trị- xã hội tương ứng, ược hình thành trên một cơ sở hạ tầng kinh tế

lOMoARcPSD| 40425501

nhất ịnh. Cơ sở hạ tầng quyết ịnh kiến trúc thượng tầng, còn kiến trúc thượng tầng là sự

phản ánh ối với cơ sở hạ tầng, phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng và tác ộng trở lại cơ sở hạ

tầng. Sự tác ộng của kiến trúc thượng tầng ối với cơ sở hạ tầng có thể thông qua nhiều

phương thức. Điều ó tùy thuộc vào bản chất của mỗi nhân tố trong kiến trúc thượng

tầng, phụ thuộc vào vị trí, vai trò của nó và những iều kiện cụ thể. Trong ó nhà nước là

nhân tố có tác ộng trực tiếp nhất và mạnh mẽ nhất tới cơ sở hạ tầng kinh tế.

Tồn tại xã hội và ý thức xã hội: Tồn tại xã hội dùng ể chỉ phương diện sinh hoạt

vật chất và các iều kiện vật chất của xã hội. Tồn tại xã hội bao gồm các yếu tố chính là:

Phương thức sản xuất vật chất, iều kiện tự nhiên, hoàn cảnh ịa lý, dân số và mật ộ dân

số... trong ó phương thức sản xuất vật chất là yếu tố cơ bản nhất. Ý thức xã hội dùng ể

chỉ phương diện sinh hoạt tinh thần của xã hội, nảy sinh từ tồn tại xã hội và phản ánh

tồn tại xã hội trong những giai oạn phát triển nhất ịnh. Tồn tại xã hội quyết ịnh ý thức

xã hội; ý thức xã hội là sự phản ánh ối với tồn tại xã hội và phụ thuộc vào tồn tại xã hội;

mỗi khi tồn tại xã hội biến ổi (nhất là phương thức sản xuất) thì những tư tưởng và lý

luận xã hội, những quan iểm về chính trị, pháp quyền, triết học... tất yếu cũng sẽ biến

ổi theo. Song, ý thức xã hội cũng có tính ộc lập tương ối của nó vì: Ý thức xã hội thường

lạc hậu so với tồn tại xã hội; ý thức xã hội có thể vượt trước tồn tại xã hội; ý thức xã hội

có tính kế thừa trong sự phát triển của ý thức xã hội; sự tác ộng qua lại giữa các hình

thái ý thức xã hội trong sự phát triển của chúng; ý thức xã hội có khả năng tác ộng trở

lại tồn tại xã hội.

Qua việc thấy ược vai trò quyết ịnh của sản xuất vật chất, của lực lượng sản xuất,

của cơ sở hạ tầng, của tồn tại xã hội... giúp Đảng ta vận dụng ể hoạch ịnh ường lối, chủ

trương một cách khách quan, khoa học, phù hợp với mọi sự vận ộng và phát triển trong

xã hội... ể ất nước ta có ược cơ ồ, tiềm lực, vị thế như hiện nay.

Hạt nhân của chủ nghĩa duy vật lịch sử là lý luận về hình thái kinh tế- xã hội, chủ

nghĩa duy vật lịch sử ã không dừng lại ở việc lý giải nguyên lý chung về mối quan hệ

giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội, mà còn i sâu phân tích kết cấu của xã hội, xác ịnh

vị trí, vai trò của từng yếu tố cấu thành xã hội, ồng thời xem xét mối quan hệ biện chứng

giữa các yếu tố ó hình thành học thuyết về hình thái kinh tế- xã hội. Có thể khẳng ịnh

rằng, trong chủ nghĩa duy vật lịch sử, học thuyết hình thái kinh tế- xã hội là một trong

những nền tảng lý luận quan trọng của lý luận về chủ nghĩa xã hội của chủ nghĩa Mác-

Lênin.

Hình thái kinh tế- xã hội là một khái niệm của chủ nghĩa duy vật lịch sử "dùng ể

chỉ xã hội ở từng giai oạn lịch sử nhất ịnh, với một kiểu quan hệ sản xuất ặc trưng cho

xã hội ó phù hợp với một trình ộ nhất ịnh của lực lượng sản xuất và một kiến trúc thượng

lOMoARcPSD| 40425501

tng tương ứng ược xây dựng trên những quan hệ sản xuất ấy"

.Học thuyết về hình thái

kinh tế- xã hội của C.Mác ra ời là một cuộc cách mạng của khoa học xã hội nói chung

và Triết học nói riêng. Khác với tất cả các lý luận duy tâm, thần bí hay siêu hình trước

ó, học thuyết ó ã chỉ ra rằng, ộng lực của lịch sử không phải là một thứ tinh thần thần

bí nào, mà chính là hoạt ộng thực tiễn của con người, mà hoạt ộng ó lại xuất phát từ cái

sự thật hiển nhiên là trước hết con người cần phải ăn, uống, ở và mặc, nghĩa là phải lao

ộng, trước khi có thể ấu tranh ể giành quyền thống trị, trước khi có thể hoạt ộng chính

trị, tôn giáo, triết học,... C.Mác ã làm nổi bật những quan hệ xã hội vật chất, tức là những

quan hệ sản xuất, những quan hệ cơ bản, ban ầu và quyết ịnh ối với tất cả mọi quan hệ

khác, ã cung cấp cho khoa học xã hội một tiêu chuẩn hoàn toàn khách quan ể thấy ược

các quy luật xã hội.

C.Mác viết: “Tôi coi sự phát triển của những hình thái kinh tế- xã hội là một quá

trình lịch sử- tự nhiên”. V.I.Lênin giải thích thêm: “Chỉ có em quy những quan hệ xã

hội vào những quan hệ sản xuất, và em quy những quan hệ sản xuất vào trình ộ của

những lực lượng sản xuất thì người ta mới có ược một cơ sở vững chắc ể quan niệm sự

phát triển của những hình thái xã hội là một quá trình lịch sử- tự nhiên.

Và dĩ nhiên là không có một quan iểm như thế thì không thể có một khoa học xã hội

ược”

. Sự ra ời của triết học Mác tạo nên sự biến ổi có ý nghĩa cách mạng trong lịch sử

phát triển triết học của nhân loại, vấn ề không chỉ nhận thức thế giới mà còn cải tạo thế

giới: “Các nhà triết học ã chỉ giải thích thế giới bằng nhiều cách khác nhau, song vấn

ề là cải tạo thế giới”

Toàn bộ những tư tưởng cơ bản trong học thuyết Mác về hình thái kinh tế- xã hội

ã trở thành cơ sở lý thuyết và phương pháp luận khoa học của sự nghiệp ổi mới và công

nghiệp hóa, hiện ại hóa ở nước ta. Việt Nam từ một nền kinh tế nông nghiệp quá ộ lên

chủ nghĩa xã hội, bỏ qua chế ộ tư bản chủ nghĩa, ta cần phải xây dựng từ ầu lực lượng

sản xuất và quan hệ sản xuất; cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng. Để có một hình

thái kinh tế xã hội xã hội chủ nghĩa, trong thời kì ổi mới, hội nhập quốc tế, Đảng ta ã

ưa ra và thực hiện những quyết sách quan trọng như: Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện

ại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức; phát triển kinh tế thị trường ịnh hướng xã hội

chủ nghĩa; xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; xây dựng nền văn hóa tiên

tiến, ậm à bản sắc dân tộc. Chúng ta có thể khẳng ịnh rằng khi công nghiệp hóa, hiện ại

hóa gắn liền với việc ứng dụng rộng rãi những thành tựu khoa học công nghệ hiện ại,

khi khoa học công nghệ cùng với giáo dục- ào tạo ược coi là quốc sách hàng ầu, là nền

Một số vấn ề về Chủ nghĩa Mác- Lênin trong thời ại hiện nay, Nxb. Chính trị quốc gia, 1996, tr.18.

V.I.Lênin toàn tập, tập 1, 1980, Nxb. Macxcova, tr.163.

Các Mác và Ph.Ăngghen toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.3, tr.12.

lOMoARcPSD| 40425501

tảng, ộng lực của công nghiệp hóa, hiện ại hóa và nguồn lực con người là yếu tố quyết

ịnh mọi thắng lợi.

Tóm lại, Triết học Mác- Lênin với 3 nội dung cốt lõi là chủ nghĩa duy vật biện

chứng; phép biện chứng duy vật và chủ nghĩa duy vật lịch sử là thế giới quan và phương

pháp luận ược gắn kết và thống nhất hữu cơ với nhau là do triết học Mác-Lênin

hoàn toàn có khả năng nhận thức úng ắn cả thế giới tự nhiên, xã hội và tư duy con người.

Triết học Mác- Lênin ã trang bị thế quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng và phương

pháp luận khoa học ể Đảng ta xây dựng chủ trương, ường lối, chương trình, kế hoạch

hành ộng và biến chúng thành hiện thực, thúc ẩy sự phát triển của xã hội. Những bài

học quý giá của thực tiễn cách mạng Việt Nam gần một thế kỷ qua với thắng lợi vĩ ại

của Cách mạng Tháng Tám, của 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và ế quốc Mỹ

xâm lược, những thành tựu của 35 năm ổi mới ất nước vừa qua là những bằng chứng

sinh ộng thể hiện rõ vai trò, sức mạnh của vận dụng sáng tạo Triết học Mác - Lênin vào

thực tiễn Việt Nam.

2. Kinh tế chính trị Mác-Lênin

Kinh tế chính trị Mác-Lênin là khoa học nghiên cứu quan hệ giữa con người với

con người trong quá trình sản xuất của cải vật chất của xã hội. Nghiên cứu phương

thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, chỉ rõ bản chất bóc lột của quan hệ sản xuất tư bản chủ

nghĩa; những quy luật kinh tế chủ yếu hình thành, phát triển và ưa chủ nghĩa tư bản tới

chỗ diệt vong. Nghiên cứu những quy luật phát triển của quan hệ sản xuất xã hội chủ

nghĩa, xây dựng một xã hội không có áp bức, bất công, vì tự do, ấm no, hạnh phúc cho

mọi người.

Kinh tế chính trị học Mác- Lênin gồm 2 nội dung chủ yếu:

(1)

Lý luận về phương

thức sản xuất tư bản chủ nghĩa;

(2)

Dự báo về một số ặc iểm của nền kinh tế cộng sản

chủ nghĩa.

2.1. Lý luận về phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa

Nghiên cứu quá trình sản xuất của tư bản, C.Mác ã xây dựng lý luận giá trị lao

ộng thật sự khoa học. Đặc biệt, với phát hiện mới về tính chất hai mặt của lao ộng sản

xuất hàng hóa, C.Mác ã luận giải một cách khoa học về nguồn gốc của giá trị sử dụng

và giá trị hàng hóa. C.Mác phân tích nguồn gốc, bản chất của tiền tệ, luận giải quy luật

lưu thông tiền tệ, xác ịnh các nhân tố ảnh hưởng ến khối lượng tiền cần thiết trong lưu

thông. Nghiên cứu về kinh tế hàng hóa, C.Mác chỉ ra bản chất sản xuất tư bản chủ nghĩa

là tạo ra giá trị thặng dư. Trên cơ sở xây dựng lý luận hàng hóa sức lao ộng, C.Mác chỉ

ra nguồn gốc, bản chất của giá trị thặng dư là do sức lao ộng của người công nhân làm

thuê sáng tạo ra; luận giải khoa học bản chất bóc lột của quan hệ sản xuất tư bản chủ

lOMoARcPSD| 40425501

nghĩa. Để làm rõ bản chất của quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, C.Mác còn phân tích

trình ộ và quy mô bóc lột của tư bản; chỉ ra các phương pháp làm tăng giá trị thặng dư

và quá trình tích lũy tư bản làm cho tư bản không ngừng lớn lên.

Cùng với quan niệm duy vật về lịch sử, Ph.Ăngghen coi học thuyết giá trị thặng

dư là phát minh vĩ ại thứ hai của C.Mác: “Không phải chỉ có tìm ra quy luật phát triển

của lịch sử loài người, Mác cng tìm ra quy luật vận ộng riêng của phương thức sản

xuất tư bản chủ nghĩa hiện ại và của xã hội tư sản do phương thức ó  ra. Với việc phát

hiện ra giá trị thặng dư trong lĩnh vực này thì lập tức một ánh sáng ã hiện ra trong khi

tất cả các công trình nghiên cứu trước ây của các nhà kinh tế học tư sản cng như của

các nhà phê bình xã hội chủ nghĩa vẫn ều mò mẫm trong bóng tối”

. Cho ến nay, các

học giả tư sản vẫn không thể bác bỏ ược mà còn phải thừa nhận học thuyết giá trị thặng

dư của C.Mác. Học thuyết giá trị thặng dư của Mác vẫn là học thuyết kinh tế quan trọng

khi nguyên cứu về chủ nghĩa tư bản. Nó có một ý nghĩa thời ại sâu sắc mà chúng ta cần

biết khai thác, vận dụng ể xây dựng nền kinh tế thị trường ịnh hướng xã hội chủ nghĩa.

Nghiên cứu quá trình lưu thông của tư bản, C.Mác phân tích về quá trình tuần

hoàn và chu chuyển của tư bản; làm rõ tư bản cố ịnh, tư bản lưu ộng và chỉ ra phương

thức chu chuyển giá trị của chúng; phân tích sự hao mòn của tư bản cố ịnh. Ngoài ra,

C.Mác còn nghiên cứu tái sản xuất tư bản xã hội; sự trao ổi giữa hai khu vực của nền

sản xuất xã hội và các iều kiện thực hiện sản phẩm trong tái sản xuất giản ơn và tái sản

xuất mở rộng tư bản xã hội. Đây là cơ sở khoa học cho nhận thức về tính cân ối trong

phát triển kinh tế và các quy luật của tái sản xuất mở rộng trên phạm vi toàn xã hội trong

nền kinh tế thị trường.

Nghiên cứu toàn bộ quá trình sản xuất tư bản chủ nghĩa, C.Mác chỉ ra các hình

thái cụ thể trong quá trình vận ộng của tư bản. Đó là sự chuyển hóa của giá trị thặng dư

và tỷ suất giá trị thặng dư thành lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận; sự vận ộng chuyển hóa

của quy luật giá trị thành giá cả sản xuất và quy luật giá trị thặng dư thành quy luật lợi

nhuận bình quân. Phân tích khoa học sự phân phối giá trị thặng dư cho các nhà tư bản

kinh doanh trong các lĩnh vực khác nhau dưới hình thức lợi nhuận công nghiệp, lợi

nhuận thương nghiệp, lợi tức cho vay và ịa tô tư bản chủ nghĩa.

Như vậy, lý luận kinh tế chính trị Mác- Lênin ã vạch rõ bản chất của chủ nghĩa

tư bản, ó là quan hệ bóc lột của tư bản ối với lao ộng làm thuê bằng hình thức bóc lột

giá trị thặng dư. Đồng thời, C.Mác ã vạch rõ quá trình vận ộng của tư bản chủ nghĩa, ó

là quá trình phát sinh, phát triển và tất yếu diệt vong của nó. C.Mác khẳng ịnh: phương

thức sản xuất tư bản chủ nghĩa không phải là phương thức tồn tại vĩnh viễn, mà nó chỉ

Các Mác và Ph.Ăngghen toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.19, tr.500

lOMoARcPSD| 40425501

là một giai oạn lịch sử ặc biệt và tất yếu ược thay thế bằng một xã hội mới cao hơn, tốt

ẹp hơn, ó là chủ nghĩa cộng sản.

2.2. Dự báo về một số ặc iểm của nền kinh tế cộng sản chủ nghĩa

C.Mác ã chỉ ra nguyên lý về thời kỳ quá ộ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã

hội; ồng thời, C.Mác dự báo về sự phân kỳ trong sự phát triển của hình thái kinh tế cộng

sản chủ nghĩa và ặc iểm của các giai oạn phát triển ó. C.Mác dự báo về vấn ề phân phối

trong giai oạn ầu của xã hội cộng sản chủ nghĩa, ó là “làm theo năng lực, hưởng theo

lao ộng”. Khi chuyển sang giai oạn cao của xã hội cộng sản, Mác chỉ rõ: cùng với sự

phát triển của xã hội xã hội chủ nghĩa, sức sản xuất xã hội ược phát triển, trình ộ văn

hóa ược nâng cao… thì tất yếu phải chuyển sang nguyên tắc phân phối mới là “làm

theo năng lực, hưởng theo nhu cu”. Đó là lúc xã hội có thể sản xuất ra sản phẩm tiêu

dùng dồi dào ến mức không cần dùng phân phối lợi ích vật chất ể kích thích lao ộng.

2.3. V.I.Lênin ã có những cống hiến vô cùng to lớn trong việc bảo vệ và phát

triển kinh tế chính trị học mác-xít

Trên cơ sở thực tiễn phát triển của chủ nghĩa tư bản, V.I.Lênin ã bổ sung và phát

triển về chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh, lý luận về tái sản xuất tư bản xã hội. Đặc

biệt, trong lý luận tái sản xuất tư bản xã hội, khi tính tới ảnh hưởng của tiến bộ khoa

học- kỹ thuật làm cho cấu tạo hữu cơ của tư bản không ngừng tăng lên trong quá trình

tái sản xuất mở rộng, V.I.Lênin ã phát hiện ra quy luật ưu tiên phát triển sản xuất tư liệu

sản xuất- quy luật kinh tế quan trọng của nền kinh tế hiện ại.

Cuối thế kỷ XIX ầu thế kỷ XX, khi chủ nghĩa tư bản phát triển sang giai oạn mới,

V.I.Lênin ã sáng tạo ra lý luận khoa học về chủ nghĩa tư bản ộc quyền. V.I.Lênin cho

rằng, chủ nghĩa tư bản ộc quyền là sự chuyển biến từ chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh,

là nấc thang phát triển cao của chủ nghĩa tư bản và chỉ rõ 5 ặc iểm kinh tế của chủ nghĩa

tư bản ộc quyền, ó là:

(1)

Sự tích tụ sản xuất và các tổ chức ộc quyền;

(2)

Tư bản tài chính

và bọn ầu sỏ tư bản tài chính;

(3)

Xuất khẩu tư bản;

(4)

Sự phân chia thế giới về kinh tế

giữa các liên minh tư bản ộc quyền;

(5)

Sự phân chia thế giới về lãnh thổ giữa các cường

quốc ế quốc. Những ặc iểm này vạch rõ bản chất của chủ nghĩa tư bản trong giai oạn

mới.

Đồng thời, V.I.Lênin chỉ ra bản chất, nguyên nhân hình thành và hình thức biểu

hiện của chủ nghĩa tư bản ộc quyền nhà nước, cùng với xu hướng vận ộng của nó.

Chủ nghĩa tư bản ộc quyền nhà nước, là sự kết hợp hay dung hợp sức mạnh của

các tổ chức ộc quyền tư nhân với sức mạnh của nhà nước tư sản thành một cơ chế thống

nhất, trong ó nhà nước tư sản bị phụ thuộc vào các tổ chức ộc quyền và can thiệp vào

quá trình kinh tế nhằm bảo vệ lợi ích của các tổ chức ộc quyền và cứu nguy cho chủ

nghĩa tư bản. Một trong những hình thức biểu hiện quan trọng của chủ nghĩa tư bản ộc

lOMoARcPSD| 40425501

quyền nhà nước là sự tham gia của nhà nước tư sản vào quá trình kinh tế. Hệ thống iều

tiết kinh tế của nhà nước tư sản là tổng thể những thể chế và thiết chế kinh tế của nhà

nước tư sản. Nó bao gồm bộ máy quản lý gắn với hệ thống chính sách, công cụ có khả

năng iều tiết sự vận ộng của toàn bộ nền kinh tế quốc dân, toàn bộ quá trình tái sản xuất

xã hội theo hướng có lợi cho tư sản ộc quyền. Các công cụ chủ yếu nhà nước tư sản

dùng ể iều tiết nền kinh tế và thực hiện các chính sách kinh tế là: ngân sách, thuế, hệ

thống tiền tệ tín dụng, các doanh nghiệp nhà nước...

Những biểu hiện mới của chủ nghĩa tư bản ộc quyền và ộc quyền nhà nước: Việc

xuất khẩu tư bản là sự mở rộng quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ra nước ngoài, là

công cụ chủ yếu ể bành trướng sự thống trị, bóc lột, nô dịch của tư bản tài chính trên

phạm vi toàn thế giới. Chủ thể phân chia thị trường thế giới không chỉ có các tổ chức

ộc quyền quốc gia mà bên cạnh ó còn có các nhà nước tư sản phát triển và ang phát

triển. Kết quả của việc phân chia kinh tế thế giới hình thành các liên minh và các khối

liên kết khu vực.

Học thuyết ã chỉ ra sự chuyển biến từ chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh sang chủ

nghĩa tư bản ộc quyền và ộc quyền nhà nước; vai trò và giới hạn lịch sử của chủ nghĩa

tư bản. Từ sự phân tích những ặc trưng kinh tế chính trị của chủ nghĩa tư bản ộc quyền,

V.I.Lênin ã rút ra những kết luận về vị trí lịch sử của chủ nghĩa tư bản trong giai oạn

phát triển mới của nó: giai oạn ế quốc chủ nghĩa. Đó là giai oạn cuối cùng của chủ nghĩa

tư bản, êm trước cách mạng xã hội chủ nghĩa. Điều ó có nghĩa là, chủ nghĩa ế quốc nhất

ịnh sẽ bị thay thế bởi chủ nghĩa xã hội, nhưng quá trình thay thế ó là một quá trình ấu

tranh quyết liệt, quanh co khúc khuỷu, có cao trào và có thoái trào chứ không phải

là một quá trình trơn tru, thẳng tắp.

Tóm lại, Kinh tế chính trị Mác- Lênin là khoa học rất quan trọng trong ời sống

xã hội, ngoài việc chỉ ra bản chất bóc lột của chủ nghĩa tư bản, nó giúp chúng ta thấy

ược bản chất của các hiện tượng và quá trình kinh tế, nắm ược các quy luật kinh tế chi

phối sự vận ộng và phát triển kinh tế; phát triển lý luận kinh tế và vận dụng lý luận ó

vào thực tế, hành ộng theo quy luật, tránh bệnh chủ quan, giáo iều, duy ý chí. Kinh tế

chính trị cung cấp các luận cứ khoa học làm cơ sở cho sự hình thành ường lối, chiến

lược phát triển kinh tế xã hội và các chính sách, biện pháp kinh tế cụ thể phù hợp với

các yêu cầu của các quy luật khách quan và iều kiện cụ thể của ất nước ở từng thời kì

nhất ịnh. Là công cụ cần thiết không chỉ cho các nhà quản lý vĩ mô mà còn rất cần cho

quản lý sản xuất kinh doanh ở doanh nghiệp của mọi tầng lớp dân cư, ở tất cả các thành

phần kinh tế. Kinh tế chính trị là phương tiện giúp ta hiểu rõ tính úng ắn, khoa học, sáng

tạo về chủ trương, ường lối, chính sách kinh tế cụ thể của Đảng và Nhà nước ta qua các

thời kì phát triển ất nước.

lOMoARcPSD| 40425501

3. Chủ nghĩa xã hội khoa học

Nội dung cơ bản của chủ nghĩa xã hội khoa học là nghiên cứu: Sứ mệnh lịch sử

của giai nhân cấp công nhân và cách mạng xã hội chủ nghĩa; Những vấn ề chính trịxã

hội có tính quy luật trong tiến trình cách mạng xã hội chủ nghĩa; Chủ nghĩa xã hội

hiện thực và triển vọng.

3.1. Học thuyết về chủ nghĩa xã hội

Theo chủ nghĩa Mác - Lênin, chủ nghĩa xã hội là một xã hội có cơ sở vật chất- kỹ

thuật là nền ại công nghiệp; xóa bỏ chế ộ tư hữu tư bản chủ nghĩa, thiết lập chế ộ công

hữu về tư liệu sản xuất; tạo ra ược cách tổ chức lao ộng và kỷ luật lao ộng mới; thực

hiện nguyên tắc phân phối theo lao ộng, coi ó là nguyên tắc căn bản nhất; nhà nước

mang bản chất giai cấp công nhân, có tính nhân dân rộng rãi, có tính dân tộc sâu sắc;

thực hiện sự giải phóng con người khỏi ách áp bức, bóc lột; thực hiện bình ẳng xã hội,

tạo iều kiện cho con người phát triển toàn diện.

Trên cơ sở quy luật sự phát triển của những hình thái kinh tế- xã hội là một quá

trình lịch sử- tự nhiên, tính tất yếu thay thế chủ nghĩa tư bản bằng chủ nghĩa xã hội, sự

ra ời của chủ nghĩa xã hội và sự diệt vong của chủ nghĩa tư bản là tất yếu như nhau.

Những dự báo về ặc trưng cơ bản, về cách thức, khả năng thực hiện chủ nghĩa xã hội

là quá trình của kết quả phát triển tích hợp những iều kiện cụ thể và cần thiết về kinh

tế, chính trị và văn hoá- xã hội khác nhau chín muồi khách quan, chứ không phải theo

ý muốn chủ quan ở các quốc gia, dân tộc.

3.2. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

Từ cơ sở của chủ nghĩa duy vật lịch sử, cho thấy, nguồn gốc sâu xa của sự phát

triển xã hội là sự ấu tranh giữa các mặt ối lập nằm ngay trong lòng của xã hội, trước hết

là sự ấu tranh giữa lực lượng sản xuất mới với quan hệ sản xuất cũ ã lỗi thời, ang kìm

hãm sự phát triển của nó. Trong xã hội có giai cấp ối kháng thì sự ấu tranh giữa lực

lượng sản xuất mới với quan hệ sản xuất cũ ược thể hiện thành cuộc ấu tranh giữa giai

cấp ại diện cho lực lượng sản xuất mới và giai cấp ại diện cho quan hệ sản xuất cũ. Cuộc

ấu tranh giữa các giai cấp ối kháng sẽ dẫn ến cách mạng xã hội, tức là dẫn ến bước nhảy

vọt về chất trong sự phát triển của xã hội.

Trong xã hội tư bản, C.Mác ã tìm thấy một lực lượng xã hội ảm nhận vai trò và

sứ mệnh của mình, i tiên phong trong cuộc ấu tranh giải phóng giai cấp, giải phóng xã

hội loài người và giải phóng từng con người khỏi áp bức, bóc lột và sự nô dịch của chủ

nghĩa tư bản, tiến tới xã hội cộng sản văn minh.

Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản ã em lại cho giai cấp ó ý thức về ịa vị bản thân

mình và yêu cầu mình, ý thức về iều kiện ể giải phóng mình. Trong Tuyên ngôn của

Đảng Cộng sản, ã làm rõ tiêu chí xác ịnh thế nào là giai cấp vô sản: ó là những người

lOMoARcPSD| 40425501

lao ộng trực tiếp hay gián tiếp và vận hành các công cụ sản xuất có tính chất công

nghiệp. Mác và Ăngghen cho rằng: “Tất cả các giai cấp hiện ang ối lập với giai cấp tư

sản thì chỉ có giai cấp vô sản là giai cấp thực sự cách mạng. Tất cả các giai cấp khác

ều suy tàn và tiêu vong cùng với sự phát triển của ại công nghiệp, còn giai cấp vô sản

là sản phẩm của bản thân nền ại công nghiệp”

Sở dĩ giai cấp công nhân có vai trò, sứ mệnh lịch sử ấy là vì nó là con ẻ của nền

sản xuất hiện ại- ại diện cho tính xã hội hóa của lực lượng sản xuất và cũng ại biểu cho

quan hệ sản xuất mới, phù hợp với lực lượng sản xuất, tức là ại diện cho phương thức

sản xuất tiên tiến, phù hợp trào lưu tiến hoá của lịch sử. Chỉ có giai cấp công nhân mới

có tính cách mạng triệt ể vì nó không có lợi ích riêng với chế ộ tư hữu, nó tìm thấy lợi

ích chân chính của mình khi phấn ấu cho lợi ích toàn xã hội.

Muốn thực hiện ược vai trò và sứ mệnh của mình, giai cấp vô sản phải liên minh

với giai cấp nông dân, phải thành lập ra ảng của mình, ộc lập với tất cả các ảng khác, ủ

sức lãnh ạo cuộc ấu tranh vĩ ại của giai cấp công nhân và quần chúng lao ộng. Đảng ó

phải là ội tiên phong của giai cấp tiên phong, tiên phong cả về nhận thức- tư tưởng- lý

luận- chính trị và cả trong hành ộng- trong hoạt ộng thực tiễn. Đảng ó phải tổ chức và

hoạt dộng theo nguyên tắc tập trung dân chủ, thường xuyên kiểm iểm, tự phê bình và

quan hệ mật thiết với quần chúng...

Phát hiện ra sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, em lại lời giải thích khoa

học và cách mạng của giai cấp công nhân, trở thành tư tưởng cốt lõi lý luận chính trị,

tạo chuyển biến nhảy vọt của tư tưởng xã hội chủ nghĩa, từ không tưởng trở thành khoa

học của chủ nghĩa Mác. V.I. Lênin ánh giá: “Điểm chủ yếu trong học thuyết của Mác là

ở chỗ nó làm sáng rõ vai trò lịch sử thế giới của giai cấp vô sản là người xây dựng xã

hội xã hội chủ nghĩa”

3.3. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay

Hiện nay, giai cấp công nhân Việt Nam là một lực lượng xã hội to lớn, ang phát

triển bao gồm những người lao ộng chân tay và trí óc, làm công hưởng lương trong các

loại hình sản xuất kinh doanh và dịch vụ công nghiệp, hoặc sản xuất, kinh doanh và

dịch vụ có tính chất công nghiệp. Để xứng áng với vai trò là lực lượng i ầu trong sự

nghiệp công nghiệp hóa, hiện ại hóa hướng tới kinh tế tri thức, hội nhập và gắn với bảo

vệ môi trường sinh thái, cần phải “Xây dựng giai cấp công nhân hiện ại, nâng cao bản

lĩnh chính trị, trình ộ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong công

nghiệp, kỷ luật lao ộng thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp ln thứ tư”

. Hiện

Các Mác và Ph.Ăngghen toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.4, tr.610.

V.I.Lênin toàn tập, tập 23, 1980, Nxb. Macxcova, tr.1.

Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội ại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQG Sự thật, 2021, tập 1, tr.166

lOMoARcPSD| 40425501

nay, nội dung kinh tế hàng ầu của sự nghiệp ẩy mạnh toàn diện công cuộc ổi mới, ược

Đại hội XIII xác ịnh là: “Đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh

tế, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế; tiếp tục

ẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện ại hóa trên nền tảng của tiến bộ khoa học, công nghệ

và ổi mới sáng tạo”

. Sự lớn mạnh của giai cấp công nhân là iều kiện tiên quyết ảm bảo

sự thành công của công cuộc ổi mới, công nghiệp hóa, hiện ại hóa ất nước. Xây dựng

và phát triển giai cấp công nhân là trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị, của toàn

xã hội và sự nỗ lực vươn lên của mỗi người công nhân.

Chủ nghĩa Mác- Lênin là một hệ thống lý luận khoa học- biện chứng, hiện ại về

những quy luật phát triển của tự nhiên và xã hội. Giá trị của chủ nghĩa Mác- Lênin ở

tính chuẩn xác, toàn diện, hệ thống và biện chứng. C.Mác, Ph.Ăngghen và

V.I.Lênin ã tổng kết, úc rút từ sự phân tích toàn bộ lịch sử nhân loại và thực tiễn xã hội,

kế thừa một cách có hệ thống, chọn lọc những giá trị tư tưởng và thành tựu khoa học,

các ông ã chỉ ra quy luật vận ộng của lịch sử nhân loại và con ường tất yếu i tới chủ

nghĩa cộng sản- một hình thái kinh tế- xã hội phát triển cao hơn, triệt ể hơn các hình

thái kinh tế- xã hội trước ó. Chủ nghĩa Mác- Lênin là ngọn uốc soi ường cho phong trào

cộng sản và công nhân trên thế giới. Hệ tư tưởng khoa học và cách mạng này sẽ còn

tiếp tục ược vận dụng, phát triển và có sức sống trong thực tiễn cách mạng cũng như

trong thực tiễn phát triển ất nước. Việc bổ sung, phát triển, hoàn thiện thêm là iều tất

yếu, những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin trong iều kiện ngày nay vẫn úng,

vẫn ang có sức hấp dẫn, chinh phục nhiều người trên thế giới bởi tính cách mạng, khoa

học và tính triệt ể của nó.

II. NHỮNG NỘI DUNG CỐT LÕI CỦA TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan iểm toàn diện và sâu sắc về những

vấn ề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả sự vận dụng sáng tạo và phát triển

chủ nghĩa Mác- Lênin vào iều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị

truyền thống tốt ẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại nhằm giải

phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người.

Cần tập trung nghiên cứu, quán triệt nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh

trong các nhóm vấn ề:

(1)

Về con ường của cách mạng Việt Nam;

(2)

Về xây dựng chủ

nghĩa xã hội ở Việt Nam;

(3)

Về nhân dân, ại oàn kết dân tộc;

(4)

Về xây dựng văn hóa và

con người Việt Nam;

(5)

Về phát huy dân chủ, xây dựng nhà nước pháp quyền của dân,

do dân, vì dân;

(6)

Về xây dựng Đảng;

(7)

Về ạo ức.

Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội ại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQG Sự thật, 2021, tập 1, tr.120

lOMoARcPSD| 40425501

1. Về con ường của cách mạng Việt Nam

Bằng hoạt ộng thực tiễn và tư duy lý luận, Hồ Chí Minh ã khẳng ịnh quyết tâm

“thà hy sinh tất cả, chứ nhất ịnh không chịu mất nước, nhất ịnh không chịu làm nô lệ”

và “không có gì quý hơn ộc lập, tự do”.

Người khẳng ịnh vấn ề dân tộc và vấn ề giai cấp có mối quan hệ chặt chẽ lẫn

nhau. Giải phóng dân tộc là vấn ề trên hết. Độc lập dân tộc mà chưa giành ược thì vấn

ề giai cấp cũng không giải quyết ược. Giải phóng dân tộc tạo tiền ề ể giải phóng giai

cấp. Cách mạng giải phóng dân tộc ở các nước thuộc ịa và phụ thuộc muốn thắng lợi

phải i theo con ường cách mạng vô sản. Cách mạng giải phóng dân tộc trong thời ại mới

phải do Đảng Cộng sản lãnh ạo. Lực lượng của cách mạng giải phóng dân tộc là sức

mạnh của toàn dân tộc. Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng bị áp bức, trong ó vai

trò ộng lực cách mạng là của công nhân và nông dân, lực lượng nòng cốt trong khối ại

oàn kết toàn dân tộc.

Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, phản ánh tính triệt ể cách mạng

của tư tưởng Hồ Chí Minh. Tư tưởng ó ặt vấn ề giải phóng con người, hạnh phúc của

con người ở mục tiêu cao nhất của sự nghiệp cách mạng. Độc lập dân tộc là mục tiêu

trực tiếp, trước hết, là cơ sở, tiền ề ể tiến lên chủ nghĩa xã hội. Theo Hồ Chí Minh, con

ường cách mạng Việt Nam có 2 giai oạn: Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và cách

mạng xã hội chủ nghĩa. Độc lập dân tộc tạo tiền ề, iều kiện ể nhân dân lao ộng tự quyết

ịnh con ường i tới chủ nghĩa xã hội, dưới sự lãnh ạo của Đảng Cộng sản. chủ nghĩa xã

hội là con ường củng cố vững chắc ộc lập dân tộc, giải phóng dân tộc một cách hoàn

toàn triệt ể. Hồ Chí Minh khẳng ịnh: Chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới

giải phóng triệt ể các dân tộc bị áp bức bởi ách nô lệ; chỉ có cách mạng xã hội chủ nghĩa

mới bảo ảm cho một nền ộc lập thật sự, chân chính.

2. Về xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

Theo Hồ Chí Minh, chủ nghĩa xã hội là một chế ộ do Nhân dân làm chủ. Nhà

nước phải phát huy quyền làm chủ của nhân dân ể huy ộng ược tính tích cực và sáng

tạo của nhân dân vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Chủ nghĩa xã hội có nền kinh tế phát triển cao, dựa trên lực lượng sản xuất hiện

ại và chế ộ công hữu về các tư liệu sản xuất chủ yếu, nhằm không ngừng nâng cao ời

sống vật chất và tinh thần cho nhân dân. Chủ nghĩa xã hội là một xã hội phát triển cao

về văn hóa, ạo ức; là một xã hội công bằng và hợp lý, làm nhiều hưởng nhiều, làm ít

hưởng ít, không làm thì không ược hưởng, các dân tộc ều bình ẳng; chủ nghĩa xã hội là

công trình tập thể của nhân dân, do nhân dân xây dựng dưới sự lãnh ạo của Đảng.

Từ những vấn ề chung ó, Hồ Chí Minh ã chỉ ra mục tiêu và ộng lực xây dựng chủ

nghĩa xã hội ở Việt Nam; về con ường i lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; về phát triển

lOMoARcPSD| 40425501

kinh tế trong thời kỳ quá ộ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; về bảo vệ Tổ quốc Việt

Nam. Trong ó, xác ịnh phát triển kinh tế là nhiệm vụ quan trọng nhất trong thời kỳ quá

ộ lên chủ nghĩa xã hội; phải xây dựng cơ cấu kinh tế công nghiệp và nông nghiệp hợp

lý và phải tiến hành công nghiệp hóa; chỉ ra các hình thức sở hữu, các thành phần kinh

tế và ịnh hướng i lên chủ nghĩa xã hội trong thời kỳ quá ộ; chỉ ra việc phát triển kinh tế

phải i ôi với thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí, quan liêu; về xây dựng lực

lượng chính trị, lực lượng vũ trang nhân dân; về xây dựng bản chất cách mạng và ý thức

chính trị cho quân ội; về xây dựng thế trận lòng Dân, nền quốc phòng toàn dân.

Những tư tưởng của Người ược Đảng ta quán triệt và vận dụng cụ thể trong các

chủ trương, nghị quyết của Đảng, nhất là trong các văn kiện ại hội Đảng, qua ó ịnh

hướng rõ về nội dung, mục tiêu, phương hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

3. Về nhân dân, ại oàn kết dân tộc

Về nhân dân, theo Hồ Chí Minh, Nhân dân là phạm trù cao quý nhất, một phạm

trù chính trị chủ ạo trong học thuyết cách mạng của Người: “Trong bu trời không gì

quý bằng dân. Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng oàn kết của dân”

. Người

khẳng ịnh, dân khí mạnh thì binh lính nào, súng ống nào cũng không ịch nổi. Người

từng nói với cán bộ: “Nếu lãnh ạo khéo thì việc gì khó khăn mấy và to lớn mấy, nhân

dân cng làm ược”

. Là công bộc, là ầy tớ của dân, thì Đảng, Chính phủ và mỗi

cán bộ phải chăm lo cho ời sống của nhân dân, không ngừng nâng cao ời sống vật

chất, tinh thần cho nhân dân.

Về ại oàn kết dân tộc, theo Hồ Chí Minh oàn kết là làm ra sức mạnh, oàn

kết là thắng lợi, là then chốt của thành công. Người ã nhiều lần nói: “Đoàn kết của ta

không những rộng rãi mà còn oàn kết lâu dài... Ai có tài, có ức, có lòng phụng sự Tổ

quốc và phục vụ nhân dân thì ta oàn kết với họ”.

Để xây dựng khối ại oàn kết toàn dân tộc, phải kế thừa truyền thống yêu nước-

nhân nghĩa- oàn kết của dân tộc. Để thực hành oàn kết rộng rãi cần có niềm tin vào nhân

dân, với ại a số là công nhân, nông dân. Phải có lòng khoan dung, ộ lượng với con

người, trân trọng phần “thiện” dù nhỏ nhất ở mỗi con người ể lôi kéo, tập hợp, quy tụ

rộng rãi mọi lực lượng. Bất kỳ ai mà thật thà tán thành hòa bình, thống nhất, ộc lập,

dân chủ thì dù những người ó trước ây chống chúng ta, bây giờ chúng ta cũng thật thà

oàn kết với họ.

Hồ Chí Minh úc kết: Đoàn kết, oàn kết, ại oàn kết; Thành công, thành

công, ại thành công.

Hồ Chí Minh toàn tập, t10, tr.453

Hồ Chí Minh toàn tập, t12, tr.492

lOMoARcPSD| 40425501

Đại oàn kết dân tộc là bài học xuyên suốt của cách mạng Việt Nam. Trong

công cuộc ổi mới hiện nay, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về ại oàn kết ể xây dựng

thành công một nước Việt Nam ộc lập, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn

minh. Đại oàn kết òi hỏi phải: Xây dựng một Đảng cầm quyền trong sạch, vững mạnh,

một Nhà nước thật sự của dân, do dân, vì dân, một hệ thống chính trị có hiệu lực, hiệu

quả; tập hợp rộng rãi nhất mọi nguồn lực ể công nghiệp hóa, hiện ại hóa ất nước; chủ

ộng xác ịnh rõ các bước hội nhập quốc tế. Thực hiện ại oàn kết dân tộc gắn liền

với oàn kết quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời ại sẽ tạo nên sức

mạnh vô ịch cho cách mạng Việt Nam.

4. Về xây dựng văn hóa và con người Việt Nam

Về văn hóa, theo Hồ Chí Minh, văn hóa theo nghĩa rộng là toàn bộ những giá trị

vật chất và tinh thần do loài người sáng tạo ra với phương thức sử dụng chúng nhằm áp

ứng lẽ sinh tồn, ồng thời ó cũng là mục ích sống của loài người.

Theo nghĩa hẹp, văn hóa là kiến trúc thượng tầng; là trình ộ học vấn của con

người.

Theo Hồ Chí Minh, nền văn hóa dân tộc phải xây dựng trên các nội dung sau:

(1)Xây dựng tâm lý: tinh thn ộc lập, tự cường;

(2)

Xây dựng luân lý: biết hy sinh mình,

làm lợi cho qun chúng;

(3)

Xây dựng xã hội: mọi sự nghiệp liên quan ến phúc lợi của

nhân dân trong xã hội;

(4)

Xây dựng chính trị: dân quyền;

(5)

Xây dựng kinh tế.

Hồ Chí Minh là biểu tượng cao ẹp nhất của văn hóa Việt Nam trong thời ại mới.

Tư tưởng văn hóa của Người ã ược thực tiễn xây dựng và phát triển văn hóa của nước

ta cũng như của thế giới qua gần một thế kỷ kiểm nghiệm, xác nhận là những tư tưởng

mang tính khoa học úng ắn, tính cách mạng sáng tạo, tính thực tiễn sâu sắc, tiêu biểu

cho cả nền văn hóa tương lai.

Về con người, Hồ Chí Minh khẳng ịnh, con người là vốn quý nhất, nhân tố quyết

ịnh sự thành công của sự nghiệp cách mạng. Theo Người, “vô luận việc gì, ều do người

làm ra, và từ nhỏ ến to, từ gn ến xa, ều thế cả”

. Quan niệm của Hồ Chí Minh về con

người mới xã hội chủ nghĩa gồm hai mặt gắn bó chặt chẽ với nhau. Một là, kế thừa

những giá trị truyền thống, tốt ẹp của con người truyền thống Việt Nam. Hai là, hình

thành những phẩm chất mới như: có tư tưởng xã hội chủ nghĩa; có ạo ức xã hội chủ

nghĩa; có trí tuệ và bản lĩnh ể làm chủ (bản thân, gia ình, xã hội, thiên nhiên...); có tác

phong xã hội chủ nghĩa; có lòng nhân ái, vị tha, ộ lượng. Chiến lược trồng người là một

trọng tâm, một bộ phận hợp thành của chiến lược phát triển kinh tế xã hội. Để thực hiện

chiến lược trồng người có nhiều biện pháp, nhưng giáo dục và ào tạo là biện pháp quan

Hồ Chí Minh toàn tập, t5, tr.281

lOMoARcPSD| 40425501

trọng bậc nhất. Bởi vì, giáo dục tốt sẽ tạo ra tính thiện, em lại tương lai tươi sáng cho

thanh niên. Nội dung và phương pháp giáo dục phải toàn diện cả ức, trí, thể, mỹ; phải

ặt ạo ức, lý tưởng và tình cảm cách mạng, lối sống xã hội chủ nghĩa lên hàng ầu.

5. Về phát huy dân chủ, xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân,

vì dân

Về phát huy dân chủ, theo Hồ Chí Minh, dân chủ có nghĩa dân là chủ. Người

nhấn mạnh: “Nước ta là nước dân chủ, nghĩa là nhà nước do nhân dân làm chủ”, “chế

ộ ta là chế ộ dân chủ, tức là nhân dân là người chủ”. Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở cán

bộ, ảng viên không bao giờ ược quên “dân là chủ”, mọi quyền hành ều ở nơi dân, nhân

dân thật sự là ông chủ tối cao của chế ộ mới. Trong quan hệ giữa dân và Đảng, Hồ Chí

Minh quan niệm, dân là chủ thì Đảng, Chính phủ, cán bộ, ảng viên là ầy tớ và làm ầy

tớ cho dân. Hồ Chí Minh coi dân chủ thể hiện ở việc bảo ảm quyền con người, quyền

công dân. Dân chủ không dừng lại với tư cách như là một thiết chế xã hội của một quốc

gia, mà còn có ý nghĩa biểu thị mối quan hệ quốc tế, hòa bình giữa các dân tộc. Đó là

dân chủ, bình ẳng trong mọi tổ chức quốc tế, là nguyên tắc ứng xử trong các quan hệ

quốc tế.

Về xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân, theo Hồ Chí Minh,

Nhà nước của dân là tất cả mọi quyền lực trong nhà nước và trong xã hội ều thuộc về

nhân dân. Nhà nước do nhân dân là nhà nước do nhân dân tạo ra và nhân dân tham gia

quản lý. Nhà nước vì dân là nhà nước lấy lợi ích chính áng của nhân dân làm mục tiêu.

Tất cả vì lợi ích của nhân dân, không có bất cứ một lợi ích nào khác.

Người yêu cầu ội ngũ cán bộ, công chức phải: Tuyệt ối trung thành với cách

mạng; hăng hái, thành thạo công việc, giỏi chuyên môn, nghiệp vụ; phải có liên hệ mật

thiết với nhân dân; phải là những người dám phụ trách, dám quyết oán, dám chịu

trách nhiệm; phải thường xuyên tự phê bình và phê bình.

6. Về xây dựng Đảng

Chủ nghĩa Mác- Lênin kết hợp với phong trào công nhân và phong trào yêu

nước ã dẫn tới việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam vào ầu năm 1930. Đây

không chỉ là ặc thù của Việt Nam mà còn là sự sáng tạo của Hồ Chí Minh trong quá

trình chuẩn bị và thành lập Đảng Cộng sản ở một nước thuộc ịa nửa phong kiến.

Sự ra ời, tồn tại và phát triển của Đảng Cộng sản Việt Nam phù hợp với quy luật

phát triển của xã hội. Sự lãnh ạo úng ắn của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết

ịnh thắng lợi của cách mạng Việt Nam.

Đảng Cộng sản Việt Nam là ảng của giai cấp công nhân, ội tiên phong của giai

cấp công nhân, mang bản chất giai cấp công nhân. Đảng Cộng sản Việt Nam là ảng của

nhân dân lao ộng và của cả dân tộc Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh ạo nhân

lOMoARcPSD| 40425501

dân giành chính quyền, trở thành Đảng cầm quyền. Đảng cầm quyền, nhưng là quyền

do nhân dân ủy nhiệm, nhân dân mới thực sự là chủ.

Hồ Chí Minh khẳng ịnh: Xây dựng Đảng là quy luật tồn tại và phát triển của

Đảng; phải thường xuyên xây dựng, chỉnh ốn Đảng.

Theo Hồ Chí Minh, phải dựa vào lý luận khoa học và cách mạng của chủ nghĩa

Mác- Lênin ể xây dựng Đảng vững mạnh về tư tưởng, lý luận.

Hồ Chí Minh khẳng ịnh sức mạnh của Đảng bắt nguồn từ tổ chức. Hệ thống tổ

chức của Đảng từ Trung ương ến cơ sở phải thật chặt chẽ, có tính kỷ luật cao. Hồ

Chí Minh rất coi trọng vai trò của chi bộ. Chi bộ là tổ chức hạt nhân, quyết ịnh chất

lượng lãnh ạo của Đảng. Người luôn quan tâm xây dựng, rèn luyện ội ngũ cán bộ, ảng

viên có ức, có tài, trong ó ức là gốc.

Theo Hồ Chí Minh, Đảng là ạo ức, là văn minh, nhờ ó Đảng mới trong sạch, vững

mạnh. Người nhấn mạnh: Đảng là một tổ chức cách mạng chứ không phải tổ chức ể

“làm quan phát tài”.

Người yêu cầu các tổ chức ảng, cán bộ, ảng viên phải chấp hành và thực hiện tốt

các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt ảng. Đó là các nguyên tắc: Tập trung dân chủ; tập thể

lãnh ạo, cá nhân phụ trách; tự phê bình và phê bình; kỷ luật nghiêm minh, tự giác;

oàn kết thống nhất trong Đảng.

Đoàn kết thống nhất phải dựa trên cơ sở lý luận của Đảng là chủ nghĩa Mác

- Lênin; Cương lĩnh, Điều lệ Đảng; ường lối, quan iểm của Đảng; nghị quyết của tổ

chức ảng các cấp.

7. Tư tưởng Hồ Chí Minh về ạo ức

Hồ Chí Minh nhiều lần chỉ rõ “sức có mạnh mới gánh ược vật nặng và i ược xa”,

người cách mạng phải có ạo ức cách mạng làm nền tảng, nếu không có ạo ức làm nền

tảng, làm cái căn bản thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh ạo ược Nhân dân.

Có ạo ức cách mạng mới hoàn thành ược sự nghiệp cách mạng vẻ vang. Đạo ức

là tiêu chí ánh giá sự văn minh, cao thượng của xã hội, con người. Đạo ức giúp cho con

người luôn giữ ược nhân cách, bản lĩnh làm người trong mọi hoàn cảnh. Đạo ức là gốc,

là nguồn, là nền tảng, bởi lẽ, có tâm, có ức mới giữ vững ược chủ nghĩa Mác - Lênin,

ưa chủ nghĩa Mác - Lênin vào cuộc sống.

Theo Hồ Chí Minh, những phẩm chất cơ bản của ạo ức cách mạng ó là: Trung

với nước, hiếu với dân; yêu thương con người, sống có nghĩa, có tình; cn, kiệm, liêm,

chính, chí công vô tư; tinh thn quốc tế trong sáng.

Hồ Chí Minh nêu 3 nguyên tắc xây dựng nền ạo ức mới trong xã hội và chính

Người ã suốt ời không mệt mỏi tự rèn mình làm tấm gương ể giáo dục, ộng viên cán

lOMoARcPSD| 40425501

bộ, ảng viên, nhân dân cùng thực hiện. Đó là: Nói i ôi với làm, phải nêu gương về ạo

ức; xây i ôi với chống; phải tu dưỡng ạo ức suốt ời.

Bản thân Hồ Chí Minh là tấm gương: Suốt ời vì dân, vì nước; ý chí và nghị lực

tinh thần to lớn, vượt qua mọi thử thách, khó khăn ể ạt ược mục ích; hết lòng yêu thương,

quý trọng, phục vụ nhân dân; nhân ái, vị tha, khoan dung, nhân hậu, luôn hết mực vì

con người; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, ời riêng trong sáng, nếp sống giản dị

và hết sức khiêm tốn.

* Tóm lại, Đảng ta lấy chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm

nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành ộng; là ngọn uốc soi ường chỉ lối cho cách

mạng Việt Nam vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách trong quá trình ấu tranh

giành ộc lập, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, tiến hành công

cuộc ổi mới ạt những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, làm cho vị thế, uy tín của Việt

Nam trên trường quốc tế ược nâng cao.

Học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ

Chí Minh áp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội

chủ nghĩa là nội dung quan trọng hàng ầu của công tác xây dựng Đảng về mặt tư

tưởng, vừa có vai trò nền tảng, vừa có vị trí then chốt trong tình hình hiện nay.

Bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, ấu tranh phản bác có hiệu quả các

quan iểm sai trái, thù ịch là một nội dung cơ bản, hệ trọng, sống còn của công tác xây

dựng, chỉnh ốn Đảng; là nhiệm vụ quan trọng hàng ầu của toàn Đảng, toàn quân,

toàn dân; là công việc tự giác, thường xuyên của cấp ủy, tổ chức ảng, chính quyền, mặt

trận Tổ quốc và các oàn thể chính trị- xã hội, của từng cán bộ, ảng viên, trước hết là

người ứng ầu.

Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nền tảng tư tưởng của Đảng ể toàn Đảng, toàn

quân, toàn dân nhận thức ngày càng ầy ủ, sâu sắc hơn những nội dung cơ bản và giá trị

to lớn của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, làm cho chủ nghĩa Mác- Lênin,

tư tưởng Hồ Chí Minh thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của ời sống xã

hội, xây dựng văn hóa, con người Việt Nam áp ứng yêu cầu phát triển bền vững và bảo

vệ vững chắc Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

III. NHẬN DIỆN NHỮNG LUẬN ĐIỆU XUYÊN TẠC VÀ CÁC QUAN

ĐIỂM SAI TRÁI CỦA CÁC THẾ LỰC THÙ ĐỊCH CHỐNG PHÁ NỀN TẢNG

TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG

1. Phương thức, thủ oạn

Các thế lực thù ịch, phản ộng thường sử dụng các phương thức, thủ oạn sau:

lOMoARcPSD| 40425501

- Đối với Chủ nghĩa Mác- Lênin: Chúng dùng những luận iệu xuyên tạc vào

các nội dung:

(1)

Nội dung học thuyết hình thái kinh tế- xã hội;

(2)

nội dung học thuyết giá

trị thặng dư;

(3)

nội dung sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân.

- Đối với Tư tưởng Hồ Chí Minh: Chúng xuyên tạc các nội dung:

(1)

Định

hướng về con ường xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta;

(2)

Về vai trò của Đảng Cộng

sản Việt Nam trong lãnh ạo cách mạng Việt Nam;

(3)

Về xây dựng ội ngũ cán bộ, ảng

viên có ạo ức cách mạng trong sạch, vững mạnh;

(4)

Về xây dựng Nhà nước pháp quyền

xã hội chủ nghĩa...

- Chúng sử dụng sức mạnh của không gian mạng ể thực hiện âm mưu của

mình, như sử dụng: Web, Facebook, Zalo, Twitter, các trang thông tin giả... thực hiện

trên nhiều lĩnh vực, nhiều ối tượng, nhiều nội dung.

- Chúng hình thành các mô hình mang danh “Chủ nghĩa xã hội hiện ại”,

“Chủ nghĩa xã hội xanh”, “Chủ nghĩa xã hội mới”... nhằm hướng ến xóa bỏ quan iểm

của chủ nghĩa Mác- Lênin về chế ộ xã hội chủ nghĩa.

2. Cách thức thực hiện:

(1)

Các thế lực thù ịch sử dụng sức mạnh của ồng

tiền qua nhiều hình thức như: “viện trợ”, “dự án”, “hội nghị”, “ ầu tư”, “ ào tạo”...

ây là cách thức thực hiện thường xuyên, xuyên suốt;

(2)

Thành lập các nhóm trong và

ngoài nước, các ài, các trang thông tin giả mạo... phục vụ cho mục ích chống phá của

chúng;

(3)

thực hiện lâu dài, bền bỉ...

3. Đối tượng chống phá:

(1)

Thế hệ trẻ;

(2)

Đội ngũ cán bộ, ảng viên;

(3)Lực lượng lao ộng trong Nhân dân;

(4)

Cộng ồng người Việt Nam ở nước ngoài...

4. Thời gian thực hiện: Ngay từ khi Đảng ta ra ời cho ến nay, chúng tập

trung vào các sự kiện quan trọng của ất nước như: 3-2; 30-4; 2-9...

5. Địa iểm thực hiện:

(1)

Vùng sâu, vùng xa; vùng ồng bào dân tộc ít người;

(2)Vùng nông thôn;

(3)

Vùng ô thị..., chúng tập trung vào Tây Nguyên, Tây Bắc và Tây

Nam bộ.

6. Mục ích thực hiện

+ Xóa bỏ lý tưởng cách mạng của Đảng và nhân dân ã lựa chọn; xóa bỏ vai trò

lãnh ạo duy nhất của Đảng, ể từng bước xóa bỏ chế ộ xã hội chủ nghĩa ở nước ta.

+ Làm phai nhạt lý tưởng cách mạng ối với nhân dân ta trong quá trình xây

dựng xã hội chủ nghĩa.

+ Chia rẽ khối ại oàn kết toàn dân tộc, gây mất ổn ịnh chính trị- xã hội.

IV. GIẢI PHÁP, TRÁCH NHIỆM BẢO VỆ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG

lOMoARcPSD| 40425501

CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ta là một công việc hết sức khó khăn, phức

tạp, lâu dài; cần huy ộng sức mạnh tổng hợp của toàn bộ hệ thống chính trị, ặc biệt là

cán bộ, ảng viên và Nhân dân.

1. Đối với cấp ủy, cơ quan, ơn vị, ịa phương

- Tăng cường tuyên truyền, giáo dục nền tảng tư tưởng của Đảng trong

hệ thống chính trị, cán bộ, ảng viên, qua ó nâng lên nhận thức sâu sắc về những giá

trị cốt lõi, bền vững của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; khẳng

ịnh vững chắc quan iểm có tính nguyên tắc, mang ý nghĩa sống còn của Đảng ta, ó là:

Kiên ịnh và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí

Minh, kiên ịnh mục tiêu ộc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên ịnh ường lối ổi mới

của Đảng; kiên ịnh các nguyên tắc xây dựng Đảng ể xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ

quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Mỗi tập thể cấp ủy, cơ quan, ơn vị, ịa phương, mỗi cán bộ, ảng viên phải thấy rõ

trách nhiệm, gương mẫu học tập, nghiên cứu và tích cực tham gia tuyên truyền, giáo

dục, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Trước hết là tiêu biểu, gương mẫu trong học

tập và làm theo tư tưởng, ạo ức, phong cách Hồ Chí Minh.

- Tập trung tuyên truyền, giáo dục những nội dung cơ bản, cốt lõi nền tảng

tư tưởng của Đảng ến oàn viên, hội viên và nhân dân, qua ó củng cố niềm tin vững chắc

vào chủ trương, ường lối cách mạng của Đảng, con ường i lên chủ nghĩa xã hội ở nước

ta là úng ắn, phù hợp với thực tiễn Việt Nam và xu thế thời ại.

Tuyên truyền ể oàn viên, hội viên và nhân dân nhận diện rõ những âm mưu, thủ

oạn, các quan iểm sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù ịch, phản ộng tấn công vào nền

tảng tư tưởng, chủ trương, ường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước;

giúp oàn viên, hội viên và nhân dân nâng cao sức ề kháng, không bị lôi kéo, hoài nghi,

hoang mang trước các thông tin xấu, ộc, xuyên tạc.

- Tiếp tục tập trung thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu, nhiệm vụ của cấp ủy, ịa

phương, cơ quan, ơn vị; ẩy mạnh phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, xóa ói, giảm nghèo,

ảm bảo tốt an sinh xã hội; tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh của ịa phương, làm

cho nhân dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Đó là minh chứng sinh ộng nhất nhằm

bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, ập tan các luận iệu sai trái, thù ịch, chống phá nước

ta. Định kỳ gặp gỡ, ối thoại ể giải quyết tốt các phản ánh, kiến nghị của Nhân dân; giải

quyết kịp thời, dứt iểm các vụ việc tranh chấp, khiếu kiện ngay từ cơ sở, không ể hình

thành “ iểm nóng”, không ể kẻ ịch lợi dụng chống phá. Trong xử lý các vấn ề nhạy cảm

cần tính toán, cân nhắc thời iểm phù hợp, ảm bảo các yêu cầu ặt ra theo hướng kiên ịnh

về nguyên tắc nhưng khôn khéo, linh hoạt về phương pháp, tranh thủ sự ủng hộ rộng

lOMoARcPSD| 40425501

rãi của Nhân dân, kiên quyết không tạo sơ hở ể kẻ ịch lợi dụng vu cáo, xuyên

tạc.

- Tiếp tục thực hiện tốt Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22-10-2018 của

Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, ấu tranh phản bác các

quan iểm sai trái, thù ịch trong tình hình mới.

Tiến hành mạnh mẽ, sâu rộng, liên tục trên mọi phương tiện thông tin ại chúng

các hoạt ộng ấu tranh, phản bác, phê phán những luận iệu sai trái, xuyên tạc, phủ nhận

nền tảng tư tưởng của Đảng, làm cho cán bộ, ảng viên, oàn viên, hội viên và Nhân dân

hiểu rõ âm mưu của các thế lực thù ịch ể phòng tránh, ấu tranh. Nắm rõ âm mưu thủ

oạn, phương thức, mục tiêu tuyên truyền xuyên tạc phủ nhận nền tảng tư tưởng của

Đảng và lai lịch của các phần tử thù ịch; ồng thời theo dõi sát sao tình hình diễn biến tư

tưởng của cán bộ, ảng viên, nhân dân và dư luận xã hội, từ ó chủ ộng chuẩn bị các

phương án, biện pháp cụ thể, sát với tình hình, ể ấu tranh, phản bác có hiệu quả với các

quan iểm sai trái, thù ịch.

- Tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước về truyền thông, báo chí, nhất là

quản lý thông tin trên Internet và mạng xã hội; tăng cường các giải pháp công nghệ,

kỹ thuật ể phát hiện sớm, ngăn chặn tận gốc nguồn phát tán những tư tưởng, quan

iểm sai trái, thù ịch; ngăn chặn các trang mạng ộc hại; cảnh báo, răn e và xử lý nghiêm

các trường hợp vi phạm.

Các cơ quan thông tấn, báo chí, các trang và cổng thông tin iện tử mở chuyên

trang, chuyên mục tuyên truyền nâng cao nhận thức về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng,

sự cần thiết của việc nghiên cứu, học tập, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa

Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Từng cơ quan thông tấn, báo chí phải là công cụ

sắc bén trong xây dựng và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

2. Đối với cán bộ, ảng viên

- Mỗi cán bộ, ảng viên cần nắm, hiểu rõ nội dung cốt lõi của chủ nghĩa

Mác -Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Xây dựng, củng cố niềm tin vào con ường của

cách mạng Việt Nam.

- Biết vận dụng có hiệu quả chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh

vào công việc hàng ngày của mình.

- Nhận diện úng những âm mưu, thủ oạn, phương thức, hình thức chống

phá, xuyên tạc của các thế lực thù ịch, phản ộng và các phần tử cơ hội chính trị nhằm

nâng cao sức ề kháng, khả năng chủ ộng ấu tranh, phản bác những thông tin xấu, ộc.

- Nghiêm chỉnh chấp hành những iều ảng viên, cán bộ, công chức, viên chức

không ược làm; kỷ luật phát ngôn, không chạy theo “tâm lý ám ông”.

lOMoARcPSD| 40425501

- Không truy cập vào các trang xấu ộc, chống phá trên không gian mạng;

thường xuyên chia sẻ những thông tin tích cực, lành mạnh nhằm “lấy cái ẹp dẹp cái

xấu”, nhân rộng gương người tốt việc tốt.

3. Đối với Nhân dân

- Thường xuyên xem thời sự, báo chí chính thống, quan tâm ến tình hình

phát triển kinh tế- xã hội của ất nước, của ịa phương.

- Chấp hành tốt chủ trương, ường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của

Nhà nước.

- Sống có văn hóa; tích cực tham gia xây dựng ời sống văn hóa ở khu dân

cư, xây dựng nông thôn mới, ô thị văn minh.

- Không truy cập, chia sẻ thông tin xấu, ộc; kiên quyết không tin, không

nghe theo các thông tin không có nguồn gốc rõ ràng, chưa ược kiểm chứng.

- Biết khai thác, sử dụng internet, mạng xã hội một cách hiệu quả, thiết thực

và lành mạnh.

- Tích cực tham gia góp ý xây dựng Đảng, chính quyền, phát huy quyền làm

chủ của nhân dân tại cơ sở, theo phương châm“dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm

tra, dân giám sát và dân thụ hưởng”.

BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ỦY KIÊN GIANG

Mục lục

I. NHỮNG NỘI DUNG CỐT LÕI CỦA CHỦ NGHĨA MÁC- LÊNIN 1

1. Triết học Mác - Lênin 1

1.1. Ch

ủ

hĩa

vật

biệ

ứn

lOMoARcPSD| 40425501

1.2. Ph

ép

biệ

ứn

vật

1.3. Ch

ủ

hĩa

vật

lịc

sử

2. Kinh tế chính trị Mác-Lênin 11

2.1. Lý

luậ

về

ươ

thứ

sản

lOMoARcPSD| 40425501

ất

tư

bả

ủ

hĩa

2.2. Dự

bá

về

mộ

số

ặc

iể

của

nề

kin

tế

cộ

sản

ủ

hĩa

V.I.Lênin ã có những cống hiến vô cùng to lớn trong việc bảo vệ và phát

lOMoARcPSD| 40425501

2.3. 13

triển kinh tế chính trị học mác-xít

3. Chủ nghĩa xã hội khoa học 14

3.1. Họ

thu

yết

về

ủ

hĩa

xã

hội

3.2. Sứ

mệ

lịc

sử

củ

gia

cấ

cô

ân

lOMoARcPSD| 40425501

3.3. Sứ

mệ

lịc

sử

củ

gia

cấ

cô

ân

Việ

hiệ

II. NHỮNG NỘI DUNG CỐT LÕI CỦA TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 17

1. Về con ường của cách mạng Việt Nam 17

2. Về xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam 18

3. Về nhân dân, ại oàn kết dân tộc 18

4. Về xây dựng văn hóa và con người Việt Nam 19

5. Về phát huy dân chủ, xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân 20

6. Về xây dựng Đảng 21

7. Tư tưởng Hồ Chí Minh về ạo ức 21

lOMoARcPSD| 40425501

NHẬN DIỆN NHỮNG LUẬN ĐIỆU XUYÊN TẠC

III. VÀ CÁC QUAN ĐIỂM SAI TRÁI CỦA CÁC THẾ LỰC THÙ ĐỊCH 23

CHỐNG PHÁ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG

1. Phương thức, thủ oạn 23

2. Cách thức thực hiện 23

3. Đối tượng chống phá 23

4. Thời gian thực hiện 23

5. Địa iểm thực hiện 23

6. Mục ích thực hiện 24

GIẢI PHÁP, TRÁCH NHIỆM BẢO VỆ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG

IV. 24

CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

1. Đối với cấp ủy, cơ quan, ơn vị, ịa phương 24

2. Đối với cán bộ, ảng viên 25

3. Đối với Nhân dân 26

Bấm Tải xuống để xem toàn bộ.

| 1/32

| | Tải xuống

Preview text:

lOMoAR cPSD| 40425501
(Tài liệu kèm theo Kế hoạch số 46-KH/BTGTU, ngày 08-6-2021 của
Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy)
NHỮNG NỘI DUNG CỐT LÕI
CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN, TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀ GIẢI
PHÁP, TRÁCH NHIỆM BẢO VỆ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG,
ĐẤU TRANH PHẢN BÁC CÁC QUAN ĐIỂM SAI TRÁI, THÙ ĐỊCH TRONG TÌNH HÌNH MỚI
Nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, ảng viên về những nội dung cốt lõi của
chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; nhận diện rõ những luận iệu xuyên
tạc, quan iểm sai trái của các thế lực thù ịch chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng, qua
ó góp phần thực hiện tốt Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22-10-2018, của Bộ
Chính trị (khóa XII) về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, ấu
tranh phản bác các quan iểm sai trái, thù ịch trong tình hình mới”.
Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy biên soạn, giới thiệu những nội dung cơ bản ể
tuyên truyền, giáo dục như sau:
I. NHỮNG NỘI DUNG CỐT LÕI CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN
Chủ nghĩa Mác - Lênin “là hệ thống quan iểm và học thuyết” khoa học của
C.Mác, Ph.Ănghen và sự phát triển của V.I.Lênin; là sự kế thừa và phát triển những
giá trị của lịch sử tư tưởng nhân loại, trên cơ sở thực tiễn của thời ại; là thế giới quan,
phương pháp luận phổ biến của nhận thức khoa học và thực tiễn cách mạng; là
khoa học về sự nghiệp giải phóng giai cấp vô sản, giải phóng Nhân dân lao ộng
khỏi chế ộ áp bức, bóc lột và tiến tới giải phóng con người.
Chủ nghĩa Mác - Lênin bao gồm ba bộ phận cấu thành là: Triết học Mác - Lênin,
Kinh tế chính trị Mác - Lênin và Chủ nghĩa xã hội khoa học.
1. Triết học Mác - Lênin
Triết học Mác - Lênin là khoa học khái quát những quy luật chung nhất của tự
nhiên, xã hội và tư duy; em lại cho con người thế giới quan và phương pháp luận úng
ắn, khoa học ể nhận thức và cải tạo thế giới. Triết học Mác - Lênin với ba nội dung
cơ bản là: Chủ nghĩa duy vật biện chứng; phép biện chứng duy vật và Chủ nghĩa duy vật lịch sử.
1.1. Chủ nghĩa duy vật biện chứng
Với trọng tâm là mối quan hệ giữa vật chất và ý thức, qua ó xác ịnh chủ
nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm và vấn ề khả năng nhận thức của con người. Chủ 1 lOMoAR cPSD| 40425501
nghĩa duy vật biện chứng xác ịnh vật chất là cái có trước, ý thức là cái có sau, vật chất
quyết ịnh ý thức và ý thức tác ộng trở lại vật chất, con người nhận thức
ược thế giới và khả năng nhận thức của con người là vô hạn. Chủ nghĩa duy vật biện
chứng giúp chúng ta xác ịnh ược trong xã hội âu là vật chất, âu là ời sống tinh thần, ời
sống vật chất quyết ịnh ời sống tinh thần, nên muốn cải tạo xã hội, phát triển ất nước ta
i từ cái gốc của nó tức là ời sống vật chất.
Trong giai oạn hiện nay, kẻ thù của chủ nghĩa Mác thường xuyên tạc là chủ
nghĩa Mác chỉ biết ến vật chất, kinh tế mà coi nhẹ vai trò của ý thức, tư tưởng. Thật ra
hoàn toàn không phải như vậy, chỉ có chủ nghĩa duy vật tầm thường không biện
chứng mới phủ nhận hoặc xem nhẹ vai trò của các yếu tố tinh thần, ý thức mà thôi. Khi
khẳng ịnh vai trò của vật chất ối với ý thức, chủ nghĩa duy vật biện chứng ồng thời
cũng vạch rõ sự tác ộng trở lại vô cùng quan trọng của ý thức ối với vật chất. Quan hệ
giữa vật chất và ý thức không phải là quan hệ một chiều mà là quan hệ tác ộng qua lại.
Không thấy iều ó sẽ rơi vào chủ nghĩa duy vật tầm thường và bệnh bảo thủ trì trệ trong
nhận thức và hành ộng. Nói tới vai trò của ý thức là nói tới vai trò của con người, bản
thân của ý thức nó không trực tiếp thay ổi ược gì trong hiện thực cả. Theo Mác thì lực
lượng vật chất chỉ có thể ánh ổ bằng lực lượng vật chất, cho nên muốn thực hiện tư
tưởng phải sử dụng lực lượng thực tiễn. Điều ó cũng có nghĩa là con người muốn thực
hiện ược các quy luật khách quan thì phải nhận thức, vận dụng úng ắn những quy luật
ó, phải có ý chí và có phương pháp ể tổ chức hành ộng. Tư tưởng, ý thức có thể quyết
ịnh làm cho con người hoạt ộng úng hay sai, thành công hay thất bại trên cơ sở những
iều kiện khách quan nhất ịnh. Thế giới vật chất với những quy luật khách quan của nó-
không phụ thuộc vào ý thức của con người, nên trong nhận thức và hoạt ộng thực tiễn
phải xuất phát từ thực tế khách quan, lấy thực tế khách quan làm căn cứ cho mọi hoạt
ộng của mình. Chính vì vậy Lênin ã nhiều lần nhấn mạnh rằng, không ược lấy ý muốn
chủ quan của mình làm chính sách, không ược lấy tình cảm làm iểm xuất phát cho chiến
lược và sách lược cách mạng. Nếu chỉ xuất phát từ ý muốn chủ quan, nếu lấy ý chí áp
ặt cho thực tế, lấy ảo tưởng thay cho hiện thực thì sẽ mắc bệnh chủ quan duy ý chí.
1.2. Phép biện chứng duy vật
Phép biện chứng duy vật giữ vai trò là một nội dung ặc biệt quan trọng trong thế
giới quan và phương pháp luận triết học của chủ nghĩa Mác- Lênin, tạo nên tính khoa
học và cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin; ồng thời nó cũng là thế giới quan và
phương pháp luận chung nhất của hoạt ộng sáng tạo trong các lĩnh vực nghiên cứu khoa học.
Với những nội dung cơ bản là: Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến; Nguyên lý về
sự phát triển; các cặp phạm trù: cái chung và cái riêng, bản chất và hiện tượng, tất nhiên
và ngẫu nhiên, nguyên nhân và kết quả, nội dung và hình thức, khả năng và hiện thực. 2 lOMoAR cPSD| 40425501
Ba quy luật gồm Quy luật chuyển hóa từ những sự thay ổi về lượng thành những sự
thay ổi về chất và ngược lại; Quy luật thống nhất và ấu tranh giữa các mặt ối lập; Quy
luật phủ ịnh của phủ ịnh. Và lý luận nhận thức duy vật biện chứng. Hai nguyên lý, ba
quy luật, sáu cặp phạm trù và lý luận nhận thức giúp chúng ta hình thành quan iểm toàn
diện, quan iểm lịch sử cụ thể, quan iểm về sự phát triển, giúp chúng ta thấy ược con
ường, cách thức và khuynh hướng của sự phát triển trên các lĩnh vực của ời sống xã hội,
giúp chúng ta nhận ra ược những mặt quyết ịnh trong các mối quan hệ, giúp chúng ta hiệu quả nhất.
Hai nguyên lý của phép biện chứng duy vật: Một là, nguyên lý về mối liên hệ
phổ biến, dùng ể chỉ tính phổ biến của các mối liên hệ của các sự vật, hiện tượng, ồng
thời cũng dùng ể chỉ các mối liên hệ tồn tại ở nhiều sự vật, hiện tượng của thế giới,
trong ó những mối liên hệ phổ biến nhất là những mối liên hệ giữa: các mặt ối lập, lượng
và chất, khẳng ịnh và phủ ịnh, cái chung và cái riêng... Hai là, nguyên lý về sự phát
triển, là dùng ể chỉ quá trình vận ộng của sự vật theo khuynh hướng i lên: từ trình ộ thấp
lên trình ộ cao, từ kém hoàn thiện ến hoàn thiện hơn. Đồng thời, phát triển cũng
là quá trình phát sinh và giải quyết mâu thuẫn khách quan vốn có của sự vật; là quá
trình thống nhất giữa phủ ịnh các nhân tố tiêu cực và kế thừa, nâng cao những
nhân tố tích cực từ sự vật cũ, hình thành sự vật mới.
Hai nguyên lý trên giúp chúng ta hình thành quan iểm toàn diện, quan iểm lịch
sử cụ thể và quan iểm phát triển. Vận dụng quan iểm toàn diện vào trong hoạt ộng thực
tiễn giúp chúng ta kết hợp chặt chẽ giữa chính sách dàn ều và chính sách có trọng iểm.
Trong khi khẳng ịnh tính toàn diện, phạm vi bao quát tất cả các mặt, các lĩnh vực của
quá trình ổi mới, Đảng ta cũng ồng thời coi ổi mới tư duy lý luận, tư duy chính trị về
chủ nghĩa xã hội là khâu ột phá; trong khi nhấn mạnh sự cần thiết phải ổi mới toàn diện
thì ổi mới kinh tế là trọng tâm. Vận dụng quan iểm lịch sử cụ thể vào việc xem xét và
giải quyết các vấn ề do thực tiễn ặt ra òi hỏi chúng ta phải chú ý úng mức tới hoàn cảnh
lịch sử cụ thể ã làm phát sinh vấn ề ó, tới sự ra ời và phát triển của nó, tới bối cảnh hiện
thực cả khách quan lẫn chủ quan. Chân lý sẽ biến thành sai lầm nếu chúng ta ẩy nó ra
khỏi giới hạn tồn tại của nó. Quan iểm phát triển giúp ta hiểu ược sự phát triển của các
sự vật hiện tượng trong thực tế là quá trình biện chứng ầy mâu thuẫn. Vận dụng quan
iểm này vào quá trình nhận thức òi hỏi chúng ta phải thấy rõ tính quanh co, phức tạp
của quá trình phát triển như là một hiện tượng phổ biến. Nếu thiếu quan iểm khoa học
như vậy thì rất dễ bi quan, dao ộng khi mà tiến trình cách mạng nói chung và sự tiến
triển của từng lĩnh vực xã hội cũng như của cá nhân nói riêng tạm thời gặp khó khăn,
trắc trở. Như vậy, 3 quan iểm trên là những nguyên tắc phương pháp luận của hoạt ộng
nhận thức và hoạt ộng thực tiễn của con người. Nắm vững những nguyên tắc phương
pháp luận này không những là nhân tố cơ bản ể hình thành thế giới quan khoa học và 3 lOMoAR cPSD| 40425501
nhân sinh quan cách mạng, mà còn là iều kiện tiên quyết cho mọi hoạt ộng tự do sáng
tạo và phát triển toàn diện con người.
Sáu cặp phạm trù của phép biện chứng duy vật: Phạm trù là những khái niệm
rộng nhất phản ánh những mặt, những thuộc tính, những mối liên hệ chung, cơ bản nhất
của các sự vật và hiện tượng thuộc một lĩnh vực nhất ịnh.
Một là, cái riêng, cái chung và cái ơn nhất: Phép duy vật biện chứng cho rằng
cái riêng, cái chung và cái ơn nhất ều tồn tại khách quan, giữa chúng có mối liên hệ hữu
cơ với nhau. Cái chung chỉ tồn tại trong cái riêng, thông quan cái riêng mà biểu
hiện sự tồn tại của mình. Nghĩa là không có cái chung thuần tuý tồn tại bên ngoài cái
riêng. Cái riêng chỉ tồn tại trong mối liên hệ với cái chung. Nghĩa là không có cái
riêng nào tồn tại tuyệt ối ộc lập, không có liên hệ với cái chung. Cái riêng là cái toàn
bộ, phong phú hơn cái chung, cái chung là cái bộ phận, nhưng sâu sắc hơn cái riêng.
Cái riêng phong phú hơn cái chung vì ngoài những ặc iểm chung, cái riêng còn có cái
ơn nhất. Cái ơn nhất và cái chung có thể chuyển hoá lẫn nhau trong quá trình phát triển của sự vật.
Hai là, nguyên nhân và kết quả: Nguyên nhân là phạm trù dùng ể chỉ sự tác ộng
lẫn nhau giữa các mặt trong một sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau, gây ra một biến
ổi nhất ịnh nào ó. Kết quả là những biến ổi xuất hiện do tác ộng lẫn nhau giữa các mặt
trong một sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau gây ra.
Ba là, tất nhiên và ngẫu nhiên: Tất nhiên (tất yếu) là cái do những nguyên nhân
cơ bản bên trong của kết cấu vật chất quyết ịnh và trong những iều kiện nhất ịnh nó phải
xảy ra như thế chứ không thể khác ược. Ngẫu nhiên là cái không do mối liên hệ bản
chất, bên trong kết cấu vật chất, bên trong sự vật quyết ịnh mà do các nhân tố bên ngoài,
do sự ngẫu hợp nhiều hoàn cảnh bên ngoài quyết ịnh. Do ó nó có thể xuất hiện, có thể
không xuất hiện, có thể xuất hiện như thế này hoặc xuất hiện như thế khác.
Bốn là, nội dung và hình thức: Nội dung là tổng hợp tất cả những mặt, những yếu
tố, những quá trình tạo nên sự vật. Hình thức là phương thức tồn tại và phát triển của
sự vật, là hệ thống các mối liên hệ tương ối bền vững giữa các yếu tố của sự vật ó.
Năm là, bản chất và hiện tượng: Bản chất là tổng hợp tất cả những mặt, những
mối liên hệ tất nhiên, tương ối ổn ịnh bên trong sự vật, quy ịnh sự vận ộng và phát triển
của sự vật, hiện tượng là biểu hiện ra ngoài của bản chất trong những iều kiện xác ịnh.
Sáu là, khả năng và hiện thực: Khả năng là cái hiện chưa có, cái còn là tiền ề, là
mầm móng khi có iều kiện thích hợp thì nó sẽ xuất hiện trên thực tế. Hiện thực là
những gì ã tồn tại trên thực tế. Khả năng và hiện thực là hai mặt thống nhất của mọi quá trình vận ộng.
Các phạm trù trên phản ánh những thuộc tính bản chất nhất, những mối liên hệ
chung tất yếu và phổ biến nhất của toàn bộ thế giới từ tự nhiên ến xã hội và tư duy con 4 lOMoAR cPSD| 40425501
người. Các phạm trù không phải là cái có sẵn ở bên ngoài hay bên trong ý thức của con
người, mà nó ược hình thành trong hoạt ộng nhận thức và thực tiễn. Mỗi phạm trù
là kết quả của quá trình nhận thức trước ó và là mắc xích trung gian của quá trình nhận
thức tiếp theo của con người ể ngày càng tiến gần ến chân lý. Phạm trù ược hình thành
bằng phương pháp trừu tượng hóa và khái quát hóa những thuộc tính, những mối liên
hệ vốn có của sự vật. Các phạm trù của phép biện chứng duy vật là một hệ thống mở,
nó thường xuyên ược bổ sung và làm phong phú thêm bằng những tri thức khoa học và
những phạm trù mới. Với tư cách là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan, các
phạm trù luôn vận ộng và phát triển tương ứng với sự vận ộng, phát triển của thế giới
khách quan. Chỉ có như vậy chúng mới phản ánh úng ắn thế giới khách quan và trở
thành công cụ của nhận thức và thực tiễn.
Quy luật chuyển hóa từ những sự thay ổi về lượng thành những sự thay ổi về
chất và ngược lại (quy luật lượng- chất): Đây là quy luật cơ bản và phổ biến về phương
thức chung của quá trình vận ộng, phát triển trong tự nhiên, xã hội và trong tư duy của
con người. Chất và lượng là hai mặt thống nhất của mọi sự vật và hiện tượng hay một
quá trình nào ó trong tự nhiên, xã hội và trong cả tư duy. Hai phương diện ó ều tồn tại
khách quan, trong ó chất tồn tại thông qua lượng và lượng là biểu hiện của chất ra bên
ngoài. Tuy nhiên, sự phân biệt giữa chất và lượng trong quá trình nhận thức chỉ có ý
nghĩa tương ối: có cái trong mối quan hệ này lại là chất nhưng trong mối quan hệ khác
lại óng vai trò là lượng.
Quy luật này chỉ ra rằng bất kì sự vật nào cũng là sự thống nhất giữa chất và
lượng, sự thay ổi dần dần về lượng vượt quá giới hạn của ộ sẽ dẫn tới sự thay ổi căn
bản về chất của sự vật thông qua bước nhảy, chất mới ra ời sẽ tác ộng trở lại tới sự thay
ổi của lượng. Việc nắm vững nội dung quy luật này có vai trò to lớn trong việc xem xét
giải quyết những vấn ề do công cuộc ổi mới theo ịnh hướng xã hội chủ nghĩa hiện nay
ở nước ta ặt ra. Việc thực hiện thành công quá trình ổi mới trên từng lĩnh vực của ời
sống xã hội sẽ tạo ra bước nhảy về chất ở ó, và tạo iều kiện ể thực hiện thành công quá
trình ổi mới toàn diện tất cả các mặt của ời sống xã hội nhằm tạo ra bước nhảy về chất
của toàn bộ xã hội nói chung. Như bất kì một sự thay ổi về chất nào khác, những bước
nhảy trong quá trình ổi mới hiện nay cũng chỉ có thể là kết quả của quá trình thay ổi về
lượng thích hợp. Bất kì một sự nôn nóng, chủ quan, ảo tưởng nào ều có thể dẫn tới sai
lầm, tổn thất, cản trở sự nghiệp ổi mới và phát triển ất nước.
Quy luật thống nhất và ấu tranh của các mặt ối lập (quy luật mâu thuẫn):
Quy luật này là “hạt nhân” của phép biện chứng. Là quy luật về nguồn gốc, ộng
lực cơ bản, phổ biến của mọi quá trình vận ộng và phát triển. Theo quy luật này, nguồn
gốc và ộng lực cơ bản, phổ biến của mọi quá trình vận ộng, phát triển chính là mâu
thuẫn khách quan vốn có của sự vật. Khái niệm mâu thuẫn dùng ể chỉ mối liên hệ thống 5 lOMoAR cPSD| 40425501
nhất, ấu tranh và chuyển hóa giữa các mặt ối lập của mỗi sự vật hiện tượng hoặc giữa
các sự vật, hiện tượng với nhau. Nhân tố tạo thành mâu thuẫn là mặt ối lập.
Khái niệm mặt ối lập dùng ể chỉ những mặt, những thuộc tính, những khuynh hướng
vận ộng trái ngược nhau nhưng ồng thời lại là iều kiện, tiền ề tồn tại của nhau.
Quy luật này giúp chúng ta hiểu rằng mâu thuẫn là một hiện tượng khách quan
và phổ biến, nó tồn tại ở tất cả các sự vật và hiện tượng, ở mọi giai oạn tồn tại và phát
triển của sự vật, hiện tượng, nhưng ở các sự vật khác nhau, ở các giai oạn phát triển
khác nhau của một sự vật, ở mỗi lĩnh vực, mỗi yếu tố cấu thành một sự vật sẽ có những
mâu thuẫn khác nhau. Giải quyết mâu thuẫn là ể phát triển, nhưng phải giải quyết mâu
thuẫn khi có ủ iều kiện chín muồi, không nên giải quyết mâu thuẫn một cách vội vàng
khi chưa có iều kiện, cũng không thể cho việc giải quyết mâu thuẫn diễn ra một cách tự
phát, phải cố gắng tạo iều kiện thúc ẩy sự chín muồi của mâu thuẫn và iều kiện giải
quyết. Phải có biện pháp giải quyết thích hợp với từng mâu thuẫn.
Quy luật phủ ịnh của phủ ịnh: Đây là quy luật về khuynh hướng cơ bản, phổ
biến của mọi vận ộng, phát triển diễn ra trong các lĩnh vực tự nhiên, xã hội và ngay cả
trong tư duy của con người. Quy luật phủ ịnh của phủ ịnh khái quát tính chất chung,
phổ biến của sự phát triển: ó không phải là sự phát triển theo hình thức một con ường
thẳng, mà là phát triển theo hình “xoáy ốc”. Quy luật phủ ịnh của phủ ịnh trong phép
biện chứng duy vật phản ánh mối quan hệ biện chứng giữa cái phủ ịnh và cái khẳng ịnh
trong quá trình phát triển của các sự vật. Phủ ịnh biện chứng là iều kiện cho sự phát
triển, cái mới ra ời là kết quả của sự kế thừa những nội dung tích cực từ trong sự vật cũ,
phát huy nó trong sự vật mới và tạo nên tính chu kỳ của sự phát triển. Ph.Ăngghen
khẳng ịnh: “Phủ ịnh cái phủ ịnh là gì? Là một quy luật vô cùng phổ biến và chính vì
vậy mà có một tầm quan trọng và có tác dụng vô cùng to lớn về sự phát triển của tự
nhiên, lịch sử và của tư duy”.
Phủ ịnh biện chứng là cái mới ra ời thay thế cái cũ, là quá trình tự thân phủ ịnh,
tự thân phát triển, là mắt khâu trên con ường dẫn tới sự ra ời của cái mới, tiến bộ hơn
so với cái bị phủ ịnh. Phủ ịnh biện chứng yêu cầu phải kế thừa có chọn lọc và cải biến
những yếu tố tích cực của cái cũ ể phục vụ cho sự phát triển của cái mới. Đồng thời
phải chống lại chủ trương kế thừa máy móc và phủ ịnh sạch trơn. Trong hoạt ộng nhận
thức và hoạt ộng thực tiễn chúng ta phải coi trọng giá trị truyền thống, vì nó là những
giá trị vật chất và tinh thần ược con người làm ra và bảo tồn từ ời này sang ời khác, nó
là nền tảng mà trên ó các thế hệ nối tiếp nhau ra ời, kế thừa và phát triển. Sự ra ời và
phát triển của cái mới không theo con ường thẳng tắp, mà theo ường xoắn ốc. Vì vậy
trong công việc chúng ta phải biết phát hiện cái mới và tạo iều kiện ể cái mới phát triển;
thông thường cái mới ra ời gặp rất nhiều khó khăn, luôn phải ấu tranh với cái cũ, nhưng
theo quy luật phát triển nhất ịnh cái mới chân chính sẽ chiến thắng. 6 lOMoAR cPSD| 40425501
Lý luận nhận thức duy vật biện chứng: Phép biện chứng duy vật cho rằng nhận
thức không phải là hành ộng giản ơn, nhất thời, ược thực hiện một lần là xong mà nó là
quá trình i từ trực quan sinh ộng ến tư duy trừu tượng và từ tư duy trừu tượng ến thực
tiễn. Đó cũng là quá trình tác ộng biện chứng giữa chủ thể và khách thể ể nhận thức
chân lý khách quan. Lý luận nhận thức biện chứng duy vật tập trung vào những vấn ề quan trọng nhất như:
Thực tiễn và vai trò của nó ối với nhận thức: Thực tiễn óng vai trò là cơ sở, ộng
lực, mục ích của nhận thức và là tiêu chuẩn của chân lý kiểm tra tính chân lý của quá
trình nhận thức. Sở dĩ như vậy vì thực tiễn là iểm xuất phát trực tiếp của nhận thức; nó
ề ra nhu cầu, nhiệm vụ, cách thức, khuynh hướng vận ộng và phát triển của nhận thức.
Con ường biện chứng của nhận thức: Đi từ trực quan sinh ộng ến tư duy trừu
tượng và từ tư duy trừu tượng trở về thực tiễn, hay còn gọi là i từ nhận thức cảm tính
ến nhận thức lý tính. Nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính tuy là 2 giai oạn của quá
trình nhận thức, nhưng xét ến cùng ều bắt nguồn từ thực tiễn, ều lấy sự vật, hiện tượng
trong thế giới khách quan làm ối tượng, nội dung phản ánh. Giữa chúng có mối liên hệ
mật thiết với nhau. Nhận thức cảm tính là tiền ề, iều kiện của nhận thức lý tính. Nhận
thức lý tính không thể thực hiện ược nếu thiếu những tri thức và tài liệu cần thiết do
nhận thức cảm tính ưa lại. Như vậy, từ trực quan sinh ộng ến tư duy trừu tượng và từ tư
duy trừu tượng trở về thực tiễn là con ường biện chứng của nhận thức chân lý khách
quan. Trong ó, thực tiễn vừa là tiền ề xuất phát, vừa là iểm kết thúc của một vòng khâu,
một quá trình nhận thức. Nhưng kết thúc vòng khâu này thì lại là iểm bắt ầu của một
vòng khâu khác cao hơn. Đó là quá trình liên tục, vô tận của sự nhận thức chân lý khách quan.
Nhận thức khoa học và các trình ộ nhận thức khoa học; vấn ề chân lý; sự thống
nhất giữa lý luận và thực tiễn. Nghiên cứu quá trình nhận thức của con người qua quan
iểm của phép biện chứng duy vật giúp ta có những bước làm cụ thể ể cải tạo hiện thực
theo hướng tiến bộ, phát triển, các bước ó cụ thể là: Tổ chức hoạt ộng thực tiễn là khâu
quyết ịnh biến lý luận thành hiện thực, việc này yêu cầu phải tập hợp lực lượng thành
khối thống nhất về tư tưởng, tổ chức và hành ộng; có tri thức khoa học về ối tượng cải
tạo; có kế hoạch thực hiện ồng bộ và chi tiết; phương án iều chỉnh hoạt ộng; lựa chọn
phương tiện và phương pháp tác ộng thực tiễn; triển khai thực hiện kế hoạch; nắm bắt
thông tin, phát hiện và giải quyết kịp thời những mâu thuẫn nảy sinh trong thực tiễn;
ánh giá kết quả, rút kinh nghiệm, khái quát lý luận ưa ra chương trình hoạt ộng mới.
Như vậy việc tổ chức thực tiễn yêu cầu không chỉ tính ến hiệu quả kinh tế mà còn phải
ảm bảo hiệu quả của những mặt khác như: Chính trị, an ninh quốc phòng, luật pháp,
bảo vệ môi trường, sức khỏe, ạo ức, văn hóa... 7 lOMoAR cPSD| 40425501
1.3. Chủ nghĩa duy vật lịch sử
Với những nội dung cơ bản là: Vai trò của sản xuất vật chất và phương thức sản
xuất; Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình ộ của lực lượng sản xuất; Biện chứng
giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng; tồn tại xã hội và ý thức xã hội; Học thuyết
về hình thái kinh tế xã hội; vai trò của ấu tranh giai cấp và cách mạng xã hội; quan niệm
về con người và vai trò sáng tạo lịch sử của quần chúng nhân dân.
Vai trò của sản xuất vật chất và phương thức sản xuất: Sản xuất vật chất là quá
trình con người sử dụng công cụ lao ộng tác ộng vào tự nhiên, cải biến các dạng vật
chất của giới tự nhiên nhằm tạo ra của cải vật chất thoả mãn nhu cầu tồn tại và phát
triển của con người. Phương thức sản xuất dùng ể chỉ những cách thức mà con người
sử dụng ể tiến hành quá trình sản xuất của xã hội ở những giai oạn lịch sử nhất ịnh.
Theo quan iểm của chủ nghĩa duy vật lịch sử, sản xuất vật chất giữ vai trò là nhân tố
quyết ịnh sự sinh tồn, phát triển của con người và xã hội. Là hoạt ộng nền tảng làm phát
sinh, phát triển những mối quan hệ xã hội của con người; nó chính là cơ sở của sự hình
thành, biến ổi và phát triển của xã hội loài người. Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp
với trình ộ của lực lượng sản xuất: Lực lượng sản xuất là tổng thể các nhân tố ược sử
dụng trong quá trình sản xuất tạo thành năng lực thực tiễn cải biến các ối tượng tự nhiên
theo nhu cầu của con người. Quan hệ sản xuất là quan hệ giữa người với người trong
quá trình sản xuất (sản xuất và tái sản xuất xã hội). Quan hệ sản xuất gồm ba mặt: Quan
hệ về sở hữu ối với tư liệu sản xuất, quan hệ về tổ chức và quản lý sản xuất, quan hệ
trong phân phối sản phẩm sản xuất ra. Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất là hai
yếu tố cơ bản, tất yếu của quá trình sản xuất, trong ó lực lượng sản xuất là nội dung vật
chất của quá trình sản xuất, còn quan hệ sản xuất là “hình thức xã hội” của quá trình ó.
Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất tồn tại trong tính quy ịnh lẫn nhau, thống nhất
với nhau. Đây là yêu cầu tất yếu và phổ biến diễn ra trong mọi quá trình sản xuất hiện
thực của xã hội. Mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất tuân theo
nguyên tắc khách quan là lực lượng sản xuất quyết ịnh quan hệ sản xuất và quan hệ sản
xuất tác ộng trở lại lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất phải phụ thuộc vào thực trạng
phát triển của lực lượng sản xuất trong mỗi giai oạn lịch sử xác ịnh; bởi vì, quan hệ sản
xuất chỉ là hình thái kinh tế- xã hội, còn lực lượng sản xuất là nội dung vật chất, kỹ thuật của quá trình ó.
Biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng: Cơ sở hạ tầng dùng ể
chỉ toàn bộ những quan hệ sản xuất hợp thành cơ cấu kinh tế của xã hội. Kiến trúc
thượng tầng dùng ể chỉ toàn bộ hệ thống kết cấu các hình thái ý thức xã hội cùng với
các thiết chế chính trị- xã hội tương ứng, ược hình thành trên một cơ sở hạ tầng kinh tế 8 lOMoAR cPSD| 40425501
nhất ịnh. Cơ sở hạ tầng quyết ịnh kiến trúc thượng tầng, còn kiến trúc thượng tầng là sự
phản ánh ối với cơ sở hạ tầng, phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng và tác ộng trở lại cơ sở hạ
tầng. Sự tác ộng của kiến trúc thượng tầng ối với cơ sở hạ tầng có thể thông qua nhiều
phương thức. Điều ó tùy thuộc vào bản chất của mỗi nhân tố trong kiến trúc thượng
tầng, phụ thuộc vào vị trí, vai trò của nó và những iều kiện cụ thể. Trong ó nhà nước là
nhân tố có tác ộng trực tiếp nhất và mạnh mẽ nhất tới cơ sở hạ tầng kinh tế.
Tồn tại xã hội và ý thức xã hội: Tồn tại xã hội dùng ể chỉ phương diện sinh hoạt
vật chất và các iều kiện vật chất của xã hội. Tồn tại xã hội bao gồm các yếu tố chính là:
Phương thức sản xuất vật chất, iều kiện tự nhiên, hoàn cảnh ịa lý, dân số và mật ộ dân
số... trong ó phương thức sản xuất vật chất là yếu tố cơ bản nhất. Ý thức xã hội dùng ể
chỉ phương diện sinh hoạt tinh thần của xã hội, nảy sinh từ tồn tại xã hội và phản ánh
tồn tại xã hội trong những giai oạn phát triển nhất ịnh. Tồn tại xã hội quyết ịnh ý thức
xã hội; ý thức xã hội là sự phản ánh ối với tồn tại xã hội và phụ thuộc vào tồn tại xã hội;
mỗi khi tồn tại xã hội biến ổi (nhất là phương thức sản xuất) thì những tư tưởng và lý
luận xã hội, những quan iểm về chính trị, pháp quyền, triết học... tất yếu cũng sẽ biến
ổi theo. Song, ý thức xã hội cũng có tính ộc lập tương ối của nó vì: Ý thức xã hội thường
lạc hậu so với tồn tại xã hội; ý thức xã hội có thể vượt trước tồn tại xã hội; ý thức xã hội
có tính kế thừa trong sự phát triển của ý thức xã hội; sự tác ộng qua lại giữa các hình
thái ý thức xã hội trong sự phát triển của chúng; ý thức xã hội có khả năng tác ộng trở lại tồn tại xã hội.
Qua việc thấy ược vai trò quyết ịnh của sản xuất vật chất, của lực lượng sản xuất,
của cơ sở hạ tầng, của tồn tại xã hội... giúp Đảng ta vận dụng ể hoạch ịnh ường lối, chủ
trương một cách khách quan, khoa học, phù hợp với mọi sự vận ộng và phát triển trong
xã hội... ể ất nước ta có ược cơ ồ, tiềm lực, vị thế như hiện nay.
Hạt nhân của chủ nghĩa duy vật lịch sử là lý luận về hình thái kinh tế- xã hội, chủ
nghĩa duy vật lịch sử ã không dừng lại ở việc lý giải nguyên lý chung về mối quan hệ
giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội, mà còn i sâu phân tích kết cấu của xã hội, xác ịnh
vị trí, vai trò của từng yếu tố cấu thành xã hội, ồng thời xem xét mối quan hệ biện chứng
giữa các yếu tố ó hình thành học thuyết về hình thái kinh tế- xã hội. Có thể khẳng ịnh
rằng, trong chủ nghĩa duy vật lịch sử, học thuyết hình thái kinh tế- xã hội là một trong
những nền tảng lý luận quan trọng của lý luận về chủ nghĩa xã hội của chủ nghĩa Mác- Lênin.
Hình thái kinh tế- xã hội là một khái niệm của chủ nghĩa duy vật lịch sử "dùng ể
chỉ xã hội ở từng giai oạn lịch sử nhất ịnh, với một kiểu quan hệ sản xuất ặc trưng cho
xã hội ó phù hợp với một trình ộ nhất ịnh của lực lượng sản xuất và một kiến trúc thượng 9 lOMoAR cPSD| 40425501
tầng tương ứng ược xây dựng trên những quan hệ sản xuất ấy"1.Học thuyết về hình thái
kinh tế- xã hội của C.Mác ra ời là một cuộc cách mạng của khoa học xã hội nói chung
và Triết học nói riêng. Khác với tất cả các lý luận duy tâm, thần bí hay siêu hình trước
ó, học thuyết ó ã chỉ ra rằng, ộng lực của lịch sử không phải là một thứ tinh thần thần
bí nào, mà chính là hoạt ộng thực tiễn của con người, mà hoạt ộng ó lại xuất phát từ cái
sự thật hiển nhiên là trước hết con người cần phải ăn, uống, ở và mặc, nghĩa là phải lao
ộng, trước khi có thể ấu tranh ể giành quyền thống trị, trước khi có thể hoạt ộng chính
trị, tôn giáo, triết học,... C.Mác ã làm nổi bật những quan hệ xã hội vật chất, tức là những
quan hệ sản xuất, những quan hệ cơ bản, ban ầu và quyết ịnh ối với tất cả mọi quan hệ
khác, ã cung cấp cho khoa học xã hội một tiêu chuẩn hoàn toàn khách quan ể thấy ược các quy luật xã hội.
C.Mác viết: “Tôi coi sự phát triển của những hình thái kinh tế- xã hội là một quá
trình lịch sử- tự nhiên”. V.I.Lênin giải thích thêm: “Chỉ có em quy những quan hệ xã
hội vào những quan hệ sản xuất, và em quy những quan hệ sản xuất vào trình ộ của
những lực lượng sản xuất thì người ta mới có ược một cơ sở vững chắc ể quan niệm sự
phát triển của những hình thái xã hội là một quá trình lịch sử- tự nhiên.
Và dĩ nhiên là không có một quan iểm như thế thì không thể có một khoa học xã hội
ược”2. Sự ra ời của triết học Mác tạo nên sự biến ổi có ý nghĩa cách mạng trong lịch sử
phát triển triết học của nhân loại, vấn ề không chỉ nhận thức thế giới mà còn cải tạo thế
giới: “Các nhà triết học ã chỉ giải thích thế giới bằng nhiều cách khác nhau, song vấn
ề là cải tạo thế giới”3.
Toàn bộ những tư tưởng cơ bản trong học thuyết Mác về hình thái kinh tế- xã hội
ã trở thành cơ sở lý thuyết và phương pháp luận khoa học của sự nghiệp ổi mới và công
nghiệp hóa, hiện ại hóa ở nước ta. Việt Nam từ một nền kinh tế nông nghiệp quá ộ lên
chủ nghĩa xã hội, bỏ qua chế ộ tư bản chủ nghĩa, ta cần phải xây dựng từ ầu lực lượng
sản xuất và quan hệ sản xuất; cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng. Để có một hình
thái kinh tế xã hội xã hội chủ nghĩa, trong thời kì ổi mới, hội nhập quốc tế, Đảng ta ã
ưa ra và thực hiện những quyết sách quan trọng như: Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện
ại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức; phát triển kinh tế thị trường ịnh hướng xã hội
chủ nghĩa; xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; xây dựng nền văn hóa tiên
tiến, ậm à bản sắc dân tộc. Chúng ta có thể khẳng ịnh rằng khi công nghiệp hóa, hiện ại
hóa gắn liền với việc ứng dụng rộng rãi những thành tựu khoa học công nghệ hiện ại,
khi khoa học công nghệ cùng với giáo dục- ào tạo ược coi là quốc sách hàng ầu, là nền
1 Một số vấn ề về Chủ nghĩa Mác- Lênin trong thời ại hiện nay, Nxb. Chính trị quốc gia, 1996, tr.18.
2 V.I.Lênin toàn tập, tập 1, 1980, Nxb. Macxcova, tr.163.
3 Các Mác và Ph.Ăngghen toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.3, tr.12. 10 lOMoAR cPSD| 40425501
tảng, ộng lực của công nghiệp hóa, hiện ại hóa và nguồn lực con người là yếu tố quyết ịnh mọi thắng lợi.
Tóm lại, Triết học Mác- Lênin với 3 nội dung cốt lõi là chủ nghĩa duy vật biện
chứng; phép biện chứng duy vật và chủ nghĩa duy vật lịch sử là thế giới quan và phương
pháp luận ược gắn kết và thống nhất hữu cơ với nhau là do triết học Mác-Lênin
hoàn toàn có khả năng nhận thức úng ắn cả thế giới tự nhiên, xã hội và tư duy con người.
Triết học Mác- Lênin ã trang bị thế quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng và phương
pháp luận khoa học ể Đảng ta xây dựng chủ trương, ường lối, chương trình, kế hoạch
hành ộng và biến chúng thành hiện thực, thúc ẩy sự phát triển của xã hội. Những bài
học quý giá của thực tiễn cách mạng Việt Nam gần một thế kỷ qua với thắng lợi vĩ ại
của Cách mạng Tháng Tám, của 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và ế quốc Mỹ
xâm lược, những thành tựu của 35 năm ổi mới ất nước vừa qua là những bằng chứng
sinh ộng thể hiện rõ vai trò, sức mạnh của vận dụng sáng tạo Triết học Mác - Lênin vào thực tiễn Việt Nam.
2. Kinh tế chính trị Mác-Lênin
Kinh tế chính trị Mác-Lênin là khoa học nghiên cứu quan hệ giữa con người với
con người trong quá trình sản xuất của cải vật chất của xã hội. Nghiên cứu phương
thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, chỉ rõ bản chất bóc lột của quan hệ sản xuất tư bản chủ
nghĩa; những quy luật kinh tế chủ yếu hình thành, phát triển và ưa chủ nghĩa tư bản tới
chỗ diệt vong. Nghiên cứu những quy luật phát triển của quan hệ sản xuất xã hội chủ
nghĩa, xây dựng một xã hội không có áp bức, bất công, vì tự do, ấm no, hạnh phúc cho mọi người.
Kinh tế chính trị học Mác- Lênin gồm 2 nội dung chủ yếu: (1)Lý luận về phương
thức sản xuất tư bản chủ nghĩa; (2)Dự báo về một số ặc iểm của nền kinh tế cộng sản chủ nghĩa.
2.1. Lý luận về phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa
Nghiên cứu quá trình sản xuất của tư bản, C.Mác ã xây dựng lý luận giá trị lao
ộng thật sự khoa học. Đặc biệt, với phát hiện mới về tính chất hai mặt của lao ộng sản
xuất hàng hóa, C.Mác ã luận giải một cách khoa học về nguồn gốc của giá trị sử dụng
và giá trị hàng hóa. C.Mác phân tích nguồn gốc, bản chất của tiền tệ, luận giải quy luật
lưu thông tiền tệ, xác ịnh các nhân tố ảnh hưởng ến khối lượng tiền cần thiết trong lưu
thông. Nghiên cứu về kinh tế hàng hóa, C.Mác chỉ ra bản chất sản xuất tư bản chủ nghĩa
là tạo ra giá trị thặng dư. Trên cơ sở xây dựng lý luận hàng hóa sức lao ộng, C.Mác chỉ
ra nguồn gốc, bản chất của giá trị thặng dư là do sức lao ộng của người công nhân làm
thuê sáng tạo ra; luận giải khoa học bản chất bóc lột của quan hệ sản xuất tư bản chủ 11 lOMoAR cPSD| 40425501
nghĩa. Để làm rõ bản chất của quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, C.Mác còn phân tích
trình ộ và quy mô bóc lột của tư bản; chỉ ra các phương pháp làm tăng giá trị thặng dư
và quá trình tích lũy tư bản làm cho tư bản không ngừng lớn lên.
Cùng với quan niệm duy vật về lịch sử, Ph.Ăngghen coi học thuyết giá trị thặng
dư là phát minh vĩ ại thứ hai của C.Mác: “Không phải chỉ có tìm ra quy luật phát triển
của lịch sử loài người, Mác cũng tìm ra quy luật vận ộng riêng của phương thức sản
xuất tư bản chủ nghĩa hiện ại và của xã hội tư sản do phương thức ó ẻ ra. Với việc phát
hiện ra giá trị thặng dư trong lĩnh vực này thì lập tức một ánh sáng ã hiện ra trong khi
tất cả các công trình nghiên cứu trước ây của các nhà kinh tế học tư sản cũng như của
các nhà phê bình xã hội chủ nghĩa vẫn ều mò mẫm trong bóng tối”4. Cho ến nay, các
học giả tư sản vẫn không thể bác bỏ ược mà còn phải thừa nhận học thuyết giá trị thặng
dư của C.Mác. Học thuyết giá trị thặng dư của Mác vẫn là học thuyết kinh tế quan trọng
khi nguyên cứu về chủ nghĩa tư bản. Nó có một ý nghĩa thời ại sâu sắc mà chúng ta cần
biết khai thác, vận dụng ể xây dựng nền kinh tế thị trường ịnh hướng xã hội chủ nghĩa.
Nghiên cứu quá trình lưu thông của tư bản, C.Mác phân tích về quá trình tuần
hoàn và chu chuyển của tư bản; làm rõ tư bản cố ịnh, tư bản lưu ộng và chỉ ra phương
thức chu chuyển giá trị của chúng; phân tích sự hao mòn của tư bản cố ịnh. Ngoài ra,
C.Mác còn nghiên cứu tái sản xuất tư bản xã hội; sự trao ổi giữa hai khu vực của nền
sản xuất xã hội và các iều kiện thực hiện sản phẩm trong tái sản xuất giản ơn và tái sản
xuất mở rộng tư bản xã hội. Đây là cơ sở khoa học cho nhận thức về tính cân ối trong
phát triển kinh tế và các quy luật của tái sản xuất mở rộng trên phạm vi toàn xã hội trong
nền kinh tế thị trường.
Nghiên cứu toàn bộ quá trình sản xuất tư bản chủ nghĩa, C.Mác chỉ ra các hình
thái cụ thể trong quá trình vận ộng của tư bản. Đó là sự chuyển hóa của giá trị thặng dư
và tỷ suất giá trị thặng dư thành lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận; sự vận ộng chuyển hóa
của quy luật giá trị thành giá cả sản xuất và quy luật giá trị thặng dư thành quy luật lợi
nhuận bình quân. Phân tích khoa học sự phân phối giá trị thặng dư cho các nhà tư bản
kinh doanh trong các lĩnh vực khác nhau dưới hình thức lợi nhuận công nghiệp, lợi
nhuận thương nghiệp, lợi tức cho vay và ịa tô tư bản chủ nghĩa.
Như vậy, lý luận kinh tế chính trị Mác- Lênin ã vạch rõ bản chất của chủ nghĩa
tư bản, ó là quan hệ bóc lột của tư bản ối với lao ộng làm thuê bằng hình thức bóc lột
giá trị thặng dư. Đồng thời, C.Mác ã vạch rõ quá trình vận ộng của tư bản chủ nghĩa, ó
là quá trình phát sinh, phát triển và tất yếu diệt vong của nó. C.Mác khẳng ịnh: phương
thức sản xuất tư bản chủ nghĩa không phải là phương thức tồn tại vĩnh viễn, mà nó chỉ
4 Các Mác và Ph.Ăngghen toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.19, tr.500 12 lOMoAR cPSD| 40425501
là một giai oạn lịch sử ặc biệt và tất yếu ược thay thế bằng một xã hội mới cao hơn, tốt
ẹp hơn, ó là chủ nghĩa cộng sản.
2.2. Dự báo về một số ặc iểm của nền kinh tế cộng sản chủ nghĩa
C.Mác ã chỉ ra nguyên lý về thời kỳ quá ộ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã
hội; ồng thời, C.Mác dự báo về sự phân kỳ trong sự phát triển của hình thái kinh tế cộng
sản chủ nghĩa và ặc iểm của các giai oạn phát triển ó. C.Mác dự báo về vấn ề phân phối
trong giai oạn ầu của xã hội cộng sản chủ nghĩa, ó là “làm theo năng lực, hưởng theo
lao ộng”. Khi chuyển sang giai oạn cao của xã hội cộng sản, Mác chỉ rõ: cùng với sự
phát triển của xã hội xã hội chủ nghĩa, sức sản xuất xã hội ược phát triển, trình ộ văn
hóa ược nâng cao… thì tất yếu phải chuyển sang nguyên tắc phân phối mới là “làm
theo năng lực, hưởng theo nhu cầu”. Đó là lúc xã hội có thể sản xuất ra sản phẩm tiêu
dùng dồi dào ến mức không cần dùng phân phối lợi ích vật chất ể kích thích lao ộng.
2.3. V.I.Lênin ã có những cống hiến vô cùng to lớn trong việc bảo vệ và phát
triển kinh tế chính trị học mác-xít
Trên cơ sở thực tiễn phát triển của chủ nghĩa tư bản, V.I.Lênin ã bổ sung và phát
triển về chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh, lý luận về tái sản xuất tư bản xã hội. Đặc
biệt, trong lý luận tái sản xuất tư bản xã hội, khi tính tới ảnh hưởng của tiến bộ khoa
học- kỹ thuật làm cho cấu tạo hữu cơ của tư bản không ngừng tăng lên trong quá trình
tái sản xuất mở rộng, V.I.Lênin ã phát hiện ra quy luật ưu tiên phát triển sản xuất tư liệu
sản xuất- quy luật kinh tế quan trọng của nền kinh tế hiện ại.
Cuối thế kỷ XIX ầu thế kỷ XX, khi chủ nghĩa tư bản phát triển sang giai oạn mới,
V.I.Lênin ã sáng tạo ra lý luận khoa học về chủ nghĩa tư bản ộc quyền. V.I.Lênin cho
rằng, chủ nghĩa tư bản ộc quyền là sự chuyển biến từ chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh,
là nấc thang phát triển cao của chủ nghĩa tư bản và chỉ rõ 5 ặc iểm kinh tế của chủ nghĩa
tư bản ộc quyền, ó là: (1)Sự tích tụ sản xuất và các tổ chức ộc quyền; (2)Tư bản tài chính
và bọn ầu sỏ tư bản tài chính; (3)Xuất khẩu tư bản; (4)Sự phân chia thế giới về kinh tế
giữa các liên minh tư bản ộc quyền; (5)Sự phân chia thế giới về lãnh thổ giữa các cường
quốc ế quốc. Những ặc iểm này vạch rõ bản chất của chủ nghĩa tư bản trong giai oạn mới.
Đồng thời, V.I.Lênin chỉ ra bản chất, nguyên nhân hình thành và hình thức biểu
hiện của chủ nghĩa tư bản ộc quyền nhà nước, cùng với xu hướng vận ộng của nó.
Chủ nghĩa tư bản ộc quyền nhà nước, là sự kết hợp hay dung hợp sức mạnh của
các tổ chức ộc quyền tư nhân với sức mạnh của nhà nước tư sản thành một cơ chế thống
nhất, trong ó nhà nước tư sản bị phụ thuộc vào các tổ chức ộc quyền và can thiệp vào
quá trình kinh tế nhằm bảo vệ lợi ích của các tổ chức ộc quyền và cứu nguy cho chủ
nghĩa tư bản. Một trong những hình thức biểu hiện quan trọng của chủ nghĩa tư bản ộc 13 lOMoAR cPSD| 40425501
quyền nhà nước là sự tham gia của nhà nước tư sản vào quá trình kinh tế. Hệ thống iều
tiết kinh tế của nhà nước tư sản là tổng thể những thể chế và thiết chế kinh tế của nhà
nước tư sản. Nó bao gồm bộ máy quản lý gắn với hệ thống chính sách, công cụ có khả
năng iều tiết sự vận ộng của toàn bộ nền kinh tế quốc dân, toàn bộ quá trình tái sản xuất
xã hội theo hướng có lợi cho tư sản ộc quyền. Các công cụ chủ yếu nhà nước tư sản
dùng ể iều tiết nền kinh tế và thực hiện các chính sách kinh tế là: ngân sách, thuế, hệ
thống tiền tệ tín dụng, các doanh nghiệp nhà nước...
Những biểu hiện mới của chủ nghĩa tư bản ộc quyền và ộc quyền nhà nước: Việc
xuất khẩu tư bản là sự mở rộng quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ra nước ngoài, là
công cụ chủ yếu ể bành trướng sự thống trị, bóc lột, nô dịch của tư bản tài chính trên
phạm vi toàn thế giới. Chủ thể phân chia thị trường thế giới không chỉ có các tổ chức
ộc quyền quốc gia mà bên cạnh ó còn có các nhà nước tư sản phát triển và ang phát
triển. Kết quả của việc phân chia kinh tế thế giới hình thành các liên minh và các khối liên kết khu vực.
Học thuyết ã chỉ ra sự chuyển biến từ chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh sang chủ
nghĩa tư bản ộc quyền và ộc quyền nhà nước; vai trò và giới hạn lịch sử của chủ nghĩa
tư bản. Từ sự phân tích những ặc trưng kinh tế chính trị của chủ nghĩa tư bản ộc quyền,
V.I.Lênin ã rút ra những kết luận về vị trí lịch sử của chủ nghĩa tư bản trong giai oạn
phát triển mới của nó: giai oạn ế quốc chủ nghĩa. Đó là giai oạn cuối cùng của chủ nghĩa
tư bản, êm trước cách mạng xã hội chủ nghĩa. Điều ó có nghĩa là, chủ nghĩa ế quốc nhất
ịnh sẽ bị thay thế bởi chủ nghĩa xã hội, nhưng quá trình thay thế ó là một quá trình ấu
tranh quyết liệt, quanh co khúc khuỷu, có cao trào và có thoái trào chứ không phải
là một quá trình trơn tru, thẳng tắp.
Tóm lại, Kinh tế chính trị Mác- Lênin là khoa học rất quan trọng trong ời sống
xã hội, ngoài việc chỉ ra bản chất bóc lột của chủ nghĩa tư bản, nó giúp chúng ta thấy
ược bản chất của các hiện tượng và quá trình kinh tế, nắm ược các quy luật kinh tế chi
phối sự vận ộng và phát triển kinh tế; phát triển lý luận kinh tế và vận dụng lý luận ó
vào thực tế, hành ộng theo quy luật, tránh bệnh chủ quan, giáo iều, duy ý chí. Kinh tế
chính trị cung cấp các luận cứ khoa học làm cơ sở cho sự hình thành ường lối, chiến
lược phát triển kinh tế xã hội và các chính sách, biện pháp kinh tế cụ thể phù hợp với
các yêu cầu của các quy luật khách quan và iều kiện cụ thể của ất nước ở từng thời kì
nhất ịnh. Là công cụ cần thiết không chỉ cho các nhà quản lý vĩ mô mà còn rất cần cho
quản lý sản xuất kinh doanh ở doanh nghiệp của mọi tầng lớp dân cư, ở tất cả các thành
phần kinh tế. Kinh tế chính trị là phương tiện giúp ta hiểu rõ tính úng ắn, khoa học, sáng
tạo về chủ trương, ường lối, chính sách kinh tế cụ thể của Đảng và Nhà nước ta qua các
thời kì phát triển ất nước. 14 lOMoAR cPSD| 40425501
3. Chủ nghĩa xã hội khoa học
Nội dung cơ bản của chủ nghĩa xã hội khoa học là nghiên cứu: Sứ mệnh lịch sử
của giai nhân cấp công nhân và cách mạng xã hội chủ nghĩa; Những vấn ề chính trịxã
hội có tính quy luật trong tiến trình cách mạng xã hội chủ nghĩa; Chủ nghĩa xã hội
hiện thực và triển vọng.
3.1. Học thuyết về chủ nghĩa xã hội
Theo chủ nghĩa Mác - Lênin, chủ nghĩa xã hội là một xã hội có cơ sở vật chất- kỹ
thuật là nền ại công nghiệp; xóa bỏ chế ộ tư hữu tư bản chủ nghĩa, thiết lập chế ộ công
hữu về tư liệu sản xuất; tạo ra ược cách tổ chức lao ộng và kỷ luật lao ộng mới; thực
hiện nguyên tắc phân phối theo lao ộng, coi ó là nguyên tắc căn bản nhất; nhà nước
mang bản chất giai cấp công nhân, có tính nhân dân rộng rãi, có tính dân tộc sâu sắc;
thực hiện sự giải phóng con người khỏi ách áp bức, bóc lột; thực hiện bình ẳng xã hội,
tạo iều kiện cho con người phát triển toàn diện.
Trên cơ sở quy luật sự phát triển của những hình thái kinh tế- xã hội là một quá
trình lịch sử- tự nhiên, tính tất yếu thay thế chủ nghĩa tư bản bằng chủ nghĩa xã hội, sự
ra ời của chủ nghĩa xã hội và sự diệt vong của chủ nghĩa tư bản là tất yếu như nhau.
Những dự báo về ặc trưng cơ bản, về cách thức, khả năng thực hiện chủ nghĩa xã hội
là quá trình của kết quả phát triển tích hợp những iều kiện cụ thể và cần thiết về kinh
tế, chính trị và văn hoá- xã hội khác nhau chín muồi khách quan, chứ không phải theo
ý muốn chủ quan ở các quốc gia, dân tộc.
3.2. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Từ cơ sở của chủ nghĩa duy vật lịch sử, cho thấy, nguồn gốc sâu xa của sự phát
triển xã hội là sự ấu tranh giữa các mặt ối lập nằm ngay trong lòng của xã hội, trước hết
là sự ấu tranh giữa lực lượng sản xuất mới với quan hệ sản xuất cũ ã lỗi thời, ang kìm
hãm sự phát triển của nó. Trong xã hội có giai cấp ối kháng thì sự ấu tranh giữa lực
lượng sản xuất mới với quan hệ sản xuất cũ ược thể hiện thành cuộc ấu tranh giữa giai
cấp ại diện cho lực lượng sản xuất mới và giai cấp ại diện cho quan hệ sản xuất cũ. Cuộc
ấu tranh giữa các giai cấp ối kháng sẽ dẫn ến cách mạng xã hội, tức là dẫn ến bước nhảy
vọt về chất trong sự phát triển của xã hội.
Trong xã hội tư bản, C.Mác ã tìm thấy một lực lượng xã hội ảm nhận vai trò và
sứ mệnh của mình, i tiên phong trong cuộc ấu tranh giải phóng giai cấp, giải phóng xã
hội loài người và giải phóng từng con người khỏi áp bức, bóc lột và sự nô dịch của chủ
nghĩa tư bản, tiến tới xã hội cộng sản văn minh.
Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản ã em lại cho giai cấp ó ý thức về ịa vị bản thân
mình và yêu cầu mình, ý thức về iều kiện ể giải phóng mình. Trong Tuyên ngôn của
Đảng Cộng sản, ã làm rõ tiêu chí xác ịnh thế nào là giai cấp vô sản: ó là những người 15 lOMoAR cPSD| 40425501
lao ộng trực tiếp hay gián tiếp và vận hành các công cụ sản xuất có tính chất công
nghiệp. Mác và Ăngghen cho rằng: “Tất cả các giai cấp hiện ang ối lập với giai cấp tư
sản thì chỉ có giai cấp vô sản là giai cấp thực sự cách mạng. Tất cả các giai cấp khác
ều suy tàn và tiêu vong cùng với sự phát triển của ại công nghiệp, còn giai cấp vô sản
là sản phẩm của bản thân nền ại công nghiệp”5.
Sở dĩ giai cấp công nhân có vai trò, sứ mệnh lịch sử ấy là vì nó là con ẻ của nền
sản xuất hiện ại- ại diện cho tính xã hội hóa của lực lượng sản xuất và cũng ại biểu cho
quan hệ sản xuất mới, phù hợp với lực lượng sản xuất, tức là ại diện cho phương thức
sản xuất tiên tiến, phù hợp trào lưu tiến hoá của lịch sử. Chỉ có giai cấp công nhân mới
có tính cách mạng triệt ể vì nó không có lợi ích riêng với chế ộ tư hữu, nó tìm thấy lợi
ích chân chính của mình khi phấn ấu cho lợi ích toàn xã hội.
Muốn thực hiện ược vai trò và sứ mệnh của mình, giai cấp vô sản phải liên minh
với giai cấp nông dân, phải thành lập ra ảng của mình, ộc lập với tất cả các ảng khác, ủ
sức lãnh ạo cuộc ấu tranh vĩ ại của giai cấp công nhân và quần chúng lao ộng. Đảng ó
phải là ội tiên phong của giai cấp tiên phong, tiên phong cả về nhận thức- tư tưởng- lý
luận- chính trị và cả trong hành ộng- trong hoạt ộng thực tiễn. Đảng ó phải tổ chức và
hoạt dộng theo nguyên tắc tập trung dân chủ, thường xuyên kiểm iểm, tự phê bình và
quan hệ mật thiết với quần chúng...
Phát hiện ra sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, em lại lời giải thích khoa
học và cách mạng của giai cấp công nhân, trở thành tư tưởng cốt lõi lý luận chính trị,
tạo chuyển biến nhảy vọt của tư tưởng xã hội chủ nghĩa, từ không tưởng trở thành khoa
học của chủ nghĩa Mác. V.I. Lênin ánh giá: “Điểm chủ yếu trong học thuyết của Mác là
ở chỗ nó làm sáng rõ vai trò lịch sử thế giới của giai cấp vô sản là người xây dựng xã
hội xã hội chủ nghĩa”6.
3.3. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay
Hiện nay, giai cấp công nhân Việt Nam là một lực lượng xã hội to lớn, ang phát
triển bao gồm những người lao ộng chân tay và trí óc, làm công hưởng lương trong các
loại hình sản xuất kinh doanh và dịch vụ công nghiệp, hoặc sản xuất, kinh doanh và
dịch vụ có tính chất công nghiệp. Để xứng áng với vai trò là lực lượng i ầu trong sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện ại hóa hướng tới kinh tế tri thức, hội nhập và gắn với bảo
vệ môi trường sinh thái, cần phải “Xây dựng giai cấp công nhân hiện ại, nâng cao bản
lĩnh chính trị, trình ộ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong công
nghiệp, kỷ luật lao ộng thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư”7. Hiện
5 Các Mác và Ph.Ăngghen toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.4, tr.610.
6 V.I.Lênin toàn tập, tập 23, 1980, Nxb. Macxcova, tr.1.
7 Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội ại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQG Sự thật, 2021, tập 1, tr.166 16 lOMoAR cPSD| 40425501
nay, nội dung kinh tế hàng ầu của sự nghiệp ẩy mạnh toàn diện công cuộc ổi mới, ược
Đại hội XIII xác ịnh là: “Đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh
tế, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế; tiếp tục
ẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện ại hóa trên nền tảng của tiến bộ khoa học, công nghệ
và ổi mới sáng tạo”8. Sự lớn mạnh của giai cấp công nhân là iều kiện tiên quyết ảm bảo
sự thành công của công cuộc ổi mới, công nghiệp hóa, hiện ại hóa ất nước. Xây dựng
và phát triển giai cấp công nhân là trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị, của toàn
xã hội và sự nỗ lực vươn lên của mỗi người công nhân.
Chủ nghĩa Mác- Lênin là một hệ thống lý luận khoa học- biện chứng, hiện ại về
những quy luật phát triển của tự nhiên và xã hội. Giá trị của chủ nghĩa Mác- Lênin ở
tính chuẩn xác, toàn diện, hệ thống và biện chứng. C.Mác, Ph.Ăngghen và
V.I.Lênin ã tổng kết, úc rút từ sự phân tích toàn bộ lịch sử nhân loại và thực tiễn xã hội,
kế thừa một cách có hệ thống, chọn lọc những giá trị tư tưởng và thành tựu khoa học,
các ông ã chỉ ra quy luật vận ộng của lịch sử nhân loại và con ường tất yếu i tới chủ
nghĩa cộng sản- một hình thái kinh tế- xã hội phát triển cao hơn, triệt ể hơn các hình
thái kinh tế- xã hội trước ó. Chủ nghĩa Mác- Lênin là ngọn uốc soi ường cho phong trào
cộng sản và công nhân trên thế giới. Hệ tư tưởng khoa học và cách mạng này sẽ còn
tiếp tục ược vận dụng, phát triển và có sức sống trong thực tiễn cách mạng cũng như
trong thực tiễn phát triển ất nước. Việc bổ sung, phát triển, hoàn thiện thêm là iều tất
yếu, những nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin trong iều kiện ngày nay vẫn úng,
vẫn ang có sức hấp dẫn, chinh phục nhiều người trên thế giới bởi tính cách mạng, khoa
học và tính triệt ể của nó.
II. NHỮNG NỘI DUNG CỐT LÕI CỦA TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan iểm toàn diện và sâu sắc về những
vấn ề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả sự vận dụng sáng tạo và phát triển
chủ nghĩa Mác- Lênin vào iều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị
truyền thống tốt ẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại nhằm giải
phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người.
Cần tập trung nghiên cứu, quán triệt nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh
trong các nhóm vấn ề: (1)Về con ường của cách mạng Việt Nam; (2)Về xây dựng chủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam; (3)Về nhân dân, ại oàn kết dân tộc; (4)Về xây dựng văn hóa và
con người Việt Nam; (5)Về phát huy dân chủ, xây dựng nhà nước pháp quyền của dân,
do dân, vì dân; (6)Về xây dựng Đảng; (7)Về ạo ức.
8 Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội ại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQG Sự thật, 2021, tập 1, tr.120 17 lOMoAR cPSD| 40425501
1. Về con ường của cách mạng Việt Nam
Bằng hoạt ộng thực tiễn và tư duy lý luận, Hồ Chí Minh ã khẳng ịnh quyết tâm
“thà hy sinh tất cả, chứ nhất ịnh không chịu mất nước, nhất ịnh không chịu làm nô lệ”
và “không có gì quý hơn ộc lập, tự do”.
Người khẳng ịnh vấn ề dân tộc và vấn ề giai cấp có mối quan hệ chặt chẽ lẫn
nhau. Giải phóng dân tộc là vấn ề trên hết. Độc lập dân tộc mà chưa giành ược thì vấn
ề giai cấp cũng không giải quyết ược. Giải phóng dân tộc tạo tiền ề ể giải phóng giai
cấp. Cách mạng giải phóng dân tộc ở các nước thuộc ịa và phụ thuộc muốn thắng lợi
phải i theo con ường cách mạng vô sản. Cách mạng giải phóng dân tộc trong thời ại mới
phải do Đảng Cộng sản lãnh ạo. Lực lượng của cách mạng giải phóng dân tộc là sức
mạnh của toàn dân tộc. Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng bị áp bức, trong ó vai
trò ộng lực cách mạng là của công nhân và nông dân, lực lượng nòng cốt trong khối ại oàn kết toàn dân tộc.
Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, phản ánh tính triệt ể cách mạng
của tư tưởng Hồ Chí Minh. Tư tưởng ó ặt vấn ề giải phóng con người, hạnh phúc của
con người ở mục tiêu cao nhất của sự nghiệp cách mạng. Độc lập dân tộc là mục tiêu
trực tiếp, trước hết, là cơ sở, tiền ề ể tiến lên chủ nghĩa xã hội. Theo Hồ Chí Minh, con
ường cách mạng Việt Nam có 2 giai oạn: Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và cách
mạng xã hội chủ nghĩa. Độc lập dân tộc tạo tiền ề, iều kiện ể nhân dân lao ộng tự quyết
ịnh con ường i tới chủ nghĩa xã hội, dưới sự lãnh ạo của Đảng Cộng sản. chủ nghĩa xã
hội là con ường củng cố vững chắc ộc lập dân tộc, giải phóng dân tộc một cách hoàn
toàn triệt ể. Hồ Chí Minh khẳng ịnh: Chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới
giải phóng triệt ể các dân tộc bị áp bức bởi ách nô lệ; chỉ có cách mạng xã hội chủ nghĩa
mới bảo ảm cho một nền ộc lập thật sự, chân chính.
2. Về xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
Theo Hồ Chí Minh, chủ nghĩa xã hội là một chế ộ do Nhân dân làm chủ. Nhà
nước phải phát huy quyền làm chủ của nhân dân ể huy ộng ược tính tích cực và sáng
tạo của nhân dân vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Chủ nghĩa xã hội có nền kinh tế phát triển cao, dựa trên lực lượng sản xuất hiện
ại và chế ộ công hữu về các tư liệu sản xuất chủ yếu, nhằm không ngừng nâng cao ời
sống vật chất và tinh thần cho nhân dân. Chủ nghĩa xã hội là một xã hội phát triển cao
về văn hóa, ạo ức; là một xã hội công bằng và hợp lý, làm nhiều hưởng nhiều, làm ít
hưởng ít, không làm thì không ược hưởng, các dân tộc ều bình ẳng; chủ nghĩa xã hội là
công trình tập thể của nhân dân, do nhân dân xây dựng dưới sự lãnh ạo của Đảng.
Từ những vấn ề chung ó, Hồ Chí Minh ã chỉ ra mục tiêu và ộng lực xây dựng chủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam; về con ường i lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; về phát triển 18 lOMoAR cPSD| 40425501
kinh tế trong thời kỳ quá ộ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; về bảo vệ Tổ quốc Việt
Nam. Trong ó, xác ịnh phát triển kinh tế là nhiệm vụ quan trọng nhất trong thời kỳ quá
ộ lên chủ nghĩa xã hội; phải xây dựng cơ cấu kinh tế công nghiệp và nông nghiệp hợp
lý và phải tiến hành công nghiệp hóa; chỉ ra các hình thức sở hữu, các thành phần kinh
tế và ịnh hướng i lên chủ nghĩa xã hội trong thời kỳ quá ộ; chỉ ra việc phát triển kinh tế
phải i ôi với thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí, quan liêu; về xây dựng lực
lượng chính trị, lực lượng vũ trang nhân dân; về xây dựng bản chất cách mạng và ý thức
chính trị cho quân ội; về xây dựng thế trận lòng Dân, nền quốc phòng toàn dân.
Những tư tưởng của Người ược Đảng ta quán triệt và vận dụng cụ thể trong các
chủ trương, nghị quyết của Đảng, nhất là trong các văn kiện ại hội Đảng, qua ó ịnh
hướng rõ về nội dung, mục tiêu, phương hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
3. Về nhân dân, ại oàn kết dân tộc
Về nhân dân, theo Hồ Chí Minh, Nhân dân là phạm trù cao quý nhất, một phạm
trù chính trị chủ ạo trong học thuyết cách mạng của Người: “Trong bầu trời không gì
quý bằng dân. Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng oàn kết của dân”9. Người
khẳng ịnh, dân khí mạnh thì binh lính nào, súng ống nào cũng không ịch nổi. Người
từng nói với cán bộ: “Nếu lãnh ạo khéo thì việc gì khó khăn mấy và to lớn mấy, nhân
dân cũng làm ược”10. Là công bộc, là ầy tớ của dân, thì Đảng, Chính phủ và mỗi
cán bộ phải chăm lo cho ời sống của nhân dân, không ngừng nâng cao ời sống vật
chất, tinh thần cho nhân dân.
Về ại oàn kết dân tộc, theo Hồ Chí Minh oàn kết là làm ra sức mạnh, oàn
kết là thắng lợi, là then chốt của thành công. Người ã nhiều lần nói: “Đoàn kết của ta
không những rộng rãi mà còn oàn kết lâu dài... Ai có tài, có ức, có lòng phụng sự Tổ
quốc và phục vụ nhân dân thì ta oàn kết với họ”.
Để xây dựng khối ại oàn kết toàn dân tộc, phải kế thừa truyền thống yêu nước-
nhân nghĩa- oàn kết của dân tộc. Để thực hành oàn kết rộng rãi cần có niềm tin vào nhân
dân, với ại a số là công nhân, nông dân. Phải có lòng khoan dung, ộ lượng với con
người, trân trọng phần “thiện” dù nhỏ nhất ở mỗi con người ể lôi kéo, tập hợp, quy tụ
rộng rãi mọi lực lượng. Bất kỳ ai mà thật thà tán thành hòa bình, thống nhất, ộc lập,
dân chủ thì dù những người ó trước ây chống chúng ta, bây giờ chúng ta cũng thật thà oàn kết với họ.
Hồ Chí Minh úc kết: Đoàn kết, oàn kết, ại oàn kết; Thành công, thành
công, ại thành công.
9 Hồ Chí Minh toàn tập, t10, tr.453
10 Hồ Chí Minh toàn tập, t12, tr.492 19 lOMoAR cPSD| 40425501
Đại oàn kết dân tộc là bài học xuyên suốt của cách mạng Việt Nam. Trong
công cuộc ổi mới hiện nay, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về ại oàn kết ể xây dựng
thành công một nước Việt Nam ộc lập, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn
minh. Đại oàn kết òi hỏi phải: Xây dựng một Đảng cầm quyền trong sạch, vững mạnh,
một Nhà nước thật sự của dân, do dân, vì dân, một hệ thống chính trị có hiệu lực, hiệu
quả; tập hợp rộng rãi nhất mọi nguồn lực ể công nghiệp hóa, hiện ại hóa ất nước; chủ
ộng xác ịnh rõ các bước hội nhập quốc tế. Thực hiện ại oàn kết dân tộc gắn liền
với oàn kết quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời ại sẽ tạo nên sức
mạnh vô ịch cho cách mạng Việt Nam.
4. Về xây dựng văn hóa và con người Việt Nam
Về văn hóa, theo Hồ Chí Minh, văn hóa theo nghĩa rộng là toàn bộ những giá trị
vật chất và tinh thần do loài người sáng tạo ra với phương thức sử dụng chúng nhằm áp
ứng lẽ sinh tồn, ồng thời ó cũng là mục ích sống của loài người.
Theo nghĩa hẹp, văn hóa là kiến trúc thượng tầng; là trình ộ học vấn của con người.
Theo Hồ Chí Minh, nền văn hóa dân tộc phải xây dựng trên các nội dung sau:
(1)Xây dựng tâm lý: tinh thần ộc lập, tự cường; (2)Xây dựng luân lý: biết hy sinh mình,
làm lợi cho quần chúng; (3)Xây dựng xã hội: mọi sự nghiệp liên quan ến phúc lợi của
nhân dân trong xã hội; (4)Xây dựng chính trị: dân quyền; (5)Xây dựng kinh tế.
Hồ Chí Minh là biểu tượng cao ẹp nhất của văn hóa Việt Nam trong thời ại mới.
Tư tưởng văn hóa của Người ã ược thực tiễn xây dựng và phát triển văn hóa của nước
ta cũng như của thế giới qua gần một thế kỷ kiểm nghiệm, xác nhận là những tư tưởng
mang tính khoa học úng ắn, tính cách mạng sáng tạo, tính thực tiễn sâu sắc, tiêu biểu
cho cả nền văn hóa tương lai.
Về con người, Hồ Chí Minh khẳng ịnh, con người là vốn quý nhất, nhân tố quyết
ịnh sự thành công của sự nghiệp cách mạng. Theo Người, “vô luận việc gì, ều do người
làm ra, và từ nhỏ ến to, từ gần ến xa, ều thế cả”11. Quan niệm của Hồ Chí Minh về con
người mới xã hội chủ nghĩa gồm hai mặt gắn bó chặt chẽ với nhau. Một là, kế thừa
những giá trị truyền thống, tốt ẹp của con người truyền thống Việt Nam. Hai là, hình
thành những phẩm chất mới như: có tư tưởng xã hội chủ nghĩa; có ạo ức xã hội chủ
nghĩa; có trí tuệ và bản lĩnh ể làm chủ (bản thân, gia ình, xã hội, thiên nhiên...); có tác
phong xã hội chủ nghĩa; có lòng nhân ái, vị tha, ộ lượng. Chiến lược trồng người là một
trọng tâm, một bộ phận hợp thành của chiến lược phát triển kinh tế xã hội. Để thực hiện
chiến lược trồng người có nhiều biện pháp, nhưng giáo dục và ào tạo là biện pháp quan
11 Hồ Chí Minh toàn tập, t5, tr.281 20 lOMoAR cPSD| 40425501
trọng bậc nhất. Bởi vì, giáo dục tốt sẽ tạo ra tính thiện, em lại tương lai tươi sáng cho
thanh niên. Nội dung và phương pháp giáo dục phải toàn diện cả ức, trí, thể, mỹ; phải
ặt ạo ức, lý tưởng và tình cảm cách mạng, lối sống xã hội chủ nghĩa lên hàng ầu.
5. Về phát huy dân chủ, xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân
Về phát huy dân chủ, theo Hồ Chí Minh, dân chủ có nghĩa dân là chủ. Người
nhấn mạnh: “Nước ta là nước dân chủ, nghĩa là nhà nước do nhân dân làm chủ”, “chế
ộ ta là chế ộ dân chủ, tức là nhân dân là người chủ”. Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở cán
bộ, ảng viên không bao giờ ược quên “dân là chủ”, mọi quyền hành ều ở nơi dân, nhân
dân thật sự là ông chủ tối cao của chế ộ mới. Trong quan hệ giữa dân và Đảng, Hồ Chí
Minh quan niệm, dân là chủ thì Đảng, Chính phủ, cán bộ, ảng viên là ầy tớ và làm ầy
tớ cho dân. Hồ Chí Minh coi dân chủ thể hiện ở việc bảo ảm quyền con người, quyền
công dân. Dân chủ không dừng lại với tư cách như là một thiết chế xã hội của một quốc
gia, mà còn có ý nghĩa biểu thị mối quan hệ quốc tế, hòa bình giữa các dân tộc. Đó là
dân chủ, bình ẳng trong mọi tổ chức quốc tế, là nguyên tắc ứng xử trong các quan hệ quốc tế.
Về xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân, theo Hồ Chí Minh,
Nhà nước của dân là tất cả mọi quyền lực trong nhà nước và trong xã hội ều thuộc về
nhân dân. Nhà nước do nhân dân là nhà nước do nhân dân tạo ra và nhân dân tham gia
quản lý. Nhà nước vì dân là nhà nước lấy lợi ích chính áng của nhân dân làm mục tiêu.
Tất cả vì lợi ích của nhân dân, không có bất cứ một lợi ích nào khác.
Người yêu cầu ội ngũ cán bộ, công chức phải: Tuyệt ối trung thành với cách
mạng; hăng hái, thành thạo công việc, giỏi chuyên môn, nghiệp vụ; phải có liên hệ mật
thiết với nhân dân; phải là những người dám phụ trách, dám quyết oán, dám chịu
trách nhiệm; phải thường xuyên tự phê bình và phê bình.
6. Về xây dựng Đảng
Chủ nghĩa Mác- Lênin kết hợp với phong trào công nhân và phong trào yêu
nước ã dẫn tới việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam vào ầu năm 1930. Đây
không chỉ là ặc thù của Việt Nam mà còn là sự sáng tạo của Hồ Chí Minh trong quá
trình chuẩn bị và thành lập Đảng Cộng sản ở một nước thuộc ịa nửa phong kiến.
Sự ra ời, tồn tại và phát triển của Đảng Cộng sản Việt Nam phù hợp với quy luật
phát triển của xã hội. Sự lãnh ạo úng ắn của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết
ịnh thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
Đảng Cộng sản Việt Nam là ảng của giai cấp công nhân, ội tiên phong của giai
cấp công nhân, mang bản chất giai cấp công nhân. Đảng Cộng sản Việt Nam là ảng của
nhân dân lao ộng và của cả dân tộc Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh ạo nhân 21 lOMoAR cPSD| 40425501
dân giành chính quyền, trở thành Đảng cầm quyền. Đảng cầm quyền, nhưng là quyền
do nhân dân ủy nhiệm, nhân dân mới thực sự là chủ.
Hồ Chí Minh khẳng ịnh: Xây dựng Đảng là quy luật tồn tại và phát triển của
Đảng; phải thường xuyên xây dựng, chỉnh ốn Đảng.
Theo Hồ Chí Minh, phải dựa vào lý luận khoa học và cách mạng của chủ nghĩa
Mác- Lênin ể xây dựng Đảng vững mạnh về tư tưởng, lý luận.
Hồ Chí Minh khẳng ịnh sức mạnh của Đảng bắt nguồn từ tổ chức. Hệ thống tổ
chức của Đảng từ Trung ương ến cơ sở phải thật chặt chẽ, có tính kỷ luật cao. Hồ
Chí Minh rất coi trọng vai trò của chi bộ. Chi bộ là tổ chức hạt nhân, quyết ịnh chất
lượng lãnh ạo của Đảng. Người luôn quan tâm xây dựng, rèn luyện ội ngũ cán bộ, ảng
viên có ức, có tài, trong ó ức là gốc.
Theo Hồ Chí Minh, Đảng là ạo ức, là văn minh, nhờ ó Đảng mới trong sạch, vững
mạnh. Người nhấn mạnh: Đảng là một tổ chức cách mạng chứ không phải tổ chức ể
“làm quan phát tài”.
Người yêu cầu các tổ chức ảng, cán bộ, ảng viên phải chấp hành và thực hiện tốt
các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt ảng. Đó là các nguyên tắc: Tập trung dân chủ; tập thể
lãnh ạo, cá nhân phụ trách; tự phê bình và phê bình; kỷ luật nghiêm minh, tự giác;
oàn kết thống nhất trong Đảng.
Đoàn kết thống nhất phải dựa trên cơ sở lý luận của Đảng là chủ nghĩa Mác
- Lênin; Cương lĩnh, Điều lệ Đảng; ường lối, quan iểm của Đảng; nghị quyết của tổ chức ảng các cấp.
7. Tư tưởng Hồ Chí Minh về ạo ức
Hồ Chí Minh nhiều lần chỉ rõ “sức có mạnh mới gánh ược vật nặng và i ược xa”,
người cách mạng phải có ạo ức cách mạng làm nền tảng, nếu không có ạo ức làm nền
tảng, làm cái căn bản thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh ạo ược Nhân dân.
Có ạo ức cách mạng mới hoàn thành ược sự nghiệp cách mạng vẻ vang. Đạo ức
là tiêu chí ánh giá sự văn minh, cao thượng của xã hội, con người. Đạo ức giúp cho con
người luôn giữ ược nhân cách, bản lĩnh làm người trong mọi hoàn cảnh. Đạo ức là gốc,
là nguồn, là nền tảng, bởi lẽ, có tâm, có ức mới giữ vững ược chủ nghĩa Mác - Lênin,
ưa chủ nghĩa Mác - Lênin vào cuộc sống.
Theo Hồ Chí Minh, những phẩm chất cơ bản của ạo ức cách mạng ó là: Trung
với nước, hiếu với dân; yêu thương con người, sống có nghĩa, có tình; cần, kiệm, liêm,
chính, chí công vô tư; tinh thần quốc tế trong sáng.
Hồ Chí Minh nêu 3 nguyên tắc xây dựng nền ạo ức mới trong xã hội và chính
Người ã suốt ời không mệt mỏi tự rèn mình làm tấm gương ể giáo dục, ộng viên cán 22 lOMoAR cPSD| 40425501
bộ, ảng viên, nhân dân cùng thực hiện. Đó là: Nói i ôi với làm, phải nêu gương về ạo
ức; xây i ôi với chống; phải tu dưỡng ạo ức suốt ời.
Bản thân Hồ Chí Minh là tấm gương: Suốt ời vì dân, vì nước; ý chí và nghị lực
tinh thần to lớn, vượt qua mọi thử thách, khó khăn ể ạt ược mục ích; hết lòng yêu thương,
quý trọng, phục vụ nhân dân; nhân ái, vị tha, khoan dung, nhân hậu, luôn hết mực vì
con người; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, ời riêng trong sáng, nếp sống giản dị và hết sức khiêm tốn.
* Tóm lại, Đảng ta lấy chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm
nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành ộng; là ngọn uốc soi ường chỉ lối cho cách
mạng Việt Nam vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách trong quá trình ấu tranh
giành ộc lập, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, tiến hành công
cuộc ổi mới ạt những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, làm cho vị thế, uy tín của Việt
Nam trên trường quốc tế ược nâng cao.
Học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh áp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội
chủ nghĩa là nội dung quan trọng hàng ầu của công tác xây dựng Đảng về mặt tư
tưởng, vừa có vai trò nền tảng, vừa có vị trí then chốt trong tình hình hiện nay.
Bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, ấu tranh phản bác có hiệu quả các
quan iểm sai trái, thù ịch là một nội dung cơ bản, hệ trọng, sống còn của công tác xây
dựng, chỉnh ốn Đảng; là nhiệm vụ quan trọng hàng ầu của toàn Đảng, toàn quân,
toàn dân; là công việc tự giác, thường xuyên của cấp ủy, tổ chức ảng, chính quyền, mặt
trận Tổ quốc và các oàn thể chính trị- xã hội, của từng cán bộ, ảng viên, trước hết là người ứng ầu.
Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nền tảng tư tưởng của Đảng ể toàn Đảng, toàn
quân, toàn dân nhận thức ngày càng ầy ủ, sâu sắc hơn những nội dung cơ bản và giá trị
to lớn của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, làm cho chủ nghĩa Mác- Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của ời sống xã
hội, xây dựng văn hóa, con người Việt Nam áp ứng yêu cầu phát triển bền vững và bảo
vệ vững chắc Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
III. NHẬN DIỆN NHỮNG LUẬN ĐIỆU XUYÊN TẠC VÀ CÁC QUAN
ĐIỂM SAI TRÁI CỦA CÁC THẾ LỰC THÙ ĐỊCH CHỐNG PHÁ NỀN TẢNG
TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG
1. Phương thức, thủ oạn
Các thế lực thù ịch, phản ộng thường sử dụng các phương thức, thủ oạn sau: 23 lOMoAR cPSD| 40425501 -
Đối với Chủ nghĩa Mác- Lênin: Chúng dùng những luận iệu xuyên tạc vào
các nội dung: (1)Nội dung học thuyết hình thái kinh tế- xã hội; (2)nội dung học thuyết giá
trị thặng dư; (3)nội dung sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân. -
Đối với Tư tưởng Hồ Chí Minh: Chúng xuyên tạc các nội dung: (1)Định
hướng về con ường xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta; (2)Về vai trò của Đảng Cộng
sản Việt Nam trong lãnh ạo cách mạng Việt Nam; (3)Về xây dựng ội ngũ cán bộ, ảng
viên có ạo ức cách mạng trong sạch, vững mạnh; (4)Về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa... -
Chúng sử dụng sức mạnh của không gian mạng ể thực hiện âm mưu của
mình, như sử dụng: Web, Facebook, Zalo, Twitter, các trang thông tin giả... thực hiện
trên nhiều lĩnh vực, nhiều ối tượng, nhiều nội dung. -
Chúng hình thành các mô hình mang danh “Chủ nghĩa xã hội hiện ại”,
“Chủ nghĩa xã hội xanh”, “Chủ nghĩa xã hội mới”... nhằm hướng ến xóa bỏ quan iểm
của chủ nghĩa Mác- Lênin về chế ộ xã hội chủ nghĩa. 2.
Cách thức thực hiện: (1)Các thế lực thù ịch sử dụng sức mạnh của ồng
tiền qua nhiều hình thức như: “viện trợ”, “dự án”, “hội nghị”, “ ầu tư”, “ ào tạo”...
ây là cách thức thực hiện thường xuyên, xuyên suốt; (2)Thành lập các nhóm trong và
ngoài nước, các ài, các trang thông tin giả mạo... phục vụ cho mục ích chống phá của
chúng; (3)thực hiện lâu dài, bền bỉ... 3.
Đối tượng chống phá: (1)Thế hệ trẻ; (2)Đội ngũ cán bộ, ảng viên;
(3)Lực lượng lao ộng trong Nhân dân; (4)Cộng ồng người Việt Nam ở nước ngoài... 4.
Thời gian thực hiện: Ngay từ khi Đảng ta ra ời cho ến nay, chúng tập
trung vào các sự kiện quan trọng của ất nước như: 3-2; 30-4; 2-9... 5.
Địa iểm thực hiện: (1)Vùng sâu, vùng xa; vùng ồng bào dân tộc ít người;
(2)Vùng nông thôn; (3)Vùng ô thị..., chúng tập trung vào Tây Nguyên, Tây Bắc và Tây Nam bộ.
6. Mục ích thực hiện
+ Xóa bỏ lý tưởng cách mạng của Đảng và nhân dân ã lựa chọn; xóa bỏ vai trò
lãnh ạo duy nhất của Đảng, ể từng bước xóa bỏ chế ộ xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
+ Làm phai nhạt lý tưởng cách mạng ối với nhân dân ta trong quá trình xây
dựng xã hội chủ nghĩa.
+ Chia rẽ khối ại oàn kết toàn dân tộc, gây mất ổn ịnh chính trị- xã hội.
IV. GIẢI PHÁP, TRÁCH NHIỆM BẢO VỆ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG 24 lOMoAR cPSD| 40425501
CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ta là một công việc hết sức khó khăn, phức
tạp, lâu dài; cần huy ộng sức mạnh tổng hợp của toàn bộ hệ thống chính trị, ặc biệt là
cán bộ, ảng viên và Nhân dân.
1. Đối với cấp ủy, cơ quan, ơn vị, ịa phương -
Tăng cường tuyên truyền, giáo dục nền tảng tư tưởng của Đảng trong
hệ thống chính trị, cán bộ, ảng viên, qua ó nâng lên nhận thức sâu sắc về những giá
trị cốt lõi, bền vững của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; khẳng
ịnh vững chắc quan iểm có tính nguyên tắc, mang ý nghĩa sống còn của Đảng ta, ó là:
Kiên ịnh và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, kiên ịnh mục tiêu ộc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên ịnh ường lối ổi mới
của Đảng; kiên ịnh các nguyên tắc xây dựng Đảng ể xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ
quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Mỗi tập thể cấp ủy, cơ quan, ơn vị, ịa phương, mỗi cán bộ, ảng viên phải thấy rõ
trách nhiệm, gương mẫu học tập, nghiên cứu và tích cực tham gia tuyên truyền, giáo
dục, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Trước hết là tiêu biểu, gương mẫu trong học
tập và làm theo tư tưởng, ạo ức, phong cách Hồ Chí Minh. -
Tập trung tuyên truyền, giáo dục những nội dung cơ bản, cốt lõi nền tảng
tư tưởng của Đảng ến oàn viên, hội viên và nhân dân, qua ó củng cố niềm tin vững chắc
vào chủ trương, ường lối cách mạng của Đảng, con ường i lên chủ nghĩa xã hội ở nước
ta là úng ắn, phù hợp với thực tiễn Việt Nam và xu thế thời ại.
Tuyên truyền ể oàn viên, hội viên và nhân dân nhận diện rõ những âm mưu, thủ
oạn, các quan iểm sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù ịch, phản ộng tấn công vào nền
tảng tư tưởng, chủ trương, ường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước;
giúp oàn viên, hội viên và nhân dân nâng cao sức ề kháng, không bị lôi kéo, hoài nghi,
hoang mang trước các thông tin xấu, ộc, xuyên tạc. -
Tiếp tục tập trung thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu, nhiệm vụ của cấp ủy, ịa
phương, cơ quan, ơn vị; ẩy mạnh phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, xóa ói, giảm nghèo,
ảm bảo tốt an sinh xã hội; tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh của ịa phương, làm
cho nhân dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Đó là minh chứng sinh ộng nhất nhằm
bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, ập tan các luận iệu sai trái, thù ịch, chống phá nước
ta. Định kỳ gặp gỡ, ối thoại ể giải quyết tốt các phản ánh, kiến nghị của Nhân dân; giải
quyết kịp thời, dứt iểm các vụ việc tranh chấp, khiếu kiện ngay từ cơ sở, không ể hình
thành “ iểm nóng”, không ể kẻ ịch lợi dụng chống phá. Trong xử lý các vấn ề nhạy cảm
cần tính toán, cân nhắc thời iểm phù hợp, ảm bảo các yêu cầu ặt ra theo hướng kiên ịnh
về nguyên tắc nhưng khôn khéo, linh hoạt về phương pháp, tranh thủ sự ủng hộ rộng 25 lOMoAR cPSD| 40425501
rãi của Nhân dân, kiên quyết không tạo sơ hở ể kẻ ịch lợi dụng vu cáo, xuyên tạc. -
Tiếp tục thực hiện tốt Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22-10-2018 của
Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, ấu tranh phản bác các
quan iểm sai trái, thù ịch trong tình hình mới.
Tiến hành mạnh mẽ, sâu rộng, liên tục trên mọi phương tiện thông tin ại chúng
các hoạt ộng ấu tranh, phản bác, phê phán những luận iệu sai trái, xuyên tạc, phủ nhận
nền tảng tư tưởng của Đảng, làm cho cán bộ, ảng viên, oàn viên, hội viên và Nhân dân
hiểu rõ âm mưu của các thế lực thù ịch ể phòng tránh, ấu tranh. Nắm rõ âm mưu thủ
oạn, phương thức, mục tiêu tuyên truyền xuyên tạc phủ nhận nền tảng tư tưởng của
Đảng và lai lịch của các phần tử thù ịch; ồng thời theo dõi sát sao tình hình diễn biến tư
tưởng của cán bộ, ảng viên, nhân dân và dư luận xã hội, từ ó chủ ộng chuẩn bị các
phương án, biện pháp cụ thể, sát với tình hình, ể ấu tranh, phản bác có hiệu quả với các
quan iểm sai trái, thù ịch. -
Tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước về truyền thông, báo chí, nhất là
quản lý thông tin trên Internet và mạng xã hội; tăng cường các giải pháp công nghệ,
kỹ thuật ể phát hiện sớm, ngăn chặn tận gốc nguồn phát tán những tư tưởng, quan
iểm sai trái, thù ịch; ngăn chặn các trang mạng ộc hại; cảnh báo, răn e và xử lý nghiêm
các trường hợp vi phạm.
Các cơ quan thông tấn, báo chí, các trang và cổng thông tin iện tử mở chuyên
trang, chuyên mục tuyên truyền nâng cao nhận thức về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng,
sự cần thiết của việc nghiên cứu, học tập, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa
Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Từng cơ quan thông tấn, báo chí phải là công cụ
sắc bén trong xây dựng và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
2. Đối với cán bộ, ảng viên -
Mỗi cán bộ, ảng viên cần nắm, hiểu rõ nội dung cốt lõi của chủ nghĩa
Mác -Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Xây dựng, củng cố niềm tin vào con ường của cách mạng Việt Nam. -
Biết vận dụng có hiệu quả chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh
vào công việc hàng ngày của mình. -
Nhận diện úng những âm mưu, thủ oạn, phương thức, hình thức chống
phá, xuyên tạc của các thế lực thù ịch, phản ộng và các phần tử cơ hội chính trị nhằm
nâng cao sức ề kháng, khả năng chủ ộng ấu tranh, phản bác những thông tin xấu, ộc. -
Nghiêm chỉnh chấp hành những iều ảng viên, cán bộ, công chức, viên chức
không ược làm; kỷ luật phát ngôn, không chạy theo “tâm lý ám ông”. 26 lOMoAR cPSD| 40425501 -
Không truy cập vào các trang xấu ộc, chống phá trên không gian mạng;
thường xuyên chia sẻ những thông tin tích cực, lành mạnh nhằm “lấy cái ẹp dẹp cái
xấu”, nhân rộng gương người tốt việc tốt.
3. Đối với Nhân dân -
Thường xuyên xem thời sự, báo chí chính thống, quan tâm ến tình hình
phát triển kinh tế- xã hội của ất nước, của ịa phương. -
Chấp hành tốt chủ trương, ường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. -
Sống có văn hóa; tích cực tham gia xây dựng ời sống văn hóa ở khu dân
cư, xây dựng nông thôn mới, ô thị văn minh. -
Không truy cập, chia sẻ thông tin xấu, ộc; kiên quyết không tin, không
nghe theo các thông tin không có nguồn gốc rõ ràng, chưa ược kiểm chứng. -
Biết khai thác, sử dụng internet, mạng xã hội một cách hiệu quả, thiết thực và lành mạnh. -
Tích cực tham gia góp ý xây dựng Đảng, chính quyền, phát huy quyền làm
chủ của nhân dân tại cơ sở, theo phương châm“dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm
tra, dân giám sát và dân thụ hưởng”.
BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ỦY KIÊN GIANG Mục lục
I. NHỮNG NỘI DUNG CỐT LÕI CỦA CHỦ NGHĨA MÁC- LÊNIN 1
1. Triết học Mác - Lênin 1 1.1. Ch ủ ng hĩa du y vật biệ n ch ứn g 27 lOMoAR cPSD| 40425501 1 1.2. Ph ép biệ n ch ứn g du y vật 2 1.3. Ch ủ ng hĩa du y vật lịc h sử 7
2. Kinh tế chính trị Mác-Lênin 11 2.1. Lý luậ n về ph ươ ng thứ c sản 28 lOMoAR cPSD| 40425501 xu ất tư bả n ch ủ ng hĩa 11 2.2. Dự bá o về mộ t số ặc iể m của nề n kin h tế cộ ng sản ch ủ ng hĩa 12
V.I.Lênin ã có những cống hiến vô cùng to lớn trong việc bảo vệ và phát 29 lOMoAR cPSD| 40425501 2.3. 13
triển kinh tế chính trị học mác-xít
3. Chủ nghĩa xã hội khoa học 14 3.1. Họ c thu yết về ch ủ ng hĩa xã hội 14 3.2. Sứ mệ nh lịc h sử củ a gia i cấ p cô ng nh ân 15 30 lOMoAR cPSD| 40425501 3.3. Sứ mệ nh lịc h sử củ a gia i cấ p cô ng nh ân Việ t Na m hiệ n na y 16
II. NHỮNG NỘI DUNG CỐT LÕI CỦA TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 17
1. Về con ường của cách mạng Việt Nam 17
2. Về xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam 18
3. Về nhân dân, ại oàn kết dân tộc 18
4. Về xây dựng văn hóa và con người Việt Nam 19
5. Về phát huy dân chủ, xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân 20
6. Về xây dựng Đảng 21
7. Tư tưởng Hồ Chí Minh về ạo ức 21 31 lOMoAR cPSD| 40425501
NHẬN DIỆN NHỮNG LUẬN ĐIỆU XUYÊN TẠC
III. VÀ CÁC QUAN ĐIỂM SAI TRÁI CỦA CÁC THẾ LỰC THÙ ĐỊCH 23
CHỐNG PHÁ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG
1. Phương thức, thủ oạn 23
2. Cách thức thực hiện 23
3. Đối tượng chống phá 23
4. Thời gian thực hiện 23
5. Địa iểm thực hiện 23
6. Mục ích thực hiện 24
GIẢI PHÁP, TRÁCH NHIỆM BẢO VỆ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG IV. 24
CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
1. Đối với cấp ủy, cơ quan, ơn vị, ịa phương 24
2. Đối với cán bộ, ảng viên 25
3. Đối với Nhân dân 26 32

Tóm tắt kiến thức Triết học - Triết học Mác - Lênin | Trường Đại học CNTT Thành Phố Hồ Chí Minh

Thông tin :

Tài liệu liên quan:

Giao trình Triết học Mác-Lenin Trang 131-229

Giao trình Triết học Mác-Lenin 59 trang đầu | Triết học Mác-Lênin

Ôn tập lý thuyết Triết học | Triết học Mác-Lênin

Tài liệu đầy đủ của Triết học | Triết học Mác-Lênin

Mindmap. C2.2. Thị trường và vai trò các chủ thể trong thị trường | Triết học Mác-Lênin