Tóm tắt tài liệu Môn Pháp luật đại cương | Trường Đại học Kinh tế, Đại học Huế

lOMoAR cPSD| 58797173
So sánh/ phân biệt và cho ví dụ minh họa.
1. Quy phạm pl và quy phạm xã hội:
Quy phạm pl là các quy tắc xử sự chung do Nhà nước ban hành và đc đảm bảo thực hiện nhằm điều chỉnh
các qhe xhoi theo ý chí Nhà nước.
VD. Người nào cố ý vượt đèn đỏ sẽ bị xử phạt theo quy định.
Quy phạm xã hội là hệ thống các quy tắc xử sự chung được thực hiện trong xã hội. Thể hiện dưới các quy
tắc và chuẩn mực được thừa nhận rộng rãi, lâu dần trở thành bắt buộc chung trong xhoi.
VD. Khi ngồi trên xe buýt thì những người trẻ trên xe thường nhường chỗ cho trẻ em, người già, người lớn
tuổi, thể hiện sự yêu thương giúp đỡ nhau.
2.Quan hệ pl và quan hệ xã hội.
QHPL la những qhe xã hội đc hình thành trên cơ sở có sự điều chỉnh của quy phạm pl làm phát sinh các
quyền và nghĩa vụ pháp lí giữa các chủ thể. VD. Quan hệ vợ chồng
QHXH là những quan hệ giữa người với người xuất hiện trong quá trình con người hoạt động trên tất cả
các lĩnh vực của đời sống xã hội.
VD. Quan hệ thầy trò, quan hệ giữa người bán người mua.
3.Quy phạm pl và quy phạm đạo đức.
Quy phạm pl là các quy tắc xử sự chung do Nhà nước ban hành và đc đảm bảo thực hiện nhằm điều chỉnh
các qhe xhoi theo ý chí Nhà nước.
VD. Người nào cố ý vượt đèn đỏ sẽ bị xử phạt theo quy định.
Quy phạm dđ là những quy tắc xử sự của con người tạo thành các chuẩn mực nhằm điều chỉnh ý thức đạo
đức trong đời sống xã hôi.̣
VD. Uống nước nhớ nguồn.
4.QPPL và quy phạm tôn giáo.
Quy phạm pl là các quy tắc xử sự chung do Nhà nước ban hành và đc đảm bảo thực hiện nhằm điều chỉnh
các qhe xhoi theo ý chí Nhà nước.
VD. Người nào cố ý vượt đèn đỏ sẽ bị xử phạt theo quy định.
QP tôn giáo là một tập hợp các nguyên tắc và yêu cầu được xây dựng dựa trên tín điều, giáo lý tôn giáo,
cũng như các quy ước liên quan đến lễ nghi và các hoạt động tôn giáo. VD.
5.Hành vi trái pl và hành vi vi phạm pl.
Hành vi trái pl là hành vi thực hiện không đúng qd của pl.
VD. Một thanh niên 13 tuổi ăn cắp tiền của người khác.
Hành vi vi phạm pl là hành vi trái pl, có lỗi, gây thiệt hại cho xh của người có năng lực trách nhiệm pháp lí.
VD. Anh A 20 tuổi giết người gây ra hậu quả cực kì nghiêm trọng.
6.Sự kiện và sự kiện pli.
Sự kiện là những hành vi xảy ra trong đời sống con người .
VD. Sự kiện khai trương của một cửa hàng.
Sự kiện ply là những sự kiện xảy ra trong thực tế liên quan đến pl, quy định làm phát sinh hoặc thay đổi
các mối quan hệ pháp luật.
VD. Một cặp vợ chồng li hôn là một skien pli lOMoAR cPSD| 58797173
7.Hành vi pháp lí và sự biến pháp lí.
Hvi pháp lí là những hoạt động có ý thức của con người ở dạng hành động hoặc k hành động ảnh hưởng
đến các quan hệ pl cụ thể.
VD. Nộp thuế, tố cáo...
Sự biến pháp lí là những hiện tượng tự nhiên xảy ra k phụ thuộc vào ý chí chủ quan của con người ảnh
hưởng đến các quan hệ pl cụ thể. VD. Động đất, dịch bệnh...
8.Khách thể qhe pl và khách thể vppl.
Khách thể vppl là những quan hệ xhoi đc pl bảo vệ nhưng bị những hành vi vi phạm pl xâm hại.
VD. Tội trộm cắp xâm phạm quan hệ sở hữu.
Khách thể qhe pl là những lợi ích vật chất, tinh thần mà các bên tham gia quan hệ pl muốn đạt đc.
VD. Hợp đồng, tiền, hàng hóa giao dịch...
9.Các hình thức thực hiện pl.
-- Thi hành pluat: làm những gì mà pluat bắt buộc,nghĩa vụ pháp lý của mình. VD. Nộp thuế đầy đủ
-- Sử dụng pluat : làm những gì mà pl cho cho phép, không cấm.
VD. Kí hợp đông lđ với người sử dụng lao động.
-- Tuân thủ pluat: kiềm chế, k làm những gì mà pluat cấm, không cho phép.
VD. Không vượt đèn đỏ
-- Áp dụng pluat: nhà nước thông qua các cơ quan nhà nước hoặc nhà chức trách có thẩm quyền tổ chức
cho các chủ thể pl thực hiện các quy định pluat. 10.Chính thể quân chủ và chính thể cộng hòa.
Chính thể quan chủ là chính thể mà toàn bộ hoặc một phần quyền lực tối cao của nhà nuớc được trao cho
một cá nhân theo hình thức cha truyền con nối.
VD. Nhật Bản, Thụy Điển, Thái Lan....
Chính thể Cộng Hòa là hình thức nhà nước, trong đó nguyên thủ quốc gia được lập theo một chế độ bầu cử nhất định.
VD. Việt Nam, Mĩ, Trung Quốc...
11.Hình thức nhà nước đơn nhất và liên bang.
Nhà nước đơn nhất là một nhà nước thống nhất, trong đó, lãnh thổ quốc gia được chia thành các đơn vị hành chính lãnh thổ.
VD. Việt Nam, Lào, Trung Quốc...
Nhà nước liên bang là sự liên kết, hợp thành từ các bang, các vùng lãnh thổ có chủ quyền. VD. Nga, Đức, Mĩ.....
12.Chế độ dân chủ và phản dân chủ.
Chế độ dân chủ là nhà nước thực hiện quyền tự do bằng các biện pháp dân chủ, do dân vì dân. Chế độ
phản dân chủ là nhà nước thực hiện quyền lực bằng các biện pháp lừa dối, hạn chế quyền tự do của
ndan, bạo lực, lạm dụng... 13.Các hình thức pl.
Tập quán pháp là những tập quán của cộng đồng được nhà nước thừa nhận, nâng lên thành luật.
VD. Một số tập quán thể hiện văn hóa tốt đẹp của dân tộc như giỗ tổ Hùng Vương, họ của con... Tiền lệ
pháp là một hình thức của pháp luật, theo đó Nhà nước thừa nhận những bản án và quyết định giải quyết
vụ việc của tòa án làm khuôn mẫu và cơ sở để đưa ra phán quyết cho những vụ việc hoặc trường hợp có
tình tiết hay vấn đề tương tự sau đó. lOMoAR cPSD| 58797173
VD. Nghĩa vụ nuôi dưỡng của người thân của người bị thiệt hại về tính mạng cho đến 18 tuổi khi người đó
chưa đủ tuổi vị thành niên hoặc đã thành thai.
Văn bản qppl là vban chứa các quy phạm pl được ban hành theo đúng thẩm quyền, quy định. VD. Các điều luật.
14.Văn bản áp dụng quy phạm pl và văn bản quy phạm pl.
Văn bản áp dụng quy phạm pl là hình thức vban có tính cá biệt của cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban
hành theo quy định, xác định rõ quyền và nghĩa vụ của cá nhân tổ chức có lquan.
VD. Quyết định của chủ tịch xã A bổ nhiệm ông B làm giám đốc sở tư pháp.
Văn bản qppl là vban chứa các quy phạm pl được ban hành theo đúng thẩm quyền, quy định. VD. Các điều luật.
15.Tập quán và tập quán pháp.
Tập quán là những quy tắc đc hình thành trong đời sống, lặp đi lặp lại nhiều lần và được đảm bảo thực
hiện bằng sức mạnh của truyền thống xh.
VD. Luật tục của các đồng bào thiểu số.
Tập quán pháp là những quy tắc đc hình thành trong đời sống, được sử dụng nhiều lần, liên tục, được nhà
nước công nhận và coi đó là pluat.
VD. Một số tập quán thể hiện văn hóa tốt đẹp của dân tộc như giỗ tổ Hùng Vương, họ của con...
16.Năng lực pháp luật và năng lực hành vi
Năng lực pl là khả năng cá nhân, tổ chức có quyền và nghĩa vụ pháp lí theo qđ của pl.
Năng lực hành vi là khả năng cá nhân, tổ chức được nhà nước thừa nhận bằng chính hvi của mình khi tgia vào qhe pluat.
Trách nhiệm của công dân VN, SV phòng chống tham nhũng
Thứ nhất, chấp hành nghiêm chỉnh luật phòng chống tha nhũng, có trách nhiệm khuyên nhủ, răn de người thân họ hàng, bạn bè..
Thứ hai, đấu tranh với các hành động tham nhũng, phê phán , lên án, bài trừ những hành vi tham nhũng
Thứ ba, có trách nhiệm tố cáo, phản ánh khi phát hiện hành vi tham nhũng và được pháp luật bảo vệ và khen thưởng.
Thứ tư, công dân có trách nhiệm kiến nghị với cơ quan nhà nước hoàn thiện pháp luật về phòng chống tham nhũng.
Thứ năm, không ngừng rèn luyện bản thân tu dưỡng để tránh xa tham nhũng, không tiếp tay cho hành vi hối lộ, tham nhũng. Cơ cấu quy phạm pluat
**** Giả định: là bộ phận của quy phạm pluat, nêu lên điều kiện, hoàn cảnh, tình huống có thể xảy ra trong
thực tế, chịu sự tác động của quy phạm pluat.
**** Quy định là một bộ phận của qppl nêu lên cách thức hành động của chủ thể trong giả định phù hợp với ý chí nhà nước.
****Chế tài là một bộ phận của qppl nêu lên một số biện pháp xử lí nhà nước dự kiến sẽ áp dụng với các
cá nhân tổ chức không thực hiện đúng quy định pl. lOMoAR cPSD| 58797173 Các kiểu nhà nước Nhà nước chủ nô Nhà nước phong kiến Nhà nước tư sản Nhà nước XHCN Các kiểu pluat pluat chủ nô pluat phong kiến pluat tư sản pluat XHCN Tham nhũng
** Dấu hiệu: hối lộ ---tham ô tài sản---lợi dụng chức vụ/quyền---giả mạo
** Tác hại: gây ra những thiệt hại về kinh tế---tác động xấu đến môi trường kinh doanh—ngăn cản các nhà
đầu tư nước ngoài đầu tư vào nước ta—gây thiệt hại về hệ thống chính trị--tăng nợ công—làm ảnh hưởng
đến uy tín VN trên trường quốc tế.
1/ Xác định vi phạm pháp luật:
Cần xác định một hành vi vi phạm pháp luật dựa vào 4 dấu hiệu sau: •
Nêu lên hành vi cụ thể (ví dụ: hành vi giết người, hành vi cố ý gây
thương tích…). Hành vi này ở dạng ……. (hành động hay không hành động). •
Hành vi này trái pháp luật ………… (pháp luật hình sự, pháp luật
hành chính, pháp luật dân sự, pháp luật hôn nhân và gia đình,…).
Có lỗi của người thực hiện hành vi vi phạm là: …………. (lỗi cố ý
trực tiếp, hay cố ý gián tiếp, hay vô ý do quá tự tin, hay vô ý do cẩu
thả). Do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện (Nếu là
cá nhân thì đủ tuổi theo quy định + không bị mắc bệnh tâm thần. Nếu
là tổ chức thì chứng minh có tư cách pháp nhân).
2/ Phân tích cấu thành của vi phạm pháp luật ¤ Về mặt khách quan: •
Hành vi: việc làm của ………….(nêu ra việc làm cụ thể) là hành vi
trái quy định của pháp luật…………………….. •
Hậu quả:……………………………………. •
Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả: Hậu quả …….. xáy
ra là do nguyên nhân trực tiếp từ hành vi vi phạm của ……………. lOMoAR cPSD| 58797173 •
Thời gian: ………………………………….. Địa điểm:
…………………………………… Hung khí:
………………………………….. ¤ Mặt chủ quan: •
Lỗi: Xác định trường hợp này là lỗi gì và chứng minh.
Động cơ: ……………………………………….. •
Mục đích: ……………………………………….
¤ Chủ thể vi phạm:
Chủ thể của vi phạm pháp luật là ……. (…. tuổi) là một công dân có đủ khả năng nhận
thức và điểu khiển hành vi của mình và không mắc bệnh tâm thần.
Hoặc Chủ thể của vi phạm pháp luật là ………….. là tổ chức có tư cách pháp nhân nên có
năng lực trách nhiệm pháp lý. ¤ Mặt khách thể:
Hành vi của …………….... đã xâm phạm tới quyền được bảo đảm về tính mạng, hay sức
khỏe, hay danh dự, nhân phẩm của công dân, vi phạm đến quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ.
3/ Xác định loại vi phạm pháp luật Có
các loại vi phạm pháp luật sau: •
Vi phạm pháp luật hình sự; •
Vi phạm pháp luật hành chính; Vi phạm pháp luật dân sự; •
Vi phạm quy chế của tổ chức.