1 % Phân 1
Dê cuong chi tiêt hçc phân 3 Phân 11 NQi dung chi tiêt hQC phân 12 Chuong I
Dôi tuqng, phuong pháp nghiên cúu và chúc nãng cúa kinh tê chính tri Mác 12 Lênin 1.1.
Khái quát hinh thành và phát triên cúa kinh tê chính tri Mác — Lênin 1.2.
Dôi tugng và phuong pháp nghiên cúu kinh tê chính tri Mác — Lênin 13 1.3.
Chúc nãng cúa kinh tê chính tri Mác — Lênin 15 Chuong 2
Hàng hóa, thi truàng và vai tró cúa Các chú thê tham gia thi truàng 16 2.1.
LY luân cua C.Mác vê san xuât hàng hóa và hàng hóa 16 2.2.
Thi truàng và vai trô cúa Các chú thê tham gia thi truàng 22 2.3.
Vai trô cúa mot sô chú thê tham gia thi truàng
28 Chuong 3 Giá tri thãng du trong nên kinh tê thi truàng 30 3.1.
LY luan cúa C.Mác vê giá tri thãng du 30 3.2. Tích lüy tu bán 35
3.3. Các hinh thúc biêu hiên cúa giá tri thãng du trong nên kinh tê thi truà•ng 37 Chuong 4 Canh tranh
và dêc quyên trong nên kinh tê thi truàng 41 4.1. Canh tranh ó' câp dê d0c quyên trong nên kinh tê thi truàng 41
4.2. LY luân cua Lênin vê Các dác diêm kinh tê cúa dêc quyên và dêc quyên nhà 45 nuóc trong nên kinh tê thi truàng TBCN 4.3.
Biêu hiên mói cúa dêc quyên, dêc quyên nhà nuóc trong diêu kiên ngày nay; 49
Vai trô lich sú cúa chú nghia tu bán
Chuang 5 Kinh tê thi truàng dinh huóng xã h0i chú nghia và Các quan hé Iqi ích kinh tê 54 Viêt Nam 5.1.
Kinh tê thi truàng dinh huóng xã h0i chú nghia Viêt Nam 54 5.2.
Hoàn thiên thê chê kinh tê thi truàng dinh huóng xã hêi chú nghia Viêt Nam 58 5.3.
Các quan hê lvi ích kinh tê ó' Viêt Nam 60 Chuang 6
Công nghiêp hóa, hiên dai hóa và hOi nhâp kinh tê quôc tê cúa Viêt Nam 66 6.1.
Công nghiêp hóa, hiên dai hóa Viêt Nam 66 6.2.
HOi nhâp kinh tê quôc tê cúa Viêt Nam 74 MUC LUC Trang 2 PHÀN 1: DÊ CUONG CHI TIÉT HOC PHÁN
Hpc phân: Kinh tê chính tri Mác - Lênin Mã HP: 19401 1. tín chi: 02 TC XMN DAMH
2. Don vi giáng dgy: Bê môn Nhüng nguyên l} co bán cúa CN Mác - Lênin 3. Phân bô Tông sô (TS): 40 tiêt. LY thuyét (LT): 19 thài gian: tiêt. 4. Diêu kiên tiên Xeminar (TH): 20 tiêt. - Bài tâp (BT):
0 tiêt. quyêt cia hec phân:
Huóng dãn BTL/DAMH (HD): O tiét. - Kiêm tra (KT): 01 Sinh viên phái hoc tiét. xong hpc phân Triêt hpc Mác - Lênin.
5. Mô tá nêi dung hpcphân:
Hpc phân Kinh tê Chính tri Mác - Lênin cung câp nhüng tri thúc kinh tê chính tri Mác Lênin
vê phuong thúc Sán xuât tu bán chú nghia và nhüng vân dê kinh tê chính tri cúa thài kY quá dê lên
CNXH Vi?t Nam. Tir dó, giúp sinh viên có khá nãng xác dinh Các vân dê thvc tiên liên quan dên
hQC phân và tích cvc hQC tâp dê nâng cao nhân thúc vê trách nhiêm cúa bán thân vói công cuêc
phát triên kinh tê dât nuóc. 6. Nguôn hec liêu: Giáo trinh
[l] BO Giáo duc và Dào too (2021), Giáo trinh Kinh tê chính tri Mác - Lênin, NXB Chính tri quôc gia SII' thât, Hà Mi. - Tài liêu hQC tap
[l] Bê môn Nhüng nguyên l} co bán cúa Chú nghia Mác - Lênin - Truàng Dai hQC Hàng hái Viêt
Nam (2021), Tài liêu hQC tâp Kinh tê chính tri Mác - Lênin. Tài liêu tham kháo [1] Dáng cong sán
Nam, Vãn kiên Dai h0i Dáng lân thú VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII,
NXB Chính tri Quôc gia, Hà NOi.
[2] Mác - Ãngghen: Toàn tâp; V.I.Lênin: Toàn tâp. 7. MUC tiêu cia hpcphân: Muc tiêu Các CDR cúa (Gx) [11 Mô tá mvc tiêu [21 CTDT (X.x.x) 131 3
Nhân biêt duoc Các tri thúc côt Iõi cúa kinh tê chính tri 1.1.1
Mác - Lênin vê phuong thúc Sán xuât TBCN và nhüng
vân dê kinh tê chính tri cúa thài kY quá dê lên CNXH Viêt Nam
Có khá nãng xác dinh và nêu Các vân dê thvc tiên gãn liên 2.1.1 vói hoc phân
Tích cvc hoc tâp hoc thuyêt kinh tê chính tri cúa Chú 2.4.3
nghîa Mâc - Lônin dô nâng cao nhân thfrc vô trâch nhięm
cua bân thân dôi vói công cuÔc phât triôn kinh tô dât nuóc
8. Chuân đâu ra Clia hgc phân: Mń'C dô CĐR gi'ăngdąy Mô ti CDR 121 (G.x.x) [Il 1, T, U 131
Nhân biôt duqc vân dô vô hâng hóa, thi truô'ng vâ vai trô cua căc chll T3 thô tham ia thi truôn
Nhân biôt duqc vân dô giâ tri thăng du trong nôn kinh tô thi truông. T3 Gl.3
Nhân biôt duqc vô cąnh tranh vâ dÔc quyôn trong nôn kinh tô thi trudn T3 Gl.4
Nhân biôt duqc vân dô KTTT dinh huóng XHCN vâ căc quan hę Ivi T3 ich kinh tô Viôt Nam. Gl.5
Nhân biôt duqc vân dô công nghięp hóa, hięn dąi hóa vâ hÔi nhâp T3 KT uôc óViôt Nam.
Phân tich vâ liôn hô duoc căc vân dô KTCT Mâc - Lônin vô PTSX Tu G2.1 T3
bân Chu n hîa vói thuc tiôn.
Phân tich vâ liën hÔ duqc câc vân dô KTCT trong thôi k} quâ dÔ lôn G2.2 T3
CNXH Viôt Nam vói thuc tiôn. G3.1
Vân dun iâ tri hoc thu ôt kinh tô cua Chu n hîa Mâc - Lônin. T3
Phât triôn nhân thfrc cua bân thân dôi vói dubng lôi xây dvng kinh tô G3.2 T3 dât nuóc cua Đan
9. Mô ta cóch đónh gió hgcphân: Thănh phin dńnh Bii dńnh giń (X.x)121 CDR hoc (Gx.x)131 giń [ 1 1 4 X2: Kiôm tra viôt Gl.l Gl.3, G3.1 25% X. Đănh X3: Bâi tâp nhóm vâ giâ quâ thuyôt trinh, vân dăp, trinh G2.1, G2 2 trao dôi, thâo luân, xâc 25% nhân kôt quâ cua câc G3.1, G3 2 thânh viôn khâc trong Đânh giă Gl.l Gl.5 cuôi k Y: Thi viôt tu luân G3.1, G3 2
Câc yôu câu vô diôu kięn dô hoân thânh hoc phân:
Sinh viën cân tuân thil nghiëm tńc cóc nÔi quy vâ quy đinh cita Nhâ tru'ông.
Sinh viën không đuvc văng quó 25% tông sô buôi ľ thuyët vâ thâo luân.
Đôi vói bât kJ) gian lân trong quó trînh lâm bâi tâp, bâi kiëm tra, bâi thi, sinh viën phdi
Chiu mpi hînh thńc luât cita Nhâ truông vâ bi điëm 0 Cho hQC phân nây. Điëm đónh gió hQC phân: Z = o.5X + 0.5Y 10. Néi dung giång dgy
Giång doy tren 16p (bao göm giång doy 19 thuyét, båi tap, kiém tra vå hu6ng dän Sinh vién
doc vå nghién ctu tåi lieu) NOI DUNG GIANG SO CDR H Phuon O g phåp: Q thuyét t d trinh Q vå dät n cåu g höi HO?t dQng hoc Gi6i thiéu döi tuqng, phuong Båi phåp nghién dånh cfru vå chtc näng cüa kinh té chinh tri Theo döi båi giång Måc — Lénin
Dät cåu höi cho giång vién 5 Nghe giång X2;Y Trå Ibi cåc cåu DAY a n ( G
Chucng 1: DOi tuqng, phuwng phåp nghién cü'u vi x
chü'C näng cüa kinh té chinh tri Måc Lénin . x
Chucng 2. Hing h6a, thi trtrö'ng vi vai trö cüa cåc ) chü the tham gia thi truüng 2 2.1.
L' luän cua C.Måc vé san xuät hång höa vå hång höa 2.2.
Thi trwång vå vai trö cua cåc chü thé tham gia thi trwång ti e 4 Gl.l t h G o 3 c . p 1 h Thuyét trinh vé l! höi luån cüa C.Måc vé sån xuåt hång h6a vå Ghi chép loi cåc hång h6a chü vå töng két cüa glang Vlén - CO thé dät cåu hÖi: + C6 nhüng diéu kién nåo cho su ra döi cua san xuåt hång h6a? + Hång h6a lå gi? Thuyét trinh vé thi trubng vå vai trö 6 cüa cåc chu thé tham gia thi truöng CO thé dät cåu hÖi: + Thi trubng lå gi? + Cåc chü thé co vai % trò gì khi tham gia thi truròng? Tém tàt noi dung chinh cüa bài hoc và giao nhiêm vu ôn tap cho sinh viên. ChuŒng 3: Giâ tri 4 Gl.2 Phuo•ng phâp: thuyêt Nghe giàng thing dv trong nên trình và dàt câu hÔi G3.1 Trâ lòi câc câu kinh tê thi truòng Thuyét trình vê IY hôi luân cüa C.Mâc vê 3.1. LSI luân cia 7 C.Müc vê già tri thüng giâ tri th(ng dir Ghi chép lai câc du' chû y và tông kêt -
C6 thê dit câu cüa glàng Vlên 3.2. Tich lûy tu' bân hÔi: Giâ tri th4ng du là gì? 3.3. Cüc hình thüc biêu hiên cia giü tri - Thuyêt trình thüng du' trong nên vê tich lüy tu bân kinh tê thi truòng - C6 thê dit câu hÔi: Tich lüy tu' bàn là gì? - Thuyêt trình vê câc hình thûc biêu hiên cüa giâ tri th4ng dur trong nên kinh tê thi truòng - C6 thê dit câu hÔi: Giâ tri th(ng dir c6 nhùng hình thûc biêu hiên là gì? - Tém tàt noi dung chinh cüa bài hoc và giao nhiêm vu ôn tap cho sinh viên. ChuŒng 4: C?nh 3 Phtrong phâp thuyêt Gl.3 Nghe giàng tranh và dOc quyên trình và dàt câu hôi Trà lòi câc câu G3.l trong nên kinh tê Thuyêt trình vê thi trubng 4.1. Quan h? giüa canh quan he giüa conh tranh höi tranh vå döc vå déc quyén quyén trong nén kinh trong nén kinh té thi Ghi chép loi cåc 8 té thi trwång trubng chü vå töng két cüa giang vién 4.2. Déc quyén vå CO thé dät déc quyén nhå nwåc cåu höi: Canh tranh trong nén kinh té thi vå déc quyén co möi quan he nhu thé nåo trwång trong nén kinh té thi truö•ng? Thuyét trinh vé déc quyén, déc nhå nu6c trong nén kinh te thi trubng CO thé dät cau hÖi: + Déc quyén trong nén kinh té thi trubng lå gi? Déc quyén nhå nu6c trong nén kinh té thi truöng lå gi? T6m tät nöi dung chinh cüa båi hoc vå giao nhiém vu On tap cho Sinh vién. Chucng 5: Kinh té 4 Gl.4 Phuong phåp: thuyét Nghe giång thi truüng dinh hu•frng trinh vå dät cåu höi XHCN G3.1 Trå Ibi cåc cåu cåc quan h? IQ'i ich Thuyét trinh vé höi kinh to O' Viét Nam
kinh té thi truöng dinh Ghi chép loi cåc hu6ng XHCN 9 5.1. Kinh té thi trwång Viét Nam chü vå tong két cüa dinh hwång giång vién XHCN Viét Nam CO thé dät cåu hÖi: Thé nåo lå nén kinh 5.2. Hoan thién thé ché té thi truöng dinh kinh té thi hu6•ng XHCN? % tru'ông đinh hu'óng Thuyôt trinh XHCN Viët Nam vô hoân thiôn thô chô kinh te thi trubng 5.3. Quan hë Igi [ch dinh huóng XHCN kinh të Viët Nam Viôt Nam Có thĆ dăt câu hói: Lâm thô nâo dô hoân thiôn thô chô kinh te thi truông dinh huóng XHCN Viôt Nam? Thuyôt trinh vô quan hę Ivi ich kinh te Viôt Nam Có thô dăt câu hói: Quan hę Ivi ich kinh te Viôt Nam duoc thô hiôn nhu thô nâo? Tóm tăt nÔi dung chinh ctîa bâi hoc vâ giao nhięm vu ôn tâp Cho sinh viôn. Chucng 6: Công 3 Gl.5 Nghe giâng 10 nghięp hóa, hięn dąi Phuong phăp: thuyôt trinh vâ dăt câu hói hóa vă hÔi nhâp G3. I Trâ Ibi căc câu kinh tô quôc tô cia Thuyôt trinh vô hói Viôt Nam
công nghięp hóa, hiôn Ghi chćp ląi câc dai hóa Viôt 6. l. Công nghiëp Nam chń 9 vâ tông kôt
hóa, hiën đai hóa ô' Viët cńa giâng viôn - Nam Có thô dăt câu hói: Thô nâo lâ công 6.2. HÔi nhâp kinh të nghięp hóa, hięn dąi quôc të cita Viët Nam hóa Viôt Nam? - Thuyôt trinh vô hÔi nhâp kinh tô quôc tô cua Viôt Nam Có thô dăt câu hói: Viôt Nam hôi nhâp kinh tô quôc tô nhu thô nâo? Tóm tăt nÔi dung chinh cua bâi hoc vâ giao nhiÔm vu ôn tâp Cho sinh viôn. Gidng dgy Xeminar CĐR Hoąt dÔng dńnh NOI DUNG XEMINAR hoc phân dąy Hoąt dÔng giń X.x iôt (Gx.x) hoc
1. Vân dô thi truông vâ vai trô cńa câc Gl. I Lăng nghe,
chil thô tham gia thi truông; LY luân Nôu vân dô Gl.2 dinh huóng
cua CN Mâc - Lônin vô giâ tri thăng 5 thâo luân G2.1 vân dô du Huóng dăn G3.1 11
2. NÔi dung quan hę gita cąnh tranh sinh viôn Lâm theo
vâ dÔc quyôn trong nôn kinh tô thi Gl.3 huóng dăn cua
truông; LY luân ctîa V.I.Lônin vô dÔc 5 G2.1 Lăng nghe giâng
u en vâ dôc u en nhâ nuóc. G3.l sinh viôn trao
dôi, thâo luân. viôn: tim kiôm
3. Vân dô hoân thiôn thô chô kinh tô vâ nghiôn cń'u Gl.4
thÎ truông dinh huóng XHCN Vięt Giâi dâp tâi liôu.
Nam; Câc quan hę Ivi ich kinh te Viôt 5 G2.2 thăc măc Trao dôi, Nam. G3.2 Đânh giă thâo luân. kôt quâ thâo Lâm rô kôt luân cua sinh quâ cua sinh viôn viôn khâc (nhóm khâc) vói thâi dô tôn
4. Vân dô công nghięp hóa, hięn dąi Gl.5 treng
hóa vâ hÔi nhâp kinh tô quôc tô Viôt 5 G2.2 Lăng nghe Nam G3.2 giâi dâp thăc măc Tiôp thu kôt uâ
11. Ngâyphâ duyët: 25/II/2021 12. Câpphë duyęt: Truóng Khoa Tru'óng BÔ môn Ngu•bi biôn soąn Phan Vàn Chiêm Bùi Quôc Hung Nguyen Thi Thanh
13. Tiên trình câp nh@t Dê cuTng:
Câp nhât lân 1: ngày 10/11/2019 Nguòi câp nhât
NOi dung: Xây dung dê curong bài giàng theo chuân dâu ra (Dà 1<9) CDIO. Truông bê môn (Dà 1<9) 12
Câp nhât làn 2: ngày 25/4/2020 Nguòi câp nhât
NOi dung: Chinh scra câc chuân dâu ra vê kiên thûc, ky nàng (Dà 1<9)
và thâi dô theo Bàng danh muc dông tù mô tâ nâng lurc nhân thfrc Truòng bê môn cua Bloom.
Câp nhât lân 3: ngày 05/5/2020 Nguòi câp nhât
NOi dung: Chinh Sira hình thûc dê ctrong theo dûng mâu (Dà 1<9)
bm.06.qt .pdt .01 mau_de_cuong_chi_tiet hp.docx. Trudng bê môn
Câp nhât lân 4: ngày 28/5/2020 Nguòi câp nhât
NOi dung: Chinh scra n0i dung chtrong I. (Dà 1<9) Trubng bê môn
Câp nhât lân 5: ngày 15/12/2020 Nguòi câp nhât
NOi dung: Chinh scra n0i dung chtrong II. (Dà 1<9) Trubng bê môn Dàk
Câp nhât lân 6: ngày 24/5/2021 Nguòi câp nhât
NOi dung: Chinh sùa lai dê muc câc chuong thông nhât v6i (Dà 1<9)
Giâo trình cüa Bô Giâo duc & Dào tao. Tru&ng bê môn
Câp nhât làn 7: ngày 24/11/2021
NOi dung: Chinh sùa lai phân giàng day xemina trong dê
curon . Chinh scra nôi dun câc chuo•n : chiton l, chuon 2, Nguòi câp nhât 13
chuong 3, chuong 4, chuong 5, chuong 6 cüa nöi dung chi tiét hoc phån. Truong bö mön PHAN 11 % NOI DUNG CHI TIÉT HOC PHÀN CHUONG 1
DÓI TUONG, PHUONG PHÁp NGHIÊN cÚU vÀ cHúc NANG cÚA
KINH TÉ CHÍNH TRI MÁC - LÊNIN
1.1. KHÁI QUÁT SV HiNH THÀNH vÀ PHÁT TRIEN cÚA KINH TÉ CHÍNH TRI MÁC LÊNIN
Cüng vói sw phát triên cúa nên Sán xuât xã hêi, Các tu tuó•ng kinh tê phán ánh phát triên
cúa Sán xuât xã hêi cüng xuât hiên và phát triên. Các tu tuÚng kinh tê xuât hiên sau luôn kê thüa
mot cách sáng too nhüng tu tuong kinh tê di truóc và phát triên hon dê phán ánh dây dú hon SII'
phát triên cúa nên Sán xuât. Tu tu&ng kinh tê xuât hiên thài cô dai và phát triên dân thành nhüng
19 luân kinh tê vói nhüng nêi dung tri thúc, dôi tuqng phán ánh ngày càng phong phú, da dong,
hinh thành Các truàng phái kinh tê khác nhau trên co só' lâp truàng, quan diêm, lvi ích khác nhau.
Kinh tê chính tri Mác - Lênin là mot trong nhüng l} luan kinh tê cúa nhân loai cüng duqc hinh
thành và phát triên trong dàng cháy lich sú dó.
Thuât ngü' Kinh tê chính tri duqc xuât hiên dâu tiên trong tác phâm «chuyên luan vê kinh
tê chính tri» xuât bán 1615 cúa A.Montchretien nhà kinh tê hQC nguài Pháp (thu0c truàng phái
trpng thuong Pháp). Tuy nhiên, chi dên thê XVIII kinh tê chính tri mói tró' thành môn hpc vói Các
hê thông khái niêm, Phom trü mang tính chuyên ngành vói công lao dóng góp to Ión cúa A.Smith nhà kinh tê hoc nguài Anh.
Trong thài cô dai và trung dai, do trinh dê phát triên cúa Sán xuât côn lac hâu vi thê chua
too duqc nhüng tiên dê dê hinh thành Các 19 luân kinh tê, Các tu tu&ng kinh tê côn ít và rài rac,
thu&ng duqc thê hiên lông ghép trong Các tác phâm bàn vê xã hêi, doo dúc...
SII' xuât hiên và phát triên cúa phuong thúc Sán xuât tu bán chú nghia dã tro thành tiên dê
cho phát triên mang tính hê thông cúa kinh tê chính tri.
Hê thông 19 luân kinh tê chính tri buóc dâu nghiên cúu vê nên Sán xuât tu bán chú nghia
là nghia trpng thuong» ra dài giüa thê XV tôn tai dên giüa thê XVII (nôi bât là trpng thuong Tây 14
Ban Nha, Hà Lan, Pháp, Anh.. .). Chü nghia trpng thuong dành trpng tâm nghiên cúu linh vvc luu
thông, khái quát dúng muc dích cüa Các nhà tu bán là tim kiêm lvi nhuân nhung thiêu tính khoa
hQC khi cho rãng nguôn gôc cua lvi nhuân là tir thuong nghiêp, thông qua viêc mua ré, bán dát
Dên giü thê XVII dên núa dâu thê XVIII, xuât hiên kinh tê chính tri tu Sán cô diên Õ Pháp
vói tên gpi là nghia trpng nông» (dai biêu: Boisguillebert, F.Quesney, Turgot). NOi dung co bán là
nhân manh vai trô cúa Sán xuât nông nghiêp, coi trpng só' hüu tu nhân và tv do kinh tê, dat nhiêu
buóc tiên vê mát IS luân so vói chú nghia trpng thuo•ng khi luân giái nhiêu Phom trü kinh tê giá
tri, Sán phâm ràng, tu bán. Tuy nhiên, 19 luân cúa chú nghia trpng nông không vup•t qua duqc han
chê lich sú khi cho rãng chi có nông nghiêp mói là Sán xuât, tir dó 19 giái Các khía canh l} luân
dva trên co só dác trung cúa linh vvc nông nghiêp.
Õ Anh, tir cuôi thê XVIII dên nüa dâu thê XIX «Kinh tê chính tri cô diên Anh» (Dai biêu:
W.Petty, A.Smith, D.Ricardo) duqc hinh thành và phát triên dã trinh bày mot cách Inê thông Các
khái niêm, Phom trü kinh tê cúa nên kinh tê thi truàng nhu hàng hóa, giá cá, giá tri, tiên tê, tiên
công... dê rút ra Các quy luât vân dêng cúa nên kinh tê thi truàng.
Tir giüa thê XV dên giüa thê XIX, côn có Các 19 luân kinh tê cua Chü nghia xã hêi không
tuOng và kinh tê chính tri Tiêu tu sán. Các 19 thuyêt này huóng vào phê phán nhüng khuyêt tât cua
chü nghia tu bán, dva trên co só tinh cám cá nhân, chiu ánh hu&ng cua chú nghia nhân doo, chua
chí ra duqc Các quy luât kinh tê co bán cúa kinh tê thi truàng tu bán chú nghia và vi thê chua luân
chúng duqc vai trô lich sú cúa chú nghia tu bán.
Vây, Kinh tê chính tri là mêt môn khoa hoc có nu,1C dích nghiên cúu tim ra Các quy luât
chi phôi scr vân dêng cia nhüng hiên tuvng và quá trinh hoqt dêng kinh tê cia con ngu'ài ttrang úng
vói nhüng trinh dê phát triên nhât dinh cua xâ hêi.
Tü thê ky XIX dên nay, l)} luan kinh tê chính tri phát triên theo Các huóng khác nhau, vói
Các dàng l} thuyét kinh tê co bán sau: -
Dàng 19 thuyêt kê thüa nhüng luân diêm mang tính khái quát tâm l}, hành vi cúa
kinh tê chính tri tu Sán cô Anh (bát dâu tir Hâu cô diên) không di sâu vào phân tích, luan giái Các
quan hê xã hêi trong quá trinh san xuât cüng nhu vai trô lich sú cúa chú nghia tu bán. SII' kê thüa
này too tiên dê cho sw hinh thành Các nhánh 19 thuyêt kinh tê di sâu vào hành vi cúa nguài Sán
xuât, nguài tiêu düng hoãc Các môi quan hê giüa Các dai luqng Ión cúa nên kinh tê. Dàng 19 thuyêt
này duqc xây dvng và phát triên bói rât nhiêu nhà kinh tê vói nhiêu truàng phái l} thuyêt kinh tê
nhiêu quôc gia khác nhau phát triên tir thê XIX cho dên nay. -
Dàng 19 thuyêt kinh tê chính tri cúa C.Mác- Ãngghen. C.Mác dã kê thüa trvc tiêp
nhüng giá tri khoa hpc cúa kinh tê chính tri tu Sán cô diên Anh dê phát triên l} luan kinh tê chính
tri vê phuo'ng thúc Sán xuât tu bán chú nghia. C.Mác xây dvng hé thông 19 luan kinh tê chính tri
mot cách khoa hQC, toàn diên vê nên Sán xuât tu bán chú nghia vói hé thông khái niêm, Phom trü
(hàng hóa, giá tri, giá cá, tiên tê... ) mang tính khoa hQC và tính chinh thê, chi ra, làm sáng tó Các
quy luât kinh tê chi phôi sw hinh thành, phát triên và luan chúng vai trô lich sú cúa phuong thúc
Sán xuât tu bán chú nghia.
Sau khi C.Mác và Ph.Ãnghen qua dài, V.I.Lênin tiêp tuc kê thüa, bô sung, phát triên IS luan
kinh tê chính tri theo phuong pháp luan cúa C.Mác và có nhiêu dóng góp quan trong. Nôi bât là
chí ra dác diêm kinh tê cua chú nghia tu bán giai doan cuôi thê ky XIX dâu thê XX, nhüng vân dê 15
kinh tê chính tri co bán cúa thài quá dê lên chú nghia xã h0i... Vói nhüng dóng góp dó cúa Lênin
dàng 19 thuyêt kinh tê chính tri này duqc goi là kinh tê chính tri Mác — Lênin.
Sau Lênin Các nhà nghiên cúu kinh tê cúa Các Dáng công Sán tiêp tuc nghiên cúu, bô sung
và phát triên kinh tê chính tri Mác — Lênin.
Nhu vây, Kinh tê chính tri Mác Lênin là mot trong nhüng dàng 19 luân kinh tê chính tri
nãm trong dàng cháy phát triên tu tu&ng kinh tê cúa nhân loai.
1.2. DOI TUONG, MUC DÍCH vÀ PHUONG PHÁp NGHIÊN cÚU KINH TÉ CHÍNH TRI MÁC - LÊNIN
1.2.1. Dôi tuvng nghiên cúu cúa kinh tê chính tri Mác — Lênin
Vói tu cách là mot môn khoa hoc, kinh tê chính tri có dôi tugng nghiên cúu riêng. Trong
lich sú phát triên cua nó, môi giai doan phát triên Các 19 thuyêt kinh tê xác dinh dôi tuqng nghiên
cúu khác nhau. Dôi vói chú nghia trpng thuong xác dinh luu thông (chú yêu là ngoai thuong) là
dôi tuqng. Chú nghia treng nông coi nông nghiêp là dôi tuqng. Kinh tê chính tri tu Sán cô diên
Anh xác dinh nguôn gôc cúa cái và sw giàu có là dôi tuqng. Các dàng kinh tê chính tri tu Sán tir
hâu cô diên dên nay xác dinh Các giái pháp dê ôn dinh và phát triên kinh tê vi mô hoãc vi mô là dôi tugng.
Kê thüa nhüng thành tvu khoa hQC cúa kinh tê chính tri tu Sán cô diên, dva trên quan diêm
duy vât lich sú C.Mác xác dinh: dôi tugng nghiên cúu cúa kinh tê chính tri là Các quan hê cúa Sán
xuât và trao dôi trong Các phuong thúc Sán xuât mà quan hê dó hinh thành và phát triên.
Kinh tê chính tri có thê duqc hiêu theo nghia rêng và nghia hçp.
Theo nghia hep, kinh tê chính tri nghiên cúu quan hê Sán xuât và trao dôi trong mot phuong thúc Sán xuât nhât dinh.
Theo nghia rong, kinh tê chính tri là khoa hoc vê nhüng quy luât chi phôi Sán xuât vât chât
và sw trao dôi nhüng tu liêu sinh hoat vât chât trong xã hêi loài nguài.
Vi thê, không có khoa hQC kinh tê chính tri cho tât cá moi quôc gia và tât cá moi thài dai,
môn kinh tê chính tri là môn khoa hoc có tính lich sú.
Tóm lai: dôi tuqng nghiên cúu cúa kinh tê chính tri Mác — Lênin là Các quan hé xã hêi
cúa Sán xuât và trao dôi, Các quan hê này duqc dát trong môi quan hê bién chúng vói trinh dê phát
triên cúa lvc lugng Sán xuât và kiên trúc thuqng tâng tuong úng cúa phuong thúc san xuât nhât dinh.
1.2.2. MPC dích nghiên cúu kinh tê chính tri Mác — Lênin
Muc dích nghiên cúu kinh tê chính tri Mác Lênin nhãm phát hiên ra Các quy luât kinh tê
chi phôi Các quan Inê giüa nguài vói nguài trong Sán xuât và trao dôi. Tir dó, giúp cho Các chú
thê trong xã h0i vân dung Các quy luât ây nhãm tao d0ng IUC cho con nguài không ngüng sáng
too, góp phân thúc dây vãn minh và phát triên toàn diên xã hêi thông qua viêc giái quyêt hài hàa Các quan hé lvi ích.
Quy luât kinh tê là nhüng môi liên hê phán ánh bán chât, tât yêu, khách quan, láp di láp lai
cúa Các hiên tuqng và quá trinh kinh tê. Là quy luât xã hêi, nên quy luât kinh tê tác dêng và phát
huy vai trô phái thông qua hoat dêng cúa con nguài trong xã hêi vói nhüng lvi ích và quan hê loi ích khác nhau. 16
Quy luât kinh tê tác dêng vào lvi ích và Các quan hê lvi ích cúa con nguài tir dó diêu chinh
hành vi kinh tê cúa hQ. Vi vây, nêu vân dvng dúng Các quy luât kinh tê sê too ra Các quan hé lvi
ích kinh tê hài hàa, tir dó sê thúc dây sw sáng too cúa con nguài trong xã h0i.
Quy luât kinh tê và chính sách kinh tê tác dêng dên quan hé lvi ích kinh tê. Nhung SII' tác
dêng cúa quy luât kinh tê mang tính khách quan, SII' tác dêng cúa chính sách kinh tê mang tính chú quan.
Kinh tê chính tri phát hiên ra nhüng nguyên IS và quy luât chi phôi Các quan hé lvi ích giüa
con nguài và con nguài trong Sán xuât và trao dôi. Kêt quá nghiên cúu cúa kinh tê chính tri Mác
— Lênin too co só 19 luân khoa hQC cho viéc xây dvng duàng lôi, chính sách phát triên kinh tê -
xã hôi cua mot quôc gia phü hgp vói nhüng giai doan phát triên nhât dinh.
Trong thvc tiên, cân nãm vüng nhüng nguyên 19 co bán cua kinh tê chính tri dê có co só
khoa hpc, phuong pháp luân cho Các chính sách kinh tê ôn dinh, xuyên suôt, giái quyêt nhüng môi
quan hê Ión trong phát triên quôc gia. Dông thài, tiêp thu có chpn IPC nhüng thành tvu cúa Các
khoa hQC kinh tê khác góp phân giái quyêt nhü'ng tinh huông mang tính cv thê.
1.2.3. Phu•ong pháp nghiên cúu kinh tê chính tri Mác — Lênin
Kinh tê chính tri Mác Lênin sú dvng phép biên chúng duy vât và nhiêu phuong pháp nghiên
cúu khoa hQC xã hêi nói chung nhu: trtru tuqng hóa khoa hQC, logic kêt hop vói lich sff, quan sát
thông kê, phân tích tông hqp. Vói dôi tuvng là nhüng quan hé xã hêi cúa Sán xuât và trao dôi, dây
là nhüng quan hê trüu tuqng, vi thê phuong pháp quan trpng nhât cúa kinh tê chính tri Mác —
Lênin là phuong pháp trüu tugng hóa khoa hQC.
Phuong pháp trüu tugng hóa khoa hQC là cách thúc nghiên cúu bãng cách tam thài gat bó
khói dôi tupng nghiên cúu nhüng yêu tô ngâu nhiên, tom thài, không ôn dinh, tách ra và di sâu vào
phân tích nhüng hiên tuqng, yêu tô diên hinh, bên vüng, tât nhiên, ôn dinh. Tir dó, nãm duqc bán
chât, xây dvng duqc Các khái niêm, Phom trü và phát hien tính quy luât và quy luât chi phôi sw
vân dêng cúa dôi tuqng nghiên cúu.
Khi sú dung phuong pháp trüu tuqng hóa khoa hpc cân phái xác dinh duqc giói hon cúa SII'
trtru tuqng hóa. Không tüy tiên, chü quan loqi bó nhüng nêi dung hiên thvc cúa dôi tugng gây sai
lêch bán chât cúa dôi tuqng nghiên cúu.
1.3. cHúc NANG cÚA KINH TÉ CHÍNH TRI MÁC - LÊNIN 1.3.1. Chúc ning nhân thúc
Kinh tê chính tri Mác — Lênin cung câp hê thông tri thúc 19 luân vê vân dêng cúa Các
quan hê xã hêi trong Sán xuât và trao dôi; vê SII' tác dêng biên chúng giüa Các quan hê xã hêi dó
vói lvc luvng Sán xuât và kiên trúc thuqng tâng tuong úng trong tüng thài phát triên cua nên Sán xuât xã hôi.
CV thê là cung câp hé thông tri thúc mó' vê nhüng quy luât chi phôi SII' phát triên cua Sán
xuât và trao dôi gãn vói phuong thúc Sán xuât, mà trvc tiêp là phuong thúc Sán xuât tu bán chü
nghia và thài kY quá dê lên chú nghia xã h0i. Cung câp nhü'ng Phom trü kinh tê co bán, bán chât,
phát hiên và nhân diên Các quy luât kinh tê cúa kinh tê thi truàng làm co só l} luan cho nhân thúc
Các hi?n tugng kinh tê trong xã hOi, góp phân nâng cao nhân thúc, tu duy kinh tê cho chü thê nghiên cúu. 1.3.2. Chúc ning thvc tién 17
Kêt quá nghiên cúu cúa kinh tê chính tri Mác — Lênin là phát hiên ra Các quy luât, và
tính quy luât chi phôi sw vân d0ng cúa Các quan hê xã h0i trong Sán xuât và trao dôi. Trong hoat
d0ng thvc tiên nêu vân dung dúng quy luât sê mang lai hiêu quá cao cho hoat dêng, vi thê kinh tê
chính tri Mác — Lênin mang trong nó chúc nãng cái tao thvc tiên, thúc dây SII' phát triên cúa xã h0i.
1.3.3. Chúc ning tu' tu&ng
Kinh tê chính tri Mác Lênin góp phân xây dvng nên táng tu tu&ng công Sán cho nhüng
nguài lao dêng tiên bê và yêu chuêng tv do, cúng cô niêm tin dê xây dvng mot xã hêi tuong lai tôt
dep; góp phân xây dvng thê giói quan khoa hoc cho nhüng chú thê có mong muôn xây dvng mot
xã hOi huóng tói giái phóng con nguài, xóa bó dân nhüng áp búc bât công.
1.3.4. Chúc ning phuong pháp luan
Môi môn khoa hpc kinh tê dêu có hê thông khái niêm, Phom trü khoa hQC riêng, song dê
hiêu duqc mot cách sâu sãc, bán chât, thây duqc cãn nguyên cúa SII' phát triên xã hêi thi phái dva
trên co só am hiêu nên táng l} luân tir kinh tê chính tri. Bói vi, nhüng kêt luân cúa kinh tê chính
tri (tính quy luât và quy luât kinh tê) luôn là diêm xuât phát và là tiên dê dê Các khoa hpc kinh tê
khác tiêp cân và giái quyêt Các vân dê trong Phom vi nghiên cúa cúa minh. Vói y nghia nhu vây,
kinh tê chính tri Mác — Lênin thvc hiên chúc nãng phuong pháp luân. CHUONG 2
HANG HÖA, THI TRÜÖNG VÅ VAI TRO cÜA cÅc CHÜ THE THAM GIA THI TRÜÖNG
2.1. LV LUAN cÜA C.MÅC vt SÅN XUÅT HANG HÖA VÅ HANG HÖA 2.1.1. Sån xuat hing h6a 2.1.1.1. Khåi niém
Sån xuåt hång höa Iå kiéu tö chic kinh té må å dö, nhÜcng ngwåi Sån xuät ra Sån phåm
nhäm muc dich trao döi, mua bån.
2.1.1.2. Diéu ki?n ra dö'i cüa Sån xuat hång hba
Thi nhåt, Phän cöng lao döng Xä höi
Phån cöng lao döng Xä höi Iå su chuyén mön h6a lao döng, phån chia lao döng trong Xä
höi thånh cåc ngånh nghé Sån xuåt khåc nhau. Khi c6 phån cöng lao döng Xä höi, möi nguöi Sån
xuåt chi Sån xuåt möt hoäc möt sö loqi Sån phåm nhåt dinh, nhung nhu cåu cüa hv loi döi höi nhiéu
loqi Sån phåm dé thöa män, vi thé dé thöa män nhu cåu tåt yéu, nhüng nguöi Sån xuåt phåi trao
döi Sån phåm vöi nhau. HQ phu thuöc våo nhau, Iåm Cho lao döng cüa hQ trö thånh möt bö phan
cua lao döng Xä höi, mang tinh Xä höi, san xuåt cua hQ mang tinh Xä höi
Thü' hai, sw tåch biét Vé mät kinh té cüa cåc chü thé Sån xuät
Diéu kién näy Iåm Cho nguöi Sån xuåt döc läp vöi nhau, c6 su tåch biét Vé Iqi {ch Vå Iåm
Cho nguöi Sån xuåt chi phöi duqc Sån phåm cüa minh. Trong diéu kién d6, nguöi nåy muön tiéu
düng Sån phåm cüa nguöi khåc phåi thöng qua trao döi mua bån, tüc Iå, trao döi du6i hinh thüc
hång h6a. Trong sv' phåt trién cüa Sån xuåt, diéu kién nåy xuåt hien Vå tön toi trén co sö sv khåc
biét Vé quyén sö hüu, Xä höi cång phåt trién, su tåch biét Vé quyén sö hüu cång såu säc, hång h6a 18
duqc Sån xuåt cång phong phü Vå da dong. Diéu kién näy dä Iåm Cho lao döng Vå Sån xuåt cüa
ngubi Sån xuåt mang tinh tu nhån.
Trong Xä höi, khi con tön toi hai diéu kién trén, thi cön tön toi Sån xuåt hång h6a, con
nguöi khöng thé düng chi chü quan dé x6a bö Sån xuåt hång h6a.
Hai diéu kién trén Iå co sö hinh thånh måu thuån co bån cüa Sån xuåt hång h6a Iå måu
thuån giüa tinh tu nhån cüa Sån xuåt vöi tinh Xä höi cüa Sån xuåt. Viéc giåi quyét måu thuån nåy
duqc thvc hien thöng qua trao döi hång h6a Vå Iå döng luc dé thüc dåy phåt trién Sån xuåt, Iåm
Cho Sån xuåt hång höa c6 nhiéu u'u diém vuot tröi so vöi Sån xuåt tv nhién, döng thöi cüng Iåm
Cho no xuåt hien Vå tön toi nhiéu khuyét tat. 2.1.2. Hing h6a
2.1.2.1. Hång hba Vå hai thuFc tinh cüa hång hia
- Hång höa Iå Sån phäm cüa lao döng, Cö thé thöa män nhu cäu nåo dö cüa con ngwåi
thöng qua trao döi, mua bån.
Sån phåm chi mang hinh thåi hång h6a khi viéc Sån xuåt ra no c6 nuc dich dua ra thi trubng
dé trao döi, mua bån. Vi väy, nhüng Sån phåm khöng dua ra thi trubng, khöng duqc trao döi, mua
bån hoäc khöng nhäm muc dich trao döi, khöng phåi hång h6a.
Hång h6a c6 thé sü' dyng Cho nhu cåu Sån xuåt hoäc nhu cåu Cå nhån. NO c6 thé tön toi
du6i hinh thåi vat chåt cu thé hoäc phi vat thé (dich vv).
Hai thuêc tinh cüa hàng hÔa
+ Giü tri sci' dvng.• là công dung cia scin phâm, cc; thê thôa man nhu câu nào db cia con
ngu'òi•, c6 thê là nhu câu vat chât ho(c nhu câu tinh thân, nhu câu tiêu dùng cho sân xuât ho(c nhu
câu tiêu dùng cho câ nhân
Giâ tri su' dung cüa vat do thu0c tinh tur nhiên cüa yêu tô tham gia câu thành nên vat quy
dinh, sô Itrqng giâ tri sir dung cüa mot vat plu thu0c vào su' phât triên cüa nên sàn xuât xà h0i và
sur phât triên cüa khoa hoc, công nghê. Nên san xuât càng phât triên, khoa hoc công nghê càng
tiên tiên, càng giûp cho con ngtròi phât hiên ra nhiêu và phong phû câc công dung cua vat.
Giâ tri sü dung cüa hàng h6a nhàm dâp ûng nhu câu cua nguòi mua. Vì thê, trong sàn xuât
hàng 116a, ngtròi sân xuât luôn phài quan tâm dên giâ tri sir dung cüa hàng 116a sao cho ngày
càng dâp frng durqc nhu câu khàt khe cüa ngtròi mua. Giâ tri sir dung chi là phucng tiên cua ngtròi
sin xuât hàng h6a giûp ho c6 thê dat duqc muc dich cüa mình.
+ Giü tri hàng héa: là lao dêng xâ hêi cüa ngu'ò'i san xuât ra hàng hôa kêt tinh trong hàng hÔa.
Trong trao dôi, câc hàng 116a Cé giâ tri sir dung khâc nhau c6 thê trao dôi duqc v6i nhau
là vì chûng c6 mot diêm Chung, chûng dêu là kêt quà cüa sur hao Phi sûc lao d0ng. Hay n6i câch
khâc chûng dêu c6 giâ tri.
Khi sàn phâm là hàng 116a, sàn phâm dtrqc dât trong quan hê giùa ngtròi mua và ngtròi
bân, trong quan h? xà hOi. Khi dé, lao dOng hao Phi dê sàn xuât hàng 116a mang tinh xà hOi, thê
hiên quan hê xà hOi cüa nhùng nguòi sàn xuât. Do dé, giü tri cüa hàng hÔa là hao Phi lao dêng xâ
hëi cüa ngttòi sdm xuât hàng hôa kêt tinh trong hàng hÔa.
Giâ tri hàng 116a biêu hiên môi quan hê kinh tê giùa nhùng nguòi sàn xuât, trao dôi hàng
116a và là mot pham trù lich sir. Khi nào c6 sân xuât, trao dôi hàng 116a, khi dé c6 pham trù giâ 19
tri hàng 116a. Giâ tri hàng 116a là noi dung, là co sd cüa giâ tri trao dôi, giâ tri trao dôi là hình thûc
biêu hiên bên ngoài cüa giâ tri.
2.1.2.2. Tinh hai mit cia lao dêng sdn xuât hàng héa
Sb di hàng 116a c6 hai thuOc tinh là do lao dOng cüa ngtròi sàn xuât hàng 116a c6 tinh hai màt, dé là: -
Lao dêng cu thê là lao dêng ich drbi mot hình thftc cu thê cia nhùng nghê nghiëp
chuyên môn nhât dinh. Môi lao d0ng cu thê c6 muc dich riêng, dôi tuqng lao d0ng riêng, công cu
lao dêng riêng, phuong phâp lao d0ng riêng và kêt qui riêng, lao dêng cu thê tao ra giâ tri sü dung
cüa hàng 116a. Sô Itrqng lao d0ng cu thê trong xà h0i plu thu0c vào sur phât triên cüa phân công
lao d0ng xà h0i và sur phât triên cüa tiên b0 khoa hoc, IO thuât. Khoa hoc kY thuât và phân công
lao dOng xà hOi càng phât triên thì câc hình thfrc cüa lao dOng cu thê càng phong phl'l và da dong. -
Lao dêng trùu tuoqng là lao dêng xâ hëi cia nguòi san xuât hàng hÔa không tinh dên
hình thü•c thê cüa né; dé là sur hao Phi sûc lao dOng néi Chung cüa ngtròi sàn xuât hàng 116a vê
co bàp, thân kinh, tri 6c. Lao d0ng trùu tuqng là co sé' dê so sânh, trao dôi câc giâ tri sir dung khâc
nhau. Vì vây, lao d0ng trùu tuqng tao ra giâ tri cüa hàng 116a hay néi câch khâc giâ tri hàng 116a
là lao d0ng trùu tuqng cüa nguòi sàn xuât hàng 116a kêt tinh trong hàng 116a.
Tinh chât hai m4t cüa lao d0ng sàn xuât hàng 116a, c6 co sd hình thành tù hai diêu kiên ra
dòi và tôn tai cüa sàn xuât hàng 116a. Trong d6, lao dOng cu thê phàn ânh tinh tur nhân cüa sàn
xuât hàng hôa, thê hiên tâch biêt turong dôi giùa nhùng ngtròi sàn xuât. Viêc sàn xuât câi gi, ô' dâu,
nhtr thê nào... là viêc riêng cüa môi chû thê sân xuât. Lao dông trùu turqng phàn ânh tinh chât xà
h0i cüa lao dông sàn xuât hàng héa, do phân công lao dông xà h0i quy dinh, lao dông cua môi
nguòi là mot bê phân cüa lao dông xà h0i, nàm trong hê thông phân công lao dông xà h0i.
Mâu thuân giùa lao dông cu thê và lao dông trù'u tuqng xuât hiên khi sàn phâm do nhùng
nguòi sân xuât hàng héa riêng biêt không phù hop v6i nhu câu xà h0i hao phi lao dông câ biêt cao
hon hao phi lao dông xà hOi. Khi dé, së cé mot sô hàng h6a không bân duqc h04c bân thâp hon
hao phi lao dông bô ra, không dû bù dàp chi phi sàn xuât. Dây là mâm mông cüa khüng hoàng thùa.
2.1.2.3. Luvng gid tri cüa hàng Iléa và cdc nhân tô dnh huüng dên litvng gid tri cia hàng Iléa - Ltcqng gid tri cia hàng hôa
Don vi do Itròng giâ tri hàng héa là thòi gian lao dông xà h0i cân thiêt.
Thòi gian lao dông xà hOi cân thiêt là thòi gian dê sàn xuât ra mot don vi hàng hôa trong
diêu kiên bình thuròng cüa xà h0i, Véi mot ctròng dô lao dông trung bình, trình dô thành thao trung
bình và trình dô ky thuât trung bình.
Vay, luqng giâ tri cüa mot don vi hàng héa là luqng thòi gian hao phi lao dông xà h0i cân
thiêt dê sàn xuât ra dcn vi hàng héa dé.
Nguròi ta trao dôi hàng héa theo luqng giâ tri xà hOi. Vì thê, dê cô duroc loi nhuân và giành
duqc tru thê trong canh tranh, nguòi san xuât hàng hôa phài luôn dôi méi, sâng tao nhàm ha thâp
hao phi lao dông câ biêt cüa mot don vi hàng héa xuông thâp hon hao phi lao dông xà h0i cân thiêt.
Ltrqng giâ tri cüa mot don vi hàng héa bao gôm: hao phi lao dông quâ kht'r (gôm câc yêu
tô vat tu, nguyên nhiên liêu dà tiêu dùng dê sàn xuât ra hàng héa dé) và hao phi lao dông méi kêt tinh vào hàng héa. 20