Tổng quan về Du lịch cộng đồng: Khái niệm và vai trò phát triển bền vững môn Du lịch bền vững | Học viện Phụ nữ Việt Nam

DU LỊCH CỘNG ĐỒNG
1. Phát triển du lịch bền vững là gì. Quan điểm phát triển du lịch bền vữngtrên
thế giới và Việt Nam.
- Theo Hội đồng Thế giới về Môi trường và Phát triển (WCED), cũng như theo
khoản 21 Điều 2 Chương 1 Luật Du Lịch Việt Nam năm 2005, phát triển du lịch
bền vững được quan niệm là “Sự phát triển du lịch đáp ứng được các nhu cầu
hiện tại mà không làm tổn hại đến khả năng của các thế hệ trong tương lai trong
việc đáp ứng các nhu cầu du lịch của họ.”
- Quan điểm phát triển du lịch bền vững trên thế giới và Việt Nam.
o Bảo vệ môi trường và tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên o
Tăng trưởng kinh tế o Tiến bộ và công bằng xã hội o Sử dụng
tối ưu tài nguyên mô trường o Tôn trọng bản sắc văn hóa, xã
hội của cộng đồng o Đảm bảo hoạt động lâu dài, mang lại lợi ích cho tất cả các bên
2. Du lịch cộng đồng là gì, các khái niệm liên quan đến du lịch cộng đồng.
- Du lịch cộng đồng là loại hình phát triển trên cơ sở các giá trị văn hóa của cộng
đồng, do cộng đồng dân cư quản lý, tổ chức khai thác ( Luật du lịch 2017)
- Là hoạt động DL góp phần vào sự thịnh vượng của cộng đồng thông qua việc
hỗ trợ sinh kế bền vững, bảo vệ truyền thống văn hóa-xã hội có giá trị và nguồn
tài nguyên di sản thiên nhiên và văn hóa
- Các khái niệm liên quan đến du lịch cộng đồng o Du lịch dựa vào cộng
đồng là hoạt động do cộng đồng sở hữu và vận hành, được quản lý hay điều
phối ở cấp cộng đồng, nhằm đóng góp vào việc nâng cao đời sống của cộng
đồng qua hỗ trợ cải thiện sinh kế và bảo tồn các truyền thống có giá trị và các
nguồn di sản thiên nhiên, văn hóa” (Tiêu chuẩn DL DVCĐ của ASIAN, Ban Thư ký ASIAN, 2016)
3. Luận giải tại sao nói du lịch cộng đồng phát triển dựa vào các giá trị vănhóa
và tài nguyên thiên nhiên.
- DLCĐ phát triển dựa vào các giá trị văn hóa và tài nguyên thiên nhiên
bởi đó là điều kiện thuận lợi để người dân trực tiếp tham gia kinh
doanh và hưởng lợi từ DL; có chính sách phát triển DLCĐ. Nâng cao vai trò của
cộng đồng, xây dựng cộng đồng du lịch văn minh, thân thiện trong ứng xử với
khách DL; phát huy vai trò của các tổ chức xã hội nghề nghiệp liên quan đến DL
- "Phát triển du lịch bền vững; bảo tồn và phát huy các di sản văn, hóa và các giá
trị truyền thống tốt đẹp của các dân tộc; bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên
nhiên; giải quyết vấn đề lao động, việc làm và an sinh xã hội; bảo đảm quốc
phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội” (Nghị quyết số 08- NQ/TW ngày 16/1/2017)
4. Luận giải vai trò của hoạt động trình diễn văn hóa, văn nghệ truyền
thốngtrong phát triển du lịch cộng đồng.
- Trình diễn văn hóa, văn nghệ truyền thống là thành phần không thể thiếu trong
việc phát triển du lịch cộng đồng, góp phần quan trọng trong hình thành bản sắc
văn hóa Việt Nam, độc đáo và đa dạng trong sự thống nhất, phát triển và xây dựng
một nền văn hóa vững mạnh
- Việc trình diễn văn hóa, nghệ thuật truyền thống kết nối chặt chẽ với việc bảo tồn,
phát huy các thành tố văn hóa khác như: phong tục tập quán, tiếng nói, chữ viết,
trang phục, văn học dân gian, lễ hội truyền thống…, đồng thời phải kết hợp chặt
chẽ với các ngành, lĩnh vực khác có liên quan như: du lịch, giáo dục, an ninh,
thông tin truyền thông, môi trường.
- Trong quá trình trình diễn và phát triển phải luôn đổi mới, kết hợp với nhiều nền
văn hóa để tạo nên sự độc bản mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, đổi mới để
phát triển, hòa nhập chứ không hòa tan, đồng thời đẩy mạng ứng dụng công nghệ
khoa học để quảng bá, lưu giữ, bảo tồn những giá trị về văn hóa, nghệ thuật truyền thống
Vai trò của các hoạt động trình diễn văn hóa, văn nghệ truyền thống là
rất quan trọng trong việc bảo vệ, lưu giữ để những văn hóa, nghệ thuật
không bị mai một đồng thời còn có vai trò quảng bá du lịch của nước nhà
5. Luận giải vai trò của nghề thủ công truyền thống trong phát triển du lịchcộng đồng.
- Phát triển du lịch tại các làng nghề truyền thống là một giải pháp hữu hiệu để phát
triển kinh tế, làng nghề truyền thống cũng là trung tâm thu hút khách du lịch
- Làng nghề truyền thống là một không gian văn hóa – kinh tế – xã hội lâu đời, bảo
lưu tinh hoa văn hóa từ đời này sang đời khác. Môi trường văn hóa làng quê luôn
mang đậm nét văn hóa truyền thống đó là một nét rất riêng của mỗi làng nghề Việt
Nam mà không phải ở nới đâu cũng có
- Phong cảnh làng nghề cùng với những giá trị chứa đựng bên trong làng nghề
truyền thống sẽ là điểm du lịch lý tưởng cho du khách, đặc biệt là khách quốc tế
đến tham quan, tìm hiểu, mua sắm tại các làng nghề
- Làng nghề truyền thống còn là nơi sản xuất ra những hàng thủ công mỹ nghệ có
giá trị nghệ thuật cao, tiêu biểu độc đáo cho mỗi vùng miền, địa phương.
- Với sự đa dạng các làng nghề đã góp phần quan trọng trong việc giữ gìn các giá trị
truyền thống văn hóa, đồng thời là cơ sở để phát triển ngành du lịch vốn thừa
hưởng những thế mạnh về văn hóa.
- Du lịch làng nghề truyền thống đã góp phần phát triển loại hình du lịch “Du khảo
đồng quê”. Đây là một loại hình du lịch có thể giúp cho du khách có được sự
khám phá mới mẻ, sự trải nghiệm và sự gần gũi với thiên nhiên hoang sơ. Mỗi
làng nghề truyền thống đều chứa đựng trong đó những yếu tố văn hoá của mỗi làng nghề.
Làng nghề không chỉ có vai trò trong phát triển du lịch mà còn có vai
trò trong phát triển kinh tế xã hội, tạo việc làm cho những người làm
nghề đồng thời phát triển làng nghề còn là cơ hội để quảng bá hình ảnh
con người và đất nước Việt Nam
6. Các đặc điểm của du lịch cộng đồng.
1) Khai thác giá trị văn hóa truyền thống của các vùng miền
2) Tập trung thưởng thức đặc sản truyền thống từ ẩm thực, làng nghề hay hoạt động dân gian
3) Khách tham quan được hòa mình vào thiên nhiên, cảm nhận sự thoải mái, trong lành ở vùng quê.
4) Giúp khách tham quan hiểu sâu sắc về lối sống của người dân địa phương
7. Các tiêu chí của du lịch cộng đồng.
1) Có sự tham gia và trao quyền cho cộng đồng quản lý và ra quyết định.
2) Thiết lập quan hệ hợp tác với các bên.
3) Đạt được sự thừa nhận đúng đắn từ phía cơ quan chức năng có thẩm quyền 4)
Cải thiện điều kiện kinh tế cũng như giá trị nhân văn.
5) Duy trì cơ chế chia sẻ lợi ích minh bạch, công bằng.
6) Tăng cường gắn kết kinh tế khu vực và địa phương.
7) Tôn trọng truyền thống và văn hóa địa phương.
8) Góp phần bảo tồn tự nhiên.
9) Cải thiện chất lượng trải nghiệm cho khách du lịch thông qua việc thúc đẩy
sự tương tác giữa khách và chủ.
10) Hướng tới tự chủ về tài chính.
8. Tìm hiểu các sản phẩm phẩm của du lịch cộng đồng. 1) Homestay
- Có mặt ở Việt Nam từ những năm 1980, và phát triển mạnh mẽ từ 1990
- Khách du lịch ở với gia đình chủ nhà, trải nghiệm cuộc sống hàng ngày
- Nhà ở truyền thống VN chia làm 3 loại chính: nhà sàn, nửa nhà sàn nửa trệt và nhà trệt.
o Nhà sàn (dài, ngắn): Ê đê, Gia rai và Tày, Nùng, Thái, Mường o
Nhà nửa sàn, nửa trệt: Dao Nhà trệt : Việt, Hoa, Chăm, Khơ-me o
Nhà trệt kiểu pháo đài: Mông 2) Ẩm thực
- Ẩm thực chính là tái khẳng định hằnng ngày về bản sắc văn hóa dân tộc, liên
quan chặt chẽ đến phát triển ngành du lịch và nhiều quốc gia hiện nay đã đẩy
mạnh loại hình ẩm thực – Food tourism. Và cũng nhiều chính phủ có chính sách
bảo vệ, quảng bá ẩm thực quốc gia
- Việt Nam cũng là nước đẩy mạnh Food tourism bởi nền ẩm thực Việt vô cùng
đặc sắc và độc đáo mang đậm bản sắc dân tộc, nền văn hóa Việt Nam
- Ẩm thực Việt vô cùng phong phú và độc đáo bởi kết hợp từ nhiều vùng miền
trên cả nước o Đồng bằng bắc bộ
o Đông bắc o Ven biển Trung,
Nam Trung Bộ o Nam bộ o Tây
nguyên o Bắc trung bộ o Tây bắc
3) Thăm quan thắng cảnh với cảnh quan đẹp và bình yên - Thăm quan làng nghề
- Biểu diễn văn hóa văn nghệ - Thăm chợ quê
- Thăm quan và trải nghiệm những sản phẩm địa phương
- Thuê những phương tiện đi lại mang tính biểu tượng vùng miền hoặc những
phương tiện giúp thuận tiện cho chuyến đi
- Và còn rất nhiều dịch vụ khác
9. Phân tích luận điểm muốn phát triển du lịch cộng đồng, mỗi địa phương
cần có sản phẩm hấp dẫn, độc đáo, mang tính riêng của mình
- Muốn phát triển du lịch cộng đồng, mỗi địa phương cần có sản phẩm hấp
dẫn, độc đáo , mang tính riêng của mình là đúng. Bởi đó sẽ được coi như là
một biểu tượng, đặc trưng của riêng vùng miền, khi nhắc đến sản phẩm mọi
thực khách sẽ nghĩ đến ngay điểm du lịch đó vậy nên để có một sản phẩm
hấp dẫn, độc đáo, và mang tính biểu tượng là quan trọng và cần thiết
- Mỗi một sản phẩm là một nền văn hóa khác nhau, và đó cũng là những đồ
vật để thu hút khách du lịch đến với điểm du lịch, họ đến với điểm du lịch
không chỉ để chiêm ngưỡng sản phẩm và họ còn có nhu cầu mua sắm các
sản phẩm làm vật kỷ niệm trong chuyến đi của mình bởi nhu cầu mua sắm
của các du khách là rất lớn
- Mỗi một sản phẩm mang đậm nét truyền thống của vùng miền khi được đưa
đến tay du khách cũng là một cách quảng bả sản phẩm, nền văn hóa của
nước nhà một cách tinh tế mà không quá phô trương
- Điều đó tạo nên sự mới mẻ, đa dạng trong từng sản phẩm được đưa ra thị
trường. Không chỉ góp phần vào việc quảng bá, phát triển văn hóa mà còn
giúp phát triển kinh tế xã hội, tạo việc làm cho cho những người thợ nơi đó
10.Tìm hiểu nguyên tắc phát triển du lịch cộng đồng
NGUYÊN TẮC PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỘNG ĐỒNG – ASIAN 2016
1) Huy động sự tham gia và tạo năng lực để cộng đồng làm chủ và quản lý minh bạch;
2) Thiết lập quan hệ hợp tác với các đối tác phù hợp;
3) Có vị thế để được các cơ quan có liên quan công nhận;
4) Cải thiện phúc lợi xã hội và duy trì phẩm giá con người;
5) Có cơ chế chia sẻ lợi ích công bằng và minh bạch;
6) Tăng cường liên kết với các nền kinh tế địa phương và khu vực;
7) Tôn trọng văn hóa truyền thống địa phương;
8) Góp phần bảo vệ tài nguyên thiên nhiên;
9) Nâng cao chất lượng trải nghiệm của du khách bằng cách tăng cường sự
tương tác giữa chủ và khách;
10)Tự cung tự cấp về tài chính
11.Tìm hiểu vai trò của các bên tham gia phát triển du lịch cộng đồng, nhất là
vai trò của cộng đồng, vai trò của khách du lịch, vai trò của chính quyền địa phương.
1) Vai trò của cộng đồng
- Cộng đồng địa phương có thể tham gia kinh doanh lưu trú, ăn uống, chữa bệnh
bằng y học dân tộc, sản xuất hang thủ công, trình diễn văn nghệ, vận chuyển,
hướng dẫn viên, cung cấp thực phẩm
- Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, tài nguyên thiên nhiên
2) Vai trò của khách du lịch
- Khách mua sản phẩm DLCĐ thường là những người thích khám phá, tìm hiểu những điều mới lạ
- Họ sẵn sang bỏ qua sự xa xỉ, thuận tiện để thưởng thức phong cảnh tự nhiên
hoang sơ, bản sắc văn hóa bản địa
3) Vai trò của chính quyền địa phương
- Các tổ chức chính phủ và phi chính phủ, các cơ quan, cá nhân và nhà khoa học:
đóng vai trò chỉ đường, dẫn lối, phát triển DLCÐ
- Ban hành chính sách: bảo tồn đất đai, rừng, công nhận di sản văn hóa, xây dựng
chiến lược phát triển du lịch, chính sách phát triển DLCĐ....
- Hỗ trợ luật pháp, tài chính
12.Vai trò của phụ nữ giới tham gia du lịch cộng đồng.
- Tăng cường sự tham gia của nữ trong phát triển DLCĐ là hướng đi mới, đúng
đắn, giúp giải quyết việc làm, bảo tồn văn hóa...
- Phụ nữ giữ vai trò quan trọng trong các hoạt động trình diễn văn hóa. Tuy
nhiên, ở nhiều nơi chủ yếu là nữ trung niên.
- Phụ nữ giữ vai trò quan trọng trong chế biến món ăn truyền thống.
- Phụ nữ giữ vai trò chính trong tạo ra các sản phẩm du lịch bán cho khách.
- Phụ nữ giữ vai trò quan trọng trong quản lý hoạt động homestay.... –
- Nhưng một số hoạt động DCLĐ có tỉ lệ phụ nữ ít tham gia hơn so với nam giới:
lập kế hoạch DLCĐ, hướng dẫn viên, chuyên trở...
Vai trò của phụ nữ trong du lịch cộng đồng là vô cùng quan trọng bởi
họ góp phần giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống: ẩm thực, trình
diễn, nghề thủ công,…. Môi trường làm việc sạch sẽ, dễ chịu, điều
kiện làm việc tốt, giờ giấc linh hoạt, và quan trọng trong thời điểm
nông nhàn tạo việc làm cho nữ, đặc biệt ở vùng nông thôn, vùng sâu,
vùng xa là rất quan trọng