Triết học duy vật lịch sử - Triết học Mác - Lênin | Đại học Tôn Đức Thắng

Đề tài 10 - Trình bày quan điểm duy vật lịch
sử về mối quan hệ giữa
cá nhân lãnh tụ và quần
chúng nhân dân trong lịch sử. Từ đó nêu
bật vai trò to lớn của lãnh tụ Hồ Chí Minh, cũng như của nhân dân
ta đối với cách mạng Việt Nam trong đấu tranh giải phóng dân tộc
cũng như trong xây dựng, phát triển đất nước. 1)
Theo quan điểm triết học Mác-Lênin, xã hội biến đổi nhờ hoạt động của toàn thể quần
chúng nhân dân dưới sự lãnh đạo của các tổ chức hoặc cá nhân nhằm thực hiện một mục
đích nào đó. Mối quan hệ giữa cá nhân lãnh tụ và quần chúng nhân dân chính là mối quan
hệ giữa nhân dân lao động với cá nhân lãnh tụ đó. Vừa thể hiện một phần nội dung quan
hệ giữa cá nhân và xã hội của chủ nghĩa duy vật lịch sử, đồng thời vừa là một nội dung
mới, bởi trong mối quan hệ này đề cập đến những cá nhân đặc biệt (lãnh tụ).
Khái niệm: Duy vật lịch sử là một quan niệm trong triết học duy vật xã hội, cho rằng
lịch sử được xác định bởi sự phát triển của các lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất
trong xã hội. Trong đấu tranh giải phóng dân tộc cũng như xây dựng, phát triển đất nước,
lãnh tụ Hồ Chí Minh đã nhận thức rõ sự quan trọng của duy vật lịch sử và đặt nó vào cơ
sở lí luận, phương châm và phương pháp của Đảng và Nhà nước ta.
I/ Mối quan hệ giữa cá nhân và xã hội
Cá nhân và xã hội tồn tại trong thể thống nhất biện chứng giữa hai mặt đối lập.
Tức là mối quan hệ giữa cá nhân và xã hội có những nội dung thống nhất với quan hệ
giữa cá nhân và tập thể, chúng đều dựa trên cơ sở lợi ích, biểu hiện mối quan hệ giữa
cái bộ phận và cái toàn thể, đồng thời thể hiện tính biện chứng vừa thống nhất, vừa mâu thuẫn.
Trong bất cứ giai đoạn nào, cá nhân cũng không tách rời khỏi xã hội. Là một hiện
tượng lịch sử, quan hệ cá nhân - xã hội luôn luôn vận động, biến đổi và phát triển,
trong đó, sự thay đổi về chất chỉ diễn ra khi có sự thay thế hình thái kinh tế - xã hội
này bằng hình thái kinh tế - xã hội khác.
II/ Khái niệm cá nhân (lãnh tụ)
Khái niệm cá nhân dùng để chỉ mỗi con người cụ thế sống trong một cộng đồng xã
hội nhất định và được phân biệt với những con người khác thông qua tính đơn nhất và
tính phổ biến của nó. Theo quan niệm đó, mỗi cá nhân là một chỉnh thể thống nhất, vừa
mang tính cá biệt vừa mang tính phổ biến; là chủ thể của lao động, của mọi quan hệ xã
hội và của nhận thức nhằm thực hiện chức năng cá nhân và chức năng xã hội trong một giai đoạn phát triển nhất định của lịch sử.
Trong số các cá nhân ở những thời kì lịch sử nhất định, trong những điều kiện,
hoàn cảnh cụ thể, xác định xuất hiện những cá nhân kiệt xuất, trở thành những người lãnh
đạo quần chúng nhân dân nhằm thực hiện những mục tiêu xác định. Đó là những lãnh tụ hay vĩ nhân.
Lãnh tụ là mô Zt khái niê Zm được dùng để chỉ những cá nhân có tài năng kiê Zt xuất và
có ảnh hưởng lớn đến lịch sử của mô Zt cô Zng đồng, mô Zt dân tô Zc hoă Zc cả thế giới trong mô Zt
giai đoạn lịch sử nhất định. Họ có những phẩm chất sau: 
Là người có trí tuê Z, có tri thức khoa học uyên bác. 
Nhanh nhâ Zy trong viê Zc n]m b]t thời cuô Zc, xu hướng vâ Zn đô Zng của dân tô Zc cũng
như của quốc tế và thời đại. 
Có năng lực lãnh đạo và tâ Zp hợp quần chúng thành mô Zt thể thống nhất về ^ chí và
hành đô Zng để phục vụ cho nhiê Zm vụ của dân tô Zc cũng như quốc tế mà thời đại đặt ra. 
Có sự g]n bó thân thiết với quần chúng nhân dân, được quần chúng nhân dân yêu mến và kính trọng. 
S`n sàng hy sinh quên mình vì lí tưởng, lợi ích của dân tô Zc và thời đại.
III/ Khái niệm quần chúng nhân dân
Quần chúng nhân dân là bộ phận có cùng chung lợi ích căn bản, bao gồm những
thành phần, những tầng lớp và những giai cấp.
Đươc lãnh đạo bởi cá nhân, tổ chức hoặc đảng phái nhằm giải quyết những vấn đề
kinh tế, chính trị, xã hội của một thời đại nhất định.
Quần chúng nhân dân được bao gồm các lực lượng cơ bản, như sau:
Một là, đóng vai trò là hạt nhân cơ bản của quần chúng nhân dân thì họ được xem là
những người lao động sản xuất ra của cải vật chất và các giá trị tinh thần.
Hai là, những bộ phận dân cư chống lại giai cấp thống trị áp bức, bóc lột, đối kháng với nhân dân.
Ba là, những giai cấp, những tầng lớp xã hội thúc
đẩy sự tiến bộ xã hội thông qua hoạt
động của mình, trực tiếp hoặc gián tiếp trên các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Tùy vào hoàn cành lịch sự nhất định mà lực lượng này cũng sẽ được tập hợp là khác nhau.
IV/ Mối quan hệ giữa cá nhân lãnh tụ và quần chúng nhân dân
Theo quan điểm duy vật lịch sử, vai trò sáng tạo ra lịch sử, quyết định tiến trình
phát triển lịch sử của quần chúng nhân dân không bao giờ có thể tách rời vai trò cụ thể
của mỗi cá nhân mà đặc biệt là vai trò của các cá nhân ở vị trí thủ lĩnh, lãnh tụ, vĩ nhân
của cộng đồng nhân dân.
Quan hệ giựa lãnh tụ với quần chúng nhân dân là quan hệ thống nhất, biện chứng thể hiện
trên các nội dung sau đây:
- Thống nhất mục đích và lợi ích..
Đó là điểm then chốt và căn bản quyết định sự thành bại của phong trào và sự xuất hiện
của lãnh tụ lợi ích của họ có thể biểu hiện trên nhiều khía cạnh khác nhau, nhưng lợi ích
luôn là cầu nối, liên kết, là m]t xích quyết định, là động lực để quần chúng nhân dân và
lãnh tụ để kết thành khối xã hội thống nhất về ^ chí và hành động. Tuy nhiên, lợi ích của
họ luôn vận động, biến đổi không ngừng phụ thuộc vào địa vị lịch sử, bối cảnh khách
quan mà phong trào quần chúng nhân dân và lãnh tụ của họ đang tồn tại và hoạt động
trong đó, phụ thuộc vào năng lực nhận thức và vận dụng các quy luật khách quan để thực hiện các lợi ích đó.
Quần chúng nhân dân và phong trào của họ tạo nên các lãnh tụ và những điều kiện, tiền
đề khách quan để các lãnh tụ xuất hiện và hoàn thành các nhiệm vụ mà lịch sử đặt ra cho
họ. Lãnh tụ là sản phẩm của thời đại, của cộng đồng, của phong trào. Sự xuất hiện của họ
và khả năng giải quyết được các nhiệm vụ của lịch sử nhanh hoặc chậm, nhiều hoặc ít sẽ
thúc đây sự vận động, phát triển của phong trào quần chúng nhân dân.
Trong mối quan hệ thống nhất biện chứng giữa quân chúng nhân dân và lãnh tụ, chủ
nghĩa Mác - Lênin khẳng định vai trò quyết định của quần chúng nhân dân đồng thời
đánh giá cao vai trò của lãnh tụ. Quân chúng nhân dẫn là lực lượng đóng vai trò quyết
định đối với sự phát triển của lịch sử xã hội, là động lực của sự phát triển đó. Lãnh tụ là
người dẫn d]t, định hướng cho phong trào, thúc đẩy phong trào phát triển, do đó mà xúc
đẩy sự phát triển của lịch sử xã hội.
Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về mối quan hệ giữa quân chúng nhân dân với
lãnh tụ có ^ nghĩa phương pháp luận rất quan trọng. Lãnh tụ có vai trò quan trọng, nhưng
không thể tuyệt đối hóa vai trò của họ dẫn đến tệ. sùng bái cá nhân, thần thánh hóa lãnh
tụ, coi nhẹ quân chúng nhân dân, hạn chế việc phát huy tính n]ng động, sáng tạo của
quần chúng nhân dân, phải chống lại tệ sùng bái cá nhân. Ngược lại, việc tuyệt đối hóa
vai trò của quần chúng nhân dân, xem nhẹ vai trò của các cá nhân và lãnh tụ sẽ dẫn đến
hạn chế, xem thường các sáng kiến cá nhân, những sáng tạo của quần chúng nhẫn dân,
không phát huy được sức mạnh sáng tạo của họ. Quần chúng nhân dân luôn là người thầy
vĩ đại của các cá nhân, lãnh tụ.
Kết hợp hài hoà, hợp l^, khoa học vai trò quần chúng nhân dân và lãnh tụ trong từng điều
kiện, cụ thể xác định sẽ tạo sức mạnh tổng hợp thúc đẩy phong trào và sự vận động, phát
triển của cộng đồng, xã hội nói chung.
Thông tin gì về vai trò mà tui ko bic nhét ở đâu…. Theo V.I. Lênin: “Trong ị l ch ử s , ch ư a ề h cóộ m t giai ấ c p nào giành đ ượ c ề quyố n thị ng
ế tr , n u nó không đạào t o ượ đ
c trong hàng ngũủ c a mình ữ nh ng lãnh ụ t chính ị tr , ữ nh ng
ạ để i biề u ti n phong có ủ đả kh năng ổ tứ ch c và lãnh đ ạ o phong trào”. 2)
Đối với cách mạng Việt Nam trong đấu tranh giải phóng dân tộc cũng như trong xây
dựng, phát triển đất nước.