Triết học mac lenin | Đại học Ngoại Ngữ - Tin Học Thành Phố Hồ Chí Minh

Triết học mac lenin | Đại học Ngoại Ngữ - Tin Học Thành Phố Hồ Chí Minh được sưu tầm và soạn thảo dưới dạng file PDF để gửi tới các bạn sinh viên cùng tham khảo, ôn tập đầy đủ kiến thức, chuẩn bị cho các buổi học thật tốt. Mời bạn đọc đón xem

3 Quy lu t l ng-chấất. ượ
Khái ni m chấất và l ng: ượ
Khái ni m chấất:
Chấất là m t ph m trù dùng đ ch tính quy đ nh khách quan vốấn có c a s v t, hi n
t ng; là s thốấng nhấất h u c các thu c tính cấấu thành nó, phấn bi t nó v i cái khác. ượ ơ
Chấất có tính khách quan, đ c cấấu thành b i các thu c tính khách quan vốấn có c a s ượ
v t, hi n t ng. Vì v y, đ xác đ nh chấất c a s v t, hi n t ng thì cấần ph i xác đ nh ượ ượ
các thu c tính c a nó.
Thu c tính bao gốầm hai lo i: Thu c tính c b n và thu c tính khống c b n. ơ ơ
+ Thu c tính c b n là nh ng thu c tính quyếất đ nh chấất c a s v t, hi n t ng, nghĩa ơ ượ
là khi nó thay đ i thì chấất c a s v t, hi n t ng sẽẽ thay đ i. ượ
+Thu c tính khống c b n là nh ng thu c tính khống quyếất đ nh chấất c a s v t, hi n ơ
t ng, nghĩa là khi nó thay đ i thì chấất c a s v t, hi n t ng vấẽn ch a thay đ i.ượ ượ ư
T ng h p các thu c tính c b n t o thành chấất c b n, còn t ng h p các thu c tính ơ ơ
khống c b n t o thành chấất khống c b n c a s v t, hi n t ng.ơ ơ ượ
+ Chấất c b n là m t lo i chấất mà s tốần t i hay mấất đi c a nó báo hi u s tốần t i hay ơ
mấất đi c a b n thấn s v t, hi n t ng. Do đó, muốấn thay đ i căn b n s v t, hi n ượ
t ng thì ph i thay đ i chấất c b n c a nó.ượ ơ
+ Chấất khống c b n là m t lo i chấất mà s tốần t i hay mấất đi c a nó khống quyếất đ nhơ
đếấn s tốần t i hay mấất đi c a b n thấn s v t, hi n t ng. ượ
Nh v y, chấất bi u hi n tính toàn v n, tính ch nh th thốấng nhấất c a s v t, hi n ư
t ng. Chấất và s v t, hi n t ng găấn liếần v i nhau; chấất là chấất c a s v t, hi n ượ ượ
t ng; còn s v t, hi n t ng tốần t i v i tính quy đ nh vếầ chấất c a nó.ượ ượ
Khái ni m vềề l ng: ượ
L ng là m t ph m trù dùng đ ch tính quy đ nh khách quan vốấn có c a s v t, hi n ượ
t ng vếầ các ph ng di n sốấ l ng, các yếấu tốấ cấấu thành; quy mố c a s tốần t i; tốấc ượ ươ ượ
đ , nh p điếầu v n đ ng và phát tri n c a nó.
L ng có tính khách quan, là cái vốấn có c a b n thấn các s v t, hi n t ng, vì bấất kỳ ượ ượ
s v t, hi n t ng nào cũng đếầu chiếấm m t v trí nhấất đ nh trong khống gian và đ c ượ ượ
diếẽn ra trong m t kho ng th i gian nào đó.
Mốẽi s v t, hi n t ng có vố vàn chấất nến nó cũng có vố vàn l ng. ượ ượ
S phấn bi t gi a l ng và chấất cũng ch mang tính t ng đốấii, tùy thu c vào t ng mốấi ượ ươ
quan h nhấất đ nh, nghĩa là trong mốấi quan h này nó là l ng nh ng trong mốấi quan ượ ư
h khác nó l i là chấất c a s v t, hi n t ng. ượ
*Mốấi quan h bi n ch ng gi a l ng và chấất ượ
Th nhấất, t nh ng s thay đ i vềề l ng dấẫn đềấn nh ng s thay đ i vềề chấất. ượ
Bấất kỳ s v t, hi n t ng nào cũng là m t th thốấng nhấất gi a hai m t chấất và l ng, ượ ượ
hai m t đó khống tách r i nhau mà có s liến h , tác đ ng qua l i lấẽn nhau m t cách
bi n ch ng.
Chấất là m t t ng đốấi n đ nh, còn l ng là m t th ng xuyến biếấn đ i, nến s v n ươ ượ ườ
đ ng, phát tri n c a s v t, hi n t ng bao gi cũng băất đấầu t s thay đ i vếầ l ng. ượ ượ
Tuy nhiến, khống ph i bấất kỳ s thay đ i nào vếầ l ng cũng dấẽn đếấn s thay đ i vếầ chấất ượ
ngay t c khăấc, m c dù m i s thay đ i vếầ l ng đếầu nh h ng đếấn tr ng thái tốần t i ượ ưở
c a s v t, hi n t ng. ượ
Đ là m t ph m trù dùng đ ch kho ng gi i h n mà trong đó l ng và chấất thốấng ượ
nhấất v i nhau, l ng đ i nh ng chấất vấẽn ch a đ i, s v t, hi n t ng vấẽn đang còn là ượ ư ư ượ
nó, ch a tr thành cái khác.ư
Đi m nút là m t ph m trù dùng đ ch đi m gi i h n mà t i đó s thay đ i vếầ l ng ượ
đã làm thay đ i vếầ chấất c a s v t, hi n t ng. ượ
B c nh y là m t ph m trù dùng đ ch s chuy n hóa vếầ chấất c a s v t, hi n t ngướ ượ
do s thay đ i dấần dấần vếầ l ng tr c đó gấy nến. ượ ướ
B c nh y đánh dấấu s kếất thúc m t giai đo n v n đ ng, phát tri n c a s v t, hi n ướ
t ng; đốầng th i đó cũng là đi m kh i đấầu cho m t giai đo n m i tiếấp thẽo, là s gián ượ
đo n trong quá trình v n đ ng, phát tri n liến t c c a s v t, hi n t ng. ượ
Có nhiếầu hình th c b c nh y (b c nh y dấần dấần và b c nh y đ t biếấn, b c nh y ướ ướ ướ ướ
ch m và b c nh y nhanh, b c nh y c c b và b c nh y toàn b ...). ướ ướ ướ
Th hai, s tác đ ng tr l i c a chấất đốấi v i l ng ượ
Chấất m i ra đ i có s tác đ ng tr l i đốấi v i l ng c a s v t, hi n t ng. Chấất m i ượ ượ
tác đ ng t i l ng c a s v t, hi n t ng trến nhiếầu ph ng di n nh : làm thay đ i ượ ượ ươ ư
kếất cấấu, quy mố trình đ , nh p đi u v n đ ng, phát tri n c a s v t, hi n t ng. ượ
Tóm l i, bấất kỳ s v t, hi n t ng nào cũng đếầu bao gốầm hai m t l ng và chấất. Chấất ượ ượ
là m t t ng đốấi n đ nh, còn l ng có xu h ng biếấn đ i h n. L ng biếấn đ i đếấn ươ ượ ướ ơ ượ
m t đi m gi i h n nhấất đ nh v t quá đ , s v t, hi n t ng sẽẽ th c hi n b c ượ ượ ướ
nh y, chấất m i ra đ i thay thếấ cho chấất cũ, s v t, hi n t ng m i ra đ i thay thếấ cho ượ
s v t, hi n t ng cũ. Đốầng th i, chấất m i có s tác đ ng tr l i đốấi v i l ng. ượ ượ
*Ý nghĩa ph ng pháp lu n:ươ
M t là, trong nh n th c và th c tiếẽn cấần ph i coi tr ng c hai m t chấất và l ng. ượ
Hai là, cấần chú ý khấu tích lũy vếầ l ng đ đếấn khi có đấầy đ điếầu ki n chín muốầi sẽẽ làmượ
thay đ i chấất c a s v t, hi n t ng. ượ
Ba là, chốấng l i b nh ch quan, nóng v i, duy ý chí, khi l ng ch a biếấn đ i đếấn đi m ượ ư
nút mà đã v i vàng th c hi n b c nh y. ướ
Bốấn là, chốấng l i b nh b o th , trì tr , khi l ng đã biếấn đ i đếấn đi m nút nh ng ượ ư
khống ch u th c hi n b c nh y. ướ
Năm là, cấần ph i xác đ nh đ c b c nh y, có thái đ ng h b c nh y và t o m i ượ ướ ướ
điếầu ki n cho b c nh y đ c th c hi n m t cách k p th i. ướ ượ
Sáu là, trong đ i sốấng xã h i, cấần nh n th c đúng và v n d ng m t cách phù h p khi
gi i quyếất mốấi quan h gi a chấất t nhiến và chấất xã h i c a s v t, hi n t ng. Tùy ượ
vào t ng điếầu ki n l ch s - c th mà có th nhấấn m nh chấất t nhiến hay chấất xã h i
lến hàng đấầu.
B y là, cấầnnh ng bi n pháp c th đ thay đ i chấất c a s v t, hi n t ng. ượ
V n D ng 1
V n d ng quy lu t trong quá trình h c t p và rèn luy n c a sinh viên hi n nay.
S khác nhau c b n gi a vi c h c t p ph thống và Đ i H c L ng kiêấn th c ơ ượ
b c đ i h c tăng lên đáng k so v i h c b c trung h c ph thống.
Ví d đ n gi n, nếấu cấấp 3, m t mốn h c kéo dài m t năm thì đ i h c, m t mốn ơ
h c sẽẽ ch o dài kho ng 1 đếấn 2 tháng. Rõ ràng, l ng kiếấn th c tăng lến đáng k sẽẽ ượ
mang đếấn nh ng khó khăn cho tấn sinh viến. Khống ch chếnh l ch vếầ l ng kiếấn th c ượ
mà còn có s đa d ng vếầ kiếấn th c b c đ i h c và trung h c ph thống. Khống giốấng
nh phong cách h c t p th đ ng c a tr ng trung h c, sinh viến đ i h c tham gia ư ườ
vào nhiếầu ho t đ ng nhóm, thuyếất trình, ho t đ ng ngo i khóaNgoài ra, khi lến Đ i
h c, ý th c t giác là yếấu tấ quan tr ng nhấất, khống còn s liến l c hay h p ph huynh
nh b c trung h c, tinh thấần t h c sẽẽ đ c phát huy rõ r t. Có th n i s chuy n đ iư ượ
t ph thống lến Đ i h c cũng giốấng nh quá trình biếấn đ i t l ng thành chấất. Chính ư ượ
vì v y mà mốẽi sinh viến cấần ph i thích nghi, thay đ i nếấp sốấng m i sao cho phù h p v i
mối tr ng đ i h c đ đ t đ c nh ng thành tích cao trong quá rình h c t p và ườ ượ
nghiến c u c a mình.,
T ng b c tích lũy kiêấn th c m t cách chính xác, đấầy đ . ướ
Hàng ngày, sinh viến đếầu ph i đếấn tr ng đ h c t p, tiếấp thu nh ng kiếấn th c m i. ườ
Qua quá trình rèn luy n tích luyẽ kiếấn th c c a sinh viến trong 4 năm trến gi ng đ ng, ườ
t thấầy cố hay các kì th c t p( l ng)…và tốất nghi p Đ i h c đ t kếất qu cao, cấầm tấấm ượ
băầng C nhấn, đ m b o vếầ chuyến mốn cho mốẽi sinh viến ra tr ng làm vi c. Nói cách ườ
khác chấất đã thay đ i và biếấn đ i sang chấất m i.
Sinh viên ph i t h c t p và rèn luy n tính tích c c, t ch , nghiêm túc, trung th c
Là m t sinh viến, chúng ta cũng cấần c i thi n b n thấn phấấn đấấu khống ng ng ngh . Ai
trong chúng ta sinh ra đếầu có s m nh là sốấng và làm vi c, thành cng hay khống d a
trến s nốẽ l c c a mốẽi ng i. Chính vì v y, vi c t h c, t nghiến c u trau dốầi kiếấn ườ
th c c a mốẽi sinh viến là hếất s c cấần thiếất. Trong đ i sốấng con ng i, muốấn có bấất kì s ườ
thay đ i vếầ chấất nào cũng đếầu ph i có s tích luyẽ vếầ l ng, d i s giúp đ nào c a ượ ướ
bấất kì ai thì đếầu khống có s biếấn đ i nào vếầ chấất
Trong h c t p và nghiên c u cấần tiêấn hành t dêễ đêấn khó, tránh nóng v i đốất cháy
giai đo n
Ví d nh tr c khi lến Đ i h c sinh viến ph i v t qua kì thi tốất nghi p THPT tr c, ư ướ ượ ướ
nếấu khống, tình tr ng mấất gốấc sẽẽ x y ra. Hay trong quá trình h c t p và nghiến c u,
sinh viến luốn b xao nhãng b i nh ng chuy n ngoài lếầ. Cho đếấn khi giai đo n thi đếấn
gấần m i băất đấầu h c l i t đấầu, đó là giai đo n ốn thi ch khống ph i giai đo n h c l i
kiếấn th c m i. Chính vì v y, dù sinh viến có chăm h c cũng khống th đ m b o đ
l ng kiếấn th c đ v t qua kì thiượ ượ
Liên t c phấấn đấấu h c t p và rèn luy n, tránh t t ng ch quan ư ưở
Áp d ng quy lu t l ng chấất, sinh viến liến t c phấấn đấấu h c t p, tìm kiếấm nh ng ượ
thống tin, mang vếầ nh ng “l ng” tốất, có c s và đấầy đ . T đó, làm biếấn đ i “chấất” ượ ơ
tốất h n, t o nến các thành tích, thành t u t ng ng cho s nốẽ l c ấấy. tr ng Đ i ơ ươ ườ
h c, ngoài các bài gi ng trến l p, sinh viến còn t tìm tòi, nghiến c u th vi n, giáo ư
trình, lu n văn, lu n án, thấầ cố, b n bè,… tích luyẽ và h c h i nh ng kĩ năng mếầm thiếất
yếấu cho mai sau.
Rèn luy n ý th c h c t p c a sinh viên
Quá trình h c t p ph i đ c tích luyẽ t t , đấầy đ kiếấn th c, hoàn thi n kyẽ năng; ượ
khống đ c b qua kiếấn th c c b n. Vi c b b c trong tích luyẽ sẽẽ dấẽn đếấn s khống ượ ơ ướ
hoàn thi n vếầ đ , vi c th c hi n b c nh y sẽẽ khống thành cống và khống th hình ướ
thành chấất m i. Ví d , nếấu b n h ng kiếấn th c c b n b c ti u h c, b n sẽẽ khống ơ
th th c hi n b c nh y đ đ c h c cấấp trung h c. ướ ượ
V n d ng 2:
Ví d : Xét “n c” nguyến chấất, trong điếầu ki n atmotphẽ tr ng thái th l ng (chấất) ướ
đ c quy đ nh b i l ng nhi t đ (l ng) t 0°C đếấn 100°C (đ ). Khi l ng nhi t đ ượ ượ ượ ượ
biếấn thiến năầm ngoài kho ng gi i h n 0°C ho c 100°C đó (đi m nút) thì tấất yếấu x y ra
quá trình biếấn đ i tr ng thái c a n c t tr ng thái l ng sang tr ng thái răấn ho c khí ướ
(b c nh y). Nh v y s phát tri n c a bấất c c a s v t nào cũng băất đấầu t s ch ướ ư
luyẽ vếầ l ng trong đ nhấất đ nh cho t i đi m nút đ th c hi n b c nh y vếầ chấất. ượ ướ
Cấu 4 Quy lu t thốấng nhấất và đấấu tranh c a các m t đốấi l p
Quy lu t mấu thuấẽn m t trong ba quy lu t c b n và là quy lu t quan tr ng nhấất ơ
c a phép bi n ch ng duy v t.
Quy lu t mấu thuấẽn v ch ra nguốần gốấc, đ ng l c c a s phát tri n.
N i dung quy lu t:
Khái ni m mấu thuấẫn, m t đốấi l p:
Mấu thuấẽn là m t ph m trù dùng đ ch s liến h , tác đ ng qua l i lấẽn nhau gi a các
m t đốấi l p trong cùng m t s v t, hi n t ng. ượ
Nh v y, th c chấất mấu thuấẽn cũng là mốấi liến h , nh ng khống ph i bấất kỳ mốấi liến ư ư
h nào mà ch là mốấi liến h gi a các m t đốấi l p.
M t đốấi l p là m t ph m trù dùng đ ch nh ng m t, nh ng thu c tính, nh ng
khuynh h ng v n đ ng trái ng c nhau và làm nến ch nh th m t s v t, m t hi n ướ ượ
t ng.ượ
Nh v y, hai m t đốấi l p ph i th a mãn đấầy đ hai điếầu ki n sau m i t o thành mấu ư
thuấẽn.
Th nhấất , có xu h ng v n đ ng trái ng c nhau. ướ ượ
Th hai , làm nến ch nh th m t s v t, hi n t ng. ượ
Hai m t đốấi l p nh v y g i là hai m t đốấi l p bi n ch ng chúng liến h v i nhau hình ư
thành nến mấu thuấẽn bi n ch ng
L u ýư : Mấu thuấẽn bi n ch ng khác v i mấu thuấẽn lốgích hình th c. Mấu thuấẽn bi n
ch ng tốần t i khách quan trong t duy, còn mấu thuấẽn lốgích hình th c là do t duy ư ư
măấc ph i sai lấầm. Do đó, b n thấn mấu thuấẽn bi n ch ng là nguốần gốấc, đ ng l c phát
tri n c a nh n th c, còn vi c khăấc ph c mấu thuấẽn lốgích hình th c là bi n pháp
nhăầm đ t đếấn chấn lý.
Tính chấất chung c a mấu thuấẫn :
Vì mấu thuấẽn cũng là mốấi liến h , nh ng khống ph i bấất kỳ các mốấi liến h nào mà ch ư
là mốấi liến h gi a các m t đốấi l p, nến mấu thuấẽn cũng có đấầy đ các tính chấất chung
c a mốấi liến h : tính khách quan, tính ph biếấn và tính đa d ng, phong phú.
M t là, tính khách quan
Mấu thuấẽn là cái vốấn có c a b n thấn các s v t, hi n t ng, ch khống ph i do s áp ượ
đ t t bến ngoài. Bấất kỳ s v t, hi n t ng nào cũng đếầu ch a đ ng mấu thuấẽn bến ượ
trong, mấu thuấẽn này mấất đi thì mấu thuấẽn khác đ c hình thành; s v t, hi n t ng ượ ượ
v a là nó, v a là cái khác v i b n thấn nó.
Hai là, tính ph biềấn:
Mấu thuấẽn có trong m i s v t, hi n t ng, m i giai đo n, m i quá trình; mấu ượ
thuấẽn có c trong t nhiến, xã h i và t duy con ng i. ư ườ
Ba là, tính đa d ng, phong phú:
Có rấất nhiếầu lo i mấu thuấẽn, mốẽi lo i mấu thuấẽn có đ c đi m riếng, v trí, vai trò riếng,
có cách th c gi i quyếất riếng. C th là có mấu thuấẽn bến trong -mấu thuấẽn bến ngoài,
có mấu thuấẽn c b n-mấu thuấẽn khống c b n, có mấu thuấẽn ch yếấu- mấu thuấẽn th ơ ơ
yếấu, có mấu thuấẽn đốấi kháng - mấu thuấẽn khống đốấi kháng.
Mấu thuấẽn bến trong là mấu thuấẽn gi a các yếấu tốấ cấấu thành nến s v t, hi n t ng và ượ
quyếất đ nh s v n đ ng phát tri n c a chúng. Mấu thuấẽn bến ngoài là mấu thuấẽn gi a
các s v t, hi n t ng v i nhau và nh h ng đếấn s v n đ ng, ph i tri n c a chúng ượ ưở
Mấu thuấẽn c b n là mấu thuấẽn quyếất đ nh s v n đ ng phát tri n c a s v t, hi n ơ
t ng trong suốất quá trình tốần t i c a chúng. Mấu thuấẽn khống c b n là mấu thuấẽn ượ ơ
nh h ng đếấn v n đ ng, phát tri n c a s v t, hi n t ng trong suốất quá trình tốần ưở ượ
t i c a chúng
Mấu thuấẽn ch yếấu là mấu thuấẽn n i b t lến hàng đấầu và quyếất đ nh s v n đ ng, phát
tri n c a s v t, hi n t ng trong t ng giai đo n nhấất đ nh. Mấu thuấẽn th yếấu là ượ
mấu thuấẽn khống n i b t lến hàng đấầu và nh h ng đếấn s v n đ ng, phát tri n c a ưở
s v t, hi n t ng trong t ng giai đo n nhấất đ nh. ượ
Mấu thuấẽn đốấi kháng là mấu thuấẽn gi a các l c l ng, các giai cấấp, các tấầng l p mà l i ượ
ích c a chúng trái ng c nhau, khống th điếầu hòa v i nhau đ c. Mấẽu thuấẽn khống ượ ượ
đốấi kháng là mấu thuấẽn gi a các l c l ng, các giai cấấp, các tấầng l p mà l i ích c a ượ
chúng vếầ c b n thốấng nhấất v i nhau và có th điếầu hòa v i nhau đ cơ ượ
Mấu thuấẽn có đấầy đ tính chấất chung c a mốẽi liến h , nh ng m t khác, nó còn có ư
nh ng tính chấất riếng, đ c thù mà khống ph i bấất kỳ mốấi liến h nào cũng có. C th
là:
Mấu thuấẽn là m t ch nh th , trong đó hai m t đốấi l p v a thốấng nhấất v a đấấu tranh
v i nhau.
S thốấng nhấất c a các m t đốấi l p:
Là s ràng bu c, ph thu c, quy đ nh lấẽn nhau, n ng t a vào nhau, đòi h i có nhau ươ
gi a các m t đốấi l p, m t này lấấy m t kia làm tiếần đếầ tốần t i, nếấu khống có m t đốấi l p
này sẽẽ khống có m t đốấi l p kia và ng c l i. ượ
Là s đốầng nhấất c a các m t đốấi l p, b i vì các m t đốấi l p cho dù có khác nhau nh ng ư
bao gi cũng có nh ng yếấu tốấ giốấng nhau, t ng t nhau, nghĩa là chúng đốầng nhấất v i ươ
nhau.
Là s tác đ ng ngang nhau c a các m t đốấi l p khi các m t đốấi l p có l c l ng ngang ượ
băầng nhau.
S đấấu tranh c a các m t đốấi l p:
Là s tác đ ng qua l i lấẽn nhau gi a các m t đốấi l p. Th c chấất c a s đấấu tranh c a
các m t đốấi l p găấn liếần v i quá trình hình, phát tri n và gi i quyếất mấu thuấẽn:
- Giai đo n hình thành mấu thuấẽn
Đốầng nhấất nh ng đốầng th i bao hàm s khác nhau.ư
Khác nhau bếầ ngoài.
Khác nhau b n chấất, khi ấấy mấu thuấẽn đ c hình thành. ượ
- Giai đo n phát tri n c a mấu thuấẽn
Các m t đốấi l p xung đ t v i nhau.
Các m t đốấi l p xung đ t gay găất v i nhau, khi ấấy mấu thuấẽn phát tri n đếấn đ nh đi m.
- Giai đo n gi i quyếất mấu thuấẽn
S chuy n hóa c a các m t đốấi l p, mấu thuấẽn đ c gi i quyếất, đốầng th i b c nh y ượ ướ
đ c th c hi n, chấất m i đ c ra đ i; s v t, hi n t ng m i đ c ra đ i thay thếấ ượ ượ ượ ượ
cho s v t, hi n t ng cũ. s v t, hi n t ng m i này l i xuấất hi n mấu thuấẽn m i, ượ ượ
rốầi mấu thuấẽn tiếấp t c l i đ c tri n khai, rốầi l i đ c gi i quyếất...C nh v y, s v t, ượ ượ ư
hi n t ng khống tốần t i vĩnh viếẽn và quá trình v n đ ng, phát tri n c a thếấ gi i là vố ượ
t n.
S chuy n hóa c a các m t đốấi l p có th đ c diếẽn ra thẽo hai cách: m t là, các m t ượ
đốấi l p chuy n hóa cho nhau; hai là, c hai đếầu tr thành nh ng chấất m i.
Mốấi quan h gi a s thốấng nhấất và s đấấu tranh c a các m t đốấi l p:
S thốấng nhấất và s đấấu tranh gi a các m t đốấi l p găấn liếần v i nhau: Nếấu khống có
thốấng nhấất sẽẽ khống có đấấu tranh, thốấng nhấất là tiếần đếầ c a đấấu tranh; đấấu tranh là
nguốần gốấc, đ ng l c c a s phát tri n.
M c dù v y, chúng có s khác bi t: S thốấng nhấất ph n ánh tr ng thái n đ nh, tr ng
thái đ ng im t ng đốấi; còn s đấấu tranh ph n ánh tr ng thái v n đ ng tuy t đốấi c a ươ
s v t, hi n t ng. Nh có thốấng nhấất, s v t, hi n t ng m i tốần t i; còn nh có đấấu ượ ượ
tranh, s v t, hi n t ng m i phát tri n. ượ
Tóm l i, mấu thuấẽn là nguốần gốấc, đ ng l c c a s phát tri n hai m t đốấi l p v a thốấng
nhấất v a đấấu tranh v i nhau.
Ý nghĩa ph ng pháp lu n:ươ
M t là, trong nh n th c và th c tiếẽn cấần ph i tuấn thẽo nguyến tăấc “phấn đối cái thốấng
nhấất và nh n th c các m t đốấi l p c a nó”.
Hai là, cấần ph i có nh ng bi n pháp phù h p trong vi c gi i quyếất đốấi v i t ng lo i
mấu thuấẽn.
Ba là, vi c xm xét và gi i quyếất mấu thuấẽn cấần ph i tuấn thẽo quan đi m l ch s - c
th .
Bốấn là, cấần v n d ng m t cách phù h p khi gi i quyếất mấu thuấẽn tốần t i d i d ng ướ
antinomiẽ.
Năm là, trong đ i sốấng xã h i, cấần nh n th c đúng và v n d ng m t cách phù h p khi
gi i quyếất mốấi quan h gi a s thốấng nhấất và s đấấu tranh c a các m t đốấi l p.
V n d ng 1:
d nh trong ho t đ ng kinh tếấ thì s n xuấất tiếu dùng phát tri n thẽo nh ng ư
chiếầu h ng trái ng c nhau v i nhau. S n xuấất chính vi c t o ra c a c i v t chấất,ướ ượ
s n ph m đ có th đáp ng đ c nhu cấầu c a ng i tiếu dùng. Còn tiếu dùng là m c ượ ườ
đích cuốấi cùng c a vi c s n xuấất, tấất c nh ng s n ph m đ c s n xuấất đếầu cấần ượ
ng i tiếu dùng.ườ S n xuấất là vi c t o ra s n ph m và là đốấi t ngth cung cấấp cho ượ
vi c tiếu dùng. Nếấu nh khống có quá trình s n xuấất đ t o ra s n ph m tiếu dùng thì ư
sẽẽ khống th có tiếu dùng.
S n xuấất quy đ nh ph ng th c tiếu dùng, t o ra đốấi t ng cho tiếu dùng, đấy khống ươ ượ
ph i là đốấi t ng nói chúng mà là đốấi nh ng đốấi t ng nhấất đ nh do b n thấn s n xuấất ượ ượ
làm mố gi i cho ng i tiếu dùng. ườ
Do đó s n xuấất khống ch là đốấi t ng c a tiếu dùng nó còn quyếất đ nh vếầ ph ng ư ươ
th c tiếu dùng. S n xuấất cung cấấp các s n ph m cho tiếu dùng t o ra nhu cấầu cho
ng i tiếu dùng. Điếầu này có nghĩa là ch khi s n xuấất ra m t lo i s n ph m nào đó thìườ
m i t o ra nhu cấầu tiếu dùng đốấi v i s n ph m đó.
Do v y có th thấấy đ c răầng s n xuấất và tiếu dùng chính là s thốấng nhấất c a hai m t ượ
đốấi l p, chúng có tính chấất t ng đốầng có mốấi liến h m t thiếất, ch t chẽẽ v i nhau ươ
t đó t o điếầu ki n cho nhau cùng chuy n hóa, cùng phát tri n.
Nh v y, nhà n c các nhà đấầu t ph i có nh ng chính sách nh ng lu t đ cho s cấnư ướ ư
băầng gi a cung và cấầu
d 2: S đấấu tranh gi a các m t đốấi l p đ c th hi n qua mốấi quan h gi a giai ượ
cấấp thốấng tr và b tr trong xã h i x a. ư
H đốấi l p v i nhau vếầ quyếần l i, ý chí 2 giai cấấp này luốn đấấu tranh v i nhau đ b o v
quyếần l i c a mình, luốn luốn tác đ ng đếấn nhau. Hai m t này đòi h i có nhau gi a các
m t đốấi l p, m t y lấấy m t kia làm tiếần đếầ tốần t i, nếấu khống có m t đốấi l p này sẽẽ
khống có m t đốấi l p kia và ng c l i. Đ gi i quyếất mấu thuấẽn này thì có th đ t ượ
quyếần l i chung c 2 phía lến, ngốầi l i cùng gi i quyếất.
| 1/10

Preview text:

3 Quy lu t l ậ ng-chấất. ượ
Khái ni m chấất và l ng: ượ Khái ni m chấất: Chấất là m t ph ộ m trù dùng đ ạ ch ể tính quy đ ỉ nh khách quan vốấn có c ị a s ủ v ự t, hi ậ n ệ t ng; là s ượ thốấng nhấất h ự u c ữ cá
ơ c thu c tính cấấu thành nó ộ , phấn bi t nó v ệ i cái khác. ớ
Chấất có tính khách quan, đ c cấấu thành b ượ i c
ở ác thu c tính khách quan vốấn có c ộ a s ủ ự v t, hi ậ n t ệ ng. V ượ ì v y, đ ậ xác đ ể nh ị chấất c a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng thì cấần ph ượ i x ả ác đ nh ị các thuộc tính c a ủ nó.
Thu c tính bao gốầm hai lo ộ i: Thu ạ c tính c ộ b ơ n và thu ả c tính khống c ộ b ơ n. ả + Thu c tính c ộ bơ n là nh ả ng thu ữ c tính quyếất đ ộ nh chấất c ị a s ủ ự v t, hi ậ n t ệ ng, nghĩa ượ
là khi nó thay đ i thì chấất c ổ a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng sẽẽ tha ượ y đ i. ổ +Thu c tính khống c ộ bơ n là nh ả ng thu ữ c tính khống quyếất đ ộ nh chấất c ị a s ủ v ự t, hi ậ n ệ t ng, nghĩa là khi nó thay đ ượ i thì chấất c ổ a s ủ v ự t, hi ậ n ệ t ng v ượ ấẽn ch a ư thay đ i. ổ T ng h ổ p các thu ợ c tính c ộ b ơ n t ả o thành chấất c ạ b ơ n, còn t ả ng h ổ p các thu ợ c tính ộ khống c b ơ n t
ả o thành chấất khống c ạ b ơ n c ả a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng. ượ + Chấất c bơ n là m ả t lo ộ i chấất mà s ạ tốần t ự i ha
ạ y mấất đi c a nó báo hi ủ u s ệ tốần t ự i hay ạ mấất đi c a b ủ n thấn s ả v ự t, hi ậ n t ệ ng. Do đó ượ , muốấn thay đ i căn b ổ n s ả v ự t, ậ hi n ệ t ng thì ph ượ i thay đ ả i chấất c ổ ơ bản c a nó. ủ
+ Chấất khống c b n là m ơ ả t loộ i chấất mà s ạ tốần t ự i ha ạ y mấất đi c a
ủ nó khống quyếất đ nh ị đếấn s tốần t ự i ha ạ y mấất đi c a b ủ n thấn s ả v ự t, hi ậ n t ệ ng. ượ Nh v y ư , chấất bi ậ u hi ể n tính toàn v ệ n, tính ch ẹ nh th ỉ thốấng nhấất c ể a s ủ v ự t, hi ậ n ệ t ng. Chấất và s ượ v t, hi
ự ậ n tệ ng găấn liếần v ượ
i nhau; chấất là chấất c ớ a ủ s v ự t, hi ậ n ệ t ng; còn s ượ v ự t, ậ hi n t ệ ng t ượ ốần t i v ạ i tính quy đ ớ
nịh vếầ chấất c a nó. ủ Khái ni m vềề l ng: ượ L ng là m ượ t ph ộ m trù dùng đ ạ ch ể tính quy đ ỉ nh khách quan vốấn c ị ó c a s ủ v ự t, hi ậ n ệ t ng vếầ các ph ượ ng di ươ n sốấ l ệ ng, các
ượ yếấu tốấ cấấu thành; quy mố c a s ủ tốần t ự i; tốấc ạ đ , nh ộ p điếầu v ị n ậ đ ng v ộ à phát triển c a nó. ủ L
ng có tính khách quan, là cái v ượ ốấn có c a b ủ n ả thấn các s v ự t, hi ậ n t ệ ng, vì bấất kỳ ượ s vự t, hi ậ n t ệ
ng nào cũng đếầu chiếấm m ượ t v
ộ tịrí nhấất đ nh trong khống gian v ị à đ c ượ
diếẽn ra trong một kho ng th ả ời gian nào đó. Mốẽi s v ự t, hi ậ n t ệ ng có vố v ượ
àn chấất nến nó cũng có vố vàn l ng ượ . S phấn bi ự t giệ a lữ ng v
ượ à chấất cũng ch mang tính t ỉ ng đốấii, tùy thu ươ c vào t ộ ng mốấi ừ quan h nhấất đ ệ nh, nghĩa là tr ị ong mốấi quan h nà ệ y nó là l ng nh ượ ng trong ư mốấi quan h khác nó l ệ i là chấất c ạ a s ủ ự vật, hi n t ệ ng. ượ *Mốấi quan h bi ệ n ch ng gi a l ng ượ và chấất Th nhấất, t nh ng s ữ thay đ i vềề l
ng dấẫn đềấn nh ượ ng s thay đ i vềề chấất. Bấất kỳ s v t, hi
ự ậ n tệ ng nào cũng là m ượ t th ộ thốấng nhấất gi ể a hai m ữ t chấất và l ặ ng, ượ hai m t đó khống tách r ặ i nhau mà có s ờ liến h ự , tác đ ệ ng qua l ộ i lấẽn nhau m ạ t cách ộ bi n ch ệ ứng. Chấất là m t t ặ ng đốấi ươ n đ ổ nh ị , còn l ng là m ượ t th ộ ng xuy ườ ến biếấn đ i, nến s ổ v ự n ậ đ ng, phát tri ộ n c ể a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng bao gi ượ cũng băất đấầu t ờ s ừ ự thay đ i v ổ ếầ l ng. ượ
Tuy nhiến, khống ph i bấất kỳ s ả thay đ ự i nào v ổ ếầ l ng cũng dấẽn đếấn s ượ tha ự y đ i vếầ chấất ổ ngay t c khăấc, m ứ c dù m ặ i s ọ thay đ ự i v ổ ếầ l ng đếầu ượ nh h ả ng đếấn tr ưở ng thái tốần t ạ i ạ của sự vật, hi n t ệ ượng. Đ là m ộ t ph ộ m trù dùng đ ạ ch ể kho ỉ ng gi ả i h ớ n mà trong đó l ạ ng v ượ à chấất thốấng nhấất v i nhau, l ớ ng đ ượ i nh ổ ng chấất vấẽn ch ư a đ ư i, s ổ v ự t, hi ậ n t ệ ng vấẽn đang còn là ượ nó, ch a tr ư thành cái khác. ở Đi m nút là m ể ột phạm trù dùng đ ch ể đi ỉ m gi ể i h ớ n mà t ạ i đó s ạ thay đ ự i v ổ ếầ l ng ượ đã làm thay đ i v ổ ếầ chấất c a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng. ượ B c nh ướ y là m ả t ph ộ m trù dùng đ ạ ch ể sỉ chuy ự n hóa vếầ chấất c ể a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng ượ do s tha ự
y đ i dấần dấần vếầ l ổ ượng tr c đó g ướ ấy nến. B c nh ướ y đánh dấấu s ả k
ự ếất thúc một giai đo n v ạ n đ ậ ng, phát tri ộ n c ể a s ủ v ự t, hi ậ n ệ t ng; đốầng th ượ i đó cũng là đi ờ m kh ể i đấầu cho m ở t giai đo ộ n m ạ i tiếấp thẽo, là s ớ gián ự đo n trong quá trình v ạ n đ ậ ng, phát tri ộ n liến t ể c c ụ a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng. ượ Có nhiếầu hình th c b ứ c nh ướ y (b ả c nh ướ y dấần dấần và b ả c ướ nh y đ ả t biếấn, b ộ c nh ướ y ả ch m và b ậ ước nhảy nhanh, b c nh ướ y c ả c b ụ và b ộ c nh ướ y toàn b ả ộ...). Th hai, s tác đ ng tr lởi c
ạ a chấất đốấi v i l ng ượ Chấất m i ra đ ớ i có s ờ tác đ ự ng tr ộ lởi đốấi v ạ i l ớ ng ượ c a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng. Chấất m ượ i ớ tác động t i l ớ ng c ượ a s ủ ự vật, hi n t ệ ng trến nhiếầu ph ượ ng di ươ n nh ệ : làm thay đ ư i ổ
kếất cấấu, quy mố trình đ , nh ộ p ị đi u v ệ ận đ ng, phát tri ộ n c ể a s ủ ự vật, hi n t ệ ng. ượ Tóm l i, bấ ạ ất kỳ s vự t, hi ậ n t ệ
ng nào cũng đếầu bao gốầm hai m ượ t lặ ng và chấất. Chấất ượ là m t t ặ ng đốấi ươ n đổ nh, c ị òn l ng có xu ượ h ng biếấn đ ướ i h ổ n. L ơ ng biếấn đ ượ i đếấn ổ m t đi ộ m gi ể i h ớ n nhấất đ ạ nh v ị ưt quá đ ợ , s ộ v ự t, hi ậ n t ệ ng sẽẽ th ượ c hi ự n b ệ c ướ nh y, chấất m ả i ra đ ớ i tha
ờ y thếấ cho chấất cũ, s v ự t, hi ậ n ệ t ng m ượ i ra đ ớ i tha ờ y thếấ cho s vự t, hi ậ n t ệ ng cũ. Đốầng th ượ i, chấất m ờ i có s ớ tác đ ự ng tr ộ l ở i đốấi v ạ i l ớ ng. ượ *Ý nghĩa ph ng pháp lu ươ n: M t là, trong nh ộ n th ậ c và th ứ c tiếẽn cấ ự ần ph i coi tr ả ng c ọ hai m ả t chấất và l ặ ng. ượ
Hai là, cấần chú ý khấu tích lũy vếầ l ng đ ượ
đếấn khi có đấầy đ ể điếầu ki ủ n chín muốầi sẽẽ làm ệ thay đ i chấất c ổ a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng. ượ Ba là, chốấng l i b ạ nh ch ệ quan, nóng v ủ i, duy ý chí, khi l ộ ng ch ượ a biếấn đ ư i đếấn đi ổ m ể nút mà đã v i vàng th ộ c hi ự n ệ b c nh ướ y ả . Bốấn là, chốấng l i b ạ nh b ệ o th ả , trì tr ủ , khi l ệ ng đã biếấn đ ượ i đếấn đi ổ m nút nh ể ng ư khống ch u th ị c hi ự n b ệ c nh ướ y ả . Năm là, cấần ph i x ả ác đ nh đ ị c b ượ c nh ướ y ả , có thái đ ộ ng h ủ b ộ c nh ướ y ả và t o m ạ i ọ điếầu ki n cho b ệ c nh ướ y đ ả ư c th ợ c hi ự n m ệ t cách k ộ p th ị i. ờ
Sáu là, trong đ i sốấng xã h ờ i, c ộ ấần nh n th ậ c đúng và v ứ n d ậ ng m ụ t cách phù h ộ p khi ợ
gi i quyếất mốấi quan h ả gi ệ a chấất t ữ nhiến và chấất x ự ã h i c ộ a s ủ v ự t, hi ậ n ệ t ng. T ượ ùy vào t ng điếầu ki ừ n l ch s
ệ ị - cử thụ mà có th ể nhấấn m ể nh chấất t ạ nhiến ha ự y chấất xã h i ộ lến hàng đấầu. B y ả là, cấần có nh ng b ữ i n ệ pháp c th ụ đ ể th ể ay đ i c ổ hấất c a ủ s v ự t ậ , hi n ệ t ng. ượ Vận Dụng 1 V n d ng quy lu
ật trong quá trình h c t p v ậ à rèn luy n c a sinh viên hi n na y. S khác nhau c b ơ n gi a vi c h c t ọ p ậ ph thống và Đ i H c L ng kiêấn th ượ c b c đ
ậ ại h c tăng lên đáng k so v i h c b c trung h c ph thống. Ví d đụ n gi ơ n, nếấu ả cấấp 3, m ở
ột mốn học kéo dài m t năm thì ộ đ ở i h ạ c, m ọ t mốn ộ h c sẽẽ ch ọ kéo dài kho ỉ ng 1 đếấn 2 tháng. Rõ r ả àng, l ng kiếấn th ượ c tăng lến đáng k ứ sẽẽ ể
mang đếấn nh ng khó khăn cho tấn sinh viến. Khống ch ữ chếnh l ỉ ch vếầ l ệ ng kiếấn th ượ c ứ mà còn có s đa d ự ng vếầ kiếấn th ạ c ứ b ở c đ ậ i h ạ c và ọ trung h c ph ọ thống. Khống giốấng ổ như phong cách h c t ọ p th ậ đ ụ ng c ộ a tr ủ ng trung h ườ c, sinh viến đ ọ i h ạ c tham gia ọ vào nhiếầu ho t đ ạ ng nhóm, thuy ộ ếất trình, ho t đ ạ ng ngo ộ i khóaNg ạ oài ra, khi lến Đ i ạ h c, ý th ọ c tứ giác
ự là yếấu tốấ quan tr ng nhấất, khống còn s ọ liến l ổ c ha ạ y h p ph ọ huynh ụ nh b ư c trung h ậ c, tinh thấần t ọ h ự c sẽẽ đ ọ c phát huy rõ r ượ t. Có th ệ n ể i s ớ ự chuy n đ ể i ổ t phừ thống lến Đ ổ i hạ c cũng giốấng nh ọ quá trình biếấn đ ư i t ổ lừ ng t ượ hành chấất. Chính
vì v y mà mốẽi sinh viến cấần ph ậ i thích nghi, tha ả y đ i nếấp sốấng m ổ i sao cho phù h ớ p v ợ i ớ mối tr ng đ ườ i h ạ c đ ọ ể đạt đ c nh ượ ng thành tích cao tr ữ ong quá rình h c t ọ p và ậ nghiến c u c ứ a mình., ủ T ng b
c tích lũy kiêấn th ướ c m
t cách chính xác, đấầy đ .
Hàng ngày, sinh viến đếầu ph i đếấn tr ả ng đ ườ hể c t ọ p, tiếấp t ậ hu nh ng kiếấn th ữ c m ứ i. ớ
Qua quá trình rèn luy n tích luyẽ kiếấn th ệ c c ứ
a sinh viến trong 4 năm trến gi ủ ng đ ả ng ườ , t thấầy cố ha ừ y các kì th c tự p( lậ ng)…và t ượ ốất nghi p Đ ệ i hạ c đ ọ t kếất qu ạ cao, c ả ấầm tấấm băầng C nhấn, đ ử m b ả o vếầ chuy ả
ến mốn cho mốẽi sinh viến ra tr ng làm vi ườ c. Nói cách ệ
khác chấất đã thay đ i và biếấn đ ổ i sang chấất m ổ i. ớ Sinh viên ph i t h c t p và r èn luy n tính tích c c, t ch
, nghiêm túc, trung th c
Là m t sinh viến, chúng ta cũng cấần ộ c i thi ả n b
ệ n thấn phấấn đấấu khống ng ả ng ngh ừ .ỉ Ai
trong chúng ta sinh ra đếầu có s m
ứ nh là sốấng và làm vi ệ c, thành c ệ ống hay khống d a ự trến s nốẽ l ự c c ự a mốẽi ng ủ i. Chính vì v ườ y, vi ậ c t ệ h ự c, t ọ nghiến c ự u trau dốầi kiếấn ứ
th c c a mốẽi sinh viến là hếất s ứ ủ c cấần thiếất. T ứ rong đ i sốấng con ng ờ
i, muốấn có bấất kì s ườ ự
thay đ i vếầ chấất nào cũng ỏ đếầu ph i c
ả ó s tích luyẽ vếầ l ự ng, d ượ i s ướ giúp đ ự nào c ỡ a ủ
bấất kì ai thì đếầu khống có s biếấn đ ự i nào v ổ ếầ chấất
Trong h c tọ p và nghiên c u cấần tiêấn hà
nh t dêễ đêấn khó, tr
ánh nóng v i đốất chá y giai đo n Ví d nh ụ tr ư c ướ khi lến Đ i h ạ c sinh viến ph ọ i v ả t qua kì thi tốất nghi ượ p THPT tr ệ c, ướ
nếấu khống, tình tr ng mấất g ạ ốấc sẽẽ x y ra ả . Hay trong quá trình h c t ọ p và nghiến c ậ u, ứ
sinh viến luốn b xao nhãng b ị i nh ở ng chuy ữ
n ngoài lếầ. Cho đếấn khi giai đo ệ n thi đếấn ạ
gấần m i băất đấầu h ớ
ọc lại t đấầu, đó là giai đo ừ n ốn thi ch ạ khống ph ứ i giai đo ả n h ạ c l ọ i ạ kiếấn th c m ứ i. Chính vì v ớ y
ậ , dù sinh viến có chăm h c cũng khống th ọ đ ể m b ả o đ ả ủ l ng kiếấn th ượ ức để v t ượ qua kì thi
Liên t c phấấn đấấu h c t p và r èn luy n, tr ánh t t ư ng ch ưở quan Áp d ng quy lu ụ t l ậng chấất, sinh ượ
viến liến t c phấấn đấấu h ụ c t ọ p, tìm kiếấm nh ậ ng ữ
thống tin, mang vếầ nh ng “l ữ ng” tốất, c ượ ó c sơ và ở đấầy đ . T ủ đó, làm biếấn đ ừ i “ ổ chấất” tốất h n, t
ơ o nến các thành tích, thành t ạ u t ự ng ươ ng cho s ứ nốẽ l ự c ấấy ự . tr Ở ng Đ ườ i ạ h c, ngoài các bài gi ọ ng tr ả ến l p, sinh viến còn t ớ tìm tòi, nghiến c ự u ứ th ở vi ư n, giáo ệ trình, lu n văn, lu ậ n án, thấầ cố ậ
, b n bè,… tích luyẽ và h ạ c h ọ i nh ỏ ng
ữ kĩ năng mếầm thiếất yếấu cho mai sau. Rèn luyện ý th c ứ h c t
ọ ập của sinh viên Quá trình h c tọ p ph ậ i đả c tích luyẽ t ượ từ , đấầy đ ừ kiếấn ủ th c, hoàn thi ứ n kyẽ năng; ệ khống đ c b qua kiếấn th ượ ỏ c c b ứ n. Vi ơ ả c b b
ệ ỏc trong tích luyẽ sẽẽ dấ ướ ẽn đếấn s khống ự hoàn thi n vếầ đ ệ , vi ộ c th ệ c hi ự n b ệ c
ướ nh y sẽẽ khống thành c ả ống và khống th hình ể thành chấất m i. Ví d ớ , nếấu b ụ n h ạ ng kiếấn th ỏ c c ứ b ơ n ả b ở c ti ậ u h ể c, b ọ n sẽẽ khống ạ th th ể c hi ự n b ệ c nh ướ y đ ả đ ể c h ượ c ọ cấấp trung h ở c. ọ V n d ậ ng 2: ụ Ví d : X ụét “n
c” nguyến chấất, trong điếầu ki ướ n a ệ tmotphẽ tr ở ng thái th ạ l ể ng (chấất) ỏ đ c quy đ ượ nh b ị i l ở ng ượ nhi t đ ệ (l ộ ng) t ượ 0°C đếấn 100°C (đ ừ ). Khi l ộ ng nhi ượ t đ ệ ộ
biếấn thiến năầm ngoài kho ng gi ả i h ớ n 0°C ho ạ c 100°C đó (đi ặ m nút) thì tấất y ể ếấu x y ra ả quá trình biếấn đ i tr ổ ng thái c ạ a n ủ c t ướ tr ừ ng thái l ạ ng sang tr ỏ ng thái r ạ ăấn ho c khí ặ (b c nh ướ y). Nh ả vư y s ậ phá ự t tri n c ể a bấất c ủ c ứ a s ủ v
ự t nào cũng băất đấầu t ậ s ừ tí ự ch luyẽ vếầ l ng trong đ ượ nhấất đ ộ nh cho t ị i đi ớ m nút đ ể th ể c hi ự n b ệ c nh ướ y vếầ chấất. ả
Cấu 4 Quy lu t thốấng nhấất v à đấấu tranh c a ủ các m t ặđốấi l p Quy lu t m ậ ấu thuấẽn là m t t ộ rong ba quy lu t c ậ b ơ n ả và là quy lu t qua ậ n tr ng ọ nhấất c a ủ phép bi n ệ chứng duy v t. ậ Quy lu t mấu thuấẽn v ậ ch ra nguốần g ạ ốấc, đ ng l ộ c c ự a s ủ phát tri ự n. ể N i dung quy lu ộ t: ậ
Khái ni m mấu thuấẫn, m t đốấi l p: Mấu thuấẽn là m t ph ộ m trù dùng đ ạ ch ể sỉ liến h ự , tác đ ệ ng qua l ộ i lấẽn nhau gi ạ a các ữ m t đốấi l ặ ập trong cùng m t s ộ v ự t, hi ậ n ệ t ng. ượ Nh v y, th ư c
ậ chấất mấu thuấẽn cũng là mốấi liến h ự , nh ệ ng khống ư
ph i bấất kỳ mốấi liến ả h nào mà ch ệ là mốấi liến h ỉ gi ệ a các m ữ t đốấi l ặ ập. M t đốấi l ặ p là m ậ t ph ộ m trù dùng đ ạ ch ể nh ỉ ng m ữ t, nh ặ n ữ g thu c tính, nh ộ ng ữ khuynh h ng v ướ n đ ậ ng trái ng ộ c nhau và làm nến ch ượ nh th ỉ m ể t s ộ v ự t, m ậ t hi ộ n ệ tượng. Nh v ư y, hai m ậ t đốấi l ặ p ph ậ i th ả a mãn đấầy đ ỏ hai điếầu ki ủ n sau m ệ i t ớ o thành mấu ạ thuấẽn. Th nhấất , có xu h ng v ướ n đ ậ ng trái ng ộ c nhau. ượ
Thứ hai, làm nến ch nh th ỉ m ể t s ộ v ự t, hi ậ n t ệ ng. ượ Hai m t đốấi l ặ p nh ậ v ư y g ậ i là hai m ọ t đốấi l ặ p bi ậ n ch ệ ng chúng liến h ứ v ệ i nhau hình ớ
thành nến mấu thuấẽn bi n ch ệ ng ứ
Lưu ý: Mấu thuấẽn bi n ch ệ ng khác v ứ
i mấu thuấẽn lốgích hình th ớ c. Mấu thuấẽn bi ứ n ệ ch ng tốần t ứ i khách quan tr ạ ong t duy
ư , còn mấu thuấẽn lốgích hình th c là do t ứ duy ư
măấc ph i sai lấầm. Do đó, b ả n thấ ả n mấu thuấẽn bi n ch ệ ng là nguốần gốấc, đ ứ ng l ộ c phá ự t tri n c ể a nh ủ n th ậ c, còn vi ứ c khăấc ph ệ c mấu t ụ
huấẽn lốgích hình th c là bi ứ n pháp ệ
nhăầm đ t đếấn chấn lý ạ .
Tính chấất chung c a mấu thuấẫn :
Vì mấu thuấẽn cũng là mốấi liến h , nh ệ ng
ư khống ph i bấất kỳ cá ả
c mốấi liến h nào mà ch ệ ỉ
là mốấi liến h giệa các m ữ t đốấi l ặ
p, nến mấu thuấẽn cũng có đấầy đ ậ các tính chấất chung ủ c a mốấi liến h ủ : tính khách quan, tính ph ệ biếấn và tính đa d ổ ng, phong phú. ạ
M t là, tính khách quan
Mấu thuấẽn là cái vốấn có c a b ủ n thấn các s ả v ự t, hi ậ n t ệ ng ượ , ch khống ph ứ i do s ả áp ự đ t t
ặ bến ngoài. Bấất kỳ s ừ v ự t, hi ậ n
ệ t ng nào cũng đếầu ch ượ a đ ứ ng mấu thuấẽn bến ự
trong, mấu thuấẽn này mấất đi thì mấu thuấẽn khác đ c hình thành; s ượ v ự t, hi ậ n t ệ ng ượ
vừa là nó, vừa là cái khác với bản thấn nó.
Hai là, tính ph biềấn: Mấu thuấẽn có tr
ở ong mọi sự vật, hi n t ệ ng, m ượ i giai đo ọ n, m ạ i quá trình; ọ mấu
thuấẽn có cả trong t nhiến, xã ự h i và t ộ duy con ng ư i. ườ
Ba là, tính đa d ng, phong phú:
Có rấất nhiếầu lo i mấu thuấẽn, mốẽi lo ạ i mấu thuấẽn có đ ạ c đi ặ m riếng, v ể trí, vai tr ị ò riếng,
có cách th c giứ i quyếất riếng. C ả th
ụ là có mấu thuấẽn bến tr ể
ong -mấu thuấẽn bến ngoài,
có mấu thuấẽn c b n-mấu thuấẽn khống c ơ ả b n, có mấu thuấẽn ch ơ ả yếấu- mấu thuấẽn th ủ ứ
yếấu, có mấu thuấẽn đốấi kháng - mấu thuấẽn khống đốấi kháng.
Mấu thuấẽn bến trong là mấu thuấẽn gi a các yếấu tốấ c ữ ấấu thành nến s ự v t, hi ậ n t ệ ng và ượ quyếất đ nh s ị vự n đ ậ ng phát tri ộ n c
ể a chúng. Mấu thuấẽn bến ngoài là mấu thuấẽn gi ủ a ữ các s v ự t, hi ậ n t ệ ng v ượ i nhau và ớ nh h ả ng ưở đếấn s v ự n đ ậ ng ộ , ph i tri ả n c ể a chúng ủ
Mấu thuấẽn c bơ n là mấu thuấẽn quyếất đ ả nh s ị ự v n đ ậ ng phát tri ộ n c ể a s ủ v ự t, hi ậ n ệ t ng trong suốấ ượ
t quá trình tốần t i cạ a chúng. Mấu thuấẽn khống c ủ b ơ n là mấu thuấẽn ả nh h ả ng ưở đếấn v n đ ậ ng, phát tri ộ n c ể a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ
ng trong suốất quá trình tốần ượ t i c ạ a chúng ủ
Mấu thuấẽn ch yếấu là mấu thuấẽn n ủ i b ổ t lến hàng đấầu v ậ à quyếất đ nh s ị v ự n đ ậ ng ộ , phát tri n cể a sủ v t, hi ự ậ n tệ ng tr ượ ong t ng giai đo ừ n nhấất đ ạ nh. Mấu ị thuấẽn th yếấu là ứ mấu thuấẽn khống n i b
ổ t lến hàng đấầu và ậ nh h ả ng đếấn s ưở v ự n đ ậ ng ộ , phát tri n c ể a ủ s v ự t, hi ậ n t ệ ng trong t ượ ng giai đo ừ n nhấất đ ạ nh. ị
Mấu thuấẽn đốấi kháng là mấu thuấẽn gi a các l ữ c l ự ng
ượ , các giai cấấp, các tấầng l p mà l ớ i ợ ích c a chúng tr ủ ái ng c nhau, khống th ượ điếầu hòa v ể i nhau đ ớ
c. Mấẽu thuấẽn khống ượ
đốấi kháng là mấu thuấẽn gi a các l ữ c l ự ng
ượ , các giai cấấp, các tấầng l p mà l ớ i ích c ợ a ủ
chúng vếầ c bơ n thốấng nhấất v ả i nhau và c ớ
ó thể điếầu hòa v i nhau đ ớ c ượ
Mấu thuấẽn có đấầy đ tính
ủ chấất chung c a mốẽi liến h ủ , nh ệ ng m ư t khác, nó còn có ặ
nh ng tính chấất riếng, đ ữ c thù mà khống ph ặ
i bấất kỳ mốấi liến h ả ệ nào cũng có. C th ụ ể là: Mấu thuấẽn là m t ch nh ộ thỉ , trong ể đó hai m t đốấi l ặ
p vậ a thốấng nhấất v ừ a đấấu tranh ừ v i nhau. ớ
S thốấng nhấất c a các m t đốấi l p: Là s r ựàng bu c, ph ộ thu ụ c, quy đ ộ nh lấẽn nhau, n ị ng t ươ a và ự o nhau, đòi h i có nhau ỏ gi a các m ữ t đốấi l ặ p, m ậ t nà
ặy lấấy m t kia làm tiếần đếầ t ặ
ốần t i, nếấu khống có m ạ t đốấi l ặ p ậ
này sẽẽ khống có m t đốấi l ặ p kia và ng ậ c l ượ i. ạ Là s đốầng nhấất c ự a các m ủ t đốấi l ặ p, b ậ i vì các m ở t đốấi l ặ p
ậ cho dù có khác nhau nh ng ư bao gi cũng có nh ờ ng yếấu ữ tốấ giốấng nhau, t ng t ươ
nhau, nghĩa là chúng đốầng nhấất v ự i ớ nhau. Là s tá ực đ ng ngang nhau c ộ a các m ủ t đốấi l ặ p khi các m ậ t ặđốấi l p có l ậ c l ự ng ượ ngang băầng nhau. S đấấu tr ự anh c a ủ các m t đốấi l ặ p: ậ Là s tác đ ự ng qua l ộ i lấẽn nhau gi ạ a các m ữ t đốấi l ặ p. Th ậ c chấất c ự a s ủ đấấu tra ự nh c a ủ các m t đốấi ặ l p găấn liếần v ậ i quá trình hình, phát tri ớ n và gi ể i quyếất mấu thuấẽn: ả
- Giai đo n hình thành mấu thuấẽn ạ
Đốầng nhấất nhưng đốầng th i ờ bao hàm s khác nhau. ự Khác nhau bếầ ngoài.
Khác nhau b n chấất, khi ấấy mấu thuấẽn đ ả c hình thành. ượ - Giai đo n phát tri ạ n ể c a mấu thuấẽn ủ Các m t đốấi l ặ p xung đ ậ t ộ v i nhau. ớ Các m t đốấi l ặ p xung đ ậ t gay g
ộ ăất v i nhau, khi ấấy mấu thuấẽn phá ớ t tri n đếấn đ ể nh đi ỉ m. ể - Giai đo n gi
ạ i quyếất mấu thuấẽn ả S chuy ự n hóa c ể a các m ủ t đốấi l ặ p, mấu thuấẽn đ ậ c gi ượ i quyếất, đốầng th ả i ờ b c nh ướ y ả đ c th ượ c hi ự n, chấất m ệ i đ ớ c ra đ ượ i; s ờ v ự t, hi ậ n t ệ ng m ượ i đ ớ c ra đ ượ i thay thếấ ờ cho s vự t, hi ậ n t ệ ng cũ. ượ s Ở vự t, hi ậ n t ệ ng m ượ i này l ớ i xuấất hi ạ n mấu thuấẽn m ệ i, ớ
rốầi mấu thuấẽn tiếấp t c l ụ i đ ạ c tri ượ n khai, rốầi l ể i đ ạ c gi ượ i quyếất... ả C nh ứ v ư y ậ , s v ự t ậ , hi n t ệ ng khống tốần t ượ i vĩnh viếẽn v ạ à quá trình v n đ ậ ng ộ , phát tri n c ể a thếấ gi ủ i là vố ớ tận. S chuy ự n hóa c ể a các m ủ t đốấi l ặ p có th ậ đ ể c diếẽn ra thẽ ượ o hai cách: m t là, các m ộ t ặ đốấi l p chuy ậ n hóa cho nhau; hai là, c ể hai đếầu tr ả thành nh ở ng chấất m ữ i. ớ Mốấi quan h gi a
ệ s thốấng nhấất và s ữ ự đấấu tranh c a các m t đốấi l p: S thốấng nhấất và ự s đấấu tr ự anh gi a các ữ m t đốấi l ặ p găấn liếần v ậ i nhau: Nếấu khống có ớ
thốấng nhấất sẽẽ khống có đấấu tranh, thốấng nhấất là tiếần đếầ c a đấấu tr ủ anh; đấấu tranh là nguốần gốấc, đ ng l ộ c ự c a s ủ phát tri ự n. ể M c dù v ặ y, chúng có s ậ khác bi ự t: S ệ thốấng nhấất ph ự n ánh tr ả ng thái ạ n đ ổ nh, tr ị ng ạ thái đ ng im t ứ ng đố
ươ ấi; còn s đấấu tranh ph ự n ánh tr ả ng t ạ hái v n đ ậ ng tuy ộ t đốấi c ệ a ủ s v t, ự hi ậ n tệ ng. Nh ượ có thốấng nhấất, s ờ v ự t, ậ hi n t ệ ng ượ m i tốần t ớ i; còn nh ạ có đấấu ờ tranh, sự v t ậ , hi n t ệ ng m ượ i phát tri ớ n. ể
Tóm l i, mấu thuấẽn là nguốần gốấc, đ ạ ng l ộ c c ự a s ủ phát tri ự n hai m ể t đốấi l ặ p v ậ a thốấng ừ nhấất v a đấấu tr ừ anh v i ớ nhau. Ý nghĩa ph ng pháp lu ươ n: ậ M t là, trong nh ộ n th ậ c và th ứ c tiếẽn cấần ph ự
i tuấn thẽo nguyến tăấc “ ả phấn đối cái thốấng nhấất và nh n th ậ c các m ứ t ặđốấi l p c ậ a nó” ủ . Hai là, cấần ph i có nh ả ng bi ữ n pháp phù h ệ p trong vi ợ c gi ệ i quyếất đốấi v ả i t ớ ng lo ừ i ạ mấu thuấẽn. Ba là, vi c x
ệẽm xét và gi i quyếất mấu thuấẽn cấần ph ả i tuấn thẽo quan đi ả m ể l ch s ị - c ử ụ th . ể Bốấn là, cấần v n d ậ ng ụ m t cách phù h ộ p khi gi ợ
i quyếất mấu thuấẽn t ả ốần t i d ạ i d ướ ng ạ antinomiẽ.
Năm là, trong đ i sốấng xã h ờ i, cấần nh ộ ận th c đúng và v ứ n d ậ ng m ụ t cách phù h ộ p khi ợ
gi i quyếất mốấi quan h ả gi a s ệ thốấng nhấất và s ữ ự đấấu tranh c ự a ủ các m t đốấi l ặ p. ậ Vận d ng 1: Ví d nh ụ trong ư ho t đ ạ ng ộ kinh tếấ thì s n
ả xuấất và tiếu dùng phát tri n ể thẽo nh ng ữ chiếầu h ng ướ trái ng c nhau ượ v i nhau. ớ S n xuấất ả chính là vi c ệ t o ạ ra c a ủ c i v ả t chấất, ậ s n ả phẩm để có th ể đáp ng ứ đ c ượ nhu cấầu c a ủ ng i
ườ tiếu dùng. Còn tiếu dùng là m c ụ đích cuốấi cùng c a vi ủ c sệ n xuấ ả ất, tấất c nh ả ng ữ s n ả ph m ẩ đ c ượ s n
ả xuấất đếầu cấần có ng i
ườ tiếu dùng. S n xuấất ả là vi c t ệ o ra ạ s n ph ả m ẩvà là đốấi t ưng ợ có th cung ể cấấp cho vi c tiếu ệ dùng. Nếấu nh khống ư có quá trình s n ả xuấất đ t ể o ạ ra s n ả ph m ẩ tiếu dùng thì
sẽẽ khống th có tiếu dùng. ể S n xuấất ả quy đ nh ị ph ng ươ th c ứ tiếu dùng, t o ạ ra đốấi t ng
ượ cho tiếu dùng, đấy khống ph i là đốấi t ả ng nói
ượ chúng mà là đốấi nh ng đốấi ữ t ng ượ nhấất đ nh ị do b n ả thấn s n xuấất ả làm mố gi i cho ng ớ i tiếu dùng. ườ Do đó s n xuấất ả khống ch là ỉ đốấi t ưng ợ c a
ủ tiếu dùng mà nó còn quyếất đ nh ị vếầ ph ng ươ th c tiếu ứ dùng. S n xuấất ả cung cấấp các s n ả ph m ẩ cho tiếu dùng và t o ạ ra nhu cấầu cho ng i tiếu ườ
dùng. Điếầu này có nghĩa là ch khi ỉ s nả xuấất ra m t ộ lo i ạ s n ả ph m ẩ nào đó thì m i t
ớ o ra nhu cấầu tiếu dùng đốấi v ạ i s ớ n ph ả m đó. ẩ Do v y có th ậ thấấy ể đ c răầng s ượ n xuấất và tiếu ả
dùng chính là s thốấng nhấất ự c a ủ hai m t ặ đốấi l p, chúng ậ có tính chấất t ng đốầng ươ và có mốấi liến h m ệ t thiếất, ậ ch t ặchẽẽ v i ớ nhau từ đó t o
ạ điếầu ki n cho nhau cùng chuy ệ n ể hóa, cùng phát tri n. ể Như v y ậ , nhà n c ướ các nhà đấầu t ph ư i ả có nh ng ữ chính sách nh ng ữ lu t ậ đ ể cho s cấn ự băầng gi a cung và c ữ ấầu Ví dụ 2: S đấấu ự tranh gi a các ữ m t đố ặ ấi l p ậ đ c ượ th hi ể n ệ qua mốấi quan h ệ gi a ữ giai cấấp thốấng tr và b ị tr ị ị trong xã h i x ộ a. ư H đốấi l ọ p v ậ i nhau vếầ quy ớ
ếần l i, ý chí 2 giai cấấp này luốn đấấu tr ợ anh v i nhau đ ớ b ể o v ả ệ quyếần l i c
ợ a mình, luốn luốn tác đ ủ ng đếấn nhau. Hai m ộ t này đòi h ặ i có nhau gi ỏ a các ữ m t đốấi l ặ p, mậ t này lấấy m ặ
t kia làm tiếần đếầ tốần t ặ i, nếấu khống có m ạ t đốấi l ặ p này sẽẽ ậ khống có m t đốấi l ặ p kia và ng ậ c l ượ i. Đ
ạ giể i quyếất mấu thuấẽn nà ả y thì có th đ ể t ặ quyếần l i chung c ợ 2 phía lến, ngốầi l ả i cùng gi ạ i quyếất. ả