3 Quy lu t l ậ ng-chấất. ượ
Khái ni m chấất và l ệ ng: ượ Khái ni m chấất: ệ Chấất là m t ph ộ m trù dùng đ ạ ch ể tính quy đ ỉ nh khách quan vốấn có c ị a s ủ v ự t, hi ậ n ệ t ng; là s ượ thốấng nhấất h ự u c ữ cá
ơ c thu c tính cấấu thành nó ộ , phấn bi t nó v ệ i cái khác. ớ
Chấất có tính khách quan, đ c cấấu thành b ượ i c
ở ác thu c tính khách quan vốấn có c ộ a s ủ ự v t, hi ậ n t ệ ng. V ượ ì v y, đ ậ xác đ ể nh ị chấất c a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng thì cấần ph ượ i x ả ác đ nh ị các thuộc tính c a ủ nó.
Thu c tính bao gốầm hai lo ộ i: Thu ạ c tính c ộ b ơ n và thu ả c tính khống c ộ b ơ n. ả + Thu c tính c ộ bơ n là nh ả ng thu ữ c tính quyếất đ ộ nh chấất c ị a s ủ ự v t, hi ậ n t ệ ng, nghĩa ượ
là khi nó thay đ i thì chấất c ổ a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng sẽẽ tha ượ y đ i. ổ +Thu c tính khống c ộ bơ n là nh ả ng thu ữ c tính khống quyếất đ ộ nh chấất c ị a s ủ v ự t, hi ậ n ệ t ng, nghĩa là khi nó thay đ ượ i thì chấất c ổ a s ủ v ự t, hi ậ n ệ t ng v ượ ấẽn ch a ư thay đ i. ổ T ng h ổ p các thu ợ c tính c ộ b ơ n t ả o thành chấất c ạ b ơ n, còn t ả ng h ổ p các thu ợ c tính ộ khống c b ơ n t
ả o thành chấất khống c ạ b ơ n c ả a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng. ượ + Chấất c bơ n là m ả t lo ộ i chấất mà s ạ tốần t ự i ha
ạ y mấất đi c a nó báo hi ủ u s ệ tốần t ự i hay ạ mấất đi c a b ủ n thấn s ả v ự t, hi ậ n t ệ ng. Do đó ượ , muốấn thay đ i căn b ổ n s ả v ự t, ậ hi n ệ t ng thì ph ượ i thay đ ả i chấất c ổ ơ bản c a nó. ủ
+ Chấất khống c b n là m ơ ả t loộ i chấất mà s ạ tốần t ự i ha ạ y mấất đi c a
ủ nó khống quyếất đ nh ị đếấn s tốần t ự i ha ạ y mấất đi c a b ủ n thấn s ả v ự t, hi ậ n t ệ ng. ượ Nh v y ư , chấất bi ậ u hi ể n tính toàn v ệ n, tính ch ẹ nh th ỉ thốấng nhấất c ể a s ủ v ự t, hi ậ n ệ t ng. Chấất và s ượ v t, hi
ự ậ n tệ ng găấn liếần v ượ
i nhau; chấất là chấất c ớ a ủ s v ự t, hi ậ n ệ t ng; còn s ượ v ự t, ậ hi n t ệ ng t ượ ốần t i v ạ i tính quy đ ớ
nịh vếầ chấất c a nó. ủ Khái ni m vềề l ệ ng: ượ L ng là m ượ t ph ộ m trù dùng đ ạ ch ể tính quy đ ỉ nh khách quan vốấn c ị ó c a s ủ v ự t, hi ậ n ệ t ng vếầ các ph ượ ng di ươ n sốấ l ệ ng, các
ượ yếấu tốấ cấấu thành; quy mố c a s ủ tốần t ự i; tốấc ạ đ , nh ộ p điếầu v ị n ậ đ ng v ộ à phát triển c a nó. ủ L
ng có tính khách quan, là cái v ượ ốấn có c a b ủ n ả thấn các s v ự t, hi ậ n t ệ ng, vì bấất kỳ ượ s vự t, hi ậ n t ệ
ng nào cũng đếầu chiếấm m ượ t v
ộ tịrí nhấất đ nh trong khống gian v ị à đ c ượ
diếẽn ra trong một kho ng th ả ời gian nào đó. Mốẽi s v ự t, hi ậ n t ệ ng có vố v ượ
àn chấất nến nó cũng có vố vàn l ng ượ . S phấn bi ự t giệ a lữ ng v
ượ à chấất cũng ch mang tính t ỉ ng đốấii, tùy thu ươ c vào t ộ ng mốấi ừ quan h nhấất đ ệ nh, nghĩa là tr ị ong mốấi quan h nà ệ y nó là l ng nh ượ ng trong ư mốấi quan h khác nó l ệ i là chấất c ạ a s ủ ự vật, hi n t ệ ng. ượ *Mốấi quan h bi ệ n ch ệ ng gi ứ a l ữ ng ượ và chấất Th nhấất, t ứ nh ng s ừ ữ thay đ ự i vềề l ổ
ng dấẫn đềấn nh ượ ng s ữ thay đ ự i vềề chấất. ổ Bấất kỳ s v t, hi
ự ậ n tệ ng nào cũng là m ượ t th ộ thốấng nhấất gi ể a hai m ữ t chấất và l ặ ng, ượ hai m t đó khống tách r ặ i nhau mà có s ờ liến h ự , tác đ ệ ng qua l ộ i lấẽn nhau m ạ t cách ộ bi n ch ệ ứng. Chấất là m t t ặ ng đốấi ươ n đ ổ nh ị , còn l ng là m ượ t th ộ ng xuy ườ ến biếấn đ i, nến s ổ v ự n ậ đ ng, phát tri ộ n c ể a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng bao gi ượ cũng băất đấầu t ờ s ừ ự thay đ i v ổ ếầ l ng. ượ
Tuy nhiến, khống ph i bấất kỳ s ả thay đ ự i nào v ổ ếầ l ng cũng dấẽn đếấn s ượ tha ự y đ i vếầ chấất ổ ngay t c khăấc, m ứ c dù m ặ i s ọ thay đ ự i v ổ ếầ l ng đếầu ượ nh h ả ng đếấn tr ưở ng thái tốần t ạ i ạ của sự vật, hi n t ệ ượng. Đ là m ộ t ph ộ m trù dùng đ ạ ch ể kho ỉ ng gi ả i h ớ n mà trong đó l ạ ng v ượ à chấất thốấng nhấất v i nhau, l ớ ng đ ượ i nh ổ ng chấất vấẽn ch ư a đ ư i, s ổ v ự t, hi ậ n t ệ ng vấẽn đang còn là ượ nó, ch a tr ư thành cái khác. ở Đi m nút là m ể ột phạm trù dùng đ ch ể đi ỉ m gi ể i h ớ n mà t ạ i đó s ạ thay đ ự i v ổ ếầ l ng ượ đã làm thay đ i v ổ ếầ chấất c a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng. ượ B c nh ướ y là m ả t ph ộ m trù dùng đ ạ ch ể sỉ chuy ự n hóa vếầ chấất c ể a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng ượ do s tha ự
y đ i dấần dấần vếầ l ổ ượng tr c đó g ướ ấy nến. B c nh ướ y đánh dấấu s ả k
ự ếất thúc một giai đo n v ạ n đ ậ ng, phát tri ộ n c ể a s ủ v ự t, hi ậ n ệ t ng; đốầng th ượ i đó cũng là đi ờ m kh ể i đấầu cho m ở t giai đo ộ n m ạ i tiếấp thẽo, là s ớ gián ự đo n trong quá trình v ạ n đ ậ ng, phát tri ộ n liến t ể c c ụ a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng. ượ Có nhiếầu hình th c b ứ c nh ướ y (b ả c nh ướ y dấần dấần và b ả c ướ nh y đ ả t biếấn, b ộ c nh ướ y ả ch m và b ậ ước nhảy nhanh, b c nh ướ y c ả c b ụ và b ộ c nh ướ y toàn b ả ộ...). Th hai, s ứ tác đ ự ng tr ộ lởi c
ạ a chấất đốấi v ủ i l ớ ng ượ Chấất m i ra đ ớ i có s ờ tác đ ự ng tr ộ lởi đốấi v ạ i l ớ ng ượ c a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng. Chấất m ượ i ớ tác động t i l ớ ng c ượ a s ủ ự vật, hi n t ệ ng trến nhiếầu ph ượ ng di ươ n nh ệ : làm thay đ ư i ổ
kếất cấấu, quy mố trình đ , nh ộ p ị đi u v ệ ận đ ng, phát tri ộ n c ể a s ủ ự vật, hi n t ệ ng. ượ Tóm l i, bấ ạ ất kỳ s vự t, hi ậ n t ệ
ng nào cũng đếầu bao gốầm hai m ượ t lặ ng và chấất. Chấất ượ là m t t ặ ng đốấi ươ n đổ nh, c ị òn l ng có xu ượ h ng biếấn đ ướ i h ổ n. L ơ ng biếấn đ ượ i đếấn ổ m t đi ộ m gi ể i h ớ n nhấất đ ạ nh v ị ưt quá đ ợ , s ộ v ự t, hi ậ n t ệ ng sẽẽ th ượ c hi ự n b ệ c ướ nh y, chấất m ả i ra đ ớ i tha
ờ y thếấ cho chấất cũ, s v ự t, hi ậ n ệ t ng m ượ i ra đ ớ i tha ờ y thếấ cho s vự t, hi ậ n t ệ ng cũ. Đốầng th ượ i, chấất m ờ i có s ớ tác đ ự ng tr ộ l ở i đốấi v ạ i l ớ ng. ượ *Ý nghĩa ph ng pháp lu ươ n: ậ M t là, trong nh ộ n th ậ c và th ứ c tiếẽn cấ ự ần ph i coi tr ả ng c ọ hai m ả t chấất và l ặ ng. ượ
Hai là, cấần chú ý khấu tích lũy vếầ l ng đ ượ
đếấn khi có đấầy đ ể điếầu ki ủ n chín muốầi sẽẽ làm ệ thay đ i chấất c ổ a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ ng. ượ Ba là, chốấng l i b ạ nh ch ệ quan, nóng v ủ i, duy ý chí, khi l ộ ng ch ượ a biếấn đ ư i đếấn đi ổ m ể nút mà đã v i vàng th ộ c hi ự n ệ b c nh ướ y ả . Bốấn là, chốấng l i b ạ nh b ệ o th ả , trì tr ủ , khi l ệ ng đã biếấn đ ượ i đếấn đi ổ m nút nh ể ng ư khống ch u th ị c hi ự n b ệ c nh ướ y ả . Năm là, cấần ph i x ả ác đ nh đ ị c b ượ c nh ướ y ả , có thái đ ộ ng h ủ b ộ c nh ướ y ả và t o m ạ i ọ điếầu ki n cho b ệ c nh ướ y đ ả ư c th ợ c hi ự n m ệ t cách k ộ p th ị i. ờ
Sáu là, trong đ i sốấng xã h ờ i, c ộ ấần nh n th ậ c đúng và v ứ n d ậ ng m ụ t cách phù h ộ p khi ợ
gi i quyếất mốấi quan h ả gi ệ a chấất t ữ nhiến và chấất x ự ã h i c ộ a s ủ v ự t, hi ậ n ệ t ng. T ượ ùy vào t ng điếầu ki ừ n l ch s
ệ ị - cử thụ mà có th ể nhấấn m ể nh chấất t ạ nhiến ha ự y chấất xã h i ộ lến hàng đấầu. B y ả là, cấần có nh ng b ữ i n ệ pháp c th ụ đ ể th ể ay đ i c ổ hấất c a ủ s v ự t ậ , hi n ệ t ng. ượ Vận Dụng 1 V n d ậ ng quy lu ụ
ật trong quá trình h c t ọ p v ậ à rèn luy n c ệ a sinh viên hi ủ n na ệ y. S khác nhau c ự b ơ n gi ả a vi ữ c h ệ c t ọ p ậ ph ở thống và Đ ổ i H ạ c L ọ ng kiêấn th ượ c ứ ở b c đ
ậ ại h c tăng lên đáng k ọ so v ể i h ớ c ọ b ở c trung h ậ c ph ọ thống. ổ Ví d đụ n gi ơ n, nếấu ả cấấp 3, m ở
ột mốn học kéo dài m t năm thì ộ đ ở i h ạ c, m ọ t mốn ộ h c sẽẽ ch ọ kéo dài kho ỉ ng 1 đếấn 2 tháng. Rõ r ả àng, l ng kiếấn th ượ c tăng lến đáng k ứ sẽẽ ể
mang đếấn nh ng khó khăn cho tấn sinh viến. Khống ch ữ chếnh l ỉ ch vếầ l ệ ng kiếấn th ượ c ứ mà còn có s đa d ự ng vếầ kiếấn th ạ c ứ b ở c đ ậ i h ạ c và ọ trung h c ph ọ thống. Khống giốấng ổ như phong cách h c t ọ p th ậ đ ụ ng c ộ a tr ủ ng trung h ườ c, sinh viến đ ọ i h ạ c tham gia ọ vào nhiếầu ho t đ ạ ng nhóm, thuy ộ ếất trình, ho t đ ạ ng ngo ộ i khóaNg ạ oài ra, khi lến Đ i ạ h c, ý th ọ c tứ giác
ự là yếấu tốấ quan tr ng nhấất, khống còn s ọ liến l ổ c ha ạ y h p ph ọ huynh ụ nh b ư c trung h ậ c, tinh thấần t ọ h ự c sẽẽ đ ọ c phát huy rõ r ượ t. Có th ệ n ể i s ớ ự chuy n đ ể i ổ t phừ thống lến Đ ổ i hạ c cũng giốấng nh ọ quá trình biếấn đ ư i t ổ lừ ng t ượ hành chấất. Chính
vì v y mà mốẽi sinh viến cấần ph ậ i thích nghi, tha ả y đ i nếấp sốấng m ổ i sao cho phù h ớ p v ợ i ớ mối tr ng đ ườ i h ạ c đ ọ ể đạt đ c nh ượ ng thành tích cao tr ữ ong quá rình h c t ọ p và ậ nghiến c u c ứ a mình., ủ T ng b ừ
c tích lũy kiêấn th ướ c m ứ
t cách chính xác, đấầy đ ộ . ủ
Hàng ngày, sinh viến đếầu ph i đếấn tr ả ng đ ườ hể c t ọ p, tiếấp t ậ hu nh ng kiếấn th ữ c m ứ i. ớ
Qua quá trình rèn luy n tích luyẽ kiếấn th ệ c c ứ
a sinh viến trong 4 năm trến gi ủ ng đ ả ng ườ , t thấầy cố ha ừ y các kì th c tự p( lậ ng)…và t ượ ốất nghi p Đ ệ i hạ c đ ọ t kếất qu ạ cao, c ả ấầm tấấm băầng C nhấn, đ ử m b ả o vếầ chuy ả
ến mốn cho mốẽi sinh viến ra tr ng làm vi ườ c. Nói cách ệ
khác chấất đã thay đ i và biếấn đ ổ i sang chấất m ổ i. ớ Sinh viên ph i t ả h ự c t ọ p và r ậ èn luy n tính tích c ệ c, t ự ch ự
, nghiêm túc, trung th ủ c ự
Là m t sinh viến, chúng ta cũng cấần ộ c i thi ả n b
ệ n thấn phấấn đấấu khống ng ả ng ngh ừ .ỉ Ai
trong chúng ta sinh ra đếầu có s m
ứ nh là sốấng và làm vi ệ c, thành c ệ ống hay khống d a ự trến s nốẽ l ự c c ự a mốẽi ng ủ i. Chính vì v ườ y, vi ậ c t ệ h ự c, t ọ nghiến c ự u trau dốầi kiếấn ứ
th c c a mốẽi sinh viến là hếất s ứ ủ c cấần thiếất. T ứ rong đ i sốấng con ng ờ
i, muốấn có bấất kì s ườ ự
thay đ i vếầ chấất nào cũng ỏ đếầu ph i c
ả ó s tích luyẽ vếầ l ự ng, d ượ i s ướ giúp đ ự nào c ỡ a ủ
bấất kì ai thì đếầu khống có s biếấn đ ự i nào v ổ ếầ chấất
Trong h c tọ p và nghiên c ậ u cấần tiêấn hà ứ
nh t dêễ đêấn khó, tr ừ
ánh nóng v i đốất chá ộ y giai đo n ạ Ví d nh ụ tr ư c ướ khi lến Đ i h ạ c sinh viến ph ọ i v ả t qua kì thi tốất nghi ượ p THPT tr ệ c, ướ
nếấu khống, tình tr ng mấất g ạ ốấc sẽẽ x y ra ả . Hay trong quá trình h c t ọ p và nghiến c ậ u, ứ
sinh viến luốn b xao nhãng b ị i nh ở ng chuy ữ
n ngoài lếầ. Cho đếấn khi giai đo ệ n thi đếấn ạ
gấần m i băất đấầu h ớ
ọc lại t đấầu, đó là giai đo ừ n ốn thi ch ạ khống ph ứ i giai đo ả n h ạ c l ọ i ạ kiếấn th c m ứ i. Chính vì v ớ y
ậ , dù sinh viến có chăm h c cũng khống th ọ đ ể m b ả o đ ả ủ l ng kiếấn th ượ ức để v t ượ qua kì thi
Liên t c phấấn đấấu h ụ c t ọ p và r ậ èn luy n, tr ệ ánh t t ư ng ch ưở quan ủ Áp d ng quy lu ụ t l ậng chấất, sinh ượ
viến liến t c phấấn đấấu h ụ c t ọ p, tìm kiếấm nh ậ ng ữ
thống tin, mang vếầ nh ng “l ữ ng” tốất, c ượ ó c sơ và ở đấầy đ . T ủ đó, làm biếấn đ ừ i “ ổ chấất” tốất h n, t
ơ o nến các thành tích, thành t ạ u t ự ng ươ ng cho s ứ nốẽ l ự c ấấy ự . tr Ở ng Đ ườ i ạ h c, ngoài các bài gi ọ ng tr ả ến l p, sinh viến còn t ớ tìm tòi, nghiến c ự u ứ th ở vi ư n, giáo ệ trình, lu n văn, lu ậ n án, thấầ cố ậ
, b n bè,… tích luyẽ và h ạ c h ọ i nh ỏ ng
ữ kĩ năng mếầm thiếất yếấu cho mai sau. Rèn luyện ý th c ứ h c t
ọ ập của sinh viên Quá trình h c tọ p ph ậ i đả c tích luyẽ t ượ từ , đấầy đ ừ kiếấn ủ th c, hoàn thi ứ n kyẽ năng; ệ khống đ c b qua kiếấn th ượ ỏ c c b ứ n. Vi ơ ả c b b
ệ ỏc trong tích luyẽ sẽẽ dấ ướ ẽn đếấn s khống ự hoàn thi n vếầ đ ệ , vi ộ c th ệ c hi ự n b ệ c
ướ nh y sẽẽ khống thành c ả ống và khống th hình ể thành chấất m i. Ví d ớ , nếấu b ụ n h ạ ng kiếấn th ỏ c c ứ b ơ n ả b ở c ti ậ u h ể c, b ọ n sẽẽ khống ạ th th ể c hi ự n b ệ c nh ướ y đ ả đ ể c h ượ c ọ cấấp trung h ở c. ọ V n d ậ ng 2: ụ Ví d : X ụét “n
c” nguyến chấất, trong điếầu ki ướ n a ệ tmotphẽ tr ở ng thái th ạ l ể ng (chấất) ỏ đ c quy đ ượ nh b ị i l ở ng ượ nhi t đ ệ (l ộ ng) t ượ 0°C đếấn 100°C (đ ừ ). Khi l ộ ng nhi ượ t đ ệ ộ
biếấn thiến năầm ngoài kho ng gi ả i h ớ n 0°C ho ạ c 100°C đó (đi ặ m nút) thì tấất y ể ếấu x y ra ả quá trình biếấn đ i tr ổ ng thái c ạ a n ủ c t ướ tr ừ ng thái l ạ ng sang tr ỏ ng thái r ạ ăấn ho c khí ặ (b c nh ướ y). Nh ả vư y s ậ phá ự t tri n c ể a bấất c ủ c ứ a s ủ v
ự t nào cũng băất đấầu t ậ s ừ tí ự ch luyẽ vếầ l ng trong đ ượ nhấất đ ộ nh cho t ị i đi ớ m nút đ ể th ể c hi ự n b ệ c nh ướ y vếầ chấất. ả
Cấu 4 Quy lu t thốấng nhấất v ậ à đấấu tranh c a ủ các m t ặđốấi l p ậ Quy lu t m ậ ấu thuấẽn là m t t ộ rong ba quy lu t c ậ b ơ n ả và là quy lu t qua ậ n tr ng ọ nhấất c a ủ phép bi n ệ chứng duy v t. ậ Quy lu t mấu thuấẽn v ậ ch ra nguốần g ạ ốấc, đ ng l ộ c c ự a s ủ phát tri ự n. ể N i dung quy lu ộ t: ậ
Khái ni m mấu thuấẫn, m ệ t đốấi l ặ p: ậ Mấu thuấẽn là m t ph ộ m trù dùng đ ạ ch ể sỉ liến h ự , tác đ ệ ng qua l ộ i lấẽn nhau gi ạ a các ữ m t đốấi l ặ ập trong cùng m t s ộ v ự t, hi ậ n ệ t ng. ượ Nh v y, th ư c
ậ chấất mấu thuấẽn cũng là mốấi liến h ự , nh ệ ng khống ư
ph i bấất kỳ mốấi liến ả h nào mà ch ệ là mốấi liến h ỉ gi ệ a các m ữ t đốấi l ặ ập. M t đốấi l ặ p là m ậ t ph ộ m trù dùng đ ạ ch ể nh ỉ ng m ữ t, nh ặ n ữ g thu c tính, nh ộ ng ữ khuynh h ng v ướ n đ ậ ng trái ng ộ c nhau và làm nến ch ượ nh th ỉ m ể t s ộ v ự t, m ậ t hi ộ n ệ tượng. Nh v ư y, hai m ậ t đốấi l ặ p ph ậ i th ả a mãn đấầy đ ỏ hai điếầu ki ủ n sau m ệ i t ớ o thành mấu ạ thuấẽn. Th nhấất ứ , có xu h ng v ướ n đ ậ ng trái ng ộ c nhau. ượ
Thứ hai, làm nến ch nh th ỉ m ể t s ộ v ự t, hi ậ n t ệ ng. ượ Hai m t đốấi l ặ p nh ậ v ư y g ậ i là hai m ọ t đốấi l ặ p bi ậ n ch ệ ng chúng liến h ứ v ệ i nhau hình ớ
thành nến mấu thuấẽn bi n ch ệ ng ứ
Lưu ý: Mấu thuấẽn bi n ch ệ ng khác v ứ
i mấu thuấẽn lốgích hình th ớ c. Mấu thuấẽn bi ứ n ệ ch ng tốần t ứ i khách quan tr ạ ong t duy
ư , còn mấu thuấẽn lốgích hình th c là do t ứ duy ư
măấc ph i sai lấầm. Do đó, b ả n thấ ả n mấu thuấẽn bi n ch ệ ng là nguốần gốấc, đ ứ ng l ộ c phá ự t tri n c ể a nh ủ n th ậ c, còn vi ứ c khăấc ph ệ c mấu t ụ
huấẽn lốgích hình th c là bi ứ n pháp ệ
nhăầm đ t đếấn chấn lý ạ .
Tính chấất chung c a mấu thuấẫn ủ :
Vì mấu thuấẽn cũng là mốấi liến h , nh ệ ng
ư khống ph i bấất kỳ cá ả
c mốấi liến h nào mà ch ệ ỉ
là mốấi liến h giệa các m ữ t đốấi l ặ
p, nến mấu thuấẽn cũng có đấầy đ ậ các tính chấất chung ủ c a mốấi liến h ủ : tính khách quan, tính ph ệ biếấn và tính đa d ổ ng, phong phú. ạ
M t là, tính khách quan ộ
Mấu thuấẽn là cái vốấn có c a b ủ n thấn các s ả v ự t, hi ậ n t ệ ng ượ , ch khống ph ứ i do s ả áp ự đ t t
ặ bến ngoài. Bấất kỳ s ừ v ự t, hi ậ n
ệ t ng nào cũng đếầu ch ượ a đ ứ ng mấu thuấẽn bến ự
trong, mấu thuấẽn này mấất đi thì mấu thuấẽn khác đ c hình thành; s ượ v ự t, hi ậ n t ệ ng ượ
vừa là nó, vừa là cái khác với bản thấn nó.
Hai là, tính ph biềấn: ổ Mấu thuấẽn có tr
ở ong mọi sự vật, hi n t ệ ng, m ượ i giai đo ọ n, m ạ i quá trình; ọ mấu
thuấẽn có cả trong t nhiến, xã ự h i và t ộ duy con ng ư i. ườ
Ba là, tính đa d ng, phong phú: ạ
Có rấất nhiếầu lo i mấu thuấẽn, mốẽi lo ạ i mấu thuấẽn có đ ạ c đi ặ m riếng, v ể trí, vai tr ị ò riếng,
có cách th c giứ i quyếất riếng. C ả th
ụ là có mấu thuấẽn bến tr ể
ong -mấu thuấẽn bến ngoài,
có mấu thuấẽn c b n-mấu thuấẽn khống c ơ ả b n, có mấu thuấẽn ch ơ ả yếấu- mấu thuấẽn th ủ ứ
yếấu, có mấu thuấẽn đốấi kháng - mấu thuấẽn khống đốấi kháng.
Mấu thuấẽn bến trong là mấu thuấẽn gi a các yếấu tốấ c ữ ấấu thành nến s ự v t, hi ậ n t ệ ng và ượ quyếất đ nh s ị vự n đ ậ ng phát tri ộ n c
ể a chúng. Mấu thuấẽn bến ngoài là mấu thuấẽn gi ủ a ữ các s v ự t, hi ậ n t ệ ng v ượ i nhau và ớ nh h ả ng ưở đếấn s v ự n đ ậ ng ộ , ph i tri ả n c ể a chúng ủ
Mấu thuấẽn c bơ n là mấu thuấẽn quyếất đ ả nh s ị ự v n đ ậ ng phát tri ộ n c ể a s ủ v ự t, hi ậ n ệ t ng trong suốấ ượ
t quá trình tốần t i cạ a chúng. Mấu thuấẽn khống c ủ b ơ n là mấu thuấẽn ả nh h ả ng ưở đếấn v n đ ậ ng, phát tri ộ n c ể a s ủ v ự t, hi ậ n t ệ
ng trong suốất quá trình tốần ượ t i c ạ a chúng ủ
Mấu thuấẽn ch yếấu là mấu thuấẽn n ủ i b ổ t lến hàng đấầu v ậ à quyếất đ nh s ị v ự n đ ậ ng ộ , phát tri n cể a sủ v t, hi ự ậ n tệ ng tr ượ ong t ng giai đo ừ n nhấất đ ạ nh. Mấu ị thuấẽn th yếấu là ứ mấu thuấẽn khống n i b
ổ t lến hàng đấầu và ậ nh h ả ng đếấn s ưở v ự n đ ậ ng ộ , phát tri n c ể a ủ s v ự t, hi ậ n t ệ ng trong t ượ ng giai đo ừ n nhấất đ ạ nh. ị
Mấu thuấẽn đốấi kháng là mấu thuấẽn gi a các l ữ c l ự ng
ượ , các giai cấấp, các tấầng l p mà l ớ i ợ ích c a chúng tr ủ ái ng c nhau, khống th ượ điếầu hòa v ể i nhau đ ớ
c. Mấẽu thuấẽn khống ượ
đốấi kháng là mấu thuấẽn gi a các l ữ c l ự ng
ượ , các giai cấấp, các tấầng l p mà l ớ i ích c ợ a ủ
chúng vếầ c bơ n thốấng nhấất v ả i nhau và c ớ
ó thể điếầu hòa v i nhau đ ớ c ượ
Mấu thuấẽn có đấầy đ tính
ủ chấất chung c a mốẽi liến h ủ , nh ệ ng m ư t khác, nó còn có ặ
nh ng tính chấất riếng, đ ữ c thù mà khống ph ặ
i bấất kỳ mốấi liến h ả ệ nào cũng có. C th ụ ể là: Mấu thuấẽn là m t ch nh ộ thỉ , trong ể đó hai m t đốấi l ặ
p vậ a thốấng nhấất v ừ a đấấu tranh ừ v i nhau. ớ
S thốấng nhấất c ự a các m ủ t đốấi l ặ p: ậ Là s r ựàng bu c, ph ộ thu ụ c, quy đ ộ nh lấẽn nhau, n ị ng t ươ a và ự o nhau, đòi h i có nhau ỏ gi a các m ữ t đốấi l ặ p, m ậ t nà
ặy lấấy m t kia làm tiếần đếầ t ặ
ốần t i, nếấu khống có m ạ t đốấi l ặ p ậ
này sẽẽ khống có m t đốấi l ặ p kia và ng ậ c l ượ i. ạ Là s đốầng nhấất c ự a các m ủ t đốấi l ặ p, b ậ i vì các m ở t đốấi l ặ p
ậ cho dù có khác nhau nh ng ư bao gi cũng có nh ờ ng yếấu ữ tốấ giốấng nhau, t ng t ươ
nhau, nghĩa là chúng đốầng nhấất v ự i ớ nhau. Là s tá ực đ ng ngang nhau c ộ a các m ủ t đốấi l ặ p khi các m ậ t ặđốấi l p có l ậ c l ự ng ượ ngang băầng nhau. S đấấu tr ự anh c a ủ các m t đốấi l ặ p: ậ Là s tác đ ự ng qua l ộ i lấẽn nhau gi ạ a các m ữ t đốấi l ặ p. Th ậ c chấất c ự a s ủ đấấu tra ự nh c a ủ các m t đốấi ặ l p găấn liếần v ậ i quá trình hình, phát tri ớ n và gi ể i quyếất mấu thuấẽn: ả
- Giai đo n hình thành mấu thuấẽn ạ
Đốầng nhấất nhưng đốầng th i ờ bao hàm s khác nhau. ự Khác nhau bếầ ngoài.
Khác nhau b n chấất, khi ấấy mấu thuấẽn đ ả c hình thành. ượ - Giai đo n phát tri ạ n ể c a mấu thuấẽn ủ Các m t đốấi l ặ p xung đ ậ t ộ v i nhau. ớ Các m t đốấi l ặ p xung đ ậ t gay g
ộ ăất v i nhau, khi ấấy mấu thuấẽn phá ớ t tri n đếấn đ ể nh đi ỉ m. ể - Giai đo n gi
ạ i quyếất mấu thuấẽn ả S chuy ự n hóa c ể a các m ủ t đốấi l ặ p, mấu thuấẽn đ ậ c gi ượ i quyếất, đốầng th ả i ờ b c nh ướ y ả đ c th ượ c hi ự n, chấất m ệ i đ ớ c ra đ ượ i; s ờ v ự t, hi ậ n t ệ ng m ượ i đ ớ c ra đ ượ i thay thếấ ờ cho s vự t, hi ậ n t ệ ng cũ. ượ s Ở vự t, hi ậ n t ệ ng m ượ i này l ớ i xuấất hi ạ n mấu thuấẽn m ệ i, ớ
rốầi mấu thuấẽn tiếấp t c l ụ i đ ạ c tri ượ n khai, rốầi l ể i đ ạ c gi ượ i quyếất... ả C nh ứ v ư y ậ , s v ự t ậ , hi n t ệ ng khống tốần t ượ i vĩnh viếẽn v ạ à quá trình v n đ ậ ng ộ , phát tri n c ể a thếấ gi ủ i là vố ớ tận. S chuy ự n hóa c ể a các m ủ t đốấi l ặ p có th ậ đ ể c diếẽn ra thẽ ượ o hai cách: m t là, các m ộ t ặ đốấi l p chuy ậ n hóa cho nhau; hai là, c ể hai đếầu tr ả thành nh ở ng chấất m ữ i. ớ Mốấi quan h gi a
ệ s thốấng nhấất và s ữ ự đấấu tranh c ự a các m ủ t đốấi l ặ p: ậ S thốấng nhấất và ự s đấấu tr ự anh gi a các ữ m t đốấi l ặ p găấn liếần v ậ i nhau: Nếấu khống có ớ
thốấng nhấất sẽẽ khống có đấấu tranh, thốấng nhấất là tiếần đếầ c a đấấu tr ủ anh; đấấu tranh là nguốần gốấc, đ ng l ộ c ự c a s ủ phát tri ự n. ể M c dù v ặ y, chúng có s ậ khác bi ự t: S ệ thốấng nhấất ph ự n ánh tr ả ng thái ạ n đ ổ nh, tr ị ng ạ thái đ ng im t ứ ng đố
ươ ấi; còn s đấấu tranh ph ự n ánh tr ả ng t ạ hái v n đ ậ ng tuy ộ t đốấi c ệ a ủ s v t, ự hi ậ n tệ ng. Nh ượ có thốấng nhấất, s ờ v ự t, ậ hi n t ệ ng ượ m i tốần t ớ i; còn nh ạ có đấấu ờ tranh, sự v t ậ , hi n t ệ ng m ượ i phát tri ớ n. ể
Tóm l i, mấu thuấẽn là nguốần gốấc, đ ạ ng l ộ c c ự a s ủ phát tri ự n hai m ể t đốấi l ặ p v ậ a thốấng ừ nhấất v a đấấu tr ừ anh v i ớ nhau. Ý nghĩa ph ng pháp lu ươ n: ậ M t là, trong nh ộ n th ậ c và th ứ c tiếẽn cấần ph ự
i tuấn thẽo nguyến tăấc “ ả phấn đối cái thốấng nhấất và nh n th ậ c các m ứ t ặđốấi l p c ậ a nó” ủ . Hai là, cấần ph i có nh ả ng bi ữ n pháp phù h ệ p trong vi ợ c gi ệ i quyếất đốấi v ả i t ớ ng lo ừ i ạ mấu thuấẽn. Ba là, vi c x
ệẽm xét và gi i quyếất mấu thuấẽn cấần ph ả i tuấn thẽo quan đi ả m ể l ch s ị - c ử ụ th . ể Bốấn là, cấần v n d ậ ng ụ m t cách phù h ộ p khi gi ợ
i quyếất mấu thuấẽn t ả ốần t i d ạ i d ướ ng ạ antinomiẽ.
Năm là, trong đ i sốấng xã h ờ i, cấần nh ộ ận th c đúng và v ứ n d ậ ng m ụ t cách phù h ộ p khi ợ
gi i quyếất mốấi quan h ả gi a s ệ thốấng nhấất và s ữ ự đấấu tranh c ự a ủ các m t đốấi l ặ p. ậ Vận d ng 1: ụ Ví d nh ụ trong ư ho t đ ạ ng ộ kinh tếấ thì s n
ả xuấất và tiếu dùng phát tri n ể thẽo nh ng ữ chiếầu h ng ướ trái ng c nhau ượ v i nhau. ớ S n xuấất ả chính là vi c ệ t o ạ ra c a ủ c i v ả t chấất, ậ s n ả phẩm để có th ể đáp ng ứ đ c ượ nhu cấầu c a ủ ng i
ườ tiếu dùng. Còn tiếu dùng là m c ụ đích cuốấi cùng c a vi ủ c sệ n xuấ ả ất, tấất c nh ả ng ữ s n ả ph m ẩ đ c ượ s n
ả xuấất đếầu cấần có ng i
ườ tiếu dùng. S n xuấất ả là vi c t ệ o ra ạ s n ph ả m ẩvà là đốấi t ưng ợ có th cung ể cấấp cho vi c tiếu ệ dùng. Nếấu nh khống ư có quá trình s n ả xuấất đ t ể o ạ ra s n ả ph m ẩ tiếu dùng thì
sẽẽ khống th có tiếu dùng. ể S n xuấất ả quy đ nh ị ph ng ươ th c ứ tiếu dùng, t o ạ ra đốấi t ng
ượ cho tiếu dùng, đấy khống ph i là đốấi t ả ng nói
ượ chúng mà là đốấi nh ng đốấi ữ t ng ượ nhấất đ nh ị do b n ả thấn s n xuấất ả làm mố gi i cho ng ớ i tiếu dùng. ườ Do đó s n xuấất ả khống ch là ỉ đốấi t ưng ợ c a
ủ tiếu dùng mà nó còn quyếất đ nh ị vếầ ph ng ươ th c tiếu ứ dùng. S n xuấất ả cung cấấp các s n ả ph m ẩ cho tiếu dùng và t o ạ ra nhu cấầu cho ng i tiếu ườ
dùng. Điếầu này có nghĩa là ch khi ỉ s nả xuấất ra m t ộ lo i ạ s n ả ph m ẩ nào đó thì m i t
ớ o ra nhu cấầu tiếu dùng đốấi v ạ i s ớ n ph ả m đó. ẩ Do v y có th ậ thấấy ể đ c răầng s ượ n xuấất và tiếu ả
dùng chính là s thốấng nhấất ự c a ủ hai m t ặ đốấi l p, chúng ậ có tính chấất t ng đốầng ươ và có mốấi liến h m ệ t thiếất, ậ ch t ặchẽẽ v i ớ nhau từ đó t o
ạ điếầu ki n cho nhau cùng chuy ệ n ể hóa, cùng phát tri n. ể Như v y ậ , nhà n c ướ các nhà đấầu t ph ư i ả có nh ng ữ chính sách nh ng ữ lu t ậ đ ể cho s cấn ự băầng gi a cung và c ữ ấầu Ví dụ 2: S đấấu ự tranh gi a các ữ m t đố ặ ấi l p ậ đ c ượ th hi ể n ệ qua mốấi quan h ệ gi a ữ giai cấấp thốấng tr và b ị tr ị ị trong xã h i x ộ a. ư H đốấi l ọ p v ậ i nhau vếầ quy ớ
ếần l i, ý chí 2 giai cấấp này luốn đấấu tr ợ anh v i nhau đ ớ b ể o v ả ệ quyếần l i c
ợ a mình, luốn luốn tác đ ủ ng đếấn nhau. Hai m ộ t này đòi h ặ i có nhau gi ỏ a các ữ m t đốấi l ặ p, mậ t này lấấy m ặ
t kia làm tiếần đếầ tốần t ặ i, nếấu khống có m ạ t đốấi l ặ p này sẽẽ ậ khống có m t đốấi l ặ p kia và ng ậ c l ượ i. Đ
ạ giể i quyếất mấu thuấẽn nà ả y thì có th đ ể t ặ quyếần l i chung c ợ 2 phía lến, ngốầi l ả i cùng gi ạ i quyếất. ả