Triết học về Mối Liên Hệ và Phát Triển | Môn Triết học Mác - Lênin - Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh

lOMoAR cPSD| 61601492 1.
Nội dung cơ bản của nguyên lý về mối liên hệ phổ biến: •
Mọi sự vật, hiện tượng đều có mối liên hệ với nhau: Không có sự vật,
hiện tượng nào tồn tại biệt lập, cô lập mà không có mối liên hệ với các sự
vật, hiện tượng khác. Mối liên hệ này có thể trực tiếp hoặc gián tiếp, gần
gũi hoặc xa xôi, mạnh mẽ hoặc yếu ớt. •
Mối liên hệ giữa các sự vật, hiện tượng có tính chất khách quan: Mối liên
hệ này không phụ thuộc vào ý thức của con người mà do chính bản chất
của các sự vật, hiện tượng quy định. •
Mối liên hệ giữa các sự vật, hiện tượng có tính chất đa dạng, phong phú:
Có rất nhiều loại mối liên hệ khác nhau, như mối liên hệ nhân quả, mối
liên hệ tương tác, mối liên hệ cộng tác, mối liên hệ đối lập,... •
Mức độ tác động của các mối liên hệ giữa các sự vật, hiện tượng là khác
nhau: Có những mối liên hệ đóng vai trò chủ yếu, quyết định, có những
mối liên hệ đóng vai trò thứ yếu, phụ trợ. •
Mối liên hệ giữa các sự vật, hiện tượng luôn vận động và phát triển: Mối
liên hệ này không ngừng thay đổi, biến đổi theo thời gian và không gian. 2.
Khái niệm phát triển:
Phát triển là một quá trình vận động tiến lên từ thấp đến cao, từ chưa hoàn
thiện đến hoàn thiện hơn về mọi mặt. Quá trình vận động đó diễn ra vừa dần
dần, vừa nhảy vọt để đưa tới sự ra đời của cái mới thay thế cái cũ.
Đặc điểm của phát triển: •
Tính tất yếu: Phát triển là quy luật chung của mọi vật chất, là sự vận động
tiến lên từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ chưa hoàn thiện đến hoàn thiện hơn. •
Tính khách quan: Phát triển không phụ thuộc vào ý thức của con người
mà do chính bản chất của các sự vật, hiện tượng quy định. •
Tính phức tạp: Phát triển là một quá trình vận động có nhiều yếu tố tác
động, ảnh hưởng lẫn nhau, diễn ra theo nhiều hình thức, phương thức khác nhau. •
Tính không ngừng: Phát triển là một quá trình vận động không ngừng
nghỉ, không có điểm dừng.
Ví dụ về phát triển: lOMoAR cPSD| 61601492 •
Phát triển của con người: Từ vượn người đến con người hiện đại, con
người đã trải qua quá trình tiến hóa lâu dài, không ngừng phát triển về
thể chất, trí tuệ và tinh thần. •
Phát triển của khoa học kỹ thuật: Từ những công cụ thô sơ ban đầu, con
người đã sáng tạo ra những máy móc, thiết bị hiện đại, giúp nâng cao năng
suất lao động và chất lượng cuộc sống. •
Phát triển của xã hội: Từ xã hội nguyên thủy, con người đã trải qua nhiều
giai đoạn phát triển khác nhau, từ xã hội nô lệ, xã hội phong kiến, xã hội
tư bản đến xã hội xã hội chủ nghĩa.
Nguyên lý về phát triển: •
Phát triển là từ nội dung đến hình thức: Nội dung là yếu tố quyết định,
hình thức là yếu tố thể hiện nội dung. •
Phát triển là từ lượng đến chất: Khi lượng tích lũy đến một mức độ nhất
định sẽ dẫn đến thay đổi về chất. •
Phát triển là từ thấp đến cao: Phát triển diễn ra theo hướng từ đơn giản
đến phức tạp, từ chưa hoàn thiện đến hoàn thiện hơn. •
Phát triển là từ bên trong ra bên ngoài: Phát triển bắt nguồn từ những
mâu thuẫn bên trong sự vật, hiện tượng, sau đó tác động ra bên ngoài. •
Phát triển là sự thống nhất giữa tiến bộ và lùi bước: Phát triển là một
quá trình vận động có tính chất phức tạp, trong đó có sự đan xen giữa tiến bộ và lùi bước.
B, Phân tích tính chất của sự phát triển
Sự phát triển là một quá trình vận động khách quan, tất yếu của mọi vật chất
trong vũ trụ, bao gồm cả thế giới tự nhiên và xã hội. Nó mang tính phổ biến, diễn
ra ở mọi nơi, mọi lúc, với mọi sự vật, hiện tượng.
Tính chất cơ bản của sự phát triển: 1. Tính khách quan: •
Phát triển không phụ thuộc vào ý thức của con người mà do chính bản
chất của các sự vật, hiện tượng quy định. •
Nguồn gốc của sự phát triển nằm trong chính bản thân sự vật, hiện tượng,
là do những mâu thuẫn nội tại thúc đẩy sự vật, hiện tượng vận động và thay đổi. •
Ví dụ: Trái Đất tự quay quanh trục và quanh Mặt Trời là do quy luật vật lý
chi phối, không phụ thuộc vào ý thức của con người. 2. Tính tất yếu: lOMoAR cPSD| 61601492 •
Phát triển là quy luật chung của mọi vật chất, là sự vận động tiến lên từ
thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ chưa hoàn thiện đến hoàn thiện hơn. •
Phát triển diễn ra theo những quy luật nhất định, không thể đảo ngược. •
Ví dụ: Sự tiến hóa của con người từ vượn người đến con người hiện đại là
một quá trình tất yếu, không thể đảo ngược. 3. Tính phức tạp: •
Phát triển là một quá trình vận động có nhiều yếu tố tác động, ảnh hưởng
lẫn nhau, diễn ra theo nhiều hình thức, phương thức khác nhau. •
Trong quá trình phát triển, có sự đan xen giữa các yếu tố tiến bộ và lùi
bước, giữa các yếu tố thuận lợi và khó khăn, giữa các yếu tố nội sinh và ngoại sinh. •
Ví dụ: Phát triển kinh tế - xã hội của một quốc gia chịu tác động của nhiều
yếu tố như điều kiện tự nhiên, trình độ khoa học kỹ thuật, chất lượng
nguồn nhân lực, chính sách của nhà nước,...
4. Tính không ngừng: •
Phát triển là một quá trình vận động không ngừng nghỉ, không có điểm dừng. •
Sự vật, hiện tượng không ngừng vận động, thay đổi, phát triển từ hình
thức thấp đến hình thức cao hơn. •
Ví dụ: Xã hội loài người luôn vận động từ xã hội nguyên thủy đến xã hội
nô lệ, xã hội phong kiến, xã hội tư bản và xã hội xã hội chủ nghĩa.
5. Tính thống nhất giữa tiến bộ và lùi bước: •
Phát triển là một quá trình vận động có tính chất phức tạp, trong đó có sự
đan xen giữa tiến bộ và lùi bước. •
Tiến bộ là sự thay đổi theo hướng tích cực, dẫn đến sự hoàn thiện hơn về mọi mặt. •
Lùi bước là sự thay đổi theo hướng tiêu cực, dẫn đến sự thoái hóa, sa sút. •
Ví dụ: Trong quá trình phát triển của một quốc gia, có thể có những giai
đoạn đất nước phát triển mạnh mẽ, nhưng cũng có thể có những giai đoạn
đất nước gặp khó khăn, khủng hoảng.