TRONG KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP | Lịch Sử Đảng Cộng Sản Việt Nam | Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố HCM

Trong khóa học "Lịch Sử Đảng Cộng sản Việt Nam" tại Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, chúng ta tập trung vào thời kỳ kháng chiến chống Pháp, một giai đoạn quan trọng trong lịch sử đấu tranh của Đảng và dân tộc Việt Nam. Trong giai đoạn này, Đảng Cộng sản Việt Nam đã đóng vai trò lãnh đạo quan trọng, động viên và hợp nhất nhân dân trong cuộc chiến tranh giành độc lập và tự do quốc gia. Sinh viên sẽ được tìm hiểu về các chiến lược, chiến thuật, nhân vật và sự kiện quan trọng trong cuộc kháng chiến, đồng thời hiểu rõ hơn về vai trò và đóng góp của Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc thắng lợi trước thế lực thực dân Pháp. Mục tiêu của chúng ta là truyền đạt và thấu hiểu sâu hơn về sự kiện lịch sử này và tôn vinh tinh thần đoàn kết và chiến đấu của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến.

47 24 lượt tải Tải xuống

Chia sẻ Báo cáo tài liệu

TÀI LIỆU ÔN TẬP LỊCH SỬ ĐẢNG

TRONG KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP

Câu hỏi : .Phân tích yếu tố thời cơ trong đường lối giành chính quyền của ĐCSĐD (1939 - 1945)

liên hệ với việc nắm bắt thời cơ hiện nay của Việt Nam?

74 năm trước, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh,

dân tộc Việt Nam đã thực hiện thành công Cách mạng Tháng Tám, đánh đổ thực dân, phong

kiến; thành lập nên Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Một trong những yếu tố góp phần

làm nên thắng lợi to lớn là bài học về chớp thời cơ và vận dụng đúng thời cơ cách mạng.

Thứ nhất là từ sự kiện ngày 12/8/1946, sau khi nhận được tin phát xít Nhật Bản bị thua

to trên hầu khắp các chiến trường châu Á - Thái Bình Dương trong thế chiến II, nên phải gửi

công hàm cho các nước Đồng minh đề nghị ngừng bắn. Bằng nhãn quan chính trị nhạy bén, tầm

nhìn chiến lược, nắm bắt thời cuộc kịp thời, Hồ Chí Minh và Ban Thường vụ Trung ương Đảng

đã nhóm họp ngay tại Tân Trào để quyết định Tổng khởi nghĩa vũ trang trong cả nước. Ngay

sau cuộc họp, “Mệnh lệnh khởi nghĩa” đã được phát ra.

Chiều tối ngày hôm sau, 13/8/1945, Ban Thường vụ Trung ương Đảng nhận được thêm một

tin rất quan trọng, đó là phát xít Nhật đã bại trận và chuẩn bị đầu hàng quân Đồng minh. Ngay lập

tức, Trung ương Đảng và Tổng bộ Việt Minh đã thành lập Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc; đồng thời

soạn thảo “Quân lệnh số 1” và được phát đi ngay, hạ lệnh Tổng khởi nghĩa trên toàn quốc.

Ngày 14/8/1945, sau khi nghe tin Mỹ ném bom nguyên tử xuống thành phố Hirôsima của

Nhật Bản, Hội nghị toàn quốc của Đảng tại Tân Trào nhận định: “Cơ hội rất tốt cho ta giành

quyền độc lập đã tới”. Trên cơ sở đó, đồng chí Hồ Chí Minh đã chỉ thị: “Chúng ta cần tranh thủ

từng giây, từng phút. Tình hình sẽ chuyển biến nhanh chóng. Không thể để lỡ cơ hội”.

Tại sao lại phải tiến hành Tổng khởi nghĩa ngay lúc đó là vì đồng chí Hồ Chí Minh và

Trung ương Đảng đã nhận định và nắm bắt được tình hình có sự chuyển biến nhanh chóng:

phát xít Nhật đã chết gục theo phát xít Đức; quân đội Nhật đã và đang tan rã, bị tước vũ khí

trên khắp các chiến trường; quân Đồng minh sắp kéo vào Đông Dương. Vì vậy nếu không khởi

nghĩa giành chính quyền từ tay quân Nhật, mà để đến khi quân Đồng minh kéo vào nhận bàn

giao chính quyền từ tay quân Nhật, thì nhân dân ta không thể tiến hành khởi nghĩa được nữa,

vì lúc này Việt Minh đang cùng phe với quân Đồng minh.

Thứ hai, sự kiện Chính phủ cách mạng lâm thời yêu cầu vua Bảo Đại thoái vị và tiếp

nhận sự thoái vị của nhà vua (ngày 30/8/1945 tại Huế) cũng là việc lực lượng cách mạng đã chớp

thời cơ, tranh thủ thời cơ và vận dụng đúng thời cơ. Việc vua Bảo Đại thoái vị đánh dấu sự sụp

đổ của chính quyền phong kiến; đồng thời triệt tiêu một đầu mối quan trọng mà các thế lực đế

quốc, phản động muốn duy trì, sử dụng để mưu toan chống phá chính quyền cách mạng, đặt lại

ách thống trị trên đất nước ta.

Thứ ba, sự kiện ngày 2/9/1945 tại vườn hoa Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản “Tuyên

ngôn Độc lập” tuyên bố với toàn thể nhân dân Việt Nam và với thế giới: Nước Việt Nam Dân chủ

Cộng hòa, độc lập và tự do đã ra đời; Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa

cũng đã chính thức ra mắt trước quốc dân đồng bào. Nếu chậm trễ không tuyên bố độc lập, chủ

quyền trước khi quân Đồng minh tiến vào thì dù có cướp được chính quyền cũng phải bàn giao lại

cho quân Đồng minh tiếp quản. Vì vậy, việc Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục chớp thời cơ, khẩn

trương chỉ đạo sớm tiến hành tổ chức Lễ Độc lập liền sau khi cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng

Tháng Tám thành công trên cả nước chính là nhằm ngay lập tức khẳng định chủ quyền của nhân

dân Việt Nam trước các thế lực đế quốc, phản động đội lốt dưới danh nghĩa quân Đồng minh.

Có thể khẳng định, thành công lớn nhất của nghệ thuật khởi nghĩa trong Cách mạng Tháng

Tám: Ðảng ta đã chọn đúng thời cơ "nổ ra đúng lúc". Ðó là lúc 16 nghìn quân Anh chưa vào miền

nam và 200 nghìn quân Tưởng chưa vào miền bắc để giải giáp quân Nhật; cũng là lúc quân Nhật bại

lOMoARcPSD| 41487147

trận mất tinh thần, ngồi chờ Ðồng minh đến tước vũ khí; ngụy quyền tay sai bỏ trốn hoặc đầu

hàng chính quyền cách mạng. Chọn đúng thời cơ là một khoa học, là một nghệ thuật, nhờ thế

sức mạnh của toàn dân ta được nhân lên gấp bội, tiến tới khởi nghĩa giành chính quyền trong cả

nước một cách nhanh, gọn, không đổ máu và thành công triệt để.

Thành công của Cách mạng Tháng Tám 1945 chứng tỏ, Ðảng ta, đứng đầu là Chủ tịch

Hồ Chí Minh có tầm nhìn vượt trước thời gian, xác định đúng thời cơ, cho nên đã chuẩn bị tốt

lực lượng, sẵn sàng chủ động, chớp thời cơ lãnh đạo nhân dân ta đứng lên tổng khởi nghĩa

giành thắng lợi. Ðây là sự vận dụng sáng tạo quy luật vận động phát triển của khởi nghĩa và

cách mạng, khôn khéo trong nghệ thuật chỉ đạo chớp thời cơ, giành thắng lợi.

Hiện nay:

Thời gian qua, toàn cầu hóa và xu hướng hội nhập quốc tế là một diễn biến khách quan

mang tính tất yếu. Đảng ta đã biến nó thành cơ hội khi chuẩn bị một tâm thế sẵn sàng hội nhập,

bắt đầu từ kinh tế, rồi dần là văn hóa, thể thao… cho đến chính trị. Việt Nam đã gia nhập

ASEAN, trở thành thành viên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), ứng cử Ủy viên không

thường trực Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc… Vị thế, vai trò và uy tín của nước ta trên trường

quốc tế ngày càng được nâng cao.

Hiện nay, dịch Covid-19 đã và đang gây nhiều thiệt hại cho nền kinh tế thế giới nhưng

cũng có thể tạo ra một số cơ hội. Cùng với sự tác động của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung,

nhiều nhà đầu tư nước ngoài đã có sự chuyển dịch địa bàn đầu tư và quy mô đầu tư, họ đã và

đang chọn điểm đến là Việt Nam. Nước ta có thể nắm bắt cơ hội này để thúc đẩy phát triển đất

nước trên tinh thần chuẩn bị các điều kiện cần thiết và hấp dẫn để “lót ổ đón đại bàng” như

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo.

Câu hỏi : Vì sao nói ĐCSVN ra đời là một tất yếu? phân tích sự sáng tạo của ĐCS trong cương

lĩnh đầu tiên ?

Trong cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã thể hiện rõ

nét và sinh động về tinh thần độc lập tự chủ sáng tạo trong việc vận dụng CNMácLN, truyền

thống dân tộc, kinh nghiệm của nước ngoài một cách nhuần nhuyễn vào thực tiễn VN, đáp ứng

yêu cầu của sự nghiệp cách mạng đặt ra và được thể hiện ngay trong Cương lĩnh chính trị đầu

tiên của Đảng ta, thông qua tại Hội nghị thành lập ĐCSVN (từ ngày 3-7/2/1930).

Ngay từ khi Đảng CSVN mới thành lập, trong Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng

đã chỉ ra phương hướng cơ bản của cách mạng VN, đặt nền móng cho việc xác định lý luận,

đường lối, phương pháp cách mạng và những nguyên tắc chủ yếu để xây dựng chính đảng kiểu

mới của giai cấp công nhân VN.

Tuy hết sức ngắn gọn, vắn tắt nhưng CLCT đầu tiên của Đảng đã kết hợp nhuần nhuyễn quan

điểm dân tộc và giai cấp, thấm đượm tính dân tộc và thời đại với những luận điểm sau nổi bật. Một là,

cách mạng VN phải là cách mạng tư sản dân quyền và thổ địa cách mạng để tiến lên xã hội cộng sản.

(Thực chất đó là một cuộc cách mạng có 2 giai đoạn : giai đoạn thứ nhất đó là cuộc cách mạng giải phóng

dân tộc, giai đoạn thứ hai là sau khi giành được thắng lợi sẽ chuyển sang làm cách mạng xã hội chủ nghĩa

để tiến tới xã hội cộng sản.)Hai là, trong cách mạng tư sản dân quyền có hai nhiệm vụ chiến lược là chống

đế quốc và chống phong kiến. (Hai nhiệm vụ này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, phải được tiến hành

khắng khít không tách rời nhau nhưng trong đó nhiệm vụ chống đế quốc và tay sai (phản đế) phải đặt lên

hàng đầu.) Ba là, xác định lực lượng cách mạng, bao gồm : giai cấp công - nông là gốc, những người yêu

nước trong các giai cấp khác là đồng minh của cách mạng.( Đảng phải vận động, thu phục giai cấp mình

để lãnh đạo dân chúng, dựa hẳn vào dân cày nghèo, liên lạc với trung nông. Lực lượng cách mạng bao

gồm : thứ nhất là giai cấp công - nông là gốc, là động lực của cách mạng, thứ hai là những người yêu

nước trong các giai cấp khác là đồng minh của cách mạng.) Bốn là, lãnh đạo cách mạng là giai cấp công

nhân thông qua đội tiên phong của giai cấp là Đảng Cộng sản Việt Nam. Năm là, về phương pháp cách

mạng, Đảng chủ trương phải giành chính quyền bằng

lOMoARcPSD| 41487147

bạo lực cách mạng. Sáu là, cách mạng Việt Nam đoàn kết với giai cấp vô sản và các dân tộc

thuộc địa trên thế giới để chống chủ nghĩa đế quốc. Cách mạng Việt Nam là một bộ phận của

cách mạng thế giới.

Từ những nội dung cơ bản trên, Đảng đã thể hiện trình độ tư duy sâu sắc và sáng tạo:

vừa vận dụng đúng đắn chủ nghĩa Mác-Lênin vào cách mạng Việt Nam, vừa đáp ứng chính xác

những yêu cầu khách quan của xã hội Việt Nam lúc bấy giờ.

Sáng tạo trong vấn đề dân tộc, xác định thái độ với các giai cấp, liên minh giai cấp và đoàn

kết toàn dân tộc. Nguyễn Ái Quốc đã vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác -Lênin vào hoàn cảnh Việt

Nam, xác định rõ chủ trương "Làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã

hội cộng sản". Cuộc cách mạng này đánh đổ thực dân Pháp và bọn phong kiến, làm cho nước Nam

được hoàn toàn độc lập, nhân dân được các quyền dân chủ, tự do, hạnh phúc. Đó chính là tư tưởng

độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, xuyên suốt các chủ trương đường lối cách mạng Việt

Nam từ khi Đảng ta ra đời đến nay. Trong tư tưởng lớn đó, sáng tạo của Nguyễn Ái Quốc là ở chỗ:

xác định độc lập dân tộc là mục tiêu cốt tử, trực tiếp trước mắt, là tiền đề, điều kiện để tiến lên chủ

nghĩa xã hội. Giai đoạn đầu của tiến trình cách mạng Việt Nam là cuộc cách mạng dân tộc dân chủ

nhân dân. Sáng tạo của Nguyễn Ái Quốc là ở chỗ quan niệm lực lượng cách mạng ở nước ta là toàn

thể nhân dân. Như vậy, Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đầu tiên trong Đảng ta nêu ra tư tưởng cần

xây dựng liên minh Công-Nông-Trí dưới sự lãnh đạo của Đảng làm nòng cốt cho lực lượng cách

mạng Việt Nam bao gồm tất cả các tầng lớp nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Nguyễn Ái Quốc đánh giá đúng tầm quan trọng của nhân tố dân tộc trong cách mạng

giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa, phụ thuộc, nêu ra chủ trương đoàn kết tất cả các tầng

lớp nhân dân có thể đoàn kết được, có thể tạo nên sức mạnh đánh đổ đế quốc và phong kiến.

1. Mối quan hệ giữa đường lối kháng chiến và xây dựng giai đoạn mới giai đoạn 45-54 ? GT/T-

145

Phương châm tiến hành kháng chiến: Tiến hành cuộc chiến tranh nhân dân, thực hiện

kháng chiến toàn dân, toàn diện, lâu dài, dựa vào sức mình là chính.Đảng ta áp dụng phương châm

này không chỉ trong công cuộc kháng chiến chống giặc bảo vệ độc lập dân tộc mà còn trong cả giai

đoạn xây dựng chế độ mới, là xây dựng căn cứ địa cho Cách mạng. Chính vì vậy mà giữa đường lối

kháng chiến và việc xây dựng chế độ mới có mối quan hệ song hành và chặt chẽ với nhau.

Trước tiên về đường lối kháng chiến, xuất phát từ tình hình thực tiễn đất nước cuối T10/1946,

tình hình chiến sự ở Việt Nam ngày càng căng thẳng, nguy cơ một cuộc chiến chiến tranh giữa Việt Nam

và Pháp tăng dân. Đảng, Chính phủ, quân đội và nhân dân Việt Nam kiên trì thực hiện chủ trương hòa

hoãn và bày tỏ thiện chí hòa bình, nhân nhượng nhằm tìm kiếm con đường hòa bình, bảo vệ, giữ gìn toàn

vẹn nền độc lập, tự do của Việt Nam. Tuy vậy “Chúng ta muốn hòa bình, chúng ta phải nhân nhượng.

Nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cướp nước ta lần

nữa! Trước tình hình đó “Đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp của Đảng ta được hình thành và

phát triển qua thực tiễn cách mạng Việt Nam. Với nội dung cơ bản của đường lối là dựa trên sức mạnh

toàn dân, tiến hành kháng chiến toàn dân, toàn diện lâu dài dựa vào sức mình là chính. Cùng với đo slaf

mục tiêu của kháng chiến là kế tục và phát triển sự nghiệp Cách mạng Tháng Tám, "Đánh thực dân

Pháp xâm lược; giành thống nhất và độc lập". Cuộc kháng chiến của dân tộc ta là một cuộc chiến tranh

cách mạng của nhân dân, chiến tranh chính nghĩa. Nó có tính chất toàn dân, toàn diện và lâu dài. Nó là

một cuộc chiến tranh tiến bộ vì tự do, độc lập, dân chủ và hòa bình.

Xuất phát từ lòng tin vào sức mạnh của nhân dân - có dân là có tất cả, Chủ tịch Hồ Chí Minh

nhấn mạnh, phải dựa vào dân, khơi nguồn sức mạnh, sức sáng tạo của nhân dân. Người giải thích, toàn

dân kháng chiến chính là: "Bất kì đàn ông đàn bà không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc, bất kỳ người

già, người trẻ. Hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp", thực hiện mỗi người dân là

một chiến sĩ, mỗi làng xóm là một pháo đài, mỗi đường phố là một mặt trận. Trong công cuộc xây dựng

chế độ mới, toàn thể nhân dân chính là nguồn lực chính để thay đổi đất nước, tất cả

lOMoARcPSD| 41487147

mọi người cùng nhau góp sức. Bất kì người dân, không phân biệt văn hóa, vùng miền, tôn giáo , tuổi

tác…đều có thể đóng góp công sức làm nên sức mạnh tập thể đất nước, thay đổi bộ mặt nước nhà.

Về đường lối kháng chiến toàn diện là đánh địch về mọi mặt: chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa,

ngoại giao. Về chính trị: Thực hiện đoàn kết toàn dân, tăng cường xây dựng Đảng, chính quyền, các đoàn

thể nhân dân; đoàn kết với Miên, Lào và các dân tộc yêu chuộng tự do, hòa bình. Về quân sự: Thực hiện

vũ trang toàn dân, tiêu diệt địch… Về kinh tế: xây dựng kinh tế tự cung tự túc, tập trung phát triển nông

nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp và công nghiệp quốc phòng.Về văn hóa: Xóa bỏ văn hóa thực

dân, phong kiến, xây dựng nền văn hóa dân chủ mới.Về ngoại giao: thêm bạn bớt thù

, biểu dương thực lực. Trong công cuộc xây dựng chế độ mới, Đảng ta chủ trương xây dựng

toàn diện, mọi mặt. Đó là sự thay đổi và xây dựng trên mọi bình diện và lĩnh vực đời sống: kinh

tế, chính trị, văn hóa, quân sự, ngoại giao…Chỉ có sự tập trung xây dựng toàn diện, đồng đều

mới đưa đất nước tiến lên chế độ mới với sự phát triển nhanh chóng và hợp lý.

Việc thực hiện đường lối kháng chiến lâu dài là tư tưởng chỉ đạo chiến lược của Đảng. Trường kỳ

kháng chiến là quá trình vừa đánh tiêu hao lực lượng địch, vừa xây dựng và phát triển lực lượng ta

để chống âm đánh nhanh, thắng nhanh của Pháp; để chuyển hóa tương quan lực lượng

đánh thắng địch; để củng cố hậu phương vững chắc. Điều này càng được áp dụng vào

trong công cuộc xây dựng chế độ mới. Toàn dân ra sức xây dựng chế độ dân chủ nhân

dân với tâm thế kĩ lưỡng, cẩn thận và đúng đắn nên không thể hoàn thành trong thời

gian ngắn mà phải tiến hành lâu dài, có đường lối xây dựng cụ thể.

Phương châm kháng chiến dựa vào sức mình là chính. Là sự kế thừa tư tưởng chiến lược

trong chỉ đạo sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc giành chính quyền của lãnh tụ Hồ Chí Minh.

Phải lấy nguồn nội lực của dân tộc, phát huy sức mạnh vật chất, tinh thần của nhân dân làm chỗ

dựa chủ yếu của cuộc chiến tranh nhân dân. Còn với công cuộc xây dựng chế độ mới thì phương

châm này nghĩa là “Phải tự cấp, tự túc về mọi mặt". Nhân dân ta phải đồng sức đồng lòng thi đua

sản xuất, huy động hết sức người, sức của để xây dựng cơ sở vững chắc cho nền công nghiệp, nông

nghiệp. Chỉ có lao động mới tạo ra của cải vật chất. Vì ta bị bao vây bốn phía, chưa được nước nào

giúp đỡ nên phải tự lực cánh sinh, kháng chiến dựa vào ý chí và sức mạnh nước nhà. Khi nào có

điều kiện ta sẽ tranh thủ sự giúp đỡ của các nước, song lúc đó cũng không được ỷ lại.

Như vậy qua đó có thể thấy được được mối quan hệ mật thiết, gắn bó giữa đường lối kháng

chiến và xây dựng chế độ mới. Dù cho nhiệm vụ chiến lược khác nhau song đường lối và xây dựng

chế độ mới đều phải dựa trên phương châm “Toàn dân, toàn diện, trường kỳ, kháng chiến” để có

thể giành được những thắng lợi nhất định trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.

2. Vì sao nói sau CMT8 thì Việt Nam rơi vào tình thế ngàn cân treo sợi tóc ? - GT/T-129

Sau ngày tuyên bố độc lập lịch sử Việt Nam bước sang chặng đường mới với nhiều

thuận lợi căn bản và đi kèm với đó là những khó khăn. Và những khó khăn chồng chất ấy đã

đẩy Việt Nam rơi vào tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời

(nay là Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam) đã tác động, cỗ vũ mạnh mẽ phong trào đấu

tranh giải phóng dân tộc của các nước thuộc địa; làm cho các thế lực đế quốc và bọn phản động

quốc tế hết sức lo sợ, chúng tìm mọi cách chống phá phòng thủ tiêu Nhà nước công nông đầu

tiên ở Đông Nam Á. Mỹ công khai ủng hộ, giúp đỡ Pháp quay trở lại xâm lược Việt Nam và

Đông Dương. Anh cũng ra sức ủng hộ Pháp tái chiếm Đông Dương.

_ Đối nội :

Ở trong nước, hệ thống chính quyền cách mạng mới được thiết lập, còn rất non trẻ, thiếu thốn,

yếu kém về nhiều mặt. Cùng với đó là những hậu quả của chế độ cũ để lại hết sức nặng nề. Nhà nước Việt

Nam Dân chủ Cộng Hòa tiếp tục quản một nền kinh tế xơ xác, tiêu điều, công nghiệp đình đốn, nông

nghiệp bị hoang hóa, 50% ruộng đất bị bỏ hoang, nền tài chính, ngân khố kiệt quệ, kho bạc trống

lOMoARcPSD| 41487147

rỗng, các hủ tục lạc hậu, thói hư, tật xấu, tệ nạn xã hội chưa được khắc phục, 95% dân số thất học, mù

chữ, nạn đói cuối năm 1944, đầu năm 1945 làm cho 2 triệu người dân chết đói. Thách thức lớn nhất,

nghiêm trọng nhất lúc này là âm mưu quay trở lại thống trị thị trường Việt Nam một lần nữa của thực

dân Pháp. Ngày 2/9/1945, quân Pháp đã trắng trợn gây hấn cho nổ súng vào những người tham gia

mittinh mừng ngày độc lập ở Sài Gòn - Chợ Lớn.

_ Đối ngoại :

Trên thế giới, phe đế quốc chủ nghĩa nuôi dưỡng âm mưu mới “chia lại hệ thống thuộc

địa thế giới”, ra sức tấn công, đàn áp phong trào cách mạng thế giới, trong đó có cách mạng

Việt Nam. Do lợi ích cục bộ của mình, các nước lớn không có nước nào ủng hộ độc lập và công

nhận địa vị pháp lý của Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Việt Nam vẫn còn nằm trong

vòng vây của chủ nghĩa đế quốc, bị bao vây cách biệt hoàn toàn với thế giới bên ngoài. Cách

mạng ba nước Đông Dương nói chung, cách mạng Việt Nam nói riêng phải đương đầu với nhiều

bất lợi, khó khăn, thử thách hết sức to lớn và rất nghiêm trọng.

Trên thực tế, chính quyền cách mạng non trẻ của ta phái đối phó với muôn vàn khó khăn,

đứng trước tình thế ngàn cân treo sợi tóc. Từ tháng 9/1945, theo thỏa thuận của phe Đồng minh 2

vạn quân đội Anh - Ấn đổ bộ vào Sài Gòn để làm nhiệm vụ giải giáp quân đội Nhật thua trận ở phía

Nam Việt Nam. Quân đội Anh đã trực tiếp bảo trợ, sử dụng đội quân của Nhật giúp sức quân Pháp

ngang nhiên nổ súng gây hấn đánh chiếm Sài Gòn - Chợ Lớn (Nam Bộ) và rạng sáng ngày 23/9/1945

mở đầu cho công cuộc chiến tranh xâm lược lần thứ hai của thực dân Pháp ở Việt Nam.

Ở phía Bắc vĩ tuyến 16, cuối tháng 8/1945, hơn 20 vạn quân đội của Tưởng Giới Thạch

(Trung Hoa dân quốc) kéo vào Việt Nam dưới sự bảo trợ và ủng hộ của Mỹ với danh nghĩa

quân đội đồng minh vào giải giáp quân đội Nhật , kéo theo là lực lượng tay sai Việt Quốc, Việt

Cách . Trong khi đó , trên đất nước Việt Nam vẫn còn 6 vạn quân Nhật chưa được giải giáp.

Trước tình thế đó, việc củng cố chính quyền bài trừ nội phản là ưu tiên hàng đầu. Đảng và Chủ

tịch Hồ Chí Minh đã tìm ra biện pháp đấu tranh mềm dẻo nhằm duy trì hòa bình, giữ vững độc lập dân

tộc, thống nhất đất nước theo phương châm “dĩ bất biến, ứng vạn biến”, để tranh thủ thời gian củng cố

lực lượng cách mạng, tránh đối phó với cùng lúc nhiều kẻ thù. Chúng ta đã chủ động đàm phán với Pháp

để tránh cuộc chiến tranh, giữ hòa bình cho cả hai dân tộc, giữ độc lập cho Tổ quốc (Hiệp định Sơ bộ -

1946, Tạm ước - 1946). Chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới. Vậy là kẻ thù đã đặt

dân tộc Việt Nam trước 2 con đường: một là khoanh tay, cúi đầu trở lại làm nô lệ; hai là đấu tranh đến

cùng để giành lấy tự do và độc lập. Tình thế đó, buộc Đảng, Chính phủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân

dân ta không có lựa chọn nào hơn là cầm vũ khí, đứng lên chiến đấu.

Như vậy qua đó có thể thấy tình hình đó đã đặt nền độc lập và chính quyền cách mạng

non trẻ của Việt nam trước tình thế “ngàn cân treo sợi tóc” cùng một lúc chúng ta phải đối phó

với giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm (thù trong , giặc ngoài).

TRONG KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ

3. Trình bày và phân tích chiến lược tiến công của Đảng trong giai đoạn 59-64? GT/T-193 Trong giai

đoạn 1959-1964, để phù hợp với tình hình đất nước, vừa phù hợp với xu thế chung

của thời đại, yêu cầu bức thiết đặt ra cho Đảng ta là phải đề ra được đường lối đúng đắn, hợp lí. Trải qua

nhiều lần nhóm họp tại các Hội nghị, Tháng 1-1959 tại Hội nghị Trung ương lần thứ 15, Ban Chấp hành

Trung ương đã ra nghị quyết về cách mạng miền Nam. Trung ương Đảng nhận định: "Hiện nay, cách

mạng Việt Nam do Đảng ta lãnh đạo bao gồm hai nhiệm vụ chiến lược: cách mạng xã hội chủ nghĩa ở

miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam. Hai nhiệm vụ chiến lược đó tuy tính chất

khác nhau, nhưng quan hệ hữu cơ với nhau... nhằm phương hướng chung là giữ vững hòa bình, thực hiện

thống nhất nước nhà, tạo điều kiện thuận lợi để đưa cả nước Việt Nam tiến lên chủ nghĩa xã hội". Nghị

quyết xác định con đường phát triển của cách mạng miền Nam là bạo lực cách mạng thay vì chỉ đấu

tranh dân chủ và chính trị như trước đó, chuyển từ giữ gìn lực lượng sáng thế tiến công. Nghị quyết Hội

nghị Trung ương lần thứ 15 có ý nghĩa lịch sử to lớn, chẳng những đã mở

lOMoARcPSD| 41487147

đường cho cách mạng miền Nam tiến lên, mà còn thể hiện rõ bản lĩnh độc lập tự chủ, sáng tạo

của Đảng ta trong những năm tháng khó khăn của cách mạng. Đến tháng 9/1960, đại hội đại

biểu toàn quốc lần thứ 3 của Đảng họp tại Hà Nội. Tròn diễn văn khai mạc CTHCM nêu rõ

“Đại hội lần này là Đại hội xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh hòa bình thống

nhất nước nhà”. Cách mạng miền Bắc và cách mạng miền Nam tuy thuộc hai chiến lược khác

nhau, có mục tiêu cụ thể riêng. Song trước mắt hướng vào mục tiêu chung là giải phóng miền

Nam, hòa bình thống nhất nước nhà.

Một là, đẩy mạnh cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc. Cách mạng miền Bắc có nhiệm

vụ xây dựng tiềm lực, bảo vệ căn cứ địa của cả nước và hậu thuẫn cho cách mạng Nam, chuẩn bị cho

cả nước tiến lên xã hội chủ nghĩa. Tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc là củng cố và

phát huy thắng lợi đã giành được, là xây dựng cơ sở vững chắc để thực hiện thống nhất nước nhà.

Miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội một mặt là vì mục đích nâng cao không ngừng đời sống của nhân

dân miền Bắc; đoàn kết dân tộc, phát huy truyền thống yêu nước, lao động cần cù của nhân dân.

Mặt khác là tích cực gánh vác phần trách nhiệm đối với phong trào cách mạng của cả nước. Kinh tế,

văn hoá miền Bắc ngày càng phát triển, đời sống nhân dân miền Bắc ngày càng được cải thiện, lực

lượng quốc phòng của miền Bắc ngày càng được vững mạnh thì sẽ tăng thêm sức mạnh của cách

mạng và uy thế chính trị của nhân dân ta, tăng thêm tin tưởng và tính tích cực cách mạng của đồng

bào miền Nam trong cuộc đấu tranh chống Mỹ.

Hai là, tiến hành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam. Tiếp tục cách mạng

dân tộc dân chủ nhân dân, đánh đổ chế độ đế quốc và nửa phong kiến ở miền Nam để thực hiện

thống nhất nước nhà. Cách mạng miền Nam giữ vai trò quyết định trực tiếp đối với sự nghiệp

giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai, thực hiện hòa bình

thống nhất nước nhà. Cách mạng ở miền Nam hiện nay đang tiếp tục phát huy ý chí quật

cường, truyền thống bất khuất của cả dân tộc Việt Nam. Phong trào yêu nước của nhân dân

miền Nam càng được giữ vững và phát triển thì một mặt càng tăng cường lực lượng cách mạng

để đánh bại chính sách nô dịch, gây chiến và chia cắt của Mỹ - Diệm, đi đến đánh đổ sự thống

trị tàn khốc của chúng, thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà trên cơ sở độc lập và dân chủ.

Muốn thống nhất nước nhà cần phải xây dựng củng cố và phát triển lực lượng để hoàn

thành nhiệm vụ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước dựa trên cơ sở miền Bắc

tiến lên chủ nghĩa xã hội, đồng thời giữ vững và đẩy mạnh phong trào cách mạng ở miền Nam.

Quá trình hoàn thành nhiệm vụ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước là quá

trình tích cực phát huy tính hơn hẳn của chế độ xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, đồng thời cũng là

quá trình tập hợp rộng rãi mọi lực lượng yêu nước, tiến bộ ở miền Nam để đấu tranh chống Mỹ

- Diệm, tiến lên làm thất bại các chính sách của đế quốc Mỹ, đánh đổ tập đoàn thống trị Ngô

Đình Diệm, tạo điều kiện thuận lợi nhất để hoà bình thống nhất nước nhà.

Như vậy qua đó có thể thấy được đường lối chiến lược chung của cách mạng Việt Nam giai

đoạn 1959-1964. Tiến hành đồng thời và kết hợp chặt chẽ hai chiến lược cách mạng khác nhau ở hai

miền. Đó chính là đường lối giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội vừa phù hợp với

tình hình miền Bắc vừa phù hợp với miền Nam vừa phù hợp với cả nước Việt Nam cũng như tình

hình quốc tế nên đã phát huy được hết sức mạnh của hậu phương và tuyền tuyến.

4. Anh chị hãy giải thích vai trò của Nghị quyết Trung Ương 15 năm 1959 ? GT/T-

191 _ Nghị quyết Trung ương 15 năm 1959:

Tháng 1-1959, Ban Chấp hành Trung ương Ðảng họp Hội nghị (mở rộng) lần thứ 15, đã xác định

con đường phát triển của cách mạng Miền Nam, vạch rõ mục tiêu và phương pháp cách mạng ở Miền

Nam; xác định mối quan hệ giữa hai chiến lược cách mạng ở Miền Nam và Miền Bắc, giữa cách mạng

Việt Nam và cách mạng thế giới, nhằm giải phóng Miền Nam, bảo vệ Miền Bắc, thống nhất nước nhà.

Nghị quyết 15 được thông qua và phổ biến sau cuộc họp đợt 2 (7-1959) khẳng định: nhiệm vụ cơ bản của

cách mạng Miền Nam là giải phóng Miền Nam; nhiệm vụ trước mắt là đánh đổ tập

lOMoARcPSD| 41487147

đoàn thống trị Ngô Ðình Diệm, tay sai của đế quốc Mỹ; phương pháp cách mạng và phương

thức đấu tranh là dùng bạo lực cách mạng, từ đấu tranh chính trị tiến lên kết hợp đấu tranh

chính trị và đấu tranh vũ trang; dự kiến xu hướng phát triển từ khởi nghĩa của nhân dân tiến

lên cuộc đấu tranh vũ trang trường kỳ.

Nghị quyết 15 ra đời đã đáp ứng đúng đòi hỏi của tình hình và nguyện vọng của đông

đảo cán bộ, đảng viên, nhân dân, giải quyết kịp thời yêu cầu phát triển đi lên của cách mạng

Miền Nam là phải dùng bạo lực cách mạng, phải chuyển hướng sang đấu tranh vũ trang, để

đưa phong trào vượt thoát khỏi tình thế hiểm nghèo. Ðây là một văn kiện có ý nghĩa lịch sử,

đánh dấu sự chuyển biến về tư tưởng chỉ đạo đấu tranh cách mạng ở cấp lãnh đạo cao nhất, sự

chuyển hướng mạnh mẽ về hình thức và phương pháp đấu tranh.

_ Vai trò của nghị quyết trung ương 15

Nghị quyết trung ương 15 năm 1959, bám sát tình hình thực tế cách mạng Việt Nam đã vạch ra

mục tiêu cụ thể cho Việt Nam tiến lên thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà. Bằng con đường bạo lực.

Phải dùng bạo lực cách mạng để chống lại bạo lực phản cách mạng với hai lực lượng chính trị và vũ

trang kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh quân sự tiến tới khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền

về tay nhân dân. Tại đây có thể thấy nghị quyết trung ương Đảng 15 đã đưa ra những định hướng rõ

ràng và phương pháp cụ thể cho cách mạng Việt Nam đã giúp cho cách mạng nước ta có sự chuẩn bị và

đầu tư hơn về mặt lực lượng, sẵn sàng cho sự tiến công quyết chiến và quyết thắng.

Ngoài ra nghị quyết trung ương Đảng 15 năm 1959, thực hiện tốt trong vai trò là kim chỉ

nam cho hoạt động cách mạng lúc bấy giờ. Sự nhận thức đúng đắn trong việc nhận thấy Việt Nam

đồng thời thực hiện cách mạng ở hai miền. Cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và cách mạng

dân chủ nhân dân ở miền Nam. Dù khác nhau về mục tiêu chiến lược những hướng tới mục tiêu

chung là đấu tranh tới tới thống nhất nước nhà. Sự phối hợp nhịp nhàng miền Bắc vừa thực hiện

xây dựng chế độ mới vừa là hậu phương vững chắc chi viện cho miền Nam ruột thịt. Miền Nam tiền

tuyến thực hiện mục tiêu lớn lao trong việc đấu tranh thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà. Nghị

quyết trung ương 15 đã đưa ra một chiến lược linh hoạt phù hợp với tình hình đất nước giúp đất

nước ta nhanh chóng thực hiện được nhiệm vụ lớn lao cao cả hòa bình thống nhất.

Như vậy, có thể thấy rằng Nghị quyết 15 ra đời là vô cùng cần thiết, đáp ứng đúng đòi hỏi

của tình thế cách mạng, giải quyết kịp thời yêu cầu phát triển của cách mạng Việt Nam ở Miền Nam,

khi tình thế đã đầy đủ và chín muồi, giải tỏa nỗi bức xúc bị kìm nén và nguyện vọng tha thiết của

cán bộ, chiến sĩ, đồng bào Miền Nam. Nghị quyết 15 như ngọn đuốc soi sáng con đường phát triển

của cách mạng Việt Nam ở Miền Nam, là cơ sở trực tiếp cho phong trào Ðồng khởi nổ ra và giành

thắng lợi. Kết quả to lớn và dễ nhận thấy của phong trào Ðồng khởi là sự khôi phục hoạt động của

Ðảng bộ Miền Nam. Ðội quân đấu tranh chính trị, đặc biệt là "đội quân tóc dài", một lực lượng đấu

tranh độc đáo và hiệu quả của phụ nữ Nam Bộ ra đời. Cũng từ phong trào Ðồng khởi, lực lượng vũ

trang ba thứ quân từng bước củng cố, phát triển về số lượng và chất lượng. Phong trào Ðồng khở i

thực sự là một mốc son lịch sử đánh dấu bước chuyển giai đoạn cách mạng quan trọng, đẩy Mỹ và

chính quyền, quân đội Sài Gòn vào thế bị động chống đỡ và thất bại.

5. Phân tích mối quan hệ giữa đấu tranh chính trị, ngoại giao, quân sự trong chiến tranh kháng

chiến chống Mỹ (1965-1975) ?

Ngay từ đầu, Đảng ta đã đề ra khẩu hiệu phối hợp ba mặt trận quân sự-chính trị-ngoại giao để

chống Mỹ, cứu nước. Thông thường trong chiến tranh, ngoại giao chỉ có mặt khi kết thúc chiến tranh để

đi đến ký một hiệp định ghi lại mức thắng bại của mỗi bên. Trái lại, trong kháng chiến chống Mỹ, cứu

nước, ngoại giao của chúng ta có mặt từ đầu đến cuối, luôn luôn có vai trò, vị trí, nhiệm vụ nặng nề. Nghị

quyết Hội nghị lần thứ 13 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa III), tháng Giêng 1967 về đẩy mạnh đấu

tranh ngoại giao, chủ động tiến công địch, phục vụ sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta, đã

khẳng định: “Chúng ta tiến công địch về ngoại giao bây giờ là đúng lúc vì ta đã và đang thắng địch, thế

của ta là thế mạnh...”. Nghị quyết Bộ Chính trị tháng Tư 1969 ghi rõ: “Ngoại

lOMoARcPSD| 41487147

giao đã trở thành một mặt trận quan trọng, có ý nghĩa chiến lược.” Ngoại giao tự nó phải tăng

cường và xây dựng lực lượng, vừa phát huy thắng lợi của đấu tranh quân sự, chính trị trên

chiến trường. Trên chiến trường, ta đánh thắng được keo nào thì ngoại giao phải phát huy,

khuếch trương trên thế giới, đồng thời phải phục vụ và phối hợp với đấu tranh quân sự, chính

trị tạo thành sức mạnh tổng hợp đưa cuộc chiến đấu đến thắng lợi.

Trong toàn bộ cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, ngoại giao có hai nhiệm vụ lớn. Nhiệm vụ

thứ nhất là tăng cường hậu phương quốc tế của ta và làm suy yếu hậu phương của địch. Đối với hậu

phương quốc tế của ta, ngoại giao có nhiệm vụ thực hiện khẩu hiệu của Đảng đề ra là thêm bạn bớt thù,

tranh thủ từ bạn gần đến bạn xa, từ những đồng minh chiến lược đến những người chỉ đồng tình với ta

một điểm nào đó. Như trên đã nêu, chúng ta chống đế quốc Mỹ là nhằm mục tiêu chung của loài người,

của thời đại, từ mục tiêu cao là chủ nghĩa xã hội, cho đến mục tiêu thấp là hòa bình, độc lập dân tộc. Ai

đồng tình với ta trên cơ sở chiến lược là đi tới chủ nghĩa xã hội đều là bạn của ta. Ai chỉ đồng tình với ta

dù chỉ là trên cơ sở chủ nghĩa nhân đạo, ta cũng coi là bạn. Ta tranh thủ kết bạn với mọi người từ mức

thấp tới mức cao, theo đúng phương châm thêm bạn bớt thù của Bác Hồ.Nhiệm vụ thứ hai của ngoại giao

là giải quyết vấn đề ta thắng địch thua. Lãnh đạo ta nhìn vấn đề với đầu óc rất sáng suốt và thực tế. Với

một địch thủ lớn mạnh hơn hẳn như Mỹ, cuộc đấu tranh của ta chống Mỹ không thể chỉ khi nào ta buộc

đối phương phải quy hàng mới kết thúc. Phải có khái niệm thật rõ thế nào là ta thắng, thế nào là địch

thua thì mới xác định được giải pháp. Ta thắng tức là khi nào ta bảo vệ được độc lập tự do, giải phóng

được đất nước của ta. Mỹ thua tức là Mỹ phải rút hết quân, chấm dứt xâm lược, phải cam kết tôn trọng

các quyền dân tộc cơ bản của nhân dân Việt Nam.

Chính với tinh thần như vậy nên lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: Nếu Mỹ

mà chịu nhận rút thì chúng tôi trải thảm đỏ cho mà rút. Ngoại giao phải làm sao đạt được thực

chất vấn đề như vậy. Để thắng một kẻ thù cỡ lớn như thế mà ta lại là một nước nhỏ thì phải có

ngoại giao đóng góp vào đó, thực hiện phương châm thắng từng bước, tiến lên giành thắng lợi

hoàn toàn. Phải có ngoại giao để giải quyết vấn đề ta thắng địch thua.

Tạo lập một Mặt trận nhân dân thế giới ủng hộ Việt Nam làm nền tảng vững chắc về

chính trị và tinh thần cho cuộc đấu tranh chống Mỹ, cứu nước của ta

Trước một kẻ thù giàu mạnh như vậy, trong một bầu không khí sợ Mỹ phổ biến trên thế

giới như vậy, điều tối cần thiết đối với ta là phải tạo lập được một mặt trận nhân dân thế giới

ủng hộ Việt Nam đánh Mỹ để tập hợp dư luận và cô lập Mỹ về chính trị và tinh thần.

Nhằm mục đích đó, việc tuyên truyền vận động quốc tế của ta trong thời gian đầu

hướng vào bốn nội dung: thứ nhất là nêu cao chính nghĩa của Việt Nam, thứ hai là nêu cao

quyết tâm giành độc lập của Việt Nam, thứ ba là nêu cao thiện chí hòa bình của Việt Nam, thứ

tư là tố cáo tội ác chiến tranh và vạch trần tính chất phi nghĩa của xâm lược Mỹ.

Trong thời gian Mỹ leo thang chiến tranh, chiến sự còn ở thế giằng co quyết liệt, nhiệm

vụ ngoại giao chủ yếu vẫn là tăng cường hậu phương quốc tế của ta, làm suy yếu rối loạn hậu

phương quốc tế của địch.

Nghị quyết Hội nghị lần thứ 12 của Ban Chấp hành Trung ương (tháng Mười hai 1965) của

Đảng nhận định lúc đó “tình hình chưa chín muồi cho một giải pháp về Việt Nam”, song đã tính đến

lúc nào đó sẽ đi vào vừa đánh vừa nói chuyện, lấy đàm để hỗ trợ cho đánh, lấy đánh để ép địch đàm

phán nhằm chuyển biến so sánh lực lượng. Ngay từ những năm 1965-1967, ta chưa tính đến đàm

phán nhưng đã chuẩn bị việc này. Rút kinh nghiệm của Hiệp định Genève 1954, ta làm cho các nước

hiểu và đồng tình với ta: vấn đề Việt Nam phải do nhân dân Việt Nam giải quyết trực tiếp với Mỹ.

Thời gian này, hoạt động dùng trung gian “tiến công hòa bình” của Mỹ rất sôi nổi. Trong một

cuộc họp ở Nhà Trắng, Johnson nói: “Cuộc chiến tranh này giống như một trận đấu ăn giải. Tay phải của

ta nắm lực lượng quân sự, song tay trái cần có các đề nghị hòa bình. Mỗi khi đưa quân đội lên phía trước

thì cũng phải đưa các nhà ngoại giao lên phía trước. Các tướng lĩnh muốn tôi đưa ra nhiều nhiều hơn

nữa. Họ muốn tiến xa hơn. Song Bộ Ngoại giao cũng phải cung cấp cho tôi thêm cái gì

lOMoARcPSD| 41487147

nữa.” Có tới hàng chục nước đủ các loại: các nước Không liên kết, châu Á, châu Phi, Mỹ Latinh, rồi

Nhật Bản, Bắc Mỹ, đến các nhân vật như Tổng thư ký Liên hợp quốc U Thant, Giáo hoàng, các trí

thức, nhà báo có tên tuổi,... làm trung gian cho Mỹ. Thông thường, dùng trung gian chỉ là một

phương thức có tính chất quá độ để mở đường cho đàm phán trực tiếp giữa hai bên đối địch trong

một cuộc tranh chấp. Nhưng với Mỹ, việc dùng trung gian đã được xem như một thủ đoạn nhằm

những mục đích khác như: thu thập tin tức về ý đồ chiến lược hoặc về lập trường đàm phán cụ thể

đối phương, tung ra những tin thất thiệt làm cho đối phương chập chững, mơ hồ về ý đồ của Mỹ;

bắn tin tức thúc ép, đe dọa hoặc ve vãn dụ dỗ; xoa dịu phản ứng quốc tế đối với Mỹ và chuyển sức

ép sang đối phương; gây hiểu lầm chia rẽ giữa đối phương với bạn bè của họ.

Để thực hiện những mục đích khác nhau này, Mỹ đã dùng đủ các loại trung gian. Trước

năm 1967, Mỹ dùng thủ đoạn này khá nhiều. Làm trung gian cho Mỹ không những là các nước

đồng minh của Mỹ và các nước thế giới thứ ba mà còn cả nước xã hội chủ nghĩa nữa; không

những là nhân vật trong chính giới các nước mà cả những nhân sĩ, trí thức, v.v.. Mỹ không

những dùng trung gian rất mạnh trong thời gian chưa có cuộc đàm phán Paris, mà cả khi đã

tiếp xúc với ta rồi họ vẫn tiếp tục dùng trung gian. Thủ đoạn này thâm độc ở chỗ các nước

trung gian khi nhận đề nghị của Mỹ đã phải đồng tình hoặc đồng tình một nửa với ý kiến của

Mỹ. Nếu họ truyền đạt ý kiến đó cho ta mà ta bác đi, như vậy có nghĩa là ta bác cả Mỹ lẫn nước

trung gian, và mặc nhiên Mỹ tranh thủ được nước đó, chia rẽ được họ với ta.

Thời gian 1965-1966 và dai dẳng tới cuối năm 1967 đầu 1968, Mỹ chủ yếu dùng loại

“trung gian thân tín” – các nước châu u và đồng minh của Mỹ - vừa để gây sức ép bên ngoài với

ta vừa để thu thập tình báo chính trị, đánh giá tình hình tại chỗ, giúp cho Mỹ tài liệu nhận tin

tổng hợp về khả năng và ý chí của ta. Mỹ còn thông qua Liên Xô dùng “mồi kinh tế” lôi kéo

được bốn nước Đông u làm trung gian. Khác với việc dùng các nước phương Tây làm trung

gian, Mỹ dùng các nước xã hội chủ nghĩa làm trung gian với mục đích phân hóa mặt trận đoàn

kết xã hội chủ nghĩa ủng hộ Việt Nam, gây sức ép từ bên trong phe xã hội chủ nghĩa đối với ta

hòng tác động đến ý chí của ta và giảm viện trợ cho ta.

Còn ta kiên trì giải thích cho những nước định làm trung gian hiểu âm mưu, ý đồ, tội ác

của Mỹ, tại sao ta chưa đàm phán. Ta cảm ơn họ ủng hộ Việt Nam, và cho họ biết đến lúc chín

muồi ta sẽ trực tiếp đàm phán với Mỹ. Bằng cách đó, ta không còn phải lo vừa đối phó với Mỹ,

vừa phải giải thích cho bạn mà bạn vẫn hiểu ta, tránh được âm mưu chia rẽ, lừa bịp của Mỹ,

tăng cường hậu phương ta và chuẩn bị cho đàm phán sau này.

5. Phân tích mối quan hệ giữa đấu tranh chính trị, ngoại giao, quân sự trong chiến tranh kháng

chiến chống Mỹ (1965-1975) ?

Trước tình hình mới đặt ra sau Hiệp định Giơ-ne-vơ, thời gian đầu, Đảng ta và Chủ tịch

Hồ Chí Minh chủ trương thực hiện đấu tranh thống nhất Việt Nam trên cơ sở độc lập và dân

chủ bằng phương pháp hòa bình và xác định đây là cuộc đấu tranh rất gian khổ và phức tạp.

Tuy nhiên, đế quốc Mỹ và chính quyền Ngô Đình Diệm đã cự tuyệt hiệp thương tổng tuyển cử

thống nhất đất nước, huy động bộ máy quân đội, cảnh sát đàn áp, khủng bố, bắt bớ, giam cầm,

giết hại hàng chục vạn cán bộ, đảng viên và người dân yêu nước. Phong trào cách mạng miền

Nam bị tổn thất lớn cả về cơ sở tổ chức và lực lượng. Đấu tranh chính trị, sử dụng các phương

pháp hòa bình để thống nhất nước nhà tỏ ra không hiệu quả trước dã tâm tiêu diệt cách mạng

miền Nam bằng vũ lực của Mỹ và chính quyền Ngô Đình Diệm.

Hội nghị lần thứ 15 Ban chấp hành Trung ương Đảng (khoá II), tháng 1-1959, đã họp và đi tới

quyết định: dùng bạo lực cách mạng, cụ thể là dựa vào lực lượng chính trị của quần chúng là chủ yếu, kết

hợp với lực lượng vũ trang để đánh đổ ách thống trị thực dân kiểu mới của Mỹ và chính quyền tay sai

Ngô Đình Diệm. Nghị quyết 15 của Đảng đã kịp thời đáp ứng được tình hình thực tế đang diễn ra ở miền

Nam, đáp ứng được đòi hỏi của cách mạng miền Nam. Đấu tranh vũ trang từng bước được chú

lOMoARcPSD| 41487147

trọng, phát triển rộng khắp, đã hỗ trợ tích cực cho phong trào đấu tranh chính trị của các tầng

lớp nhân dân.

Nghị quyết 15 là cơ sở trực tiếp dẫn tới thắng lợi của phong trào Đồng khởi nổ ra đầu

năm 1960 trên phạm vi toàn miền Nam.Hội nghị Xứ ủy Nam Bộ tháng 7-1960 đã nhận định: “...

Chúng ta chấp hành đúng đắn Nghị quyết của Trung ương Đảng, đẩy mạnh đấu tranh chính trị

và kết hợp với hoạt động vũ trang, lấy đấu tranh chính trị làm chủ yếu”. Thắng lợi của phong

trào Đồng khởi “đánh dấu một bước nhảy vọt quan trọng chuyển cách mạng miền Nam sang

thế tiến công, phát triển cao trào cách mạng ra khắp miền với sự kết hợp cả hai hình thức đấu

tranh chính trị và đấu tranh quân sự”.

Sau phong trào Đồng khởi, tình hình cách mạng miền Nam đã có sự chuyển biến quan trọng,

từ thế giữ gìn lực lượng tiến lên thực hành chiến tranh cách mạng. Nhân dân ta từ thế bị kìm kẹp, bị

khống chế và kiểm soát đã vùng lên thành một phong trào đấu tranh rộng lớn và ngày càng phát

triển mạnh mẽ. Đã xuất hiện các cuộc đấu tranh chính trị quy mô lớn bằng mít tinh, biểu tình của

nông dân, công nhân và các tầng lớp nhân dân, có sự liên kết với nhau từ tỉnh này đến tỉnh khác, từ

thôn quê kéo vào các thị trấn, thị xã, thành phố. Nếu như trước phong trào Đồng khởi, Trung ương

Đảng chủ trương sử dụng các lực lượng vũ trang tuyên truyền tới một mức nhất định để tự vệ và để

phục vụ cho đấu tranh chính trị, lấy đấu tranh chính trị là chủ yếu, đấu tranh quân sự có vai trò hỗ

trợ đấu tranh chính trị, thì sau Đồng khởi, Đảng cho rằng phải chuyển phương châm đấu tranh: đẩy

mạnh hơn nữa đấu tranh chính trị đồng thời đẩy mạnh đấu tranh vũ trang lên song song với đấu

tranh chính trị, tấn công địch bằng cả hai mặt chính trị và quân sự. Qua đó ta thấy được vận dụng

dụng linh hoạt và sự phối hợp nhịp nhàng giữa đấu tranh chính trị và đấu tranh quân sự từ đó đã

mang đến những thắng lợi nhất định.

Cũng trong thời kỳ 1961-1964, để phối hợp với đấu tranh chính trị, quân sự ở miền

Nam, Đảng ta chủ trương mở một cuộc đấu tranh ngoại giao trên các diễn đàn của Chính phủ,

Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc, Ủy ban bảo vệ hòa bình thế giới, Bộ Ngoại giao, các phương tiện

thông tin báo chí... nhằm vạch trần và lên án âm mưu can thiệp mới của đế quốc Mỹ chuẩn bị

đưa quân vào miền Nam và tiến hành các hoạt động phá hoại miền Bắc.

Những thắng lợi trên mặt trận quân sự, chính trị, ngoại giao của quân và dân ta trên cả

hai miền Nam, Bắc đã làm phá sản chiến lược “chiến tranh đặc biệt” của Mỹ, buộc chúng phải

thay đổi, tiến hành chiến lược “chiến tranh cục bộ”, đưa quân chiến đấu Mỹ vào trực tiếp tham

chiến ở miền Nam, leo thang chiến tranh, đánh phá miền Bắc bằng không quân và hải quân.

Từ năm 1959 đến cuối 1963 là thời kỳ tiến công địch chủ yếu bằng đấu tranh chính trị kết

hợp với đấu tranh vũ trang đang từng bước được nâng lên về lực lượng và cách đánh, thì từ năm

1964 trở đi, đấu tranh quân sự ngày càng chiếm địa vị chủ yếu. Đảng ta không chủ trương đánh tiêu

diệt đến tên lính Mỹ cuối cùng, buộc chúng đầu hàng không điều kiện, mà chủ trương đánh tan rã

về cơ bản quân ngụy đồng thời tiêu diệt một bộ phận quan trọng quân Mỹ, đập tan ý chí tiếp tục

chiến tranh xâm lược của Mỹ, buộc chúng phải đàm phán theo những điều kiện ta đưa ra. Như thế,

trong đấu tranh quân sự, chúng ta kết hợp cả đấu tranh ngoại giao, vừa đánh vừa đàm. Điều này

phù hợp và gắn liền với đường lối chính trị, quân sự của Đảng đề ra. Thực tế là chiến thắng mùa

khô 1965-1966, cuộc tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu thân 1968 đã làm lung lay ý chí xâm lược

của Mỹ, làm cho Mỹ phải thừa nhận không thể giành thắng lợi quân sự. Cộng với thất bại trong

cuộc chiến tranh phá hoại quy mô lớn đối với miền Bắc, Mỹ buộc phải chấp nhận đàm phán với ta

Khi chủ trương mở mặt trận đấu tranh ngoại giao, Đảng ta khẳng định: “Đấu tranh quân sự và

đấu tranh chính trị ở miền Nam là nhân tố chủ yếu quyết định thắng lợi trên chiến trường, làm cơ sở cho

thắng lợi trên mặt trận ngoại giao. Chúng ta chỉ có thể giành được trên bàn hội nghị những cái mà chúng

ta đã giành được trên chiến trường. Tuy nhiên đấu tranh ngoại giao không chỉ đơn thuần phản ánh cuộc

đấu tranh trên chiến trường, mà trong tình hình quốc tế hiện nay, đối với tính chất cuộc đấu tranh giữa

ta và địch, cuộc đấu tranh ngoại giao giữ một vai trò quan trọng, tích cực và chủ động”.Cơ

lOMoARcPSD| 41487147

chế và cục diện “vừa đánh vừa đàm”, được mở ra từ sau khi Hội nghị Pa-ri nhóm họp, chính là

sự phản ánh sinh động phương châm kết hợp đấu tranh quân sự với đấu tranh chính trị, đấu

tranh ngoại giao, đã phát huy cao độ sức mạnh của dân tộc và sức mạnh của thời đại, đã từng

bước đánh thắng địch, buộc chúng phải xuống thang chiến tranh, chấp nhận thương lượng và

ký kết theo những điều kiện của ta. Thực hiện chủ trương của Đảng, quân và dân ta ở miền

Nam vừa tăng cường đấu tranh quân sự, chính trị, chống địch lấn chiếm, giành và giữ quyền

làm chủ, chủ động chuẩn bị lực lượng, vật chất mọi mặt, vừa kiên trì cuộc đấu tranh ngoại giao

đòi chính quyền, quân đội Sài Gòn thi hành nghiêm chỉnh Hiệp định Pa-ri.

TRONG THỜI KỲ ĐỔI MỚI

6. Vì sao trong thời kỳ đổi mới lại đặt vấn đề phát triển công nghiệp hóa hiện đại hóa gắn với

bảo vệ môi trường, tức phát triển bền vững?

Theo thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường, ô nhiễm nguồn nước, không khí đang

lan rộng không chỉ ở các KCN, khu đô thị, mà ở cả những vùng nông thôn; đa dạng sinh học

tiếp tục bị suy giảm; biến đổi khí hậu và nước biển dâng gây ra triều cường và những hậu quả

khôn lường. Đây chính là kết quả của quá trình Công nghiệp hóa nhanh ở nước ta. Trước tình

hình đó, ngày 15-11-2004, Bộ Chính trị có Nghị quyết 41- NQ/TW "Về bảo vệ môi trường trong

thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa-hiện đại hóa đất nước” đã khẳng định bảo vệ môi trường

vừa là mục tiêu, vừa là một nội dung cơ bản của phát triển bền vững trong thời kỳ đẩy mạnh

CNH-HĐH. Năm 2005, Quốc hội đã thông qua Luật bảo vệ môi trường.

Tại Đại hội Đảng lần thứ XI, nội dung BVMT được nâng lên một tầm cao mới, gắn chặt

với quá trình CNH-HĐH: ''Đưa nội dung bảo vệ môi trường vào chiến lược, quy hoạch, kế

hoạch phát triển ngành, lĩnh vực, vùng và các chương trình dự án đầu tư''. Một điểm mới so với

Đại hội X là đưa thêm nội dung ''chú trọng phát triển kinh tế xanh, thân thiện với môi trường;

từng bước phát triển năng lượng sạch, sản xuất sạch, tiêu dùng sạch”.

Việc CNH-HĐH các ngành công nghiệp nặng gây ra những ảnh hưởng không thể bỏ qua

với môi trường. Việc các làng nghề sản xuất tự phát, sử dụng công nghệ lạc hậu nên phần lớn

đều gây ô nhiễm môi trường. CNH-HĐH sẽ kéo theo đô thị hóa, đây thực sự là sức ép lớn về môi

trường trong quản lý đô thị. Song song với quá trình CNH-HĐH, chúng ta đang phải chịu

những áp lực về thay đổi cấu trúc và mô hình phát triển do sự cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi

trường ngày càng lộ rõ. Do đó, các mối quan tâm về môi trường cần được lồng ghép ngay từ

quá trình ra các quyết định về phát triến kinh tế và xã hội.

Có nghĩa là, cần cụ thể hóa nội dung chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng thân thiện

với môi trường, tiếp cận mô hình tăng trưởng xanh đã được đề cập trong văn kiện của Đại hội

Đảng lần thứ XI. Trong đó, Nhà nước cần dành sự quan tâm đặc biệt để xây dựng năng lực nội

sinh nhằm sử dụng và phát triển các công nghệ tiết kiệm tài nguyên, nguyên liệu, năng lượng...;

vì đây là động lực chủ yếu để thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nước ta theo hướng

phát triển bền vững. Nhà nước cũng cần sử dụng công cụ tài chính nhằm khuyến khích đầu tư

vào các ngành sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng lớn, sử dụng công nghệ sạch; sản xuất

và sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, các sản phẩm và bao bì không gây hại hoặc ít

gây hại đến môi trường; tái chế và sử dụng các sản phẩm tái chế.

(Thực tiễn phát triển nước ta trong những năm gần đây khẳng định, chúng ta có đủ năng lực,

điều kiện để chuyển đổi thành công sang mô hình phát triển bền vững. Kinh nghiệm phát triển lĩnh vực

công nghệ thông tin, viễn thông, cơ khí tự động hóa, công nghệ vật liệu cũng như việc chế tạo thành công

các sản phẩm nano, những thành tựu trong công nghệ sinh học, cùng với năng lực sáng tạo trong toán

học, vật lý học, hóa học... cho thấy nếu có đủ quyết tâm và cách sáng tạo, phù hợp, chúng ta sẽ nhanh

chóng bước vào quỹ đạo phát triển hiện đại mà 21 quốc gia thành viên APEC, trong đó có Việt Nam đã

cam kết tại Hội nghị Thượng đỉnh tại Tokyo tháng 11- 2010, về thực hiện một mô hình

lOMoARcPSD| 41487147

tăng trưởng mới, đảm bảo 5 yêu cầu: i) Tăng trưởng cân bằng; ii) Tăng trưởng an toàn; iii) Tăng

trưởng bền vững; iv) Tăng trưởng dựa vào trí tuệ; v) Tăng trưởng với lợi ích được chia sẻ công bằng

cho tất cả mọi người. Đây phải trở thành điểm xuyên suốt quá trình CNH-HĐH nước ta.)

Chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng bền vững là biện pháp hữu hiệu nhất có

khả năng phòng ngừa và hạn chế tối đa các tác động xấu đối với môi trường trong thời kỳ đẩy

mạnh CNH-HĐH. Những yếu kém, khuyết điểm trong công tác bảo vệ môi trường trong thời

gian qua chủ yếu là do các cấp các ngành thường nặng về quan tâm tới các chi tiêu tăng trưởng

kinh tế, chưa đảm bảo hài hòa, cân bằng trong phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường.

Trước hết, tất cả các dự án đầu tư phải có báo cáo đánh giá tác động môi trường,

được Bộ hoặc Sở Tài nguyên - Môi trường thẩm định trước khi được phê duyệt. Đồng thời, tăng

cường việc kiểm soát ô nhiễm tiếng ồn; chú trọng quản lý chất thải, nhất là các chất thải trong sản

xuất công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ y tế. Và cần có sự chuyển biến mạnh mẽ trong toàn Đảng và

toàn xã hội về nhận thức và hành động, trong chỉ đạo điều hành và đặc biệt trong tổ chức triển khai

các hoạt động bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh CNH-HĐH, gắn với phát triển KTTT.

7. So sánh đường lối công nghiệp hóa của Đảng trước và trong thời kỳ đổi mới (86) GT/T-296

- Đảng ta luôn luôn khẳng định công nghiệp hóa đối với nước ta là một tất yếu, khách

quan. Bởi vì, công nghiệp hóa là vấn đề không mới, mà các nước tư bản chủ nghĩa đã thực hiện

từ lâu, công nghiệp hóa còn được đề cập trong chủ nghĩa Mác – Lê-nin. Đồng thời, tình hình đất

nước ta tồn tại nền sản xuất nhỏ lẻ, thủ công, manh mún, lạc hậu…

- Điểm xuất phát của nước ta thấp do đi lên từ nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu tiến

thẳng lên chủ nghĩa xã hội không trải qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa nên cơ sở hạ

tầng, cơ sở vật chất của xã hội thiếu thốn và thấp kém, năng suất lao động thấp, đời sống nhân

dân nghèo nàn, lạc hậu, công cuộc xây dựng bảo vệ Tổ quốc nhiều khó khăn…

- Ngay từ đầu quá trình công nghiệp hóa, Đảng ta đã xác định công nghiệp hóa xã hội

chủ nghĩa là nhiệm vụ trung tâm trong suốt thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta

Sự khác nhau:

- Đường lối công nghiệp hóa thời kỳ trước đổi mới là ưu tiên phát triển công nghiệp

nặng một cách hợp lý. Ở thời kỳ đổi mới, công nghiệp hóa gắn với hiện đại hóa và công nghiệp

hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức, bảo vệ tài nguyên, môi trường.Đặc điểm

của nước ta là tồn tại nền sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, năng suất lao động thấp, cơ sở hạ tầng

chưa hình thành… do đó cần phải tiến hành công nghiệp hóa. Công nghiệp hóa được hiểu quá

trình thay thế lao động thủ công bằng lao động sử dụng máy móc.

Trên thế giới, cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại đã chuyển lao động bằng

máy móc, công cụ sang giai đoạn mới là tự động hóa, điều khiển hóa,đây là quá trình hiện đại

hóa. Như vậy, bối cảnh thế giới mang đến cho chúng ta nhiều cơ hội và thách thức mới.Chính vì

vậy, công nghiệp hóa phải gắn với hiện đại hóa, nghĩa là chúng ta lựa chọn mô hình công nghiệp

hóa theo hướng rút ngắn bằng cách kết hợp hai quá trình đó là: quá trình tuần tự (từ sử dụng

lao động thủ công chuyển sang sử dụng máy móc, rồi từ sử dụng máy móc chuyển sang tự động

hóa, điều khiển hóa), quá trình nhảy vọt (lĩnh vực nào đủ điều kiện thì phải hiện đại hóa ngay

lập tức, phải đi trước đón đầu, hội nhập với thời đại).

- Công nghiệp hóa thời kỳ trước đổi mới tiến hành theo mô hình nền kinh tế khép kín, hướng

nội. Còn công nghiệp hóa thời kỳ đổi mới thì lấy công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế

thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập kinh tế quốc tế.Công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn

với phát triển nền kinh tế thị trường giúp khai thác hiệu quả mọi nguồn lực của nền kinh tế, sử dụng

chúng hiệu quả để đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa.Công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở

nước ta diễn ra trong bối cảnh toàn cầu hóa kinh tế, tất yếu phải hội nhập và mở rộng quan hệ kinh tế

quốc tế. Hội nhập kinh tế quốc tế, mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại nhằm thu hút nguồn vốn đầu tư

nước ngoài, thu hút công nghệ hiện đại, học hỏi kinh nghiệm quản lý tiên tiến của thế

lOMoARcPSD| 41487147

giới... sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển. Hội nhập kinh tế quốc tế nhằm khai thác hiệu

quả thị trường thế giới. Hội nhập quốc tế là việc kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.

- Công nghiệp hóa thời kỳ trước đổi mới, chủ lực thực hiện công nghiệp hóa là Nhà

nước và doanh nghiệp nhà nước. Thời kỳ đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa trở thành sự

nghiệp của toàn dân, của mọi thành phần kinh tế mà trong đó kinh tế nhà nước là chủ đạo.

- Công nghiệp hóa ở thời kỳ trước đổi mới, phương thức phân bổ nguồn lực để thực

hiện công nghiệp hóa được thực hiện bằng cơ chế kế hoạch hóa tập trung của Nhà nước, theo kế

hoạch của Nhà nước thông qua các chỉ tiêu pháp lệnh. Thời kỳ đổi mới, chủ yếu thực hiện bằng

cơ chế kinh tế thị trường, doanh nghiệp tự hạch toán kinh tế.

- Công nghiệp hóa ở thời kỳ trước đổi mới, chủ yếu dựa vào lợi thế về lao động, tài nguyên đất

đai và nguồn viện trợ của các nước xã hội chủ nghĩa. Công nghiệp hóa ở thời kỳ đổi mới, lấy phát huy

nguồn lực con người là yếu tố cơ bản cho sự phát triển nhanh và bền vững; coi phát triển khoa học và

công nghệ là nền tảng, là động lực công nghiệp hóa, hiện đại hóa.Con người là yếu tố cơ bản tham gia vào

quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, để phát triển yếu tố con người cần đặc biệt chú trọng phát triển

giáo dục, đào tạo. Nguồn nhân lực cho công nghiệp hóa hiện đại hóa đòi hỏi phải đủ số lượng, cân đối về

cơ cấu và trình độ, có khả năng nắm bắt và sử dụng các thành tựu khoa học và công nghệ tiên tiến của

thế giới và có khả năng sáng tạo công nghệ mới. Khoa học và công nghệ có vai trò quyết định đế tăng

năng suất lao động, giảm chi phí sản xuất, nâng cao lợi thế cạnh tranh và tốc độ phát triển kinh tế. Ở

nước ta, muốn đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức thì

phát triển khoa học và công nghệ là yêu cầu tất yếu và bức xúc. Phải đẩy mạnh việc chọn lọc nhập công

nghệ, mua sáng chế kết hợp với phát triển công nghệ nội sinh.

- Công nghiệp hóa ở thời kỳ trước đổi mới, tiến hành một cách nóng vội, giản đơn, chủ quan duy

ý chí, ham làm nhanh, làm lớn, không quan tâm đến hiệu quả kinh tế xã hội. Còn ở thời kỳ đổi mới, công

nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững; tăng trưởng kinh tế đi đôi với

thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường tự nhiên, bảo tồn đa dạng sinh học.Xây dựng

chủ nghĩa xã hội ở nước ta thực chất là nhằm thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công

bằng, văn minh. Để thực hiện mục tiêu đó, trước hết kinh tế phải phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững.

Phát triển kinh tế cũng là để thực hiện các vấn đề an sinh xã hội, vấn đề văn hóa – xã hội... vì mục tiêu

phát triển con người, mọi người đều hưởng thành quả của sự phát triển.

8. Quan trọng: Tại sao phát triển kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa là bước

phát triển mới về tư duy lý luận, là sự sáng tạo, độc lập của Đảng.

Trong nền kinh tế thế giới tồn tại các mô hình kinh tế thị trường: kinh tế thị trường tự

do, kinh tế thị trường xã hội, kinh tế thị trường hỗn hợp. Và trong mỗi quốc gia lại có những

biến thể khác nhau xuất phát từ quan niệm, trình độ phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội. Trên

cơ sở vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tham khảo kinh nghiệm phát triển của các

quốc gia trên thế giới, và từ thực tiễn phát triển Việt Nam, Đảng ta đã đề ra đường lối phát

triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đây là bước phát triển mới về tư duy lý

luận, một sự vận dụng độc lập, sáng tạo của Đảng ta.

Sau đại thắng mùa xuân 1975, đất nước ta bắt đầu một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên hoà

bình, thống nhất, độc lập và cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Tuy nhiên do chủ quan, nóng vội,

trong kế hoạch kinh tế - xã hội 1976 - 1980 đề ra một số chỉ tiêu quá lớn về quy mô, quá cao về

tốc độ xây dựng cơ bản và phát triển sản xuất; đã duy trì quá lâu cơ chế quản lý hành chính

quan liêu bao cấp, chậm đổi mới các chính sách, chế độ kìm hãm sản xuất; đã quan liêu, xa rời

thực tế, không nhạy bén với những thay đổi của vận động xã hội, bảo thủ, trì trệ, lạc quan thiếu

cơ sở. Bên cạnh đó tình hình quốc tế hết sức phức tạp đã tác động lớn đến sự phát triển kinh tế -

xã hội, đẩy nền kinh tế đến khủng hoảng.

Đại hội VI đã đề ra đường lối đổi mới, trong đó có đổi mới cơ chế quản lý kinh tế nhằm tạo ra

động lực thúc đẩy các đơn vị kinh tế và quần chúng lao động tích cực phát triển sản xuất, nâng cao

lOMoARcPSD| 41487147

năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế. Kiên quyết xóa bỏ cơ chế tập trung quan liêu, bao

cấp, thiết lập và hình thành đồng bộ cơ chế kế hoạch hóa theo phương thức hạch toán kinh

doanh xã hội chủ nghĩa (XHCN), đúng nguyên tắc tập trung dân chủ. Cơ chế mới lấy kế hoạch

hoá làm trung tâm, sử dụng đúng đắn quan hệ hàng hoá - tiền tệ, quản lý bằng phương pháp

kinh tế là chủ yếu kết hợp với biện pháp hành chính, giáo dục, thực hiện phân cấp quản lý theo

nguyên tắc tập trung dân chủ, thiết lập trật tự, kỷ cương trong mọi hoạt động kinh tế.

Như vậy, trong giai đoạn đầu của công cuộc đổi mới, Đảng mới nêu ra quan điểm phát triển

nền kinh tế hàng hóa có kế hoạch gồm nhiều thành phần đi lên CNXH, chưa đề cập đến cơ chế thị

trường và phát triển nền kinh tế thị trường. Tuy vậy, đây là dấu mốc quan trọng trong quá trình đổi

mới tư duy lý luận của Đảng về con đường và phương pháp xây dựng CNXH ở nước ta.

Tại Hội nghị Trung ương 6 khóa VI (3-1989), lần đầu tiên Đảng khẳng định rằng, trong

nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, thị trường xã hội là một thể thống nhất, thông suốt

trong cả nước và gắn với thị trường thế giới với nhiều lực lượng khác nhau tham gia lưu thông

hàng hoá, đồng thời đề cập đến cơ chế thị trường. Mặc dù chưa được đề cập trực tiếp với tư

cách là cơ chế quản lý nền kinh tế, song Đảng cũng chỉ rõ, cơ chế thị trường phải được vận

dụng nhất quán trong kế hoạch hóa và các chính sách kinh tế.

Đến Đại hội VII (6 - 1991), Văn kiện đã nêu rõ cơ chế vận hành nền kinh tế là cơ chế thị

trường có sự quản lý của Nhà nước bằng pháp luật, kế hoạch, chính sách và các công cụ khác.

Trong cơ chế đó, các đơn vị kinh tế thuộc mọi thành phần kinh tế có quyền tự chủ sản xuất,

kinh doanh; hợp tác, liên doanh tự nguyện, bình đẳng, cạnh tranh hợp pháp. Bên cạnh đó,

Đảng cũng chỉ rõ, phải xây dựng và phát triển đồng bộ các thị trường, xóa bỏ độc quyền và đặc

quyền ở hầu hết các ngành và lĩnh vực kinh tế. Như vậy, đây là lần đầu tiên Đảng đề cập đến cơ

chế thị trường với tư cách là cơ chế vận hành nền kinh tế. Có thể xem đây là một bước tiến lớn

trong nhận thức, trong tư duy về thị trường, cơ chế thị trường của Đảng ta.

Bổ sung câu 8:

Xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là mô hình phát triển

kinh tế tổng quát của nước ta hiện nay. Đây là quá trình nhận thức, hoàn thiện tư duy lý luận

và tổng kết thực tiễn của Đảng để thấy rõ hơn về sự tất yếu khách quan, những nội dung và đặc

trưng cơ bản, những việc cần thực hiện để đẩy mạnh phát triển kinh tế ở nước ta.

Đối với nước ta, quá trình chuyển đổi từ cơ chế tập trung, quan liêu, bao cấp sang phát triển

nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà

nước, theo định hướng XHCN thực chất là xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN,

được bắt đầu từ Đại hội Đảng VI (1986) và ngày càng được hoàn thiện. Thực tế 20 năm đổi mới và

phát triển nền kinh tế theo mô hình kinh tế thị trường định hướng XHCN đã chứng minh rằng, kinh

tế thị trường là con đường phát triển kinh tế có hiệu quả, từ đó quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đây là

cả một quá trình vừa đổi mới tư duy lý luận, nhất là tư duy kinh tế, vừa bám sát các quy luật khách

quan và kịp thời tổng kết thực tiễn đầy sống động của Việt Nam.

Đại hội lần thứ IX của Đảng (năm 2001) khẳng định: "... thực hiện nhất quán và lâu dài

chính sách phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trường,

có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa; đó chính là nền kinh tế thị

trường định hướng xã hội chủ nghĩa".

Đại hội lần thứ X (năm 2006) Đảng tiếp tục khẳng định: "Để đi lên chủ nghĩa xã hội,

chúng ta phải phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; đẩy mạnh công

nghiệp hóa, hiện đại hóa; xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc làm nền tảng

tinh thần của xã hội; xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, thực hiện đại đoàn kết dân tộc;

xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; xây

dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; bảo đảm vững chắc quốc phòng và an ninh quốc gia; chủ

động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế"

lOMoARcPSD| 41487147

Như vậy, trải qua các kỳ Đại hội, chúng ta luôn khẳng định con đường mà chúng ta lựa

chọn đó là CNXH và để đi lên CNXH chúng ta phải phát triển kinh tế thị trường. Nhận thức về

CNXH và con đường đi lên CNXH ở nước ta được Đảng khẳng định trong Cương lĩnh xây dựng

đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (năm 1991) với 6 đặc trưng cơ bản và đến nay Đại hội

Đảng X tiếp tục khẳng định ngày càng sáng tỏ hơn với 8 đặc trưng cơ bản là:

- Là một xã hội dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh.

- Do nhân dân làm chủ.

- Có nền kinh tế phát triển cao, dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản

xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất.

- Có nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

- Con người được giải phóng khỏi áp bức, bất công, có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh

phúc, phát triển toàn diện.

- Các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam bình đẳng, đoàn kết, tương trợ và giúp đỡ nhau cùng

tiến bộ.

- Có Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân

dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.

- Có quan hệ hữu nghị và hợp tác với nhân dân các nước trên thế giới.

Qua 20 năm thực hiện công cuộc đổi mới, chúng ta đã đạt được những thành tựu to lớn và có

ý nghĩa lịch sử. Đất nước đã ra khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội, có sự thay đổi cơ bản và toàn

diện. Vị thế nước ta trên trường quốc tế không ngừng nâng cao. Sức mạnh tổng hợp của quốc gia đã

tăng lên rất nhiều, tạo ra thế và lực mới cho đất nước tiếp tục đi lên với những triển vọng tốt đẹp.

Phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN ở nước ta là sự lựa chọn hoàn toàn phù

hợp với quy luật phát triển khách quan và xu thế tất yếu của thời đại. Kinh tế thị trường là một

phạm trù kinh tế riêng, có tính độc lập tương đối, phát triển theo những quy luật riêng vốn có

của nó dù nó tồn tại ở đâu và bất kể thời điểm nào của lịch sử. Song, trong thực tế không có một

nền kinh tế thị trường trừu tượng, chung chung cho mọi giai đoạn phát triển, mà gắn với mỗi

giai đoạn phát triển nhất định của xã hội là những nền kinh tế hàng hóa cụ thể.

Thực tiễn lịch sử cho thấy, cơ sở kinh tế khách quan của sự hình thành và phát triển kinh tế

thị trường cũng là cơ sở kinh tế khách quan của sự hình thành và phát triển kinh tế hàng hóa. Đó là

sự phân công lao động xã hội và sự tách biệt về kinh tế giữa những người sản xuất hàng hóa quy

định. Có nghĩa là kinh tế thị trường tồn tại cả trong chủ nghĩa xã hội cũng như trong thời kỳ quá độ

lên CNXH. Kinh tế thị trường XHCN dựa trên chế độ sở hữu toàn dân và tập thể do Đảng Cộng sản

lãnh đạo, mục đích của nền kinh tế thị trường là phục vụ lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân

lao động, xóa bỏ chế độ bóc lột, giải phóng và phát triển mạnh mẽ lực lượng sản xuất.

Trên cơ sở nhận thức đúng đắn và đầy đủ hơn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên

chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Đảng ta khẳng định: phát triển kinh tế thị trường định hướng xã

hội chủ nghĩa là đường lối chiến lược nhất quán, là mô hình kinh tế tổng quát trong suốt thời kì

quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Đây là kết quả sau nhiều năm nghiên cứu, tìm tòi,

tổng kết thực tiễn; và là bước phát triển mới về tư duy lý luận của Đảng cộng sản Việt Nam.

9. Vì sao Đảng Cộng sản lựa chọn mô hình kinh tế thị trường là lựa chọn tất yếu

Xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là mô hình phát triển

kinh tế tổng quát của nước ta hiện nay. Đây là quá trình nhận thức, hoàn thiện tư duy lý luận

và tổng kết thực tiễn của Đảng để thấy rõ hơn về sự tất yếu khách quan, những nội dung và đặc

trưng cơ bản, những việc cần thực hiện để đẩy mạnh phát triển kinh tế ở nước ta.

Đối với nước ta, quá trình chuyển đổi từ cơ chế tập trung, quan liêu, bao cấp sang phát triển nền

kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước, theo

định hướng XHCN thực chất là xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, được bắt

lOMoARcPSD| 41487147

đầu từ Đại hội Đảng VI (1986) và ngày càng được hoàn thiện. Thực tế 20 năm đổi mới và phát

triển nền kinh tế theo mô hình kinh tế thị trường định hướng XHCN đã chứng minh rằng, kinh

tế thị trường là con đường phát triển kinh tế có hiệu quả, từ đó quá độ lên chủ nghĩa xã hội.

Đây là cả một quá trình vừa đổi mới tư duy lý luận, nhất là tư duy kinh tế, vừa bám sát các quy

luật khách quan và kịp thời tổng kết thực tiễn đầy sống động của Việt Nam.