Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh | Đại học Ngoại Ngữ - Tin Học Thành Phố Hồ Chí Minh

VỊ TRÍ
-Hồ Chí Minh nhiều lần khẳng định đạo đức là gốc, là nền tảng, là sức
mạnh, là tiêu chuẩn hàng đầu của người cách mạng. Người coi đạo đức
rất quan trọng như gốc của cây, như ngọn nguồn của sông, suối.
+Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi đến
mấy cũng không lãnh đạo được dân.
+Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn
thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang.
-Đạo đức trở thành nhân tố quyết định của sự thành bại của mọi công
việc, phẩm chất mỗi con người. Theo Hồ Chí Minh, đạo đức cách mạng
là chổ dựa tinh thần giúp con người vững vàng trong mọi thử thách.
-Hồ Chí Minh thường nhắc lại tinh thần của Lênin: Đảng Cộng sản phải
tiêu biểu cho trí tuệ, danh dự, lương tâm của dân tộc và thời đại. Mỗi
đảng viên phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm
liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải
xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân.
-Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là đạo đức trong hành động, lấy hiệu
quả thực tế làm thước đo. Chính vì vậy, Hồ Chí Minh luôn đặt đạo đức
bên cạnh tài năng, gắn đức với tài, lời nói đi đôi với hành động, hiệu quả trên thực tế.
-Đức và tài phải là những phẩm chất thống nhất của con người. Nếu đạo
đức là tiêu chuẩn cho mục đích thì tài là phương tiện thực hiện mục đích
đó.Người thường khuyên:’’ Dạy cũng như học phải biết chú trọng cả tài
lẫn đức. Đức là đạo đức cách mạng. Đó là cái gốc, rất quan trọng. Nếu
không có đạo đức cách mạng thì tài cũng vô dụng”.
NHỮNG NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG ĐẠO ĐỨC MỚI
Để xây dựng một nền đạo đức mới, Hồ Chí Minh đã nêu ra những
nguyên tắc cơ bản để định hướng cho sự lãnh đạo của Đảng, cũng như
cho việc rèn luyện của mỗi người:
A. Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức
-Người coi đây là nguyên tắc quan trọng nhất trong xây dựng nền
đạo đức mới. Nguyên tắc cơ bản này là sự thống nhất giữa lý luận
và thực tiễn, đã trở thành phương pháp luận trong cuộc sống và là
nền tảng triết lý sống hết sức bình dị mà vô cùng sâu sắc của
Người. “Nói đi đôi với làm’’ là đặc trưng bản chất của tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.
- Để đạo đức cách mạng thấm sâu, bám chắc vào đời sống xã hội
và trở thành nền tảng tinh thần cho nhân dân, Hồ Chí Minh đòi hỏi
cán bộ, giảng viên: “Trước hết, mình phải làm gương trong anh
em, và khi đi công tác, gắng làm gương cho dân. Làm gương về cả
ba mặt: Tinh thần, vật chất và văn hóa”.
-Theo Hồ Chí Minh, hơn bất cứ một lĩnh vực nào khác, trong việc
xây dựng một nền đạo đức mới, đạo đức cách mạng phải đặc biệt
chú trọng “đạo làm gương”. Người nói:’’Lấy gương người tốt, việc
tốt để hàng ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt
nhất để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây
dựng con người mới, cuộc sống mới”.
 Một nền đạo đức mới chỉ được xây dựng trên một cái nền rộng
lớn, vững chắc, khi chuẩn mực đạo đức trở thành hành vi đạo đức
hàng ngày của mỗi người và của toàn xã hội
B. Xây đi đôi với chống
Hồ Chí Minh cho rằng, nguyên tắc xây đi đôi với chống là đòi hỏi
của nền đạo đức mới, thể hiện tính nhân đạo chiến đấu vì mục tiêu
của sự nghiệp cách mạng; xây tức là xây dựng giá trị, các chuẩn
mực đạo đức mới; chống là biểu hiện hành vi vô đạo đức, suy thoái đạo đức.
-Để xây dựng một nền đạo đức mới, cần phải kết hợp chặt chẽ giữa
xây với chống. Muốn xây phải chống, chống nhằm mục đích xây, lấy xây làm chính.
-Xây dựng đạo đức mới, đạo đức phải được tiến hành bằng việc
giáo dục phẩm chất, những chuẩn mực đạo đức mới. Việc giáo dục
đạo đức mới phải phù hợp với từng lứa tuổi, ngành nghề, giai cấp,
tầng lớp và trong từng môi trường khác nhau; phải khơi dậy được ý
thức đạo đức lành mạnh ở mỗi người.
-Hồ Chí Minh cho rằng, trên con đường đi tới tiến bộ và cách
mạng, đạo đức mới chỉ có thể được xây dựng thành công trên cơ sở
kiên trì mục tiêu chống chủ nghĩa để quốc, chống thói quen và tập
tục lạc hậu, phải loại trừ chủ nghĩa cá nhân.
-Phải chăm lo bồi dưỡng những phẩm chất, chuẩn mực đạo đức
mới từ ngay mới ngay từ trong gia đình, đến nhà trường và xã hội;
chống lại cái xấu, cái sai cái vô đạo đức. Tuy nhiên, Người lưu ý:
“Đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân không phải là “giày xéo lên lợi ích cá nhân”.
C. Tu dưỡng đạo đức suốt đời
-Theo Hồ Chí Minh, tu dưỡng đạo đức như một cuộc cách mạng
trường kỳ gian khổ. Một nền đạo đức mới chỉ có thể được xây
dựng trên cơ sở tự giác tu dưỡng đạo đức của mỗi người. Người
nhắc lại luận điểm của Khổng Tử “chính tâm, tu thân”; “tề gia, trị quốc,bình thiên hạ”
-Đạo đức cách mạng thể hiện trong hành động của người Việt Nam
yêu nước vì độc lập tự do của dân tộc, hạnh phúc của nhân dân.
Chỉ có trong hành động, đạo đức cách mạng mới bộc lộ rõ những
giá trị của nó. Do vậy đạo đức cách mạng, đòi hỏi mỗi người phải tự giác rèn luyện.
- Hồ Chí Minh đòi hỏi mọi người phải thường xuyên được giáo
dục và tự giáo dục về đạo đức. Người chỉ rõ: “Muốn cải tạo thế
giới và cải tạo xã hội thì trước hết phải tự cải tạo bản thân chúng ta”.