Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Văn Hóa | Môn Tư tưởng Hồ Chí Minh - Đại học Gia Định

lOMoAR cPSD| 60772721
Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Văn Hóa. Ví Dụ Về Vận Dụng Liên Hệ Thực Tiễn Vào Cách
Mạng Việt Nam Và Vận Dụng Vào Xã Hội
I. Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Văn Hóa
Hồ Chí Minh được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) ghi nhận
là Anh hùng giải phóng dân tộc, Nhà văn hóa kiệt xuất Việt Nam trong Nghị quyết 24C/18.6.5 của
Khóa họp 24 Đại Hội đồng UNESCO từ ngày 20/10 đến ngày 20/11/1987.
1. Một Số Nhận Thức Chung Về Văn Hóa Và Quan Hệ Giữa Văn Hóa Với Các Lĩnh Vực Khác
a) Quan niệm của Hồ Chí Minh về văn hóa -
Văn hóa là tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài
người đãsản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn. -
Từ sau Cách mạng Tháng Tám, Hồ Chí Minh có bàn đến văn hóa là kiến trúc thượng tầng,
là toàn bộ đời sống tinh thần của xã hội.
b) Quan điểm của Hồ Chí Minh về quan hệ giữa văn hóa với các lĩnh vực khác
- Quan hệ giữa văn hóa với chính trị
- Trong đời sống có bốn vấn đề quan trọng ngang nhau và tác động qua lại lẫn nhau, đó là chính
trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.
- Văn hóa không đứng ngoài mà phải ở trong chính trị.
- Quan hệ giữa văn hóa với kinh tế
- Văn hóa thuộc kiến trúc thượng tầng. Văn hóa không thể đứng ngoài mà phải đứng trong kinh tế.
- Sự phát triển của chính trị, kinh tế, xã hội, sẽ thúc đẩy văn hóa phát triển.
- Quan hệ giữa văn hóa với xã hội
- Giải phóng chính trị đồng nghĩa với giải phóng xã hội, từ đó văn hóa mới có điều kiện phát triển.
Xã hội thế nào văn hóa thế ấy.
- Về giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, tiếp thu văn hóa nhân loại- Bản sắc văn hóa dân tộc được nhìn nhận qua hai lớp:
+ Về nội dung, lòng yêu nước, thương nòi; tinh thần độc lập, tự cường, tự tôn dân tộc… +
Về hình thức, cốt cách văn hóa dân tộc biểu hiện ở ngôn ngữ, phong tục, tập quán, lễ hội,
truyền thống, cách cảm và nghĩ…
- Phải biết tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.
- Tiếp thu văn hóa nhân loại là để làm giàu cho văn hóa Việt Nam
- Phải lấy văn hóa dân tộc làm gốc
2. Quan Điểm Của Hồ Chí Minh Về Vai Trò Của Văn Hóa
a) Văn hóa là mục tiêu, động lực của sự nghiệp cách mạng
- Văn hóa là mục tiêu
- Mục tiêu của cách mạng Việt Nam là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội
- Theo quan điểm Hồ Chí Minh, văn hóa là mục tiêu, là quyền sống, quyền sung sướng, quyền
tựdo, quyền mưu cầu hạnh phúc.
- Văn hóa là động lực
- Văn hóa chính trị có ý nghĩa soi đường cho quốc dân đi
- Văn hóa văn nghệ góp phần nâng cao lòng yêu nước, lý tưởng, tình cảm cách mạng lOMoAR cPSD| 60772721
- Văn hóa giáo dục diệt giặc dốt, xóa mù chữ, giúp con người hiểu biết quy luật phát triển của xã hội
- Văn hóa đạo đức, lối sống nâng cao phẩm giá, hướng con người tới các giá trị chân, thiện, mỹ.
- Văn hóa pháp luật bảo đảm dân chủ, trật tự, kỷ cương, phép nước. b) Văn hóa là một mặt trận
- Mặt trận văn hóa phong phú
- Văn hóa nghệ thuật cũng là một mặt trận
- Ví dụ trong cả một kho tàng nghệ thuật mà chúng ta đang có:
Hịch Tướng sĩ ( Trần Hưng Đạo), Tuyên ngôn độc lập ( Hồ Chí Minh)…
- Mặt trận văn hóa là cuộc chiến đấu trên lĩnh vực văn hóa; anh chị em văn nghệ sĩ là chiến sĩ trên mặt trận ấy.
- Quan điểm chiến sĩ văn hóa:
+ Thứ nhất, phải có lập trường tư tưởng vững vàng.
+ Thứ hai, chiến sĩ trên mặt trận văn hóa phải là ngòi bút sắc bén
+ Thứ ba, phụng sụ Tổ quốc, phụng sự nhân dân, phụng sự cách mạng
+ Thứ tư, phải thấu hiểu và phải liên hệ được để đưa văn hóa đi vào cuộc sống
+ Thứ năm, phải có những tác phẩm xứng đáng với dân tộc
- Hồ Chí Minh đã phát biểu cảm tưởng bằng thơ khi đọc tập thơ chọn lọc Đường, Tống của “nghìn nhà thơ”:
“Thơ xưa yêu cảnh thiên nhiên đẹp,
Mây, gió, trăng, hoa, tuyết, núi, sông;
Nay ở trong thơ nên có thép
Nhà thơ cũng phải biết xung phong”.
- Ngày 3-2-1962 (tối 29 tết âm lịch), Người “ra câu đối để các cụ, các đồng chí đối lại: Muốn cho
xã hội đều xuân Nhân sĩ phải là chiến sĩ” .
- Đó chính là tinh thần của “kháng chiến văn hoá và văn hoá kháng chiến”.c) Văn hóa phục vụ
quần chúng nhân dân
- Là phải miêu tả cho hay, cho thật, cho hùng hồn
- Tóm lại “từ trong quần chúng ra. Về sâu trong quần chúng”.
3. Quan Điểm Hồ Chí Minh Về Xây Dựng Nền Văn Hóa Mới -
Trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945:
- Hồ Chí Minh quan tâm đến việc xây dựng nền văn hóa dân tộc với năm nội dung:
+ Xây dựng tâm lý (Tinh thần độc lập tự cường)
+ Xây dựng luận lý (Biết hy sinh mình, làm lợi cho quần chúng)
+ Xây dựng xã hội (Mọi sự nghiệp liên quan đến phúc lợi của nhân dân)
+ Xây dựng chính trị (dân quyền) + Xây dựng kinh tế
- Trong kháng chiến chống thực dân Pháp:
- Là một nền văn hóa có tính chất dân tộc, khoa học, đại chúng.
+ Tính dân tộc: Đặc tính dân tộc, cốt cách dân tộc, giúp phân biệt văn hóa dân tộc này với văn hóa dân tộc khác.
+ Tính khoa học: Văn hóa tiên tiến, thuận với trào lưu tiến hóa của thời đại. lOMoAR cPSD| 60772721
+ Tính đại chúng: Văn hóa phục vụ nhân dân, do nhân dân xây dựng nên.
LIÊN HỆ THỰC TIỄN: 1. Thành tựu:
- Truyền thống văn hóa được giữ gìn và phát huy:
+Truyền thống yêu nước, đoàn kết
+Lòng thương yêu con người bao dung
+Truyền thống tôn sư trọng đạo, uống nước nhớ nguồn.
- Phong tục tập quán tốt đẹp được kế thừa:
+Phong tục lễ tết(tết nguyên đán, tết trung thu…), tục ăn trầu, phong tục thờ cúng tổ tiên…
+ Những lễ hội có ý nghĩa vẫn được kế thừa( lễ hội đền Hùng, lễ hội đền Gióng, …)
+ Tôn giáo: phật giáo, đạo giáo, công giáo
+Văn học: văn học dân gian: thần thoại, truyền thuyết, cổ tích, ca dao, dân ca, tục ngữ…. và văn
học viết: “Chinh phụ ngâm”, “Truyện Kiều”… + Sân khấu:
- Dân gian Việt Nam: múa rối, hát chèo, hát tuồng
- Hiện đại: kịch, hài kịch, xiếc, ảo thuật
2. Khó khăn, hạn chế - Văn hóa chênh lệch
- Tệ nạn xã hội, tội phạm còn phức tạp
- Hệ thống thông tin đại chúng phát triển nhanh nhưng chưa hợp lý
- Nguồn nhân lực cho lĩnh vực văn hoá còn nhiều hạn chế, bất cập
- Hợp tác quốc tế về văn hóa hiệu quả chưa cao
3. Nguyên nhân của những khó khăn, hạn chế
- Đầu tư cho lĩnh vực văn hóa chưa tương xứng, còn dàn trải
- Chưa nắm bắt kịp thời những vấn đề mới về văn hóa
- Chưa quan tâm đúng mức công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực 4. Giải pháp:
- Phát triển đất nước hiện nay trên nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh, lấy con người là mục tiêu động lực sự phát triển.
+ Một là, thực hiện chiến lược con người
+ Hai là, tăng cường vai trò của văn hoá trên lĩnh vực chính trị : Tăng cường trí tuệ, bản lĩnh, đạo
đức, nhân văn trong Đảng
+ Ba là, phát triển kinh tế phải thống nhất với việc giải quyết tốt các vấn đề xã hội
+ Bốn là, chính sách văn hoá cần được ưu tiên trong hệ thống chính sách kinh tế - xã hội. +
Năm là, tích cực phòng ngừa và kiên quyết chống tham ô, tham nhũng, lãng phí, quan liêu, thực hành tiết kiệm
+ Không ngừng nâng cao văn hoá lãnh đạo, rèn luyện trí tuệ, bản lĩnh, phẩm chất đạo đức của mình.