lOMoARcPSD|47205411 lOMoARcPSD|47205411 VẤN ĐỀ 11
THỪA KẾ THEO PHÁP LUẬT
THANH TOÁN VÀ PHÂN CHIA DI SẢN THỪA KẾ
Bài tập ví dụ: Vợ chồng ông A và bà B có 2 người con chung là C và D. Khi kết hôn với ông
A, bà B đã có 1 người con là riêng 7 tuổi là chị M. Ông và bà B chăm sóc chị M như nhưng
những người con khác của ông bà. Ông A qua đời và không để lại di chúc. Tổng tài sản chung
hợp nhất của ông A và bà B là 720.000.000 đồng. -
- Ông A và bà B chăm sóc cho chị M như những người con khác nên theo điều 654 Bộ luật
Dân sự 2015 thì chị M có quyền được hưởng di sản của ông A như những người con khác.
- Vì ông A qua đời và không để lại di chúc nên theo điểm a khoản 1 điều 650 Bộ luật Dân sự
2015 thì di sản của ông A sẽ được chia thừa kế theo pháp luật.
- Những người thừa kế thuộc hành thừa kế thứ nhất theo điểm a khoản 1 điều 650 gồm có: B ( vợ); C, D và M ( con).
- Di sản ông A = Tài sản riêng + phần tài sản chung trong khối tài sản chung với người khác.
( điều 612 Bộ luật Dân sự 2015).
- Tài sản chung hợp nhất của ông A và bà B là 720.000.000 đồng. Theo khoản 2 điều 66
Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì khối tài sản chung này sẽ được chia đôi, phần của ông A =
720.000.000 : 2 = 360.000.000 đồng.
=> Di sản của ông A = 360 triệu đồng
- Theo khoản 2 điều 651 Bộ luật Dân sự 2015: “ Những người thừa kế cùng hàng được hưởng
phần di sản bằng nhau”. Do vậy di sản của ông A sẽ được chia như sau:
B = C = D = M = 360.000.000 : 4 = 90.000.000 đồng
- Kết luận: B,C,D và M mỗi người nhận 90 triệu đồng. Bài 1
Ông A và bà B là hai vợ chồng. C và D là con chung của họ. C có vợ là M và có hai con là K
và H. Tháng 8 năm 2021, ông A chết. Biết rằng: Di sản của ông A là 1.240.000.000 (đồng), B lo
mai táng cho ông A hết 40.000.000 (đồng) và di sản của A trong các trường hợp đều bằng nhau.
Hãy chia di sản của ông A trong các trường hợp độc lập sau:
1. Ông A chết có di chúc cho bà B= 1/2 di sản. Anh C chết trước ông A. lOMoARcPSD|47205411
- Giả sử di chúc của ông A hợp pháp ( đáp ứng đủ điều kiện quy định tại điều 117 và điều 630 Bộ luật Dân sự 2015).
- Theo di chúc: ông A cho bà B hưởng ½ di sản. Theo điểm a khoản 2 điều 650 Bộ luật Dân
sự 2015, đối với phần tài sản còn lại sẽ được chia theo pháp luật.
- Theo điểm a khoản 1 điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 di sản ông A sẽ được chia cho hàng
thừa kế thứ nhất gồm có: B ( vợ), C và D ( con).
- C dù chết trước ông A nhưng do có người kế vị là K và H nên vẫn được hưởng di sản ( theo
điều 652 Bộ luật Dân sự 2015).
- Theo khoản 2 điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 thì những người ở cùng hàng thừa kế sẽ được
hưởng phần di sản tương đương nhau.
- Bà B đã thanh toán mai táng cho ông A hết 40 triệu đồng nên theo khoản 1 điều 658 Bộ luật Dân sự 2015:
Di sản thừa kế = Di sản – Nghĩa vụ ưu tiên thanh toán = 1.240.000.000 – 40.000.000 ( tiền
mai táng phí) = 1.200.000.000 đồng
- Di sản thừa kế của A sẽ được chia như sau:
Bà B hưởng theo di chúc: 1.200.000.000 : 2 = 600.000.000
đồng Phần còn lại được chia:
B = C = D = 600.000.000 : 3 = 200.000.000 đồng
K và H được hưởng phần của C để lại = 200.000.000 : 2 = 100.000.000 đồng
- Kết luận: Bà B nhận được 800 triệu; D nhận được 200 triệu; K và H mỗi người nhận được 100.000.000 đồng.
2. Ông A chết có để lại di chúc truất quyền thừa kế của bà B. Ông A và anh D chết cùng thời điểm.
- Giả sử di chúc của ông A hợp pháp ( đáp ứng đủ điều kiện quy định tại điều 117 và điều
630 Bộ luật Dân sự 2015):
+ Theo di chúc bà B bị truất quyền thừa kế do vậy bà không được hưởng thừa kế theo di
chúc cũng như theo pháp luật.
+ Do di chúc không có định đoạt phần di sản của ông A nên di sản sẽ được chia theo pháp
luật ( điểm a khoản 1 điều 650).
- Vì anh D chết cùng thời điểm với ông A và anh D không có người thừa kế thế vị nên theo
điều 619 Bộ luật Dân sự 2015, anh D sẽ không được hưởng di sản của ông A. lOMoARcPSD|47205411
- Những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất được hưởng di sản của ông A theo khoản 1 điều
651 Bộ luật Dân sự 2015 là: C ( con).
- Bà B bị truất quyền hưởng di sản theo di chúc nên sẽ được hưởng phần di sản = 2/3 suất thừa
kế của một người nếu di chúc được chia theo pháp luật ( điều 644 Bộ luật Dân sự 2015).
Kỷ phần bắt buộc = (Tổng di sản : Tổng người thừa kế theo luật) x 23
+ Tổng người thừa kế theo luật là những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất có 2 người là B và C.
+ Bà B đã thanh toán mai táng cho ông A hết 40 triệu đồng nên theo khoản 1 điều 658 Bộ luật Dân sự 2015:
Di sản thừa kế = Di sản – Nghĩa vụ ưu tiên thanh toán = 1.240.000.000 – 40.000.000 ( tiền
mai táng phí) = 1.200.000.000 đồng.
- Di sản được chia như sau:
+ Bà B hưởng kỷ phần bắt buộc = ( 1.200.000.000 : 2) x 23 = 400.000.000 đồng.
+ Anh C nhận được: 1.200.000.000 – 400.000.000 = 800.000.000 đồng. Bài 2
Ông A và bà B là hai vợ chồng. C và D là con chung của họ. C có vợ là M và có hai con là K
và H. Tháng 9 năm 2021, A chết. Hãy chia di sản của A trong các trường hợp độc lập sau. Biết
rằng tổng tài sản chung hợp nhất của hai vợ chồng là 1.800.000.000 (đồng) và di sản của A trong
các trường hợp đều bằng nhau.
- Di sản của ông A = Tài sản riêng + phần tài sản trong khối tài sản chung. ( điều 612 Bộ luật Dân sự 2015).
+ Ông A không có tài sản riêng.
+ Tài sản chung hợp nhất của ông A và bà B là 1.800.000.000 đồng. Theo khoản 2 điều 66
Luật Hôn nhân và gia đình 2014, khi ông A mất, nếu không có thỏa thuận của 2 vợ chồng trước
đó thì phần tài sản này sẽ chia đôi.
=> Di sản của ông A = 900 triệu đồng.
1. Ông A chết có di chúc cho anh C toàn bộ di sản. Anh C chết cùng thời điểm với ông
A. Anh D từ chối nhận di sản.
- Giả sử di chúc của ông A hợp pháp ( đáp ứng đủ điều kiện quy định tại điều 117 và điều 630
Bộ luật Dân sự 2015): Anh C hưởng toàn bộ di sản, bà B bị truất quyền hưởng di sản. lOMoARcPSD|47205411
- Anh D từ chối nhận di sản nên không có quyền hưởng di sản và không tính vào người thuộc hàng thừa kế.
- Do anh C chết cùng thời điểm với ông A nên bản di chúc trên sẽ không có hiệu lực và di
sản của ông A sẽ được chia theo pháp luật ( theo điểm c khoản 1 điều 650 Bộ luật Dân sự 2015).
- Vì anh C chết cùng thời điểm với ông A nhưng có người thừa kế kế vị là K và H nên vẫn
được quyền hưởng di sản ( theo điều 619 và điều 652 Bộ luật Dân sự 2015).
- Hàng thừa kế thứ nhất của ông A theo khoản 1 điều 651 gồm có: B ( vợ) và C (con). Theo
khoản 2 điều 651 thì những người cùng hàng thừa kế được chia phần di sản bằng nhau.
=> Di sản của ông A được chia như sau:
B = C = 900.000.000 : 2 = 450.000.000 đồng
K = H = 450.000.000 : 2 = 225.000.000 đồng
- Kết luận: bà B nhận 450 triệu đồng, K và H mỗi người nhận được 225 triệu đồng.
2. Ông A chết có để lại di chúc truất quyền thừa kế của bà B. Anh D chết trước ông A.
- Giả sử di chúc của ông A hợp pháp: bà B bị truất quyền thừa kế trực tiếp. Di sản của ông A
sẽ được chia theo pháp luật do không được định đoạt trong di chúc ( theo điểm a khoản 2 điều 650).
- Anh D chết trước ông A và không có con nên không được hưởng di sản của ông A ( theo
điều 619 Bộ luật Dân sự 2015).
- Bà B bị truất quyền thừa kế nên được hưởng kỷ phần bắt buộc ( theo điều 644 Bộ luật Dân sự 2015).
Kỷ phần bắt buộc = (Tổng di sản : Tổng người thừa kế theo luật) x 23
+ Tổng người thừa kế theo luật bao gồm những người thừa kế ở hàng thứ nhất theo khoản 1 điều
651 Bộ luật Dân sự 2015 có 2 người là B và C.
- Di sản của ông A sẽ được chia như sau:
Bà B nhận : ( 900.0000.000 : 2 ) x 23 = 300.000.000 đồng
Anh C nhận được: 900.000.000 – 300.000.000 = 600.000.000 đồng. Bài 3
Ông A và bà B là hai vợ chồng. C và D là con chung của họ. C có vợ là M và có hai con là K
và H. Tháng 10 năm 2021, A chết. Hãy chia di sản của A trong các trường hợp độc lập sau. Biết
rằng di sản của ông A là 1.250.000.000 (đồng), B lo mai táng cho ông A hết 50.000.000 (đồng)
và di sản của A trong các trường hợp đều bằng nhau. lOMoARcPSD|47205411
- Theo khoản 1 điều 658 Bộ luật Dân sự 2015: Di sản thừa kế của ông A = Di sản – Nghĩa vụ ưu tiên thanh toán.
=> Di sản = 1.250.000.000 – 50.000.000 ( Mai táng phí) = 1.200.000.000 đồng.
1. Ông A có lập di chúc định đoạt 900.000.000 (đồng) cho B và C.
- Giả sử di chúc của ông A hợp pháp:
+ B và C chung nhau nhận 900 triệu đồng
+ Phần di sản còn lại được chia theo pháp luật ( theo khoản 2 điều 650 Bộ luật Dân sự 2015).
- Người thừa kế theo pháp luật ở hàng thừa kế thứ nhất của ông A gồm: B, C và D ( theo
khoản 1 điều 651 Bộ luật Dân sự 2015).
- Di sản của ông A sẽ được chia như sau:
+ Di chúc không định đoạt rõ phần mà B và C mỗi người được nhận nên theo khoản 1 điều
659 Bộ luật Dân sự 2015, sẽ được chia như sau: B
= C = 900.000.000 : 2 = 450.000.000 đồng
+ Phần còn lại được chia như sau:
B = C = D = ( 1.200.000.000 – 900.000.000) : 3 =100.000.000 đồng ( theo khoản 2 điều 651 Bộ luật Dân sự 2015).
=> Kết luận: B và C mỗi người nhận 550.000.000 đồng, D nhận được 100.000.000 đồng.
2. Ông A chết có di chúc để lại toàn bộ di sản cho K và H cùng hưởng. Anh D chết trước ông A.
- Giả sử di chúc của ông A hợp pháp:
+ K và H được hưởng toàn bộ di sản
+ Anh C và bà B bị truất quyền hưởng di sản gián tiếp do ông A đã định đoạt tài sản của mình cho K và H.
- Anh D do chết trước ông A và không có người thừa kế kế vị nên không được hưởng di sản
và không tính vào hàng thừa kế thứ nhất.
- Bà B do là vợ ông A nên vẫn được hưởng một phần = 2/3 suất thừa kế của một người nếu di
sản được chia theo pháp luật ( theo khoản 1 điều 644 Bộ luật Dân sự 2015).
Kỷ phần bắt buộc = (Tổng di sản : Tổng người thừa kế theo luật) x 23
+ Tổng người thừa kế theo luật bao gồm những người thừa kế ở hàng thứ nhất theo khoản 1 điều
651 Bộ luật Dân sự 2015 có 2 người là B và C.
- Di sản của ông A được chia như sau:
+ Bà B nhận được: ( 1.200.000.000 : 2) x 23 = 400.000.000 đồng
+ Do di chúc không xác định rõ phần của K và H mỗi người được hưởng nên theo khoản 1 điều
659 Bộ luật Dân sự 2015, K và H mỗi người nhận được: ( 1.200.000.000 – 400.000.000) : 2 = 400.000.000 đ lOMoARcPSD|47205411
- Kết luận: B, K , H mỗi người nhận được 400 triệu đồng. Bài 4
Ông A và bà B là hai vợ chồng. C và D là con chung của họ. C có vợ là M và có hai con là K
và H. Tháng 11 năm 2021, A chết. Hãy chia di sản của A trong các trường hợp độc lập sau. Biết
rằng di sản của A trong các trường hợp đều bằng 900.000.000 (đồng).
1. A lập di chúc định đoạt cho B hưởng 400.000.000 (đồng); D hưởng 200.000.000 (đồng);
còn 300.000.000 (đồng) định đoạt cho C hưởng. C từ chối nhận di sản.
- Giả sử di chúc của A hợp pháp ( đáp ứng đầy đủ điều kiện quy định tại điều 117 và điều
630 Bộ luật Dân sự 2015): + B hưởng 400 triệu + D hưởng 200 triệu
+ C hưởng 300 triệu nhưng từ chối nhận di sản.
- Anh C từ chối nhận di sản nên khoản tiền 300 triệu sẽ được chia theo pháp luật ( theo điểm
c khoản 2 điều 650 Bộ luật Dân sự 2015), đồng thời anh C sẽ không được nhận thừa kế theo di
chúc cũng như thừa kế theo pháp luật
- Những người thừa kế thuộc hàng thứ nhất của ông A theo khoản 1 điều 651 sẽ gồm có bà B và D.
- Di sản của ông A sẽ được chia như sau:
+ Theo di chúc: B hưởng 400 triệu và D hưởng 200 triệu.
+ Phần còn lại được chia: B = D = 300.000.000 : 2 = 150.000.000 đồng ( theo khoản 2 điều
651 Bộ luật Dân sự 2015).
=> Kết luận: Bà B nhận được 550 triệu đồng, D nhận được 350 triệu đồng.
2. A chết có di chúc cho B = 1/3 di sản
- Giả sử di chúc của A hợp pháp ( đáp ứng đầy đủ điều kiện quy định tại điều 117 và điều
630 Bộ luật Dân sự 2015): + Bà B hưởng 1/3 di sản.
+ Phần còn lại của di sản sẽ được chia theo pháp luật ( theo điểm a khoản 2 điều 650 Bộ luật Dân sự 2015).
- Những người thừa kế theo pháp luật ở hàng thừa kế thứ nhất của ông A theo khoản 1 điều
651 gồm có: Bà B ( vợ), C và D (con).
- Theo quy định tại khoản 2 điều 652 Bộ luật Dân sự 2015, những người ở cùng hàng thừa kế
sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau.
- Di sản của ông A sẽ chia như sau: lOMoARcPSD|47205411
+ Theo di chúc: Bà B nhận được: 900.000.000 : 3 = 300.000.000 đồng.
+ Phần còn lại được chia:
B = C = D = ( 900.000.000 – 300.000.000) : 3 = 200.000.000 đồng.
=> Kết luận: Bà B nhận được 500 triệu đồng, C và D mỗi người nhận được 200 triệu đồng.