lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam LỜI MỞ ĐẦU
Giao tiếp vốn là một hoạt ộng thiết yếu của con người. Đặc biệt, trong lĩnh vực kinh
doanh, giao tiếp óng vai trò quan trọng, có thể quyết ịnh sự thành công hay thất bại của một
doanh nghiệp. Do vậy, ể ạt ược thành công trong cuộc sống và nhất là trong lĩnh vực kinh
doanh, người ta phải chú trọng ến vấn ề giao tiếp. Mỗi quốc gia có một nền văn hóa, thói
quen, văn hóa giao tiếp khác nhau. Có thể nói người Việt Nam mang bản sắc Châu Á,
nhưng lại có nhiều nét khác biệt trong giao tiếp so với các quốc
gia trong khu vực. Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh ã ược hình thành từ lâu ời và
phát triển theo sự phát triển của xã hội, của thực tiễn hoạt ộng kinh doanh ở Việt Nam. Tuy
nhiên khi Việt Nam ược chia thành 3 vùng miền khác nhau thì hầu như những nét văn hóa
trong kinh doanh ó cũng có sự khác biệt rất lớn. Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh có ý
nghĩa cực kỳ quan trọng bởi vì nó có thể em ến các cơ hội hoặc mất i cơ hội và công việc
kinh doanh của doanh nghiệp trong tương lai. Để hoạt ộng kinh doanh của mỗi doanh
nghiệp ược ngày càng phát triển tốt hơn thì những người quản lý doanh nghiệp phải hiểu
rõ, chi tiết trong văn hóa giao tiếp kinh doanh ở mỗi vùng miền của Việt Nam. Nắm bắt
ược những nhu cầu cần thiết như trên tiểu luận “ Văn Hóa Giao Tiếp Kinh Doanh Ba
Miền Việt Nam” ã ược nhóm thực hiện ể cung cấp cho người ọc
tìm hiểu ược những nét khái quát, cơ bản nhất trong văn hóa giao tiếp kinh doanh của mỗi
vùng miền của Việt Nam, ồng thời giúp các doanh nghiệp có ược nhận thức úng ắn và rõ
ràng hơn trong con ường phát triển sự nghiệp. MỤC LỤC
I/ VĂN HÓA GIAO TIẾP KINH DOANH Ở VIỆT NAM
1. Giao Tiếp là gì?. ........................................................................................................... 01 1 lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam
1.1 Khái niệm về giao tiếp........................................................................................ 01
1.2 Vai trò, chức năng giao tiếp ................................................................................02
1.3 Các loại hình giao tiếp cơ bản ............................................................................ 02
2. Giao tiếp trong kinh doanh là gì? ..................................................................................03
2.1 Khái niệm .......................................................................................................... 03
2.2 Tầm quan trong trong giao tiếp kinh doanh .......................................................04
2.3 Phương tiện trong giao tiếp kinh doanh..............................................................04
2.4 Các nguyên tắc giao tiếp trong kinh doanh.........................................................05
2.5 Phương thức ứng xử trong giao tiếp kinh doanh.................................................08
3. Đặc trưng về văn hóa giao tiếp của người Việt Nam ………………………………...10
II/ ĐẶC TRƢNG VỀ VĂN HÓA GIAO TIẾP KINH DOANH BA MIỀN
1/ Văn hóa giao tiếp kinh doanh miền Bắc ........................................................... ...........11
2. Văn hóa giao tiếp kinh doanh miền Trung.....................................................................14
3. Văn hóa giao tiếp kinh doanh miền Nam.......................................................................18 III/ KẾT
LUẬN........................................................................................... ....................23 2 lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................................24
I. VĂN HÓA GIAO TIẾP KINH DOANH Ở VIỆT NAM
1. Giao tiếp là gì ?
1.1 Khái niệm giao tiếp
Trong quá trình sống và hoạt ộng, giữa chúng ta với người khác luôn tồn tại nhiều mối
quan hệ. Đó là mối quan hệ dòng họ, huyết thống, quan hệ họ hàng, thôn xóm, quan hệ
hành chính – công việc, quan hệ bạn bè… Trong các mối quan hệ ó thì chỉ một số ít là có
sẵn ngay từ khi chúng ta cất tiếng khóc chào ời (quan hệ huyết thống, họ hàng), còn a số
các quan hệ còn lại chủ yếu ược hình thành, phát triển trong quá trình chúng ta sống và
hoạt ộng trong cộng ồng xã hội, thông qua các hình thức tiếp xúc, gặp gỡ, liên lạc a dạng
với người khác mà chúng ta thường gọi là giao tiếp.
Vậy giao tiếp là gì? Giao tiếp là hoạt ộng xác lập và vận hành các mối quan hệ xã hội
giữa con người với con người hoặc giữa con người và các yếu tố xã hội khác, nhằm thỏa
mãn những nhu cầu nhất ịnh.
Giao tiếp bao hàm hàng loạt yếu tố như trao ổi thông tin, xây dựng hoạt ộng chiến lược
phối hợp, tự nhận biết mình và tìm hiểu người khác. Tương ứng với các yếu tố trên, giao
tiếp có 3 khía cạnh chính: giao lưu, tác ộng qua lại và tri giác.
1.2 Vai trò chức năng của giao tiếp
Giao tiếp có vai trò ặc biệt quan trọng trong ời sống xã hội, trong ời sống của mỗi con người. 3 lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam
 Giao tiếp là tiền ề cho sự phát triển của sức khỏe và tạo mối quan hệ tốt ẹp với
những người xung quanh
Người không có kỹ năng giao tiếp tốt không thổ lộ ược tâm trạng, không có người
hiểu nổi tâm tình của mình nên dễ rơi vào trạng thái cô ơn dù sống ngay giữa ám ông.
Sự cô ơn, biệt lập làm cho con người dễ bị suy sụp về thể chất, tinh thần, dễ mắc phải những
căn bệnh về tim mạch, tâm thần và có thể có những ý ịnh tiêu cực, bế tắc như tự tử.
Con người có mối quan hệ tốt ẹp với cuộc sống chung quanh sẽ nhận ược niềm vui,
sự hỗ trợ ể có một chỗ ứng vững vàng trong xã hội, trong sự nghiệp và sẽ tìm thấy ược
hạnh phúc cùng một tương lai luôn rộng mở.
Mối quan hệ tốt ẹp với cuộc sống chung quanh còn mang lại tuổi thọ cho con người:
theo một số cuộc iều tra ược công bố rộng rãi, nam giới ở ộ tuổi 47, nếu ly dị hay góa vợ
thì tỷ lệ tử vong sẽ cao hơn nhiều lần so với những người có cuộc sống hạnh phúc
Mối quan hệ với cuộc sống chung quanh ảnh hưởng rõ rệt ến sức khỏe thể chất của
con người: kinh nghiệm và các cuộc iều tra cũng chứng minh rằng nếu có sự hỗ trợ của
người thân, của xã hội bệnh nhân sẽ phục hồi nhanh chóng dễ dàng
 Giao tiếp tạo iều kiện cho con người hình thành, hoàn thiện nhân cách
Qua giao tiếp, từ sự áp ứng và phản hồi của người chung quanh, con người tiếp nhận
kiến thức về thế giới, về bản thân ể hình thành nên nhân cách.
Con người tự thể hiện nhân cách, tiếp tục iều chỉnh và hoàn thiện nhân cách bản thân nhờ
vào quá trình giao tiếp. Sự hoàn thiện này diễn ra liên tục trong suốt cuộc ời con người. 4 lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam
 Giao tiếp tốt sẽ tạo các quan hệ thuận lợi cho công cuộc làm ăn, chung sống
Giao tiếp tốt sẽ là iều kiện thuận lợi cho công cuộc làm ăn phát triển: con người khi có
mối quan hệ tốt với những người chung quanh sẽ nhận ược sự yêu thương, hỗ trợ, sẽ có
chỗ ứng vững vàng trong cuộc sống và dễ dàng có những bước thăng tiến trong sự nghiệp.
Một xã hội ược xây dựng trên nền tảng của mối giao tiếp chặt chẽ, tốt ẹp sẽ có những
bước phát triển mạnh mẽ. Dễ dàng nhận thấy ở một xã hội kém phát triển, mối tương tác
của các thành viên trong xã hội ó rất mờ nhạt, giao tiếp trong xã hội nhiều hạn chế, kinh tế
thường rơi vào tình trạng manh mún, cuộc sống tự cung tự cấp là chủ yếu
1.3 Các loại hình giao tiếp cơ bản
a. Theo tính chất tiếp xúc
Nếu phân loại theo tính chất tiếp xúc thì giao tiếp ược chia thành 2 loại là giao tiếp
trực tiếp và giao tiếp gián tiếp.
+ Giao tiếp trực tiếp:
- Các bên trực tiếp gặp gỡ, trao ổi lẫn nhau.
- Các bên tham gia giao tiếp có thể sử dụng các phương tiện phi ngôn ngữ như cử chỉ, ánh mắt, nét mặt…
- Có thể nhanh chóng iều chỉnh quá trình giao tiếp kịp thời ể ạt ược mục ích.
- Trong giao tiếp trực tiếp, các bên có thể dễ dàng oán biết ược ý kiến của người ối thoại. 5 lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam
+ Giao tiếp giaøn tiếp:
- Là loại giao tiếp bị chi phối bởi yếu tố không gian. Do khó khăn về ịa lý mà ta có
thể sử dụng loại hình giao tiếp này ể tiết kiệm chi phí. Ví dụ: Email, thư từ, iện tín….
b. Phân loại theo quy cách của giao tiếp
+ Giao tiếp chính thức:
- Là giao tiếp mang tính chất công cụ theo chức trách quy ịnh quy chế như hội họp,
àm phán…các vấn ề trong giao tiếp thường ược thông tin trước vì vậy thông tin
thường có ộ chính xác cao.
+ Giao tiếp không chính thức:
- Là hình thức giao tiếp mang tính chất cá nhân, không câu nệ hình thức. Hình thức
giao tiếp này giúp cho các ối tượng giao tiếp cởi mở, hiểu biết lẫn nhau.
c. Phân loại theo vị thế
- Vị thế thể hiện mối tương quan của các ối tượng trong giao tiếp. Vị thế của một người
so người khác chi phối hành ộng của họ trong giao tiếp như cách ứng xử, lời nói, cử chỉ, thái ộ.
- Theo vị thế, giao tiếp ược chia thành: Giao tiếp ở thế mạnh, giao tiếp ở thế cân bằng và giao tiếp ở thế yếu.
d. Phân loại theo số lượng người tham gia
- Giao tiếp giữa hai cá nhân. Ví dụ: Hai người giao tiếp với nhau. 6 lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam
- Giao tiếp giữa hai nhóm với nhau. Ví dụ: Các thành viên trong hai công ty giao tiếp, àm phán với nhau.
- Giao tiếp giữa một cá nhân với một nhóm. Ví dụ: Thầy giáo và các sinh viên trong lớp học.
- Giao tiếp giữa nhiều nhóm với nhau. Ví dụ: Hai, Ba hoặc boÆn nhóm trong một lớp
học thảo luận qua lại lẫn nhau.
2. Giao tiếp trong kinh doanh là gì?
2.1 Khái niệm
- Theo Thái Trí Dũng (2009): “Giao tiếp là hoạt ộng xác lập và vận hành các mối
quan hệ xã hội giữa người với người,hoặc giữa người và các yếu tố xã hội nhằm thỏa mãn
những nhu cầu nhất ịnh”.
- Theo GS TS. Đoàn Thị Hồng Vân trong sách Giao tiếp trong kinh doanh (2006),
“Giao tiếp là hành vi và quá trình, trong ó con người tiến hành trao ổi thông tin với nhau,
nhận thức, ánh giá về nhau, tác ộng qua lại, ảnh hưởng ến nhau.”
Kết luận: Giao tiếp trong kinh doanh là quá trình và hoạt ộng thiết lập, chuyển tải, duy
trì và phát triển mối quan hệ giữa người với người trong kinh doanh.
2.2 Tầm quan trọng của giao tiếp trong kinh doanh
• Giúp xây dựng một ội ngũ hùng hậu: giao tiếp có khả năng kết nối các cá nhân, giải
quyết mâu thuẫn, giúp loại bỏ sự sợ hãi, tuyên truyền tinh thần oàn kết và tiếp lửa ộng
lực thông qua ngôn ngữ trực tiếp. 7 lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam
• Tránh hiểu lầm và ưa thông tin sai lệch: diễn giải không tốt có thể khiến người khác
hiểu nhầm hoặc hiểu sai lệch i các thông tin và thông iệp. Nhưng giao tiếp tốt sẽ giúp
hoàn thành công việc thậm chí là sửa chữa lại sai lầm.
• Thúc ẩy quá trình kinh doanh: khi giao tiếp tốt, dịch vụ chăm sóc khách hàng ược
nâng cấp, khách hàng ược giải quyết vấn ề một cách nhanh chóng, kịp thời, việc kinh
doanh của doanh nghiệp cũng tăng lên áng kể.
• Tạo ra văn hóa hòa nhập chốn công sở: sự ộng viên, chia sẻ thông qua ngôn ngữ trực
tiếp của ban quản lý với nhân viên sẽ góp phần tạo ra môi trường làm việc thân thiện và thoải mái.
• Tăng tương tác với khách hàng: sự giao tiếp của doanh nghiệp với khách hàng sẽ là
iều kiện ể doanh nghiệp nắm bắt tâm lý của khách hàng hoặc ối tác một cách sâu sắc
và giúp công ty có thể thay ổi hoặc cải thiện sản phẩm nhằm áp ứng úng nhu cầu.
• Hiểu và nắm bắt ược thị trường: sự tương tác với khách hàng là cơ sở ể doanh nghiệp
hiểu và nắm bắt thị trường. Khi ội ngũ quản lý có sự hiểu biết tốt nhất về
thị trường và ọc ược tâm lý người tiêu dùng thì các sản phẩm ến với khách hàng sẽ trở nên dễ dàng hơn.
2.3 Phương tiện trong giao tiếp kinh doanh
Tất cả các yếu tố thể hiện thái ộ, tình cảm, mối quan hệ, tình trạng tâm lý… 2.3.1 Ngôn ngữ:
- Là phương tiện chủ yếu ể truyền i thông tin của con người
+ Nội dung: ý nghĩa của lời nói, của từ ngữ
+ Tính chất của ngôn ngữ: nhịp iệu, âm iệu, ngữ iệu của giọng nói + Điệu bộ”
là những cử chỉ của tay chân, vẻ mặt
2.3.2 Phi ngôn ngữ: 8 lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam
- Là những cách diễn ạt thông tin không lời thông qua các củ chỉ vẻ mặt, dáng iệu, ộng tác…
- Phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ giúp người ta nhạy cảm hơn trong giao tiếp.
- Tùy tính chất mối quan hệ mà các phương tiện giao tiếp sẽ có vai trò khác nhau.
2.4 Các nguyên tắc trong giao tiếp trong kinh doanh
Không có nguyên tắc giao tiếp nào bất biến, mà phải tuỳ vào từng trường hợp. Trong phần
dưới ây là một số nguyên tắc “Đắc nhân tâm thường dùng trong giao tiếp kinh doanh”:  Lắng nghe •
Lắng nghe ý kiến của ngłi khác, iều này giúp chúng ta cải thiện dịch vụ… của chúng ta trong tương lai. •
Mọi người thường có ấn tượng không tốt với những ai chỉ biết giải quyết các lời
phàn nàn mà không thực sự lắng nghe những gì họ nói. •
Khi bạn thực sự lắng nghe khách hàng, một cảm giác thoải mái, dễ chịu sẽ xuất hiện
trong lòng mỗi khách hàng- bởi vì sự lắng nghe chân thành là khá hiếm hoi, thậm
chí ngay cả khi bạn ở nhà và ở giữa những người thân. •
Lắng nghe tạo cho khách thấy bạn tôn trọng, ánh giá cao họ và quan tâm ến họ. 9 lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam
Xin nhắc lại tên của ông/bà và ề nghị cho biết vấn ề. Câu nói này cho thấy, bạn
không lắng nghe, ồng thời chọc tức thêm người vốn ã có chuyện không hài lòng.
 Nhớ tên khách hàng •
Xưng tên cá nhân là một trong những âm thanh ngọt ngào nhất mà khách hàng muốn ược nghe từ bạn. •
Việc xưng hô bằng tên riêng trong cuộc nói chuyện với khách hàng sẽ cho thấy bạn
nhìn nhận họ với tư cách một cá nhân nói riêng chứ không phải ối tượng khách hàng
chung chung, qua ó thể hiện sự tôn trọng của bạn với khách hàng. •
Hãy dùng tên riêng của họ khi bạn nói lời chào hỏi, cảm ơn, tạm biệt.. ể làm cho
bầu không khí trở nên nhẹ nhàng, thân thiện hơn. •
Tuy nhiên, bạn ừng sử dụng tên riêng của khách hàng một cách quá thường xuyên
bởi vì nó có thể khiến khách hàng khó chịu, hãy sử dụng vào lúc ầu và lúc kết thúc cuộc hội thoại.
 Nụ cƣời từ trái tim của bạn. •
Duy trì dịch vụ khách hàng với nụ cười trên khuôn mặt dường như là cái gì ó hơi
rập khuôn. Tuy nhiên nếu bạn muốn khách hàng yêu thích dịch vụ của bạn, hãy thực
hiện nó với một nụ cười chân thật. •
Một nụ cười chân thật sẽ khiến khách hàng cảm thấy họ ược chào ón, an tâm hơn
và ể lại trong lòng khách hàng một cảm giác nồng ấm. •
Nụ cười có tác dụng to lớn như vậy, nhưng cười phải úng lúc.  Hãy cho khách
hàng biết, họ là ngƣời quan trọng 10
Downloaded by Tran Anh (trananh1406@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam •
Họ biết rằng công ty bạn có rất nhiều khách hàng khác nhau nhưng họ chỉ thực sự
yêu quí nó nếu bạn khiến họ cảm thấy mình thực sự quan trọng với bạn. •
Hỏi khách hàng về những lời khuyên Khách hàng nào cũng có sẵn những ý kiến cá
nhân về cung cách làm việc của bạn và công ty bạn, và nếu họ ược hỏi vào thời iểm
thích hợp theo những cách thích hợp, ồng thời họ cảm thấy rằng bạn thực sự quan
tâm ến câu trả lời, khách hàng sẽ ưa cho bạn lời khuyên ó.
Không nên tỏ ra sẵn sàng tranh luận, cướp lời, khẳng ịnh hơn thiệt với khách hàng
khi xảy ra những iều phàn nàn của khách. Việc cần thiết, và là nhiệm vụ của bạn là
phải lắng nghe, cảm ơn và tìm cách khắc phục thiếu sót ngay sau ó nếu có thể. •
Coi trọng ý kiến của khách hàng, ừng bao giờ nói họ lầm lẫn. •
Hãy ể cho họ nói thoả thích những cái mà họ muốn nói.
 Tôn trọng khách hàng •
"Tôi có thể giúp gì cho ông?" chứ không phải "ông muốn gì". •
Luôn cười nói thật tâm chứ không ón khách bằng thái ộ lạnh nhạt. •
Giải áp ầy ủ thắc mắc, khiếu nại của họ chứ không phải làm lơ. •
Hãy luôn luôn phải giữ thể diện cho khách hàng. •
Không phân biệt ối xử với khách hàng.
 Quan tâm thực sự ến khách hàng. •
Em/cháu…có thể giúp gì cho anh/chú…? Bạn muốn mang lại niềm vui cho khách
hàng, chứ không phải bạn cho khách hàng một cái gì ó“ •
Việc này i nguợc lại chính sách của chúng tôi”. Khách hàng không muốn giao dịch
với những người quan liêu, cứng nhắc, nên người phục vụ cần nhã nhặn tìm hướng
giải quyết linh hoạt trong chừng mực có thể. Hãy nhớ: “ừng ể khách hàng thất vọng”. 11
Downloaded by Tran Anh (trananh1406@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam •
Đó không phải là công việc của tôi. Trong trường hợp này, nên nói: “Tôi biết người
có thể giúp ông/bà giải quyết vấn ề này. Tôi sẽ giới thiệu ông/bà với người ó”. •
"Tôi chỉ làm việc ở ây thôi" Câu nói rập khuôn này tôi thường ược nghe ở hầu hết
các nhân viên phục vụ bàn sau khi món ăn em ra không úng yêu cầu. Bằng vài từ
tồi tệ này, một nhân viên ã cho biết ni ó không có lòng nhiệt tình, hăng hái, quan
tâm tới khách và nhân viên không sẵn lòng áp ứng nhu cầu của khách hàng.
81% khách hàng từ bỏ nếu họ cảm thấy rằng ối phương không có thiện chí giúp ỡ
hoặc không chú ý ến nhu cầu của khách hàng. Ví dụ: Khách hàng muốn mua một
chiếc xe tiêu tốn ít nhiên liệu và có kích cỡ nhỏ ể tiện i trong thành phố vốn ã rất
chật chội, nhưng suốt buổi họ toàn ược nghe người bán hàng "thao thao bất tuyệt"
về những thế mạnh của chiếc xe cồng kềnh.
 Giúp ỡ khách hàng nhiệt tình. •
Hãy ể tôi giúp bạn một tay. Dù chỉ là giúp ỡ khách mang hàng ra xe hay ơn giản là
mở cửa giúp người ang mang hàng nặng trên tay thì một thông iệp rõ ràng ó là bạn
sẵn sàng giúp ỡ họ và ấn tượng này sẽ hằn sâu vào tâm trí khách hàng. Và tất nhiên,
nó sẽ khiến họ quay trở lại với bạn vào lần sau. •
Thông tin cho khách các dịch vụ khác mà khách quan tâm nếu bạn có thể.
 Kiên ịnh quan iểm •
Không nên gió chiều nào che chiều ấy mà cần phải học cách nói lời của chính mình. •
Nhưng cũng không ược phản bác quan iểm của người khác mà ề xuất các phương
án giải quyết hợp lý.
 Đừng thích tranh biện 12
Downloaded by Tran Anh (trananh1406@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam •
Cần bình tĩnh nói, tránh biến cuộc nói chuyện thành cuộc thi hùng biện.  Hiểu rõ
thông iệp của ngƣời nói •
Hãy nhớ rằng những gì người khác nói và những gì chúng ta nghe có thể hoàn toàn
khác nhau! mọi sự chắt lọc, giả ịnh, phê phán cũng như tin tưởng mang màu sắc cá
nhân của chúng ta có thể sẽ bóp méo những gì chúng ta nghe ược. •
Bạn nên gợi lại hoặc tổng hợp lại những gì người khác nói ể chắc chắn mình ang
hiểu ược vấn ề. Hãy nhắc lại những gì bạn cho rằng mình ang nghe ược và hỏi „Tôi
có hiểu úng bạn không nhỉ?‟ Nếu bạn thấy mình bị ộng chạm bởi những gì người
khác vừa nói thì hãy nói như vậy, sau ó hãy hỏi thêm ể hiểu rõ vấn ề: ” Có thể tôi
không hiểu úng ý bạn và ã cảm thấy bị xúc phạm bởi iều 13
Downloaded by Tran Anh (trananh1406@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam
bạn vừa nói. Tôi cho rằng những gì bạn vừa nói có nghĩa là XXX; có úng ý bạn là
như vậy không?”  Khuyên ngƣời khác •
Đừng ưa ra lời khuyên trừ phi người ta hỏi bạn. Điều này có thể sẽ rất khó thực hiện,
nhất là khi chúng ta thấy rõ rằng ý tưởng của mình sẽ có lợi cho người ó. •
Thay vì nói ”Bạn nên làm thế này”, bạn nên sử dụng một số cách nói khác thể hiện
rõ sự tôn trọng của mình, ví dụ như ”một cách khá khả thi là..” hoặc ” có một cách
ã giúp tôi trong trường hợp tương tự như thế này là X. Nếu bạn nghĩ nó sẽ giúp ích
ược cho bạn thì tôi rất vui lòng chia sẻ với bạn iều ó".  Hãy cố hiểu ngƣời khác •
Bạn hãy tìm ra một iểm tương ồng thay vì chỉ chăm chăm vào sự khác biệt giữa bạn và người khác. •
Điều gì có thể khiến cả hai người cùng thích thú (ví dụ như việc gỡ rối một vấn ề
nào ó)? Một cách ể bắt ầu khám phá ra iểm tương ồng chính là việc chia sẻ các dự
ịnh thầm kín của mình- ví dụ như bạn có thể nói: "Dự ịnh của tôi khi chia sẻ với bạn
về iều này chính là ể giúp bạn thành công trong dự án này"
2.5 Phương thức ứng xử trong giao tiếp kinh doanh
Trên thực tế ý nghĩa của xử sự trong kinh doanh vô cùng lớn. Xử sự úng cách tạo
iều kiện dễ dàng hơn cho Giao tiếp kinh doanh, nhưng ồng thời bản thân ó cũng là một hình
thức giao tiếp. Theo chuyên gia Ed Aasvik, giám sát viên phòng máy tính (Computer Lab)
tại ại học Boise State University, xử sự úng cách là ngôn ngữ cơ bản nhất của Kinh doanh.
Những doanh nhân thành ạt ều hiểu rất rõ thứ ngôn ngữ này và sử dụng nó rất hiệu quả. Để
tham gia vào câu lạc bộ có tên là Kinh doanh bạn phải biết ngôn ngữ của nó.
- Thông iệp mà một phép xử sự úng ắn tạo ra ó là sự tôn trọng. Khi bạn
thực sự lắng nghe và ối xử tốt với một ai ó bạn sẽ hiểu ược iều gì họ ang suy 14
Downloaded by Tran Anh (trananh1406@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam
nghĩ và quan tâm. Và ngược lại, phía bên kia cũng sẽ tỏ ra tôn trọng ý kiến và cảm xúc của bạn.
Không những thế người ối diện cũng sẽ cảm thấy thư thái hơn khi nói chuyện với một
người biết phép xử sự. Họ sẽ giao tiếp cởi mở hơn, và thực tế họ có thể tiết lộ thêm thông
tin cho bạn. Điều này là vô cùng quý giá trong kinh doanh.
- Xử sự có ý nghĩa cực kỳ quan trọng bởi vì nó có thể em ến các cơ hội
kinh doanh trong tương lai. Nếu quá lịch sự thì lại có vẻ cứng nhắc và không
thành thật, nhưng còn tốt hơn rất nhiều so với bất lịch sự, thậm chí chỉ do vô
tình. Những người khiếm nhã sẽ phải trả giá vì tự ánh mất cơ hội và công việc kinh doanh của mình.
- Tôn trọng thời gian của người khác; ừng nên lãng phí thời gian của
người ta và của chính bạn bởi vì người nghe không hoàn toàn chú ý và không
lĩnh hội hết thông tin bạn truyền ạt. Theo chuyên gia Ed Aasvik, bạn cũng nên
áp dụng cách này trong trường hợp ể lại lời nhắn qua iện thoại. Để lại tên và số
iện thoại, i vào vấn ề một cách ngắn ngọn, ừng giải thích dài dòng, và chắc chắn
về thời gian bạn muốn ối tác gọi lại cho bạn. Phía bên kia ọc ược tin nhắn, và
bạn chứng tỏ ược rằng bạn tôn trọng thời gian của họ.
- Tôn trọng không gian của người khác: cách chúng ta sử dụng khoảng
không là thứ ngôn ngữ im lặng diễn tả sự tôn trọng của ta ối với ồng nghiệp.
- Quy tắc ngón tay cái: Nếu người khác không thể thoát khỏi việc phải
nghe cuộc nói chuyện của bạn, tốt nhất là ừng có dùng iện thoại.
Kết luận là, ối với không gian công cộng hoặc không gian riêng, hãy luôn luôn chú
ý ến xung quanh ể biết người khác cần gì. Đó là phép xử sự ơn giản nhưng úng mực trong kinh doanh. 15 Downloaded by Tran Anh (trananh1406@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam
- Tôn trọng suy nghĩ và quan iểm của người khác: Khi bạn không có
thời gian ể lắng nghe người khác, hãy thẳng thắn giải thích từ ầu. Nhưng khi
bạn ã ể cho cuộc nói chuyện bắt ầu mà sau ấy lại ngắt lời người ối diện thì cuộc
ối thoại sẽ chẳng có gì hơn là ôi bên tỏ ra thô lỗ với nhau..
- Ứng xử tùy từng môi trường xã hội cụ thể: Liệu trong các tình huống
khác nhau có phải xử sự khác nhau? Chắc chắn là như vậy, ặc biệt là ối với
những cách thức ã gần như trở thành tiêu chuẩn.
Theo chuyên gia Ed Aasvik, một trong những nhân tố chủ yếu ể ạt ược cách thức
Xử sự úng ắn trong Kinh doanh ó là phải hiểu ược rằng: Cái gì là chấp nhận ược (thậm chí
là tốt) trong môi trường này nhưng lại có thể là thô lỗ hoặc vô lễ trong môi trường khác.
3. Đặc trƣng về văn hóa giao tiếp của ngƣời Việt Nam
Theo GS.TS Trần Ngọc Thêm (2006), người Việt Nam khi giao tiếp có các ặc iểm sau:
 Thái ộ giao tiếp: vừa thích giao tiếp vừa rụt rè.
Người Việt Nam nông nghiệp sống phụ thuộc vào nhau và ều coi trọng mối quan hệ
giữa các thành viên trong cộng ồng. Đó là nguyên nhân dẫn ến người Việt trọng giao tiếp,
ây cũng ược xem là tiêu chuẩn ầu tiên ể ánh giá con người. (Thích giao tiếp thăm viếng
nhau không phải do nhu cầu công việc mà là ể thắt chặt thêm mối quan hệ, với khách thì
rất tôn trọng, hiếu khách, luôn dành những thứ tốt nhất). Nhưng khi ến khu vực ngoài cộng
ồng, khi tiếp xúc toàn người lạ, tính ngự trị nổi lên thì người việt lại trở nên rụt rè. Hai tính
cách trái ngược nhau tồn tại trong một bản chất nhưng không hề mâu thuẫn nhau, ó cũng
là sự thể hiện tính linh hoạt trong giao tiếp của người Việt Nam.
 Quan hệ giao tiếp: lấy tình cảm làm nguyên tắc ứng xử.
Nguồn gốc văn hoá nông nghiệp với ặc iểm trọng tình ã dẫn người việt tói chỗ lấy tình
cảm, lấy sự yêu ghét làm nguyên tắc ứng xử. Trong cuộc sống người việt có lý có tình 16
Downloaded by Tran Anh (trananh1406@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam
nhưng vẫn thiên về tình hơn. Khi cần cân nhắc giữa cái lý cái tình thì tình vẫn ược ặt cao hơn lí.
 Đối tƣợng giao tiếp: ưa tìm hiểu, quan sát, ánh giá.
Người Việt Nam thích tìm hiểu về tuổi tác, gia ình, nghề nghiệp, trình ộ học vấn…của
ối tượng giao tiếp. Đặc tính này chẳng qua cũng là một sản phẩm nữa của tính cộng ồng
làng xã mà ra. Do tính cộng ồng người việt thấy mình tự có trách nhiệm quan tâm tới người
khác, nhưng muốn quan tâm hay thể hiện sự quan tâm úng mực thì phải biết rõ hoàn cảnh.
Ngoài ra do các mối quan hệ xã hội, người ta cần tìm hiểu ể có cách xưng hô cho thỏa áng.
Biết tính cách, biết người ể lựa chọn ối tượng giao tiếp cho phù hợp.
 Chủ thể giao tiếp: trọng danh dự
Danh dự ược người Việt gắn với năng lực giao tiếp: lời nói ra ể lại dấu vết, tạo thành
tiếng tăm, ược lưu truyền ến tai nhiều người, tạo nên tai tiếng. Chính vì quá coi trọng danh
dự mà người Việt mắc bệnh sĩ diện. ở thôn làng, thói sĩ diện thể hiện càng rõ ràng, trầm
trọng, nhất là tục chia phần (một miếng giữa làng bằng một sàng xó bếp).
 Cách thức giao tiếp: ưa sự tế nhị, ý tứ và trọng sự hoà thuận.
Lối giao tiếp tế nhị khiến người Việt có thói vòng vo tam quốc, không i thẳng, trực tiếp
vào vấn ề như người phương Tây. Khi kết hợp với nhu cầu tìm hiểu ối tượng giao tiếp, nó
tạo ra thói quen chào hỏi của người Việt. Chính lối giao tiếp ưa tế nhị này mà người Việt
rất ắn o, cân nhắc trong ứng xử và rồi cũng chính sự ắn o, cân nhắc này mà người Việt trở
nên thiếu quyết oán trong công việc. Để tránh nhược iểm này hay không ể mất lòng ai,
người Việt Nam ã thay thế bằng nụ cười, cụ thể là người Việt rất hay cười.
 Nghi thức lời nói: hệ thống xưng hô và cách nói lịch sự rất phong phú.
Hệ thống xung hô, thứ nhất, có tính thân mật hoá (trọng tình cảm) cao. Thứ hai, có tính
xã hội hoá, cộng ồng hoá cao. Người Việt xưng hô theo nguyên tắc xưng khiêm hô tôn.
Thậm chí cách nói lịch sự của người Việt Nam cũng rất phong phú, không chung chung 17 Downloaded by Tran Anh (trananh1406@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam
như của phương Tây, mỗi trường hợp khác nhau lại có một các xưng hô cho phù hợp. Ví
dụ: cảm ơn và xin lỗi…
II. ĐẶC TRƢNG VỀ VĂN HÓA GIAO TIẾP KINH DOANH BA MIỀN
1. Văn Hóa Giao Tiếp Kinh Doanh Miền Bắc
Ở Hà Nội, bạn sẽ không tin vào tai mình khi vào cửa hàng mà ược ai ó nói lời cảm ơn. Bởi
người Hà Nội luôn sẵn sàng tâm thế bị “mắng mỏ” khi ra ường. Cũng bởi ở miền Bắc nói
chung và Hà Nội nói riêng, thói quen văn hóa - lịch sử ã ể lại một quan iểm cho rằng làm
nghề phục vụ là hạ cấp.
Ở Hà Nội, thậm chí có những người i ô tô, áo quần sành iệu có khi ví lại mỏng dính.
Người Hà Nội thích ăn mặc có gu riêng, chứng tỏ bản thân hơn người khác. Nhà nghiên
cứu lịch sử Nguyễn Đình Đầu lý giải các câu chuyện trên rằng bởi Hà Nội là một ô thị
mang tính hướng nội, nép mình nhờ sự bảo vệ của sông Hồng.
Do Hà Nội bảo thủ nên không dễ dàng chấp nhận cái mới, rất gắn bó với những sản
phẩm ã ược thị trường khẳng ịnh. Ở ây môi trường là yếu tố quyết ịnh, anh có thể tài giỏi,
nhưng cái anh có thể là thay ổi bản thân thích ứng với môi trường, chứ anh không thể nào
thay ổi ược môi trường. Việc i du học cũng giống như vậy, hãy thay ổi bản thân phát triển
ến mức tốt nhất có thể ở trong môi trường cũ rồi hãy nghĩ tới
chuyện thay ổi môi trường (ra nước ngoài học tập). Từ ây dẫn ến nguyên nhân thứ 2.
Sự thích ứng nhanh và tính căn cơ của người miền Bắc. Vì môi trường mở và thoáng
cũng ồng nghĩa với áp lực cạnh tranh lớn. Ra Bắc thì "dịch vụ" là át chủ bài. Ở Bắc rất quen
thuộc cảnh "kem ứng, cháo quát, phở xếp hàng", có thể nói doanh nghiệp nơi ây có 1 văn
hoá dịch vụ phụng sự khách hàng còn yếu kém. Những trường hợp thành công của doanh
nhân Nam ra Bắc có thể kể tới Phở 24 của Lý Quý Trung, siêu thị Nguyễn Kim - Best Carings ... 18
Downloaded by Tran Anh (trananh1406@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam
Nói về tố chất, người miền Bắc mang ậm cốt cách của kẻ sĩ. Một giai oạn dài của
lịch sử, ất Hà Thành không phải ể buôn bán. Vùng giao thương nằm ở khu vực Phố Hiến,
Hải Phòng, Nam Định …. Đất Hà Thành là ất của người dân trọng nền khoa cử, học thức,
trọng những thứ tao nhã về tinh thần và tri thức. Từ phong cách ến cái ăn, cái mặc, thú chơi
ều ngấm chất như vậy. Nếu như ngày nay chúng ta lấy thước o là sự tài trí trong kinh thương
ể thể hiện ẳng cấp thì lúc trước, ở mảnh ất này, học thức là thứ ể mỗi người kẻ sĩ có một
cái “kiêu ngầm”. Ấy là dân Bắc Kỳ. Vùng ven ất kinh thành, dân cư buôn bán giao thương
cũng không nhiều. Đất Bắc là vùng nông nghiệp lúa nước.
Những kẻ chợ chỉ gói gọn trong giao thương những vật dụng sinh hoạt phục vụ nông nghiệp
và sinh sống thông thường. Vùng buôn bán của Phố Hiến, Hải Phòng, Nam Định phần
nhiều cũng không phục vụ thị trường trong nước mà chủ yếu là xuất khẩu.  Nhân sự:
Tổ chức các khóa huấn luyện chính qui hơn, "hoành tráng" hơn về các vấn ề cũng
vĩ mô hơn. Giáo viên nói hay hơn. Lý luận phải khúc triết hùng hồn. Giáo viên phải mặc ồ
nghiêm chỉnh, veston àng hoàng. Giữ ý tứ không nói chuyện về chính trị không thì ụng các
con ông cháu cha. Phòng nhân sự không khảo sát gì cả, giám ốc nhân sự quyết ịnh học gì
thì học ó, học vào lúc sản xuất rảnh rỗi nhất. Nhân sự hay bị ép nhận con
ông này, cháu ông kia và không thể từ chối ược.
 Bán hàng:
Khách hàng quan tâm ến họ ược chiết khấu bao nhiêu %, nhân viên bán hàng phải
biết xưng hô úng cách, nhũn nhặn. Mối quan hệ rất quan trọng. Nếu ã tạo ược mối quan hệ
vững chắc thì yên tâm khách hàng ít khi nào kiểm tra hàng cẩn thận khi nhận. Có sai biệt
chút ít với ơn ặt hàng cũng nhận. Chỉ cần phát triển những mặt hàng có sẵn, thị trường ít
có nhu cầu phát triển mặt hàng mới. Bộ phận R&D chẳng có nhiều việc ể làm. Không nhận
ơn hàng nhỏ vì chẳng bõ công. Người Miền Bắc thích dùng hàng mới lạ, ộc, càng giá trị 19 Downloaded by Tran Anh (trananh1406@gmail.com) lOMoAR cPSD| 47270246
Văn hóa giao tiếp trong kinh doanh của 3 miền Việt Nam
càng tốt (thậm chí càng ắt thì càng thích). Những món hàng mới lạ thường ược quan tâm
thành phong trào. Còn nhớ ngày xưa, nhà nào cũng phải có máy khâu "5 con bướm" Trung
Quốc, nồi cơm iện của Nga, xe mifa của Tiệp, xe Dream của Thái ...
2. Văn Hóa Giao Tiếp Kinh Doanh Miền Trung
Khắc hẳn với Người Miền Bắc, Người Miền trung những con người của vùng ất
khắc nghiệt ầy nắng, mưa và gió, vốn tính chịu thường chịu khó cũng làm nên những nét
rất riêng trong cách suy nghĩ, văn hóa cũng như giao tiếp kinh doanh so với các vùng khác trong cả nước.
Trước những iều kiện không ược thuận lợi cho lắm, tuy nhiên một số vùng vẫn có iều
kiện thuận lợi hơn vì vậy họ hoà ồng với thiên nhiên, nương theo thiên nhiên ể làm lợi cho
mình.Với iều kiện khắc nghiệt của thiên nhiên họ chỉ còn cách và tìm cách hoà với thiên
nhiên. Môi trường như thế ã tác ộng ến cách ứng xử của họ. Vì thế nét ặc sắc ở ây là sự cần
cù, cần mẫn, kiên nhẫn ể làm giàu cho mình. Nhưng trong thế cân bằng ó vẫn toát lên tinh
thần hoà hợp và thích nghi ến thụ ộng và chịu ựng, chú trọng gìn giữ sự cân bằng ó.
Bởi vì người miền Trung sinh sống chủ yếu bằng nghề trồng lúa nước. Do ó họ rất
quý trọng người lao ộng, sức lao ộng và tình yêu lao ộng bởi vì của cải làm ra rất khó khăn
trước những iều kiện tự nhiên như thế.
Trong lao ộng người miền Trung ngoài những ặc tính là siêng năng, cần cù họ còn rất
cẩn thận, họ ghét sự dối trá, cẩu thả. Tư tưởng chính là “ tích tiểu thành ại” hay “mưa dầm
thấm lâu”. Mặc dù vậy họ chấp nhận và thích nghi với iều kiện nghèo khổ, ề cao tiết kiệm.
Họ quen sống ạm bạc, họ dùng những thứ họ tự làm ra, “tự cung tự cấp” rất hiếm khi họ
mua những thứ xa xỉ . Trong sản xuất họ dựa vào kinh nghiệm gia truyền là nhiều. Ngày
nay họ cũng hoà nhập rất nhanh, do vậy iều kiện sống cũng ược nâng cao từng ngày. 20
Downloaded by Tran Anh (trananh1406@gmail.com)