Văn mẫu 11: Dàn ý phân tích tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao (4 Mẫu) | Kết nối tri thức

Dàn ý phân tích tác phẩm Chí Phèo I. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Nam Cao;
- Giới thiệu tác phẩm Chí Phèo II. Thân bài
1. Hình tượng Chí Phèo
a. Từ khi ra đời đến trước ki vào tù - Xuất thân:
• Là đứa con hoang bị bỏ rơi, không cha, không mẹ, không thân không thích
• Bị bán trao tay không biết bao nhiêu người, phải đi ở - Lớn lên:
• Hiền lành, cần cù chất phác • Có lòng tự trọng
• Có ước mơ giản dị một mái ấm bình yên chồng cày thuê cuốc mướn, vợ dệt vải
như bao người nông dân khác
b. Bị đẩy vào nhà tù, bị tha hóa khi ra tù - Nguyên nhân:
• Cơn ghen của Bá Kiến đã đẩy Chí vào tù
• Nhà tù thực dân phong kiến đã nhào nặn nên con người Chí, biến hắn thành người khác hẳn
- Ra tù chí xa đọa vào con đường lưu manh hóa
+ Chí bị hủy hoại hình người: mặt hắn ngang dọc không biết bao nhiêu là sẹo, đầy mình xăm trổ,....
+ Hủy hoại tính người: Chí trở thành tay sai đắc lực cho Bá Kiến, con quỷ dữ của làng Vũ Đại
• Dọa nạt, chửi bới, đập đầu rạch mặt ăn vạ, đâm chém cướp phá đó đều là kì tích bất hảo của Chí
• Chí chìm trong cơn say liên miên
• Chí từng bước bán linh hồn cho quỷ dữ
- Bị xã hội loài người chối bỏ
• Tiếng chửi của Chí đầu đoạn trích là minh chứng, hắn càng chửi đáp lại hắn chỉ là tiếng chó sủa
• Chí Phèo tiêu biểu cho cả một hiện tượng bi thảm trong xã hội cũ có tính quy
luật: hiên tượng lưu manh hóa, bị hủy diệt những giá trị của con người⇒ sức
mạnh tố cáo xã hội, giá trị hiện thực sâu sắc
c. Chí Phèo thức tỉnh khi gặp Thị Nở
- Thị Nở: xấu xí, ngẩn ngơ, ế chồng, nghèo lại là con nhà mả hủi
- Cuộc gặp gỡ ngẫu nhiên trong đêm trăng đã thay đổi cuộc đời đen tối của Chí
- Lòng yêu thương, mộc mạc chân thành của người đàn bà ấy đã khiến bản chất lương
thiện bị vùi dập bấy lâu của Chí có cơ hội hồi sinh
- Sáng hôm sau Chí tức dậy muộn, tỉnh rượu, Chí thấy bâng khuâng buồn
- Bỗng Chí ngẫm ra bao điều về cuộc đời mình, hiện tại của Chí là con số không tròn
trĩnh: không vợ, không con, không nhà, không cửa, tương lai chỉ có sự đơn độc
- Bát cháo hành là hương vị đầu tiên của tình yêu chân thành, hạnh phúc giản dị mà Chí được hưởng
⇒ Ngòi bút tài tình của Nam Cao đã nhìn thấy bản chất lương thiện ẩn sâu trong lớp
vỏ quỷ dữ của Chí Phèo. Khi có tình người chạm tới nó sẽ thức tỉnh, qua đó Nam Cao
đã khẳng định niềm tin sâu sắc vào con người
d. Sự bế tắc trên con đường trở về làm người lương thiện
- Mối tình với Thị Nở tan vỡ
• Nguyên nhân: định kiến xã hội, bà cô thị không đồng ý
• Đến một con người như thị mà Chí cũng không được phép yêu
⇒ có thể nói trong cái xã hội ấy Chí đã hoàn toàn bị vứt bỏ, Chí rơi và bi kịch đau đớn
khi nhận ra mình không trở trở về cái xã hội bằng phẳng của những người lương thiện được nữa - Đến nhà Bá Kiến
• Chí đến đòi lương thiện
• Với Chí những khao khát cuộc sống lương thiện lúc này còn quan trọng hơn
tính mạng và Chí giết Bá Kiến rồi tự sát
• Cái chết của Chí Phèo mang tính tố cáo xã hội không những đẩy con người vào
bước đường tha hóa, lưu manh hóa mà còn đẩy họ đi tới cái chết
• Ở đây ta còn thấy cảm quan hiện thực sâu sắc của nhà văn Nam Cao: thực
trạng mâu thuẫn xung đột ở nông thôn Việt Nam lúc bấy giờ chỉ có thể giải quyết bằng đấu tranh
⇒ Chí Phèo điểm hình cho những gì tủi khổ nhất của người nông dân nhưng ở họ vãn
lấp lánh ánh sáng lương thiện
2. Hình tượng Bá Kiến
- Điển hình cho bộ mặt cường hào ác bá: bất nhân, vô lương tâm, nham hiểm, gian hùng, thối nát, bỉ ổi
3. Bức tranh làng Vũ Đại
- Chứa đựng hai mâu thuẫn cơ bản
• Nội bộ chính quyền cường hào ác bá: ngoài mặt cùng nhau bòn rút dân làng
nhưng trong bụng lúc nào cũng mong cho nhau ra rìa để trèo lên đầu lên cổ nhau
• Mâu thuẫn giai cấp địa chủ với nông dân
- Bức tranh làng Vũ Đại tăm tối thối nát cũng là bối cảnh chung của xã hội lúc ấy, là
cái lò sản sinh ra những Chí Phèo 4. Nghệ thuật
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình bất hủ vừa có tính chung tiêu biểu vừa có
những điểm riêng biệt không trộn lẫn
- Nam Cao có biệt tài phân tích tâm lí nhân vật khiến nhân vật của ông thật hơn con người thật
- Nghệ thuật trần thuật hết sức linh hoạt phóng túng nhưng nhất quán và chặt chẽ
- Ngôn ngữ giàu có đậm hơi thở cuộc sống
- Giọng văn biến hóa đa dạng III. Kết bài
- Khái quát về đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm;
- Khái quát về giá trị nội dung, giá trị hiện thực của tác phẩm:
• Lên án mạnh mẽ xã hội thực dân nửa phong kiến;
• Trân trọng, phát hiện bản chất tốt đẹp của con người ngay cả khi tưởng chừng
họ biến thành quỷ dữ.
Dàn ý phân tích Chí Phèo I. Mở bài
Vài nét về Nam Cao và truyện ngắn Chí Phèo: Một nhà văn như một tấm gương lớn
về nhà văn-chiến sĩ, lòng say mê nghề nghiệp và tinh thần trách nhiệm. Chí Phèo là
một tác phẩm tiêu biểu kết tinh tài năng nghệ thuật của ông
Trong truyện ngắn, hình tượng trung tâm Chí Phèo là một nhân vật với nhiều bi kịch
của kiếp người để lại trong lòng độc giả những dư âm sâu sắc II. Thân bài
1. Hoàn cảnh Chí Phèo xuất hiện
“Hắn vừa đi vừa chửi...”: sự xuất hiện tự nhiên
Qua tiếng chửi, chân dung nhân vật hiện lên:
• Kẻ lưu manh cứ rượu vào là chửi
• Đằng sau đó thấy Chí Phèo là nạn nhân ra sức cựa quậy, mong muốn được coi là người bình thường
2. Lai lịch, cuộc đời Chí Phèo trước khi ở tù
• Hoàn cảnh xuất thân: không cha, không mẹ, không nhà, không cửa, không một
tấc đất cắm dúi cũng không có. Tuy vậy, Chí vẫn giữ những phẩm chất tốt đẹp như:
• Là một con người lương thiện: đi ở hết nhà này đến nhà khác, cày thuê cuốc
mướn để kiếm sống ⇒ làm ăn chân chính
• Từng mơ ước giản dị về cuộc sống gia đình: có một ngôi nhà nho nhỏ, chồn
cày thuê cuốc mướn… ⇒ Chí Phèo là một người lương thiện.
• Có lòng tự trọng: Bà ba Bá Kiến gọi lên đấm lưng, bóp chân, Chí cảm thấy
nhục ⇒ Là người có ý thức về nhân phẩm.
• Chí Phèo có đủ điều kiện để sống cuộc sống yên bình như bao người khác,
quãng đời lương thiện của Chí kéo dài trong khoảng 20 năm đầu
3. Sự biến đổi của Chí Phèo sau khi ra tù
Sự kiện Chí Phèo bị bắt vào tù:
- Vì Bá Kiến ghen với vợ hắn.
-Chế độ nhà tù thực dân đã biến Chí trở thành “con quỷ dữ của làng Vũ Đại”
- Hậu quả của những ngày ở tù:
• Hình dạng: “Cái đầu trọc lốc, hàm răng cạo trắng hớn, cái mặt thì câng câng
đầy những vết sứt sẹo, hai con mắt gườm gườm” ⇒ Chí Phèo đánh mất nhân hình.
• Nhân tính: du côn, du đãng, triền miên trong cơn say, đập đầu, chửi bới, phá
phách và làm công cụ cho Bá Kiến ⇒ Chí Phèo đã đánh mất nhân tính.
• Quá trình tha hóa của Chí Phèo: Đến nhà Bá Kiến trả thù ⇒ Chí mắc mưu, trở thành tay sai cho Bá Kiến
• Chí đã bị cướp đi cả nhân hình lẫn nhân tính, là điển hình cho hình ảnh người
nông dân bị đè nén đến cùng cực
4. Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở
• Tình yêu thương mộc mạc, chân thành của Thị Nở - đã đánh thức bản chất
lương thiện của Chí Phèo:
• Về nhận thức: Nhận biết được mọi âm thanh trong cuộc sống.
• Nhận ra bi kịch trong cuộc đời của mình và sợ cô đơn, cô độc
• Về ý thức: Chí Phèo thèm lương thiện và muốn làm hòa với mọi người.
• Hình ảnh bát cháo hành là hình ảnh độc đáo, chân thật và giàu ý nghĩa:
• Lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng Chí được ăn trong tình yêu thương và hạnh phúc.
Chí Phèo đã hoàn toàn thức tỉnh
5. Bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người
• Nguyên nhân: do bà cô Thị Nở không cho Thị lấy Chí Phèo. Thể hiện định kiến của xã hội
• Diễn biến tâm trạng của Chí Phèo:
• Lúc đầu: Chí ngạc nhiên trước thái độ của Thị Nở
• Sau Chí hiểu ra mọi việc: Tuyệt vọng, Chí uống rượu rồi xách dao đên nhà Bá
Kiến đâm chết Bá Kiến và tự sát.
- Ý nghĩa hành động đâm chết Bá Kiến và tự sát của Chí:
• Đâm chết Bá Kiến là hành động lấy máu rửa thù của người nông dân thức tỉnh về quyền sống.
• Cái chết của Chí Phèo là cái chết của con người trong bi kịch đau đớn trên
ngưỡng cửa trở về cuộc sống làm người.
6. Nghệ thuật xây dựng nhân vật
• Xây dựng nhân vật điển hình trong hoàn cảnh điển hình.
• Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật.
• Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị. III. Kết bài
• Khái quát lại những nét tiêu biểu dựng lên hình tượng Chí Phèo.
• Liên hệ trình bày cảm nhận của bản thân về nhân vật này.
Dàn ý phân tích bài Chí Phèo I. Mở bài
- Vài nét tiêu biểu về tác giả Nam Cao: Ông được xem là đại diện xuất sắc nhất của
văn học hiện thực ở chặng đường phát triển cuối cùng của khuynh hướng này
- Giới thiệu tác phẩm Chí Phèo: Truyện ngắn kết tinh thành công của Nam Cao trên
đề tài nông thôn, nông dân và là một kiệt tác trong nền văn xuôi trước cách mạng II. Thân bài
1. Làng Vũ Đại - không gian nghệ thuật của truyện ngắn
- Đây chính là không gian nghệ thuật của truyện bởi toàn bộ những chuyện của Chí
Phèo đều diễn ra tại đây
- Mâu thuẫn giai cấp gây gắt, âm thầm mà quyết liệt, không khí tối tăm , ngột ngạt.
- Đời sống của người nông dân vô cùng khổ cực bị đẩy vào đường cùng không lối thoát, bị tha hóa.
⇒ Không gian nghệ thuật làm cơ sở đi sâu khai thác hình tượng nhân vật, đồng thời
thấy được giá trị hiện thực, nhân đạo của tác phẩm
2. Nhân vật Bá Kiến
- Tiếng cười Tào Tháo, mềm nắn rắn buông, dùng đầu bò trị đầu bò… ⇒ Xảo quyệt, gian hùng, thủ đoạn
- Nhân cách ti tiện bỉ ổi, dâm đãng, ghen tuông và độc ác
⇒ Điển hình cho loại địa chủ cường hào ở nông thôn Việt Nam trước cách mạng
3. Hình tượng nhân vật Chí Phèo
a. Sự xuất hiện của nhân vật
- Hắn vừa đi vừa chửi...: sự xuất hiện tự nhiên
- Qua tiếng chửi, chân dung nhân vật hiện lên: Kẻ lưu manh cứ rượu vào là chửi
nhưng đằng sau đó thấy Chí Phèo mong muốn được coi là người bình thường
b. Lai lịch, cuộc đời Chí Phèo trước khi ở tù
- Hoàn cảnh xuất thân: không cha, không mẹ, không nhà, không cửa
- Tuy vậy, Chí vẫn giữ những phẩm chất tốt đẹp:
+ Là một con người lương thiện làm ăn chân chính với ước mơ giản dị và có lòng tự trọng
c. Sự biến đổi của Chí Phèo sau khi ra tù
- Sự kiện Chí Phèo bị bắt vào tù:
• Vì Bá Kiến ghen với vợ hắn.
• Chế độ nhà tù thực dân đã biến Chí trở thành lưu manh, có tính cách méo mó và quái dị.
- Hậu quả của những ngày ở tù:
• Hình dạng: biến đổi thành con quỷ dữ ⇒ Chí Phèo đã đánh mất nhân hình.
• Nhân tính: triền miên trong cơn say, đập đầu, chửi bới, phá phách và làm công
cụ cho Bá Kiến ⇒ Chí Phèo đã đánh mất nhân tính.
- Quá trình tha hóa của Chí Phèo: Đến nhà Bá Kiến trả thù ⇒ Chí mắc mưu, trở thành tay sai cho Bá Kiến
⇒ Chí đã bị cướp đi cả nhân hình lẫn nhân tính
d. Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở
- Tình yêu thương của Thị Nở đã đánh thức bản chất lương thiện của Chí Phèo.
• Về nhận thức: Nhận biết được mọi âm thanh trong cuộc sống.
• Nhận ra bi kịch trong cuộc đời của mình và sợ cô đơn, cô độc
• Về ý thức: Chí Phèo thèm lương thiện và muốn làm hòa với mọi người.
- Hình ảnh bát cháo hành là hình ảnh độc đáo, chân thật và giàu ý nghĩa: lần đầu tiên
và cũng là lần cuối cùng Chí được ăn trong tình yêu thương và hạnh phúc.
⇒ Chí Phèo đã hoàn toàn thức tỉnh
e. Bi kịch bị cự tuyệt
- Nguyên nhân: do bà cô Thị Nở không cho Thị lấy Chí Phèo → định kiến của xã hội .
- Diễn biến tâm trạng của Chí Phèo:
• Lúc đầu: Chí ngạc nhiên trước thái độ của Thị Nở
• Sau Chí hiểu ra mọi việc: xách dao đên nhà Bá Kiến đâm chết Bá Kiến và tự sát.
⇒ Cái chết của Chí Phèo là cái chết của con người trong bi kịch đau đớn trên ngưỡng
cửa trở về cuộc sống làm người.
4. Đặc sắc nghệ thuật
- Xây dựng nhân vật điển hình trong hoàn cảnh điển hình.
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật sắc sảo.
- Ngôn ngữ giản dị, diễn đạt độc đáo.
- Kết cấu truyện mới mẻ, tưởng như tự do nhưng lại rất chặt chẽ, lôgic.
- Cốt truyện và các tình tiết hấp dẫn, biến hóa giàu kịch tính. III. Kết bài
• Khẳng định lại những nét tiêu biểu nhất về mặt nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Chí Phèo
• Với tác phẩm này, nam Cao đã tố cáo mạnh mẽ xã hội thực dân nửa phong kiến
và đồng thời trân trọng, phát hiện và khẳng định bản chất tốt đẹp của con người
ngay cả khi tưởng chừng học đã biến thành quỷ dữ
Lập dàn ý phân tích bài Chí Phèo I. Mở bài
• Nam Cao là nhà văn hiện thực phê phán xuất sắc của văn học Việt Nam,
Sáng tác của ông nói về những số phận nhỏ bé trong xã hội, đặc biệt là người nông dân.
• Chí Phèo là tác phẩm thể hiện hình ảnh của người nông dân trước Cách mạng
tháng Tám bị thực dân phong kiến làm cho tha hóa nhân hình, nhân tính. II. Thân bài
1.Chí Phèo, người nông dân lương thiện:
• Sinh ra là đứa trẻ mồ côi, bị bỏ rơi, sống vất vưởng.
• Lớn lên làm canh điền cho Bá Kiến, là người khỏe mạnh, chịu khó, “hiền lành như đất”.
• Có ước mơ và hạnh phúc bình dị. • Có lòng tự trọng.
2. Chí Phèo, tên lưu manh, con quỷ dữ của làng Vũ Đại
• Bị Bá Kiến đẩy vào nhà tù thực dân.
• Người nông dân lương thiện bị nhà tù làm cho tha hóa cả về nhân hình và nhân tính.
• Chí Phèo là hiện tượng có tính quy luật của xã hội đương thời, là sản phẩm của
tình trạng đè nén, áp bức của nông thôn trước Cách mạng tháng Tám.
3. Chí Phèo, bi kịch của người sinh ra là người nhưng không được là người
• Cuộc gặp gỡ với thị Nở đã đánh thức phần người trong Chí.
• Chí thức tỉnh, khát khao được sống lương thiện, được trở về với cuộc sống đời
thường, thực hiện những ước mơ bình dị. Biểu hiện cho sự thức tỉnh là Chí
nhận ra mình đã già, nhận ra được những âm thanh của cuộc sống đời thường.
• Thế nhưng bị từ chối quyền làm người và chịu một kết cục bi thảm khi Thị
nghe lời bà cô từ chối sống cùng Chí. Bà cô chính là đại diện cho rào cản xã
hội, là tiếng nói đại diện cho thành kiến của xã hội đương thời khiến Chí rơi
vào đau đớn, tuyệt vọng đến cùng cực.
• Kết cục bi thảm của Chí: Trong bế tắc, Chí ý thức được kẻ đã cướp đi bộ mặt
và linh hồn của con người Chí chính là Bá Kiến. Chí đã đến trả thù, tiêu diệt Bá
Kiến và tự kết liễu đời mình. 4. Đánh giá
• Nghệ thuật: Giọng kể đa thanh, khắc họa nhân vật độc đáo, xây dựng tình
huống truyện hấp dẫn, hợp lý.
• Nội dung: Qua nhân vật Chí Phèo, Nam Cao đã thể hiện giá trị hiện thực và giá
trị nhân đạo mới mẻ. Vạch trần tội ác của bọn thực dân phong kiến đồng thời
thể hiện niềm tin vào sức mạnh của tình người, vào nhân tính và bản chất con người. III. Kết bài
• Chí Phèo đã trở thành hình tượng của người nông dân trước Cách mạng Tháng
Tám trong văn học hiện thực phê phán Việt Nam.
• Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo được thể hiện thông qua nhân vật Chí Phèo
đã đưa tác phẩm trở thành kiệt tác số một của Nam Cao, khẳng định tên tuổi
của ông trong nền Văn học Việt Nam.