Văn mẫu lớp 10: Phân tích truyện Thần Trụ trời (Dàn ý + 2 mẫu) | Cánh diều

Dàn ý phân tích truyện Thần Trụ trời I. Mở bài:
- Giới thiệu về truyện kể: Truyện "Thần Trụ trời" thuộc nhóm thần thoại kể về nguồn
gốc vũ trụ, muôn loài hay còn gọi là thần thoại suy nguyên được tác giả Nguyễn Đổng Chi sưu tầm.
- Trình bày khái quát nội dung cần phân tích, đánh giá: Chủ đề và hình thức nghệ
thuật của truyện "Thần Trụ trời". II. Thân bài:
1. Giới thiệu chủ đề của truyện kể và ý nghĩa của chủ đề:
- Truyện "Thần Trụ trời" đã giải thích quá trình tạo lập thế giới: phân chia trời, đất và
nguồn gốc hình thành các dạng địa hình như núi, đảo,... một cách sáng tạo qua các yếu tố kì ảo.
2. Phân tích, đánh giá các khía cạnh trong chủ đề của truyện kể: * Phân tích
- Giải thích quá trình tạo lập thế giới:
• Giải thích sự phân chia trời, đất thông qua sự kiện thần Trụ trời xây cột đá chống trời.
• Sự hình thành các dạng địa hình khác nhau: thần lại phá cột đi, lấy đất đá ném tung đi khắp nơi...". * Đánh giá:
Truyện "Thần Trụ trời" đã cho thấy khả năng sáng tạo và trí tưởng tượng của con
người trong buổi đầu sơ khai.
3. Đánh giá tác dụng của những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật trong việc
thể hiện chủ đề của truyện kể:
- Truyện đã xây dựng nhân vật Thần Trụ trời - vị thần sức mạnh siêu nhiên, thực hiện
công việc phân chia trời và đất, tạo nên các dạng địa hình khác nhau.
- Thủ pháp cường điệu, phóng đại kết hợp với các chi tiết hư cấu tạo nên một câu
chuyện đầy sức hấp dẫn và thuyết phục đối với người đọc. III. Kết bài:
- Khẳng định lại giá trị của chủ đề và hình thức nghệ thuật của truyện kể.
- Nêu ý nghĩa của tác phẩm đối với bản thân và người đọc.
Phân tích Thần Trụ trời
Thần thoại là thể loại truyện được sử dụng nhiều để kể về nguồn gốc của vạn vật.
Trong chương trình Ngữ Văn lớp 10, chúng ta được biết đến một truyện có nghệ thuật
đặc sắc trong mảnh thần thoại. Đó chính là "Thần Trụ Trời" của tác giả Nguyễn Đổng
Chi sưu tầm. Câu chuyện dẫn dắt người đọc đến một thế giới rộng lớn, một trái đất
ban sơ bằng phẳng vắng bóng người.
Nội dung "Thần Trụ Trời" vẽ ra một bức tranh hùng vĩ. Trong bức tranh đó có sức
mạnh của vị Thần, dời non lấp biển. Người tạo ra lằn ranh phân chia bầu trời và mặt
đất. Người dùng đất đá lởm chởm xây núi, đồi. Sức mạnh ấy làm sao con người có thể
làm được? Vậy là, câu chuyện đã giải thích được nguồn gốc tạo nên một trái đất từ
thuở hoang sơ được như ngày nay chính là "Thần Mặt Trời".
Mở đầu câu chuyện, tác giả phác họa một bức tranh chỉ có 2 màu xám đen. Sự mịt mù,
hỗn loạn ấy làm người đọc không xác định được thời gian. Lúc bấy giờ, trái đất chưa
có sự sống, chỉ là một không gian mênh mông tăm tối. Chính trong thời điểm ấy, Thần
Trụ trời xuất hiện, đem đến hơi thở con người. Người được miêu tả là một người có
thân hình khổng lồ, chân dài không tả xiết. Chi tiết thần lặng im, cô độc khiến cho
người đọc cảm thấy lặng lòng. Nhưng sau đó, như bộc phát sức mạnh, "thần đứng dậy
ngẩng đầu đội trời lên". Với sự phi thường đó, người đập đá, đắp đất một mình mà tạo
nên một cây cột khổng lồ. Cây cột ấy như có sức mạnh nâng bầu trời, tách bầu trời
khỏi mặt đất. Từ ấy, bầu trời ở xa thăm thẳm, mặt đất bằng phẳng, điểm giáp nhau là
chân trời. Sau đó, thần lại phá cột đá, tạo nên những vùng trũng, những dải đồi cao.
Đến đây, những hình ảnh này đã trở nên quen thuộc hơn với người đọc, giúp người đọc dễ hình dung hơn.
Hình ảnh Thần Trụ Trời trong câu chuyện cũng vô cùng vĩ đại. Là con người duy nhất
trong không gian rộng lớn trống trải, vị thần ấy cũng có cảm xúc của con người.
Dường như người cũng cảm giác được thứ gọi là cô đơn. Hình ảnh "thần đứng dậy
ngẩng đầu đội trời lên" và "Lủi thủi một mình" cho thấy sự trống rỗng cùng cực.
Nhưng chính những hình ảnh đó tôn lên sức mạnh vô cùng bất tận, làm chủ được cả tự
nhiên. Trời đất với con người vốn là một thứ xa vời, vậy mà thần xây trụ trời, xé đôi ranh giới trời đất.
Truyện "Thần Trụ Trời" sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật đặc sắc. Nội dung và
nghệ thuật truyện được kết hợp với nhau rất nhuần nhuyễn. Nội dung truyện nói về sự
hình thành trời đất, nghệ thuật được sử dụng như tương phản đã làm rõ nét thêm về
nội dung. Bức tranh câu chuyện này vẽ lên không hề cao xa, sặc sỡ. Nó vô cùng đơn
giản, sử dụng những gam màu tối và hình ảnh quen thuộc. Nhờ trí tưởng tượng vô
cùng phong phú, những yếu tố kì ảo được xây dựng vô cùng chân thực. Chúng ta có
thể dễ dàng thấy được ham muốn khám phá, tìm hiểu của người xưa. Một số biện
pháp nghệ thuật còn có thể kể đến nữa là tương phản. Hình ảnh con người nhỏ bé giữa
không gian rộng lớn, làm con người trở nên nhỏ bé trước tự nhiên. Sự cô độc cũng
được phóng địa triệt để, hình ảnh thần tuy quyền năng nhưng lại luôn đơn độc một
mình. Ở đây, tác giả còn dùng cả thủ pháp phóng đại, biến con người trở nên to lớn,
rạch trời vá đất. Tuy nhỏ bé, nhưng chúng ta có thể thấy được dã tâm làm chủ thiên
nhiên của con người đã có từ thuở sơ khai.
Truyện Thần Trụ Trời sử dụng nhiều nét đặc sắc để làm nổi bật lên thể loại truyền
thuyết. Qua đó, người đọc cảm nhận được nét kì vĩ và bí ẩn của những ngày sơ khai.
Những hình ảnh quen thuộc như núi đồi cũng được làm rõ nguồn gốc tạo thành. Đây
chính là một đặc điểm của thể loại truyền thuyết khiến người đọc vô cùng yêu thích.
Phân tích truyện Thần Trụ trời
Truyện "Thần Trụ trời" thuộc nhóm thần thoại kể về nguồn gốc vũ trụ, muôn loài hay
còn gọi là thần thoại suy nguyên được tác giả Nguyễn Đổng Chi sưu tầm. Truyện
được coi là tác phẩm có nét đặc sắc trong chủ đề và hình thức nghệ thuật.
"Thần Trụ trời" kể về thần Thần Trụ trời với sức mạnh phi thường đã phân chia bầu
trời và mặt đất, dùng đất đá tạo nên núi, đảo,.. Qua đó, câu chuyện đã giải thích nguồn
gốc của sự hình thành các sự vật trong tự nhiên một cách sáng tạo.
Mở đầu câu chuyện, tác giả dân gian mở ra không gian vũ trụ hoang sơ "một vùng hỗn
độn, tối tăm, lạnh lẽo" và thời gian chưa được xác định rõ ràng "Chưa có vũ trụ, chưa
có muôn vật và loài người". Trong khoảnh khắc tối tăm mù mịt ấy, Thần Trụ trời đã
xuất hiện với thân hình khổng lồ "Chân thần dài không thể tả xiết". Mỗi bước chân
của thần "có thể qua từ vùng này đến vùng nọ, hay từ đỉnh núi này sang đỉnh núi
khác". Nhờ sức mạnh phi thường ấy, thần đã tự mình đào đất, đập đá, tạo nên cái cột
đá cao và to để chống trời. Cột càng đắp cao, tấm trời lại càng thêm rộng mở. Chẳng
bao lâu sau, thần Trụ trời đã đẩy vòm trời lên phía mây xanh, khoảng cách giữa đất
trời được phân chia rõ ràng. Sau khi trụ trời xong, thần lại phá cột đá và dùng đất đá
ném ra mọi nơi, tạo thành hòn núi, dải đồi cao,... Mượn các hình ảnh thiên nhiên, tác
giả dân gian đã giải thích quá trình tạo lập thế giới một cách sáng tạo. Từ đây, chủ đề
của truyện trở nên gần gũi và hấp dẫn với bạn đọc.
Chủ đề và nghệ thuật của tác phẩm văn học luôn song hành và bổ sung cho nhau.
Truyện "Thần Trụ trời" cũng vậy, những sáng tạo hình thức nghệ thuật về cốt truyện,
nhân vật đã đóng góp vào thành công trong việc làm nổi bật chủ đề truyện. Là truyện
thần thoại, cốt truyện "Thần Trụ trời" được xây dựng hết sức đơn giản và gần gũi,
xoay quanh việc thần Trụ trời làm công việc phân chia đất, trời và tạo nên những dạng
địa hình tự nhiên khác nhau. Dựa vào trí tưởng tượng của con người cùng những yếu
tố kì ảo, truyện đã giải thích quá trình tạo lập vũ trụ và thế giới tự nhiên. Qua đó, ta
cũng thấy được khát khao tìm hiểu và khám phá của con người trong buổi đầu sơ khai.
Đặc sắc nghệ thuật còn được thể hiện trong việc xây dựng nhân vật kết hợp sử dụng
thủ pháp cường điệu, phóng đại kết hợp với các chi tiết hư cấu. Hình ảnh Thần Trụ
trời có kích thước "khổng lồ" với những bước chân rộng lớn, sở hữu sức mạnh phi
thường, đã giúp cho người đọc hình dung rõ ràng, sắc nét về một vị thần trong thần thoại.
"Thần Trụ trời" với những đặc sắc trong chủ đề và hình thức nghệ thuật đã mang đến
cho bạn đọc câu chuyện thú vị lí giải về nguồn gốc các sự vật trong tự nhiên. Đồng
thời truyện cũng phản ánh mong muốn, khát khao được tìm tòi, khám phá của con
người trong buổi đầu sơ khai. Mong rằng tác phẩm sẽ mãi để lại dấu ấn trong lòng bạn
đọc yêu thích văn học dân gian của dân tộc.