Văn mẫu lớp 11: Phân tích tác phẩm Vợ nhặt của Kim Lân | Kết nối tri thức

Văn mẫu lớp 11: Phân tích tác phẩm Vợ nhặt của Kim Lân | Kết nối tri thức được trình bày khoa học, chi tiết qua đó giúp các bạn có thể tham khảo để nâng cao trình học văn học của mình với những bài văn mẫu hay và sáng tạo. Các bạn xem và tải về ở bên dưới.

79 40 lượt tải Tải xuống

Chia sẻ Báo cáo tài liệu

Phân tích Vợ nhặt Kim Lân

Nạn đói khủng khiếp và dữ dội năm 1945 đã hằn in trong tâm trí Kim Lân - một nhà

văn hiện thực có thể xem là con đẻ của đồng ruộng, một con người một lòng đi về với

"thuần hậu phong thủy" ấy. Ngay sau cách mạng, ông đã bắt tay vào viết ngay tiểu

thuyết Xóm ngụ cư. Khi hòa bình lập lại (1954), nỗi trăn trở tiếp tục thôi thúc ông viết

tiếp thiên truyện ấy.

Và cuối cùng, truyện ngắn Vợ nhặt đã ra đời. Trong lần này, Kim Lân đã thật sự đem

vào thiên truyện của mình một khám phá mới, một điểm sáng soi chiếu toàn tác phẩm.

Đó là vẻ đẹp của tình người và niềm hy vọng vào cuộc sống của những người nông

dân nghèo tiêu biểu như Tràng, người vợ nhặt và bà cụ Tứ. Thiên truyện thể hiện rất

thành công khả năng dựng truyện, dẫn truyện và đặc sắc nhất là Kim Lân đã có khám

phá ra diễn biến tâm lý thật bất ngờ.

Trong một lần phát biểu, Kim Lân từng nói: "Khi viết về nạn đói người ta thường viết

về sự khốn cùng và bi thảm. Khi viết về con người năm đói người ta hay nghĩ đến

những con người chỉ nghĩ đến cái chết. Tôi muốn viết một truyện ngắn với ý khác.

Trong hoàn cảnh khốn cùng, dù cận kề bên cái chết nhưng những con người ấy không

nghĩ đến cái chết mà vẫn hướng tới sự sống, vẫn hy vọng, tin tưởng ở tương lai. Họ

vẫn muốn sống, sống cho ra con người".

Và điểm sáng mà nhà văn muốn đem vào tác phẩm chính là ở chỗ đó. Đó chính là tình

người và niềm hy vọng về cuộc sống, về tương lai của những con người đang kề cận

với cái chết. Bằng cách dẫn truyện, xây dựng lên tình huống "nhặt vợ" tài tình kết hợp

với khả năng phân tích diễn biến tâm lý nhân vật thật tinh tế và sử dụng thành công

ngôn ngữ nông dân, ngôn ngữ dung dị, đời thường nhưng có sự chọn lọc kỹ lưỡng ấy,

nhà văn đã tái hiện lại trước mắt ta một không gian năm đói thật thảm hại, thê lương.

Trong đó ngổn ngang những kẻ sống người chết, những bóng ma vật vờ, lặng lẽ, giữa

tiếng hờ khóc và tiếng gào thét kinh hoàng của đám quạ. Bằng tấm lòng đôn hậu chân

thành nhà văn đã gửi gắm vào trong không gian tối đen như mực ấy những mầm sống

đang cố vươn đến tương lai, những tình cảm chân thành, yêu thương bình dị nhưng rất

đỗi cao quý ấy và nhà văn đã để những số phận như anh Tràng, người vợ nhặt và bà

cụ Tứ được thăng hoa trước ngọn cờ đỏ phấp phới cùng đám người đói phá kho thóc

Nhật ở cuối thiên truyện.

Có thể nói rằng, Kim Lân đã thật xuất sắc khi dựng lên tình huống Nhặt vợ của anh cu

Tràng. Tình huống ấy là cánh cửa khép mở để nhân vật bộc lộ nét đẹp trong tâm hồn

mình. Dường như trong đói khổ người ta dễ đối xử tàn nhẫn với nhau khi miếng ăn

của một người chưa đủ thì làm sao có thể đèo bồng thêm người này người kia.

Trong tình huống ấy, người dễ cấu xé nhau, dễ ích kỉ hơn là vị tha và người ta rất dễ

đối xử tàn nhẫn, làm cho nhau đau khổ. Nhưng nhà văn Kim Lân lại khám phá ra một

điều ngược lại như ở nhân vật anh cu Tràng, người vợ nhặt và bà cụ Tứ.

Chúng ta từng kinh hãi trước "xác người chết đói ngập đầy đường", "người lớn xanh

xám như những bóng ma", trước "không khí vẩn lên mùi hôi của rác rưởi và mùi gây

của xác người", từng ớn lạnh trước "tiếng quạ kêu từng hồi thê thiết" ấy nhưng lạ thay

chúng ta thật không thể cầm lòng xúc động trước nghĩa cử cao đẹp mà bình thường,

dung dị ấy của Tràng, bà cụ Tứ và cả người vợ của Tràng nữa. Một anh thanh niên của

cái xóm cư ngụ ấy như Tràng, một con người - một thân xác vạm vỡ, lực lưỡng mà

dường như ngờ nghệch, thô kệch và xấu xí ấy lại chứa đựng biết bao nghĩa tình cao

đẹp.

"Cái đói đã tràn đến xóm này tự lúc nào", vậy mà Tràng vẫn đèo bồng thêm một cô vợ

trong khi anh không biết cuộc đời phía trước mình ra sao. Tràng đã thực liều lĩnh. Và

ngay cô vợ Tràng cũng thế. Hai cái liều ấy gặp nhau kết tụ lại thành một gia đình.

Điều ấy thật có lý và xót thương vô cùng.

Và dường như lúc ấy, trong con người của Tràng kia đã bật lên niềm sống, một khát

vọng yêu thương chân thành. Và dường như hắn đang ngầm chứa đựng một ao ước

thiết thực về sự đầm ấm của tình cảm vợ chồng, của hạnh phúc lứa đôi.

Hành động của Tràng dù vô tình, không có chủ đích, chỉ tầm phơ tầm phào cho vui

nhưng điều ấy cũng hé mở cho ta thấy: tình cảm của một con người, biết yêu thương,

biết cưu mang, đùm bọc những người đồng cảnh ngộ. Như một lẽ đương nhiên, Tràng

đã rất ngỡ ngàng, hắn đã "sờ sợ", "ngờ ngợ", "ngỡ ngàng" như không phải nhưng

chính tình cảm vợ chồng ấy lại củng cố và nhen nhóm ngọn lửa yêu thương và sống

có trách nhiệm với gia trình trong hắn.

Tình nghĩa vợ chồng ấm áp ấy dường như làm cho Tràng thay đổi hẳn tâm tính. Từ

một anh chàng ngờ nghệch, thô lỗ, cộc cằn, Tràng đã sớm trở thành một người chồng

thật sự khi đón nhận Hạnh phúc của gia đình. Hạnh phúc ấy như một cái gì đó cứ "ôm

ấp, mơn man khắp da thịt Tràng tựa hồ như có bàn tay vuốt nhẹ sống lưng".

Tình yêu, hạnh phúc ấy khiến "Trong một lúc Tràng dường như quên đi tất cả, quên cả

đói rét đang đeo đuổi, quên cả những tháng ngày đã qua". Và Tràng đã ước ao hạnh

phúc. Mạch sống của một người đàn ông trong Tràng đã trở dậy. Hắn có những thay

đổi thật bất ngờ nhưng rất hợp lôgic. Những thay đổi ấy không gì khác ngoài tâm hồn

đôn hậu, chất phác và giàu tình yêu thương hay sao?

Trong con người của Tràng khi trở dậy sau đó khi chào đón hạnh phúc ấy thật khác lạ.

Tràng không là anh Tràng ngày trước nữa mà giờ đây đã là một người con có hiếu,

một người chồng đầy trách nhiệm dù chỉ trong ý nghĩ thấy mẹ chồng nàng dâu quét

tước nhà cửa, hắn đã bừng bừng thèm muốn một cảnh gia đình hạnh phúc, "Hắn thấy

hắn yêu thương căn nhà của hắn đến lạ lùng", "Hắn thấy mình có trách nhiệm hơn với

vợ con sau này". Hắn cũng xăm xăm ra sân dọn dẹp nhà cửa.

Hành động, cử chỉ ấy ở Tràng đâu chỉ câu chuyện bình thường mà đó là sự biến

chuyển lớn. Chính tình yêu của người vợ, tình mẹ con hòa thuận ấy đã nhen nhóm

trong hắn ước vọng về hạnh phúc, niềm tin vào cuộc sống sẽ đổi thay khi hắn nghĩ đến

đám người đói và lá cờ đỏ bay phấp phới. Rồi số phận, cuộc đời của hắn, của vợ hắn

và cả người mẹ của hắn nữa sẽ thay đổi. Hắn tin thế.

Nạn đói ấy không thể ngăn cản được ánh sáng của tình người. Đêm tối ấy rồi sẽ qua đi

để đón chờ ánh sáng của cuộc sống tự do đang ở phía trước, trước sức mạnh của cách

mạng. Một lần nữa, Kim Lân không ngần ngại gieo rắc hạnh phúc, niềm tin ấy trong

các nhân vật của mình. Người vợ nhặt không phải ngẫu nhiên xuất hiện trong thiên

truyện.

Thị xuất hiện đã làm thay đổi cuộc sống của xóm ngụ cư nghèo nàn, tăm tối ấy, đã

làm cho những khuôn mặt hốc hác, u tối của mọi người rạng rỡ hẳn lên, từ con người

chao chát chỏng lỏn đến cô vợ hiền thục, đảm đang là một quá trình biến đổi. Điều gì

đã làm thị biến đổi như thế.

Đó chính là tình người, là tình thương yêu, thị tuy theo không Tràng về chỉ qua bốn

bát bánh đúc và hai câu nói tầm phơ tầm phào của Tràng nhưng chúng ta không khinh

miệt thị. Nếu có trách thì chỉ có thể hướng vào xã hội thực dân phong kiến kia bóp

nghẹt đời sống con người, thị xuất hiện không tên tuổi, quê quán, trong tư thế "vân vê

tà áo dài đã rách bợt", điệu bộ trông thật thảm hại nhưng chính con người lại gieo

mầm sống cho Tràng, làm biến đổi tất cả, từ không khí xóm ngụ cư đến không khí gia

đình.

Thị đã đem đến một luồng sinh khí mới, nguồn sinh khí ấy chỉ có được khi trong con

người thị dung chứa một niềm tin, một ước vọng cao cả vào sự sống, vào tương lai, thị

được miêu tả khá ít song đó lại là nhân vật không thể thiếu trong tác phẩm. Thiếu thị

Tràng vẫn chỉ là anh Tràng của ngày xưa, bà cụ Tứ vẫn lặng trầm trong đau khổ, cùng

cực.

Kim Lân cũng thật thành công khi xây dựng nhân vật ấy để góp thêm tiếng lòng ca

ngợi sức sống của vẻ đẹp, tình người, niềm tin ở cuộc đời phía trước trong những con

người đói khổ ấy. Và thật ngạc nhiên, khó nói về ước vọng ở tương lai, niềm tin vào

hạnh phúc, vào cuộc đời người ta dễ nghĩ đến tuổi trẻ như Tràng và người vợ nhưng

Kim Lân lại khám phá ra một nét độc đáo vô cùng tình cảm, ước vọng ở cuộc đời ấy

lại được tập trung miêu tả khá kỹ ở nhân vật bà cụ Tứ.

Đến nhân vật này, Kim Lân tỏ rõ ngòi bút vững vàng, già dặn của mình trong bút pháp

miêu tả tâm lý nhân vật. Bà cụ Tứ đến giữa câu chuyện mới xuất hiện nhưng nếu thiếu

đi nhân vật này, tác phẩm sẽ không có chiều sâu nhân bản. Đặt nhân vật bà cụ Tứ vào

trong tác phẩm, Kim Lân đã cho chúng ta thấy rõ hơn ánh sáng của tình người trong

nạn đói.

Bao giờ cũng thế, các nhà văn muốn nhân vật nổi bật, có cá tính của mình thường đặt

nhân vật vào một tình thế thật căng thẳng. Ở đó dĩ nhiên phải có sự đấu tranh không

ngừng không những giữa các nhân vật mà độc đáo hơn là ngay chính trong nội tâm

của nhân vật ấy. Bà cụ Tứ là một điển hình. Việc Tràng lấy vợ đã gây một chấn động

lớn trong tâm thức người mẹ nghèo vốn thương con ấy.

Bà ngạc nhiên ngỡ ngàng trước sự xuất hiện của một người đàn bà trong nhà mình mà

lâu nay và có lẽ chưa bao giờ bà nghĩ đến. Hết ngỡ ngàng, ngạc nhiên và cụ đã "cúi

đầu nín lặng". Cử chỉ hành động ấy chất chứa bao tâm trạng. Đó là sự đan xen lẫn lộn

giữa nỗi tủi cực, nỗi lo và niềm vui nỗi buồn cứ hòa lẫn vào nhau khiến bà thật căng

thẳng.

Sau khi thấu hiểu mọi điều bà nhìn cô con dâu đang "vân vê tà áo đã rách bợt" mà

"lòng đầy thương xót". Bà thiết nghĩ "Người ta có gặp bước khó khăn này, người ta

mới lấy đến con mình, mà con mình mới có được vợ". Và thật xúc động, bà cụ đã nói,

chỉ một câu thôi nhưng sâu xa và có ý nghĩa vô cùng:

"Thôi, chúng mày phải duyên phải kiếp với nhau u cũng mừng lòng". Đói khổ đang

vây lấy gia đình bà, cuộc sống của bà sẽ ra sao khi mình đang ngấp nghé trước vực

thẳm của cái chết. Nhưng trong tâm thức người mẹ nghèo ấy, đói khổ không phải là

vật cản lớn nữa.

Đói rét thật nhưng trong lòng bà cụ vẫn sáng lên tấm lòng yêu thương chân thành. Bà

thương con, thương dâu và thương cho chính bản thân mình. Bà cụ Tứ từ những nỗi lo,

nỗi tủi cực về gia cảnh vẫn không bùng cháy lên ngọn lửa của tình người.

Bà đã giang tay đón nhận đứa con dâu, lòng đầy thương xót, trong tủi cực nhưng vẫn

ngầm chứa một sức sống thật mãnh liệt. Chính ở người mẹ nghèo khổ ấy, ngọn lửa

của tình người, tình thương yêu nhân loại ấy bùng cháy mạnh mẽ nhất. Trong bóng tối

của đói nghèo đang hùng hổ vây quanh, bà lão vẫn gieo vào lòng những con niềm tin

về cuộc sống.

Bà nhắc đến việc Tràng nên chuẩn bị một cái phên nuôi gà, rồi việc sinh con đẻ cái, bà

lão nói toàn chuyện vui trong bữa cơm ngày đói thật thảm hại ấy. Bà đã đón nhận

hạnh phúc của các con để tự sưởi ấm lòng mình. Đặc biệt, chi tiết nồi chè cám ở cuối

thiên truyện thể hiện khá rõ ánh sáng của tình người, nồi chè cám nghẹn ứ cổ và đắng

chát ấy lại là món quà của một tấm lòng đôn hậu chất chứa yêu thương.

Bà lão "lễ mễ" bưng nồi chè và vui vẻ giới thiệu "Chè khoán đây - ngon đáo để cơ". Ở

đây nụ cười đã xen lẫn nước mắt. Bữa cơm gia đình ngày đói ở cuối thiên truyện

không khỏi làm chạnh lòng chúng ta, một nỗi xót thương cay đắng cho số phận của họ

song cũng dung chứa một sự cảm phục lớn ở những con người bình thường và đáng

quý ấy.

Kim Lân bằng nghệ thuật viết văn già dặn, vững vàng đã đem đến một chủ đề mới

trong đề tài về nạn đói. Nhà văn đã khẳng định ánh sáng của tình người thật thành

công ở ba nhân vật. Điều làm chúng ta trân trọng nhất chính là vẻ đẹp của tình người

và niềm hy vọng vào cuộc sống một cách mạnh mẽ nhất ở những thân phận nghèo đói,

thảm hại kia.

Ba nhân vật: Tràng, vợ Tràng và cụ Tứ cùng những tình cảm, lẽ sống cao đẹp của họ

chính là những điểm sáng mà Kim Lân từng trăn trở trong thời gian dài để thể hiện

sao cho độc đáo một đề tài không mới. Tác phẩm đã thể hiện thành công nghệ thuật

miêu tả tâm lý nhân vật, khả năng dựng truyện và dẫn truyện của Kim Lân - một nhà

văn được đánh giá là viết ít, nhưng tác phẩm nào cũng có giá trị là vì lẽ đó.

“Cái đẹp cứu vớt con người” C.Đôtôiepki). Vâng, Vợ nhặt của nhà văn Kim Lân thể

hiện rõ sức mạnh kỳ diệu ấy. Ánh sáng của tình người, lòng tin yêu vào cuộc sống là

nguồn mạch giúp Kim Lân hoàn thành tác phẩm, ông đã đóng góp cho văn học Việt

Nam nói chung, về đề tài nạn đói nói riêng một quan niệm mới về lòng người và tình

người. Đọc xong thiên truyện, dấu nhấn mạnh mẽ nhất trong tâm hồn bạn đọc chính là

ở điểm sáng tuyệt vời ấy.

Phân tích Vơ nhặt SIÊU HAY

Puskin từng viết “Linh hồn là ấn tượng của một tác phẩm. Cây cỏ sống được là nhờ

ánh sáng, chim muông sống được là nhờ tiếng ca, một tác phẩm sống được là nhờ

tiếng lòng của người cầm bút”. Và nhà văn Kim Lân đã để tiếng lòng mình cất lên, để

linh hồn tác phẩm neo đậu mãi trong trái tim của bạn đọc về hình tượng nhân vật anh

cu Tràng trong tác phẩm Vợ nhặt. Anh là một người nông dân nghèo khổ, xấu xí

nhưng mang một tấm lòng ấm áp tình yêu thương và lòng nhân hậu.

Có nhà văn từng nói “Con người là điều thú vị nhất đối với con người, và con người

cũng chỉ hứng thú với con người”. Con người cũng chính là nội dung quan trọng nhất

của văn học. Nhân vật văn học là một khái niệm không còn quá xa lạ đối với chúng ta.

Đó là khái niệm dùng để chỉ hình tượng các cá thể con người trong tác phẩm văn học -

cái đã được nhà văn thể hiện bằng các phương tiện riêng của nghệ thuật ngôn từ. Và

mỗi nhà văn sẽ tập trung tất cả những hình họa nghệ thuật, những quan niệm cuộc

sống và nhân vật để gửi gắm những tư tưởng đến bạn đọc. Để từ đó khi chúng ta tìm

hiểu một nhân vật, chúng ta cũng thấy được khía cạnh bức tranh xã hội lúc bấy giờ và

nỗi niềm của người nghệ nhân khi đứng trước nó. Chẳng hạn như trong Chí Phèo của

Nam Cao, ta thấy được bản chất lương thiện của một con người lưa manh trong xã hội

thực dân nửa phong kiến, qua đó thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn. Có

thể khẳng định rằng, nhân vật có yếu tố then chốt góp phần tạo nên thành công của

một tác phẩm, như “ xương sống của một con người vậy”. Viết đề tài người nông dân,

nhà văn Kim Lân đã rất thành công khi khắc họa chân dung người lao động nghèo khổ,

chân lấm tay bùn nhưng mang một phẩm chất đẹp đẽ như nhân vật Tràng trong tác

phẩm “Vợ nhặt”.

Kim Lân là một cây bút xuất sắc chuyên viết truyện ngắn về đề tài người nông dân

chất phác, thật thà và đậm tình người ở những làng quê Việt Nam. Lần đầu tiên có

một nhà văn “nông dân” xắn quần lội xuống bùn để lắng nghe hơi thở nồng nàn của

đất đai, của cuộc sống con người để tái hiện lên rõ mồn một trên mỗi trang viết. Với

cốt truyện đơn giản, lời kể hấp dẫn và khả năng phân tích tâm lý nhân vật thiên tài,

ông đã để lại cho độc giả những trang viết sâu sắc và xúc động về người dân quê -

những con người gắn bó rất tha thiết với quê hương và cách mạng. Một trong những

sáng tác thuộc đỉnh cao của Kim Lân là truyện ngắn “ Vợ nhặt”. Tác phẩm được xây

dựng trên nền nạn đói khủng khiếp năm Ất Dậu. Cái năm mà người ta vẫn nhắc đến

như một tai nạn thảm khốc khiến hơn hai triệu đồng bào ta chết đói từ Quảng Trị đến

Bắc Kỳ. Truyện ngắn “Vợ nhặt” ra đời dựa trên một cốt truyện cũ với nhau để “ Xóm

ngụ cư”, được in trong tập “ Con chó xấu xí” xuất bản năm 1962. Tác phẩm kể về anh

cu Tràng - một thanh niên nghèo khổ làm nghề kéo xe bò thuê. Dù trong tình cảnh đói

kém quay quắt nhưng anh vẫn dắt thêm một người đàn bà về làm vợ. Sự việc khiến cả

xóm ngụ cư và ngay cả mẹ Tràng - bà cụ Tứ hết sức ngạc nhiên và lo lắng. Nhưng qua

đó, Kim Lân muốn ca ngợi sức sống và niềm tin mãnh liệt của con người vào tương

lai, vào cách mạng, vào tình người dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào.

Viết về người nông dân, Kim Lân đã “khơi nguồn chưa ai khơi” , đó là thân phận rẻ

rúng như rơm rác của người nông dân nghèo trong xã hội cũ. Tràng - một nhân vật

điển hình như thế với một hoàn cảnh vô cùng khốn khó, mang một ngoại hình chẳng

mấy ưa nhìn. Tràng xuất thân là dân ngụ cư - tầng lớp người bị coi thường nhất lúc

bấy giờ, sống cùng mẹ già trong “ túp lều tranh nằm rúm ró trên mảnh vườn lổn nhổn

những bụi cỏ dại”. Hai mẹ con nương tựa vào nhau để sống sót qua nạn đói này.

Tràng thì làm nghề kéo xe bò thuê nên cũng chưa đến mức phải chết đói nhưng cũng

cực nhọc vô cùng. Sinh ra trong hoàn cảnh khó khăn của đất nước, chứng kiến biết

bao là xác chết nằm la liệt, lại hội tụ trong mình đầy yếu tố của một loại người đáng bị

coi khinh.Tràng còn có một ngoại hình hết sức thô kệch, cục mịch. Nó được ví như

“ sự gọt đẽo sơ sài của tạo hóa”. Nếu như trong văn Nam Cao ta thấy Chí Phèo xuất

hiện đầu tác phẩm với tiếng chửi ngoa ngoắt “hắn vừa đi vừa chửi, …nó chửi trời,

chửi đất...” thì Kim Lân lại đưa vào Tràng một số nét khắc họa ngoại hình “dáng đi

ngất ngưởng, hai mắt nhỏ tí, gà gà đắm vào hướng chiều hai bên quai hàm, đôi khi lại

ngửa mặt lên cười khành khạch”. Tác giả khi xây dựng nhân vật này không tập trung

miêu tả ngoại hình mà chỉ chú trọng khắc họa những nét riêng biệt. Nhìn vào Tràng ai

cũng thấy, ngoại hình ấy không hề đẹp, có phần hoang dã khác hẳn với cách trau

chuốt của xã hội văn minh. Bên cạnh đó ngoại hình của Tràng còn được khắc họa rõ

nét hơn khi nạn đói tràn vào xóm ngụ cư. Đó là dáng đi mệt mỏi, đầu thì chúi về đằng

trước mặt cứ nằm lại, nó làm mụ mị con người vui vẻ, ngất ngưởng trước đây ở Tràng.

Tạo hóa đã ban cho anh cái xấu mà không hề thương xót. Phải chăng cách xây dựng

nhân vật có số phận như thế là dụng ý nghệ thuật của nhà văn Kim Lân?! Để từ đó

người nghệ sỹ ấy làm bật lên vẻ đẹp bên trong của con người Tràng!

Ẩn sâu bên trong của con người xấu xí, thô kệch ấy là cả một bầu trời nhân cách tốt

đẹp. Tràng tốt bụng, hiền lành, hòa hiệp và nhân hậu. Tính anh vui vẻ, nhanh nhẹn và

thích nô đùa với trẻ con. Bởi vậy mỗi lần Tràng đi làm về, trẻ con trong xóm ra vây

lấy hắn reo cười vang lên, khi ấy Tràng chỉ ngửa mặt lên “cười hềnh hệch”. Quả thật,

tính tình Tràng vô tư chẳng khác đám trẻ con là mấy. Cũng chính vì thế mà anh đã sẵn

sàng cưu mang người đàn bà xa lạ giữa nạn đói bằng một bữa ăn. Mặc dù anh cũng là

tầng lớp đang bị cái đói hoành hành. Tuy nhiên “ Thương người như thể thương thân”,

anh đã cứu một người đàn bà đang ở giữa ranh giới của sự sống và cái chết, sẵn sàng

cưu mang thị với quyết định đưa về làm vợ. Tình thương người với người tỏa sáng

hơn bao giờ hết trong một con người tưởng chừng như gàn dở, ngờ nghệch đang bị coi

thường! Vẻ ngoài thô kệch chính là bàn đạp để làm nổi bật tinh thần nhân đạo, yêu

thương con người của Tràng. Đó cũng chính là dụng ý của nhà văn Kim Lân. Một

người ngờ nghệch như anh cu Tràng mà biết cưu mang người khác, mang trong mình

những phẩm chất tốt đẹp thì những người cao hơn anh, có địa vị hơn anh đánh rơi tình

người ở đâu mất rồi?. Đây chính là niềm trăn trở của những nhà văn chân chính,

những nhà nhân đạo, đặc biệt là những cây bút hướng về con người. Vì xét cho cùng,

văn chương là vì con người, giáo dục nhân cách chúng ta!

Người đàn ông nhân hậu, tốt bụng ấy sẵn sàng cưu mang những người cùng cảnh ngộ.

Vẻ đẹp ấy đã ngời lên thật trọn vẹn trong tình huống truyện độc đáo. Tình huống

Tràng nhặt vợ khi gặp lại người con gái đẩy xe bò giúp anh lần trước khiến anh không

khỏi ái ngại, xót xa. Bởi trước mắt anh là hình ảnh thê thảm của người cùng cảnh ngộ

“quần áo rách như tổ đỉa trên khuôn mặt lưỡi cày xám xịt chỉ thấy hai con mắt”. Cái

đói khiến người con gái ấy chẳng biết thể diện là gì, cứ thế mà thô thiển, trơ trẽn bất

chấp tất cả để được ăn. Tràng động lòng thương, bởi Tràng cảm nhận được sự đói khát

cùng đường của người đàn bà ấy. Nó đã đánh thức con người nhân hậu trong Tràng.

Anh hào hiệp, phóng khoáng đãi người đàn bà xa lạ đến bốn bát bánh đúc. Vẻ đẹp tình

người đã được nhen nhóm, thắp sáng lên giữa cái tối tăm của nạn đói. Và cũng chỉ

một câu nói tầm phơ tầm phào của Tràng “ Nói đùa chứ có về với tớ thì ra khuân hàng

lên xe rồi cùng về mà thị đã theo Tràng về thật. Lúc đầu Tràng phảng phất nỗi lo sợ về

cái đói, cái chết, “ Thóc gạo này đến cái thân mình cũng có nuôi nổi hay không mà

còn đèo bòng”. Đó là nỗi sợ hãi có thật, nhất là cái thời đói kém như thế này. Nhưng

rồi anh cũng chậc lưỡi “chậc, kệ”. Kệ ở đây không phải là kệ đời hay mặc xác đời mà

là cái kệ trong niềm tin mãnh liệt vào tương lai, cái “kệ” trong hành động của con

người luôn khao khát hạnh phúc gia đình, hạnh phúc lứa đôi ngay cả khi cái chết đang

cận kề. Chỉ một từ “kệ” thôi, Tràng như đã bỏ lại sau mình tất cả nỗi sợ hãi, mọi lo

nghĩ để hướng đến hạnh phúc. Người ta cho rằng đó là hành động liều lĩnh bởi ta đã

chứng kiến một chị Dậu phải bán con, bán chó để nuôi những đứa con khác, duy chì

miếng sinh nhai, một anh Đĩ Chuột phải tự tử để nhường lại miếng cơm cho vợ và con

mình. Vậy mà Tràng lại đi cưu mang người khác. Tình thương đã cho anh quyết định

dứt khoát hơn về hành động của mình. Nó còn tiềm ẩn cái khao khát hạnh phúc gia

đình mà trước đây anh không dám ao ước. Nhà văn Kim Lân quả thật đã khám phá

thành công những vẻ đẹp tâm hồn của những người nông dân như Tràng - giàu tình

yêu thương và sẵn sàng cưu mang những kiếp người khổ hơn mình.

Sau khi có vợ, Tràng không còn là một anh thanh niên ngờ nghệch mà đã trở thành

một người đàn ông có khát vọng hạnh phúc, có ý thức vun vén cho mái ấm gia đình.

Ta nhận ra rằng, Tràng là một người chồng hết sức yêu quý, quan tâm người bạn đời

của mình. Anh đưa thị vào chợ tỉnh “ mua cho thị cái thúng con đựng lặt vặt”, đưa vào

hàng cơm “ đánh một bữa no nê rồi cùng đẩy xe bò vê”. Chăm sóc từng cái nhỏ nhặt

như thế cũng chứng tỏ Tràng rất tâm lý. Anh mua cho thị cái thúng con không chỉ

đựng mấy thứ lặt vặt mà còn là minh chứng thị là một người phụ nữ giống như những

người khác, để thị có thể tự tin hơn khi về nhà chồng, ai lại để vợ về nhà bằng tay

không bao giờ! Tràng còn “rất chịu chơi” khi chi hẳn hai hào mua dầu để thắp sáng

cho đêm tân hôn của mình. Chi tiết Tràng khoe với thị chai dầu vừa buồn cười lại vừa

xót thương. “Hai hào đấy, đắt quá cơ, mà thôi, chẳng cần”. Tràng muốn đêm tân hôn

của mình sáng lên một chút để giúp người đàn bà xấu số phần nào đỡ tủi thân trong

buổi đầu về nhà chồng. Khi mà có hạnh phúc thì con người ta sẵn sàng đánh đổi cho

niềm tin của mình được thắp sáng, cho hạnh phúc được bấu víu cũng như cho hy vọng

của mình được nhen nhóm và phát triển. Tràng cũng khao khát như vậy!

Ai đó đã từng nói rằng “ Hạnh phúc trong tình yêu có thể làm cho tâm hồn con người

thay đổi một cách kỳ lạ” và Tràng cũng không ngoại lệ. Tràng không còn cúi đầu lầm

lũi như mọi ngày mà “phởn phở khác thường”, “ tủm tỉm cười”, “ hai mắt sáng lên lấp

lánh”. Cái cảm giác lâng lâng êm ái hạnh phúc buổi đầu đi bên vợ. Bởi vốn dĩ anh

chưa từng được người đàn bà nào tình tứ với mình như thế, chưa bao giờ nghĩ mình sẽ

có được hạnh phúc giữa nạn đói này. Sự xuất hiện của thị, của người vợ nhặt không

chỉ mang đến một luồng sinh khí cho Tràng, cho mẹ Tràng mà còn cả xóm ngụ cư. Có

thứ gì đó lạ lùng và tươi mát thổi vào cuộc sống đói khát, tối tăm của họ. Phải chăng

sự xuất hiện của người vợ nhặt, sự thay đổi của con người khi người ta nâng niu và

ngợi ca tình người thì cuộc sống sẽ tốt đẹp hơn! Từ câu chuyện của hai con người

dưới đáy của xã hội dường như đã mang theo không khí chờ đợi hạnh phúc đang đến

nhẹ nhàng và bình yên. Nó như nhắn nhủ với chúng ta một điều “Trong những hoàn

cảnh bần cùng nhất mà con người ta vẫn nghĩ đến tình người thì chắc chắn sẽ còn một

tia sáng ở cuối con đường”.

Khi đem thị về nhà, Tràng mới thật sự lo lắng, tâm trạng thiếu tự tin, giống như một

đứa trẻ. Trong lòng anh ngổn ngang trăm thứ cảm xúc vừa vui, vừa lo âu. Tràng vui vì

hạnh phúc quá lớn, “ Hắn đã có vợ rồi đấy ư?”, sẽ có một hạnh phúc gia đình. Nhưng

rồi hắn cũng lo sợ ý của mẹ, hết chạy ra ngõ lại chạy vào sân. Khi thấy mẹ, “Tràng reo

lên như một đứa trẻ. Anh cẩn thận mời mẹ vào ngồi lên giường cho chĩnh chện rồi

mới giới thiệu. Không chỉ là một người đàn ông có trách nhiệm mà Tràng còn là một

người con hết mực lễ phép, ngoan ngoãn với mẹ. Anh giới thiệu với mẹ, “Kìa nhà tôi

nó chào u đấy”. Kim Lân quả thật rất tài tình trong việc xây dựng lời thoại rất ít chữ

nhưng chứa đựng trong đó tình cảm rất nhiều. Chao ôi, cái người mà Tràng gọi “nhà

tôi” ấy, cái người đang ra mắt mẹ chồng lại chỉ là một người đàn bà nhặt được theo

không, không cưới hỏi, không nhan sắc, bộ áo cô dâu trong ngày vu quy thì xác xơ

như tổ đỉa. Tuy nhiên, tiếng “nhà tôi” kia vẫn nghe như có gì đó hết sức thân thương,

trân trọng. Nó có sự nghiêm túc, chín chắn về việc hệ trọng cả đời người. Đến với

nhau chỉ bằng bốn bát bánh đúc nhưng Tràng đã dành trọn tình thương, tình yêu cho

người đàn bà xấu số kia, mở ra những ngày tháng hạnh phúc đang chờ phía trước.

Như nhà văn Kim Lân đã chia sẻ “Tôi muốn họ vào trong sự sống, sự yêu thương

nhau... dù trong hoàn cảnh cùng đường, bế tắc nhất”.

Song song với niềm hạnh phúc vừa chớm nở, nhà văn Kim Lân đã cho thấy ở Tràng

một luồng sống mới vào sáng hôm sau. “Một nguồn sung sướng, phấn chấn đột ngột

tràn ngập trong lòng”, “trong người êm ái lửng lơ như người trong giấc mơ đi ra”.

Việc có vợ như một giấc mơ đẹp trong cuộc đời Tràng vậy, nó đột ngột, nhanh chóng,

niềm vui sướng ngập dâng trong lòng,… bỗng nhiên hắn thấy yêu thương, gắn bó với

căn nhà này lạ lùng. Tràng đã có suy nghĩ, ý thức của một người đàn ông trưởng thành,

từ vô tâm thành quan tâm, tử dửng dưng đến lo lắng cho hạnh phúc lứa đôi. Từ trách

nhiệm với cá nhân gia đình càng thêm khát khao cháy bỏng vào tương lai phía trước.

Ở Tràng hiện rõ tương lai tươi sáng, dù trên bờ vực thẳm, anh vẫn đi tìm sự sống

“ Hắn sẽ cùng vợ sinh con đẻ cái ở đây”.Và hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng tung bay phấp

phới như báo hiệu trước cuộc sống đói khổ này sẽ chấm dứt thay vào đó là những

ngày vui, ấm áp của mọi người. Giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm được tỏa sáng

hơn bao giờ hết, tình thương, tình yêu giữa người với người đã thắp lên hy vọng, niềm

tin vào một ngày mai tươi đẹp!

Với tác phẩm “ Vợ nhặt”, Kim Lân một lần nữa khẳng định tài năng, sức sáng tạo và

tấm lòng nhân đạo sâu sắc của mình. Cái vốn liếng ngôn ngữ giàu có và đặc sắc, cái

lối viết tưởng chừng như dễ nhưng rất khó phỏng theo, giản dị nhưng ánh lên một vẻ

hào hoa lạ kỳ của nhà văn. Nhưng có lẽ cái đọng lại trong tôi là cách nhìn đời, nhìn

người đầy xót xa, thương yêu của tác giả, là niềm tin mà ông muốn trao gửi qua thiên

truyện ngắn. Tràng không may mắn khi tạo hóa ban cho ngoại hình chẳng mấy ưu

nhìn, bị cuộc sống vùi dập đến đường cùng nhưng anh vẫn luôn khát khao được sống

hạnh phúc, vẫn vững tin vào tương lai trong cái tối tăm, đói kém của xã hội bây giờ.

Viết về nạn đói, nhà văn muốn gửi đến thông điệp: Không có khát khao nào chính

đáng bằng khát khao được sống như một con người, sống cho ra người, dù cuộc đời có

bi thảm đến đâu thì vẫn hướng về ánh sáng, niềm tin vào tương lai.

Viết về đề tài người nông dân, ta đã từng bắt gặp nhiều sáng tác của các nhà văn trước

năm 1945. Đó là Nam Cao với hình ảnh “ Chí phèo” bị tha hóa cả nhân hình lẫn nhân

tính nhưng vẫn khát khao được làm người, nhà văn Ngô Tất Tố với hình ảnh chi Dậu

phải hy sinh những gì quý giá nhất cuộc đời để duy trì sự sống cho gia đình. Điểm

chung của các nhân vật này và Tràng là đều có số phận hết sức bi thảm nhưng vẫn

khát khao vươn lên. Nhưng có lẽ, vì hoàn cảnh lịch sử lúc bấy giờ mà chị Dậu, Chí

Phèo.... đều phải bước vào đường cùng khi không tìm ra ánh sáng. Còn Tràng, khi

được sống trong tình yêu anh đã ý thức tìm thấy ánh sáng của cách mạng, của Đảng.

Song đó cũng là dụng ý của nhà văn Kim Lân khi mở con đường mới cho nhân vật, đó

là theo cách mạng. Và cũng qua câu chuyện của Tràng chúng ta thấm thía nhiều bài

học quý giá. Chúng ta được sinh ra trong điều kiện tốt hơn, được đón nhận nhiều điều

tốt đẹp, vậy chẳng có lý do gì mà chúng ta không yêu thương lẫn nhau? Chưa nói đến

làm gì lớn lao, hãy bắt đầu từ những việc nhỏ như quan tâm sức khỏe bố mẹ, giúp đỡ

những người có hoàn cảnh khó khăn, tích cức tham gia các hoạt động thiện nguyện....

Mỗi hành động nhỏ sẽ góp phần cho toàn xã hội ngày một tốt đẹp hơn, yêu thêm cuộc

sống này hơn. Còn gì tuyệt vời hơn khi mỗi sáng mai thức dậy, ta được làm thêm

nhiều việc tốt! Và thấm thía hơn, ta học được bài học về cách nhìn người, nhìn đời –

cái nhìn đầy yêu thương, bao dung, trìu mến và lạc quan, tin tưởng. Chúng ta chỉ được

sống có một lần trong đời, vậy hãy chọn sống tích cực và ý nghĩa!

Phân tích Vợ nhặt đạt điểm cao

Kim Lân là một nhà văn có nhiều trang viết gắn liền với hơi thở của vùng nông thôn

Bắc Bộ Việt Nam. Ông có nhiều tác phẩm viết về con người và mảnh đất này như:

Làng, Vợ Nhặt,...Tác phẩm Vợ nhặt được trích từ tập truyện “Con chó xấu xí” là tác

phẩm xuất sắc của Kim Lân. Tác phẩm vừa là bức tranh chân thực về nạn đói khủng

khiếp năm 1945 vừa là bài ca ca ngợi về vẻ đẹp tình người và khát vọng sống, niềm

tin vào tương lai của người lao động nghèo. Điều đó được thể hiện rõ nét nhất qua tác

phẩm này.

Tác phẩm “Vợ nhặt” trích trong tập truyện “Con chó xấu xí”. Truyện được viết ngay

sau cách mạng với tên gọi “Xóm ngụ cư”. Nhưng do thất lạc bản thảo nên sau khi hòa

bình lập lại, tác giả đã viết lại thành “Vợ nhặt”. Tác phẩm xoay quanh tình huống

truyện, anh Tràng nghèo khổ, xấu xí, ế vợ. Giữa nạn đói năm Ất Dậu, chỉ một câu nói

bông đùa, bốn bát bánh đúc, hai hào dầu mà Tràng có được vợ. Nói đúng hơn là có vợ

theo mà không tốn tiền cưới hỏi gì. Sau đêm tân hôn của đôi vợ chồng son, cuộc sống

gia đình Tràng bắt đầu nhen theo ngọn lửa niềm tin. Bà cụ Tứ - mẹ Tràng thì rạng rỡ

hẳn lên. Người vợ nhặt thì hiền hậu đúng mực khác với vẻ chao chát ngoài chợ. Kết

thúc tác phẩm là chi tiết lá cờ đỏ cùng đoàn người đi phá thóc Nhật.

Tìm hiểu vào truyện ta mới thấy được sự tài tình trong nghệ thuật tả thực. Đó là một

cốt truyện, một tình huống éo le khó có thể thấy trong đời sống hiện đại. Câu chuyện

xoay quanh chàng trai xấu xí nghèo khổ, là người dân ngụ cư nay đây mai đó có phẩm

chất hiền lành, tốt bụng, sẵn lòng cưu mang người đồng cảnh ngộ trong nạn đói khủng

khiếp. Anh sống với mẹ già, gia cảnh nghèo túng. Lấy vợ trong thời điểm nạn đói

hoành hành, thêm một miệng ăn là thêm một bữa đói. Đã vậy, còn không phải là nên

duyên do tình yêu đôi lứa mà chỉ là đúng nghĩa “nhặt” được một cô vợ mang về nhà

cùng chung sống. Nhưng nói đi cũng phải nói lại, chính Tràng cũng hiểu được nếu

trong hoàn cảnh bình thường, cuộc sống yên bình, người người nhà nhà no đủ thì bản

thân Tràng rất khó có khả năng lấy vợ.

Ngoài những câu văn thật đến trần trụi thì Kim Lân cũng theo chủ nghĩa nhân đạo, tôn

vinh vẻ đẹp của tâm hồn con người. Tràng có ngoại hình xấu xí, thô kệch. Ngay cả

đến tên gọi cũng là tên gọi của một loại đồ vặt dùng trong nghề mộc. Với vài nét bút

phác họa đơn giản, Tràng hiện lên có phần giống với những thằng đần, thằng ngốc

trong truyện cổ tích. Cái lưng thì được nhà văn tạo thành “lưng gấu”, cái mặt thì ấn

tượng bởi “hai con mắt nhỏ tí gà gà, quai hàm bạnh”. Tính cách thì phần trẻ con nhiều

hơn. Vì thế chẳng mấy ai thèm nói chuyện, trừ lũ trẻ hay chọc ghẹo khi anh ta đi làm

về. Nhưng Kim Lân không có ý định viết truyện cổ tích về thằng đần thằng gốc mà

ông đang kể lại một sự thật, sự thật đau lòng về cái đói cái nghèo.

Nhưng cùng là miêu tả hình tượng nhân vật xấu xí như Chí Phèo nhưng Tràng lại

không bị biến chất, luôn có niềm tin vào cuộc sống, tin vào tương lai. Hắn luôn sống

chân thật với bản thân mình, không cố thay đổi nó để phù hợp với hoàn cảnh. So với

người trưởng thành hắn là kẻ ngốc nhưng trong thế giới quan của bản thân, hắn luôn

vui vẻ dù thực tế cuộc sống có nghiệt ngã ra sao. Khi ngày ngày thức dậy, bắt đầu

ngày mới Không buổi sáng nào người trong làng đi chợ, đi làm đồng không gặp ba

bốn cái thây nằm cong queo bên đường. Không khí vẩn lên mùi ẩm thối của rác rưởi

và mùi gây của xác người”. Khi mà cái đói cướp luôn tiếng cười vui vẻ hồn nhiên của

lũ trẻ trong làng thì Tràng luôn là viên thuốc giúp bọn trẻ trở lại với độ tuổi của mình,

chúng vây quanh anh to nhỏ nói cười. Dù bản thân cũng khó khăn, cơm không đủ nó

nhưng hắn vẫn tự chịu trách nhiệm với lời nói của bản thân mà mang người đàn bà

mới gặp hai lần về làm vợ. Hắn vui vẻ mời người phụ nữ đã cùng phụ hắn đẩy xe một

lần, mời người đang mờ mắt vì đói dù bụng hắn cũng chả no cùng lúc “bốn bát bánh

đúc”. Câu “Nói đùa chứ về với tớ thì chỉ ra khuân đồ lên xe rồi về”. Nói đùa thế thôi

ai ngờ Thị về thật. Là câu nói đùa, câu nói không suy nghĩ liều lĩnh nhất trong đời hắn.

Vì khi mà Thị theo về thật lúc đầu hắn lo hơn mừng, lo vì nghèo càng thêm nghèo, lo

khi có vợ mà không chắc mình có thể cho cô no ấm. Nhưng ẩn sau trong câu nói

tưởng vô tư không suy tính đến tương lai đấy chính là khát vọng về cuộc sống tươi

sáng hơn, cuộc sống có đầy đủ người thân, có hạnh phúc trọn vẹn sau này.

Lúc đầu Tràng phảng phất lo sợ về cái đói và cái chết “mới đầu anh cũng chợn, nghĩ:

thóc gạo này đến cái thân mình cũng chả biết có nuôi nổi không, lại còn đèo bồng” Đó

là nỗi sợ hãi có thật nhất là thời điểm đói kém như thế này. Nhưng có lẽ tình thương

người và khát vọng hạnh phúc đã lớn hơn nỗi sợ hãi nên sau đó anh chặc lưỡi “chậc

kệ!”. Chỉ một từ “kệ” thôi, Tràng như đã bỏ lại sau lưng mình tất cả nỗi sợ hãi, mọi lo

nghĩ để vui vén cho cái hạnh phúc của mình. Tràng dường như thay đổi sau một đêm,

trưởng thành hơn, chín chắn hơn trong cả nhận thức lẫn hành động. Hai con người

cùng khổ nương tựa vào nhau, cùng nhau cố gắng cho tương lai. Điều đó thể hiện rõ

nhất ở hình ảnh ngôi nhà sau một đêm có người phụ nữ sinh sống. Ngôi nhà vốn chật

hẹp, tối tăm, bẩn thỉu nay sạch sẽ gọn gàng hơn, giống nơi có người ở hơn. Nơi đó

Tràng lại thấy có mẹ, có vợ, có những người quan trọng và thân thiết nhất. Hắn thấy

nhiều hơn về tương lai tươi sáng, thấy thương yêu và cần có trách nhiệm hơn với gia

đình.

Phân tích Vợ nhặt học sinh giỏi

Kim Lân là một trong những nhà văn viết ít nhưng thành công lớn trong sự nghiệp

viết văn. Ông xuất thân trong một gia đình nghèo, vừa đi làm vừa viết văn, sống gần

gũi với người nông dân nên những trang viết của ông tái hiện đầy đủ và chân thực

nhất hình ảnh người nông dân Việt Nam trước và sau cách mạng. Tuy viết ít nhưng

ngòi bút Kim Lân vững vàng. Ông viết bằng cả tâm hồn, tình cảm của một đứa con đẻ

của đồng ruộng với niềm trân trọng con người sâu sắc nhất. Vợ nhặt là tác phẩm tiêu

biểu cho phong cách ấy của Kim Lân

Truyện ngắn “Vợ Nhặt” có tiền thân là tiểu thuyết xóm ngụ cư. Đây là cuốn tiểu

thuyết mà Kim Lân Viết ngay sau khi cách mạng Tháng Tám thành công nhưng còn

dang dở sau đó bị mất bản thảo. sau năm 1954, Kim Lân viết lại dựa một phần trên cốt

truyện cũ và đặt tên là vợ nhặt. Giá trị lớn nhất của truyện ngắn “Vợ Nhặt” đó là tố

cáo xã hội đã đề con người và nạn đói khủng khiếp khiến mạng người bị coi rẻ như cỏ

rác. Tác phẩm còn mang giá trị nhân văn sâu sắc là niềm tin của người dân lao động

vào sự sống và tương lai, niềm tin và khát khao về tình yêu, hạnh phúc.

Thành công của Kim Lân trong Vợ nhặt là đã xây dựng được một tình huống truyện

éo le, độc đáo, đau xót và thấm đẫm tình người. Tình huống ấy éo le, độc đáo ở hình

ảnh nhân vật Tràng – nhân vật chính của tác phẩm. Tràng là con nhà nghèo, xấu trai,

lại là dân ngụ cư nay đây mai đó bị mọi người khinh bỉ. Anh lấy vợ giữa lúc đói kém

cùng cực nhất mà người đó là vợ nhặt. Tình huống trớ trêu ấy khiến cho ta đau xót: sẽ

không ai lấy Tràng nếu như không có hoàn cảnh như vậy. Tình huống thấm đẫm tình

người: tất cả mọi người đều yêu thương nhau dù nạn đói đang hoành hành dữ dội.

Ở nhân vật Tràng là sự đối lập gay gắt giữa vẻ ngoài xấu xí với tâm hồn cao đẹp bên

trong. Tràng xuất thân là con nhà nghèo, lại là dân ngụ cư. Cái thân phận dân ngụ cư

đã nói hết cái nghèo khó của hắn rồi. Nghĩ đến tương lai của hắn không có gì là hi

vọng. Như bao con người khác, hắn cũng bị lãng quên ngay trong chính cuộc đời này.

Thế mà hắn lại còn có một ngoại hình xấu xí và thô kệch. Cái đầu cạo trọc trong gớm

gớm. Cái lưng bè to như lưng gấu. Hai con mắt nhỏ tí, gà gà đắm vào bóng chiều. Hai

bên quai hàm bạnh ra, rung rung làm cho cái bộ mặt thô kệch của hắn lúc nào cũng

nhấp nhỉnh những ý nghĩ vừa lý thú vừa dữ tợn. Mỗi khi đi làm về, cái áo nâu tàn vắt

sang một bên cánh tay. Dáng đi lù lù, lúc nào cũng chúi về đằng trước. Hình như

những lo lắng vật chất trong một ngày đè xuống cái lưng to rộng như lưng gấu của hắn.

Ngoại hình của Tràng xấu xí, thô kệch nhưng không phải là kiểu biến dạng như nhân

vật Chí Phèo. Cuộc sống tự nhiên của hắn đã thế rồi. Hắn chưa bao giờ tự làm thay

đổi nó. Hắn lại là người khá vui tính. Người lớn ít nói chuyện với hắn nhưng bọn trẻ

con thì bám riết và chơi đùa với hắn mỗi khi hắn đi làm về ngang xóm ngụ cư buồn tẻ.

Bên trong cái hình thức xấu xí, đáng sợ ấy lại ẩn chứa một tâm hồn vô tư cao đẹp và

giàu lòng yêu thương. Trước tình cảnh đáng thương của người khác, hắn đã rộng lòng

cưu mang. Hắn vui vẻ mời người đàn bà xa lạ mà hắn đã gặp những lúc kéo xa thóc

lên tỉnh ăn bánh đúc khi thấy thị lờ đờ trong cái đói dù hắn cũng chẳng có gì sung

sướng hơn. Câu nói nửa đùa nửa thật của hắn với người đàn bà: “này nói đùa chứ có

về với tớ thì ra khuân hàng rồi cùng về” có thể xuất phát từ sâu thẳm con tim hắn mà

hắn chưa bao giờ dám chạm tới.

Đưa người đàn bà xa lạ về nhà làm vợ là hành động liều lĩnh nhất của tràng. Nói nó

liều lĩnh là bởi vì đời hắn đói khát, nay còn thêm một người nữa biết có nuôi nhau nổi

không. Cái chết hiện hình ngay trong cuộc sống chứ đâu phải chuyện đùa. Sự liều lĩnh

đó hóa ra lại là khát khao hạnh phúc của người đàn ông nghèo khổ. Cứ cho rằng đó là

bản năng sống của người đàn ông nhưng nó toát lên vẻ đẹp của sự trưởng thành,chín

chắn trong nhận thức và hành động của Tràng. Sự kết hợp của hai số phận đã tạo nên

sức mạnh vươn lên của con người. Điều đó thể hiện ngay vào sáng hôm sau. Khi thức

giấc, Tràng có cái nhìn thay đổi đối với cái nhà, sân vườn và những người thân yêu

xung quanh hắn. Hắn thấy mình nên người, nghĩ đến tương lai, đến sự sinh sôi nảy nở

của hạnh phúc để rồi vui sướng, phấn chấn tràn ngập trong lòng. Hắn cũng thấy

thương yêu, gắn bó với cái nhà của hắn lạ lùng. Từ đó hắn thấy hắn có bổn phận phải

lo lắng cho vợ con sau này.

Nhân vật Tràng không đẹp về ngoại hình nhưng đẹp về tính tình, đẹp ở tấm lòng, ở

tình yêu thương con người. Qua ngòi bút miêu tả, phân tích những diễn biến tâm lí

cùng với vốn ngôn ngữ đời thường của nhà văn Kim Lân, nhân vật Tràng hiện lên với

đầy đủ những nét đẹp mang chất nhân văn, nhân bản của người nông dân nghèo ở

vùng nông thôn Việt Nam trong nạn đói những năm 1945.

Nhân vật bà cụ Tứ cũng được nhà văn dành cho những trang viết vô cùng cảm động.

Bà cụ Tứ là một bà mẹ nghèo, lam lũ, từng trải và có tấm lòng nhân hậu. Bà cụ Tứ

xuất hiện trong dáng vẻ già nua, dáng đi thì lọng khọng, tiếng ho “húng hắng”, vừa đi

vừa lẩm bẩm tính toán. Nhà văn đã thể hiện rất chân thực và sâu sắc diễn biến tâm

trạng của bà Tứ khi Tràng đưa người “vợ nhặt” về nhà.

Buổi chiều, khi về đến nhà bà lão vô cùng ngạc nhiên khi thấy có người đàn bà ở

trong nhà. Bà tự hỏi: “quái sao lại có người đàn bà nào ở trong ấy nhỉ? người đàn bà

nào lại đứng ngay đầu giường thằng con mình thế kia?”. Và bà lại càng ngạc nhiên

hơn khi người đàn bà ấy lại chào bà bằng u. Bà sửng sốt: “Sao lại chào mình bằng u?

không phải con cái Đục mà. Ai thế nhỉ?”. Ngay cả khi Tràng nhắc bà “kìa nhà tôi nó

chào u” thì bà vẫn chưa hiểu bởi bà không ngờ rằng có người chấp nhận lấy con mình

và cũng không ngờ rằng con bà lại dám lấy vợ vào lúc đói kém nhất này. Bao nhiêu

câu hỏi là bấy nhiêu sự ngạc nhiên đối với bà. Đến khi hiểu ra cơ sự, trong lòng người

mẹ nghèo ấy ngổn ngang bao nỗi niềm. Bà lão cúi đầu nín lặng. Bà lão hiểu rồi. Lòng

người mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra bao nhiêu cơ sự, vừa ai oán vừa xót thương cho số

kiếp đứa con mình. Trong lòng bà lão trào dâng sự buồn tủi “chao ôi, người ta dựng

vợ gả chồng cho con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi những mong sinh con đẻ cái sau

này. Còn mình thì… Trong kẽ mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai dòng nước mắt”.

Nhưng khi nhìn người đàn bà tiều tụy vì đói bà hiểu vì sao mà người ta chấp nhận

theo không con mình. Người ta có gặp bước khó khăn đói khổ này, người ta mới lấy

đến con mình. Mà con mình mới có vợ được.

Bà lão thực sự cảm thấy tủi hờn là buồn bởi bà là mẹ mà không lo nổi hạnh phúc cả

đời cho con mình. Bà tự an ủi mình: “thôi thì bổn phận bà là mẹ, bà đã chẳng lo lắng

được cho con… may ra qua cái tao đoạn này thì thằng con bà cũng có vợ, nó yên bề

nó, chẳng may ra ông giời bắt chết cũng phải chịu chứ biết làm thế nào mà lo cho hết

được?”. Là một người mẹ từng trải qua nên bà cảm thấy lo lắng cho hạnh phúc của

con. Bởi chúng lấy nhau trong lúc đói kém này biết chúng nó có nuôi nổi nhau sống

qua cơn đói khát này không. Nhưng rồi tấm lòng nhân hậu của bà cũng rộng mở để

đoán nhận người con dâu không cưới hỏi ấy. Mở lời bà động viên, không giấu nổi

niềm vui của mình: “ừ, thôi hai đứa phải duyên phải kiếp với nhau u cũng mừng lòng”.

Bà lão mừng, vui vì con mình có được vợ. Nhưng niềm vui ấy của bà đã bị những lo

lắng ghì chặt xuống khiến bà “nghẹn lời không nói được nữa, nước mắt cứ chảy ròng

ròng”.

Trong cái bức tranh ảm đạm, đen tối ấy có lẽ bà cụ Tứ chính là điểm sáng tươi đẹp bởi

chính bà lão lại là người vẽ ra viễn cảnh cho cuộc sống tươi sáng sau này. Bà lão xăm

xắn thu dọn, quét tước nhà cửa, bà nói với hai con toàn những chuyện vui, chuyện

sung sướng về sau này. Tình cảm của bà cụ Tứ đối với con không phải là tình mẫu tử

sâu nặng mà còn thể hiện đạo lí tốt đẹp của con người, đó là sự cưu mang che chở lẫn

nhau của những con người cùng cảnh ngộ.

Dù Kim Lân không dành cho nhân vật “người vợ nhặt” nhiều trang viết nhưng chính

“thị” là hiện thân cho sự khốc liệt của cái đói. Hình ảnh “thị” hiện lên xót xa đến tội

nghiệp, thị thậm chí không có lấy một cái tên, thân hình tiều tụy rách rưới. Chính cái

đói đã khiến cho thân hình của thị bị tàn phá một cách ghê gớm khiến cho Tràng trong

lần thứ hai gặp lại “thị” Tràng cũng không nhận ra. Cái đói, cái khát, cái tuyệt vọng

khiến cho thị “hôm nay thị rách quá, áo quần tả tơi như tổ đỉa, thị gầy xọp hẳn đi, trên

cái khuôn mặt lưỡi cày xám xịt chỉ còn thấy hai con mắt”. Cũng chỉ vì cái đói, vì

miếng ăn mà thị mất đi cả nữ tính. Thị trơ trẽn đến mức đòi hỏi để được ăn. và khi

được ăn thì “thị cắm đầu ăn một chặp bốn bát bánh đúc chẳng trò chuyện gì”. Và chỉ

bằng một câu nói vu vơ nửa đùa nửa thật của Tràng mà thị đã mạnh dạn chấp nhận

theo không người khác cũng chỉ vì cái đói.

Tuy nhiên bản chất của thị cũng không phải là người xấu và điều đó đã chứng minh

khi thị theo Tràng về làm vợ. Hình ảnh một người đàn bà cong cớn, trơ trẽn lúc ban

đầu đã được thay thế bằng một con người khác hẳn. Thị trở nên rón rén, e thẹn và có

vẻ ngượng nghịu. Đáng chú ý nhất là hình ảnh “thị” trong buổi sáng đầu tiên ở nhà

Tràng, “thị” đã hoàn toàn trở thành một con người khác. Tràng nhận ra “nom thị hôm

nay khác lắm, rõ ràng là người đàn bà hiền hậu đúng mực không còn vẻ gỉ chao chát

chỏng lỏn như mấy lần Tràng gặp ở ngoài tỉnh”. Phải chăng chính tình thương yêu

giữa con người với con người đã cảm hóa “thị”, đã làm thay đổi hoàn toàn con người

“thị”.

Tình người thấm đẫm qua bữa sáng nghèo khó. Để đón mừng con dâu mới, buổi sáng

hôm sau, bà lão đã dậy thật sớm chuẩn bị bữa ăn sáng thịnh soạn. Đến khi Tràng đã

trở dậy, bà lão lật đật chạy xuống bếp, lễ mễ bưng ra một cái nồi khói bốc lên nghi

ngút. Bà lão đặt cái nồi xuống bên cạnh cái mẹt cơm, cầm cái môi vừa khuấy khuấy,

vừa cười khoe món chè khoán “ngoan đáo để”. Nhìn bát cháo cám, ai cũng ngậm ngùi.

Cái hạnh phúc nhỏ nhoi ngay lập tức đứng trước nhũng đe dọa khủng khiếp của cuộc

sống nghèo khó ấy. Ai cũng thấu hiểu và thầm động viên nhau vượt qua.

Với nồi cháo cám, bà cụ Tứ vừa mừng đón dâu mới, vừa cố tạo niềm vui dù là mỏng

manh cho hai con. bà không ngừng tạo động lực, cổ động, thúc giục chúng vươn lên.

Đời bà đã khổ, bà chẳng sợ, chúng còn trẻ thì sợ gì khổ chứ. Bà vẫn tin khổ tận cam

lai. Rồi một ngày nào đó cái khổ sẽ qua đi, đây chính là cơ hội để chúng có một gia

đình đúng nghĩa. Hi vọng và niềm tin của người nông dân về cuộc sống trong hoàn

cảnh cơ cực, bi đát nhất vẫn nồng ấm. Họ cần đứng tựa vào nhau để sống, để đi tiếp

cho đến hết cuộc đời.

Chi tiết bát chè khoán là một hình ảnh đặc sắc phơi bày tình cảnh vô cùng thảm hại

của người dân nghèo trong nạn đói khủng khiếp năm 1945. Nó còn thể hiện tấm lòng

thương người, thương con, đôn hậu của người mẹ già nghèo khổ. Chi tiết độc đáo

thấm đượm giá trị nhân đạo cao cả và chứa đựng giá trị hiện thực sâu sắc trong tác

phẩm.

Thông qua việc Tràng có vợ giữa những ngày đói khủng khiếp và những nét tâm lí trái

ngược ở các nhân vật, nhà văn Kim Lân đã có thấy thảm cảnh hết sức thê thảm của

những con người nghèo khổ trong nạn đói khủng khiếp năm Ất Dậu đã cướp đi sinh

mạng của hơn hai triệu đồng bào ta.

Kim Lân chẳng cố công đi tìm sức mạnh đấu tranh ở đâu cả. Ông nhẹ nhàng đi vào

đời sống bình thường nhưng chan chứa tình yêu thương, đùm bọc lẫn nhau của người

nông dân để phát hiện, trân trọng và ca ngợi. Bởi thế, ông không đi theo bề rộng mà đi

theo bề sâu của nghệ thuật. Nghệ thuật xuất phát từ cuộc sống và quay trở lại phục vụ

cho cuộc sống ấy. Với truyện ngắn “Vợ nhặt”, Kim Lân xứng đáng là một trong

những nhà văn xuất sắc nhất viết về đề tài người nông dan Việt Nam trước cách mạng.

Vợ nhặt là bài ca ca ngợi sự sống. Trong lúc nạn đói diễn ra, cái chết có thể đến bất cứ

lúc nào nhưng những con người nghèo khổ vẫn không mất đi tình thương, sự cưu

mang đùm bọc, vẫn không mất đi khát vọng hạnh phúc. Những con người nghèo khổ

họ biết dựa và nhau để hướng tới một tương lai tươi sáng hơn. Tác phẩm còn chỉ ra

con đường giải phóng cho những con người nghèo khổ: Chỉ có thể đi theo cách mạng

để tự giải phóng, để thoát khỏi đói nghèo cơ cực. Chính vì lẽ đó tác phẩm “Vợ nhặt”

còn mang một giá trị nhân đạo mới.

Phân tích tác phẩm Vợ nhặt

Tác phẩm “Vợ Nhặt” của nhà văn Kim Lân Đã phản ánh rất chân thực cuộc sống khốn

khó của người nông dân Việt Nam trước CMT8. Cuộc sống của họ bị đàn áp và dồn

đến tận cùng khi mà sinh mạng của con người rẻ rúm. Hình tượng người vợ nhặt

không tên trong truyện ngắn chính là nhân chứng hùng hồn cho giai đoạn khốn khó

của nhân dân ta.

Truyện ngắn “Vợ Nhặt” chỉ xoay quanh 3 nhân vật chính của một gia đình thuộc xóm

ngụ cư đó là: anh cu Tràng, bà cụ Tứ và nhận vật thị vợ nhặt của Tràng. Người phụ nữ

này tuy không có tên nhưng dưới ngòi bút tài hoa của Kim Lân đã được hiện ra rõ nét

với số phận và tính cách riêng. Vợ của Tràng cũng như hàng ngàn, hàng vạn người

phụ nữ cùng thời. Họ bị xã hội phong kiến đàn áp đến mức vì sự sống mà phải tự “bán

rẻ” mình đi làm vợ nhặt của người mới quen.

Nhân vật vợ nhặt xuất hiện ngay từ đầu chuyện với một dáng vẻ rất đáng thương, Thị

trông gầy yếu xanh xao ngồi vêu trước cửa kho thóc, quần áo thì rách tả tơi, mặt lưỡi

cày xám xịt chỉ còn hai con mắt. Khi mới gặp Tràng thì là người đanh đá, táo bạo đến

mức trở nên trơ trẽn. Thị nghe thấy anh chàng phu xe bò hát một câu bâng quơ:

“Muốn ăn cơm trắng với giò này. Lại đây mà đẩy xe bò với anh nì”. Thị đã chạy ra

cong cớn, lon ton đẩy xe cho Tràng. Và lần thứ hai khi gặp lại Tràng, thị đã sưng sỉa

cái mặt lên mắng anh: “Điêu. Người thế mà điêu”. Lúc thấy Tràng có vẻ dễ bắt nạt thị

liền cong cớn hơn. Rồi Tràng cũng phải chiều lòng cho thị ăn bánh đúc. Thấy ăn hai

con mắt trũng hoáy của thị sáng bừng lên. Thị không còn biết ngại là gì cắm đầu ăn

một mạch bốn bát bánh đúc. Ăn xong thị dùng đôi đũa quệt ngang miệng mà thở.

Thực ra đây không phải là tính cách vốn có của Thị. Cũng chỉ vì miếng ăn mà thị đã

phải làm tất cả hy sinh cả tự trọng để được ăn và giữ lại sự sống cho mình.

Khi được Tràng đề nghị là về làm vợ mình, thị đã không ngần ngại mà theo anh về

nhà luôn. Trên con đường trở về nhà ta thấy tâm lý của thị thay đổi hẳn. Trong khi

Tràng hớn hở tủm tỉm cười thì thị lại ngại ngùng cắp cái thúng con và cái nón rách

nghiêng nghiêng để che khuất đi nửa mặt. Lúc này ta thấy thị lại trở về đúng nghĩa là

một người phụ nữ khi có sự e thẹn đúng như gái mới về nhà chồng. Thị không còn cái

vẻ cong cớn, đanh đá lúc trưa nữa mà thay vào đó là nét hiền dịu hơn. Lúc này, thị

cũng đã bắt đầu nhận thức được thân phận mình là người vợ theo không nên đành

chấp nhận số phận.

Về đến nhà của Tràng thì tâm trạng của nhân vật thị lại càng khác hơn. Khi mà người

đàn bà đấy lại có sự tò mò và bỡ ngỡ của nàng dâu mới về nhà chồng. Thị đảo mắt

một vòng xung quanh nhà đúng thật nhà Tràng rất nghèo. Thị cố nén tiếng thở dài và

nghĩ đến những ngày sau này. Mặc dù đã được Tràng cố gắng tạo sự tự nhiên bằng

cách giục thị ngồi xuống giường nhưng thị vẫn e thẹn chỉ dám ngồi mớm vào mép

giường rất khép lép. Cho đến khi bà cụ Tứ về trước mặt mẹ chồng thì lại càng e thẹn.

Vẫn đứng nguyễn chỗ cũ không dám nhúc nhích. Chính thái độ e thẹn của thị đã làm

bà cụ Tứ thương cảm và chào đón thị một cách rất nhiệt tình.

Sáng hôm sau cũng giống như bất kỳ nàng dâu mới về nhà chồng nào. Thị cũng dậy

sớm cùng với bà cụ Tứ lo dọn dẹp nhà cửa và chuẩn bị bữa sáng cho cả gia đình. Một

người vô tâm như Tràng cũng nhận được ra sự thay đổi kỳ lạ của thị. Hôm nay Tràng

nhìn thấy ở thị không còn vẻ chỏng lỏn, chao chát hôm gặp ngoài tỉnh nữa mà chỉ còn

nét hiền dịu đúng mực của người phụ nữ Việt Nam. Không những thế thị còn tỏ ra là

người rất biết làm ăn và lo xa. Khi nghe tiếng trống thúc thuế thị đã khẽ thở dài. Rồi

cũng chính thị là người đã gợi chuyện trên mạn Thái Nguyên, Bắc Giang người ta đã

không chịu đóng thuế nữa mà đi phá kho thóc Nhật để chia cho người đói. Câu chuyện

của thị như tiếp thêm sức mạnh cho anh cu Tràng vươn đến khát vọng tự do vì một

ngày mai tươi sáng hơn. Trong giấc mơ của thị và Tràng đã lấp lánh hình ảnh lá cờ đỏ

sao vàng. Hình ảnh này biểu trưng cho một cuộc sống ấm no hạnh phúc trong tương

lai.

Thông qua nhân vật thị nhà văn Kim Lân không chỉ phản ánh thành công hiện thực

cuộc sống khốn khổ của người nông dân Việt Nam trước CMT8 năm 1945. Không

nhắc đến tên nhưng thông qua ngòi bút tài ba của nhà văn nhân vật vợ nhặt đã hiện ra

rất chân thực. Thị là tiêu biểu cho số phận của hàng trăm, hàng ngàn phụ nữ trong xã

hội phong kiến.

Phân tích Vợ nhặt hay nhất

Nhà văn Pháp Napoli từng nhận định: “Khi một tác phẩm nâng cao tinh thần ta lên,

gợi cho ta những tình cảm cao quý và can đảm không cần tìm nguyên tắc nào để đánh

giá nó nữa, nó là cuốn sách hay do người nghệ sĩ có thực tài viết ra”. Vâng, một tác

phẩm hay luôn biết cách đưa tâm hồn con người tới địa hạt mới – địa hạt của những

yêu thương, những sẻ chia và những khát khao. Viết “Vợ nhặt”, Kim Lân đã thể hiện

niềm cảm thương trước số phận của con người cùng khát vọng sống, khát vọng hạnh

phúc của họ khi bị đẩy đến mức đường cùng của cái đói.

Lấy bối cảnh là nạn đói năm 1945, truyện ngắn: “Vợ nhặt” đã khắc họa cuộc sống

ngột ngạt, bức bối cùng cái nghèo khó, bần cùng của nhân dân ta. Cái đói đã hiện hữu

thành hình, thành màu, thành mùi, thành vị khiến con người bị dồn tới mức đường

cùng, đẩy họ đến bên bờ vực của cái chết. Chứng kiến thảm cảnh khủng khiếp ấy,

ngòi bút nhà văn cất lên tiếng đau của niềm cảm thương trước những số phận bất hạnh.

Đồng thời qua đó, ông tố cáo tội ác của thực dân Pháp và phát xít Nhật, phản ánh khát

vọng sống, khát vọng hạnh phúc và niềm tin vào tương lai tươi sáng của con người.

Ngay từ nhan đề bài thơ, nhà văn đã gây cho người đọc một sự tò mò bởi “Vợ nhặt”

tức là người vợ tự theo về nhà mà không cần cưới xin. Nhưng nhan đề ấy cũng chính

là “thắt nút” của câu chuyện, khắc họa một cách đầy đủ về số phận của các nhân vật.

Qua đó phản ánh số phận thê thảm và tủi nhục của con người trong nạn đói khủng

khiếp xảy ra vào năm 1945.

Truyện xoay quanh cuộc đời của nhân vật Tràng – một thanh niên nghèo khổ, xấu xí

nhưng chỉ với vài câu bông đùa và mấy bát bánh đúc mà nhặt được cô vợ đang sống

dở chết dở vì đói. Họ kết mối nhân duyên giữa bóng đêm bao trùm của nạn đói. Đêm

tân hôn diễn ra âm thầm trong bóng tối lạnh lẽo với tiếng khóc tỉ tê của những nhà có

người chết theo gió vọng lại. Bữa cơm giản dị, thô sơ với rau chuối, cháo loãng và

muối. Mẹ chồng đãi con dâu và con trai bằng nồi chè nấu bằng cám. Ba mẹ con xoay

sang câu chuyện Việt Minh phá kho thóc Nhật chia cho dân nghèo và kết thúc truyện

bằng hình ảnh “Trong óc Tràng vẫn thấy đám người đói và lá cờ đỏ bay phấp phới”.

Nhà văn Nguyễn Minh Châu quan niệm: “Tình huống truyện là một lát cắt của sự

sống, là một sự kiện diễn ra có phần bất ngờ nhưng cái quan trọng là sẽ chi phối nhiều

điều trong cuộc sống con người”. Viết “Vợ nhặt”, Kim Lân đã tạo ra một tình huống

hết sức độc đáo: anh chàng ngụ cư nghèo khổ, xấu xí, ế vợ như Tràng mà lại nhặt

được vợ chỉ bằng vài câu nói đùa và mấy bát bánh đúc. Điều đó không chỉ gây ngạc

nhiên cho những người dân làng, cho mẹ Tràng mà còn cho chính bản thân anh ta.

Đây là một tình huống éo le, cảm động nhưng hợp lí bởi chính nạn đói làm cho những

mảnh đời cơ cực trôi dạt vào nhau họ mới nên vợ nên chồng. Qua đó tình huống

truyện đã làm nổi bật giá trị hiện thực cũng như giá trị nhân đạo: nạn đói đẩy con

người tới ranh giới của sự sống và cái chết khiến giá trị con người trở nên rẻ rúng

đồng thời làm nổi bật hình ảnh các nhân vật.

Trước hết, truyện đã tái hiện hoàn cảnh cơ cực, nghèo đói đến xác xơ của con người

qua hình ảnh của những người dân làng đặc biệt là ba mẹ con Tràng. Cái đói ập đến

ngôi làng như một con quỷ dữ nuốt chửng tính mạng của biết bao nhiêu người, nó

biến không khí vốn trong lành, tươi mát của một làng quê thanh bình thành không khí

ẩm thối của mùi rác rưởi và xác chết: “Không buổi sáng nào người trong làng đi chợ,

đi làm đồng không gặp ba bốn cái thây nằm cong queo bên đường. Không khí vẩn lên

mùi ẩm thối của rác rưởi và mùi gây của xác người”. Cái đói ấy cướp đi tiếng cười

hồn nhiên của những đứa trẻ trong làng. Cách đó không lâu mỗi chiều Tràng đi làm về,

đám trẻ con lại bu lại theo anh, đứa túm đằng trước, đứa túm đằng sau, đứa cù, đứa

kéo khiến cho cái xóm ấy mỗi lúc chiều lại xôn xao lên một lúc. Nhưng niềm vui nhỏ

nhoi ấy giờ không còn nữa, nụ cười tắt hẳn trên môi chúng. Chúng ngồi ủ rũ dưới

những xó đường, không nhúc nhích. Còn Tràng – nhân vật chính của truyện là một

thanh niên ngụ cư nghèo, xấu xí sống hiu quạnh với mẹ trong túp lều dựng trên mảnh

vườn đầy cỏ dại. Sống với kiếp dân ngụ cư, họ bị dân làng coi thường, khinh bỉ, làm

công việc hèn hạ như đầy tớ. Và giống như một định mệnh của kiếp nghèo khổ, chàng

đã “nhặt” được một người vợ – một người phụ nữ không tên, không tuổi, không quê

quán, nhà cửa. Thị ngờ nghệch bị cái đói đẩy ra ngoài đường, nhập vào dòng người

tha hương cầu thực, ngồi vêu ra ở kho thóc nhặt những hạt rơi hạt vãi. Bằng ngòi bút

tả thực, nhà văn đã khắc họa thành công bức tranh của “ngôi làng đói” trong năm

1945.

Nhưng chính trong cái “hiểm nghèo” ấy, con người đã bộc lộ những phẩm chất tốt

đẹp: Đó là tình yêu thương con người, niềm khao khát sống, khao khát hạnh phúc và

niềm tin mãnh liệt vào tương lai.

Nhà thơ Tố Hữu từng nói: “Có gì đẹp trên đời hơn thế/ Người với người sống để yêu

nhau”. Vâng, tình yêu chính là thứ còn xót lại khi con người ta đã mất tất cả, đã rơi

vào hoàn cảnh ngặt nghèo. Trong nạn đói khủng khiếp, nhân vật Tràng hiện lên với

lòng tốt của một chàng trai sẵn sàng chia sẻ miếng ăn cho người phụ nữ xa lạ. Đặc biệt

nhân vật bà cụ Tứ hiện lên với tình yêu thương con sâu sắc. Cuộc đời sẽ lặng lẽ trôi

qua nếu không gặp sự kiện Tràng đưa người phụ nữ xa lạ về làm vợ. Kim Lân đã thể

hiện sâu sắc tâm lí của người mẹ nghèo khổ trước sự kiện con trai có vợ: bà cụ hết sức

ngạc nhiên. Khi nghe người phụ nữ chào là “u” mà vẫn không hiểu, mắt nhìn nhòe mà

vẫn không tin, trong đầu bà xuất hiện một loạt những câu hỏi: “Ai thế nhỉ? Sao lại

chào mình bằng u?” . Đó là bởi vì bà chưa bao giờ nghĩ một người nghèo khó như con

mình lại có vợ. Bà ngạc nhiên không phải sự hoảng hốt, lo lắng mà là niềm ngỡ ngàng

trước hạnh phúc quá lớn lao của con trai. Khi đã hiểu ra vấn đề, lòng người mẹ chất

chứa bao cơ sự, vừa thương con, vừa xót xa cho chính mình: “Người ta dựng vợ gả

chồng cho con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi, những mong sinh con đẻ cái mở mặt

sau này. Còn mình thì…”. Dấu ba chấm ngưng đọng nỗi nghẹn ngào vì tủi thân, giọt

nước mắt thương con lăn trên gò má. Không những thế, bà cụ cảm thấy lo khi nghĩ về

hiện thực: “Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát này

không”. Dù lo lắng nhưng khi nhìn người đàn bà tội nghiệp đứng vân ve tà áo thì lòng

bà cụ xót thương vô cùng cho người con dâu. Những suy nghĩ đầy tình thương đầy

nhân ái và cảm giác yên tâm đã thay thế nỗi lo trong lòng bà cụ: “Người ta có gặp

bước khó khăn, đói khổ này, người ta mới lấy đến con mình. Mà con mình mới có vợ

được”. Tình yêu thương con còn được bộc lộ trong từng suy nghĩ, hành động cụ thể:

gọi người phụ nữ là “con”. Chỉ bằng một từ “con” bà đã dang rộng vòng tay đón nhận

con dâu giúp con dâu bớt ngượng ngùng. Bà còn tâm sự: “Ừ, thôi thì các con đã phải

duyên phải kiếp với nhau, u cũng mừng lòng”. Chỉ với hai chữ “mừng lòng” bà cụ đã

coi người con dâu đến với gia đình như một niềm vui. Bà kể về gia cảnh “Kể có ra

làm được dăm ba mâm thì phải đấy, nhưng mà mình nghèo, cũng chả ai người ta chấp

nhặt chi cái lúc này. Cốt làm sao chúng mày hòa thuận là u mừng rồi. Năm nay thì đói

to đấy. Chúng mày lấy nhau lúc này, u thương quá”. Lời nói tưởng có vẻ lẩm cẩm

nhưng lại rất nhân hậu chan hòa phá tan sự ngượng ngùng ban đầu.

Cùng với tình yêu thương, nhà văn thể hiện niềm khao khát hạnh phúc của con người

qua nhân vật Tràng và người vợ nhặt. Trước hết khao khát hạnh phúc của Tràng thể

hiện qua diễn biến tâm lí và hành động nhân vật. Tràng quyết định nhanh khi đưa

người phụ nữ xa lạ về làm vợ: “Mới đầu anh chàng cũng chợn, nghĩ: thóc gạo sau này

đến cái thân mình cũng chả biết có nuôi nổi không, lại còn đèo bòng” sau đó anh ta

“chặc kệ”. Bên ngoài anh ta có vẻ hơi thiếu trách nhiệm, liều lĩnh nhưng ở bên trong

lại chứa đựng khát khao hạnh phúc thường trực lớn đến mức giúp Tràng vượt lên trên

cái đói và cái chết. Khi Tràng đưa vợ về xóm ngụ cư, dù nghèo nhưng vẫn hào phóng

khi đãi thị một bữa và mua cho một cái thúng. Niềm hạnh phúc hiện lên trong con mắt

và nụ cười tủm tỉm. Trong chốc lát Tràng đã quên đi đói khát tình tứ đi bên người đàn

bà của mình, họ nói chuyện với nhau có vẻ chưa hết ngượng ngùng nhưng nhen nhóm

hạnh phúc. Khi đưa người vợ nhặt về nhà ra mắt mẹ, Tràng thanh minh cho sự tuềnh

toàng của nhà mình do không có bàn tay chăm sóc của người phụ nữ. Tràng muốn mọi

sự tốt đẹp hơn khi có vợ, muốn người phụ nữ đó ở lại với mình. Tràng lo lắng sốt ruột

khi mẹ chưa về để được công khai hạnh phúc của mình. Anh ta nhìn lén lút người phụ

nữ kia, sợ thị đến rồi lại đi, sợ hạnh phúc tuột khỏi tầm tay. Khi mẹ về, Tràng chủ

động giới thiệu với mẹ bằng hai chữ “nhà tôi”, “chúng tôi”, “ nhà tôi nó về nó làm bạn

với tôi”. Tâm lí của Tràng đã xóa tan sự căng thẳng trong buổi đầu gặp mặt, anh coi

đây là một việc nghiêm túc: muốn sống lâu dài với người phụ nữ. Buổi sáng hôm sau

thức dậy là thời điểm thích hợp để bộc lộ cảm xúc của Tràng. Một ngày mới đến với

cửa sổ tâm hồn mở ra một trang mới hạnh phúc hân hoan: “cảm thấy êm ái lơ lửng

như đi từ giấc mơ ra”. So với sự vô tâm mọi khi, hôm nay Tràng nhận thấy sự khác lạ

xung quanh mình. Anh ta thật hạnh phúc khi được sống trong không khí giản dị, yên

bình của gia đình: vợ quét sân, mẹ dọn cỏ ngoài vườn. Cảnh tượng bình dị ấy khơi gợi

trong lòng Tràng cảm giác hạnh phúc gắn bó vô cùng với mình. Không những thế

Tràng nhận thấy mình có trách nhiệm với gia đình hơn, hắn cũng muốn bắt tay làm gì

đó góp phần xây dựng hạnh phúc gia đình.

Bên cạnh khao khát hạnh phúc của Tràng, gia đình nhỏ ấy còn được đắp xây nên bởi

khao khát của người vợ nhặt. Thị đã vượt lên trên số phận để sống trọn vẹn với hạnh

phúc nhỏ nhoi của mình. Cô liều lĩnh theo Tràng về làm vợ và khi bước vào gia đình

Tràng, hiểu được gia cảnh của anh, thị ngán ngẩm thở dài nhưng muốn có một gia

đình. Thành vợ, thành dâu trong gia đình, thị bắt tay gây dựng gia đình, cuộc sống với

mẹ con Tràng: sáng hôm sau thị dậy sớm để thu vén nhà cửa. Nhờ có đôi bàn tay của

người vợ, mọi thứ hoàn hóa bẩn thỉu đã bị đẩy lùi, căn nhà trở nên đầm ấm hơn, thậm

chí bản thân Tràng cũng thay đổi hẳn: trở thành người con có hiếu và người chồng có

trách nhiệm. Có thể nói càng trong hoàn cảnh khó khăn, con người càng trân trọng và

tìm kiếm hạnh phúc.

Cùng viết về những người nông dân trong nghèo đói nhưng khác với nhà văn khác,

Kim Lân đã gieo vào trong tác phẩm của mình tư tưởng mới: Khi con người ta bị đẩy

tới bước đường cùng của cái đói, người ta muốn sống hơn muốn chết. Điều đó được

thể hiện rõ nét qua nhân vật người vợ nhặt và bà cụ Tứ. “Người vợ nhặt” vì muốn

thoát khỏi cái đói, cái chết, vì muốn tìm đến với sự sống mà đã liều lĩnh theo Tràng về

làm vợ. Niềm khao khát sống được nâng lên thành niềm khát khao hạnh phúc làm

thay đổi người đàn bà này từ một người chan chát thành người biết vun vén cho hạnh

phúc gia đình. Ở thị, sự sống mạnh hơn cả cái chết và thị làm mọi cách để được sống

và sống như một con người. Cùng với đó là niềm khao khát sống của bà cụ Tứ. Dù lo

lắng cho các con, dù xót xa cho cái khổ nhưng bà cụ vẫn nén lòng mình lại động viên

an ủi các con và cũng là động viên chính mình “ai giàu ba họ, ai khó ba đời”. Bà cũng

chủ động gây dựng cuộc sống cho mình và các con. Bản thân bà cụ đã thay đổi hoàn

toàn: khác với dáng đi lom khom và khuôn mặt u ám hàng ngày bà cụ ra vào nhanh

nhẹn rạng rỡ hẳn lên, bà nói chuyện vui, bắt tay dọn nhà cửa. Tất cả thay đổi của bà cụ

đều xuất phát từ tình yêu thương và khát vọng sống.

Qua việc tái hiện bức tranh nghèo đói của con người cùng thế giới nội tâm nhân vật,

nhà văn tố cáo xã hội thực dân chèn ép, vùi dập con người đồng thời hướng con người

tới hướng đi đúng đắn: đến với cách mạng. Điều đó thể hiện qua suy nghĩ nhạy bén

của người vợ nhặt hướng về ánh sáng: “Trên mạn Thái Nguyên, Bắc Giang người ta

không chịu đóng thuế nữa đâu. Người ta còn phá cả kho thóc của Nhật, chia cho người

đói nữa”.Hình ảnh kết thúc tác phẩm: “Trong óc Tràng vẫn thấy đám người đói và lá

cờ đỏ bay phấp phới” như lời cảnh tỉnh của nhà văn về con đường mà người nông dân

cần đi: con đường cách mạng.

Truyện ngắn “Vợ nhặt” để lại những rung cảm trong lòng bạn đọc không chỉ bởi niềm

cảm thương, khao khát bình dị của con người mà còn bởi nghệ thuật độc đáo. Nhà văn

sử dụng ngôn ngữ mộc mạc, giản dị mang đậm màu sắc của đồng bằng trung du bắc

bộ cùng cách xưng hô thân mật “u – tôi”, gọi vợ là “nhà tôi” gợi lên không khí miền

trung du với cuộc sống nghèo khó dân dã. Bên cạnh đó là nghệ thuật xây dựng cốt

truyện, tình huống hấp dẫn lôi cuốn bạn đọc ngay từ nhan đề. Qua đó tác phẩm đã thể

hiện khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc cùng niềm tin vào tương lai tươi sáng của

con người trong nạn đói.

Phân tích bài Vợ nhặt

Bài làm mẫu 1

Kim Lân tên thật là Nguyễn Văn Tài sinh ra ở làng Phù Lưu, xã Tân Hồng, huyện Từ

Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Do hoàn cảnh gia đình khó khăn nên ông chỉ được học hết bậc

Tiểu học rồi phải đi làm kiếm sống. Ông có sự đam mê và yêu thích văn chương, nên

đã bắt đầu sáng tác từ năm 1941. Một số truyện ngắn của ông lấy cảm hứng từ cuộc

sống lam lũ của người nông dân nghèo hoặc các cảnh sinh hoạt văn hóa truyền thống

ở vùng thôn quê.

Sau Cách mạng tháng Tám, những tác phẩm truyện ngắn của ông đều viết về làng quê,

đây là mảng hiện thực mà ông am hiểu sâu sắc. Nguyên Hồng đã từng nhận xét thì

Kim Lân rằng ông là nhà văn một lòng đi về với đất, với người, với những gì thuần

hậu nguyên thủy nhất của cuộc sống nông thôn. Ông đã để lại cho đời nhiều tác phẩm

đặc sắc có giá trị và “Vợ nhặt” là truyện ngắn xuất sắc nhất của ông, tác phẩm được

viết ngay sau khi Cách mạng tháng Tám 1945 bùng nổ nhưng mãi cho đến sau khi hòa

bình lập lại 1954 mới cho ra mắt bạn đọc trong tập truyện “Con chó xấu xí”.

Lấy bối cảnh là nạn đói năm khủng khiếp 1945, “Vợ nhặt” đã khắc họa một cách trần

trụi cuộc sống ngột ngạt, bức bối cùng cái nghèo khó, bần cùng của nhân dân ta thời

bấy giờ. Cái đói, cái khổ đã hiện hữu thành hình, thành màu, thành mùi và thành vị

khiến con người ta bị dồn tới mức đường cùng, đẩy họ đến bên bờ vực thẳm của cái

chết. Chứng kiến thảm cảnh kinh hoàng ấy, ngòi bút của Kim Lân đã cất lên tiếng đau

đớn của niềm cảm thương trước những số phận bất hạnh. Đồng thời qua đó, ông cũng

lên tiếng tố cáo tội ác tày trời của thực dân Pháp và bọn phát xít Nhật, ca ngợi khát

vọng sống, khát vọng được hạnh phúc và niềm tin mãnh liệt vào tương lai tươi sáng

của con người.

Ngay từ nhan đề tác phẩm, Kim Lân đã cho người đọc thấy sự tò mò bởi hai từ “Vợ

nhặt”, vợ nhặt tức là người vợ được nhặt về mà không cần cưới xin. Nhưng cũng

chính nhan đề ấy là “thắt nút” của câu chuyện, khắc họa một cách khá đầy đủ về số

phận bất hạnh của các nhân vật. Qua đó phản ánh số phận thê thảm, tủi nhục và sự rẻ

rúng của con người trong nạn đói khủng khiếp ấy.

Câu chuyện xoay quanh cuộc đời của nhân vật Tràng – một người thanh niên nghèo

khổ, có ngoại hình xấu xí nhưng chỉ với vài ba câu hò bông đùa và mấy bát bánh đúc

mà lại nhặt được cô vợ đang sống dở chết dở vì đói. Họ đã kết lên mối nhân duyên

giữa bóng đêm bao trùm của nạn đói. Đêm tân hôn của họ diễn ra âm thầm trong cái

bóng tối lạnh lẽo với tiếng khóc tỉ tê của những nhà có người chết đói theo gió vọng

lại. Bữa cơm giản dị, thô sơ với rau chuối và nồi cháo cám. Bữa cơm đầu tiên ấy do

chính tay me chồng chuẩn bị để đãi con dâu và con trai. Khi ăn, ba mẹ con xoay sang

câu chuyện Việt Minh phá kho thóc của Nhật để chia cho người dân nghèo và kết thúc

câu chuyện là hình ảnh: “Trong óc Tràng vẫn thấy đám người đói và lá cờ đỏ bay

phấp phới”.

Nhà văn Nguyễn Minh Châu đã đưa ra quan niệm rằng: “Tình huống truyện là một lát

cắt của sự sống, là một sự kiện diễn ra có phần bất ngờ nhưng cái quan trọng là nó sẽ

chi phối nhiều điều trong cuộc sống của con người”. Trong “Vợ nhặt”, Kim Lân đã

xây dựng một tình huống hết sức độc đáo đó là: anh chàng ngụ cư nghèo khổ, xấu xí

như Tràng mà lại “nhặt” được vợ chỉ bằng vài ba câu nói bông đùa và mấy bát bánh

đúc. Điều đó không chỉ gây ngạc nhiên cho những người dân làng xung quanh, cho

mẹ Tràng mà còn cho chính bản thân của anh ta nữa. Đây là một tình huống éo le, cảm

động nhưng lại hết sức hợp lí bởi chính cái nạn đói đã làm cho những mảnh đời cơ

cực trôi dạt vào với nhau và họ mới nên vợ nên chồng. Qua đó tình huống truyện đã

làm nổi bật lên giá trị hiện thực cũng như giá trị nhân đạo sâu sắc: nạn đói khủng

khiếp ấy đã đẩy con người tới cận kề cái chết khiến giá trị con người trở nên rẻ rúng,

đồng thời cũng làm nổi bật hình ảnh các nhân vật.

Trước hết, truyện đã tái hiện lên hoàn cảnh cơ cực, khốn khó, nghèo đói đến xác xơ

tiêu điều của con người qua hình ảnh của những người dân làng đặc biệt là mẹ con

Tràng. Cái đói ập đến ngôi làng giống như một con quỷ dữ nuốt chửng tính mạng của

biết bao nhiêu con người, nó đã biến không khí vốn trong lành, tươi mát của một làng

quê thanh bình, yên ả thành không khí ẩm ướt hôi thối của mùi rác rưởi và xác chết:

“Không buổi sáng nào người trong làng đi chợ, đi làm đồng không gặp ba bốn cái thây

nằm cong queo bên đường. Không khí vẩn lên mùi ẩm thối của rác rưởi và mùi gây

của xác người”. Cái đói, cái khổ ấy đã cướp đi tiếng cười vui vẻ, hồn nhiên của những

đứa trẻ trong làng. Cách đó không lâu, trong mỗi buổi chiều Tràng đi làm về, đám trẻ

con lại bu lại xung quanh anh, đứa túm đằng trước, đứa túm đằng sau, đứa thì cù, đứa

thì kéo khiến cho cái xóm ấy mỗi lúc chiều lại xôn xao, nhộn nhịp lên một lúc. Nhưng

niềm vui nhỏ nhoi ấy bây giờ cũng không còn nữa, nụ cười tắt hẳn trên môi chúng.

Chúng ngồi ủ rũ, mặt buồn so dưới những xó đường, không nhúc nhích. Còn Tràng –

nhân vật trung tâm của truyện là một thanh niên ngụ cư nghèo, có ngoại hình xấu xí,

thô kệch sống hiu quạnh với người mẹ già trong túp lều dựng trên mảnh vườn đầy cỏ

dại. Sống với thân phận là dân ngụ cư, họ bị dân làng coi thường, khinh bỉ, làm những

công việc hèn hạ như đầy tớ. Và giống như một định mệnh của cái kiếp nghèo khổ,

đói rách, chàng đã “nhặt” được một cô vợ – một người phụ nữ không tên, không tuổi

cũng chẳng có quê quán, nhà cửa. Thị bị cái đói đẩy ra ngoài đường, nhập vào với

dòng người tha hương cầu thực, ngồi vêu ra ở kho thóc để nhặt những hạt rơi hạt vãi,

sống nơi đầu đường xó chợ. Bằng ngòi bút tả thực, Kim Lân đã khắc họa bức tranh

của “ngôi làng đói” trong năm 1945 một cách chân thực mà trần trụi.

Nhưng cũng chính trong cái “hiểm nghèo” ấy, con người đã bộc lộ ra những phẩm

chất tốt đẹp: Đó chính là tình yêu giữa con người với con người, niềm khao khát được

sống, được hạnh phúc và niềm tin mãnh liệt vào tương lai.

Nhà thơ Tố Hữu đã từng nói:

“Có gì đẹp trên đời hơn thế

Người với người sống để yêu nhau”.

Vâng, tình yêu chính là thứ duy nhất còn sót lại khi con người ta đã mất đi tất cả, đã

rơi vào hoàn cảnh ngặt nghèo, khốn cùng. Trong cái hoàn cảnh đói khát khủng khiếp

ấy, nhân vật Tràng hiện lên với sự tốt bụng của một chàng trai sẵn sàng chia sẻ miếng

ăn cho người phụ nữ xa lạ mặc dù bản thân anh cũng chẳng dư dả gì. Đặc biệt nhân

vật bà cụ Tứ hiện lên với lòng nhân hậu, khoan dung, hiền từ và tình yêu thương con

sâu sắc. Cuộc đời sẽ lặng lẽ, âm thầm trôi qua nếu không gặp sự kiện Tràng đưa một

người phụ nữ xa lạ về làm vợ. Kim Lân đã dùng ngòi bút tinh tế của mình để thể hiện

sâu sắc tâm lí của người mẹ nghèo khổ trước sự kiện con trai bỗng dưng có vợ: bà cụ

đã hết sức ngạc nhiên. Khi nghe người phụ nữ kia chào bà bằng “u” mà vẫn không

hiểu, mắt nhìn nhòe đi mà vẫn không tin, trong đầu bà xuất hiện hàng loạt những câu

hỏi: “Ai thế nhỉ? Sao lại chào mình bằng u?” . Đó là bởi vì bà chưa từng nghĩ một

người nghèo khó, xấu xí như con trai mình lại có vợ. Bà ngạc nhiên không phải là sự

hoảng hốt, lo lắng mà là niềm ngỡ ngàng trước hạnh phúc quá lớn lao bất ngờ của con

trai. Khi đã hiểu ra vấn đề, thì lòng người mẹ lại chất chứa bao cơ sự, vừa thương con

lại vừa xót xa cho chính mình: “Người ta dựng vợ gả chồng cho con là lúc trong nhà

ăn nên làm nổi, những mong sinh con đẻ cái mở mặt sau này. Còn mình thì…”. Dấu

ba chấm được đặt ra như ngưng đọng nỗi nghẹn ngào vì thương xót, vì tủi thân, giọt

nước mắt thương con lăn dài trên gò má. Không những thế, bà còn cảm thấy lo lắng

khi nghĩ về hiện thực: “Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói

khát này không”. Dù lo lắng là vậy nhưng khi nhìn người đàn bà tội nghiệp đang đứng

vân vê tà áo thì lòng bà lại xót thương vô cùng cho người con dâu mới này. Sự nhân

hậu và cảm giác yên tâm đã thay thế cho nỗi lo trong lòng bà: “Người ta có gặp bước

khó khăn, đói khổ này, người ta mới lấy đến con mình. Mà con mình mới có vợ được”.

Tình yêu thương con của bà còn được bộc lộ trong từng suy nghĩ, từng hành động cụ

thể: bà đã gọi người phụ nữ là “con”. Chỉ với một từ “con” đó thôi đã cho ta hiểu rằng

bà đã dang rộng vòng tay đón nhận cô con dâu này giúp con dâu bớt ngượng ngùng.

Bà còn thủ thỉ tâm sự: “Ừ, thôi thì các con đã phải duyên phải kiếp với nhau, u cũng

mừng lòng”. Hai từ “mừng lòng” ấy nói lên việc bà đã coi người con dâu đến với gia

đình như một niềm vui. Bà kể về gia cảnh của mình “Kể có ra làm được dăm ba mâm

thì phải đấy, nhưng mà mình nghèo, cũng chả ai người ta chấp nhặt chi cái lúc này.

Cốt làm sao chúng mày hòa thuận là u mừng rồi. Năm nay thì đói to đấy. Chúng mày

lấy nhau lúc này, u thương quá”. Lời nói tưởng chừng như có vẻ lẩm cẩm nhưng lại

rất chan thành, nhân hậu, chan hòa phá tan đi sự ngượng ngùng ban đầu.

Cùng với tình yêu thương, nhà văn đã thể hiện niềm khao khát có được hạnh phúc của

con người qua nhân vật Tràng và Thị – người vợ nhặt. Trước hết cái khao khát hạnh

phúc của Tràng được thể hiện qua diễn biến tâm lí và hành động anh. Tràng quyết

định rất nhanh chóng khi đưa người một phụ nữ xa lạ, chỉ mới gặp 2 lần về làm vợ:

“Mới đầu anh chàng cũng chợn, nghĩ: thóc gạo sau này đến cái thân mình cũng chả

biết có nuôi nổi không, lại còn đèo bòng” sau đó anh ta “chặc kệ”. Nhìn bên ngoài anh

ta có vẻ hơi thiếu trách nhiệm, liều lĩnh nhưng tận sâu bên trong lại chứa đựng niềm

khát khao hạnh phúc thường trực lớn đến mức giúp Tràng vượt lên trên cả cái đói và

cái chết. Khi Tràng đưa vợ về nhà, mặc dù nghèo nhưng anh vẫn hào phóng khi đãi thị

một bữa ăn no và mua cho một cái thúng. Niềm hạnh phúc nhỏ nhoi ấy hiện lên trong

con mắt và nụ cười tủm tỉm. Trong chốc lát Tràng đã quên đi cái nghèo đói mà tình tứ

đi bên người đàn bà của mình, họ nói chuyện với nhau còn chưa hết ngượng ngùng

nhưng trong họ đã nhen nhóm ngọn lửa hạnh phúc. Khi về tới nhà, Tràng vội thanh

minh cho sự tuềnh toàng, lộn xộn của nhà mình do không có bàn tay chăm sóc của

người phụ nữ. Khi thấy bà cụ Tứ mãi chưa về, Tràng lo lắng sốt ruột, anh đang rất

mong muốn được công khai hạnh phúc của mình. Anh ta nhìn lén lút người phụ nữ kia,

sợ rằng với gia cảnh nghèo khó này thị sẽ bỏ đi, sợ rằng hạnh phúc sẽ tuột khỏi tầm

tay. Khi mẹ về, Tràng vui mừng chủ động giới thiệu với mẹ một cách nghiêm túc,

trịnh trọng bằng hai chữ “nhà tôi”, “chúng tôi”, “nhà tôi nó về nó làm bạn với tôi”.

Tâm lí của Tràng như xóa tan đi sự căng thẳng trong buổi đầu gặp mặt, anh coi đây là

một việc hết sức nghiêm túc: anh muốn sống lâu dài với người phụ nữ này. Cảm xúc

của Tràng được bộ lộ rõ nét nhất trong buổi sáng hôm sau khi thức dậy. Một ngày mới

đến với niềm hạnh phúc hân hoan, Tràng “cảm thấy êm ái lơ lửng như đi từ giấc mơ

ra”. So với sự vô tâm như mọi khi thì hôm nay Tràng nhận thấy sự thay đổi khác lạ

xung quanh mình. Anh thấy thật hạnh phúc khi được sống trong không khí yên bình

với niềm hạnh phúc giản dị của gia đình: vợ quét dọn sân nhà, mẹ thì dọn cỏ ngoài

vườn. Cảnh tượng bình dị ấy đã khơi gợi trong lòng Tràng cảm giác hạnh phúc vô bờ.

Không những thế Tràng nhận thấy mình cần trưởng thành và có trách nhiệm với gia

đình hơn, anh cũng muốn bắt tay vào làm gì đó góp phần xây dựng hạnh phúc gia đình.

Bên cạnh khao khát hạnh phúc của nhân vật Tràng, gia đình nhỏ ấy còn được vun vén,

đắp xây bởi khao khát của người vợ nhặt. Thị đã vượt lên trên số phận ngặt nghèo, bất

hạnh để sống trọn vẹn với hạnh phúc nhỏ nhoi của mình. Cô liều lĩnh, bất chấp theo

Tràng về làm vợ và khi về hiểu được gia cảnh của Tràng, thị ngán ngẩm thở dài nhưng

vẫn muốn có một gia đình. Thành vợ, thành con dâu trong gia đình, thị bắt tay để gây

dựng gia đình, cuộc sống với hai mẹ con Tràng: sáng hôm sau thị dậy sớm để thu vén

dọn dẹp sân vườn, nhà cửa. Nhờ có đôi bàn tay của người vợ – người phụ nữ mà mọi

thứ hoàn hóa bẩn thỉu đã bị đẩy lùi, căn nhà trở nên đầm ấm, có sức sống hơn, thậm

chí bản thân Tràng cũng có sự thay đổi lớn: Tràng muốn trở thành người con có hiếu

và người chồng có trách nhiệm. Có thể nói càng trong hoàn cảnh khó khăn, con người

ta lại càng trân trọng và tìm kiếm hạnh phúc.

Cùng viết về đề tài những người nông dân trong cái nghèo đói nhưng khác với những

nhà văn khác, Kim Lân đã gieo vào trong tác phẩm của mình một tư tưởng mới đó là:

Khi con người ta bị đẩy tới bước đường cùng của cái đói, cái khổ người ta mới muốn

sống hơn muốn chết. Điều đó được thể hiện rõ nét nhất qua nhân vật người vợ nhặt và

bà cụ Tứ. Người “vợ nhặt” vì muốn thoát khỏi cái đói, cái chết, vì mong muốn được

sống mà đã liều lĩnh theo Tràng – một người đàn ông xa lạ về làm vợ. Niềm khao khát

được sống nâng lên thành niềm khát khao được hạnh phúc làm thay đổi người đàn bà

này từ một người chan chát, đon đả, chảnh lỏn thành người vợ hiểu chuyện biết vun

vén cho hạnh phúc gia đình. Ở thị toát lên một sức sống mãnh liệt nên thị làm mọi

cách để được sống và sống như một con người. Cùng với đó là niềm khao khát sống,

niềm tin vào tương lai của bà cụ Tứ. Dù lo lắng cho các con, dù xót xa cho cái nghèo,

cái khổ nhưng bà vẫn nén lòng mình lại để động viên an ủi các con và cũng là động

viên, an ủi chính mình “ai giàu ba họ, ai khó ba đời”. Bà bảo ban, khuyên răn các con

và cũng chủ động gây dựng cuộc sống cho mình và các con. Bản thân bà cũng đã thay

đổi hoàn toàn với trước kia: khác với dáng đi lom khom và khuôn mặt u ám, xám xịt

hàng ngày, nay bà đã ra vào nhanh nhẹn, khuôn mặt rạng rỡ hẳn lên, bà nói chuyện

vui vẻ, bắt tay dọn nhà cửa. Tất cả những thay đổi của bà đều xuất phát từ tình yêu

thương và khát vọng sống mãnh liệt.

Qua việc tái hiện khung cảnh nghèo đói, khốn cùng của con người cùng thế giới nội

tâm nhân vật, nhà văn đã lên tiếng tố cáo xã hội thực dân đã chèn ép, vùi dập con

người đồng thời hướng con người tìm tới con đường cách mạng. Điều đó thể hiện qua

câu chuyện của người vợ nhặt: “Trên mạn Thái Nguyên, Bắc Giang người ta không

chịu đóng thuế nữa đâu. Người ta còn phá cả kho thóc của Nhật, chia cho người đói

nữa”. Và kết thúc tác phẩm là hình ảnh: “Trong óc Tràng vẫn thấy đám người đói và

lá cờ đỏ bay phấp phới” đó như là lời cảnh tỉnh của nhà văn về con đường mà người

nông dân cần đi đó chính là con đường cách mạng.

Truyện ngắn “Vợ nhặt” để lại những rung cảm, những ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn

đọc không chỉ bởi niềm cảm thương, xót xa, niềm khao khát bình dị của con người mà

còn bởi nghệ thuật độc đáo. Nhà văn đã sử dụng ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, gần gũi

mang đậm màu sắc của vùng đồng bằng trung du bắc bộ. Bên cạnh đó là nghệ thuật

xây dựng tình huống độc đáo, hấp dẫn và lôi cuốn bạn đọc ngay từ nhan đề. Qua đó

tác phẩm đã thể hiện được khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc mãnh liệt cùng niềm

tin vào một tương lai tươi sáng của con người trong nạn đói.

Bài làm mẫu 2

Kim Lân là một trong những cây bút tiêu biểu nhất của nền văn học hiện thực Việt

Nam, với số lượng tác phẩm không nhiều nhưng đã để lại những dấu ấn sâu sắc, có

tầm ảnh hưởng lớn trong nền văn học hiện đại nước nhà thế kỷ XX. Trong số gia tài

các tác phẩm ít ỏi của Kim Lân, Vợ Nhặt là một trong số những tác phẩm nổi bật và

xuất sắc nhất khi nói về số phận người nông dân trong nạn đói kinh hoàng năm 1944-

1945 làm hơn 2 triệu đồng bào ta chết đói. Tuy nhiên Kim Lân không như những cây

bút hiện thực cùng thời, đi sâu vào hiện thực tàn khốc của xã hội, mà trái lại tác phẩm

của ông chú trọng nhiều vào các giá trị nhân văn, nhân đạo, khai thác và làm sáng rõ

những vẻ đẹp của con người thông qua nghịch cảnh cuộc sống để mang đến ánh sáng,

niềm tin hy vọng trong những tháng ngày tăm tối nhất.

Nói về Vợ nhặt Kim Lân từng chia sẻ “Khi viết về nạn đói người ta thường viết về sự

khốn cùng và bi thảm. Khi viết về con người năm đói người ta hay nghĩ đến những

con người chỉ nghĩ đến cái chết. Tôi muốn viết một truyện ngắn với ý khác. Trong

hoàn cảnh khốn cùng, dù cận kề bên cái chết nhưng những con người ấy không nghĩ

đến cái chết mà vẫn hướng tới sự sống, vẫn hi vọng, tin tưởng ở tương lai. Họ vẫn

muốn sống, sống cho ra con người”. Thật vậy Vợ nhặt của Kim Lân là một câu

chuyện với tình huống truyện đặc biệt, được xây dựng trên một cái nền cũng đặc biệt

không kém khi tất cả khởi nguồn từ một mối hôn nhân kỳ lạ, không mai mối của anh

Tràng. Anh tình cờ “nhặt” được vợ trong một lần đi đẩy xe bò thuê, cái sự kiện kỳ lạ

đó diễn ra ngay giữa nạn đói kinh hoàng, người chết đói la liệt đầy đường, không khí

ảm đạm, chết chóc tang thương bao trùm khắp làng quê. Con người nhếch nhác, thảm

hại dìu dắt bồng bế nhau đi khắp các nẻo đường với những hình dung ám ảnh, kẻ sống

thì “xanh xám như bóng ma”, người thoi thóp “nằm ngổn ngang khắp lều chợ”, còn

“người chết như ngả rạ”, … Đêm xuống “không khí vẩn lên mùi ẩm thối của rác rưởi

và mùi gây của xác người”, cả làng xóm không nhà nào có ánh đèn, lạnh lẽo, xác xơ,

khắp đường luôn có những “bóng người đói dật dờ đi lại như những bóng ma”, âm

thanh thiểu não của “tiếng quạ trên mấy cây gạo ngoài bãi chợ cứ gào lên từng hồi thê

thiết”. Cảnh tượng khủng khiếp ấy Kim Lân không chủ ý nhấn mạnh hay tập trung

trong suốt chiều dài tác phẩm mà chỉ đôi lần lướt qua, để lại một vài câu chữ để, nói

lên cái hiện thực tàn khốc đang đeo bám lấy từng số phận con người khốn khổ.

Trong cái viễn cảnh kinh hoàng ấy, khi từng con người đang dò dẫm tiến dần tới nghĩa

địa, run rẩy bất lực trước lưỡi hái của tử thần thì lại có một đám cưới kỳ lạ diễn ra,

một tổ ấm mới được dựng lên với tất cả niềm tin, hy vọng vào tương lai tốt đẹp hơn.

Chủ nhân của gia đình ấy chính là Tràng, thị và bà cụ Tứ những con người với những

phẩm chất tốt đẹp và sức sống tiềm tàng mãnh liệt, sẵn sàng vượt lên trên thực tại khó

khăn để hướng về một cuộc sống tươi sáng hơn.

Nói về nhân vật Tràng, anh sinh ra vốn dĩ đã thiệt thòi, gia cảnh nghèo khó, diện mạo

lại xấu xí, tính tình thì có phần ngờ nghệch, vô tư quá mức. Tràng là người dân ngụ cư,

sống cảnh tha hương cầu thực, không ruộng đất, hàng ngày sống bằng nghề kéo xe bò

thuê, trong nhà còn có thêm một mẹ già, cuộc sống vô cùng bấp bênh vất vả. Thêm

nữa chính do cái xấu xí, nghèo đói mà Tràng mãi chẳng thể có được một tổ ấm riêng,

cứ mãi lẻ loi đơn chiếc, vật lộn với cái đói, cái khổ. Là người dân ngụ cư nên Tràng

không được cái quyền xuất hiện trong các buổi hội họp thôn xóm, sống cảnh bị xa

lánh, coi thường, cuộc đời vừa thảm hại vừa đáng thương vô cùng. Tuy nhiên không

vì thế mà Tràng nhụt chí, chán nản, trái lại anh vẫn luôn chăm chỉ lao động, kiếm sống,

chấp nhận làm công việc kéo xe vất vả để kiếm tiền nuôi bản thân và chăm sóc người

mẹ già yếu trong nhà.

Nạn đói ập đến, Tràng sống khó khăn hơn trước, nhưng cũng chính cái nạn đói ấy đã

trở thành cơ duyên cho anh gặp thị, rồi nên duyên với nhau chỉ bằng 4 bát bánh đúc.

Trong cuộc gặp gỡ tiền định ấy, trước hết ta thấy được một vẻ đẹp rất đáng quý của

nhân vật Tràng. Anh là người nhân hậu, biết thấu hiểu và thông cảm cho những số

phận cùng cảnh ngộ, mà tiêu biểu nhất là thị, một người đàn bà vì đói sắp chết mà bất

chấp sĩ diện, liêm sỉ đòi ăn. Trước cái cảnh cong cớn, sưng sỉa trách móc của thị vì

anh lỡ đùa “Muốn ăn cơm trắng mấy giò, lại đây mà đẩy xe bò với anh nì!” thì Tràng

chẳng hề khó chịu, bực dọc, trái lại anh sẵn sàng bỏ tiền ra đãi thị an no một bữa tận 4

chén bánh đúc. Ngay trong lúc nạn đói hoành hành, người ta phải lo từng miếng ăn,

thì cái tấm lòng hào phóng của Tràng quả thực đáng quý vô cùng.

Ấy rồi từ tấm lòng đồng cảm, thấu hiểu, Tràng đã dần chuyển sang sự xót xa, thương

cảm cho người đàn bà tội nghiệp, không nơi nương tựa và cũng sắp bước đến đường

cùng trước mắt. Lòng nhân hậu đã khiến anh muốn được che chở, chăm sóc, thành thử

trong giây phút Tràng đã thốt ra lời “Này nói đùa chứ có về cùng tớ thì khuân hàng

lên xe rồi cùng về”. Đó có thể xem là một lời cầu hôn, tuy không lãng mạn nhưng lại

vô cùng quý giá và ý nghĩa, nhất là trong thời điểm người ta cần có nhau để nương tựa

qua nạn đói, trở thành cọng rơm cứu mạng của thị. Ấy rồi, thị nhận lời chính thức trở

thành vợ Tràng, một người vợ nhặt, không mối mai sính lễ.

Lúc này đây, Tràng dường như trưởng thành hơn, những nét đẹp trong tâm hồn anh lại

càng được thể hiện rõ nét, Tràng biết săn sóc, để ý đến cảm nhận của người vợ mới

cưới, anh dẫn thị vào chợ tỉnh ăn một bữa no nê, rồi lại dẫn thị đi mua một cái thúng

nhỏ, với vài món đồ lặt vặt để thị về nhà chồng cho đỡ ngượng ngùng. Đó là một sự

tinh tế, thấu hiểu và bao dung hiếm có mà không phải bất kỳ một ai, một người đàn

ông nào cũng có thể có được. Để mừng cho tân hôn, Tràng không tiếc bỏ ra hai hào để

mua dầu về thắp sáng trong nhà, cố gắng cho thị một ngày cưới tuy không đầy đủ

nhưng cũng có được những phần tươi sáng, vui vẻ, tạm xua đi những cái tối tăm, mệt

nhọc đang chờ phía trước.

Trên đường dẫn thị về nhà, tâm trạng của Tràng tràn đầy những cảm xúc phấn khởi và

hạnh phúc “Mặt hắn có một cái vẻ gì đó phớn phở khác thường. Hắn tủm tỉm cười nụ

một mình và hai mắt thì sáng lên lấp lánh”. Thậm chí anh vui sướng đến độ “trong

một lúc Tràng như quên hết những cảnh sống ê chề tăm tối hàng ngày, quên cả cái đói

khát đang đe dọa, quên cả những tháng ngày trước mặt”. Có thể nói rằng cái đám cưới

kỳ lạ với thị là bước ngoặt lớn của đời Tràng, mở ra cho anh một cánh cửa mới, một

con đường mới, đem đến một làn gió tươi sáng và tràn đầy hy vọng trong tâm hồn

chàng trai trẻ, dù rằng tương lai phía trước còn nhiều chông gai. Đến khi đưa thị về

nhà giới thiệu với mẹ, lòng Tràng không tránh khỏi những cảm xúc lo lắng, sốt ruột,

anh thưa chuyện với mẹ bằng một thái độ nghiêm túc, cẩn trọng mong mẹ xuôi lòng.

Điều đó cho thấy rằng Tràng đang rất trân trọng và mong chờ vào cuộc hôn nhân, một

cuộc sống mới hứa hẹn sẽ cho Tràng cảm giác hạnh phúc, một mái ấm gia đình trọn

vẹn, tràn ngập yêu thương, để anh cũng như bao người đàn ông khác được làm chồng

làm cha, bước vào một cuộc đời mới lắm thách thức nhưng cũng nhiều niềm vui, niềm

hạnh phúc.

Sau đêm tân hôn, Tràng dường như thay đổi hẳn, trưởng thành, chững chạc và nhận

thức được những trách nhiệm và vị trí của bản thân trong gia đình, anh vừa cảm thấy

hạnh phúc vừa cảm thấy bản thân có trách nhiệm phải xây dựng gia đình êm ấm,

mang lại hạnh phúc cho vợ con, nuôi sống gia đình. Điều ấy thể hiện rõ ràng trong suy

nghĩ “Bây giờ hắn mới thấy hắn nên người. Hắn thấy hắn có bổn phận phải lo lắng

cho vợ con sau này” đồng thời Tràng lập tức biến nó thành hành động khi “hắn chạy

xăm xăm ra giữa sân. Hắn cũng muốn làm một việc gì để dự phần tu sửa căn nhà”.

Trong bữa cơm đón dâu mới, Tràng nghĩ về việc phá kho thóc Nhật, hình ảnh lá cờ đỏ

sao vàng bay phấp phới, cũng bộc lộ những suy nghĩ mới, lối đi mới trong tương lai

của Tràng và của cả rất nhiều những người nông dân khác, nhằm giải thoát cho chính

bản thân khỏi nạn đói kinh hoàng, khỏi sự áp bức của kẻ thù.

Đối với nhân vật thị, sự xuất hiện của người phụ nữ này dường như lúc đầu đã không

gây được mấy thiện cảm, bởi cái sự cong cớn, sưng sỉa, bất chấp liêm sỉ vì miếng ăn.

Thế nhưng đi sâu vào thấu hiểu cho hoàn cảnh của thị trái lại người ta lại thấy thương

xót nhiều hơn, thị đã đi đến bước đường cùng, đang bước dần đến nghĩa địa, ngay cái

lúc ấy người ta chỉ mong được sống, khao khát sống đến mãnh liệt, bằng mọi giá phải

sống. Chính lẽ đó khi bắt được cơ hội đẩy xe bò để được ăn, thị đã không chần chừ bất

chấp cái thân thể tàn tạ, còn chút hơi sức. Nhưng Tràng thế mà lại quên đi mất lời đùa

của mình, thành thử thị tưởng mình bị lừa, thị buồn, thị xót cái công sức và ấm ức vì

cuộc đời khốn khổ sắp đến hồi kết. Những cái lúc ấy sao người ta còn có thể bình tĩnh,

mà không sưng sỉa cong cớn lên cho được, ấy rồi nhờ vậy mà thị được ăn, được sống,

thậm chí có cả một người chồng, một mối nhân duyên có phần kỳ lạ giữa cái nạn đói

khủng khiếp.

Thị trở thành người vợ theo không, không mối mai, không cỗ bàn, không đồ sính lễ,

tủi nhục, thế nhưng trong cái hoàn cảnh ấy thị dù tủi hổ, nhưng cái thị cần nhất vẫn là

được sống, thị cần một chỗ dựa, một mái ấm để nương vào, để thoát khỏi cái cảnh bèo

dạt của mình. Khi về nhà chồng, thị bỗng thay đổi thành một con người khác, tận mắt

chứng kiến cái “nhà” thực chất chỉ là một căn lều rách nát của Tràng, mắt thị tối lại,

thế nhưng người đàn bà ấy chẳng hề tỏ ra sự thất vọng, ảo não trong lòng, mà trái lại

vẫn tiếp tục cùng Tràng vào nhà đợi mẹ chồng về.

Thị trở nên khép nép, lễ phép, không còn cái vẻ đanh đá, chỏng lỏn khi mới gặp Tràng,

trước sự dặn dò, thương xót của bà cụ Tứ, thị dịu dàng, yên lặng lắng nghe, và tiếp thu,

sẵn sàng cùng Tràng xây dựng một mái ấm với những niềm tin mãnh liệt về một

tương lai tươi sáng. Sau đêm tân hôn cảnh thị dậy sớm chuẩn bị cơm nước, quét dọn

nhà cửa, vườn tược, gánh nước, hong khô đồ,… đã mang đến hình ảnh đẹp của một

người phụ nữ biết vun vén, tần tảo, hy sinh, đang cố gắng từng ngày để xây dựng cuộc

sống mới ấm êm, hoàn toàn rũ bỏ cái cảnh lay lắt, lang thang đầu đường xó chợ.

Một nhân vật ấn tượng và đáng chú ý nữa trong truyện chính là bà cụ Tứ, nhân vật đại

diện tiêu biểu nhất cho một thế hệ người phụ nữ Việt Nam thế kỷ trước. Bà cụ Tứ là

một người đàn bà nghèo khổ, có cuộc đời nhiều đắng cay vất vả, một tay vất vả nuôi

anh Tràng khôn lớn, cho đến lúc già cả lại phải chịu cảnh trở thành dân ngụ cư, lang

bạt nơi xứ người, chịu cảnh đói kém hành hạ. Không chỉ chịu những nỗi khổ về thể

xác, bà cụ Tứ còn luôn sống trong cảnh dằn vặt với nỗi khổ tâm tự trách vì bản thân

nghèo quá không thể lo nổi cho người con trai một tấm vợ tử tế, phải nhìn cảnh con

mình khổ sở, đơn độc mưu sinh.

Ở nhân vật này ta thấy hiện lên rõ nét nhất ấy là tấm lòng yêu thương con sâu sắc. Khi

thấy anh Tràng dẫn một người đàn bà lạ mặt về nhà, bà không vội vã dò xét, tra hỏi

mà trái lại bà để cho con trai mình tự lên tiếng, sau khi hiểu ra biết bao nhiêu là cớ sự,

bà chẳng trách con tự tiện quyết định chuyện hôn nhân mà cái bà cụ lo lắng nhiều nhất

lại là “liệu rằng chúng nó có nuôi nổi nhau qua cơn đói này không”. Lòng người mẹ

vẫn muôn đời suy nghĩ cho con, thấy anh Tràng lấy vợ trong cảnh đói kém, làng xóm

tràn ngập một màu u ám, tiêu điều, lòng cụ Tứ lại càng thêm nhiều đau xót. Xót con vì

nghèo khó mà chẳng có được một đám cưới tử tế, xót con vì phải cưới vợ trong cái

cảnh sống hôm nay mà chẳng biết được ngày mai, cũng lại xót xa cho chính cuộc đời

làm mẹ mà chẳng thể làm gì để con mình được sung sướng đầy đủ. Thế rồi sau tất cả

những bộn bề suy nghĩ, lo toan, lòng cụ Tứ dần lắng lại, cụ sốc lại tinh thần, giấu

nhẹm đi những lo lắng trong lòng để tác thành cho mối duyên của các con. Bà cũng

hết lòng an ủi, động viên Tràng và thị với những lời nói đầy hy vọng “Biết thế nào hở

con, ai giàu ba họ, ai khó ba đời?”, tạo lập cho họ động lực, lòng tin vào một cuộc

sống tốt đẹp hơn trong nay mai, chỉ cần họ cố gắng hết sức, cùng nhau vượt qua khó

khăn, vượt qua được nạn đói kinh hoàng này.

Bên cạnh tấm lòng thương yêu con sâu sắc, cụ Tứ còn hiện lên với tấm lòng nhân hậu,

bao dung biết thương cảm cho những số kiếp người bất hạnh, mà tiêu biểu nhất là thị,

người con dâu mới cưới. Khi nhìn đến người đàn bà với bộ dạng tả tơi, thảm hại, đang

rụt rè đứng đợi sự chấp nhận của bà, lòng bà bỗng dấy lên nhiều những nỗi niềm

thương cảm, nghĩ rằng “Người ta có gặp bước khó khăn đói khổ này, người ta mấy lấy

đến con mình. Mà con mình mới có vợ được”. Bà vội giục thị ngồi xuống cho đỡ mỏi

chân, rồi tỉ tê, tâm sự chuyện hoàn cảnh gia đình, về chuyện không thể làm dăm ba

mâm cỗ cưới khiến thị thiệt thòi, mong rằng thị có thể hiểu và thông cảm cho những

nỗi khó khăn của mẹ con bà, mà thương yêu lấy Tràng. Đối với bà chỉ cần vợ chồng

Tràng sống với nhau hạnh phúc “cốt làm sao chúng mày hòa thuận là u vui lắm rồi.

Nam nay đói to đấy. Chúng mày lấy nhau lúc này u thương quá”, rồi nhìn lại cái cảnh

đói kém mà lòng nặng trĩu những nỗi lo lắng, thương cảm về cuộc đời của Tràng và

thị.

Bà cụ Tứ còn hiện lên với vẻ đẹp của sức sống mãnh liệt, niềm tin mãnh liệt vào cuộc

sống, hy vọng vào một tương lai tươi sáng hơn, trở thành người truyền động lực, cảm

hứng cho con trai và con dâu, giúp họ có thêm sức mạnh, niềm tin vào một cuộc đời

khấm khá và bớt khó khăn hơn trong tương lai. Điều đó được bộc lộ rất rõ thông qua

cảnh bà động viên vợ chồng Tràng lúc mới về, và cả trong cái cảnh bữa cơm sáng bà

cụ liên tục kể những câu chuyện vui, kể chuyện là ăn, nuôi gà,… Dù rằng những dự

định, những mong ước ấy có vẻ khá xa xôi và khó khăn để thực hiện, thế nhưng nó

vẫn đem đến cho câu chuyện những tia sáng ấm áp, xua tan bớt cái sự thảm hại, u ám,

tiêu điều của làng quê trong nạn đói kinh hoàng, cũng mở ra cho các nhân vật những

con đường mới mẻ, đầy hy vọng.

Vợ nhặt của Kim Lân là một trong những tác phẩm văn học hiện thực xuất sắc khi viết

về số phận của người nông dân giai đoạn trước cách mạng, đặc biệt là trong nạn đói

kinh hoàng. Đối với tác phẩm này, có thể tóm lược bằng mấy câu “Đói. Nó vừa cay

đắng, vừa đau đớn, đồng thời một mặt nào đó nó lại loé lên một tia sáng về đạo đức,

danh dự. Truyện Vợ nhặt khai thác khía cạnh sau cùng của cái bi kịch ấy”. Cả Tràng,

thị và bà cụ Tứ đều là những nạn nhân khốn cùng của nạn đói, cũng đứng trước những

ám ảnh về cái chết đang tới gần, thế nhưng họ không tuyệt vọng, họ vẫn cố sống từng

ngày, họ vẫn xây dựng gia đình, vẫn cùng nhau cố gắng, suy nghĩ về chuyện tương lai,

và tin tưởng rằng mình sẽ vượt qua được cái đói. Đó chính là ý nghĩa nhân văn sau

cùng mà Kim Lân muốn truyền tải, dù trong hoàn cảnh khốn cùng nào thì con người

ta vẫn luôn lóe lên những tia sáng của phẩm hạnh tốt đẹp, chúng không bị chôn vùi

bởi thực tại mà càng vì thực tại mà trở nên rõ nét hơn.

Phân tích tác phẩm Vợ nhặt ngắn gọn

Phân tích Vợ nhặt - Mẫu 1

Kim Lân là nhà văn của làng quê Việt Nam với cách viết chân chất, mộc mạc và

những hình ảnh nhân vật điển hình cho làng quê. Văn của Kim Lân đi sâu vào lòng

người đọc bởi tình cảm bình dị, rất đời thường nhưng chan chứa nghĩa tình. Tác phẩm

“Vợ nhặt” là một “kiệt tác” của văn học hiện thực Việt Nam, tái hiện thành công xã

hội nghèo khổ, cùng cực, bế tắc của người nông dân. Bằng bút pháp tả thực Kim Lân

đã xây dựng thành công tuyến nhân vật đại diện cho cuộc sống bần cùng giai đoạn đó.

Truyện ngắn “Vợ nhặt” của Kim Lân ra đời trong thời kỳ đất nước đang rơi vào nạn

đói năm 1945, đời sống nhân dân bần cùng, kẻ sống người chết nham nhảm, ”người

chết như ngả rạ, không buổi sáng nào người trong làng đi chợ, đi làm đồng không gặp

ba bốn cái thây nằm còng queo bên đường. Không khí vẩn lên mùi ẩm thối của rác

rưởi và mùi gây của xác người”. Khung cảnh xóm ngụ cư ấy đã diễn tả được cái đói

đang hoành hành, đời sống nhân dân thê thảm. Ngay từ nhan đề của tác phẩm, Kim

Lân đã dẫn người đọc khám phá cuộc sống của những điều khốn khổ, bần hàn nhất.

Là “vợ nhặt”, là chi tiết và là tình huống truyện thắt nút làm nên cuộc đời của từng

nhân vật.

Mở đầu truyện ngắn, tác giả đã phác họa hình ảnh nhân vật anh cu Tràng “hắn bước đi

ngật ngưỡng, vừa đi vừa tủm tỉm cười, hai bên quai hàm bạnh ra…” Chỉ với vài chi

tiết đó, người đọc cũng đã hình dung được diện mạo xấu xí của một anh nông dân

nghèo rách mùng tơi. Từ ngày nạn đói hoành hành, đám trẻ con không buồn trêu tràng

nữa, vì chúng đã không còn sức lực. Khung cảnh buồn thiu, đầy ám ảnh bao phủ lên

xóm nghèo. Trong khung cảnh chiều tà, suy nghĩ của Tràng được tái hiện “hắn bước

đi từng bước mệt mỏi, cái áo nâu tàng vắt sang một bên cánh tay. Hình như những lo

lắng, cực nhọc đè nặng lên cái lưng gấu của hắn”.

Với vài chi tiết tiêu biểu, Kim Lân đã vẽ lên trước mặt người đọc hình ảnh người nông

dân nghèo đói, xơ xác, bộn bề lo lâu đến cùng cực. Tác giả đã thật khéo để xây dựng

nên tình huống truyện độc đáo, mới lạ, làm thay đổi cuộc đời của một con người. Tình

huống Tràng “nhặt” được vợ. Là “nhặt” được chứ không phải lấy được. Người đọc

nhận ra sự thê thảm, bước đường cùng và đầy éo léo của con người trong xã hội bây

giờ. Hình ảnh vợ anh cu Tràng dần dần hiện ra dưới ngòi bút miêu tả của nhà văn đầy

ám ảnh “thị cắp cái thúng con, đầu hơi cúi xuống, cái nón rách tàng nghiêng nghiêng

che khuất đi nửa mặt. Thị có vẻ rón rén, e thẹn”. Một người đàn bà nghèo khổ, không

còn thứ gì giá trị đi cạnh một người đàn ông nghèo khổ, cùng cực đúng là một đôi trời

sinh.

Giữa cái đưa vợ “nhặt” được về nhà, Kim Lân đã xây dựng nên khung cảnh đìu hiu,

ảm đạm của xóm nghèo “từng trận gió từ cánh đồng thổi vào, ngăn ngắt. Hai bên dãy

phố, úp sụp, tối om, không nhà nào có ánh đèn, lửa. Dưới gốc đa, gốc gạo xù xì bóng

những người đói dật dờ đi lại lặng lẽ như những bóng ma. Tiếng quạ kêu trên mấy cây

gạo ngoài bãi chợ cứ gào lên từng hồi thê thiết”. Không còn gì thê thảm và hiu hắt hơn

khung cảnh chiều tàn nơi xóm nghèo như vậy. Mọi thứ dường như bị cái đói, cái

nghèo đè nén đến chìm nghỉm. Bằng ngòi bút tả thực sinh động, Kim Lân đã gieo vào

lòng người đọc nhiều chua xót, đắng cay cho những phận nghèo long đong.

Điều đáng chú ý chính là cách những người hàng xóm hỏi thăm Tràng về người đàn

bà đi bên cạnh Tràng. Thực ra thấy lạ nên người ta mới hỏi, thì cũng hiểu ra, có lẽ là

vợ Tràng, “nhìn chị ta thèn thẹn hay đáo để”. Người đàn bà bắt đầu không còn chua

ngoa, đanh đá nữa mà trở nên thẹn thùng khi quyết định theo Tràng về làm vợ. Làm

vợ một cách bất ngờ, giữa cảnh đói như ngả rạ. Có lẽ cái nghèo đói đã đẩy hai con

người đến với nhau, không phải tình yêu nhưng là tình thương. Hẳn người đọc sẽ cảm

thông và xót thương cho những mảnh đời dật dờ nơi xóm ngụ cư.

Khi trở về nhà, hình ảnh bà cụ Tứ, mẹ Tràng được Kim Lân khắc họa diễn biến và sự

chuyển đổi trong tâm tình thật tài tình và sâu sắc. Người đọc sẽ hiểu hơn tấm lòng một

người mẹ bao dung và hiền hậu. Chi tiết “bà lão phấp phỏng bước theo con vào nhà,

đến giữa sân bà sững lại vì thấy có một người đàn bà ở trong…” Sự băn khoăn lo lắng

của bà cụ bắt đầu hiện lên. Nhưng rồi bà cũng nhận ra, cũng hiểu “bà lão cúi đầu nín

lặng, bà lão hiểu rồi. Lòng người mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra bao nhiêu cơ sự, vừa ai

oán, vừa xót xa cho số kiếp con mình. Chao ôi người ta dựng vợ gả chồng cho con là

trong lúc làm ăn nên nổi, còn mình…” Những suy nghĩ chua xót của bà lão được Kim

Lân diễn tả qua một loạt động từ tình thái khiến cho cái khổ, cái đói lại vồ vập và hiển

hiện rõ ràng hơn bao giờ hết.

Bà đã chấp nhận người “vợ nhặt” của con trai. Tình huống khiến người đọc nhớ mãi,

hình ảnh khiến người đọc khi nhắc đến tác phẩm này đều không quên là hình ảnh “nồi

cháo cám” trong buổi bữa cơm đón dâu đầu tiên. Hình ảnh “nồi cháo cám” là hiện

thân của cái đói nghèo đến cùng cực trong một gia đình “không còn gì giá trị nữa”. Bà

cụ Tứ hôm nay thay đổi tâm trạng, toàn nói những chuyện vui trong nhà, vì bà muốn

mang lại không khí vui tươi hơn giữa cái nghèo. Hình ảnh “nồi cháo cám” hiện lên

bình dị, đầy chua xót và nước mắt của người mẹ nghèo. Ai cũng muốn có một bữa

cơm đón dâu có mâm cao, cỗ đầy trong ngày rước dâu nhưng gia cảnh nghèo nàn,

“nồi cháo cám” là thứ duy nhất đong đầy yêu thương bà có thể mang lại cho con.

Đây là một chi tiết vô cùng đắt giá trong truyện ngắn “Vợ nhặt” của Kim Lân khiến

người đọc nhớ mãi. Bên cạnh đó hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng xuất hiện của cuối truyện

ngắn đã mang đến chút niềm tin và hy vọng về một tương lai tươi sáng hơn. Bằng

ngòi bút miêu tả chân thực, sinh động, cách khắc họa tâm lí nhân vật sắc sảo,độc đáo

và cốt truyện đầy bất ngờ Kim Lân đã vẽ lại trước mắt người đọc khung cảnh đói

nghèo tràn lan của xã hội Việt Nam những năm 1945. Qua đó tác giả cũng nhấn mạnh

tình yêu thương giữa người với người luôn bất diệt.

Phân tích Vợ nhặt - Mẫu 2

Kim Lân được biết đến cũng chính là nhà văn của làng quê Việt Nam với người nông

dân Việt Nam. Có một cách viết chân chất, mộc mạc và ông lại chắt lọc và sáng tạo

lên những hình ảnh nhân vật điển hình cho làng quê. Không sai chút nào khi người ta

nói văn của Kim Lân đi sâu vào lòng người đọc bởi tình cảm bình dị và vô cùng đời

thường. “Vợ nhặt” là một trong những truyện ngắn vô cùng đặc sắc của Kim Lân khi

ông đã tái hiện thành công xã hội nghèo khổ, cùng cực, bế tắc của người nông dân thế

nhưng trong đau khổ họ vẫn luôn khao khát có được một cuộc sống hạnh phúc, yêu

thương.

Đọc truyện ngắn “Vợ nhặt” của Kim Lân là một tác phẩm đã được ra đời trong thời kỳ

đất nước đang rơi vào nạn đói năm 1945. Có thể nói đời sống nhân dân lúc này đây

bần cùng, kẻ sống người chết nham nhảm. Và một khung cảnh thê lương đó dường

như cũng đã diễn tả được cái đói đang hoành hành, đời sống nhân dân thê thảm biết

bao nhiêu.

Độc đáo ngay từ khi đọc nhan đề của tác phẩm, Kim Lân dường như cũng đã dẫn

người đọc khám phá cuộc sống của những điều khốn khổ, cuộc sống bần hàn nhất.

“Vợ nhặt” chính là chi tiết và đồng thời cũng là tình huống truyện thắt nút làm nên

cuộc đời của từng nhân vật được hé mở ra.

Mở đầu truyện ngắn người đọc cũng nhận thấy được nhân vật anh Tràng “hắn bước đi

ngật ngưỡng, vừa đi vừa tủm tỉm cười, hai bên quai hàm bạnh ra,…” Nhà văn cũng

chỉ miêu tả một vài những chi tiết nhỏ nhưng cũng đã khiến cho người đọc cũng lại

cảm nhận thấy được diện mạo của người nông dân nghèo khổ trong xã hội. Có thể

nhận thấy được chính vài chi tiết tiêu biểu, Kim Lân đã vẽ được chính lên trước mặt

người đọc hình ảnh người nông dân nghèo đói khổ biết bao nhiêu, cái nghèo như làm

họ xơ xác, bộn bề lo lâu đến cùng cực.

Tác giả Kim Lân dường như cũng đã thật khéo để xây dựng nên tình huống truyện độc

đáo và cũng vô cùng mới lạ, làm thay đổi cuộc đời của một con người. Người đọc như

cũng lại nhận thấy được chính tình huống Tràng “nhặt” được vợ như nới lên chính sự

thê thảm và vô cùng éo le của những con người chính trong xã hội lúc bấy giờ. Người

đọc dường như cũng lại cảm nhận thấy được chính hình ảnh vợ anh cu Tràng dần dần

hiện ra dưới ngòi bút miêu tả thật độc đáo của nhà văn đầy ám ảnh đó chính là chi tiết

miêu tả “thị cắp cái thúng con, đầu hơi cúi xuống và cái nón rách tàng tàng nghiêng

nghiêng che khuất đi nửa mặt. Thị có vẻ rón rén, e thẹn”. Người đọc cũng nhận thấy

được đây là một người đàn bà nghèo khổ, và ở người đàn bà này không còn thứ gì giá

trị gì thị lại khi đi cạnh một người đàn ông nghèo khổ, và có một cuộc sống như thật

cùng cực đúng là một đôi trời sinh vậy.

Thực sự cũng chính giữa cái đưa vợ “nhặt” được về nhà, Kim Lân đã xây dựng nên

khung cảnh đìu hiu, nó dường như cũng lại thật ảm đạm của xóm nghèo la liệt những

xác chết đói nữa. Thế rồi chính không khí lúc này đây cũng thê thảm, một buổi chiều

nơi xóm ngụ cư này bị cái đói, cái nghèo đè nén thật tang thương biết bao nhiêu. Cái

đói, cái nghèo đó như cũng đè nén sự sống đến chìm nghỉm khiến cho mọi người khi

đọc câu văn cũng cảm nhận thấy được có những phận nghèo thật long đong và bước

vào đường cùng không lối thoát. Khung cảnh mà Tràng dắt vợ về đã khiến cho điều

đáng chú ý chính là cách những người hàng xóm hỏi thăm Tràng về chính người đàn

bà như đang đi bên cạnh Tràng. Người đàn bà không còn vẻ chua ngoa như trước mà

đã biết thẹn thùng đi sau Tràng khi về làm vợ. Trong cảnh đói nghèo đó đến miếng ăn

và bản thân mỗi người còn chẳng lo đủ thế mà lại lấy vợ thì thực đây là một điều lạ.

Điều lạ này lại lạ với tất cả mọi người, với lũ trẻ con, với tất cả người dân xóm ngụ cư,

với bà cụ Tứ và cả với Tràng nữa.

Truyện ngắn còn đặc sắc và mang được tính nhân văn cao đó là khi trở về nhà, hình

ảnh bà cụ Tứ – mẹ Tràng dường như cũng lại được nhà văn Kim Lân khắc họa diễn

biến và có thể nhận ra được cũng chính sự chuyển đổi trong tâm tình thật tài tình và

sâu sắc biết bao nhiêu. Chắc chắn rằng chính người đọc sẽ hiểu hơn tấm lòng một

người mẹ bao dung và hiền hậu của bà cụ Tứ. Làm sao có thể quên được chi tiết đó

chính là bà Tứ nhận ra được và hiểu được mọi sự tình khi Tràng dẫn người vợ nhặt về.

Những sự băn khoăn, những sự lo lắng của bà cụ Tứ dường như cũng đã hiển hiện rõ

hơn thế rồi bà cũng lại động viên các con tin tưởng vào tương lai. Thế rồi hình ảnh đặc

sắc “nồi cháo cám” chính là hiện thân của cái đói nghèo đến cùng cực trong một gia

đình ngay trong nạn đói. Tâm trạng của mỗi nhân vật như cũng đổi khác và ai ai cũng

mong vun vén cho hạnh phúc gia đình của mình ngay trong nạn đói đó. Người đọc

cũng lại nhận thấy được chính bên cạnh đó hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng xuất hiện ở

ngay cuối truyện ngắn đã mang đến chút niềm tin và hi vọng về một tương lai tươi

sáng hơn mà nhà văn Kim Lân muốn thể hiện.

Có thể nhận thấy rằng chính bằng ngòi bút miêu tả chân thực, sinh động, cách khắc

họa tâm lý nhân vật sắc sảo và cũng vô cùng độc đáo và cốt truyện “Vợ nhặt” mang

được đầy bất ngờ. Kim Lân dường như cũng đã vẽ lại trước mắt người đọc khung

cảnh đói nghèo tràn lan của xã hội Việt Nam những năm 1945. Thông qua đó tác giả

cũng nhấn mạnh tình yêu thương giữa người với người luôn bất diệt ngay trong cả lúc

cái chết chiếm lĩnh.

Phân tích Vợ nhặt - Mẫu 3

Kim Lân một trong những nhà văn viết truyện ngắn từ năm 1941. Sáng tác của ông

tập trung phản ánh bức tranh của nông thôn Việt Nam và hình tượng người nông dân.

Dưới ngòi bút tài hoa của Kim Lân, bức tranh hiện thực của nông thôn Việt Nam cũng

như nỗi niềm, cuộc sống, cảnh ngộ và khát vọng của người nông dân được thể hiện

chân thực và sinh động. “Vợ Nhặt” là một trong những tác phẩm thành công của Kim

Lân với cốt truyện độc đáo cùng lối dẫn chuyện hóm hỉnh hấp dẫn người đọc.

Lấy cảm hứng từ nạn đói năm 1945, nhà văn Kim Lân đã tái hiện lại hiện thực bức

tranh ngày đói ám ảnh trong từng câu chữ, từng trang văn của ông. Bằng ngòi bút tả

thực kết hợp Kim Lân đã tái hiện cảnh vật xác xơ heo hút của ngã tư xóm chợ về

chiều, rồi “hai bên dãy phố, úp sụp, tối om”,”cái nhà vắng teo đứng rúm ró một mảnh

vườn mọc lổn nhổn”…Từng ấy thôi ngòi bút của ông đã tô đậm lên bức tranh u tối,

với cảnh sống đói nghèo của nông thôn Bắc Bộ những năm 1945. Tất cả hiện lên đều

còm cõi, xác xơ, rách rưới. Ở đó không chỉ có cảnh vật mà con người cũng hiện lên lụi

tàn cùng cái đói, cái nghèo. Cái chết cũng được ghi lại trong âm thanh thê thiết, tạo

nên sự ghê sợ, rợn người. ở đó như đang dồn đuổi sự sống của con người đến đường

cùng. Âm thanh của tiếng quạ trên mấy cây gạo, của tiếng hờn khóc tỉ tê và cả tiếng

trống thúc thuế mỗi lúc một dồn dập hơn. Chỉ vậy thôi mà nhà văn như tô lại hiện thực

tố cáo sự tàn ác của bọn phát xít, đế quốc thực dân với những chính sách vô cùng hà

khắc, rẻ rúng mạng sống của con người.

Trong cái không gian ấy, hình ảnh con người được khắc họa lại khiến người đọc

không khỏi bàng hoàng về cái đói năm 1945 ấy. Sử dụng những câu văn dài nhiều vế,

kết hợp với biện pháp liệt kê Kim Lân đặc tả hình ảnh người đó “bồng bế, dắt díu

nhau như những bóng ma, nằm ngổn ngang khắp lều chợ…”. Những người sống đang

lay lắt, dật dờ, sống một cuộc sống không phải cuộc sống của con người. Người chết

thì “như ngả rạ” và cái chết trở thành nỗi ám ảnh, đau đớn và nhức nhối của biết bao

con người. Có lẽ, chính vì thế mà nó thôi thúc Kim Lân phản ánh lại bằng những trang

văn đầy ám ảnh như vậy.

Cũng từ bức tranh đói khổ ấy, câu chuyện mà Kim Lân muốn kể với người đọc là câu

chuyện đầy đủ bi hài. Ở đó là câu chuyện của nhân vật Tràng “nhặt” được cô vợ trong

những ngày đói khổ như thế. Kim Lân đã rất tài tình trong việc khắc họa từng tâm

trạng của nhân vật chính xoay quanh cốt truyện độc đáo. Sự thay đổi tâm lý rất phù

hợp từ lúc gặp Thị (vợ Tràng), trên đường đưa Thị về nhà, về đến nhà. Đặc biệt là tâm

trạng sáng ngày hôm sau và tâm trạng trong bữa cơm đều được Kim Lân tái hiện lại

chân thực. Bằng những ngôn ngữ giản dị, hình ảnh gần gũi, mộc mạc nhà văn đã cho

người đọc thấy rõ nhất được hiện thực cuộc sống thê thảm qua câu chuyện “cưới vợ”

của Tràng trong ngày đói. Cũng từ cái hiện thực thê thảm đấy mà qua đó, người đọc

vẫn nhìn nhận được niềm tin của nhà văn. Ông tin tưởng vào tương lai dù có thế nào,

dù họ có bị đẩy vào bước đường cùng thì vẫn le lói sự sống bằng tình yêu thương sự

đùm bọc lẫn nhau giữa con người. Đồng thời cũng cho thấy được khát khao hạnh phúc

gia đình mãnh liệt của người dân lao động.

Sau hình ảnh nhân vật Tràng thì nhân vật Thị cũng hiện lên với bản lý lịch trích ngang

hoàn toàn trắng xóa. Không gia đình, không người thân, không nhà cửa, không tên

tuổi. Thị hiện lên như một sinh vật khốn khổ bị quăng quật, hiện lên là một con số

không tròn trĩnh trong cơn lốc xoáy của cuộc đời. Chỉ qua lời bông đùa đơn giản Thị

nghiễm nhiên trở thành vợ của Tràng. Và như những người khác khi về nhà chồng,

Thị cũng trải qua đầy đủ mọi cảm xúc, sự e thẹn, xấu hổ, đến niềm vui, sự bần thần lo

lắng cùng Tràng và bà mẹ chồng về cái đói, cái nghèo bủa vây. Nhưng trong đó, vẫn

là niềm vui, khát vọng sống của từng ấy con người. Từ bức tranh hiện thực ấy mà Kim

Lân một lần nữa ca ngợi khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của con người như một

giá trị tốt đẹp.

Xây dựng một kết thúc mở cùng với lối kể truyện độc đáo, lời văn giản dị, chân thành,

mộc mạc nhưng rất có sức gợi hình, Kim Lân đã rất tài tình trong việc phản ánh chân

thực nạn đói của xã hội Việt Nam những năm 1945. Số phận của người lao động bị rẻ

rúng, thấp hèn, bị cái nghèo đói bủa vây cùng vô số những chính sách hà khắc của chế

độ thực dân. Qua đó ông cũng thể hiện giá trị nhân đạo đó là ngợi ca khát vọng sống,

trân trọng và gieo vào lòng người đọc một niềm tin thay đổi hoàn cảnh. Đồng thời tố

cáo xã hội đen tối, tố cáo những chính sách khiến người dân càng lâm vào cảnh lầm

than.

Phân tích Vợ nhặt - Mẫu 4

Văn học chính là lăng kính chủ quan, phản ánh hiện thực một cách khách quan, chính

xác nhất. Bởi vậy mà nhà văn Kim Lân đã dùng ngòi bút của mình để phác họa thành

công bức tranh cuộc sống, sinh hoạt của người nông dân trong nạn đói năm Ất Dậu

qua tác phẩm “Vợ nhặt”. Nhà văn đã đem vào thiên truyện của mình một điểm sáng

mới, đó là niềm tin, niềm hi vọng vào một tương lai tốt đẹp dù hiện tại có khó khăn

đến nhường nào.

Kim Lân là nhà văn có sở trường về truyện ngắn, ngòi bút của ông thật sắc sảo khi tập

trung miêu tả những phong tục tập quán và đời sống làng quê với những “thú vui đồng

quê hay phong lưu đồng ruộng”. “Vợ nhặt” là tác phẩm xuất sắc được in trong tập

“Con chó xấu xí” của nhà văn, viết về người nông dân trong tình cảnh thê thảm của

nạn đói với bản chất tốt đẹp, lương thiện. Bằng khả năng sáng tạo của mình, nhà văn

đã thành công ở nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật và hàng loạt các biện pháp nghệ

thuật đặc sắc khác khi xây dựng nhân vật của mình.

Ngay từ nhan đề của tác phẩm, nhà văn đã để lại chúng ta những điều tò mò mới mẻ

về cuộc sống của những con người bần hàn trong cái đói tưởng chừng như thảm họa.

Với Kim Lân, “nhặt” là một hành động thu lượm những thứ rơi vãi ở dưới đất, những

vật có giá trị không cao. Thế nhưng ở đây, hành động ấy lại được gắn liền với hình

ảnh của người “vợ”. Đó chính là sự trân trọng của tác giả đối với nhân vật của mình

bởi người vợ luôn có một vị trí quan trọng trong gia đình. Thế nhưng trong hoàn cảnh

này, thân phận của con người lại rẻ rúng hơn bao giờ hết, chỉ cần vài câu nói bông đùa

của anh cu Tràng mà người phụ nữ đó đã theo không Tràng về nhà và trở thành người

“vợ nhặt”. Tất cả những điều đó đã làm nên một nhan đề độc đáo, gây ấn tượng mạnh,

thể hiện thảm cảnh của người dân trong nạn đói năm 1945, bộc lộ sự cưu mang, khát

vọng sống, và niềm tin của con người trong cảnh khốn cùng.

Chủ đề của tác phẩm không chỉ được thể hiện ở nhan đề mà nó còn được thể hiện

thông qua tình huống truyện. Có nhà văn đã từng nói: “Tình huống truyện chính là thứ

nước rửa ảnh để thông qua đó nhân vật nổi hình nổi mảng”. Tình huống truyện là nghệ

thuật sắp xếp, tổ chức các chi tiết, sự kiện trong tác phẩm, qua đó bộc lộ tính cách, số

phận nhân vật góp phần thể hiện tư tưởng, chủ đề của tác phẩm. Truyện ngắn “Vợ

nhặt” đã đem đến cho chúng ta một tình huống truyện vừa éo le, lại vừa bi hài. “Vợ

nhặt” được bắt đầu ở thời điểm cái đói mà tác giả gọi là hiểm họa tràn đến. Trong

không gian thê thảm của nạn đói, tình huống Tràng lấy vợ đã tạo nên khung cảnh vừa

bi vừa hài, chỉ mấy câu nói bông đùa mà nào ngờ lấy được vợ thật. Tràng xấu trai lại

ngờ nghệch, nay lại có người theo về cho ta thấy nghịch cảnh không biết nên cười hay

nên khóc. Tình huống truyện éo le trên đã cho ta thấy tính nhân bản và tình cảm nhân

đạo của tác phẩm. Hoàn cảnh đã làm thay đổi con người, tố cáo chế độ thực dân

phong kiến đã đẩy con người vào bước đường cùng.

Mở đầu tác phẩm, nhà văn đã phác họa nhân vật anh cu Tràng cũng là nhân vật chính

của phẩm được xuất hiện giữa một không gian đầy u ám, tử khí vì “người chết như

ngả rạ”, “không khí vẩn lên mùi ẩm thối của rác rưởi và mùi gây của xác người chết”.

Tràng là một người nông dân có cuộc sống nghèo khổ nhưng lại có tính thương người,

luôn khao khát một mái ấm gia đình và luôn có hy vọng vào một tương lai tươi sáng.

Anh cu Tràng là một người nông dân có cuộc sống nghèo khổ được thể hiện ngay ở

cái tên gọi mà tác giả đặt cho. Tràng không tội nghiệp đến mức không có một cái tên

thế nhưng cái tên Tràng lại gợi lên bao điều lam lũ, khó nhọc bởi đó cũng là tên của

một dụng cụ lao động. Tràng không đến mức quá tiều tụy thế nhưng lại được hóa công

gọt đẽo rất sơ sài: “Hai con mắt gà gà đắm vào bóng chiều”, “hai bên quai hàm bạnh

ra”, “bộ mặt thô kệch”, “cái đầu trọc nhẵn”, “cái lưng to rộng”. Qua cách miêu tả của

Kim Lân, ta thấy Tràng kết tinh được cái phần tự nhiên, hoang dại của con người.

Tràng hay “ngửa mặt lên trời cười hềnh hệch”, “vừa đi vừa nói nhảm”, trở thành “đối

tượng bông đùa của những đứa trẻ xóm ngụ cư”, tính tình thì “ngốc nghếch”. Hoàn

cảnh sống của Tràng cũng chẳng dư dả gì. Nơi ở là “cái nhà vắng teo đứng rúm ró trên

mảnh vườn mọc lổn nhổn những búi cỏ dại”, “những niêu bát, xống áo vứt bừa bộn cả

trên giường, dưới đất”. Những chi tiết ấy đã cho thấy cuộc sống thiếu thốn, nghèo khổ

của hai mẹ con Tràng.

Ông cha ta đã dạy ta đừng nên “nhìn mặt mà bắt hình dong” thật đúng như vậy. Tuy

Tràng có vẻ bề ngoài thô kệch, tính tình ngốc nghếch thế nhưng ẩn sâu trong tâm hồn

Tràng vẫn chứa đựng biết bao hạt ngọc của tâm hồn. Tràng là người nhân hậu và giàu

tình thương người. Thấy người đàn bà đói, Tràng đã cho ăn “một chặp bốn bát bánh

đúc” bởi anh không nhẫn tâm từ chối khi người ta quá đói. Đó là một việc làm thật

đáng quý, thể hiện truyền thống “thương người như thể thương thân”, “lá lành đùm lá

rách” của dân tộc ta. Khi người vợ nhặt quyết theo Tràng, đây không phải là chủ tâm

của Tràng tìm vợ mà thực tế, Tràng lấy vợ vì lòng thương người, vì một con người

còn đói khát hơn cả mình. Bên cạnh tấm lòng nhân hậu, Tràng còn là người luôn khát

khao hạnh phúc gia đình, hạnh phúc lứa đôi. Tràng có ý thức chăm sóc người phụ nữ

của mình: “Hôm ấy hắn đưa thị xe bò về rồi mua hai hào dầu để thắp sáng ngôi nhà

lạnh lẽo”. Những việc làm đó đã chứng tỏ Tràng rất trân trọng vợ mình. Tràng thật sự

sung sướng và hạnh phúc khi có người vợ nhặt.

Đi bên cạnh người vợ “rách như tổ đỉa”, Tràng không thấy xấu hổ mà còn rất “phởn

phở”. Vẻ mặt ấy chính là sự xúc động của nhân vật trước tình huống éo le nhặt được

vợ. Không gian trên đường rước dâu ảm đạm thê lương nhưng niềm vui của Tràng đã

lấn át đi tất cả. Anh muốn làm cho vợ mình được vui, “có lúc muốn thân mật nhưng

không dám xuồng xã, muốn bày tỏ tình cảm với vợ nhưng lại lúng ta lúng túng, tay nọ

xoa vào tay kia”. Tràng nâng niu, trân trọng hạnh phúc mình có được: “Trong một lúc,

Tràng dường như quên hết cảnh sống ê chề, tăm tối hàng ngày, quên cả cái đói khát

ghê gớm đang đe dọa”. “Tràng cảm nhận thấy cái mới mẻ, mơn man khắp da thịt

Tràng”. Đó chính là hiện diện của tình yêu, niềm hạnh phúc mà Tràng đang khao khát.

Phân tích Vợ nhặt - Mẫu 5

Kim Lân là một trong số những nhà văn xuất sắc viết về nông thôn và nông dân Việt

Nam trong nền văn học hiện đại với những tác phẩm độc đáo tỏng cách xây dựng tình

huống truyện, cách xây dựng và miêu tả nhân vật. Và có thể nói, truyện ngắn Vợ nhặt

– rút từ tập Con chó xấu xí là một truyện ngắn tiêu biểu cho phong cách sáng tác của

ông.

Truyện ngắn Vợ nhặt của Kim Lân hấp dẫn bạn đọc ngay từ nhan đề tác phẩm và cách

nhà văn xây dựng tình huống truyện. Chắc hẳn, mỗi người trong chúng ta ai cũng sẽ tò

mò khi nghe thấy nhan đề “Vợ nhặt” nhưng chính nhan đề ấy đã gợi lên thật nhiều

điều đáng suy ngẫm. Chính nhan đề ấy đã phần nào gợi lên thân phận rẻ rúng, đáng

thương của những con người trong nạn đói năm 1945. Đồng thời, nhan đề ấy cũng đã

phần nào hé mở tình huống truyện độc đáo của tác phẩm và góp phần to lớn vào việc

thể hiện giá trị hiện thực sâu sắc ở thiên truyện. Không chỉ độc đáo ở nhan đề, Vợ nhặt

còn xây dựng thành công một tình huống truyện mới lạ, độc đáo và giàu ý nghĩa. Kim

Lân đã thật sự thành công khi xây dựng tình huống truyện – Tràng – một người dân

xóm ngụ cư, với ngoại hình xấu xí lại “nhặt được vợ” ngay trong chính nạn đói khủng

khiếp năm 1945. Đó là một tình huống truyện mới lạ, bất ngờ nhưng cũng đầy éo le

gây nên sự ngạc nhiên cho biết bao người nhưng cũng chính tình huống ấy đã góp

phần không nhỏ vào việc thể hiện giá trị hiện thực của tác phẩm – sự rẻ rúng, bèo bọt

của thân phận con người ngay trong nạn đói.

Không chỉ thành công trong việc lựa chọn nhan đề và tạo dựng tình huống, Vợ nhặt

của Kim Lân còn hấp dẫn bạn đọc trong cách xây dựng nhân vật và chắc hẳn, những

ai đã đọc tác phẩm này sẽ không thể nào quên nổi nhân vật Tràng. Không đi sâu miêu

tả ngoại hình của nhân vật nhưng Kim Lân đã có những nét vẽ đủ để chúng ta nhận

thấy Tràng là một chàng trai ngụ cư xấu xí với“dáng người thô kệch, cái cười khềnh

khệch”, “lưng Tràng như con gấu”, “quai hàm bạnh ra”. Có lẽ ở Tràng hội tụ đầy đủ

những yếu tố để ế vợ, ấy vậy mà ai ngờ đâu chính trong cái nạn đói khủng khiếp năm

1945 Tràng lại được một người phụ nữ theo không về nhà làm vợ. Và cũng chính sự

kiến ấy đã làm cho những dòng cảm xúc của Tràng có sự thay đổi theo thời gian.

Tràng và thị quen nhau thật tình cờ, chỉ vài ba câu hò vui ấy vậy mà thị theo Tràng về

nhà thật “Làm đếch gì có vợ. Này nói đùa chứ đằng ấy có về với tớ thì ra khuân hàng

lên xe rồi cùng về”. Thị theo về nhà, trong lòng Tràng chắc hẳn có niềm hạnh phúc

đang len lỏi nhưng rồi cũng có lúc Tràng lo sợ, hắn “chợn nghĩ” nhưng rồi Tràng lại

“tặc lưỡi: chậc kệ”. Cái tặc lưỡi ấy của Tràng không phải là cái tặc lưỡi của kẻ bất lực,

muốn buống xuôi tất cả mà Tràng chậc lưỡi bởi với Tràng trong giờ phút này đây mọi

niềm vui và khát vọng hạnh phúc đã lấn át và lớn hơn tất cả. Và để rồi, trên đường đưa

vợ về nhà, niềm hạnh phúc, vui sướng ấy của Tràng như càng nhân lên gấp bội và

phát lộ rõ rệt ra dáng vẻ bên ngoài của hắn ““vẻ mặt có cái gì đó phớn phở”, “hắn vừa

đi vừa tủm tỉm cười nụ một mình”, “mắt sáng lên lấp lánh”, “cái mặt vênh lên tự đặc

với mình”. Nếu như, trên đường đưa vợ về nhà trong Tràng ánh lên niềm hạnh phúc

khôn nguôi, Tràng như đang đắm chìm trong men say của hạnh phúc thì lúc về tới nhà

Tràng lại ngượng nghịu, “đứng tây ngây ra giữa nhà” rồi có cái gì đó lo lắng, có lẽ

Tràng sợ mẹ mình sẽ không đồng ý “nàng dâu mới”. Nhưng rồi, lời giới thiệu của

Tràng với mẹ mình về sự xuất hiện của thị “kìa nhà tôi nó chào u” – một lời giới thiệu

chan chứa bao nghĩa tình. Đặc biệt, tâm trạng của Tràng đã thực sự thay đổi trong

buổi sáng ngày hôm sau. Tràng thấy “êm ái lửng lơ như người trong cõi mơ đi ra”,

“cảm động, thấy yêu thương, gắn bó và thấy mình phải có trách nhiệm với cái gia đình

này” sau một đêm đắm mình trong tình yêu, hạnh phúc. Và có lẽ chính sức mạnh của

tình yêu, của hạnh phúc đã khiến Tràng thay đổi và thêm yêu, thêm tin tưởng vào

hạnh phúc gia đình và một tương lai tươi sáng hơn.

Cùng với nhân vật Tràng, tác giả Kim Lân đã xây dựng thành công nhân vật thị. Nếu

như khi xây dựng nhân vật Tràng, tác giả Kim Lân tập trung đi sâu khám phá thế giới

tâm trạng thì khi khắc họa nhân vật thị nhà văn lại làm bật nổi nhân vật qua việc miêu

tả ngoại hình và tâm trạng để từ đó làm bật nổi tính cách, tâm trạng của thị. Chắc hẳn,

những ai đã từng một lần đọc Vợ nhặt sẽ không thể nào có thể quên được những chi

tiết nhà văn Kim Lân miêu tả ngoại hình của thị “khuôn mặt lưỡi cày xám xịt”, “áo

quần rách như tổ đỉa”, “cái nóm cà tàng che nửa khuôn mặt”, “cái ngực gầy tẹp lép

nhô lên”. Ngoại hình ấy của thị có lẽ là minh chứng rõ ràng nhất cho cái đói đang

hoành hành. Và có lẽ cũng chính nạn đói khủng khiếp ấy đã khiến thị có những hành

động “chao chát”, “chỏng lỏn” nhưng xét đến cùng đấy là chứng tích của cái đói. Đó

là cái hành động thị đon đả “ăn thật nhá…”, “sà xuống ăn một chặp bốn bát bánh đúc”,

“ăn xong cầm dọc đũa quệt ngang miệng “Hà! Ngon!”. Thế nhưng, khác với dáng vẻ

bên ngoài ấy, người đọc sẽ dễ dàng cảm nhận được sự tinh tế, ý tứ, e dè của thị trong

lúc theo Tràng về nhà làm vợ. Trên đường theo Tràng về nhà, thị có cái gì đó ngượng

nghịu đến nỗi “chân nọ bước díu cả chân kia”. Thêm vào đó, khi về đến nhà, thị “nén

tiếng thở dài, nhếch mép cười nhạt nhẽo”, “ngồi mớm ở mép giường”,… Những hành

động ấy của thị đã làm toát lên sự e dè, ý tứ ở người phụ nữ có vẻ ngoài chao chát,

chỏng lỏn tưởng chừng như có cái gì đấy vô duyên. Đặc biệt, nét đẹp tâm hồn, sự ý tứ

của thị được thể hiện rõ nét trong buổi sáng hôm sau, thị “dậy sớm quét dọn nhà cửa,

sân vườn, phơi quần áo, “trong bữa sáng: nói nhỏ nhẹ, đúng mực, lễ phép”,… Như

vậy, thị chính là sự hiện thân cho cái đói, cái nghèo khổ trong những ngày khủng

khiếp của nạn đói những năm 1945. Nếu như cái đói làm cho người phụ nữ mất đi

những nét đặc trưng của họ thì chính tình yêu, hạnh phúc đã đem đến cho họ sức sống

mới, để được sống với con người thật của mình.

Thêm vào đó, trong tác phẩm, nhà văn Kim Lân còn xây dựng thành công nhân vật bà

cụ Tứ – điển hình cho người mẹ, người phụ nữ Việt Nam. Những chi tiết nhà văn Kim

Lân miêu tả ngoại hình của bà cụ Tứ đã gợi nên sự cơ cực, lam lũ nơi người phụ nữ

này. Đó là “dáng người lọng khọng”, “vừa đi vừa húng hắng ho vừa lẩm bẩm tính

toán”. Nhưng ở người mẹ ấy chúng ta cũng cảm nhận thấy bao phẩm chất, bao nét đẹp

tâm hồn qua những dòng xúc cảm của bà. Lúc vừa về đến nhà, thấy sự xuất hiện của

thị trong nhà của mình, bà có cái gì đấy ngạc nhiên, “tỏ ý không hiểu”. Nhưng rồi, bà

vỡ lẽ, bà nhận ra bao điều Bà lão cúi đầu nín lặng, “bà hiểu ra bao nhiêu cơ sự, vừa ai

oán vừa xót thương” và rồi lòng người mẹ ấy cảm thấy thương con và thương cho

chính mình, bà khóc – giọt nước mắt của sự tủi thân, của sự tự trách. Nhưng lòng

thương con, lòng thương người đã khiến bài mở rộng vòng tay đón nhận nàng dâu mới.

Và có lẽ chính sự xuất hiện của thị đã đem đến cho bà một niềm vui, niềm hạnh phúc

khôn nguôi vào buổi sáng hôm sau. Sáng hôm sau, bà dậy sớm cùng nàng dâu mới

chăm bẵm vườn tược, chăm lo cho ngôi nhà của mình, “gương mặt bủm beo, u ám

ngày thường rạng rỡ hẳn lên”, trong bữa ăn sáng cả gia đình cùng nhau nói toàn

những chuyện vui, chuyện sung sướng về sau. Như vậy, bà cụ Tứ là đại diện điển hình

cho người phụ nữ Việt Nam dù cơ cực, lam lũ, nghèo khổ nhưng vẫn luôn tràn đầy

tình yêu thương và tinh thần lạc quan.

Tóm lại, truyện ngắn Vợ nhặt với việc xây dựng tình huống truyện độc đáo, nghệ

thuật trần thuật linh hoạt và cách xây dựng, miêu tả nhân vật đã vẽ nên bức tranh hiện

thực về cuộc sống và số phận của người lao động trong nạn đói khủng khiếp năm

1945. Đồng thời, tác phẩm cũng thể hiện rõ nét tấm lòng nhân đạo của nhà văn Kim

Lân – bài ca ngợi ca tình người và khẳng định những giá trị, phẩm chất tốt đẹp của

con người.

Phân tích Vợ nhặt - Mẫu 6

Kim Lân, nhà văn chuyên viết truyện ngắn, với biệt tài viết về người nông dân. Người

nông dân trong trang viết của Kim Lân dù nghèo khổ nhưng luôn sáng ngời những

phẩm chất: yêu đời, thật thà, chất phác, hóm hỉnh, tài hoa. Vợ nhặt là một trong những

tác phẩm tiêu biểu nhất của ông khi viết về người nông dân.

Tác phẩm là một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất nằm trong tập truyện “Con

chó xấu xí” (1962). Tác phẩm này trước vốn là tiểu thuyết “Xóm ngụ cư” – được viết

ngay sau khi cách mạng tháng Tám thành công. Tuy nhiên chỉ được viết dở dang và

sau đó mất bản thảo. Đến năm 1954, khi hòa bình lập lại, nhân một số báo văn nghệ

kỷ niệm cách mạng tháng Tám thành công, Kim Lân đã nhớ lại tiểu thuyết “Xóm ngụ

cư”, dựa trên cốt truyện cũ viết lại thành truyện ngắn. Ngay từ khi ra đời, tác phẩm đã

gây được tiếng vang lớn trong giới sáng tác.

Tác phẩm lấy bối cảnh là nạn đói năm Ất Dậu 1945, năm diễn ra nạn đói khủng khiếp,

khiến hơn hai triệu đồng bào ta chết đói. Cái đói tràn lan, khủng khiếp diễn ra ở khắp

nơi khiến con người không thể nào chống cự được, tất cả những yếu tố đó đã được

Kim Lân tái hiện thành công trong tác phẩm của ông. Trước hết là màu sắc, ông đi

khai thác màu xanh xám của da người, màu đen kịt của đàn quạ bay trên trời. Những

màu sắc gợi lên sự chết chóc, ảm đạm, tàn lụi và héo úa. Bao quanh không gian đó là

mùi ẩm thối của rác rưởi và mùi gây của xác người, mùi đốt đống dấm khét lẹt. Kết

hợp với tiếng quạ kêu từng hồi, hòa lẫn với tiếng khóc hờ từ những gia đình có người

chết.

Để làm rõ nét hơn, Kim Lân còn cho người đọc thấy hình ảnh sáng nào cũng có ba

bốn thây người nằm chết còng queo bên đường. Tình cảnh vô cùng thảm thương, bất

hạnh. Kim Lân nhìn nhận hiện thực bằng cái nhìn chân thực, sắc nét, không né tránh,

phơi bày tất cả trên trang văn của mình, để người đọc thấy rõ cái khủng khiếp của nạn

đói năm 1945. Nhưng giá trị thật sự của tác phẩm là ở chỗ: từ trong bóng tối của cái

đói, cái chết, tác giả tìm thấy ánh sáng của vẻ đẹp tâm hồn con người.

Sau khi vẽ nên khung hình chung của nạn đói, nhân vật đầu tiên trong thiên truyện

xuất hiện, đồng thời cũng là nhân vật trung tâm của tác phẩm – anh cu Tràng. Tràng

vốn là dân ngụ cư, sống tha phương cầu thực, những người dân ngụ cư thường bị phân

biệt, kì thị, sống ở rìa làng, chứ không được sống trong trung tâm của làng như những

người khác. Không chỉ vậy, họ còn không được chia ruộng đất, không được tham gia

bất cứ hoạt động sinh hoạt cộng đồng nào của làng xã. Anh cu Tràng bị đặt ra ngoài lề

xã hội. Không dừng lại ở đó, gia đình Tràng còn rất nghèo, cha mất, chỉ con hai mẹ

con nương tựa vào nhau, vì không được chia ruộng nên Tràng phải làm công việc bấp

bênh để kiếm sống: kéo xe bò thuê.

....................

Tải file về để xem thêm bài phân tích Vợ nhặt ngắn gọn

Phân tích bài Vợ nhặt đầy đủ nhất

Phân tích Vợ nhặt - Mẫu 1

Nhà văn Kim Lân tên thật là Nguyễn Văn Tài, sinh năm 1920, quê ở làng Phù Lưu, xã

Tân Hồng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, ông chỉ

được học hết bậc Tiểu học rồi phải đi làm. Yêu thích văn chương, ông bắt đầu sáng

tác từ năm 1941. Một số truyện ngắn của ông lấy đề tài ở cuộc sống lam lũ của người

nông dân hoặc các sinh hoạt văn hóa truyền thống ở thôn quê.

Sau Cách mạng tháng Tám, ông chuyên viết truyện ngắn về làng quê, mảng hiện thực

mà ông hiểu biết sâu sắc. Theo Nguyên Hồng thì Kim Lân là nhà văn một lòng đi về

với đất, với người, với những gì thuần hậu nguyên thủy của cuộc sống nông thôn. Tác

phẩm chính: Nên vợ nên chồng (tập truyện ngắn, 1955), Con chó xấu xí (tập truyện

ngắn, 1962). Vợ nhặt là truyện ngắn xuất sắc nhất của Kim Lân, được viết ngay sau

khi Cách mạng tháng Tám 1945 bùng nổ nhưng đến sau hòa bình lập lại 1954 mới cho

ra mắt bạn đọc trong tập Con chó xấu xí.

Truyện Vợ nhặt kể về cuộc sống ngột ngạt, bức bối của nhân dân ta trong thời gian

xảy ra nạn đói khủng khiếp đã làm chết hơn hai triệu người. Đấy là hậu quả chính

sách cai trị dã man của thực dân Pháp trong mấy mươi năm và chủ trương tàn bạo

“nhổ lúa trồng đay” của phát xít Nhật. Cũng như một số tác phẩm khác viết về nạn đói,

ngòi bút Kim Lân chứa chan thương cảm trước những số phận bất hạnh. Thông qua

truyện, tác giả tố cáo tội ác dã man của thực dân Pháp, phát xít Nhật; đồng thời phản

ánh khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc và niềm tin vào tương lai tươi sáng của

người dân lao động.

Tóm tắt nội dung như sau: Anh Tràng nghèo khổ, xấu xí, chỉ với vài câu bông đùa và

mấy bát bánh đúc mà nhặt được cô vợ đang sống dở chết dở vì đói. Họ thành vợ thành

chồng giữa cái cảnh tối sầm lại vì đói khát. Đêm tân hôn diễn ra âm thầm trong bóng

tối lạnh lẽo, điểm những tiếng hờ khóc tỉ tê của những nhà có người chết đói theo gió

vẳng lại. Bữa cơm cưới chỉ có rau chuối, cháo loãng và muối mẹ chồng đãi nàng dâu

và con trai món chè nấu bằng cám. Câu chuyện của ba mẹ con xoay sang việc Việt

Minh tổ chức phá kho thóc của Nhật chia cho dân nghèo. Trong óc Tràng hiện lên

hình ảnh của đám người đói và lá cờ đỏ bay phấp phới…

Nhan đề Vợ nhặt đã thu hút sự chú ý của người đọc ngay từ đầu. Vợ nhặt là vợ theo

không, chẳng cưới xin gì. Tựa đề khác lạ của truyện đã nói lên đầy đủ về cảnh ngộ, số

phận của nhân vật. Chuyện anh Tràng bỗng dưng nhặt được vợ phản ánh tình cảnh thê

thảm và thân phận tủi nhục của người nông dân nghèo trong nạn đói khủng khiếp xảy

ra vào mùa xuân năm 1945.

Thành công trước tiên của truyện Vợ nhặt là ở chỗ tác giả đã tạo ra một tình huống

độc đáo: Một anh chàng ngụ cư xấu xí, nghèo khổ, ế vợ, vậy mà đã nhặt được vợ chỉ

bằng vài bát bánh đúc. Giá trị của con người rẻ rúng đến thế là cùng! Tác giả diễn tả

tình huống đặc biệt này qua thái độ ngạc nhiên của dân xóm ngụ cư khi thấy Tràng

dẫn về nhà một người đàn bà lạ. Họ ngạc nhiên bởi thời buổi đói khát này, đến nuôi

thân còn chẳng nổi vậy mà Tràng còn dám lấy vợ. Bà mẹ của Tràng cũng sửng sốt vì

không ngờ con trai mình đã có vợ. Thậm chí chính Tràng cũng chẳng hiểu tại sao

mình lại có vợ dễ dàng đến thế.

Nguyên nhân sâu xa là do nạn đói khủng khiếp đang xô đẩy còn người vào chỗ chết

nên người đàn bà kia mới phải chấp nhận làm vợ Tràng. Ý nghĩa tố cáo của tác phẩm

tuy kín đáo nhưng sâu sắc. Tác giả không trực tiếp nói đến tội ác của bọn đế quốc,

phong kiến, vậy mà tội ác của chúng cứ phơi bày ra một cách đáng ghê tởm và tình

cảnh cơ cực, đói khát của dân nghèo quả là thê thảm.

Tình huống lạ lùng nói trên là đầu mối cho sự phát triển của nội dung truyện, tác động

đến diễn biến tâm trạng và hành động của các nhân vật. Bối cảnh lớn của truyện là nạn

đói năm 1945, bối cảnh nhỏ là cái xóm ngụ cư tồi tàn ven chợ. Mở đầu tác phẩm, tác

giả đã vẽ nên bức tranh hiện thực với màu sắc ảm đạm và hình ảnh thê lương.

Cách đây không lâu, mỗi chiều Tràng đi làm về, đám trẻ con lại bu theo anh, đứa túm

đằng trước, đứa túm đằng sau, đứa cù, đứa kéo, đứa lôi chân không cho đi… Cái xóm

ngụ cư tồi tàn ấy mỗi chiều lại xôn xao lên được một lúc. Nhưng bây giờ thì niềm vui

nhỏ nhoi ấy không còn nữa: trẻ con không đứa nào buồn ra đón Tràng… Chúng nó

ngồi ủ rũ dưới những xó đường, không buồn nhúc nhích… Nụ cười dễ dãi mọi ngày

của Tràng cũng tắt: Trong bóng chiều nhá nhem, Tràng đi từng bước mệt mỏi, chiếc

áo nâu tàng vắt sang một bên cánh tay, cái đầu trọc nhẵn chúi về phía trước. Hình như

những lo lắng chật vật trong một ngày đè xuống cái lưng to rộng như lưng gấu của

hắn…

Đâu đâu cũng thấy cảnh: Những gia đình từ những vùng Nam Định, Thái Bình, đội

chiếu lũ lượt bồng bế, dắt díu nhau lên xanh xám như những bóng ma, nằm ngổn

ngang khắp lều chợ. Người chết như ngả rạ. Không buổi sáng nào người trong làng đi

chợ, đi làm đồng không gặp ba bốn cái thây nằm còng queo bên đường. Không khí

vẩn lên mùi ẩm thối của rác rưởi và mùi gây của xác người. Quả là một cảnh tượng

khủng khiếp! Thực dân Pháp và phát xít Nhật đã gây ra nạn đói chưa từng thấy từ

trước đến nay, khiến hàng triệu người chết đói. Khắp nơi, đâu đâu cũng bao phủ bởi

một màu địa ngục.

Tràng, nhân vật chính của câu chuyện là một thanh niên ngụ cư nghèo khổ, xấu xí,

sống hiu quạnh với mẹ già trong túp lều tồi tàn ở mé sông. Ngày xưa, kiếp ngụ cư tủi

nhục trăm bề. Họ bị dân làng khinh rẻ và phải làm những công việc bị coi là hèn hạ

như đầy tớ, thằng mõ… Dân địa phương dù nghèo đến mấy cũng không chịu gả con

gái cho đám ngụ cư vì cho rằng như thế là vô phúc. Đã thế Tràng lại còn xấu xí: …hai

con mắt nhỏ tí… quai hàm bạnh ra… bộ mặt thô kệch của hắn lúc nào cũng nhấp

nhỉnh những ý nghĩ vừa lí thú vừa dữ tợn… cái đầu trọc nhẵn chúi về đằng trước…

cái lưng to rộng như lưng gấu… Vì thế nên anh đã đứng tuổi mà vẫn không sao lấy

được vợ.

Tràng gặp người đàn bà ấy tất cả chỉ có hai lần vào những dịp chở thóc lên tỉnh. Lần

thứ nhất, hai bên chỉ đùa bỡn dông dài vài câu rồi thôi. Lần sau gặp tại, Tràng không

nhận ra vì chị ta thay đổi nhiều quá. Chị ta nhắc mãi anh mới nhớ ra và toét miệng

cười xin lỗi rồi mời ăn trầu. Chị ta sỗ sàng gợi ý: Có ăn gì thì ăn, chả ăn giầu. Anh vui

vẻ đãi chị một bữa bánh đúc (thứ quà của người nghèo) no nê. Thấy chị cắm cúi ăn

như chưa bao giờ được ăn, Tràng động lòng thương, liền bảo: Này nói đùa chứ có về

với tớ thì ra khuân hàng lên xe rồi cùng về.

Câu nói của Tràng nửa đùa nửa thật. Đùa ở chỗ bỡn cợt cho vui, nhưng thật ở chỗ

trong thâm tâm, Tràng cũng đang muốn có vợ. Khốn nỗi vì anh nghèo quá nên không

ai chịu lấy. Thời ấy, đứng tuổi như Tràng mà chưa có vợ là không bình thường, là bất

hạnh. Câu nói của anh vừa tếu táo vừa đượm vẻ chua chát: Làm đếch gì có vợ… Đã từ

lâu, anh ao ước có được một người vợ, nhưng chí ít cũng phải là người bình thường,

khỏe mạnh chứ đâu phải là loại chết đói chết khát, dở người dở ma kia?

Tràng nói đùa không ngờ chị ta theo về thật khiến anh chợn, nghĩ: Thóc gạo này đến

cái thân mình cũng chả biết có nuôi nổi không, lại còn đèo bòng. Nghĩ rồi lo, nhưng

anh tặc lưỡi: Chậc, kệ! Có lẽ anh cho rằng mình đang mạnh chân khỏe tay, lại có công

ăn việc làm, nên dẫu đèo bòng thì cũng chưa đến nỗi chết đói ngay đâu mà sợ. Vả lại,

anh nỡ lòng nào bỏ người đàn bà kia chết đói cho đành?

Chẳng còn là chuyện đùa bỡn nữa. Không chỉ đơn giản là cứu người mà còn may mắn

tự nhiên có được vợ nên Tràng phải nghiêm túc và có trách nhiệm. Anh đưa chị ta vào

chợ tỉnh, đãi thêm một bữa thật no, sắm cho cái thúng đựng mấy thứ lặt vặt rồi dẫn về

nhà. Trong lòng Tràng giờ đây không chỉ có tình thương mà còn có niềm vui sướng,

háo hức. Mấy lần Tràng định nói với thị một vài câu cho tình tứ mà chẳng biết nói thế

nào. Cái phút ban đầu bao giờ chả thế. Đùa thì tự nhiên. Nửa đùa nửa thật đã khó. Nay

đã là thật rồi, khó biết mấy! Mà mọi chuyện có bình thường, êm đẹp cả đâu? Tràng

lúng túng là phải.

Tuy vậy, từ trong sâu thẳm lòng anh, niềm vui bất ngờ cứ dâng lên mãi: Trong một lúc,

Tràng như quên hết những cảnh sống ê chề, tăm tối hàng ngày, quên cả cái đói khát

ghê gớm đang đe dọa… Trong lòng hắn bấy giờ chỉ còn tình nghĩa với người đàn bà

đi bên. Một cái gì mới mẻ, lạ lắm, chưa từng thấy ở người đàn ông nghèo khổ ấy…

Đúng là thế. Đó là niềm vui to lớn nhất đời: anh đã có vợ. Tình cảm của anh đối với

người đàn bà xa lạ kia không chỉ là thương hại, cưu mang mà còn là lòng biết ơn bởi

chị ta đã chịu làm vợ anh mà không đòi hỏi một điều kiện nào. Nhờ thế anh mới có

được vợ và cuộc đời anh mới đổi khác. Từ nay, anh không còn phải sống thui thủi một

mình một bóng nữa.

Tràng dẫn người đàn bà về nhà lúc trời nhập nhoạng tối. Họ đi vào cái ngã tư xóm

chợ… xác xơ, heo bút. Hai bên dãy phố, úp súp, tối om, không nhà nào có ánh đèn,

lửa. Dưới những gốc đa, gốc gạo xù xì, bóng những người đói dật dờ đi lại lặng lẽ như

những bóng ma. Tiếng quạ trên mấy cây gạo ngoài bãi chợ cứ gào lên từng hồi thê

thiết…

Bức tranh ngập tràn tử khí. Ảm đạm cảnh, ảm đạm người, nhà cửa, xác xơ, heo hút, úp

súp, tối om… chẳng khác chi những nấm mồ hoang lạnh. Sự sống chỉ còn thoi thóp.

Cái chết đã đến, đang đến. Lại thêm tiếng quạ cứ gào lên từng hồi bởi chúng đã đánh

hơi thấy mùi xác chết. Tất cả cảnh vật đểu đang lâm vào thế lụi tàn, tan rữa. Giọng

văn của Kim Lân ở đoạn này rất tỉnh táo, khách quan nhưng dồn nén cảm xúc đau

thương nên gây ấn tượng mạnh.

Giữa cái cảnh tối sầm lại vì đói khát ấy, một buổi chiều người trong xóm bỗng thấy

Tràng về với một người đàn bà nữa. Tràng dẫn người đàn bà này về làm vợ, để xây

dựng gia đình, sinh con đẻ cái tiếp nối sự sống. Trên bờ vực thẳm của cái chết, họ tìm

đến sự sống. Giọng kể của tác giả chợt trở nên hóm hỉnh: Mặt hắn có một vẻ gì phởn

phở khác thường. Hắn tủm tỉm cười nụ một mình và hai mắt thì sáng lên lấp lánh.

Tràng vui sướng trước sự kiện to lớn bất ngờ của đời mình: anh đã kiếm được vợ, anh

đang dẫn vợ về nhà. Đói, chết tràn lan, mình cũng đói, mẹ già cũng đói, thế mà lại tự

nhiên có vợ. Chuyện lạ lùng mà thú vị!

Lạ lùng với Tràng và lạ lùng cả với cái xóm ngụ cư tồi tàn, nhỏ bé này. Cái cảnh

Tràng đi trước, người đàn bà đi sau cách ba bốn bước với cái dáng rón rén, e thẹn, đầu

hơi cúi xuống, cái nón rách tàng nghiêng nghiêng che khuất đi nửa mặt… làm cho mọi

người tò mò đổ ra xem. Lũ trẻ con thấy lạ trước. Cái lạ lùng đã thắng cái đói, trả lại

tính vui đùa hồn nhiên vốn có của chúng. Một đứa đột ngột gào lên: Anh Tràng ơi!

Chông vợ hài! khiến Tràng phải bật cười chửi yêu: Bố ranh! mà trong bụng thì khoái

lắm. Tiếp theo trẻ là bà con xóm chợ ai cũng thấy lạ. Họ bàn tán… Họ hiểu đôi phần,

khuôn mặt họ bỗng dưng rạng rỡ hẳn lên. Từ trong sâu thẳm tâm hồn họ vẫn le lói một

niềm vui. Họ thú vị nghĩ tới chuyện Tràng có vợ. Họ muốn chia vui cùng anh. Cái

xóm ngụ cư đang hấp hối này bỗng bừng lên một thoáng sống.

Xem thêm: Mở bài về tác phẩm Vợ Nhặt

Phân tích Vợ nhặt - Mẫu 2

Kim Lân, nhà văn chuyên viết truyện ngắn, với biệt tài viết về người nông dân. Người

nông dân trong trang viết của Kim Lân dù nghèo khổ nhưng luôn sáng ngời những

phẩm chất: yêu đời, thật thà, chất phác, hóm hỉnh, tài hoa. Vợ nhặt là một trong những

tác phẩm tiêu biểu nhất của ông khi viết về người nông dân.

Tác phẩm là một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất nằm trong tập truyện “Con

chó xấu xí” (1962). Tác phẩm này trước vốn là tiểu thuyết “Xóm ngụ cư” – được viết

ngay sau khi cách mạng tháng 8 thành công. Tuy nhiên chỉ được viết dở dang và sau

đó mất bản thảo. Đến năm 1954, khi hòa bình lập lại, nhân một số báo văn nghệ kỷ

niệm cách mạng tháng 8 thành công, Kim Lân đã nhớ lại tiểu thuyết “Xóm ngụ cư”,

dựa trên cốt truyện cũ viết lại thành truyện ngắn. Ngay từ khi ra đời, tác phẩm đã gây

được tiếng vang lớn trong giới sáng tác.

Tác phẩm lấy bối cảnh là nạn đói năm Ất Dậu 1945, năm diễn ra nạn đói khủng khiếp,

khiến hơn hai triệu đồng bào ta chết đói. Cái đói tràn làn, khủng khiếp diễn ra ở khắp

nơi khiến con người không thể nào chống cự được, tất cả những yếu tố đó đã được

Kim Lân tái hiện thành công trong tác phẩm của ông.

Trước hết là màu sắc, ông đi khai thác màu xanh xám của da người, màu đen kịt của

đàn quạ bay trên trời. Những màu sắc gợi lên sự chết chóc, ảm đạm, tàn lụi và héo úa.

Bao quanh không gian đó là mùi ẩm thối của rác rưởi và mùi gây của xác người, mùi

đốt đống rấm khét lẹt. Kết hợp với tiếng quạ kêu từng hồi, hòa lẫn với tiếng khóc hờ

từ những gia đình có người chết. Để làm rõ nét hơn, Kim Lân còn cho người đọc thấy

hình ảnh sáng nào cũng có ba bốn thây người nằm chết cong queo bên đường. Tình

cảnh vô cùng thảm thương, bất hạnh. Kim Lân nhìn nhận hiện thực bằng cái nhìn chân

thực, sắc nét, không né tránh, phơi bày tất cả trên trang văn của mình, để người đọc

thấy rõ cái khủng khiếp của nạn đói năm 1945. Nhưng giá trị thật sự của tác phẩm là ở

chỗ: từ trong bóng tối của cái đói, cái chết, tác giả tìm thấy ánh sáng của vẻ đẹp tâm

hồn con người.