Văn mẫu lớp 11: Thuyết minh về tác phẩm Một bữa no của
Nam Cao Viết văn bản thuyết minh về một tác phẩm văn học
Dàn ý thuyết minh tác phẩm Một bữa no 1. Mở bài:
- Giới thiệu vấn đề cần thuyết minh 2. Thân bài
* Giới thiệu khái quát về tác giả
* Giới thiệu hoàn cảnh ra đời tác phẩm
- Trích từ tuyển Tập Nam Cao của nhà xuất bản thời đại (1943)
- Nạn đói, nạn dốt hoành hành
* Tóm tắt nội dung tác phẩm
- Xoay quanh nhân vật bà lão không tên, phải đối mặt với nhiều bi kịch trong cuộc sống.
- Vất vả nuôi con một mình sau cái chết của người chồng
- Cuộc sống quá khó khăn bà bán đứa cháu gái
- Suốt nửa tháng bà chỉ có khoai, sắn làm bữa ăn
- Bà đã từ bỏ hết liêm sỉ của mình, ăn bữa ăn bố thí mà không cảm thấy xấu hổ
- Chính điều đó đã dẫn đến cái chết tủi nhục, hèn hạ
* Đánh giá nghệ thuật
- Ngôn ngữ tinh tế, chân thực.
- Hình ảnh gắn liền với cuộc sống của người dân nghèo.
- Nghệ thuật xây dựng tình huống đầy căng thẳng éo le.
3. Kết bài: Khái quát giá trị tác phẩm
Thuyết minh về tác phẩm Một bữa no
Khi học được những tác phẩm của Nam Cao trong chương trình học phổ thông, tôi bắt đầu thích tác giả
này, thích ông bởi lối sáng tác giản dị, chủ đề luôn gắn với cuộc sống thường ngày của người nông dân thời
xưa. Đọc mỗi tác phẩm từ “Lão Hạc” đến “Chí Phèo” rồi “Đời thừa” đều nói về những con người, những số
phận khốn khổ sống trong một xã hội đầy những bất công. Cũng chính bởi yêu thích tác giả cùng những
truyện ngắn của ông, tôi tìm đọc “Một bữa no “ – một trong những truyện ngắn vô cùng cảm động của Nam
Cao, qua lời giới thiệu của một người bạn.
Một bữa no xoay quanh nhân vật người bà – người đàn bà gặp biết bao những bất hạnh trong cuộc sống.
Chồng bà mất sớm, một mình bà phải trang trải nuôi con, những tưởng sau này có đứa con giúp đỡ bà lúc
già yếu nhưng đứa con ấy cũng bỏ bà lại. Người con dâu bất nhân ngay khi vừa xong tang chồng đã đi
thêm bước nữa, để lại đứa con nhỏ cho bà cụ nuôi nấng. Đứa cháu dần lớn khôn, đã biết đi ở mướn cho bà
bớt phần cơ cực. Nhưng rồi bà lâm bệnh, số vốn ít ỏi cũng theo đó mà cạn kiệt. Bà đành mang tấm thân già
yếu, mệt nhọc của mình đi làm thuê cho nhà người ta. Mới đầu còn có nhiều người muốn thuê nhưng rồi
thuê bà được ít lâu, người ta lại chán. Thế rồi bà thất nghiệp, nhờ vào năm đồng tiền thương hại mà người
chủ cuối cùng cho bà, bà sống lay lắt qua ngày. Đến nước này, dường như người đàn bà ấy cũng không giữ
nổi phẩm giá của mình chỉ vì miếng cơm manh áo, bà đành lê tấm thân tàn tạ của mình ra chợ xin ăn.. Cuộc
sống của người đàn bà bất hạnh giờ chỉ còn trông cậy vào những bữa cơm được thiên hạ thương hại cho
ăn. Cho đến khi được một bữa cơm sau bao ngày nhịn đói, tay chân bà run rẩy, bà lóng ngóng như đứa trẻ
mới tập cầm đũa, không làm sao gắp thức ăn được, làm đổ cả ra mâm. Mặc dù bị khinh bỉ, chỉ triết suốt bữa
ăn nhưng bà vẫn không thấy xấu hổ và ăn một cách ngon lành. Trong khi mọi người đã nghỉ bà vẫn miệt
mài ngồi ăn, ăn như chưa bao giờ được ăn! Dường như vì lâu quá không được ăn cơm, nên bà ăn mãi vẫn
không thấy no. Sau bữa ăn huy hoàng, bà về nhà với cái bụng căng tròn đầy mệt nhọc. Thế rồi bà đau
bụng, bà thổ, bà tả,…kéo dài nửa tháng thì bà chết. Cái chết no nhưng hèn hạ, tủi nhục. Trong cơn đói khát
hành hạ, bà không còn giữ được nhân phẩm, bà đã ăn một bữa ăn đầy tủi hờn, để rồi chết một cách nhục nhã.
Ngòi bút của Nam Cao vẫn như vậy. Vẫn rất lạnh lùng mà lại đầy tình thương. Ông luôn xây dựng nhân vật
của mình ở cái tận cùng của sự nghèo khổ. Họ là những con người lương thiện, lam lũ nhưng bị cái xã hội
thực dân nửa phong kiến đè nén, ức hiếp để rồi đều đi đến một kết cục bi thảm: chết. Đây cũng là cái kết
hạn chế trong các tác phẩm của ông. Từ Lão Hạc, Chí Phèo đến ông giáo Thứ,... họ không chết về thể xác
thì cũng chết về tâm hồn. Truyện Nam Cao tuy lột tả được hiện thực xã hội lúc bấy giờ nhưng chưa tìm
được lối đi, lối thoát cho người nông dân, trí thức nghèo khốn khổ khi chưa có ánh sáng của cách mạng. Bà
lão trong Một bữa no cũng vậy. Cuộc đời xô đẩy bà hết biến cố này đến biến cố nọ, khiến bà lão già yếu
không còn chỗ dựa. Chồng mất khi con trai mới lọt lòng, còng lưng nuôi con thì nó lại chết trẻ, vợ anh lại bỏ
đi lấy chồng khác, để lại đứa cháu gái 5 tuổi thơ dại. Bà lại phải "hết xương hết thịt" nuôi cháu. Đến khi nó
12 tuổi thì đi ở cho nhà giàu, bà lại bơ vơ, già yếu rồi bệnh tật. Bà cũng phải đi ở chăm trẻ, cầm cự được
một thời gian bà nảy ra ý định đến nhà bà Thứ nuôi con đi-cháu gái bà. Tại đây bà được một bữa no trước
sự khinh bỉ của nhà chủ. Chính vì ăn no quá sau thời gian dài bị đói, về nhà bà hết cả rồi lị. Một tháng sau
thì bà chết no. Tác phẩm kết thúc bằng lời răn của bà Thụ với đám con gái, con nuôi, con ở: " Chúng mày
xem đấy, người ta đói đến đâu cũng không thể chết nhưng no một bữa là đủ chết. Chúng mày cứ liệu mà ăn tộ vào!..."
Những trang truyện cuối cùng khép lại, để trong lòng người đọc biết bao dư vị, cảm xúc. Là cái gì đó xót xa
cho số phận đáng thương của người nông dân trong xã hội phong kiến xưa, là cái gì đó tức giận bởi sự bất
công của những con người có địa vị, đã đẩy những người dân lương thiện vào con đường tha hóa, biến
chất. Không chỉ “Một bữa no”, mà còn biết bao những câu chuyện khác của tác giả Nam Cao đều lay động
lòng người đến vậy. Không phải những cốt truyện với từ ngữ mĩ miều, mỗi mẩu chuyện ngắn của Nam Cao
đều dung dị từ tên nhân vật cho tới hình thức, nội dung câu chuyện, chính bởi vậy Nam Cao hướng người
đọc đến sự cảm thông, đồng cảm hết sức chân thành chứ không phải thứ tình cảm giả tạo, hào nhoáng.
Cũng như lời Nam Cao đã từng nói trong tác phẩm Đời thừa của mình rằng : “Kẻ mạnh không phải là kẻ
giẫm lên vai kẻ khác để thỏa mãn lòng ích kỉ. Kẻ mạnh chính là kẻ giúp đỡ kẻ khác trên đôi vai mình.”
Thuyết minh Một bữa no
“Nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật không nên là ánh trăng lừa dối. Nghệ thuật có
thể chỉ là tiếng đau khổ kia, thoát ra từ những kiếp sống lầm than”- Nam Cao. Nhà văn Nam Cao với ngòi
bút đi sâu vào mảnh đất hiện thực mà phê phán, cải tạo. Vì vậy, tác giả đã sáng tác ra truyện ngắn “một bữa
no” để nói về tình cảnh của con người trong xã hội thời kỳ đó.
Nhà văn Nam Cao được xem là một trong những nhà văn tiêu biểu nhất của thế kỷ XX. Ông là người đóng
vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện phong cách viết truyện ngắn và tiểu thuyết Việt Nam ở nửa đầu thế
kỷ XX. Đối với ông nghệ thuật không được xa rời với thực tế mà nó phải là chất liệu từ cuộc sống và mục
đích của nó là phục vụ con người, phục vụ cuộc sống của chúng ta. Mỗi nhà văn trước khi thể hiện cuộc
sống trên trang giấy thì cần phải nhìn cuộc sống của nhân dân, phải lên án những thói hư tật xấu, sự bất
công trong xã hội, phải đồng cảm với nhân dân thì đó mới là nghệ thuật.
Tác phẩm “một bữa no” được trích từ tuyển Tập Nam Cao của nhà xuất bản thời đại, được sáng tác năm
1943. Đây là thời điểm trước cách mạng đất nước lâm vào khó khăn, giặc ngoại xâm lộng hành trên đất
nước ta. Cuộc sống của người dân vô cùng khốn khó phải chịu biết bao thiệt thòi, đau khổ, đặc biệt là nạn đói, nạn dốt.
“Một bữa no” xoay quanh nhân vật bà lão không tên, phải đối mặt với nhiều bi kịch trong cuộc sống. Bà đã
phải vất vả nuôi con một mình sau cái chết của người chồng. Bà đã đặt tất cả niềm hy vọng và đứa con. Tuy
nhiên sau khi đứa con duy nhất bị mất, đứa con dâu cũng bỏ đi để lại cho bà đứa cháu gái thì mọi niềm hy
vọng hoàn toàn dập tắt. Hai bà cháu sống nương tựa vào nhau. Vì cuộc sống quá khó khăn bà bán đứa
cháu gái duy nhất cho nhà Phó làm con nuôi. Cuộc sống của bà sau khi bán đi đứa cháu gái cũng không
mấy dễ dàng hơn. Bà ốm một trận thập tử nhất sinh, sức khỏe yếu đi nhiều. Trong cái thời kỳ nạn đói hoành
hành bà phải nhịn đói suốt nửa tháng chỉ có khoai, sắn làm bữa ăn. Bà đã từ bỏ hết liêm sỉ của mình, ăn
bữa ăn bố thí mà không cảm thấy xấu hổ. Sau bữa ăn no bà về nhà với cái bụng căng tròn đầy mệt nhọc.
Chính điều đó đã dẫn đến cái chết tủi nhục, hèn hạ. Qua truyện ngắn nhà văn Nam Cao đã cho thấy hiện
thực xã hội trong thời kỳ xưa. Hình ảnh bà lão và rất nhiều các nhân vật khác trong truyện đã phản ảnh lên
cuộc sống cơ cực cùng khổ của người nông dân.
Tác phẩm đã mang đến cho người đọc nhiều cung bậc cảm xúc. Đã truyền đạt đến chúng ta thông điệp về
tình cảm gia đình. Dù cuộc sống có khó khăn khốn khổ đến đâu tình cảm gia đình vẫn là nguồn động viên
mạnh mẽ nhất để vượt qua mọi khó khăn. Nam Cao sử dụng ngôn ngữ tinh tế, chân thực. Cùng với các
hình ảnh gắn liền với cuộc sống của người dân nghèo để tái hiện lên bức tranh đầy sinh động. Cùng với đó
là nghệ thuật xây dựng tình huống đầy căng thẳng éo le khi một gia đình nông thôn chờ con cháu từ thành
phố trở về với hy vọng có một bữa ăn no đủ. Tác giả đã đưa bà cụ đến tận cùng của cái khổ cái đói để phải
đi trông chờ vào bữa ăn ban phát của thiên hạ. Nhân vật người bà được xây dựng rất đáng thương.
“Một bữa no” là tác phẩm xuất sắc của nhà văn Nam Cao, thông qua đó người đọc thấy được nhiều thông
điệp ý nghĩa về cuộc sống. Tác phẩm là thể hiện cho tấm lòng đồng cảm sâu sắc, lên án xã hội, bảo về
quyền sống của con người.