Văn mẫu lớp 6: Phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ | Cánh diều
Bài thơ Đêm nay Bác không ngủ đã thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác với bộ đội và nhân dân và tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với lãnh tụ. Tác phẩm được hướng dẫn tìm hiểu trong chương trình học môn Ngữ văn lớp 6.
Preview text:
Phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ
Dàn ý phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ 1. Mở bài
Dẫn dắt, giới thiệu về tác phẩm Đêm nay Bác không ngủ. 2. Thân bài
a. Tấm lòng yêu thương của Bác dành cho bộ đội và nhân dân
- Tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác dành cho bộ đội và nhân dân
trước hết thể hiện qua việc Bác thức trắng đêm để suy nghĩ.
- Đang ngủ say chợt tỉnh giấc, anh đội viên ngạc nhiên khi thấy Bác vẫn còn chưa ngủ.
- Đêm khuya, mọi người yên giấc, một mình Bác ngồi bên bếp lửa hồng với vẻ mặt trầm ngâm.
- Bác đi đắp chăn để giữ hơi ấm cho các chiến sĩ ngon giấc, nhón từng bước chân
nhẹ nhàng để các chiến sĩ không giật mình tỉnh giấc.
- Bác dặn dò anh đội viên yên tâm ngủ ngon, bộc bạch nỗi lòng lo lắng thương
đoàn dân công ngủ ngoài rừng…
b. Tấm lòng yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với vị lãnh tụ
- Anh đội viên ngạc nhiên khi đêm đã khuya mà Bác vẫn còn thức.
- Anh đội viên hốt hoảng khi thấy trời gần sáng mà bác vẫn ngồi ngồi im lặng bên
bếp lửa hồng để suy suy nghĩ, lo lắng cho mọi người.
- Hình ảnh Bác hiện lên trước mắt anh đội viên cao đẹp lồng lộng: Bóng Bác cao
lồng lộng/Ấm hơn ngọn lửa hồng”.
- Khi hiểu được lí do Bác còn thức, anh cảm thấy cảm phục, kính trọng Bác và
quyết định thức cùng Bác. 3. Kết bài
Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ Đêm nay Bác không ngủ.
Phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ - Mẫu 1
Bác Hồ vị cha già kính yêu của dân tộc, tấm lòng, sự vĩ đại của Bác luôn là nguồn
cảm hứng sáng tác cho biết bao thế hệ tác giả. Viết về Bác ta không thể không
nhắc đến bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” của nhà thơ Minh Huệ. Tác phẩm đã
vẽ lên chân dung của vị lãnh tụ vừa giản dị, gần gũi vừa vĩ đại, lớn lao.
Bài thơ chỉ là một câu chuyện nhỏ nhưng vô cùng xúc động về tấm lòng yêu
thương vô bờ bến của Bác với đồng bào, với những người chiến sĩ đang ngày đêm
chiến đấu. Câu chuyện mở ra ở chiến khu vào một đêm đông giá rét khi Bác ở
trong rừng sâu cùng các chiến sĩ. Qua lời kể của anh đội viên, ta thấy Bác hiện lên
thật giản dị, đẹp đẽ.
Với cương vị là một nhà lãnh đạo, một vị lãnh tụ đáng lẽ Bác sẽ nhận được sự quan
tâm, chăm sóc đặc biệt từ mọi người, được ngủ ở một nơi an toàn, ấm áp nhưng
ngược lại, Bác hòa cùng nhịp sống với những người chiến sĩ. Anh đội viên vô cùng
ngạc nhiên, khi thấy Bác tuổi đã cao nhưng vẫn sẵn sàng đi hành quân trong đêm
mưa rét và ngay cả khi đêm đã về khuya bác vẫn chưa ngủ:
“Anh đội viên thức dậy
Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Bác ngồi trầm ngâm bên bếp lửa lo cho các anh bộ đội ngoài kia phải chống chọi
với cái lạnh, với sự nguy hiểm. Bác lo cho chiến dịch, lo cho tương lai của đất
nước. Những cử chỉ của Bác thật ân cần, ấm áp. Cái nhón chân nhẹ nhàng khiến
người ta liên tưởng Bác như người cha đang chăm lo cho những đứa con của mình.
Bởi vậy mà anh thanh niên đã phải thốt lên: “Bóng bác cao lồng lộng/ Ấm hơn
ngọn lửa hồng”. Tình cảm yêu thương bao la của Bác còn ấm hơn ngọn lửa thực
kia, nó có sức mạnh không chỉ sưởi ấm cơ thể mà còn có thể sưởi ấm cả tâm hồn,
làm bừng lên tinh thần yêu nước của người chiến sĩ.
Lần thứ ba thức dậy, anh giật mình vì vẫn thấy Bác đang ngồi “đinh ninh”, anh tha
thiết mời Bác ngủ. Giọng anh vô cùng chân thành, đó là lời nói sâu thẳm từ trong
trái tim, thể hiện nỗi lo lắng cho sức khỏe của Bác. Đáp lại anh, lời nói của Bác
thật chân tình, ấm áp: “Chú cứ việc ngủ ngon/Ngày mai đi đánh giặc”. Tình cảm
yêu thương, quan tâm, lo lắng của Bác cũng được thể hiện trực tiếp qua lời nói:
“Bác thức thì mặc bác/Bác ngủ không yên lòng/Bác thương đoàn dân công/…
Càng thương càng nóng ruột/Mong trời sáng mau mau”. Trong cái giá lạnh của
mùa đông, cái khó khăn của hiện thực Bác chẳng hề nghĩ đến bản thân mà chỉ lo
lắng, quan tâm, dành tất cả tình yêu thương cho dân, cho nước. Tấm lòng của Bác
thật bao la, rộng lớn như trời biển. Trước tấm lòng của Bác, anh đội viên đã có một
hành động thật tự nhiên, chân thành “anh thức luôn cùng Bác” .
Bài thơ viết bằng thể thơ năm chữ giàu nhịp điệu, gần gũi với lối hát dặm của Nghệ
Tĩnh, dễ thuộc, dễ đi vào lòng người đọc. Cùng với đó, tác giả sử dụng lớp ngôn
ngữ, hình ảnh giản dị, kết hợp khéo léo các biện pháp tu từ: so sánh (Bóng bác cao
lồng lộng/ Ấm hơn ngọn lửa hồng) ; biện pháp ẩn dụ (Người cha mái tóc bạc). Lối
kể chuyện theo trình tự thời gian hấp dẫn, diễn biến tự nhiên, hợp lý, tác giả đã
khắc họa thành công chân dung vị cha già của dân tộc.
“Đêm nay Bác không ngủ” là bài thơ giàu cảm xúc, dễ đi vào lòng người. Qua bài
thơ, ta không chỉ thấy tấm lòng yêu thương, kính trọng của anh đội viên đối với
Bác. Mà còn thấy được chân dung sáng ngời của vị lãnh tụ vĩ đại với tấm lòng
quan tâm, yêu thương sâu sắc nhân dân, bộ đội.
Phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ - Mẫu 2
“Đêm nay Bác không ngủ” của tác giả Minh Huệ sáng tác năm 1951, là một trong
những bài thơ thành công nhất về Bác Hồ và đã trở nên quen thuộc với nhiều thế
hệ. Câu chuyện kể về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch.
Bài thơ thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác đối với bộ đội và
nhân dân, đồng thời thể hiện tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với lãnh tụ.
“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.
Lặng yên nhìn bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác”
Hai khổ thơ đầu giới thiệu thời gian, không gian của câu chuyện, hình ảnh Bác Hồ
và anh đội viên. Trong đêm khuya, trời mưa, gió lạnh, anh đội viên thức giấc, thấy
Bác vẫn ngồi bên bếp lửa. Anh băn khoăn thắc mắc, vì trời đã khuya lắm rồi mà
Bác vẫn ngồi trầm ngâm bên bếp lửa. Anh kín đáo dõi theo diễn biến tâm trạng
trên nét mặt và trong từng cử chỉ ân cần của Bác. Anh xúc động hiểu rằng Bác
đang lặng lẽ đốt lửa để sưởi ấm cho chiến sĩ.
“Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm”
Trong lòng anh đội viên dấy lên tình cảm yêu thương, kính trọng Người vô hạn.
“Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng”
Bác coi trọng giấc ngủ của chiến sĩ nên nhón chân nhẹ nhàng đi dém chăn cho từng
người một. Bác ân cần chu đáo không khác gì bà mẹ hiền yêu thương, lo lắng cho
đàn con. Cử chỉ nhón chân nhẹ nhàng của Bác là một chi tiết đặc sắc, thật giản dị
mà xúc động, bộc lộ tấm lòng yêu thương sâu xa và sự tôn trọng, nâng niu của vị
lãnh tụ đối với bộ đội.
“Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng”
Ngọn lửa bập bùng soi bóng Bác khi mờ khi tỏ. Anh mơ màng thấy bên ánh lửa
bập bùng, bóng Bác cao lồng lộng in trên vách nứa đơn sơ, vừa chập chờn hư ảo,
vừa ấm áp yêu thương. Bác như ông Bụt, ông Tiên xuất hiện giữa khung cảnh rừng
sâu, trong đêm khuya, dưới mái lều tranh. Thực và mộng đan cài vào nhau, tạo nên
hình ảnh tuyệt đẹp về Bác.
“Thổn thức cả nỗi lòng
Thầm thì anh hỏi nhỏ:
Bác ơi Bác chưa ngủ
Bác có lạnh lắm không?”
Anh đội viên lo lắng tha thiết mời Bác đi nghỉ, vì đêm đã khuya rồi mà Bác vẫn
chưa đi ngủ. Nỗi lo Bác ốm cứ bề bộn trong lòng anh.
“Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc”
Nhưng Bác không trả lời câu hỏi của anh mà ân cần khuyên nhủ:
“Không biết nói gì hơn Anh nằm lo Bác ốm
Lòng anh cứ bề bộn
Vì Bác vẫn thức hoài
Chiến dịch hãy còn dài
Rừng lắm dốc lắm ụ
Đêm nay Bác không ngủ
Lấy sức đâu mà đi?”
Vâng lời anh nhắm mắt nhưng bụng vẫn bồn chồn. Nỗi lo lắng của anh thật thiết
thực, bởi trong suy nghĩ của anh, Bác là linh hồn chiến dịch.
“Bác vẫn ngồi đinh ninh
Chòm râu im phăng phắc”
Lần thứ ba thức dậy, anh đội viên hốt hoảng giật mình khi thấy Bác vẫn không ngủ
mà tập trung suy nghĩ cao độ.
“Anh vội vàng nằng nặc
Mời Bác ngủ Bác ơi
Trời sắp sáng mất rồi
Bác ơi! Mời Bác ngủ!”
Anh lo lắng vì sợ Bác mệt, không tiếp tục được cuộc hành trình. So với lần trước,
lần này anh đội viên năn nỉ mạnh dạn hơn, tha thiết hơn.
Cảm động trước nhiệt tình của người chiến sĩ, Bác thấy cần phải giải thích nguyên
nhân mình không ngủ để cho anh yên tâm: Lý do Bác không ngủ vì Bác lo cho bộ
đội, dân công đang ngủ ngoài rừng. Tuy không thấy tận mắt, nhưng Bác cảm nhận
rất cụ thể những gian lao vất vả của họ:
“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn.
Trời thì mưa lâm thâm
Làm sao cho khỏi ướt!
Càng thương càng nóng ruột
Mong trời sáng mau mau”
Câu trả lời của Bác đã khiến cho anh đội viên xúc động và thấm thía tấm lòng nhân
ái mênh mông của vị Cha già dân tộc. Được chứng kiến những hành động và lời
nói biểu hiện tình thương và đạo đức cao cả của Bác Hồ, anh chiến sĩ thấy trong
tâm hồn mình tràn ngập một niềm hạnh phúc. Bác đã khơi dậy tình đồng đội, tình
giai cấp đẹp đẽ, cao quý. Khi đã hiểu rõ tâm trạng của Bác thì người chiến sĩ: Lòng
vui sướng mênh mông, Anh thức luôn cùng Bác.
“Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh”
Riêng ở đoạn cuối, chúng ta thấy có sự hòa hợp khéo léo giữa suy nghĩ của nhà thơ
và tâm trạng người chiến sĩ.
Nhà thơ đã đặt mình vào vị trí nhân vật anh đội viên để cảm nhận, suy nghĩ về Bác.
Chính vì vậy nên cảm xúc của nhà thơ đạt tới mức chân thành và sâu sắc. Bài thơ
thể hiện tình cảm chung của bộ đội và nhân dân ta đối với Bác Hồ. Đồng thời là
lòng tin yêu, biết ơn sâu sắc và tự hào về vị lãnh tụ cách mạng vĩ đại mà bình dị.
Tình cảm của tác giả được bộc lộ dàn trải suốt bài thơ. Đêm nay không ngủ được
miêu tả trong bài thơ chỉ là một trong vô vàn những đêm không ngủ của Bác. Cuộc
đời Người đã dành trọn vẹn cho nhân dân, Tổ quốc. Chúng ta nguyện sống, học tập
và làm việc sao cho xứng đáng với Bác kính yêu.
Phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ - Mẫu 3
Bác Hồ của chúng ta không chỉ được biết đến là một nhà lãnh tụ của dân tộc Việt
Nam mà Bác còn được biết đến như một thi nhân thi sĩ một danh nhân của thời đại.
Bác đã để lại cho chúng ta một khối lượng tác phẩm đồ sộ và có tầm ảnh hưởng
lớn đối với thời đại. Trong số đó có bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” đã để lại
trong lòng người đọc rất nhiều ấn tượng khó quên.
Câu chuyện được diễn ra trong một đêm lạnh, trong tình huống khi anh đội viên
chợt thức giấc và thấy Bác đang còn thức. Bác vẫn thức để chăm lo cho giấc ngủ
của những người chiến sĩ, Bác đốt lửa để giữ ấm cho họ. Anh đội viên chứng kiến
vô cùng xúc động và cảm phục trước tình yêu thương của Bác dành cho các chiến
sĩ. Hình tượng Bác trong bài thơ này đều được nhìn nhận qua con mắt còn đang mơ
mồ không rõ thực hay ảo của anh đội viên. Hình tượng của Bác hiện lên vừa cao
vời vợi vĩ đại mà cũng hết sức gần gũi sưởi ấm lòng anh hơn ngọn lửa hồng.
“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.
Lặng yên nhìn bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm.
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác”
Đây là lần đầu tiên anh đội viên thức giấc. Anh dã thức dậy sau một giấc ngủ dài,
anh chợt nhìn thấy hình ảnh Bác vẫn còn ngồi đó vẫn trầm ngâm miệt mài suy nghĩ
cho việc nước. Ngoài trời đã lạnh hơn rất nhiều nhưng bác vẫn không vào trong mà
Bác vẫn ngồi đốt lửa cho các chiến sĩ bớt đi cái lạnh. Anh lặng lẽ đứng nhìn Bác
lặng lẽ quan sát Bác từ nét mặt đến cử chỉ của Bác.
“Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một.
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng”
Hình ảnh người cha già của dân tộc được hiện lên đầy xúc cảm khi Bác chăm sóc
từng giấc ngủ của các chiến sĩ. Bác đi đắp lại chăn cho từng người từng người một
rất ân cần mà cũng rất dịu dàng như một người mẹ mà cũng như một người cha
đang chăm sóc từng giấc ngủ cho những đứa con của mình. Anh đội viên cũng lại
thiếp đi vào trong giấc ngủ anh chỉ còn mơ màng thấy hình ảnh Bác cao lộng ấm
áp ru anh chìm vào giấc ngủ. Từ Bác tỏa ra một hơi thở một sự ấm áp đến kì lạ ấm
hơn cả ngọn lửa hồng. Và lần thứ ba anh thức dậy anh giật mình khi Bác vẫn chưa ngủ.
“Bác vẫn ngồi đinh ninh
Chòm râu im phăng phắc”
Tư thế ấy biểu lộ Bác đang tập trung suy nghĩ cao độ. Anh lo lắng vì sợ Bác mệt,
không tiếp tục được cuộc hành trình. Sự lo lắng ở anh đã thành hốt hoảng thực sự
và nếu lần trước anh chỉ dám thầm thì hỏi nhỏ thì lần này anh năn nỉ mạnh dạn hơn, tha thiết hơn:
“Anh vội vàng nằng nặc
Mời Bác ngủ Bác ơi
Trời sắp sáng mất rồi
Bác ơi! Mời Bác ngủ!”
Cảm động trước nhiệt tình của người chiến sĩ, Bác thấy cần phải giải thích nguyên
nhân mình không ngủ để cho anh yên tâm:
“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn
Trời thì mưa lâm thâm
Làm sao cho khỏi ướt!
Càng thương càng nóng ruột
Mong trời sáng mau mau”
Nếu như ở đoạn thơ trên, nguyên nhân Bác không ngủ chỉ nằm trong những phán
đoán của anh chiến sĩ thì đến đoạn này, Bác đã giải thích rõ ràng: Bác không ngủ
vì Bác lo cho bộ đội, dân công đang ngủ ngoài rừng. Tuy không thấy tận mắt,
nhưng Bác cảm nhận rất cụ thể những gian lao vất vả của họ. Câu trả lời của Bác
đã khiến cho anh đội viên thêm hiểu và thấm thía tấm lòng nhân ái mênh mông của
vị Cha già dân tộc. Bác lo cho bộ đội, dân công cũng chính là lo cho cuộc kháng
chiến gian khổ nhưng anh dũng của dân tộc nhằm giành lại chủ quyền độc lập, tự
do, cơm áo, hòa bình. Một nỗi xúc động đột ngột dâng trào trong anh chiến sĩ khi
anh hiểu được tấm lòng của Bác, khi đó anh chiến sĩ vô cùng vui sướng. Anh muốn
chia sẻ nỗi niềm cùng Bác và đã thức luôn cùng Bác. Hồ Chí Minh là một vị lãnh
tụ vĩ đại một người cha hiền hậu, Bác không chỉ lo cho những việc lớn mà còn
nghĩ đến từng miếng ăn giấc ngủ của tất cả các chiến sĩ và còn của tất cả mọi người dân.
Ở đoạn kết tác giả viết:
“Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh”
Lẽ thường tình ấy đơn giản dễ hiểu mà sâu sắc. Vì tên người là Hồ Chí Minh. Vì
người từng ra trận từng đồng cam cộng khổ đối với các chiến sĩ dân công. Ba chữ
“lẽ thường tình” hiện ra trong lòng người đọc bao nhiêu liên tưởng tốt đẹp về vị
lãnh đạo kính yêu của dân tộc.
Bài thơ để lại rất nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Đó là hình ảnh một
vị lãnh tụ hiện lên là một người cha già của cả dân tộc. Hình ảnh Bác không ngủ
chăm sóc từng giấc ngủ của mỗi người chiến sĩ để lại trong chúng ta rất nhiều ấn
tượng mới mẻ về Bác. Bài thơ cho chúng ta hiểu thêm về Bác hiểu thêm về một vị
lãnh tụ của dân tộc Việt Nam.
Phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ - Mẫu 4
Minh Huệ với bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” là hiện tượng thi sĩ bất tử với một
giai phẩm văn chương. Độc đáo bởi vì một nhà thơ xứ Nghệ, sử dụng làn điệu dân
ca hát dặm Nghệ Tĩnh đã ca ngợi tình thương người mênh mông của một người
con vĩ đại của xứ Nghệ - Bác Hồ kính yêu.
Bài thơ gần như một truyện cổ tích vừa thực vừa mộng dẫn hồn ta vào một không
khí lung linh huyền thoại: một ông tiên với chòm râu im phăng phắc, bỗng cao
lung linh trước ngọn lửa hồng chập chờn giữa rừng khuya. Một đêm đông lạnh lẽo
mưa lâm thâm thời chiến tranh, loạn lạc. Xung quanh đống lửa là những chiến binh
trẻ (tiên đồng) đang nằm ngủ. Không gian nghệ thuật và thời gian nghệ thuật ấy đã
góp phần đặc sắc tạo nên sắc điệu ngữ trữ tình thẩm mĩ của bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ”.
Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ kể, ngôn ngữ tả, ngôn ngữ nhân vật, và bình luận trữ
tình hoà quyện trong những vần thơ năm chữ dung dị, lắng đọng, liền mạch, mến thương.
Hình ảnh Bác Hồ được khắc họa rất đậm nét qua tâm hồn anh đội viên. Mối quan
hệ giữa lãnh tụ với chiến sĩ trở thành tình bác - cháu, cha - con. Tố Hữu từng viết:
“Người là Cha, là Bác, là Anh - Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ” (Sáng tháng
Năm), ở đây Minh Huệ đã cảm nhận được:
“Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột.
Bác nhón chân nhẹ nhàng…”
Việc làm đốt lửa, hành động đi dém chăn, cử chỉ nhón chân nhẹ nhàng - đã thể
hiện sự chăm chút yêu thương của Bác đối với từng người lính, giống như tình cha - con, tình ông - cháu.
Chú đội viên mơ màng trong khoảnh khắc hạnh phúc thần tiên. Chất thơ vừa thực
vừa mơ đầy ấn tượng:
“Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng”
Ngoài trời thì mưa lâm thâm lạnh lẽo. Trong mái lều xơ xác, suốt đêm “Lặng yên
bên bếp lửa” với vẻ mặt Bác “trầm ngâm”. Đặc biệt là một so sánh rất đẹp, rất thơ
đã ca ngợi tình nhân ái của vị lãnh tụ kính yêu Hồ Chí Minh:
“Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng”
Tình huống thơ được đẩy tới cao trào. Chế Lan Viên trong “Người đi tìm hình của
nước” từng viết: “Hiểu sao hết tấm lòng lãnh tụ. Anh đội viên cũng vậy, anh chưa
hiểu vì sao đêm nay Bác trầm ngâm thao thức. Nghe Bác nói, anh đội viên vui
sướng mênh mông. Tình nhân ái của lãnh tụ đã soi sáng tâm hồn người lính trẻ:
“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn
Trời thì mưa lâm thâm
Làm sao cho khỏi ướt!
Càng thương càng nóng ruột
Mong trời sáng mau mau.…”
Trong bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ”, Minh Huệ đã sáng tạo nên một số chi
tiết nghệ thuật rất cụ thể và điển hình về mái tóc, chòm râu, ngọn lửa, bóng Bác, vẻ
mặt trầm ngâm, về hành động, cử chỉ (đốt lửa, dém chăn, nhón chân...) nhằm tô
đậm và ca ngợi tình thương bao la của Bác Hồ kính yêu. Chòm râu là một nét vẽ
thân tình bức chân dung lãnh tụ gợi lên sự gần gũi, thân thiết mà cao cả, thiêng liêng:
“Bác vẫn ngồi đinh ninh
Chòm râu im phăng phắc”
Bên cạnh hình ảnh Bác Hồ là hình ảnh anh đội viên, được nhà thơ thể hiện khá đẹp.
Anh chợt thức giữa đêm khuya, và vô cùng ngạc nhiên suy nghĩ:
“Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ”
Thương Bác, anh khẽ nói: Bác ơi! Bác chưa ngủ? - Bác có lạnh lắm không?.
“Anh bồn chồn lo lắng:
Anh nằm lo Bác ốm.…”
Cảm xúc của anh đội viên phát triển theo chiều dài của thời gian đêm khuya:
“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Lần thứ ba thức dậy…”
Người lính trẻ nằng nặc, thiết tha:
“Mời Bác ngủ Bác ơi!
Trời sắp sáng mất rồi
Bác ơi! Mời Bác ngủ!”
Chỉ đến khi được nghe Bác nói về tình thương và nỗi lo, anh đội viên vô cùng hạnh
phúc vì đã thấm hiểu tấm lòng và sự vĩ đại của lãnh tụ:
“ Lòng vui sướng mênh mông
Anh thức luôn cùng Bác”
Minh Huệ đã thể hiện một cách chân thành cảm động lòng kính yêu của đồng bào
và chiến sĩ đối với Hồ Chủ tịch vĩ đại.
“Đêm nay Bác không ngủ” mãi mãi là một bài ca làm rung động trái tim muôn
triệu con người. Hai nhân vật, hai tâm hồn chung đúc, chan hoà trong một tình yêu
lớn: “yêu nước, thương người”. Màu sắc dân ca kết hợp với không khí cổ tích thần
kỳ làm nên vẻ đẹp độc đáo của bài thơ. Cảnh rừng đêm mưa lâm thâm, ngọn lửa
hồng, mái tóc bạc, chòm râu im phăng phắc là bốn nét vẽ đầy ấn tượng về Bác Hồ
và tấm lòng yêu nước, thương dân của Bác.
Phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ - Mẫu 5
“Đêm nay Bác không ngủ” của Minh Huệ là một trong những bài thơ thành công
nhất về Bác Hồ và đã trở nên quen thuộc với nhiều thế hệ. Bài thơ được viết dựa
trên những sự kiện có thực. Năm 1950, trong chiến dịch Biên giới, Bác Hồ đã trực
tiếp ra mặt trận chỉ huy chiến đấu. Đầu năm 1951, Minh Huệ đang ở Nghệ An thì
được một người bạn là bộ đội vừa từ Việt Bắc về kể cho nghe chuyện được gặp Bác Hồ.
Câu chuyện về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch đã tác
động mạnh mẽ đến suy nghĩ và cảm xúc của nhà thơ, là nguồn thi hứng để Minh
Huệ sáng tác nên bài thơ này. Bài thơ thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng
lớn của Bác đối với bộ đội và nhân dân, đồng thời thể hiện tình cảm yêu kính, cảm
phục của người chiến sĩ đối với lãnh tụ. Mối quan hệ gắn bó giữa lãnh tụ cách
mạng và quần chúng cách mạng cũng được phản ánh rất thành công trong tác phẩm.
Trong bài thơ có hai nhân vật: Bác Hồ và anh đội viên chiến sĩ. Hình tượng trung
tâm là Bác Hồ được miêu tả qua cái nhìn và tâm trạng của người chiến sĩ, qua
những lời đối thoại giữa hai người. Qua đó, bài thơ phản ánh tấm lòng yêu thương
rộng lớn của Bác Hồ với đồng bào, chiến sĩ và thể hiện tình cảm kính yêu, khâm
phục của bộ đội, nhân dân đối với Bác Hồ.
Hai khổ thơ đầu giới thiệu thời gian, không gian của câu chuyện, hình ảnh Bác Hồ và anh đội viên :
“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.
Lặng yên nhìn bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm.
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác”
Thực dậy trong đêm khuya, anh đội viên đầy ngạc nhiên vì trời đã khuya lắm rồi
mà Bác vẫn ngồi trầm ngâm bên bếp lửa. Từ ngạc nhiên đến xúc động, anh hiểu
rằng Bác vẫn lặng lẽ đốt lửa để sưởi ấm cho chiến sĩ.
Anh kín đáo dõi theo diễn biến tâm trạng trên nét mặt và trong từng cử chỉ ân cần
của Bác. Trong lòng anh dấy lên tình cảm yêu thương, kính trọng Người vô hạn:
“Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng”
Bác đốt lửa sưởi ấm căn lều rồi đi dém chăn cho từng người. Bác coi trọng giấc
ngủ của chiến sĩ nên nhón chân nhẹ nhàng. Bác ân cần chu đáo không khác gì bà
mẹ hiền yêu thương, lo lắng cho đàn con.
Hành động này đã thể hiện tình yêu thương và sự chăm sóc ân cần, tỉ mỉ của Bác
Hồ với chiến sĩ. Bác như người cha, người mẹ chăm lo cho giấc ngủ của những
đứa con. Sự chăm sóc thật chu đáo, không sót một ai: “Từng người, từng người
một”. Cử chỉ nhón chân nhẹ nhàng của Bác để không làm các chiến sĩ thức giấc là
một chi tiết đặc sắc, thật giản dị mà xúc động, bộc lộ tấm lòng yêu thương sâu xa
và sự tôn trọng, nâng niu của vị lãnh tụ đối với bộ đội.
“Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng”
Hình ảnh và cử chỉ của Bác trong đêm khiến anh đội viện không phân biệt được
cảnh trước mắt mình là thực hay là mộng. Ngọn lửa bập bùng soi bóng Bác khi mờ
khi tỏ. Tâm trạng anh ngạc nhiên và xúc động. Đang tỉnh mà anh nghĩ là mình
đang mơ. Anh mơ màng thấy bên ánh lửa bập bùng, thấy bóng Bác cao lồng lộng
in trên vách nứa đơn sơ, vừa chập chờn hư ảo, vừa ấm áp yêu thương. Bác như ông
Bụt, ông Tiên xuất hiện giữa khung cảnh phảng phất không khí cổ tích (dưới mái
lều tranh, trong đêm khuya, giữa rừng sâu). Từ Bác tỏa ra hơi ấm lạ kỳ: “Ấm hơn
ngọn lửa hồng”. Đó là hơi ấm của tình thương bao la, nồng đượm, cao sâu hơn cả tình mẹ đối với con.
Thực và mộng đan cài vào nhau, tạo nên hình ảnh tuyệt đẹp về Bác. Lồng lộng
bóng hình nhưng cũng là lồng lộng chiều rộng, chiều cao của tấm lòng Bác. Anh
đội viên thấy mình như đang được nằm trong lòng Bác và anh sung sướng bồi hồi.
Càng bồi hồi anh càng lo lắng khi thấy đêm đã khuya rồi mà Bác vẫn chưa đi ngủ:
“ Thổn thức cả nỗi lòng
Thầm thì anh hỏi nhỏ:
Bác ơi Bác chưa ngủ
Bác có lạnh lắm không?”
Xúc động cao độ, anh đội viên tha thiết mời Bác đi nghỉ. Nỗi lo Bác ốm cứ bề bộn
trong lòng anh. Bác không trả lời câu hỏi của anh mà ân cần khuyên nhủ:
“Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc”
Vâng lời anh nhắm mắt nhưng vẫn thấp thỏm không yên:
“ Không biết nói gì hơn Anh nằm lo Bác ốm
Lòng anh cứ bề bộn
Vì Bác vẫn thức hoài
Chiến dịch hãy còn dài
Rừng lắm dốc lắm ụ
Đêm nay Bác không ngủ
Lấy sức đâu mà đi?”
Nỗi lo lắng của anh thật thiết thực, bởi trong suy nghĩ của anh, Bác là linh hồn chiến dịch.
Bài thơ không kể về lần thứ hai anh đội viên thức dậy, mà từ lần thứ nhất chuyển
ngay sang lần thứ ba. Điều này cho thấy trong đêm, anh đã nhiều lần tỉnh giấc và
lần nào cũng chứng kiến cảnh Bác Hồ không ngủ. Từ lần thứ nhất đến lần thứ ba,
tâm trạng và cảm nghĩ của anh có sự biến đổi rõ rệt.
Lần đầu thức dậy, anh đội viên thấy Bác ngồi lặng yên bên bếp lửa, vẻ mặt Bác
trầm ngâm như đang nghĩ ngợi chăm chú về một điều gì đó… Lần thứ ba thức dậy,
anh đội viên hốt hoảng giật mình khi thấy:
“Bác vẫn ngồi đinh ninh
Chòm râu im phăng phắc”
Anh lo lắng vì sợ Bác mệt, không tiếp tục được cuộc hành trình. Sự lo lắng ở anh
đã thành hốt hoảng thực sự và nếu lần trước anh chỉ dám thầm thì hỏi nhỏ thì lần
này anh năn nỉ mạnh dạn hơn, tha thiết hơn:
“Anh vội vàng nằng nặc
Mời Bác ngủ Bác ơi
Trời sắp sáng mất rồi
Bác ơi! Mời Bác ngủ!”
Cảm động trước nhiệt tình của người chiến sĩ, Bác thấy cần phải giải thích nguyên
nhân mình không ngủ để cho anh yên tâm:
“Bác thức thì mặc Bác
Bác ngủ không an lòng
Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn.
Trời thì mưa lâm thâm
Làm sao cho khỏi ướt!
Càng thương càng nóng ruột
Mong trời sáng mau mau.”
Đến đoạn thơ này, Bác đã giải thích rõ lý do vì sao Bác không ngủ. Bác không ngủ
vì Bác lo cho bộ đội, dân công đang ngủ ngoài rừng. Tuy không thấy tận mắt,
nhưng Bác cảm nhận rất cụ thể những gian lao vất vả của họ.
Câu trả lời của Bác đã khiến cho anh đội viên thêm hiểu và thấm thía tấm lòng
nhân ái mênh mông của vị Cha già dân tộc. Bác lo cho bộ đội, dân công cũng
chính là lo cho cuộc kháng chiến gian khổ nhưng anh dũng của dân tộc nhằm giành
lại chủ quyền độc lập, tự do, cơm áo, hòa bình. Được chứng kiến những hành động
và lời nói biểu hiện tình thương và đạo đức cao cả của Bác Hồ, anh chiến sĩ thấy
trong tâm hồn mình tràn ngập một niềm hạnh phúc. Bác đã khơi dậy tình đồng đội,
tình giai cấp đẹp đẽ, cao quý. Khi đã hiểu rõ tâm trạng của Bác thì người chiến sĩ:
“Lòng vui sướng mênh mông/Anh thức luôn cùng Bác”.
Bài thơ thể hiện tình cảm chung của bộ đội và nhân dân ta đối với Bác Hồ. Đó là
niềm hạnh phúc được đón nhận tình yêu thương và sự chăm sóc ân cần của Bác Hồ.
Đồng thời là lòng tin yêu, biết ơn sâu sắc và tự hào về vị lãnh tụ cách mạng vĩ đại mà bình dị
Đến đoạn cuối, chúng ta thấy có sự hòa hợp khéo léo giữa suy nghĩ của nhà thơ và
tâm trạng người chiến sĩ:
“Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh”
Nhà thơ đặt mình vào vị trí nhân vật anh đội viên để cảm nhận, suy nghĩ về Bác -
người Cha già thân thiết của quân đội và nhân dân Việt Nam. Chính vì vậy nên
cảm xúc của nhà thơ đạt tới mức chân thành và sâu sắc.
Đoạn thơ cuối khẳng định một chân lý đơn giản mà lớn lao: Bác không ngủ vì một
lý do bình thường, dễ hiểu: “Bác là Hồ Chí Minh”. Nói đến Bác là nói đến tình
thương và trách nhiệm rộng lớn, cao cả. Yêu nước, thương dân là đạo đức thuộc bản chất của Bác Hồ.
Đêm không ngủ được miêu tả trong bài thơ chỉ là một trong vô vàn những đêm
không ngủ của Bác. Không ngủ vì lo việc nước và thương bộ đội, dân công là lẽ
thường tình, vì Bác là Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ của dân tộc và người cha thân yêu
của quân đội ta. Cuộc đời Người đã dành trọn vẹn cho nhân dân, Tổ quốc. Đó
chính là lẽ sống nâng niu tất cả chỉ quên mình của Bác mà mọi người dân đều thấu hiểu và kính phục.
“Đêm nay Bác không ngủ” là một trong những bài thơ thành công về đề tài lãnh tụ.
Thông qua sự việc bình thường, với lối diễn đạt giản dị, trong sáng, những chi tiết
chân thực, hình ảnh gợi cảm, tác giả giúp cho người đọc thấy được sự gắn bó chặt
chẽ giữa Bác Hồ và đồng bào, chiến sĩ - đồng thời làm sáng tỏ phẩm chất cao đẹp của Người.
“Suốt một đời Bác có ngủ yên đâu” (Hải Như). Trước lúc ra đi, Bác còn để lại
muôn vàn tình thương yêu cho toàn Đảng, toàn dân. Chúng ta nguyện sống, học
tập và làm việc sao cho xứng đáng với Bác kính yêu.
Phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ - Mẫu 6
Hình tượng Bác Hồ - vị cha già muôn vàn kính yêu của dân tộc vẫn luôn sống mãi
trong trái tim hàng triệu con người Việt Nam. Vì thế, có những vần thơ, những con
chữ đã được cất lên nhằm thể hiện niềm cảm phục, lòng biết ơn trước tấm gương vĩ
đại đó, trong đó bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” là tác phẩm thể hiện rõ điều này.
Mặc dù Bác luôn dành được sự tôn trọng tuyệt đối từ nhân dân nhưng Người
không bao giờ tự tạo cho mình một cuộc sống riêng tư mà luôn hòa mình vào cuộc
sống của nhân dân lao khổ và những người chiến sĩ ngày đêm đối mặt với lưỡi hái
tử thần. Giữa đêm khuya, dưới ánh lửa bập bùng, hình ảnh Người hiện lên rất đỗi bình dị, thân quen:
“Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác”
Chân dung Bác đã được phác họa dưới đôi mắt của một người chiến sĩ. Bác hiện
lên với sự “lặng lẽ”, “trầm ngâm” mặc cho mưa gió giá rét ở ngoài kia. Người đã
sưởi ấm trái tim người chiến sĩ không chỉ bằng sự lắng lo, thao thức mà còn bằng
những hành động cụ thể:
“Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng”
Với cương vị là một vị lãnh đạo nhưng Bác vẫn luôn đồng cam cộng khổ, kề vai
sát cánh cùng những người chiến sĩ. Vì thế Người luôn thấu hiểu những khó khăn,
gian khổ lẫn hiểm nguy mà họ đã trải qua và dành cho những người chiến sĩ những
tình cảm cùng sự quan tâm, săn sóc đặc biệt, thể hiện ngay ở những hành động nhỏ
nhất như “đi dém chăn” cho từng người bằng bước chân nhẹ nhàng. Những cử chỉ
ân cần quan tâm đó đã khiến anh đội viên cảm thấy ấm áp:
“Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng”
Hình ảnh so sánh thật độc đáo đã cho thấy tấm lòng bao la của vị chủ tịch kính yêu.
Và khi thức dậy lần thứ ba, anh đội viên vẫn thấy Bác thao thức không ngủ. Sự
thao thức đó xuất phát từ tấm lòng của một vị lãnh tụ yêu nước thương dân, dành
tình thương bao la, vĩ đại của mình cho mọi chúng sinh:
“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn”
Sự quan tâm, chăm sóc của Bác không chỉ thể hiện ở hành động quan tâm những
người chiến sĩ đang yên giấc bên cạnh Người mà tấm lòng của Bác vẫn đau đáu
khi nghĩ đến lực lượng dân công đang chống chọi với thời tiết giá lạnh, mưa gió
nơi rừng thiêng nước độc. Bức chân dung của Bác hiện lên dưới ngòi bút của nhà
thơ Minh Huệ thật giản dị, gần gũi nhưng cũng vô cùng vĩ đại. Hình ảnh Bác trăn
trở không nguôi giữa đêm khuya bên ánh lửa hồng đã gợi nhắc đến hai câu thơ
trong bài thơ “Cảnh khuya”:
“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”
Như vậy, dù ở trong bất cứ hoàn cảnh nào, Người vẫn lắng lo cho vận mệnh của
dân tộc, thấu hiểu những gian khổ của nhân dân cùng những hiểm nguy mà người
chiến sĩ phải đối mặt. Chính tấm lòng giàu lòng nhân ái đó đã khiến cho anh đội
viên cảm thấy ấm áp, cảm phục:
“Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh”
Những câu thơ vang lên như lời đúc kết mang tính chân lí về con người, về nhân
cách của Bác. Việc Bác không ngủ đã trở thành một lẽ thường tình. Trong cuộc đời
làm cách mạng nhiều sóng gió, Bác đã từng trải qua nhiều đêm không ngủ như thế
nhưng tất cả đều xuất phát từ tấm lòng yêu nước thương dân và lo lắng cho vận
mệnh dân tộc, cho thấy sự hi sinh thầm lặng của Người.
Tác phẩm “Đêm nay Bác không ngủ” đã vẽ nên bức chân dung ngời sáng của Bác
với tình yêu thương bao la rộng lớn. Đồng thời thể hiện sự cảm phục, tình cảm yêu
mến của người chiến sĩ đối với vị lãnh tụ.
Phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ - Mẫu 7
Bác Hồ là vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam. Cả cuộc đời người đã cống
hiến cho sự nghiệp giải phóng của dân tộc. Đến với bài thơ “Đêm nay Bác không
ngủ”, Minh Huệ đã thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác với bộ
đội và nhân dân cũng như tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với lãnh tụ.
Đầu tiên là tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác dành cho bộ đội và
nhân dân qua việc Bác thức trắng đêm để suy nghĩ:
“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.”
Anh đội viên chợt tỉnh giấc trong đêm khuya, nhìn thấy Bác vẫn ngồi đó chưa ngủ
làm anh cảm thấy vô cùng ngạc nhiên. Cả ngày hành quân vất vả, đêm đến là lúc
mọi người cần ngủ để đủ sức mai tiếp tục hành quân. Ấy vậy mà, Bác vẫn còn ngồi đó:
“Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác."
Hình ảnh Bác hiện lên bên bếp lửa hồng với vẻ mặt trầm ngâm. Anh đội viên nhìn
Bác mà lại càng thêm yêu thương.
Tiếp đến, tình cảm của Bác được thể hiện qua từng hành động cụ thể. Bác đốt bếp
lửa hồng để sưởi ấm cho các chiến sĩ ngon giấc trong đêm đông lạnh giá giữa núi
rừng phương Bắc “Người cha mái tóc bạc/Đốt lửa cho anh nằm”. Cách gọi “Người
Cha mái tóc bác” thể hiện một tình cảm sâu sắc dành cho Bác cũng giống như tình
cảm giữa những người thân yêu ruột thịt. Bác đi đắp chăn để giữ hơi ấm cho các
chiến sĩ ngon giấc. Bác nhón chân nhẹ nhàng để các chiến sĩ không giật mình tỉnh
giấc. Bằng những việc làm rất cụ thể trong đêm đông, ta cũng thấy được lòng yêu
thương, quan tâm và lo lắng sâu sắc của Bác dành cho các chiến sĩ. Người lính nào
cũng được Bác chăm sóc, được Bác chia sẻ tình yêu thương.
Tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác dành cho bộ đội và nhân dân còn
được thể hiện dân qua lời bộc bạch trực tiếp:
“Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc”
Đặc biệt nhất là lí do mà Bác không ngủ:
“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn”
Dù là một vị lãnh tụ, nhưng Bác vẫn quan tâm đến cuộc sống của đoàn dân công.
Bác lo lắng cho họ từ miếng ăn, cái mặc đến giấc ngủ. Sự lo lắng giống như của
người cha dành cho đứa con thơ của mình.
Và không chỉ dừng lại ở đó, bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” còn cho thấy tấm
lòng yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với vị lãnh tụ. Hình ảnh Bác hiện
lên trong suy nghĩ của anh đội viên:
“Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng”
Tấm lòng yêu thương của Bác khiến cho anh đội viên nói riêng, đối với những
người chiến sĩ cảm thấy thật ấm áp. Sự nồng ấm đó đã xua tan đi cái lạnh giá của
cơn mưa ngoài kia. Chính vì sự quan tâm của Bác mà anh đội viên cảm thấy lo
lắng cho sức khỏe của Bác:
“Chiến dịch hãy còn dài
Rừng lắm dốc, lắm ụ
Đêm nay Bác không ngủ
Lấy sức đâu mà đi”
Chỉ đến khi nghe được lí do Bác không ngủ, anh mới thấu hiểu được phần nào nỗi lòng của Bác:
“Lòng vui sướng mênh mông
Anh thức luôn cùng Bác”
Chính tấm lòng giàu lòng nhân ái đó đã khiến cho anh đội viên cảm thấy ấm áp, cảm phục:
“Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh”
Như vậy, qua bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ”, hình ảnh Bác Hồ đã hiện lên thật
chân thực. Bác không giống như một vị lãnh tụ xa cách, mà vẫn đầy tình cảm yêu
thương dành cho chiến sĩ và nhân dân.
Phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ - Mẫu 8
Bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” của Minh Huệ đã khắc họa hình ảnh Bác Hồ
hiện lên với tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn dành cho bộ đội và nhân dân
cùng với tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với vị lãnh tụ.
“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.”
Đêm đã về khuya, anh đội viên chợt tỉnh giấc nhưng vẫn thấy Bác chưa ngủ. Cuộc
hành quân còn nhiều vất vả, vậy mà Bác vẫn còn thức. Điều đó khiến anh cảm thấy
lo lắng, băn khoăn. Hình ảnh Bác ngồi bên bếp lửa, khuôn mặt trầm ngâm. Hình
ảnh Bác hiện lên giống như một người cha già đáng kính:
“Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng”
Bác chăm sóc cho các chiến sĩ giống như chăm sóc cho những đứa con. Hành động
đơn giản, nhưng lại cho thấy được sự quan tâm, tình yêu thương đến nhường nào.
Hình ảnh Bác hiện lên ấm áp hơn cả “ngọn lửa hồng”, mang lại sự ấm áp cho
người chiến sĩ. Khi được anh đội viên nhắc đi ngủ, Bác nhẹ nhàng nói:
“Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc”
Lời nhắc nhở chân tình của một vị lãnh tụ thật cảm động, và đặc biệt là lí do khiến Bác không ngủ:
“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn”
Trái tim của Bác vẫn quan tâm đến cuộc sống của đoàn dân công. Bác lo lắng cho
họ từ miếng ăn, cái mặc đến giấc ngủ. Quả là trái tim yêu thương của Bác thật bao la.
Bên cạnh đó, bài thơ còn thể hiện lòng yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối
với vị lãnh tụ. Hình ảnh Bác hiện lên trong suy nghĩ của anh đội viên:
“Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng”
Sự quan tâm của Bác giống như ngọn lửa xua tan đi cái lạnh giá của cơn mưa
ngoài kia. Cảm động trước sự quan tâm của Bác, anh đội viên lại càng cảm thấy lo
lắng cho sức khỏe của Bác nhiều hơn:
“Chiến dịch hãy còn dài
Rừng lắm dốc, lắm ụ
Đêm nay Bác không ngủ
Lấy sức đâu mà đi”
Đến khi biết được lí do Bác không ngủ, anh đội viên nhận ra được sự vĩ đại của
Bác. Điều đó làm anh càng thêm ngưỡng mộ, kính yêu Bác nhiều hơn:
“Lòng vui sướng mênh mông
Anh thức luôn cùng Bác”
Trong bất kì hoàn cảnh nào, chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn lo lắng cho nhân dân cùng
những hiểm nguy mà người chiến sĩ phải đối mặt. Chính trái tim giàu tình yêu
thương đó đã khiến cho anh đội viên cảm thấy ấm áp, cảm phục.
“Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh”
Những câu thơ vang lên như lời đúc kết mang tính chân lí về con người, về nhân cách của Bác.
Có thể thấy, “Đêm nay Bác không ngủ” là một bài thơ hay viết về Bác Hồ. Hình
ảnh vị chủ tịch kính yêu của dân tộc Việt Nam hiện lên vô cùng chân thực.
Phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ - Mẫu 9
Minh Huệ có nhiều tác phẩm hay. Trong đó, bài thơ Đêm nay Bác không ngủ đã
khắc họa hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh vô cùng chân thực.
Bài thơ được sáng tác dựa trên sự kiện trong chiến dịch Biên giới cuối năm 1950,
Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận theo dõi và chỉ huy cuộc chiến đấu của bộ đội và nhân dân ta.
“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.”
Nhân vật anh đội viên thức dậy khi trời đã khuya. Anh thấy Bác vẫn ngồi đó, không ngủ:
“Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác."
Không gian bên ngoài đang mưa, trong mái lều tranh xơ xác, Bác đang ngồi lặng
yên bên bếp lửa hồng với vẻ mặt trầm ngâm. Anh đội viên thổn thức, lo lắng cho
sức khỏe của Bác mà hỏi:
Thổn thức cả nỗi lòng
Thầm thì anh hỏi nhỏ:
- Bác ơi! Bác chưa ngủ?
- Bác có lạnh lắm không?
Tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác dành cho bộ đội và nhân dân được
thể hiện qua hành động đi dém chăn cho từng người. Bác giống như người cha
chăm lo đến từng cái ăn, giấc ngủ cho bộ đội.
Đến lần thứ ba tỉnh dậy, anh đội viên thấy Bác vẫn thức. Anh nằng nặc đòi Bác
mau đi ngủ. Lúc này, Bác mới tâm sự về lí do không ngủ:
“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn”
Dù là một vị lãnh tụ nhưng Bác vẫn chăm lo cho nhân dân. Tấm lòng của Bác
khiến anh đội viên vô cùng xúc động, càng thêm ngưỡng mộ:
nh đội viên nhìn Bác
Bác nhìn ngọn lửa hồng
Lòng vui sướng mênh mông
Anh thức luôn cùng Bác
Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh.
Bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ đã khắc họa hình ảnh Chủ tịch Hồ
Chí Minh giản dị, gần gũi và đầy tình cảm yêu thương dành cho chiến sĩ và nhân dân.