Văn mẫu lớp 6: Phân tích đoạn trích Trong lòng mẹ của nhà văn Nguyên Hồng | Cánh diều

Phân tích đoạn trích Trong lòng mẹ
Dàn ý phân tích đoạn trích Trong lòng mẹ I. Mở bài
Giới thiệu khái quát về nhà văn Nguyên Hồng, đoạn trích Trong lòng mẹ. II. Thân bài
1. Cuộc đối thoại của Hồng và người cô
- Hoàn cảnh diễn ra: Gần đến ngày giỗ đầu của cha Hồng nhưng mẹ vẫn chưa
về. Một hôm, bà cô gọi Hồng lại và hỏi chuyện.
- Nội dung cuộc đối thoại: Người cô hỏi xem Hồng có muốn vào Thanh Hóa
thăm mẹ không. Nhưng thực chất là muốn reo rắt những ý nghĩ cay nghiệt về mẹ vào đầu Hồng.
- Phản ứng của cậu bé Hồng: Nghĩ đến hình ảnh người mẹ đã định trả lời rằng
“có”. Nhưng hiểu được ý định của bà cô: “muốn gieo giắc những hoài nghi để tôi khinh miệt…”
=> Nhân vật Hồng hiện lên là một cậu bé nhạy cảm, yêu thương mẹ.
- Những lời nói độc ác của người cô:
• Mợ mày phát tài lắm có như dạo trước đâu?
• Mày dại quá, cứ vào đi, tao cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm
sửa và thăm em bé nữa chứ.
• Kể lại câu chuyện người ta nhìn thấy mẹ Hồng.
=> Một người thân mà lại độc ác, cay nghiệt khi muốn gieo giắt những điều xấu xa vào đầu cháu.
- Tâm trạng của Hồng khi nghe chuyện của bà cô:
• Lòng thắt lại, khóe mắt cay cay.
• Nghe thấy hai từ “em bé” xoắn lấy tâm can cậu.
• Căm ghét những hủ tục khiến mẹ phải rời xa anh em mình.
=> Những lời nói cay độc chỉ khiến Hồng càng thương mẹ hơn.
2. Cuộc gặp gỡ của Hồng và mẹ, tĩnh mẫu tử thiêng liêng
- Hoàn cảnh: Ngày giỗ đầu của thầy, Hồng ở trường về thì nhìn thấy một bóng
người quen thuộc. Hồng chạy theo gọi “Mợ ơi…” - Cuộc gặp gỡ:
• Khóc sụt sùi khi nhìn thấy mẹ.
• Ngồi trên xe, áp đùi vào đùi mẹ, đầu ngả vào cánh tay mẹ, cảm nhận
được hơi thở quen thuộc của mẹ.
• Ước mong bé lại để có thể áp mặt vào bầu sữa nóng của mẹ, mơn man
khuôn mặt mẹ từ trán xuống cằm.
=> Sự ngạc nhiên xen lẫn cảm xúc vui mừng, cuối cùng sau bao nhiêu ngày xa
cách Hồng cũng được gặp lại mẹ.
=> Tình mẫu tử thiêng liêng không có điều gì chia cắt được. III. Kết bài
Khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích Trong lòng mẹ.
Phân tích đoạn trích Trong lòng mẹ - Mẫu 1
Đoạn trích “Trong lòng mẹ” được trích trong hồi ký “Những ngày thơ ấu” của
Nguyên Hồng đã khắc họa chân thực những cay đắng, tủi cực của nhà văn khi còn thơ ấu.
Sau khi bố mất, mẹ phải đi làm ăn xa tận Thanh Hóa, Hồng phải sống cùng bà
cô độc ác. Một hôm, bà cô gọi Hồng lại và hỏi cậu có muốn được đi thăm mẹ.
Hiểu được bà cô muốn gieo rắc vào đầu mình những hoài nghi để rồi “ruồng rẫy,
căm ghét mẹ”, Hồng từ chối. Mặc dù vậy, bà cô vẫn tiếp tục kể cho cậu nghe về
chuyện có người nhìn thấy mẹ Hồng ở Thanh Hóa và đã có em bé. Điều đó
khiến cậu cảm thấy xót xa và căm ghét những hủ tục đã khiến mẹ phải xa rời
anh em mình. Đến ngày giỗ đầu của bố, mẹ Hồng trở về khiến cậu vô cùng
hạnh phúc khi được ngồi trong lòng mẹ, cảm nhận hơi thở quen thuộc của mẹ.
Trong cuộc đối thoại với bà cô, Hồng đã suýt bật khóc khi được hỏi: “Hồng!
Mày có muốn vào Thanh Hóa chơi với mợ mày không?”. Câu hỏi của bà cô đã
khiến cậu nhớ đến mẹ. Hồng “tưởng đến vẻ mặt rầu rầu và sự hiền từ của mẹ tôi,
và nghĩ đến cảnh thiếu thốn một tình thương yêu ấp ủ từng phen làm tôi rớt
nước mắt”, toan trả lời có”. Nhưng rồi nhận ra những ý nghĩ cay độc của bà cô,
cậu cố kìm nén những giọt nước mắt chực trào ra khi cậu nhớ đến mẹ. Như vậy,
Hồng là một đứa trẻ nhạy cảm, việc sớm phải đối mặt với cuộc sống tự lập nên
cậu đã trở nên mạnh mẽ, biết che giấu đi những cảm xúc thật sự của chính mình.
Trước sự quan tâm bất thường của bà cô “gọi tôi đến bên, cười hỏi”, Hồng đã
“nhận ra những ý nghĩa cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất
kịch” ấy, nên “cúi đầu không đáp”. Không chỉ vậy, Hồng còn rất thông minh
khi biết cách tự bảo vệ bản thân bởi những lời nói đó: “Tôi cũng cười đáp lại cô
tôi: “Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về”.
Khi người cô thông báo cho Hồng về việc mẹ có em bé: “Mày dại quá cứ vào đi,
tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé
chứ”. Những lời nói của bà cô cứ ám ảnh lấy tâm trí của câu. Để rồi đáp lại lời
ba cô, Hồng cười dài trong tiếng khóc, hỏi: “Sao cô biết mợ con có con?”.
Những lời nói cay nghiệt của người cô càng khiến cậu yêu thương người mẹ của mình nhiều hơn.
Ngày giỗ đầu của thầy, Hồng ở trường về thì nhìn thấy một bóng người quen
thuộc. Hồng chạy theo gọi “Mợ ơi…” - điều đó cho thấy một sự xúc động. Khi
cậu được mẹ “vừa kéo tay”, vừa “xoa đầu” và hỏi, thì Hồng òa lên khóc rồi cứ
thế nức nở. Giọt nước mắt của sự đoàn tụ khiến người mẹ cũng sụt sùi theo:
“Con nín đi! Mợ đã về với các con rồi mà” rồi cậu được mẹ “lấy vạt áo nâu
thấm nước mắt cho”… Giọt nước mắt đã đưa cậu bé vào thế giới của tình mẹ,
được tận hưởng niềm hạnh phúc “êm dịu vô cùng”, “những cảm giác ấm áp đã
bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt…”. Không còn là giọt nước mắt
của cay đắng, tủi nhục như trước đó. Nước mắt lúc này là của niềm sung sướng,
hạnh phúc vô bờ của Hồng khi được gặp lại mẹ sau nhiều ngày xa cách. Đó còn
là sự ngạc nhiên xen lẫn cảm xúc vui mừng, cuối cùng sau bao nhiêu ngày xa
cách Hồng cũng được gặp lại mẹ. Những đoạn văn miêu tả cảnh tượng này đã
cho thấy tình mẫu tử thiêng liêng sâu sắc.
Như vậy, “Những ngày thơ ấu” là cuốn hồi ký nổi tiếng của nhà văn Nguyên
Hồng. Nổi bật trong đó là đoạn trích “Trong lòng mẹ” đã khắc họa chân thực
những cay đắng, tủi cực của nhà văn khi còn thơ ấu. Đồng thời tác giả cũng
muốn khẳng định tình yêu thương sâu nặng với người mẹ bất hạnh.
Phân tích đoạn trích Trong lòng mẹ - Mẫu 2
Đoạn trích “Trong lòng mẹ” đã kể lại cuộc đối thoại của người cô với Hồng về
người mẹ bất hạnh của cậu. Cũng như việc Hồng được gặp lại mẹ sau nhiều
tháng ngày xa cách. Từ đó, nhà văn đã làm nổi bật tình mẫu tử thiêng liêng, sâu sắc.
Cuộc đối thoại với bà cô diễn ra trong hoàn cảnh gần đến ngày giỗ đầu của cha
Hồng nhưng mẹ vẫn chưa về. Một hôm, cô gọi Hồng lại và hỏi chuyện: “Hồng!
Mày có muốn vào Thanh Hóa chơi với mợ mày không?”. Câu hỏi ấy đã khiến
cậu nhớ đến mẹ. Hồng “tưởng đến vẻ mặt rầu rầu và sự hiền từ của mẹ tôi, và
nghĩ đến cảnh thiếu thốn một tình thương yêu ấp ủ từng phen làm tôi rớt nước
mắt”, toan trả lời có”. Nhưng vốn là một đứa trẻ nhạy cảm, cậu nhận ra ngay
những ý nghĩ cay độc của cô. Bà cô hỏi Hồng có muốn vào Thanh Hóa thăm mẹ
không. Nhưng thực chất là muốn reo rắt những ý nghĩ cay nghiệt về mẹ vào đầu
Hồng. Chính vì vậy, Hồng đã cố kìm nén những giọt nước mắt chực trào ra.
Trước sự quan tâm bất thường của bà cô, Hồng đoán biết được sự giả tạo trong
lời nói, cử chỉ ấy và không để cho cô Hồng đạt được mục đích. Cậu đã thông
minh đối đáp lại: “Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu
cũng về”. Đây đâu phải là nụ cười hồn nhiên của một đứa trẻ. Mà là nụ cười của
sự nhìn thấu tâm địa độc ác của cô.
Rồi cô lại tiếp tục kể cho Hồng nghe những câu chuyện về mẹ. Hình ảnh của cô:
“Cô tôi liền vỗ vai tôi cười mà nói rằng: Mày dại quá cứ vào đi, tao chạy cho
tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ?”. Những
lời nói ấy đã xoáy lấy tâm trí cậu, khiến cậu cảm thấy vô cùng đau đớn. Để rồi
đáp lại lời ba cô, Hồng cười dài trong tiếng khóc, hỏi: “Sao cô biết mợ con có
con?”. Nụ cười nhưng lại là trong tiếng khóc thể hiện một sự tự vệ trước những
lời lẽ mỉa mai, cay nghiệt của bà cô về mẹ của Hồng. Bản chất giả tạo, cay nhiệt
của người cô đã được bộc lộ. Một người thân mà lại độc ác, cay nghiệt khi
muốn gieo giắt những điều xấu xa vào đầu cháu.Thương mẹ bao nhiêu, cậu
càng cảm thấy căm ghét bà cô bấy nhiêu. Hình ảnh người cô đại diện cho những
hủ tục đã đẩy Hồng và mẹ phải rơi vào hoàn cảnh xa cách.
Sau cuộc nói chuyện với bà cô, tác giả đã xây dựng một hoàn cảnh rất đặc sắc.
Hồng tình cờ gặp lại mẹ sau nhiều ngày tháng chia cách. Hồng dường như trở
về là một đứa trẻ ngây thơ. Khi người mẹ “vừa kéo tay”, vừa “xoa đầu” và hỏi,
thì Hồng òa lên khóc rồi cứ thế nức nở. Giọt nước mắt của sự đoàn tụ khiến
người mẹ cũng sụt sùi: “Con nín đi! Mợ đã về với các con rồi mà.” rồi được mẹ
“lấy vạt áo nâu thấm nước mắt cho”… Giọt nước mắt đã đưa cậu bé vào thế
giới của tình mẹ, được tận hưởng niềm hạnh phúc “êm dịu vô cùng”, “những
cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt…”. Giọt nước
mắt ở đây không còn là của những cay đắng, tủi nhục nữa. Mà nó là của niềm
vui, sự sung sướng và hạnh phúc khi cậu được gặp lại mẹ, được ngồi trong lòng
mẹ và cảm nhận hơi thở của mẹ. Tình mẫu tử thật thiêng liêng đến nhường nào:
“Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người
miệng, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trên trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống
lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng”. Câu văn chân thật nhưng
lại khiến người đọc yêu thích. Nó đã diễn tả thật tinh tế nỗi sung sướng của nhân vật Hồng.
Như vậy, đoạn trích "Trong lòng mẹ" được trích trong hồi ký "Những ngày thơ
ấu" của Nguyên Hồng đã khắc họa chân thực những cay đắng, tủi cực của nhà
văn khi còn thơ ấu. Đồng thời tác giả cũng muốn khẳng định tình yêu thương
sâu nặng với người mẹ bất hạnh.