Ví dụ cụ thể về môn triết học Mác – Lê nin–Trường Đại học bách khoa - đại học Đà Nẵng

Ví dụ cụ thể cho từng nội dung - Triết học Mác Lênin (Chương 2: Chủ
nghĩa duy vật biện chứng) Nội dung / Khái niệm
Ví dụ thực tế cụ thể Giải thích triết học
1. Vật chất có trước, ý thức
Khi con người đói, khát (vật Nhu cầu vật chất quyết có sau
chất) → mới nảy sinh ý
định hình thành ý thức –
thức về việc đi tìm thức ăn,
vật chất quyết định ý thức. nước uống.
2. Vật chất tồn tại khách
Trái đất, mặt trời, không
Vật chất tồn tại độc lập với quan
khí… vẫn tồn tại dù con ý thức con người.
người có nhận biết hay không.
3. Ý thức là sự phản ánh thế Khi nhìn thấy cầu vồng, ta Ý thức phản ánh hiện giới vật chất
biết có mưa và nắng cùng
tượng vật chất vào bộ não lúc. người.
4. Bộ não là cơ quan của ý
Người bị chấn thương não
Bộ não là cơ sở vật chất để thức
nặng có thể mất khả năng hình thành ý thức.
nhận thức dù cơ thể còn sống.
5. Lao động tạo ra ý thức
Khi con người chế tạo công
Lao động là nguồn gốc trực
cụ từ đá, họ buộc phải suy tiếp của ý thức.
nghĩ, quan sát và so sánh – hình thành tư duy.
6. Ngôn ngữ là phương tiện
Trẻ nhỏ khi biết nói thì bắt
Ngôn ngữ là “vỏ vật chất của ý thức
đầu hiểu và biểu đạt suy của tư duy”, giúp hình nghĩ rõ ràng hơn.
thành và truyền đạt ý thức.
7. Mối quan hệ vật chất – ý
Một sinh viên chăm học (ý
Ý thức tác động trở lại vật thức
thức tốt) → kết quả học tập chất qua hoạt động thực
cao (vật chất thay đổi). tiễn.
8. Nguyên lý mối liên hệ
Cây xanh hấp thụ CO₂, thải
Mọi sự vật, hiện tượng phổ biến
O₂ → con người hít thở →
trong thế giới đều có mối
con người bảo vệ cây xanh.
liên hệ ràng buộc lẫn nhau.
9. Nguyên lý về sự phát
Một đứa trẻ lớn lên thành
Mọi sự vật luôn vận động triển
người trưởng thành; xã hội và phát triển theo khuynh
phong kiến → tư bản → hướng tiến lên. XHCN.
10. Quy luật lượng – chất
Đun nước: từ 20°C → 100°C, Khi lượng thay đổi đến
nước chuyển từ lỏng sang
“điểm nút” → chất thay đổi. hơi. 11. Quy luật mâu thuẫn
Trong cơ thể: tế bào cũ
Mâu thuẫn nội tại là nguồn
(thống nhất & đấu tranh
chết – tế bào mới sinh ra →
gốc của vận động và phát
giữa các mặt đối lập)
giúp cơ thể phát triển. triển.
12. Quy luật phủ định của
Hạt lúa → cây lúa → hạt lúa
Cái mới ra đời kế thừa cái phủ định
mới (nhiều và tốt hơn).
cũ, phát triển theo đường xoáy ốc.
13. Cái riêng – cái chung
Mỗi con người (cái riêng)
Cái riêng là biểu hiện cụ
đều thuộc loài người (cái thể của cái chung. chung).
14. Nguyên nhân – kết quả Học không chăm (nguyên
Mọi kết quả đều bắt nguồn
nhân) → thi trượt (kết quả). từ nguyên nhân khách quan.
15. Nội dung – hình thức
Một sinh viên có kiến thức
Nội dung quyết định hình
thật (nội dung) thì dù ăn
thức; hình thức phản ánh
mặc giản dị vẫn được tôn nội dung. trọng.
16. Tất nhiên – ngẫu nhiên Nhà khoa học Fleming phát
Cái ngẫu nhiên (nấm mốc)
hiện ra penicillin nhờ nấm
là hình thức biểu hiện của
mốc xuất hiện “tình cờ”.
cái tất nhiên (quy luật vi sinh).
17. Khả năng – hiện thực
Một hạt giống có khả năng
Khả năng chỉ biến thành
nảy mầm, nếu được gieo
hiện thực khi có điều kiện
xuống đất và tưới nước thì thích hợp. sẽ thành cây non.