Chủ nghĩa duy vật biện chứng do ai sáng lập nên?

Vận động vật lý

Vận động hóa học

Vận động sinh học

Chủ nghĩa duy vật 

Nhị nguyên luận

Chủ nghĩa duy tâm khách quan

Nông nghiệp 

Thủ công nghiệp

Thương mại-dịch vụ

Độc lập với ý thức, có sinh ra và có mất đi

Có giới hạn, có sinh ra và có mất đi

Vô hạn, vô tận, vĩnh viễn tồn tại, độc lập với ý thức

Tính khách quan, đa dạng

Tính ngẫu nhiên, chủ quan 

Tính khách quan, tính phổ biến, tính kế thừa

2

4

5

Đầu thế kỷ XVII

Những năm đầu thế kỷ XVIII

Đầu thế kỷ XX

Thuyết tiến hóa

Sự phát triển của Chủ nghĩa tư bản

Mâu thuẫn giữa Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất

Triết học cổ điển Đức

Sự phát triển của Chủ nghĩa tư bản

Mâu thuẫn giữa Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất

Những quy luật của thế giới khách quan 

Những quy luật chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy 

Những vấn đề chung nhất của giới tự nhiên, của xã hội và con người, mối quan hệ của conngười với thế giới xung quanh.

Nằm im

Không vận động

Trạng thái cân bằng

 Tuyệt đối

Vừa tương đối vừa tuyệt đối

Bình thường, không có gì đặc biệt

Vật chất là vật thể

Không là vật thể thì không phải là vật chất

Vật chất là những vật dụng cụ thể do con người tạo ra để thoả mãn nhu cầu của mình

Bất khả tri luận

Nhị nguyên luận

Chủ nghĩa duy vật chất phác

Không gian

Thời gian

Đứng im