Cơ sở lý luận của quan điểm phát triển là:

Chính trị

Tôn giáo

Pháp quyền

Nhận thức kinh nghiệm

Nhận thức thông thường

Nhận thức khoa học

Khái niệm

Tri giác

Biểu tượng

 Đứng im tách rời vận động

Đứng im có quan hệ với vận động

Có những sự vật chỉ có đứng im, còn những sự vật khác thì luôn vận động

Mác

Ph.Ănghen

C.Mác, Ănghen và V.I.Lênin

CM văn hóa ở Trung hoa.

CM xanh ở Ấn Độ.

CM Khoa học kỹ thuật ở Mỹ

Thế giới thống nhất ở một dạng cụ thể của vật chất

Thế giới thống nhất ở lĩnh vực tư tưởng, tinh thần

Đó là sự thống nhất giữa ý thức và vật chất và do Thượng đế qui định

Chủ nghĩa duy vật 

Nhị nguyên luận

Chủ nghĩa duy tâm khách quan

Hai sự vật

 Hai quá trình 

Hai thuộc tính

Nguyên lý về sự phát triển

Quy luật Lượng –chất

Quy luật mâu thuẫn

Nông nghiệp 

Thủ công nghiệp

Thương mại-dịch vụ

Những quy luật của thế giới khách quan 

Những quy luật chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy 

Những vấn đề chung nhất của giới tự nhiên, của xã hội và con người, mối quan hệ của conngười với thế giới xung quanh.

Bước nhảy toàn bộ

Bước nhảy cục bộ

Bước nhảy đột biến 

Tính khách quan, đa dạng

Tính ngẫu nhiên, chủ quan 

Tính khách quan, tính phổ biến, tính kế thừa

Vận động vật lý

Vận động hóa học

Vận động sinh học