Chủ nghĩa duy vật biện chứng giải quyết mối quan hệ giữa vật chất và ý thức như thế nào?

Khắc phục những thiếu sót trong các quan điểm siêu hình, máy móc về vật chất, giải quyết triệt để vấn đề cơ bản của triết học.

Định hướng cho sự phát triển của khoa học.

Là cơ sở để xác định vật chất xã hội, để luận giải nguyên nhân cuối cùng của mọi biến đổi xã hội.

Nhận thức lý tính.

Cả nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính đều gắn liền với thực tiễn.

Nhận thức và thực tiễn là hai quá trình riêng biệt nên không có giai đoạn nào của nhận thức gắn liền với thực tiễn.

Khái niệm, phán đoán, tri giác.

Biểu tượng, khái niệm, suy lý.

Phán đoán, tri giác, suy lý.

C.Mác.

Ph.Ăngghen.

L.V.Phoiơbắc.

Không tồn tại.

Có tồn tại, tồn tại khách quan.

Có tồn tại, tồn tại chủ quan.

Phản ánh sinh học.

Phản ánh tâm lý.

Phản ánh năng động, sáng tạo.

Vật chất vô sinh.

Giới tự nhiên hữu sinh.

Vật chất thì không thể có phản ánh tâm lý.

Tri thức.

Tình cảm.

Tiềm thức.

Tự ý thức.

Tiềm thức.

Vô thức.

Căn cứ vào kinh nghiệm lịch sử để định ra chiến lược và sách lược cách mạng.

Căn cứ vào kinh nghiệm của các nước khác để định ra chiến lược và sách lược cách mạng.

Căn cứ vào thực tiễn để định ra chiến lược và sách lược cách mạng.

Là biện chứng của thế giới vật chất.

Là biện chứng của thực tiễn xã hội.

Là biện chứng của lý luận.

Do lực lượng siêu nhiên (Thượng đế, ý niệm) quy định.

Do tư duy của con người tạo ra rồi đưa vào tự nhiên và xã hội.

Do tính ngẫu nhiên của các hiện tượng vật chất.

Cần phải xem xét một mối liên hệ cơ bản của sự vật.

Cần phải xem xét tất cả các mối liên hệ của sự vật.

Cần phải xem xét tất cả các mối liên hệ của sự vật, đồng thời phải xác định vị trí, vai trò của các mối liên hệ.

Nhóm quy luật tự nhiên.

Nhóm quy luật xã hội.

Nhóm quy luật của tư duy.

Chỉ ra nguồn gốc cơ bản, phổ biến của mọi quá trình vận động và phát triển.

Chỉ ra khuynh hướng vận động, phát triển của sự vật.

Chỉ ra động lực cơ bản của quá trình vận động và phát triển.