Mặt thứ hai của vấn đề cơ bản của triết học trả lời cho câu hỏi:

Khoa học thực chứng.

Khoa học tự nhiên

Triết học đã có.

Khủng hoảng trong khoa học tự nhiên thế kỷ XVIII

Đòi hỏi của nhân loại về cách giải thích thế giới.

Những phát hiện của khoa học cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX

Trình độ nhận thức

Khát vọng thay đổi thế giới.

Sự nghèo khổ

Hình thức tồn tại.

Biểu hiện ra bên ngoài

Tri thức mà con người đã nhận thức được

Cách giải quyết mặt thứ hai của vấn đề cơ bản của triết học

Cách giải quyết vấn đề cơ bản của triết học

Quan điểm lý luận nhận thức

Thế giới quan duy vật biện chứng và phương pháp luận biện chứng duy vật.

Giá trị dự báo khoa học và gợi mở lý luận cho các mô hình thực tiễn xã hội chủ nghĩa

Chứng minh cho tính thống nhất vật chất của thế giới

Chứng minh cho sự vận động liên tục của giới tự nhiên

Chủ nghĩa duy vật cổ đại.

Thuyết nguyên tử

Chủ nghĩa duy vật thế kỷ XVII - XVIII.

Chủ nghĩa duy vật cổ đại

Thuyết nguyên tử

Chủ nghĩa duy vật thế kỷ XVII - XVIII

Sự xuất hiện của giai cấp tư sản thế kỷ XVIII

Sự xuất hiện của giai cấp vô sản trên vũ đài lịch sử

Sự xuất hiện những thành tựu của khoa học tự nhiên.

Phủ nhận sự tồn tại khách quan của hiện thực

Phủ nhận khả năng nhận thức được thế giới.

Coi con người là sản phẩm của thượng đế.

Chức năng nhận thức và chức năng giải thích thế giới

Chức năng nhận thức và chức năng phương pháp luận

Chức năng nhận thức và chức năng dự báo

Tiếp tục giải quyết mối quan hệ giữa tồn tại và tư duy 

Tiếp tục giải quyết mối quan hệ giữa vật chất và ý thức trên lập trường duy vật triệt để 

Nghiên cứu những quy luật chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư du

Con người có khả năng nhận thức thế giới hay không?

Vật chất phân biệt với ý thức như thế nào?

Vật chất tồn tại như thế nào?

Lấy nguyên tử để giải thích thế giới.

Coi vật chất là yếu tố duy nhất tồn tại

Không phân biệt được vật chất với ý thức