Trong lĩnh vực triết học, C. Mác và Ph. Ăngghen kế thừa trực tiếp những lý luận nào sau đây: 

Khủng hoảng trong khoa học tự nhiên thế kỷ XVIII

Đòi hỏi của nhân loại về cách giải thích thế giới.

Những phát hiện của khoa học cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX

Trình độ nhận thức

Khát vọng thay đổi thế giới.

Sự nghèo khổ

Khoa học thực chứng.

Khoa học tự nhiên

Triết học đã có.

Sự xuất hiện của giai cấp tư sản thế kỷ XVIII

Sự xuất hiện của giai cấp vô sản trên vũ đài lịch sử

Sự xuất hiện những thành tựu của khoa học tự nhiên.

Chức năng nhận thức và chức năng giải thích thế giới

Chức năng nhận thức và chức năng phương pháp luận

Chức năng nhận thức và chức năng dự báo

Chứng minh cho tính thống nhất vật chất của thế giới

Chứng minh cho sự vận động liên tục của giới tự nhiên

Cách giải quyết mặt thứ hai của vấn đề cơ bản của triết học

Cách giải quyết vấn đề cơ bản của triết học

Quan điểm lý luận nhận thức

Hình thức tồn tại.

Biểu hiện ra bên ngoài

Tri thức mà con người đã nhận thức được

Chủ nghĩa duy vật cổ đại

Thuyết nguyên tử

Chủ nghĩa duy vật thế kỷ XVII - XVIII

Thế giới quan duy vật biện chứng và phương pháp luận biện chứng duy vật.

Giá trị dự báo khoa học và gợi mở lý luận cho các mô hình thực tiễn xã hội chủ nghĩa

Tiếp tục giải quyết mối quan hệ giữa tồn tại và tư duy 

Tiếp tục giải quyết mối quan hệ giữa vật chất và ý thức trên lập trường duy vật triệt để 

Nghiên cứu những quy luật chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư du

Phủ nhận sự tồn tại khách quan của hiện thực

Phủ nhận khả năng nhận thức được thế giới.

Coi con người là sản phẩm của thượng đế.

Lấy nguyên tử để giải thích thế giới.

Coi vật chất là yếu tố duy nhất tồn tại

Không phân biệt được vật chất với ý thức

Chức năng giải thích văn bản và làm sáng tỏ cấu trúc ngôn ngữ

Chức năng xóa bỏ các học thuyết nhận thức trước đó

Chức năng khoa học của các khoa học

Con người có khả năng nhận thức thế giới hay không?

Vật chất phân biệt với ý thức như thế nào?

Vật chất tồn tại như thế nào?