Mối quan hệ biện chứng giữa “Vật chất” và “Ý thức” thể hiện như thế nào?

Coi vật chất là vật cụ thể

Tôm-xơn phát hiện ra điện tử

Thuyết tương đối của Einstein (1905)

1905

1917

1897

1. Vận động cơ học/ 2. Vận động vật lí / 3. Vận động sinh học/ 4. Vận động xã hội/ 5. Vận động hóa học

1. Vận động vật lí/ 2. Vận động cơ học/ 3. Vận động sinh học/ 4. Vận động xã hội/ 5. Vận động hóa học

1. Vận động vật lí/ 2. Vận động cơ học/ 3. Vận động sinh học/ 4. Vận động xã hội/ 5. Vận động hóa học

Là những hình thức tồn tại của vật chất

Đều phụ thuộc vào tốc độ, khối lượng và trường hấp dẫn

Khách quan, vô hạn

Nguyên nhân vận động là do thượng đế

Ý thức tác động trở lại vật chất thông qua hoạt động thực tiễn của con người

Ý thức có trước và quyết định vật chất

Coi vật chất là nguyên tử

Coi vật chất và cái vô hạn

Các phương án trên đều đúng

Không gian, thời gian, vận động và vật chất tách rời nhau

Ý thức có trước và quyết định vật chất

Nguyên nhân vận động nằm ngoài sự vật

Sản phẩm của vật chất

Có tính xã hội và tính sáng tạo

Sự phản ánh của thế giới khách quan vào não người

Duy vật

Duy vật biện chứng

Duy tâm

Aristot

Platon

Heraclit

Phải thông qua hoạt động của con người

Có thể thúc đẩy điều kiện vật chất phát triển

Có thể kìm hãm sự phát triển của điều kiện vật chất

Aristot

Platon

Democrit

4 hình thức

3 hình thức

2 hình thức

Được đem lại/ chép lại, chụp lại, phản ánh/ không phụ thuộc

Một phạm trù triết học/ được đem lại/ chép lại, chụp lại, phản ánh / phụ thuộc

Một phạm trù triết học/ chép lại, chụp lại/ không phụ thuộc

Aristot

Lênin

Platon