Những biến đổi khác biệt của giai cấp công nhân thời hiện đại:

mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất với thương nhân

mâu thuẫn giữa thương nhân với chủ sở hữu về tư liệu sản xuất

mâu thuẫn giữa thương nhân với quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa dựa trên chếđộ tư hữu tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất

Kinh tế chính trị cổ điển Anh

Tư tưởng xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa

Triết học cổ điển Đức

Chức năng kinh tế, chức năng chính trị

Chức năng đối nội, chức năng chính trị

Chức năng đối nội, chức năng đối ngoại

Tiến hành cách mạng chính trị để lật đổ quyền thống trị của giai cấp tư sản

Cải tạo XH cũ và tổ chức xây dựng XH mới

Thiết lập nhà nước kiểu mới

Trực tiếp vận hành các công cụ sản xuất có tính chất công nghiệp ngày càng hiện đại và xã hội hóa cao

Gián tiếp vận hành các công cụ sản xuất có tính chất công nghiệp ngày càng hiện đại và xã hội hóa cao

Là giai cấp bị áp bức bóc lột nặng nề nhất

Vì phản bác các quan điểm của hệ tư tưởng tư sản về thiên đường thực sự của con người

Vì chủ nghĩa xã hội khoa học đã luận chứng về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hiện đại

Vì chủ nghĩa xã hội khoa học đã phác thảo ra chủ nghĩa xã hội và cộng sản chủ nghĩa

Đầu thế kỷ XIX

Cuối thế kỷ XX

Cuối thế kỷ XIX

Tư bản

Chống Đuyrinh

Biện chứng của tự nhiên

Hình thành và phát triển một cách tự giác, đặt dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân thông qua tổ chức Đảng, có sự quản lý của nhà nước xã hội chủ nghĩa

Luôn có sự kế thừa trong bất cứ thời kỳ nào của lịch sử

Hình thành và phát triển dưới sự lãnh đạo của Đảng, có sự quản lý của nhà nước xã hội chủ nghĩa

Tầng lớp trí thức

Tầng lớp tiểu tư sản

Giai cấp phong kiến

Giành chính quyền nhà nước 

Đánh đổ chế độ tư bản chủ nghĩa

Trở thành giai cấp thống trị

Nhà nước

Hệ liên hiệp công nhân

Tư tưởng tư sản còn ảnh hưởng sâu rộng trong đời sống văn hóa tinh thần

Tư tưởng vô sản và tư tưởng phong kiến là chủ yếu

Tồn tại nhiều tàn dư của xã hội cũ

Grắccơ Babớp, Xanh Ximông, Sáclơ Phuriê

Xanh Ximông, Sáclơ Phuriê, G. Mably

Xanh Ximông, Giăng Mêliê, Rôbớt Ôoen

Dân chủ là dân làm chủ và dân là chủ

Dân chủ là dân là người chủ

Dân chủ là dân là dân chủ