Quan điểm “Duy tâm” cho rằng:

Nguyên nhân vận động là do thượng đế

Ý thức tác động trở lại vật chất thông qua hoạt động thực tiễn của con người

Ý thức có trước và quyết định vật chất

Bên ngoài con người

Tách rời não người

Các phương án trên đều đúng

Coi vật chất là vật cụ thể

Tôm-xơn phát hiện ra điện tử

Thuyết tương đối của Einstein (1905)

Phải thông qua hoạt động của con người

Có thể thúc đẩy điều kiện vật chất phát triển

Có thể kìm hãm sự phát triển của điều kiện vật chất

Không gian, thời gian, vận động và vật chất tách rời nhau

Ý thức có trước và quyết định vật chất

Nguyên nhân vận động nằm ngoài sự vật

Sản phẩm của vật chất có tổ chức cao là bộ não người

Hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan

Sự phản ánh của thế giới khách quan vào óc người trên cơ sở của lao động và ngôn ngữ

Ghi nhớ

Tư duy/ Suy nghĩ

Điều khiển

Được đem lại/ chép lại, chụp lại, phản ánh/ không phụ thuộc

Một phạm trù triết học/ được đem lại/ chép lại, chụp lại, phản ánh / phụ thuộc

Một phạm trù triết học/ chép lại, chụp lại/ không phụ thuộc

1. Vận động cơ học/ 2. Vận động vật lí / 3. Vận động sinh học/ 4. Vận động xã hội/ 5. Vận động hóa học

1. Vận động vật lí/ 2. Vận động cơ học/ 3. Vận động sinh học/ 4. Vận động xã hội/ 5. Vận động hóa học

1. Vận động vật lí/ 2. Vận động cơ học/ 3. Vận động sinh học/ 4. Vận động xã hội/ 5. Vận động hóa học

Aristot

Platon

Democrit

Coi vật chất là nguyên tử

Coi vật chất và cái vô hạn

Các phương án trên đều đúng

4 hình thức

3 hình thức

2 hình thức

Vận động là tương đối

Vận động không có quan hệ với vật chất

Vận động là hình thức của sự vật

Vô tận

Chủ quan

Tuyệt đối

Đứng im là không vận động

Vận động và đứng im tách rời nhau

Vận động là tương đối, đứng im là tuyệt đối