lOMoARcPSD| 48302938
33
Dch v kế toán chia sẻ tài liệu bài giảng về "kế toán"
CHNG 8
K TOÁN THU
M c tiêu:
Sau khi nghiên cứu chương này, người ọc có th hiu:
- Nội dung cơ bản ca tng loi thuế, chng từ, phương pháp tính và hạch toán ca tng loi thuê,
phí và l phí
- Phân bit li nhun kế toán thu nhp chu thuế thu nhp doanh nghiệp, phương pháp iều chnh
t li nhun kế toán sang thu nhp chu thuế
- Lp báo cáo thuế GTGT, thuế TNDN
8. 1 NH NG VN Ě CHUNG:
8.1.1 Tổng quan v thu :
Thuế nghƿa vụ và quyn li ca mi công dân và t chc hoạt ng kinh tế. Thuếngun thu
ch yếu của Nhà nước ể phc v tr li các hoạt ộng phúc li xã hi, phc v mục ích phát trin xã hi
an ninh quc gia. Vy np thuế không ch nghƿa vụ còn nghƿa vụ trách nhim ca
mi công dân và các t chc kinh tế.
Lut Qun lý thuế ược ban hành hiu lc k t ngày 1/7/2007, ược coi một bước tiến
quan trng trong công tác ci cách th tc hành chính v qun lý thuếcác khon phi thu np ngân
sách nhà nước. Luật này ã iều chnh thng nht v qun lý thuế i vi toàn b các loi thuếcác khon
thu khác thuộc ngân sách Nhà nước (gi chung thuế). Các th tc hành chính thuế ược quy ịnh ơn
giản, rõ ràng và minh bạch giúp người np thuế d dàng hơn trong việc kê khai thuế, ồng thi nâng cao
trách nhim và bảo ảm quyn li hp pháp của người np thuế.
Theo lut thuế, các Doanh nghip hoạt ng có th thc hiện nghƿa vụ np các loi thuế sau: -
Thuế Giá tr gia tĕng (GTGT)
- Thuế Tiêu th c biệt (TTĚB)
- Thuế nhp khu - Thuế xut khu
- Thuế thu nhp doanh nghip (TNDN)
- Thuế Thu nhp cá nhâ
- Thuế tài nguyên
- Thuế nhà ất, tiền thuê ất
- Mt s loi thuế khác như: thuế môn bài,…
- Phí và l phí
8.1.2 Nguyên tắc k toán:
- Phi lp chng t và hạch toán ầy ủ chi tiết theo tng loi thuế phát sinh.
- Lp báo cáo thuế hàng tháng, quý, nĕm, thực hin khai báo và np các báo cáo thuế theo quy nh
ca lut thuế hin hành:
+ Doanh nghip ch ộng tính và xác ịnh s thuế phi nộp cho Nhà nước theo luật ịnh, kê khai ầy
, chính xác s thuế, phí và l phí phi np.
+ Thc hin nghiêm chnh vic np thuế y và úng hạn các khon thuế theo luật ịnh. Trường
hp có khiếu ni, thc mc v thông báo np thuế cn gii quyết kp thời, không ược vin bt kǶ lý do
nào ể hõan np thuế.
lOMoARcPSD| 48302938
34
- Phi hạch toán úng kp thi các loi thuế phi np vào các tài khon phù hp theo quy nh ca
chế kế toán. Kế toán phi m s chi tiết theo dõi tng khon thuế, phí l phí các khon
phi nộp, ã nộp và còn phi np.
- Doanh nghiệp có cĕn cứ tính thuế phi np bng ngoi t phải quy ổi ra ng Vit Nam theo t giá
quy ịnh (hin nay là t giá ngoi t bình quân liên ngân hàng) ghi s kế toán (nếu ghi s bằng
Ěồng Vit Nam).
8.2 K TOÁN THU GTGT:
8.2.1 Khái niệm và phương pháp tính:
a. Khái niệm:
Thuế Giá tr gia tĕng một loi thuế gián thu tính trên khon giá tr tĕng thêm của hàng hóa, dch
v phát sinh trong trong quá trình t sn xuất, lưu thông ến tiêu dùng.
b.Phương pháp tính thuế:
2 phương pháp ó phương pháp khấu tr thuế trc tiếp trên giá tr gia tĕng *
Phương pháp khấu trừ thuế:
ế GTGT Thuế GTGT Thuế GTGT ầu vào Các khon
Thu
= - -
ph i np u ra ược khu tr gim
Thuế giá tr gia tĕng ầu vào: Là s thuế Thuế giá tr gia tĕng ược ghi trên hoá ơn GTGT ca hàng
hoá dch v mua vào.
Thuế GTGT ầu ra: Là s thuế Thuế giá tr gia tĕng ược ghi trên hoá ơn GTGT của hàng hoá dch
v bán ra.
b) Phương pháp tính thuế trc tiếp
Thuế GTGT Giá tr gia tĕng của hàng Thuế sut thuế phi np =
hóa dch v bán ra x GTGT
Giá thanh toán ca hàng Giá thanh toán c a hàng hóa
Giá tr gia tĕng của hàng
hóa d
ch v
bán ra
= hóa dch v bán ra (giá x dch v mua vào tương ứng
bán ã có thuế ) (giá mua ã có thuế)
8.2.2 Hoàn thu GTGT:
Vic hoàn thuế GTGT ch ược thc hiện trong các trường hp sau :
lOMoARcPSD| 48302938
35
- Cơ sở kinh doanh np thuế theo phương pháp khấu trừược xét hoàn thuế hàng quý
nếu s thuế ầu vào ược khu tr72 ca các tháng trong quý lớn hơn số thuế u ra hoặc ược
hoàn thuế u vào của TSCĚ.
- Quyết toán thuế khi sát nhp, hp nht, chia, tách, gii th, phá sn có s thuế np
tha. - Quyết ịnh x lý hòan thuế của cơ quan có thẩm quyền theo quy ịnh ca pháp lut.
8.2.3 K toán thu GTGT hàng bán ni ịa theo phng pháp khu trừ:
a. H s khai thu GTGT
Hồ khai thuế bao gồm tờ khai thuế các tài liệu liên quan làm cĕn cứ doanh nghiệp khai
thuế, tính thuế với cơ quan thuế.
Doanh nghiệp phải sử dụng úng mẫu tờ khai thuế và các mẫu phụ lục kèm theo tờ khai thuế do
Bộ Tài chính quy ịnh, không ược thay ổi khuôn dạng, thêm, bớt hoặc thay ổi vị trí của bất chỉ tiêu
nào trong tờ khai thuế. Ěối với một số loại giấy ttrong hồ thuế Bộ Tài chính không ban hành
mẫu thì thực hiện theo quy ịnh của pháp luật có liên quan. Hồ khai thuế GTGT theo phương pháp
khấu trừ thuế gồm:
- Tờ khai thuế GTGT theo mẫu số 01/GTGT;
- Bảng kê hoá ơn, chứng từ HHDV bán ra theo mẫu số 01-1/GTGT;
- Bảng kê hoá ơn, chứng từ HHDV mua vào theo mẫu số 01-2/GTGT;
- Bảng tổng hợp thuế GTGT theo bản giải trình khai bổ sung, iều chỉnh mẫu số 01-
3/GTGT;
- Bảng phân bổ số thuế GTGT của hàng a, dịch vụ mua vào ược khấu trừ trong
kǶ theo mẫu số 01-4A/GTGT;
- Bảng khai iều chỉnh thuế GTGT ầuo phân bổ ược khấu trừ nĕm theo mẫu số
01-
4B/GTGT;
- Bảng số thuế GTGT ã nộp của doanh thu kinh doanh xây dựng, lắp ặt, bán hàng
vãng lai ngoại tỉnh theo mẫu số 01-5/GTGT.
Trường hợp Doanh nghiệp dự án ầu tư mới phát sinh thuế ầu vào nhưng chưa phát sinh thuế
ầu ra thì doanh nghiệp lập hồ khai thuế riêng cho dự án ầu tư. Hồ khai thuế GTGT tháng của dự
án ầu tư bao gồm:
- Tờ khai thuế GTGT dành cho dự án ầu tư theo mẫu số 02/GTGT;
- Bảng kê hoá ơn, chứng từ HHDV mua vào theo mẫu số 01-2/GTGT.
Thời hạn nộp hồ khai thuế các trường hợp sử dụng theo từng loại hồ khai thuế nêu trên
ược thể hiện theo Biểu sau:
lOMoARcPSD| 48302938
36
H S KHAI THU GTGT VÀ CÁC TRNG HP ÁP DNG C TH
(Các mẫu biểu ban hành kèm theo Thông tư số 60/2007/TT-BTC ngày 14/6/2007 của Bộ Tài Chính)
TT
MU T
KHAI/MU
BIU
TểN T
KHAI/MU BIU
TRNG HP
ÁP DNG
THI HN NP
1
01/GTGT
Tờ khai thuế
GTGT
Tất cả các trường
hợp
Chậm nhất là ngày thứ hai mươi của
tháng tiếp theo tháng phát sinh
nghƿa vụ thuế
2
01-1/GTGT
Bảng hoá ơn,
chứng từ HHDV
bán ra
Tất cả các trường
hợp
3
01-2/GTGT
Bảng kê hoá ơn,
Tất cả các trường
Chậm nhất là ngày thứ hai mươi
chứng từ HHDV
mua vào
hợp
của tháng tiếp theo tháng phát sinh
nghƿa vụ thuế thuế (kèm theo tờ khai
01/GTGT, 02/GTGT)
4
01/KHBS
Giải trình khai bổ
sung, iều chỉnh
Khi các khoản
iều chỉnh thuế
GTGT ã kê khai
từ các kǶ trước
5
01-3/GTGT
Bảng tổng hợp thuế
GTGT theo bản
Giải trình khai bổ
sung, iều
chỉnh
Khi các khoản
iều chỉnh thuế
GTGT ã kê khai
các kǶ trước
6
01-4A/GTGT
Bảng phân bổ số
thuế GTGT của
HHDV mua vào
ược khấu trừ
trong kǶ
NNT kinh doanh c
hai loại HHDV
chịu thuế GTGT
HHDV không chịu
thuế GTGT nhưng
không hạch toán
riêng ược
7
01-4B/GTGT
Bảng khai iều
chỉnh thuế GTGT
ầu vào phân bổ ược
khấu trừ nĕm
NNT kinh doanh c
hai loại HHDV
chịu thuế GTGT
HHDV không chịu
thuế GTGT nhưng
không hạch toán
riêng ược.
Chậm nhất là ngày thứ hai mươi của
tháng 4 nĕm sau (cùng với tờ khai
01/GTGT tháng 3 nĕm sau)
lOMoARcPSD| 48302938
37
8
01-5/GTGT
Bảng số thuế
GTGT ã nộp của
doanh thu kinh
doanh, xây dựng,
lắp ặt, bán hàng
vãng lai ngoại tỉnh
NNT hoạt ộng
kinh doanh, xây
dựng, lắp ặt, bán
hàng vãng lai
ngoại tỉnh
Chậm nhất là ngày thứ hai mươi của
tháng tiếp theo tháng phát sinh
nghƿa vụ thuế (Cùng với tờ khai
thuế 01/GTGT )
9
06/GTGT
Tờ khai thuế
GTGT tạm nộp trên
doang số ối với kinh
doanh
ngoại tỉnh
NNT hoạt ộng
kinh doanh, y
dựng, lắp ặt, bán
hàng vãng lai
ngoại tỉnh
Chậm nhất ngày thứ mười kể từ
ngày phát sinh nghƿa vụ thuế hoặc
ngày thứ 20 của tháng tiếp theo
tháng phát sinh nghƿa vụ thuế trong
trường hợp phát sinh nhiều lần theo
tháng
10
02/GTGT
Tờ khai thuế GTGT
dành cho
dự án ầu tư
NNT dự án ầu
ã phát sinh thuế ầu
vào nhưng chưa
phát sinh thuế ầu ra
Chậm nhất là ngày thứ hai mươi của
tháng tiếp theo tháng phát sinh
nghƿa vụ thuế
* H s khai thu hp l Hồ sơ khai thuế GTGT gửi ến cơ quan thuế ược coi là hợp lệ khi:
- Hồ sơ có ầy ủ tài liệu theo quy ịnh về hồ sơ khai thuế ã quy ịnh ối với từng trường hợp cụ thể
- Tờ khai và các mẫu biểu kèm theo ược lập úng mẫu quy ịnh.
- Có ghi ầy ủ các thông tin về tên, ịa chỉ, mã số thuế, số iện thoại... của NNT theo quy ịnh.
- Ěược người ại diện theo pháp luật của NNT ký tên óng dấu vào cuối của các mẫu biểu theo
quy ịnh.
b. Tài khoản sử dụng:
Tài khon: 3331: Thuế GTGT
+ 33311: Thuế GTGT u ra ca hàng bán nội ịa.
+ 33312 : Thuế GTGT ca hàng nhp khu
c. Phương pháp hạch toán:
(1). khi bán hàng, cung cp dch v, phn ánh s thuế GTGT ầu ra:
N 111,112,131 S tin thuế GTGT phát sinh
Có 33311 - S tin thuế GTGT phát sinh
(2). Khi mua hàng hóa, vật tư, Tài sản c ịnh…sử dng dch v phát sinh thuế GTGT ầu vào
N TK 152,153,156,211,213,627,641,642…
N TK 133 Thuế GTGT ược khu tr
Có TK 111,112,331,311…
(3). S thuế GTGT ầu vào ược khu tr u ra
lOMoARcPSD| 48302938
38
N 33311 S thuế GTGT ầu vào khu tr với ầu ra.
Có 133 S thuế GTGT ược khu tr
(4). Thuế GTGT ược gim, tr
+ Nếu s thuế GTGT phi nộp ược gim, tr vào s thuế GTGT phi np trong kǶ: N TK
33311 Thuế GTGT phi np
Có TK 711 Thu nhp khác
+ Nếu s thuế GTGT ược giảm, ược NSNN tr li bng tin, ghi:
N TK 111, 112
Có TK 711 Thu nhp khác
(5). Khi np thuế GTGT cho nhà nước.
N 3331 - S thuế GTGT ã nộp vào ngân sách
Có 111,112,311… - S thuế GTGT ã nộp vào ngân sách
8.2.4 K toán thu GTGT của hàng bán ni ịa np theo phng pháp trực ti p:
a. Hồ sơ khai thuế GTGT:
Hồ sơ khai thuế bao gồm tờ khai thuế và các tài liệu liên quan làm cĕn cứ ể NNT khai thuế, tính
thuế với cơ quan thuế.
a.1. Hồ sơ khai thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp trên GTGT:
Hộ gia ình, cá nhân kinh doanh và NNT kinh doanh vàng, bạc, á quý, ngoại tệ lưu giữ ược ầy ủ
hoá ơn mua vào, hoá ơn bán ra xác ịnh ược GTGT thì áp dụng khai thuế GTGT theo phương pháp
trực tiếp trên GTGT.
Hồ sơ khai thuế gồm:
- Hồ sơ khai thuế GTGT tháng tính theo phương pháp trực tiếp trên GTGT là Tờ khai thuế
giá trị gia tĕng theo mẫu số 03/GTGT.
- Hồ sơ khai quyết toán thuế GTGT nĕm tính theo phương pháp trực tiếp trên GTGT là T
khai quyết toán thuế giá trị gia tĕng theo mẫu số 04/GTGT.
a.2. Hồ sơ khai thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu:
Hộ gia ình, nhân, tổ chức kinh doanh thực hiện lưu giữ hoá ơn, chứng từ bán hàng, cung
cấp dịch vụ nhưng không ủ hoá ơn, chứng từ mua HHDV ầu vào nên không xác ịnh ược GTGT trong
kǶ thì áp dụng khai thuế GTGT tính theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu.
- Hồ sơ khai thuế GTGT tháng tính theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu và khai thuế
GTGT theo từng lần phát sinh tính theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu là Tờ khai thuế giá trị gia
tĕng mẫu số 05/GTGT
*. Hồ sơ khai thuế hợp lệ
lOMoARcPSD| 48302938
39
Hồ sơ khai thuế GTGT gửi ến cơ quan thuế ược coi là hợp lệ khi:
- Hồ sơ có ầytài liệu theo quy ịnh về hồ sơ khai thuế ã quy ịnh ối với từng trường hợp cụ
thể
- Tờ khai và các mẫu biểu kèm theo ược lập úng mẫu quy ịnh.
- Có ghi ầy ủ các thông tin về tên, ịa chỉ, mã số thuế, số iện thoại... của NNT theo quy ịnh.
- Ěược người ại diện theo pháp luật của NNT tên, ghi họ, tên ầu óng dấu vào
cuối của các mẫu biểu theo quy ịnh.
b. Phương pháp hạch toán:
(1). Cui kǶ xác ịnh s thuế GTGT phi nộp theo phương pháp trực tiếp.
N TK 511, 512, 515, 711 S thuế GTGT phi nộp theo phương pháp trực tiếp
Có TK 33311 : thuế GTGT phi np.
(2). Khi np thuế GTGT cho nhà nước.
N 3331 - S thuế GTGT ã nộp vào ngân sách
Có 111,112,311… - S thuế GTGT ã nộp vào ngân sách
8.2.5 Kế toán thuế GTGT hàng nhập khẩu:
- Khi nhp khu vt tư, hàng hóa, TSCĚ dùng vào họat ộng sn xut kinh doanh hàng hóa dch v
chu thuế GTGT tính theo phương pháp khấu tr thuế, s thuế GTGT hàng nhp khu phi nộp ược
khu tr:
N TK 133
Có TK 33312 Thuế GTGT hàng nhp khu
- Khi nhp khu vt tư, hàng hóa, TSCĚ dùng vào họat ộng sn xut kinh doanh hàng hóa dch v
không chu thuế GTGT hoc chu thuế GTGT tính theo phương pháp trực tiếp, s thuế GTGT hàng
nhp khu phi np:
N TK 152, 153, 156, 211, 611,…
Có TK 33312
- Khi np thuế GTGT hàng nhp khu vào NSNN: N 33312 Thuế GTGT hàng nhp khu
Có TK 111, 112
7.4. K toán thu tiêu th ặc bi t, thu xu t kh u, nh p kh u ph i n p
(1). Khi xác ịnh s Thuế tiêu th c bit, thuế xut khu phi np khi tiêu th hàng hóa...
N TK 511, 512
Có TK 3332, 3333
(2). Khi nhp khu hàng hóa thuộc ối tượng chu thuế TTĚB, thuế nhp khẩu cĕn cứ vào hoá ơn mua
hàng nhập khu và thông báo np thuế, phn ánh s thuế phi np vào giá tr ca vật tư, hàng hóa
lOMoARcPSD| 48302938
40
N TK 151, 152, 153,......
Có TK 3332.
(3). Khi ược miến gim s thuế TTĚB, thuế nhp khu
N 3332, 3333
Có 711 thu nhp khác
(4). Khi np thuế tiêu th c bit, thuế xut khu, nhp khu
N 3332,3333
Có 111,112… số tiền ã nộp thuế.
7.5
. K THU
THU NH
P
DOANH NGHI
P
PH
I
N
P
7.5.1. Những vấn ề chung
7.5.1.1ậ Ghi nhn “Thu thu nh p doanh nghip”
- Hàng quý, kế toán xác nh và ghi nhn s thuế thu nhp doanh nghip tm phi np trong
quý. Thuế thu nhp tm phi np từng quý ược tính vào chi phí thuế thu nhp doanh nghip hin hành
của quý ó.
- Cuối nĕm tài chính, kế toán phải xác nh sghi nhn thuế thu nhp doanh nghip thc
tế phi nộp trong nĕm trên sở tng thu nhp chu thuế c nĕm thuế sut thuế thu nhp doanh nghip
hin hành. Thuế thu nhp doanh nghip thc phi nộp trong nĕm ược ghi nhn là chi phí thuế thu nhp
doanh nghip hin hành trong Báo cáo kết qu hoạt ộng kinh doanh của nĕm ó.
- Trường hp s thuế thu nhp doanh nghip tm phi nộp trong nĕm lớn hơn số thuế phi
np cho nĕm ó, thì số chênh lch gia s thuế tm phi np lớn hơn số thuế phi nộp ược ghi gim chi
phí thuế TNDN hin hành và ghi gim tr vào s thuế thu nhp doanh nghip phi np.
- Trường hp phát hin sai sót không trng yếu của các nĕm trước liên quan ến khon thuế
thu nhp doanh nghip phi np của các nĕm trước, doanh nghiệp ược hch toán tĕng (hoặc gim) s
thuế thu nhp doanh nghip phi np của các nĕm trước vào chi phí thuế thu nhp hin hành của nĕm
phát hin sai sót.
7.5.1.2 Ghi nhn “Thu thu nh p hoãn l i ph i tr”
Cuối nĕm tài chính, doanh nghiệp phải xác ịnh và ghi nhn “Thuế thu nhp hoãn li phi trả”
(nếu có)
- Thuế thu nhp hoãn li phi tr ược xác ịnh trên sở các khon chênh lch tm thi
chu thuế phát sinh trong nĕm và thuế sut thuế thu nhp hin hành theo công thc sau:
Tng chênh lch tm thi
Thuế thu nhp Thuế sut thuế thu nhp
hoãn li phi tr = chu thuế phát sinh trong X doanh nghip
hin hành nĕm
lOMoARcPSD| 48302938
41
- Vic ghi nhn thuế thu nhp hoãn li phi tr trong nĕm ược thc hin theo nguyên tc
bù tr gia s thuế thu nhp hoãn li phi tr phát sinh trong nĕm với s thuế thu nhp hoãn li phi tr
ã ghi nhận t các nĕm trước nhưng nĕm nay ược ghi gim (hoàn nhp), c th là:
+ Nếu s thuế thu nhp hoãn li phi tr phát sinh trong nĕm lớn hơn số thuế thu nhp hoãn li
phi tr ược hoàn nhập trong nĕm, thì số chênh lch gia s thuế thu nhp hoãn li phi tr phát sinh
lớn hơn số ược hoàn nhập trong nĕm ược ghi nhn b sung vào s thuế thu nhp hoãn li phi tr và ghi
tĕng chi phí thuế TNDN hoãn li;
+ Nếu s thuế thu nhp hoãn li phi tr phát sinh trong nĕm nhỏ hơn số thuế thu nhp hoãn li
phi tr ược hoàn nhập trong nĕm, thì số chênh lch gia s thuế thu nhp hoãn li phi tr phát sinh
nh hơn số ược hoàn nhập trong nĕm ược ghi gim (hoàn nhp) s thuế thu nhp hoãn li phi tr
ghi gim chi phí thuế TNDN hoãn li;
- Thuế thu nhp hoãn li phi tr phát sinh trong nĕm hiện tại ược ghi nhn vào chi phí
thuế thu nhp hoãn lại ể xác ịnh kết qu hot ộng kinh doanh trong nĕm ó trừ trường hp thuế thu nhp
hoãn li phi tr phát sinh t các giao dịch ược ghi nhn trc tiếp vào vn ch s hu;
- Trường hp thuế thu nhp hoãn li phi tr phát sinh t vic áp dng hi t thay i chính
sách kế toán và iều chnh hi tc sai sót trng yếu của các nĕm trước làm phát sinh khon chênh lch
tm thi chu thuế, kế toán phi ghi nhn b sung khon thuế thu nhp hoãn li phi tr cho các nĕm
trước bằng cách iều chnh gim s dư ầu nĕm của TK 421 - Li nhuận chưa phân phối (TK 4211 - Li
nhuận chưa phân phối nĕm trước) và s dư ầu nĕm TK 347 - Thuế thu nhp hoãn li phi tr.
7.5.1.3 Ghi nhn “TƠi sn thu thu nh p hoãn l i”
Cuối nĕm tài chính, doanh nghiệp phải xác ịnh và ghi nhận “Tài sản thuế thu nhp hoãn lại” (nếu có)
- Tài sn thuế thu nhp hoãn lại ược xác ịnh theo công thc sau:
Tài sn Tng chênh lch Giá tr ược khu tr Thuế sut thuế thuế thu tm thời ược
chuyển sang nĕm sau của thu nhp doanh
nhp hoãn = khu tr phát sinh + các khon l nh thuế và ưu x nghip hin
li trong nĕm ãi thuế chưa sử dng hành
- Doanh nghip ch ược ghi nhn tài sn thuế thu nhp hoãn li tính trên các khon chênh
lch tm thời ược khu tr, các khon l tính thuế ưu ãi thuế chưa sử dng nếu chc chắn li
nhun tính thuế trong tương lai, th s dng c khon chênh lch tm thời ược khu tr, các khon
l tính thuế và ưu ãi thuế chưa sử dụng ó.
- Vic ghi nhn tài sn thuế thu nhp hoãn lại trong nĕm ược thc hin theo nguyên tc
tr gia tài sn thuế thu nhp hoãn lại phát sinh trong nĕm với tài sn thuế thu nhp doanh nghiệp ã ghi
nhn t các nĕm trước nhưng nĕm nay ược hoàn nhp li, c th là:
+ Nếu tài sn thuế thu nhp hoãn lại phát sinh trong nĕm lớn hơn tài sản thuế thu nhp hoãn lại
ược hoàn nhập trong nĕm, kế toán ghi nhn b sung giá tr tài sn thuế thu nhp hoãn li s chênh
lch gia s tài sn thuế thu nhp hoãn li phát sinh lớn hơn số ược hoàn nhập trong nĕm, nếu chc chn
rằng trong tương lai doanh nghiệp có ủ li nhun tính thuế thu hi tài sn thuế thu nhp hoãn lại ược
lOMoARcPSD| 48302938
42
ghi nhận trong nĕm hiện tại. Trường hp doanh nghip không chc chn sược li nhun chu thuế
trong tương lai, kế toán không ược ghi nhn tài sn thuế thu nhp hoãn li tính trên các khon chênh
lch tm thời ược khu tr phát sinh trong nĕm.
+ Nếu tài sn thuế thu nhp hoãn lại ược ghi nhận trong nĕm nhỏ hơn tài sản thuế thu nhp hoãn
lại ược hoàn nhập trong nĕm, kế toán ghi gim i sn thuế thu nhp hoãn li s chênh lch gia s
tài sn thuế thu nhp hoãn li phát sinh nh hơn số ược hoàn nhập trong m. Việc ghi gim tài sn thuế
thu nhp hoãn li phải ược thc hin phù hp vi thi gian mà các khon chênh lch tm thời ược khu
tr (phát sinh t các nĕm trước) ược hoàn nhp k c khi doanh nghip không có li nhun tính thuế.
- Trường hp doanh nghip các khon l tính thuế các khoản ưu ãi thuế chưa sử
dng và nếu doanh nghip chc chn rng s có ủ li nhun chu thuế trong tương lai ể p các khon
l tính thuế và s dng các khoản ưu ãi thuế, kế toán phi ghi nhn tài sn thuế thu nhp hoãn li bng
giá tr ược khu tr chuyển sang nĕm sau của các khoản ó nhân (x) với thuế sut thuế thu nhp doanh
nghiệp trong nĕm hiện hành.
- Trường hp tài sn thuế thu nhp hoãn li phát sinh t vic áp dng hi t thay ổi chính
sách kế toán và iều chnh hi tc sai sót trng yếu của các nĕm trước làm phát sinh khon chênh lch
tm thời ược khu tr, kế toán phi ghi nhn b sung tài sn thuế thu nhp hoãn li của các nĕm trước
bằng cách iều chnh s dư ầu nĕm TK 421 - Li nhuận chưa phân phối (TK 4211 - Li nhun chưa phân
phối nĕm nay) và iều chnh s dư ầu nĕm TK 243 – Tài sn thuế thu nhp hoãn li.
7.5.2 K toán chi ti t thu thu nhâp doanh nghi p:
7.5.2. Taøi khoaûn söû duïng:
7.5.2.1.Taøi khoaûn TK 3334 thueá thu nhaäp DN
a. K t c u
Tài khon 3334 “Thuế thu nhp doanh nghiệp”
Phn ánh s thuế thu nhp doanh nghip phi nộp, ã nộp còn phi np vào Ngân sách Nhà
nước.
Bên Nợ:
- S thuế thu nhp doanh nghiệp ã nộp;
- S thuế thu nhp doanh nghip phi np của các nĕm trước ã ghi nhận ln hơn số phi
np của các nĕm ó do phát hiện sai sót không trng yếu của các nĕm trước ược ghi gim chi phí
thuế thu nhp doanh nghip hiện hành trong nĕm hiện ti;
- S thuế thu nhp doanh nghip tm phi nộp trong nĕm lớn hơn số thuế thu nhp doanh
nghip phi nộp ược xác ịnh khi kết thúc nĕm tài chính.
Bên Có
- S thuế thu nhp doanh nghip phi np.
Thuế thu nhp doanh nghip của các nĕm trước phi np b sung do phát hin sai sót không trng
yếu của các nĕm trước ược ghi tĕng chi phí thuế thu nhp doanh nghip hin hành của nĕm hin ti.
lOMoARcPSD| 48302938
43
Tài khon 3334 “Thuế thu nhp doanh nghiệp” có thể có s dư bên Có hoặc s dư bên Nợ.
Số dư bên Có:
- S thuế thu nhp doanh nghip còn phi np;
- Ěiều chỉnh tĕng số ầu nĕm i vi s thuế thu nhp doanh nghip hin hành của các
nĕm trước phi np b sung do áp dng hi t thay ổi chính sách kế toán hoặc iều chnh hi t sai
sót trng yếu của các nĕm trước.
Số dư bên Nợ:
- S thuế thu nhp doanh nghip np tha;
- Ěiều chỉnh tĕng số dư ầu nĕm ối vi s thuế thu nhp doanh nghip phi np của các nĕm
trước ược gim tr vào s thuế thu nhp doanh nghip phi nộp nĕm nay do áp dụng hi t thay ổi
chính sách kế toán hoặc iều chnh hi t sai sót trng yếu của các nĕm trước.
b. Nguyên tắc h ch toán TK 3334:
- S thuế thu nhp doanh nghip phi nộp trong nĕm ược ghi nhn vào chi phí thuế thu nhp doanh
nghip hin hành; S thuế thu nhp doanh nghip tm phi nộp trong nĕm lớn hơn số thuế thu nhp
doanh nghip phi nộp xác nh khi kết thúc nĕm tài chính ược ghi gim chi phí thuế thu nhp doanh
nghip hin hành và gim tr vào s thuế thu nhp doanh nghip phi np.
- S thuế thu nhp doanh nghip phi np của các nĕm trước do doanh nghip t xác ịnh ln hơn
số thuế thu nhp doanh nghip phi np do phát hin sai sót không trng yếu ược ghi gim chi phí thuế
thu nhp doanh nghip hiện hành và ược gim tr vào s thuế thu nhp doanh nghip phi np.
Doanh nghiệp ược iều chnh s ầu nĕm Tài khoản 3334 “Thuế TNDN” tài khoản 421
“Lợi nhuận chưa phân phối” (TK 4211 - Li nhuận chưa phân phối nĕm trước) ối vi s thuế thu nhp
doanh nghip phi np thêm hoc s thuế thu nhp doanh nghip phi np gim ca các nĕm trước do
áp dng hi t thay i chính sách kế toán hoặc iều chnh hi t sai sót trng yếu ca các nĕm trưc.
7.5.2.2- Tài khoản 347 - “Thuế thu nhập hoãn lại phải trả”
Tài khoản này dùng phn ánh giá tr hin và tình hình biến ng ca thuế thu nhp doanh nghip
hoãn li phi tr. a K t c u Bên Nợ:
Thuế thu nhp hoãn li phi tr gim (ược hoàn nhp) trong kǶ.
Bên Có:
Thuế thu nhp hoãn li phi tr ược ghi nhn trong kǶ. Số
dư bên Có:
- Thuế thu nhp hoãn li phi tr còn li cui kǶ.
- Ěiều chnh s ầu nĕm i vi thuế thu nhp hoãn li phi tr do áp dng hi t chính
sách kế toán hoc sa cha hi t các sai sót trng yếu của các nĕm trước
b. Nguyên tắc hạch toán tài khoản 347
- Thuế thu nhp hoãn li phi tr phải ược ghi nhn cho tt c các khon chênh lch tm
thi chu thuế, tr khi thuế thu nhp hoãn li phi tr phát sinh t ghi nhận ban u ca mt tài sn hay
n phi tr ca mt giao dch giao dch này không có ảnh hưởng ến li nhun kế toán hoc li nhun
tính thuế thu nhp (hoc l tính thuế) ti thời iểm phát sinh giao dch.
lOMoARcPSD| 48302938
44
- Ti ngày kết thúc nĕm i chính, kế toán phải xác nh các khon chênh lch tm thi chu
thuế phát sinh trong nĕm hiện tại làm cĕn cứ xác nh s thuế thu nhp hoãn li phi tr ược ghi nhận
trong nĕm.
- Vic ghi nhn thuế thu nhp hoãn li phi tr trong nĕm ược thc hin theo nguyên tc
bù tr gia s thuế thu nhp hoãn li phi tr phát sinh trong nĕm nay với s thuế thu nhp hoãn li phi
tr ã ghi nhận t các nĕm trước nhưng nĕm nay ược ghi gim (hoàn nhp), theo nguyên tc:
+ Nếu s thuế thu nhp hoãn li phi tr phát sinh trong nĕm lớn hơn số thuế thu nhp hoãn li
phi tr ược hoàn nhập trong nĕm, kế toán ch ghi nhn b sung s thuế thu nhp hoãn li phi trs
chênh lch gia s thuế thu nhp hoãn li phi tr phát sinh lớn hơn số ược hoàn nhập trong nĕm;
+Nếu s thuế thu nhp hoãn li phi tr phát sinh trong nĕm nhỏ hơn số thuế thu nhp hoãn li
phi tr ược hoàn nhập trong nĕm, kế toán ch ghi gim (hoàn nhp) s thuế thu nhp hoãn li phi tr
là s chênh lch gia s thuế thu nhp hoãn li phi tr phát sinh nh hơn số ược hoàn nhp trong nĕm.
- Thuế thu nhp hoãn li phi tr phát sinh trong nĕm không liên quan ến các khon mc
ược ghi nhn trc tiếp vào vn ch s hu phải ược ghi nhn chi phí thuế thu nhp doanh nghip
hoãn lại phát sinh trong nĕm.
- Kế toán phi ghi gim thuế thu nhp hoãn li phi tr khi các khon chênh lch tm thi
phi chu thuế không còn ảnh hưởng ti li nhun tính thuế (Khi tài sản ược thu hi hoc n phi tr
ược thanh toán).
- Trường hp vic áp dng hi t thay ổi chính sách kế toán hoặc iều chnh hi t các sai
sót trng yếu phát sinh t các nĕm trước làm phát sinh khon chênh lch tm thi chu thuế, kế toán
phải iều chỉnh tĕng khoản thuế thu nhp hoãn li phi tr cho các nĕm trước bằng cách iều chnh gim
s dư Có (hoặc tĕng số dư Nợ) ầu nĕm của TK 421 - Li nhuận chưa phân phối (TK 4211 - Li nhuận
chưa phân phối nĕm trước) và iều chnh s dư Có ầu nĕm TK 347 - Thuế thu nhp hoãn li phi tr.
7.5.2.3. Tài khoản 243 – “Tài sản thuế thu nhập hoãn lại”
Tài khon này dùng phn ánh giá tr hin tình hình biến ng ca tài sn thuế thu nhp
hoãn li.
a. K t c u
Bên N :
Giá tr tài sn thuế thu nhp hoãn lại tĕng.
Bên Có:
Giá tr tài sn thuế thu nhp hoãn li gim.
S d bên N:
- Giá tr tài sn thuế thu nhp hoãn li còn li cuối nĕm;
lOMoARcPSD| 48302938
45
- Ěiều chnh s ầu nĕm i vi tài sn thuế thu nhp hoãn lại ược ghi nhn (hoc hoàn
nhập) trong nĕm do áp dụng hi t chính sách kế toán hoc sa cha hi t các sai sót trng yếu
ca các nĕm trước.
b. Nguyên tắc h ch toán TK 243
(1) - Doanh nghip ch ược ghi nhn tài sn thuế thu nhp hoãn lại i vi các khon chênh
lch tm thời ược khu tr, giá tr ược khu tr ca khon l tính thuế và ưu ãi về thuế chưa sử dng t
các nĕm trước chuyển sang nĕm hiện ti trong trưng hp doanh nghip d tính chc chn ược li
nhun tính thuế thu nhập trong tương lai s dng các khon chênh lch tm thời ược khu tr, các
khon l tính thuế và ưu ãi thuế chưa sử dng.
(2) - Cuối nĕm tài chính, doanh nghiệp phi lập Bảng xác nh chênh lch tm thời ược khu
trừ”, “Bảng theo dõi chênh lch tm thời ược khu tr chưa sử dụng”, giá trị ược khu tr chuyển sang
nĕm sau của các khon l tính thuế ưu ãi thuế chưa sử dụng làm cĕn c lập “Bảng xác nh tài sn
thuế thu nhp hoãn lại” xác nh giá tr tài sn thuế thu nhp hoãn lại ược ghi nhn hoc hoàn nhập
trong nĕm.
(3) - Vic ghi nhn tài sn thuế thu nhp hoãn lại trong nĕm ược thc hin theo nguyên tc
tr gia tài sn thuế thu nhp hoãn li phát sinh trong nĕm nay với tài sn thuế thu nhp doanh nghiệp
ã ghi nhận t các nĕm trước nhưng nĕm nay ược hoàn nhp li, c th là:
- Nếu tài sn thuế thu nhp hoãn lại phát sinh trong nĕm lớn hơn tài sản thuế thu nhp
hoãn li ược hoàn nhập trong nĕm, kế toán ghi nhn b sung giá tr tài sn thuế thu nhp hoãn li là s
chênh lch gia s tài sn thuế thu nhp hoãn li phát sinh lớn hơn số ược hoàn nhập trong nĕm, nếu
chc chn rằng trong tương lai doanh nghiệp li nhun tính thuế thu hi tài sn thuế thu nhp
hoãn lại ược ghi nhận trong nĕm hiện tại. Trường hp doanh nghip không chc chn s ược li
nhun chu thuế trong tương lai, kế toán không ược ghi nhn tài sn thuế thu nhp hoãn li tính trên các
khon chênh lch tm thời ược khu tr phát sinh trong nĕm.
- Nếu tài sn thuế thu nhp hoãn lại ược ghi nhận trong nĕm nhỏ hơn tài sản thuế thu nhp
hoãn lại ược hoàn nhập trong nĕm, kế toán ghi gim tài sn thuế thu nhp hoãn li là s chênh lch gia
s tài sn thuế thu nhp hoãn li phát sinh nh hơn số ược hoàn nhập trong nĕm. Việc ghi gim tài sn
thuế thu nhp hoãn li phải ược thc hin phù hp vi thi gian mà các khon chênh lch tm thời ược
khu tr (phát sinh t các nĕm trước) ược hoàn nhp k c khi doanh nghip không có li nhun.
(4) - Trường hp vic áp dng hi t thay i chính sách kế toán hoặc iu chnh hi t các sai
sót trng yếu phát sinh t các nĕm trước làm phát sinh khon chênh lch tm thời ược khu tr, kế toán
phi ghi nhn b sung tài sn thuế thu nhp hoãn li của các nĕm trước bằng cách iều chnh tĕng số
Có (hoặc gim s dư Nợ) ầu nĕm TK 421 - Li nhuận chưa phân phối (TK 4211 - Li nhuận chưa phân
phối nĕm nay) và iều chỉnh tĕng số dư Nợ ầu nĕm TK 243 - Tài sn thuế thu nhp hoãn li.
(5) - Kết thúc nĕm tài chính, doanh nghiệp phải ánh giá các tài sản thuế thu nhp hoãn li
chưa ược ghi nhn t các nĕm trước khi d tính chc chắn ược li nhun tính thuế thu nhp trong
tương lai ể cho phép tài sn thuế hoãn lại ược thu hi.
7.5.2.4.Tài khoản 821 “Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp” a.
Kết cấu
lOMoARcPSD| 48302938
46
Tài khoản này dùng ể phn ánh chi phí thuế thu nhp doanh nghip ca doanh nghip bao gm
chi phí thuế thu nhp doanh nghip hin hành và chi phí thuế thu nhp doanh nghip hoãn lại làm cĕn
c xác nh kết qu hoạt ộng kinh doanh ca doanh nghiệp trong nĕm tài chính hiện hành
Bên Nợ:
- Chi phí thuế thu nhp doanh nghip hiện hành phát sinh trong nĕm;
- Thuế thu nhp doanh nghip của các nĕm trước phi np b sung do phát hin sai sót
không trng yếu của các nĕm trước ược ghi tĕng chi phí thuế thu nhp doanh nghip hin hành của nĕm
hin ti;
- Chi phí thuế thu nhp doanh nghip hoãn lại phát sinh trong nĕm từ vic ghi nhn thuế
thu nhp hoãn li phi tr (Là s chênh lch gia thuế thu nhp hoãn li phi tr phát sinh trong nĕm
lớn hơn thuế thu nhp hoãn li phi tr ược hoàn nhập trong nĕm);
- Ghi nhn chi phí thuế thu nhp doanh nghip hoãn li (S chênh lch gia tài sn thuế
thu nhp hoãn lại ược hoàn nhập trong nĕm lớn hơn tài sản thuế thu nhp hoãn lại phát sinh trong m);
- Kết chuyn chênh lch gia s phát sinh bên TK 8212 lớn hơn số phát sinh bên N
TK 8212 “Chi phí thuế thu nhp doanh nghip hoãn lại” phát sinh trong nĕm vào bên Tài khoản
911 “Xác ịnh kết qu kinh doanh”.
Bên Có:
- S thuế thu nhp doanh nghip thc tế phi nộp trong nĕm nhỏ hơn số thuế thu nhp
doanh nghip tm phi nộp ược gim tr vào chi phí thuế thu nhp doanh nghiệp ã ghi nhận trong nĕm;
- S thuế thu nhp doanh nghip phi nộp ược ghi gim do phát hin sai sót không trng
yếu của các nĕm trước ược ghi gim chi phí thuế thu nhp doanh nghip hiện hành trong nĕm hiện ti;
- Ghi gim chi phí thuế thu nhp doanh nghip hoãn li và ghi nhn tài sn thuế thu nhp
hoãn li (s chênh lch gia tài sn thuế thu nhp hoãn lại phát sinh trong nĕm lớn hơn tài sản thuế thu
nhp hoãn lại ược hoàn nhập trong nĕm);
- Ghi gim chi phí thuế thu nhp doanh nghip hoãn li (s chênh lch gia thuế thu nhp
hoãn li phi tr ược hoàn nhập trongm lớn n thuế thu nhp hoãn li phi tr phát sinh trong nĕm);
- Kết chuyn s chênh lch gia chi phí thuế thu nhp doanh nghip hin hành phát sinh
trong nĕm lớn hơn khoản ược ghi gim chi phí thuế thu nhp doanh nghip hiện hành trong nĕm vào
bên N Tài khon 911 “Xác ịnh kết qu kinh doanh”;
- Kết chuyn s chênh lch gia s phát sinh bên N TK 8212 lớn hơn số phát sinh bên
TK 8212 “Chi phí thuế thu nhp doanh nghip hoãn lại” phát sinh trong nĕm vào bên N Tài khon
911 “Xác ịnh kết qu kinh doanh”.
Tài khon 821 “Chi phí thuế thu nhp doanh nghiệp” không có số dư cuối nĕm.
Tài kho n 821 ậ “Chi phí thu thu nh p doanh nghip” có 2 TƠi khon c p 2:
- Tài khoản 8211 Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành; - Tài khoản
8212 Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại. b. Nguyên tắc hạch toán TK 8211
- Chi phí thuế thu nhp doanh nghiệp ược ghi nhn vào tài khon này chi phí thuế thu
nhp doanh nghip hin hành, chi phí thuế thu nhp doanh nghip hoãn lại khi xác ịnh li nhun (hoc
l) ca một nĕm tài chính.
lOMoARcPSD| 48302938
47
- Chi phí thuế thu nhp doanh nghip hin hành là s thuế thu nhp doanh nghip phi np
tính trên thu nhp chu thuế trong nĕm và thuế sut thuế thu nhp doanh nghip hin hành.
- Chi phí thuế thu nhp doanh nghip hoãn li phát sinh t vic :
+ Ghi nhn thuế thu nhp hoãn li phi tr trong nĕm;
+ Hoàn nhp tài sn thuế thu nhp hoãn lại ã ược ghi nhn t các nĕm trước.
- Thu nhp thuế thu nhp doanh nghip hoãn li khon ghi gim chi phí thuế thu nhp
doanh nghip hoãn li phát sinh t vic:
+ Ghi nhn tài sn thuế thu nhp hoãn lại trong nĕm;
+ Hoàn nhp thuế thu nhp hoãn li phi tr ã ược ghi nhn t các nĕm trước.
7.5.3. Phương pháp hạch toaùn:
7.5.3.1 Phương pháp hạch toán các nghiệp vụ kinh tế chủ yếu liên quan ến chi phí thuế thu
nhập doanh nghiệp hiện hành
(1). Hàng quý, khi xác nh thuế thu nhp doanh nghip tm phi nộp theo quy nh ca Lut thuế thu
nhp doanh nghip, kế toán phn ánh s thuế thu nhp doanh nghip tm phi nộp Nhà nước vào chi
phí thuế thu nhp doanh nghip hin hành, ghi:
N TK 8211 Chi phí thuế thu nhp doanh nghip hin hành
Có TK 3334 - Thuế thu nhp doanh nghip.
Khi np thuế thu nhp doanh nghip vào NSNN, ghi:
N TK 3334 - Thuế thu nhp doanh nghip
Có các TK 111, 112,…
(2). Cuối nĕm tài chính, cĕn cứ vào s thuế thu nhp doanh nghip thc tế phi np, kế toán ghi:
+ Nếu s thuế thu nhp doanh nghip thc tế phi nộp trong nĕm lớn hơn số thuế thu nhp doanh
nghip tm phi np, kế toán phn ánh b sung s thuế thu nhp doanh nghip còn phi np, ghi:
N TK 8211 Chi phí thuế thu nhp doanh nghip hin hành
Có TK 3334 - Thuế thu nhp doanh nghip.
Khi np thuế thu nhp doanh nghip vào NSNN, ghi:
N TK 3334 - Thuế thu nhp doanh nghip
Có các TK 111, 112,…
+ Nếu s thuế thu nhp doanh nghip thc tế phi nộp trong nĕm nhỏ hơn số thuế thu nhp doanh
nghip tm phi np, thì s chênh lch kế toán ghi gim chi phí s thuế thu nhp doanh nghip hin
hành, ghi:
N TK 3334 Thuế thu nhp doanh nghip
Có TK 8211 Chi phí thuế thu nhp doanh nghip hin hành.
(3). Trường hp phát hin sai sót không trng yếu của các nĕm trước liên quan ến khon thuế thu nhp
doanh nghip phi np của các nĕm trước, doanh nghiệp ược hạch toán tĕng (hoặc gim) s thuế thu
lOMoARcPSD| 48302938
48
nhp doanh nghip phi np của các nĕm trước vào chi phí thuế thu nhp hin hành của nĕm phát hin
sai sót.
+ Trường hp thuế thu nhp doanh nghip hin hành ca các nĕm trước phi np b sung do
phát hin sai sót không trng yếu ca các nĕm trước ược ghi tĕng chi phí thuế thu nhp doanh nghip
hin hành của nĕm hiện ti, ghi:
N TK 8211 Chi phí thuế thu nhp doanh nghip hin hành Có
TK 3334 - Thuế thu nhp doanh nghip.
Khi np tin, ghi:
N TK 3334 - Thuế thu nhp doanh nghip
Có các TK 111, 112…
+ Trường hp s thuế thu nhp doanh nghip phi nộp ược ghi gim do phát hin sai sót không
trng yếu của các nĕm trước ược ghi gim chi phí thuế thu nhp doanh nghip hin hành trong nĕm hiện
ti, ghi:
N TK 3334 - Thuế thu nhp doanh nghip
Có TK 8211 Chi phí thuế thu nhp doanh nghip hin hành
- Cuối nĕm tài chính, kế toán kết chuyn chi phí thuế thu nhp hin hành, ghi:
+ Nếu TK 8211 có s phát sinh N lớn hơn số phát sinh Có, thì s chênh lch ghi:
N TK 911 Xác ịnh kết qu kinh doanh
Có TK 8211 Chi phí thuế thu nhp doanh nghip hin hành.
+ Nếu TK 8211 có s phát sinh N nh hơn số phát sinh Có, thì s chênh lch ghi:
N TK 8211 Chi phí thuế thu nhp doanh nghip hin hành
Có TK 911 Xác ịnh kết qu kinh doanh.
7.5.3.2. Kế toán “Thuế thu nhập hoãn lại phải trả” và “Tài sản thuế thu nhập hoãn lại” trên
báo cáo tài chính riêng của doanh nghiệp
7.5.3.2.1 - Phương pháp xác ịnh và kế toán “Thuế thu nhập hoãn lại phải trả” a)
Nguyên tắc kế toán:
- Cui nĕm tài chính, khi lập báo cáo tài chính, kế toán phi xác ịnh cơ sở tính thuế ca tài
sn và các khon n phi tr làm cĕn cứ xác ịnh các khon chênh lch tm thi chu thuế. Vic xác nh
các khon chênh lch tm thi chu thuế
- Các khon chênh lch tm thi chu thuế ược s dụng làm cĕn c xác ịnh thuế thu nhp
hoãn li phi tr trong nĕm trên báo cáo tài chính riêng của doanh nghip phải ược phn ánh vào “Bảng
xác ịnh chênh lch tm thi chu thuế” phát sinh trong nĕm (Bảng s...).
- “Bảng xác ịnh chênh lch tm thi chu thuế” dùng phn ánh chi tiết tng khon chênh
lch tm thi chu thuế phát sinh trong nĕm làm cơ sở xác ịnh thuế thu nhp hoãn li phi tr.
lOMoARcPSD| 48302938
49
Bảng số...
Bng xác ịnh chênh l ch t m th i chịu thu
Nĕm............
STT
Din gii
Chênh lch tm thi chu thuế phát sinh trong nĕm
Tĕng
Gim
Phát
sinh t các
giao dch
trong nĕm
hiện hành
Phát sinh do áp
dng hi t chính
sách kế toán và iều
chnh hi t các sai
sót phát sinh t các
nĕm trước
Hoàn
nhp t
các giao
dch trong
nĕm hiện
hành
Hoàn nhp
do áp áp dng hi
t thay ổi chính
sách kế toán và
iều chnh hi t
các sai sót phát
sinh t các nĕm
trước
1
2
3
4
5
6
I
Chênh l ch t m th
phát sinh
i
1
Phát sinh t...
2
Phát sinh t...
3
Phát sinh t...
.....
II
Chênh l ch t m th c
hoàn nh p
i
1
Hoàn nhp do...
2
Hoàn nhp do...
....
Tổng c ng
lOMoARcPSD| 48302938
50
* Cĕn cứ lập “Bảng xác nh chênh lch tm thi chu thuế” là s chênh lch tm thi chu
thuế phát sinh trong nĕm liên quan ến tng tài sn hoc khon n phi tr hoc giao dch.
* Dòng tng cng chênh lch tm thi chu thuế phát sinh trong nĕm cĕn cứ ghi vào
ct “Chênh lệch tm thi chu thuế tĕng” hoặc cột “Chênh lệch tm thi chu thuế giảm” trong “Bảng
xác nh thuế thu nhp hoãn li phi trả” (Biểu s 02).
b - Xác ịnh thuế thu nhập hoãn lại phải trả
- Cuối nĕm, cĕn cứ vào s chênh lch tm thi chu thuế ã xác ịnh ược và các khoản iều
chnh trc tiếp tĕng, giảm s dư ầu nĕm của Tài khoản “Lợi nhuận chưa phân phối” (do áp dụng hi t
thay i chính sách kế toán hoặc iều chnh hi t các sai sót trng yếu của các nĕm trước, kế toán lập
“Bảng xác ịnh thuế thu nhp hoãn li phi trả” (Biểu s 02) làm cĕn cứ ghi nhn và trình y thuế thu
nhp hoãn li phi tr trên báo cáo tài chính riêng.
- “Bảng xác ịnh thuế thu nhp hoãn li phi trả” là bảng tng hợp ể xác ịnh thuế thu nhp
hoãn li phi tr ược ghi nhận trong nĕm và xác ịnh thuế thu nhp hoãn li phi tr gim do hoàn nhp
các khon chênh lch tm thi chu thuế của các nĕm trước.
Biểu số 02
Bng xác ịnh thu thu nh p hoãn l i ph i tr Nĕm....
Chênh lch tm thi chu
thuế trong nĕm
Thu
ế
Thuế thu nhp
hoãn li phi tr
ược ghi nhn trong
nĕm
Thuế thu nhp
hoãn li phi tr
Ěược ghi gim
Din gii
Tĕng
Gim
Chênh lch
sut
(%)
(Hoàn nhp)
trong nĕm
Tĕn
g
Gim
Ěược ghi
nhn vào
chi phí
thuế thu
nhp hoãn
li
Ěược
ghi
gim
vn ch
s hu
Ěược
ghi gim
chi phí
thuế thu
nhp
hoãn li
Ěược ghi
tĕng vốn
ch s
hu
A
1
2
3
4
5
6
7
8
9
lOMoARcPSD| 48302938
51
1 - 1/ Phát sinh (hoc
hoàn nhp) t các
giao dịch trong nĕm
2 2/ Phát sinh t
vic áp dng hi t
thay ổi chính sách kế
toán và iều chnh hi
t các sai sót phát sinh
t các nĕm trước.
C ng
Phng pháp lp bi u s 02
* Cĕn cứ lập “Bảng xác ịnh thuế thu nhp hoãn li phi trả” là “Bảng xác ịnh chênh lch
tm thi chu thuế” (Biểu s 01).
* Cĕn cứ ghi vào ct 1 - “Chênh lệch tm thi chu thuế trong nĕm/ tĕng” là cột 3 và ct
4 trong “Bảng xác ịnh chênh lch tm thi chu thuế” phát sinh trong nĕm hiện ti.
* Cĕn cứ ể ghi vào cột 2 - “Chênh lệch tạm thời chịu thuế trong nĕm/ giảm” là cột 5 và cột
6 trong “Bảng xác ịnh chênh lệch tạm thời chịu thuế” của nĕm hiện tại.
* Ct 3 và cột 4 “Chênh lệch tĕng”, “Chênh lệch giảm” là s chênh lch gia ct 1 và 2.
* Cột 6 ược lập cĕn cứ vào ct 3 và ct 5 trên dòng din gii s 1: Ct 6 = Ct 3 x ct 5,
làm sở ghi vào chi phí thuế thu nhp doanh nghip hoãn li ghi nhn thuế thu nhp hoãn li phi
tr.
* Cột 7 ược lập cĕn cứ vào ct 3 và ct 5 trên dòng din gii s 2: Ct 7 = Ct 3 x ct 5,
làm cơ sở ghi gim vn ch s hu và ghi nhn thuế thu nhp hoãn li phi tr.
* Cột 8 ược lập cĕn cứ vào ct 4 và ct 5 trên dòng din gii s 1: Ct 8 = Ct 4 x ct 5,
làm cơ sở ghi gim chi phí thuế thu nhp doanh nghip hoãn li và ghi gim thuế thu nhp hoãn li phi
tr.
* Cột 9 ược lập cĕn cứ vào ct 4 và ct 5 trên dòng din gii s 2: Ct 9 = Ct 4 x ct 5,
làm cơ sở ghi tĕng vốn ch s hu và ghi gim thuế thu nhp hoãn li phi tr.
Ví dụ: Xác ịnh thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh từ chênh lệch tạm thời chịu thuế
lOMoARcPSD| 48302938
52
Xác ịnh ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả liên quan ến khấu hao TSCĚ Nĕm
2006, Công ty CP ABC mua hai TSCĚ:
- TSCĚ C có giá mua là 30.000.000, thời gian sử dụng hữu ích theo kế toán là 6 nĕm, theo
thuế là 4 nĕm; TSCĚ E có giá mua là 20.000.000, thời gian sử dụng hữu ích theo kế toán là 4 nĕm, theo
thuế là 2 nĕm.
- Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 28%. Giả sử công ty chỉ có thuế thu nhập hoãn lại
phải trả liên quan ến TSCĚ C và E.
Việc xác ịnh thuế thu nhập hoãn lại phải trả ược thực hiện như sau:
Xác ịnh chênh lệch tạm thời chịu thuế liên quan ến từng TSCĚ từ
nĕm 2006 ến 2011
Ěơn vị tính:1.000
Ch tiêu
Nĕm tài chính
2006
2007
2008
2009
2010
2011
TSCĚ C (NG: 30.000)
Chi phí khu hao (theo thuế)
(7.500)
(7.500)
(7.500)
(7.500)
Chi phí khu hao (theo kế toán)
(5.000)
(5.000)
(5.000)
(5.000)
(5.000)
(5.000)
Chênh lch tm thi chu thuế
tĕng
2.500
2.500
2.500
2.500
Chênh lch tm thi chu thuế
gim (Hoàn nhp)
(5.000)
(5.000)
TSCĚ D (NG: 20.000)
Chi phí khu hao (theo thuế)
(10.000)
(10.000)
Chi phí khu hao (theo kế toán)
(5.000)
(5.000)
(5.000)
(5.000)
Chênh lch tm thi chu thuế
tĕng
(5.000)
(5.000)
Chênh lch tm thi chu thuế
gim (Hoàn nhp)
(5.000)
(5.000)

Preview text:

lOMoAR cPSD| 48302938 33
Dịch vụ kế toán chia sẻ tài liệu bài giảng về "kế toán" CHNG 8 K TOÁN THU M c tiêu:
Sau khi nghiên cứu chương này, người ọc có thể hiểu:
- Nội dung cơ bản của từng loại thuế, chứng từ, phương pháp tính và hạch toán của từng loại thuê, phí và lệ phí
- Phân biệt lợi nhuận kế toán và thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp, phương pháp iều chỉnh
từ lợi nhuận kế toán sang thu nhập chịu thuế
- Lập báo cáo thuế GTGT, thuế TNDN 8. 1 NH NG VN Ě CHUNG:
8.1.1 Tổng quan v thu :
Thuế là nghƿa vụ và quyền lợi của mọi công dân và tổ chức hoạt ộng kinh tế. Thuế là nguồn thu
chủ yếu của Nhà nước ể phục vụ trở lại các hoạt ộng phúc lợi xã hội, phục vụ mục ích phát triển xã hội
và an ninh quốc gia. Vậy nộp thuế không chỉ là nghƿa vụ mà còn là nghƿa vụ mà là trách nhiệm của
mỗi công dân và các tổ chức kinh tế.
Luật Quản lý thuế ược ban hành và có hiệu lực kể từ ngày 1/7/2007, ược coi là một bước tiến
quan trọng trong công tác cải cách thủ tục hành chính về quản lý thuế và các khoản phải thu nộp ngân
sách nhà nước. Luật này ã iều chỉnh thống nhất về quản lý thuế ối với toàn bộ các loại thuế và các khoản
thu khác thuộc ngân sách Nhà nước (gọi chung là thuế). Các thủ tục hành chính thuế ược quy ịnh ơn
giản, rõ ràng và minh bạch giúp người nộp thuế dễ dàng hơn trong việc kê khai thuế, ồng thời nâng cao
trách nhiệm và bảo ảm quyền lợi hợp pháp của người nộp thuế.
Theo luật thuế, các Doanh nghiệp hoạt ộng có thể thực hiện nghƿa vụ nộp các loại thuế sau: -
Thuế Giá trị gia tĕng (GTGT)
- Thuế Tiêu thụ ặc biệt (TTĚB) - Thuế nhập khẩu - Thuế xuất khẩu
- Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) - Thuế Thu nhập cá nhâ - Thuế tài nguyên
- Thuế nhà ất, tiền thuê ất
- Một số loại thuế khác như: thuế môn bài,… - Phí và lệ phí
8.1.2 Nguyên tắc k toán:
- Phải lập chứng từ và hạch toán ầy ủ chi tiết theo từng loại thuế phát sinh.
- Lập báo cáo thuế hàng tháng, quý, nĕm, thực hiện khai báo và nộp các báo cáo thuế theo quy ịnh
của luật thuế hiện hành:
+ Doanh nghiệp chủ ộng tính và xác ịnh số thuế phải nộp cho Nhà nước theo luật ịnh, kê khai ầy
ủ, chính xác số thuế, phí và lệ phí phải nộp.
+ Thực hiện nghiêm chỉnh việc nộp thuế ầy ủ và úng hạn các khoản thuế theo luật ịnh. Trường
hợp có khiếu nại, thắc mắc về thông báo nộp thuế cần giải quyết kịp thời, không ược viện bất kǶ lý do nào ể hõan nộp thuế. lOMoAR cPSD| 48302938 34
- Phải hạch toán úng và kịp thời các loại thuế phải nộp vào các tài khoản phù hợp theo quy ịnh của
chế ộ kế toán. Kế toán phải mở sổ chi tiết theo dõi từng khoản thuế, phí và lệ phí và các khoản
phải nộp, ã nộp và còn phải nộp.
- Doanh nghiệp có cĕn cứ tính thuế phải nộp bằng ngoại tệ phải quy ổi ra ồng Việt Nam theo tỷ giá
quy ịnh (hiện nay là tỷ giá ngoại tệ bình quân liên ngân hàng) ể ghi sổ kế toán (nếu ghi sổ bằng Ěồng Việt Nam). 8.2 K TOÁN THU GTGT:
8.2.1 Khái niệm và phương pháp tính:
a. Khái niệm:
Thuế Giá trị gia tĕng là một loại thuế gián thu tính trên khoản giá trị tĕng thêm của hàng hóa, dịch
vụ phát sinh trong trong quá trình từ sản xuất, lưu thông ến tiêu dùng.
b.Phương pháp tính thuế:
Có 2 phương pháp ó là phương pháp khấu trừ thuế và trực tiếp trên giá trị gia tĕng *
Phương pháp khấu trừ thuế: ế GTGT
Thuế GTGT Thuế GTGT ầu vào Các khoản Thu = - - ph ải nộp
ầu ra ược khấu trừ giảm
Thuế giá trị gia tĕng ầu vào: Là số thuế Thuế giá trị gia tĕng ược ghi trên hoá ơn GTGT của hàng hoá dịch vụ mua vào.
Thuế GTGT ầu ra: Là số thuế Thuế giá trị gia tĕng ược ghi trên hoá ơn GTGT của hàng hoá dịch vụ bán ra.
b) Phương pháp tính thuế trực tiếp
Thuế GTGT Giá trị gia tĕng của hàng Thuế suất thuế phải nộp = hóa dịch vụ bán ra x GTGT Giá thanh toán của hàng
Giá thanh toán c ủa hàng hóa
Giá trị gia tĕng của hàng hóa dịch vụ bán ra =
hóa dịch vụ bán ra (giá x
dịch vụ mua vào tương ứng bán ã có thuế ) (giá mua ã có thuế) 8.2.2 Hoàn thu GTGT:
Việc hoàn thuế GTGT chỉ ược thực hiện trong các trường hợp sau : lOMoAR cPSD| 48302938 35 -
Cơ sở kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khấu trừược xét hoàn thuế hàng quý
nếu số thuế ầu vào ược khấu tr72 của các tháng trong quý lớn hơn số thuế ầu ra hoặc ược
hoàn thuế ầu vào của TSCĚ. -
Quyết toán thuế khi sát nhập, hợp nhất, chia, tách, giải thể, phá sản có số thuế nộp
thừa. - Quyết ịnh xử lý hòan thuế của cơ quan có thẩm quyền theo quy ịnh của pháp luật.
8.2.3 K toán thu GTGT hàng bán ni ịa theo phng pháp khu trừ: a. H s khai thu GTGT
Hồ sơ khai thuế bao gồm tờ khai thuế và các tài liệu liên quan làm cĕn cứ ể doanh nghiệp khai
thuế, tính thuế với cơ quan thuế.
Doanh nghiệp phải sử dụng úng mẫu tờ khai thuế và các mẫu phụ lục kèm theo tờ khai thuế do
Bộ Tài chính quy ịnh, không ược thay ổi khuôn dạng, thêm, bớt hoặc thay ổi vị trí của bất kǶ chỉ tiêu
nào trong tờ khai thuế. Ěối với một số loại giấy tờ trong hồ sơ thuế mà Bộ Tài chính không ban hành
mẫu thì thực hiện theo quy ịnh của pháp luật có liên quan. Hồ sơ khai thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế gồm: -
Tờ khai thuế GTGT theo mẫu số 01/GTGT; -
Bảng kê hoá ơn, chứng từ HHDV bán ra theo mẫu số 01-1/GTGT; -
Bảng kê hoá ơn, chứng từ HHDV mua vào theo mẫu số 01-2/GTGT; -
Bảng tổng hợp thuế GTGT theo bản giải trình khai bổ sung, iều chỉnh mẫu số 01- 3/GTGT; -
Bảng phân bổ số thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ mua vào ược khấu trừ trong
kǶ theo mẫu số 01-4A/GTGT; -
Bảng kê khai iều chỉnh thuế GTGT ầu vào phân bổ ược khấu trừ nĕm theo mẫu số 01- 4B/GTGT; -
Bảng kê số thuế GTGT ã nộp của doanh thu kinh doanh xây dựng, lắp ặt, bán hàng
vãng lai ngoại tỉnh theo mẫu số 01-5/GTGT.
Trường hợp Doanh nghiệp có dự án ầu tư mới phát sinh thuế ầu vào nhưng chưa phát sinh thuế
ầu ra thì doanh nghiệp lập hồ sơ khai thuế riêng cho dự án ầu tư. Hồ sơ khai thuế GTGT tháng của dự án ầu tư bao gồm: -
Tờ khai thuế GTGT dành cho dự án ầu tư theo mẫu số 02/GTGT; -
Bảng kê hoá ơn, chứng từ HHDV mua vào theo mẫu số 01-2/GTGT.
Thời hạn nộp hồ sơ khai thuế và các trường hợp sử dụng theo từng loại hồ sơ khai thuế nêu trên
ược thể hiện theo Biểu sau: lOMoAR cPSD| 48302938 36
H S KHAI THU GTGT VÀ CÁC TRNG HP ÁP DNG C TH
(Các mẫu biểu ban hành kèm theo Thông tư số 60/2007/TT-BTC ngày 14/6/2007 của Bộ Tài Chính) TT MU T TểN T TRNG HP THI HN NP KHAI/MU KHAI/MU BIU ÁP DNG BIU 1 01/GTGT Tờ
khai thuế Tất cả các trường
Chậm nhất là ngày thứ hai mươi của GTGT hợp
tháng tiếp theo tháng phát sinh nghƿa vụ thuế 2 01-1/GTGT
Bảng kê hoá ơn, Tất cả các trường
Chậm nhất là ngày thứ hai mươi của chứng từ HHDV hợp
tháng tiếp theo tháng phát sinh bán ra
nghƿa vụ thuế (kèm theo tờ khai 01/GTGT) 3 01-2/GTGT Bảng kê hoá ơn,
Tất cả các trường Chậm nhất là ngày thứ hai mươi chứng từ HHDV hợp
của tháng tiếp theo tháng phát sinh mua vào
nghƿa vụ thuế thuế (kèm theo tờ khai 01/GTGT, 02/GTGT) 4 01/KHBS
Giải trình khai bổ Khi có các khoản Ngay khi lập hồ sơ nhưng trước khi sung, iều chỉnh
iều chỉnh thuế cơ quan thuế công bố quyết ịnh kiểm GTGT ã kê khai
tra, thanh tra thuế tại trụ sở từ các kǶ trước NNT 5 01-3/GTGT
Bảng tổng hợp thuế Khi có các khoản Ngay khi lập hồ sơ nhưng trước khi
GTGT theo bản iều chỉnh thuế cơ quan thuế công bố quyết ịnh kiểm
Giải trình khai bổ GTGT ã kê khai
tra thuế, thanh tra thuế tại trụ sở sung, iều các kǶ trước NNT (kèm theo tờ khai chỉnh 01/GTGT) 6 01-4A/GTGT
Bảng phân bổ số NNT kinh doanh cả Chậm nhất là ngày thứ hai mươi của
thuế GTGT của hai loại HHDV tháng tiếp theo tháng phát sinh
HHDV mua vào chịu thuế GTGT
nghƿa vụ thuế (kèm theo tờ khai và ược khấu trừ 01/GTGT) trong kǶ HHDV không chịu thuế GTGT nhưng không hạch toán riêng ược 7 01-4B/GTGT
Bảng kê khai iều NNT kinh doanh cả Chậm nhất là ngày thứ hai mươi của
chỉnh thuế GTGT hai loại HHDV tháng 4 nĕm sau (cùng với tờ khai
ầu vào phân bổ ược chịu thuế GTGT và 01/GTGT tháng 3 nĕm sau) khấu trừ nĕm HHDV không chịu thuế GTGT nhưng không hạch toán riêng ược. lOMoAR cPSD| 48302938 37 8 01-5/GTGT
Bảng kê số thuế NNT có hoạt ộng Chậm nhất là ngày thứ hai mươi của
GTGT ã nộp của kinh doanh, xây tháng tiếp theo tháng phát sinh doanh thu
kinh dựng, lắp ặt, bán nghƿa vụ thuế (Cùng với tờ khai
doanh, xây dựng, hàng vãng lai lắp ặt, bán hàng thuế 01/GTGT ) ngoại tỉnh vãng lai ngoại tỉnh 9 06/GTGT Tờ
khai thuế NNT có hoạt ộng Chậm nhất là ngày thứ mười kể từ
GTGT tạm nộp trên kinh doanh, xây ngày phát sinh nghƿa vụ thuế hoặc
doang số ối với kinh dựng, lắp ặt, bán ngày thứ 20 của tháng tiếp theo doanh hàng vãng lai
tháng phát sinh nghƿa vụ thuế trong ngoại tỉnh ngoại tỉnh
trường hợp phát sinh nhiều lần theo tháng 10 02/GTGT
Tờ khai thuế GTGT NNT có dự án ầu tư Chậm nhất là ngày thứ hai mươi của dành cho
ã phát sinh thuế ầu tháng tiếp theo tháng phát sinh dự án ầu tư
vào nhưng chưa nghƿa vụ thuế phát sinh thuế ầu ra
* H s khai thu hp l Hồ sơ khai thuế GTGT gửi ến cơ quan thuế ược coi là hợp lệ khi: -
Hồ sơ có ầy ủ tài liệu theo quy ịnh về hồ sơ khai thuế ã quy ịnh ối với từng trường hợp cụ thể -
Tờ khai và các mẫu biểu kèm theo ược lập úng mẫu quy ịnh. -
Có ghi ầy ủ các thông tin về tên, ịa chỉ, mã số thuế, số iện thoại... của NNT theo quy ịnh. -
Ěược người ại diện theo pháp luật của NNT ký tên và óng dấu vào cuối của các mẫu biểu theo quy ịnh.
b. Tài khoản sử dụng:
Tài khoản: 3331: Thuế GTGT
+ 33311: Thuế GTGT ầu ra của hàng bán nội ịa.
+ 33312 : Thuế GTGT của hàng nhập khẩu
c. Phương pháp hạch toán:
(1). khi bán hàng, cung cấp dịch vụ, phản ánh số thuế GTGT ầu ra:
Nợ 111,112,131 – Số tiền thuế GTGT phát sinh
Có 33311 - Số tiền thuế GTGT phát sinh
(2). Khi mua hàng hóa, vật tư, Tài sản cố ịnh…sử dụng dịch vụ phát sinh thuế GTGT ầu vào
Nợ TK 152,153,156,211,213,627,641,642…
Nợ TK 133 – Thuế GTGT ược khấu trừ Có TK 111,112,331,311…
(3). Số thuế GTGT ầu vào ược khấu trừ ở ầu ra lOMoAR cPSD| 48302938 38
Nợ 33311 – Số thuế GTGT ầu vào khấu trừ với ầu ra.
Có 133 – Số thuế GTGT ược khấu trừ
(4). Thuế GTGT ược giảm, trừ
+ Nếu số thuế GTGT phải nộp ược giảm, trừ vào số thuế GTGT phải nộp trong kǶ: Nợ TK
33311 – Thuế GTGT phải nộp
Có TK 711 – Thu nhập khác
+ Nếu số thuế GTGT ược giảm, ược NSNN trả lại bằng tiền, ghi: Nợ TK 111, 112
Có TK 711 – Thu nhập khác
(5). Khi nộp thuế GTGT cho nhà nước.
Nợ 3331 - Số thuế GTGT ã nộp vào ngân sách
Có 111,112,311… - Số thuế GTGT ã nộp vào ngân sách
8.2.4 K toán thu GTGT của hàng bán ni ịa np theo phng pháp trực ti p:
a. Hồ sơ khai thuế GTGT:
Hồ sơ khai thuế bao gồm tờ khai thuế và các tài liệu liên quan làm cĕn cứ ể NNT khai thuế, tính thuế với cơ quan thuế.
a.1. Hồ sơ khai thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp trên GTGT:
Hộ gia ình, cá nhân kinh doanh và NNT kinh doanh vàng, bạc, á quý, ngoại tệ lưu giữ ược ầy ủ
hoá ơn mua vào, hoá ơn bán ra ể xác ịnh ược GTGT thì áp dụng khai thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp trên GTGT. Hồ sơ khai thuế gồm: -
Hồ sơ khai thuế GTGT tháng tính theo phương pháp trực tiếp trên GTGT là Tờ khai thuế
giá trị gia tĕng theo mẫu số 03/GTGT. -
Hồ sơ khai quyết toán thuế GTGT nĕm tính theo phương pháp trực tiếp trên GTGT là Tờ
khai quyết toán thuế giá trị gia tĕng theo mẫu số 04/GTGT.
a.2. Hồ sơ khai thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu:
Hộ gia ình, cá nhân, tổ chức kinh doanh thực hiện lưu giữ ủ hoá ơn, chứng từ bán hàng, cung
cấp dịch vụ nhưng không có ủ hoá ơn, chứng từ mua HHDV ầu vào nên không xác ịnh ược GTGT trong
kǶ thì áp dụng khai thuế GTGT tính theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu. -
Hồ sơ khai thuế GTGT tháng tính theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu và khai thuế
GTGT theo từng lần phát sinh tính theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu là Tờ khai thuế giá trị gia tĕng mẫu số 05/GTGT
*. Hồ sơ khai thuế hợp lệ lOMoAR cPSD| 48302938 39
Hồ sơ khai thuế GTGT gửi ến cơ quan thuế ược coi là hợp lệ khi: -
Hồ sơ có ầy ủ tài liệu theo quy ịnh về hồ sơ khai thuế ã quy ịnh ối với từng trường hợp cụ thể -
Tờ khai và các mẫu biểu kèm theo ược lập úng mẫu quy ịnh. -
Có ghi ầy ủ các thông tin về tên, ịa chỉ, mã số thuế, số iện thoại... của NNT theo quy ịnh. -
Ěược người ại diện theo pháp luật của NNT ký tên, ghi rõ họ, tên ầu ủ và óng dấu vào
cuối của các mẫu biểu theo quy ịnh.
b. Phương pháp hạch toán:
(1). Cuối kǶ xác ịnh số thuế GTGT phải nộp theo phương pháp trực tiếp.
Nợ TK 511, 512, 515, 711 – Số thuế GTGT phải nộp theo phương pháp trực tiếp
Có TK 33311 : thuế GTGT phải nộp.
(2). Khi nộp thuế GTGT cho nhà nước.
Nợ 3331 - Số thuế GTGT ã nộp vào ngân sách
Có 111,112,311… - Số thuế GTGT ã nộp vào ngân sách
8.2.5 Kế toán thuế GTGT hàng nhập khẩu: -
Khi nhập khẩu vật tư, hàng hóa, TSCĚ dùng vào họat ộng sản xuất kinh doanh hàng hóa dịch vụ
chịu thuế GTGT tính theo phương pháp khấu trừ thuế, số thuế GTGT hàng nhập khẩu phải nộp ược khấu trừ: Nợ TK 133
Có TK 33312 – Thuế GTGT hàng nhập khẩu -
Khi nhập khẩu vật tư, hàng hóa, TSCĚ dùng vào họat ộng sản xuất kinh doanh hàng hóa dịch vụ
không chịu thuế GTGT hoặc chịu thuế GTGT tính theo phương pháp trực tiếp, số thuế GTGT hàng nhập khẩu phải nộp:
Nợ TK 152, 153, 156, 211, 611,… Có TK 33312 -
Khi nộp thuế GTGT hàng nhập khẩu vào NSNN: Nợ 33312 – Thuế GTGT hàng nhập khẩu Có TK 111, 112
7.4. K toán thu tiêu th ặc bi t, thu xu t kh u, nh p kh u ph i n p
(1). Khi xác ịnh số Thuế tiêu thụ ặc biệt, thuế xuất khẩu phải nộp khi tiêu thụ hàng hóa... Nợ TK 511, 512 Có TK 3332, 3333
(2). Khi nhập khẩu hàng hóa thuộc ối tượng chịu thuế TTĚB, thuế nhập khẩu cĕn cứ vào hoá ơn mua
hàng nhập khẩu và thông báo nộp thuế, phản ánh số thuế phải nộp vào giá trị của vật tư, hàng hóa lOMoAR cPSD| 48302938 40 Nợ TK 151, 152, 153,...... Có TK 3332.
(3). Khi ược miến giảm số thuế TTĚB, thuế nhập khẩu Nợ 3332, 3333 Có 711 – thu nhập khác
(4). Khi nộp thuế tiêu thụ ặc biệt, thuế xuất khẩu, nhập khẩu Nợ 3332,3333
Có 111,112… số tiền ã nộp thuế.
7.5. K THU THU NH P DOANH NGHI P PH I N P
7.5.1. Những vấn ề chung
7.5.1.1ậ Ghi nhn “Thu thu nh p doanh nghip” -
Hàng quý, kế toán xác ịnh và ghi nhận số thuế thu nhập doanh nghiệp tạm phải nộp trong
quý. Thuế thu nhập tạm phải nộp từng quý ược tính vào chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành của quý ó. -
Cuối nĕm tài chính, kế toán phải xác ịnh số và ghi nhận thuế thu nhập doanh nghiệp thực
tế phải nộp trong nĕm trên cơ sở tổng thu nhập chịu thuế cả nĕm và thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp
hiện hành. Thuế thu nhập doanh nghiệp thực phải nộp trong nĕm ược ghi nhận là chi phí thuế thu nhập
doanh nghiệp hiện hành trong Báo cáo kết quả hoạt ộng kinh doanh của nĕm ó. -
Trường hợp số thuế thu nhập doanh nghiệp tạm phải nộp trong nĕm lớn hơn số thuế phải
nộp cho nĕm ó, thì số chênh lệch giữa số thuế tạm phải nộp lớn hơn số thuế phải nộp ược ghi giảm chi
phí thuế TNDN hiện hành và ghi giảm trừ vào số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp. -
Trường hợp phát hiện sai sót không trọng yếu của các nĕm trước liên quan ến khoản thuế
thu nhập doanh nghiệp phải nộp của các nĕm trước, doanh nghiệp ược hạch toán tĕng (hoặc giảm) số
thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của các nĕm trước vào chi phí thuế thu nhập hiện hành của nĕm phát hiện sai sót.
7.5.1.2 Ghi nhn “Thu thu nh p hoãn l i ph i tr”
Cuối nĕm tài chính, doanh nghiệp phải xác ịnh và ghi nhận “Thuế thu nhập hoãn lại phải trả” (nếu có) -
Thuế thu nhập hoãn lại phải trả ược xác ịnh trên cơ sở các khoản chênh lệch tạm thời
chịu thuế phát sinh trong nĕm và thuế suất thuế thu nhập hiện hành theo công thức sau:
Tổng chênh lệch tạm thời Thuế thu nhập
Thuế suất thuế thu nhập hoãn lại phải trả =
chịu thuế phát sinh trong X doanh nghiệp hiện hành nĕm lOMoAR cPSD| 48302938 41 -
Việc ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả trong nĕm ược thực hiện theo nguyên tắc
bù trừ giữa số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong nĕm với số thuế thu nhập hoãn lại phải trả
ã ghi nhận từ các nĕm trước nhưng nĕm nay ược ghi giảm (hoàn nhập), cụ thể là:
+ Nếu số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong nĕm lớn hơn số thuế thu nhập hoãn lại
phải trả ược hoàn nhập trong nĕm, thì số chênh lệch giữa số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh
lớn hơn số ược hoàn nhập trong nĕm ược ghi nhận bổ sung vào số thuế thu nhập hoãn lại phải trả và ghi
tĕng chi phí thuế TNDN hoãn lại;
+ Nếu số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong nĕm nhỏ hơn số thuế thu nhập hoãn lại
phải trả ược hoàn nhập trong nĕm, thì số chênh lệch giữa số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh
nhỏ hơn số ược hoàn nhập trong nĕm ược ghi giảm (hoàn nhập) số thuế thu nhập hoãn lại phải trả và
ghi giảm chi phí thuế TNDN hoãn lại; -
Thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong nĕm hiện tại ược ghi nhận vào chi phí
thuế thu nhập hoãn lại ể xác ịnh kết quả hoạt ộng kinh doanh trong nĕm ó trừ trường hợp thuế thu nhập
hoãn lại phải trả phát sinh từ các giao dịch ược ghi nhận trực tiếp vào vốn chủ sở hữu; -
Trường hợp thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh từ việc áp dụng hồi tố thay ổi chính
sách kế toán và iều chỉnh hồi tố các sai sót trọng yếu của các nĕm trước làm phát sinh khoản chênh lệch
tạm thời chịu thuế, kế toán phải ghi nhận bổ sung khoản thuế thu nhập hoãn lại phải trả cho các nĕm
trước bằng cách iều chỉnh giảm số dư ầu nĕm của TK 421 - Lợi nhuận chưa phân phối (TK 4211 - Lợi
nhuận chưa phân phối nĕm trước) và số dư ầu nĕm TK 347 - Thuế thu nhập hoãn lại phải trả.
7.5.1.3 Ghi nhn “TƠi sn thu thu nh p hoãn l i”
Cuối nĕm tài chính, doanh nghiệp phải xác ịnh và ghi nhận “Tài sản thuế thu nhập hoãn lại” (nếu có) -
Tài sản thuế thu nhập hoãn lại ược xác ịnh theo công thức sau: Tài sản Tổng chênh lệch
Giá trị ược khấu trừ Thuế suất thuế
thuế thu tạm thời ược chuyển sang nĕm sau của thu nhập doanh nhập hoãn
= khấu trừ phát sinh + các khoản lỗ tính thuế và ưu x nghiệp hiện lại trong
nĕm ãi thuế chưa sử dụng hành -
Doanh nghiệp chỉ ược ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại tính trên các khoản chênh
lệch tạm thời ược khấu trừ, các khoản lỗ tính thuế và ưu ãi thuế chưa sử dụng nếu chắc chắn có ủ lợi
nhuận tính thuế trong tương lai, ể có thể sử dụng các khoản chênh lệch tạm thời ược khấu trừ, các khoản
lỗ tính thuế và ưu ãi thuế chưa sử dụng ó. -
Việc ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại trong nĕm ược thực hiện theo nguyên tắc bù
trừ giữa tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong nĕm với tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp ã ghi
nhận từ các nĕm trước nhưng nĕm nay ược hoàn nhập lại, cụ thể là:
+ Nếu tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong nĕm lớn hơn tài sản thuế thu nhập hoãn lại
ược hoàn nhập trong nĕm, kế toán ghi nhận bổ sung giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại là số chênh
lệch giữa số tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh lớn hơn số ược hoàn nhập trong nĕm, nếu chắc chắn
rằng trong tương lai doanh nghiệp có ủ lợi nhuận tính thuế ể thu hồi tài sản thuế thu nhập hoãn lại ược lOMoAR cPSD| 48302938 42
ghi nhận trong nĕm hiện tại. Trường hợp doanh nghiệp không chắc chắn sẽ có ược lợi nhuận chịu thuế
trong tương lai, kế toán không ược ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại tính trên các khoản chênh
lệch tạm thời ược khấu trừ phát sinh trong nĕm.
+ Nếu tài sản thuế thu nhập hoãn lại ược ghi nhận trong nĕm nhỏ hơn tài sản thuế thu nhập hoãn
lại ược hoàn nhập trong nĕm, kế toán ghi giảm tài sản thuế thu nhập hoãn lại là số chênh lệch giữa số
tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh nhỏ hơn số ược hoàn nhập trong nĕm. Việc ghi giảm tài sản thuế
thu nhập hoãn lại phải ược thực hiện phù hợp với thời gian mà các khoản chênh lệch tạm thời ược khấu
trừ (phát sinh từ các nĕm trước) ược hoàn nhập kể cả khi doanh nghiệp không có lợi nhuận tính thuế. -
Trường hợp doanh nghiệp có các khoản lỗ tính thuế và các khoản ưu ãi thuế chưa sử
dụng và nếu doanh nghiệp chắc chắn rằng sẽ có ủ lợi nhuận chịu thuế trong tương lai ể bù ắp các khoản
lỗ tính thuế và sử dụng các khoản ưu ãi thuế, kế toán phải ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại bằng
giá trị ược khấu trừ chuyển sang nĕm sau của các khoản ó nhân (x) với thuế suất thuế thu nhập doanh
nghiệp trong nĕm hiện hành. -
Trường hợp tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh từ việc áp dụng hồi tố thay ổi chính
sách kế toán và iều chỉnh hồi tố các sai sót trọng yếu của các nĕm trước làm phát sinh khoản chênh lệch
tạm thời ược khấu trừ, kế toán phải ghi nhận bổ sung tài sản thuế thu nhập hoãn lại của các nĕm trước
bằng cách iều chỉnh số dư ầu nĕm TK 421 - Lợi nhuận chưa phân phối (TK 4211 - Lợi nhuận chưa phân
phối nĕm nay) và iều chỉnh số dư ầu nĕm TK 243 – Tài sản thuế thu nhập hoãn lại.
7.5.2 K toán chi ti t thu thu nhâp doanh nghi p:
7.5.2. Taøi khoaûn söû duïng:
7.5.2.1.Taøi khoaûn TK 3334 – thueá thu nhaäp DN a. K t c u
Tài khoản 3334 – “Thuế thu nhập doanh nghiệp”
Phản ánh số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp, ã nộp và còn phải nộp vào Ngân sách Nhà nước. Bên Nợ:
- Số thuế thu nhập doanh nghiệp ã nộp;
- Số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của các nĕm trước ã ghi nhận lớn hơn số phải
nộp của các nĕm ó do phát hiện sai sót không trọng yếu của các nĕm trước ược ghi giảm chi phí
thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành trong nĕm hiện tại;
- Số thuế thu nhập doanh nghiệp tạm phải nộp trong nĕm lớn hơn số thuế thu nhập doanh
nghiệp phải nộp ược xác ịnh khi kết thúc nĕm tài chính. Bên Có
- Số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp.
Thuế thu nhập doanh nghiệp của các nĕm trước phải nộp bổ sung do phát hiện sai sót không trọng
yếu của các nĕm trước ược ghi tĕng chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành của nĕm hiện tại. lOMoAR cPSD| 48302938 43
Tài khoản 3334 – “Thuế thu nhập doanh nghiệp” có thể có số dư bên Có hoặc số dư bên Nợ. Số dư bên Có:
- Số thuế thu nhập doanh nghiệp còn phải nộp;
- Ěiều chỉnh tĕng số dư ầu nĕm ối với số thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành của các
nĕm trước phải nộp bổ sung do áp dụng hồi tố thay ổi chính sách kế toán hoặc iều chỉnh hồi tố sai
sót trọng yếu của các nĕm trước. Số dư bên Nợ:
- Số thuế thu nhập doanh nghiệp nộp thừa;
- Ěiều chỉnh tĕng số dư ầu nĕm ối với số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của các nĕm
trước ược giảm trừ vào số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp nĕm nay do áp dụng hồi tố thay ổi
chính sách kế toán hoặc iều chỉnh hồi tố sai sót trọng yếu của các nĕm trước.
b. Nguyên tắc h ch toán TK 3334:
- Số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp trong nĕm ược ghi nhận vào chi phí thuế thu nhập doanh
nghiệp hiện hành; Số thuế thu nhập doanh nghiệp tạm phải nộp trong nĕm lớn hơn số thuế thu nhập
doanh nghiệp phải nộp xác ịnh khi kết thúc nĕm tài chính ược ghi giảm chi phí thuế thu nhập doanh
nghiệp hiện hành và giảm trừ vào số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp.
- Số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của các nĕm trước do doanh nghiệp tự xác ịnh lớn hơn
số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp do phát hiện sai sót không trọng yếu ược ghi giảm chi phí thuế
thu nhập doanh nghiệp hiện hành và ược giảm trừ vào số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp.
– Doanh nghiệp ược iều chỉnh số dư ầu nĕm Tài khoản 3334 “Thuế TNDN” và tài khoản 421
“Lợi nhuận chưa phân phối” (TK 4211 - Lợi nhuận chưa phân phối nĕm trước) ối với số thuế thu nhập
doanh nghiệp phải nộp thêm hoặc số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp giảm của các nĕm trước do
áp dụng hồi tố thay ổi chính sách kế toán hoặc iều chỉnh hồi tố sai sót trọng yếu của các nĕm trước.
7.5.2.2- Tài khoản 347 - “Thuế thu nhập hoãn lại phải trả”
Tài khoản này dùng ể phản ánh giá trị hiện có và tình hình biến ộng của thuế thu nhập doanh nghiệp
hoãn lại phải trả. a K t c u Bên Nợ:
Thuế thu nhập hoãn lại phải trả giảm (ược hoàn nhập) trong kǶ. Bên Có:
Thuế thu nhập hoãn lại phải trả ược ghi nhận trong kǶ. Số dư bên Có:
- Thuế thu nhập hoãn lại phải trả còn lại cuối kǶ.
- Ěiều chỉnh số dư ầu nĕm ối với thuế thu nhập hoãn lại phải trả do áp dụng hồi tố chính
sách kế toán hoặc sửa chữa hồi tố các sai sót trọng yếu của các nĕm trước
b. Nguyên tắc hạch toán tài khoản 347 -
Thuế thu nhập hoãn lại phải trả phải ược ghi nhận cho tất cả các khoản chênh lệch tạm
thời chịu thuế, trừ khi thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh từ ghi nhận ban ầu của một tài sản hay
nợ phải trả của một giao dịch mà giao dịch này không có ảnh hưởng ến lợi nhuận kế toán hoặc lợi nhuận
tính thuế thu nhập (hoặc lỗ tính thuế) tại thời iểm phát sinh giao dịch. lOMoAR cPSD| 48302938 44 -
Tại ngày kết thúc nĕm tài chính, kế toán phải xác ịnh các khoản chênh lệch tạm thời chịu
thuế phát sinh trong nĕm hiện tại làm cĕn cứ xác ịnh số thuế thu nhập hoãn lại phải trả ược ghi nhận trong nĕm. -
Việc ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả trong nĕm ược thực hiện theo nguyên tắc
bù trừ giữa số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong nĕm nay với số thuế thu nhập hoãn lại phải
trả ã ghi nhận từ các nĕm trước nhưng nĕm nay ược ghi giảm (hoàn nhập), theo nguyên tắc:
+ Nếu số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong nĕm lớn hơn số thuế thu nhập hoãn lại
phải trả ược hoàn nhập trong nĕm, kế toán chỉ ghi nhận bổ sung số thuế thu nhập hoãn lại phải trả là số
chênh lệch giữa số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh lớn hơn số ược hoàn nhập trong nĕm;
+Nếu số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong nĕm nhỏ hơn số thuế thu nhập hoãn lại
phải trả ược hoàn nhập trong nĕm, kế toán chỉ ghi giảm (hoàn nhập) số thuế thu nhập hoãn lại phải trả
là số chênh lệch giữa số thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh nhỏ hơn số ược hoàn nhập trong nĕm. -
Thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong nĕm không liên quan ến các khoản mục
ược ghi nhận trực tiếp vào vốn chủ sở hữu phải ược ghi nhận là chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp
hoãn lại phát sinh trong nĕm. -
Kế toán phải ghi giảm thuế thu nhập hoãn lại phải trả khi các khoản chênh lệch tạm thời
phải chịu thuế không còn ảnh hưởng tới lợi nhuận tính thuế (Khi tài sản ược thu hồi hoặc nợ phải trả ược thanh toán). -
Trường hợp việc áp dụng hồi tố thay ổi chính sách kế toán hoặc iều chỉnh hồi tố các sai
sót trọng yếu phát sinh từ các nĕm trước làm phát sinh khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế, kế toán
phải iều chỉnh tĕng khoản thuế thu nhập hoãn lại phải trả cho các nĕm trước bằng cách iều chỉnh giảm
số dư Có (hoặc tĕng số dư Nợ) ầu nĕm của TK 421 - Lợi nhuận chưa phân phối (TK 4211 - Lợi nhuận
chưa phân phối nĕm trước) và iều chỉnh số dư Có ầu nĕm TK 347 - Thuế thu nhập hoãn lại phải trả.
7.5.2.3. Tài khoản 243 – “Tài sản thuế thu nhập hoãn lại”
Tài khoản này dùng ể phản ánh giá trị hiện có và tình hình biến ộng của tài sản thuế thu nhập hoãn lại. a. K t c u Bên N :
Giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại tĕng. Bên Có:
Giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại giảm. S d bên N:
- Giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại còn lại cuối nĕm; lOMoAR cPSD| 48302938 45
- Ěiều chỉnh số dư ầu nĕm ối với tài sản thuế thu nhập hoãn lại ược ghi nhận (hoặc hoàn
nhập) trong nĕm do áp dụng hồi tố chính sách kế toán hoặc sửa chữa hồi tố các sai sót trọng yếu của các nĕm trước.
b. Nguyên tắc h ch toán TK 243 (1)
- Doanh nghiệp chỉ ược ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại ối với các khoản chênh
lệch tạm thời ược khấu trừ, giá trị ược khấu trừ của khoản lỗ tính thuế và ưu ãi về thuế chưa sử dụng từ
các nĕm trước chuyển sang nĕm hiện tại trong trường hợp doanh nghiệp dự tính chắc chắn có ược lợi
nhuận tính thuế thu nhập trong tương lai ể sử dụng các khoản chênh lệch tạm thời ược khấu trừ, các
khoản lỗ tính thuế và ưu ãi thuế chưa sử dụng. (2)
- Cuối nĕm tài chính, doanh nghiệp phải lập “Bảng xác ịnh chênh lệch tạm thời ược khấu
trừ”, “Bảng theo dõi chênh lệch tạm thời ược khấu trừ chưa sử dụng”, giá trị ược khấu trừ chuyển sang
nĕm sau của các khoản lỗ tính thuế và ưu ãi thuế chưa sử dụng làm cĕn cứ lập “Bảng xác ịnh tài sản
thuế thu nhập hoãn lại” ể xác ịnh giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại ược ghi nhận hoặc hoàn nhập trong nĕm. (3)
- Việc ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại trong nĕm ược thực hiện theo nguyên tắc
bù trừ giữa tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong nĕm nay với tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp
ã ghi nhận từ các nĕm trước nhưng nĕm nay ược hoàn nhập lại, cụ thể là: -
Nếu tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong nĕm lớn hơn tài sản thuế thu nhập
hoãn lại ược hoàn nhập trong nĕm, kế toán ghi nhận bổ sung giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại là số
chênh lệch giữa số tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh lớn hơn số ược hoàn nhập trong nĕm, nếu
chắc chắn rằng trong tương lai doanh nghiệp có ủ lợi nhuận tính thuế ể thu hồi tài sản thuế thu nhập
hoãn lại ược ghi nhận trong nĕm hiện tại. Trường hợp doanh nghiệp không chắc chắn sẽ có ược lợi
nhuận chịu thuế trong tương lai, kế toán không ược ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại tính trên các
khoản chênh lệch tạm thời ược khấu trừ phát sinh trong nĕm. -
Nếu tài sản thuế thu nhập hoãn lại ược ghi nhận trong nĕm nhỏ hơn tài sản thuế thu nhập
hoãn lại ược hoàn nhập trong nĕm, kế toán ghi giảm tài sản thuế thu nhập hoãn lại là số chênh lệch giữa
số tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh nhỏ hơn số ược hoàn nhập trong nĕm. Việc ghi giảm tài sản
thuế thu nhập hoãn lại phải ược thực hiện phù hợp với thời gian mà các khoản chênh lệch tạm thời ược
khấu trừ (phát sinh từ các nĕm trước) ược hoàn nhập kể cả khi doanh nghiệp không có lợi nhuận. (4)
- Trường hợp việc áp dụng hồi tố thay ổi chính sách kế toán hoặc iều chỉnh hồi tố các sai
sót trọng yếu phát sinh từ các nĕm trước làm phát sinh khoản chênh lệch tạm thời ược khấu trừ, kế toán
phải ghi nhận bổ sung tài sản thuế thu nhập hoãn lại của các nĕm trước bằng cách iều chỉnh tĕng số dư
Có (hoặc giảm số dư Nợ) ầu nĕm TK 421 - Lợi nhuận chưa phân phối (TK 4211 - Lợi nhuận chưa phân
phối nĕm nay) và iều chỉnh tĕng số dư Nợ ầu nĕm TK 243 - Tài sản thuế thu nhập hoãn lại. (5)
- Kết thúc nĕm tài chính, doanh nghiệp phải ánh giá các tài sản thuế thu nhập hoãn lại
chưa ược ghi nhận từ các nĕm trước khi dự tính chắc chắn có ược lợi nhuận tính thuế thu nhập trong
tương lai ể cho phép tài sản thuế hoãn lại ược thu hồi.
7.5.2.4.Tài khoản 821 – “Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp” a. Kết cấu lOMoAR cPSD| 48302938 46
Tài khoản này dùng ể phản ánh chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp của doanh nghiệp bao gồm
chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành và chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại làm cĕn
cứ xác ịnh kết quả hoạt ộng kinh doanh của doanh nghiệp trong nĕm tài chính hiện hành Bên Nợ: -
Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành phát sinh trong nĕm; -
Thuế thu nhập doanh nghiệp của các nĕm trước phải nộp bổ sung do phát hiện sai sót
không trọng yếu của các nĕm trước ược ghi tĕng chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành của nĕm hiện tại; -
Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phát sinh trong nĕm từ việc ghi nhận thuế
thu nhập hoãn lại phải trả (Là số chênh lệch giữa thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong nĕm
lớn hơn thuế thu nhập hoãn lại phải trả ược hoàn nhập trong nĕm); -
Ghi nhận chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại (Số chênh lệch giữa tài sản thuế
thu nhập hoãn lại ược hoàn nhập trong nĕm lớn hơn tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong nĕm); -
Kết chuyển chênh lệch giữa số phát sinh bên Có TK 8212 lớn hơn số phát sinh bên Nợ
TK 8212 – “Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại” phát sinh trong nĕm vào bên Có Tài khoản
911 – “Xác ịnh kết quả kinh doanh”. Bên Có: -
Số thuế thu nhập doanh nghiệp thực tế phải nộp trong nĕm nhỏ hơn số thuế thu nhập
doanh nghiệp tạm phải nộp ược giảm trừ vào chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp ã ghi nhận trong nĕm; -
Số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp ược ghi giảm do phát hiện sai sót không trọng
yếu của các nĕm trước ược ghi giảm chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành trong nĕm hiện tại; -
Ghi giảm chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại và ghi nhận tài sản thuế thu nhập
hoãn lại (số chênh lệch giữa tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh trong nĕm lớn hơn tài sản thuế thu
nhập hoãn lại ược hoàn nhập trong nĕm); -
Ghi giảm chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại (số chênh lệch giữa thuế thu nhập
hoãn lại phải trả ược hoàn nhập trong nĕm lớn hơn thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh trong nĕm); -
Kết chuyển số chênh lệch giữa chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành phát sinh
trong nĕm lớn hơn khoản ược ghi giảm chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành trong nĕm vào
bên Nợ Tài khoản 911 – “Xác ịnh kết quả kinh doanh”; -
Kết chuyển số chênh lệch giữa số phát sinh bên Nợ TK 8212 lớn hơn số phát sinh bên
Có TK 8212 – “Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại” phát sinh trong nĕm vào bên Nợ Tài khoản
911 – “Xác ịnh kết quả kinh doanh”.
Tài khoản 821 – “Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp” không có số dư cuối nĕm.
Tài kho n 821 ậ “Chi phí thu thu nh p doanh nghip” có 2 TƠi khon c p 2: -
Tài khoản 8211 – Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành; - Tài khoản
8212 – Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại. b. Nguyên tắc hạch toán TK 8211 -
Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp ược ghi nhận vào tài khoản này là chi phí thuế thu
nhập doanh nghiệp hiện hành, chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại khi xác ịnh lợi nhuận (hoặc
lỗ) của một nĕm tài chính. lOMoAR cPSD| 48302938 47 -
Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành là số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp
tính trên thu nhập chịu thuế trong nĕm và thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành. -
Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phát sinh từ việc :
+ Ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả trong nĕm;
+ Hoàn nhập tài sản thuế thu nhập hoãn lại ã ược ghi nhận từ các nĕm trước. -
Thu nhập thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại là khoản ghi giảm chi phí thuế thu nhập
doanh nghiệp hoãn lại phát sinh từ việc:
+ Ghi nhận tài sản thuế thu nhập hoãn lại trong nĕm;
+ Hoàn nhập thuế thu nhập hoãn lại phải trả ã ược ghi nhận từ các nĕm trước.
7.5.3. Phương pháp hạch toaùn:
7.5.3.1 Phương pháp hạch toán các nghiệp vụ kinh tế chủ yếu liên quan ến chi phí thuế thu
nhập doanh nghiệp hiện hành
(1). Hàng quý, khi xác ịnh thuế thu nhập doanh nghiệp tạm phải nộp theo quy ịnh của Luật thuế thu
nhập doanh nghiệp, kế toán phản ánh số thuế thu nhập doanh nghiệp tạm phải nộp Nhà nước vào chi
phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành, ghi:
Nợ TK 8211– Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành
Có TK 3334 - Thuế thu nhập doanh nghiệp.
Khi nộp thuế thu nhập doanh nghiệp vào NSNN, ghi:
Nợ TK 3334 - Thuế thu nhập doanh nghiệp Có các TK 111, 112,…
(2). Cuối nĕm tài chính, cĕn cứ vào số thuế thu nhập doanh nghiệp thực tế phải nộp, kế toán ghi:
+ Nếu số thuế thu nhập doanh nghiệp thực tế phải nộp trong nĕm lớn hơn số thuế thu nhập doanh
nghiệp tạm phải nộp, kế toán phản ánh bổ sung số thuế thu nhập doanh nghiệp còn phải nộp, ghi:
Nợ TK 8211– Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành
Có TK 3334 - Thuế thu nhập doanh nghiệp.
Khi nộp thuế thu nhập doanh nghiệp vào NSNN, ghi:
Nợ TK 3334 - Thuế thu nhập doanh nghiệp Có các TK 111, 112,…
+ Nếu số thuế thu nhập doanh nghiệp thực tế phải nộp trong nĕm nhỏ hơn số thuế thu nhập doanh
nghiệp tạm phải nộp, thì số chênh lệch kế toán ghi giảm chi phí số thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành, ghi:
Nợ TK 3334 – Thuế thu nhập doanh nghiệp
Có TK 8211– Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành.
(3). Trường hợp phát hiện sai sót không trọng yếu của các nĕm trước liên quan ến khoản thuế thu nhập
doanh nghiệp phải nộp của các nĕm trước, doanh nghiệp ược hạch toán tĕng (hoặc giảm) số thuế thu lOMoAR cPSD| 48302938 48
nhập doanh nghiệp phải nộp của các nĕm trước vào chi phí thuế thu nhập hiện hành của nĕm phát hiện sai sót.
+ Trường hợp thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành của các nĕm trước phải nộp bổ sung do
phát hiện sai sót không trọng yếu của các nĕm trước ược ghi tĕng chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp
hiện hành của nĕm hiện tại, ghi:
Nợ TK 8211 – Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành Có
TK 3334 - Thuế thu nhập doanh nghiệp. Khi nộp tiền, ghi:
Nợ TK 3334 - Thuế thu nhập doanh nghiệp Có các TK 111, 112…
+ Trường hợp số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp ược ghi giảm do phát hiện sai sót không
trọng yếu của các nĕm trước ược ghi giảm chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành trong nĕm hiện tại, ghi:
Nợ TK 3334 - Thuế thu nhập doanh nghiệp
Có TK 8211 – Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành -
Cuối nĕm tài chính, kế toán kết chuyển chi phí thuế thu nhập hiện hành, ghi:
+ Nếu TK 8211 có số phát sinh Nợ lớn hơn số phát sinh Có, thì số chênh lệch ghi:
Nợ TK 911 – Xác ịnh kết quả kinh doanh
Có TK 8211– Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành.
+ Nếu TK 8211 có số phát sinh Nợ nhỏ hơn số phát sinh Có, thì số chênh lệch ghi:
Nợ TK 8211– Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành
Có TK 911 – Xác ịnh kết quả kinh doanh.
7.5.3.2. Kế toán “Thuế thu nhập hoãn lại phải trả” và “Tài sản thuế thu nhập hoãn lại” trên
báo cáo tài chính riêng của doanh nghiệp
7.5.3.2.1 - Phương pháp xác ịnh và kế toán “Thuế thu nhập hoãn lại phải trả” a)
Nguyên tắc kế toán: -
Cuối nĕm tài chính, khi lập báo cáo tài chính, kế toán phải xác ịnh cơ sở tính thuế của tài
sản và các khoản nợ phải trả làm cĕn cứ xác ịnh các khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế. Việc xác ịnh
các khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế -
Các khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế ược sử dụng làm cĕn cứ xác ịnh thuế thu nhập
hoãn lại phải trả trong nĕm trên báo cáo tài chính riêng của doanh nghiệp phải ược phản ánh vào “Bảng
xác ịnh chênh lệch tạm thời chịu thuế” phát sinh trong nĕm (Bảng số...). -
“Bảng xác ịnh chênh lệch tạm thời chịu thuế” dùng ể phản ánh chi tiết từng khoản chênh
lệch tạm thời chịu thuế phát sinh trong nĕm làm cơ sở xác ịnh thuế thu nhập hoãn lại phải trả. lOMoAR cPSD| 48302938 49 Bảng số...
Bng xác ịnh chênh l ch t m th i chịu thu Nĕm............
Chênh lệch tạm thời chịu thuế phát sinh trong nĕm Tĕng Giảm Diễn giải Phát Phát sinh do áp Hoàn Hoàn nhập
sinh từ các dụng hồi tố chính nhập từ do áp áp dụng hồi STT giao dịch sách kế toán và iều các giao tố thay ổi chính
trong nĕm chỉnh hồi tố các sai dịch trong sách kế toán và
hiện hành sót phát sinh từ các nĕm hiện iều chỉnh hồi tố nĕm trước hành các sai sót phát sinh từ các nĕm trước 1 2 3 4 5 6 I Chênh l ch t m th i phát sinh 1 Phát sinh từ... 2 Phát sinh từ... 3 Phát sinh từ... ..... II
Chênh l ch t m th c i hoàn nh p 1 Hoàn nhập do... 2 Hoàn nhập do... .... Tổng c ng lOMoAR cPSD| 48302938 50 *
Cĕn cứ ể lập “Bảng xác ịnh chênh lệch tạm thời chịu thuế” là số chênh lệch tạm thời chịu
thuế phát sinh trong nĕm liên quan ến từng tài sản hoặc khoản nợ phải trả hoặc giao dịch. *
Dòng tổng cộng chênh lệch tạm thời chịu thuế phát sinh trong nĕm là cĕn cứ ể ghi vào
cột “Chênh lệch tạm thời chịu thuế tĕng” hoặc cột “Chênh lệch tạm thời chịu thuế giảm” trong “Bảng
xác ịnh thuế thu nhập hoãn lại phải trả” (Biểu số 02).
b - Xác ịnh thuế thu nhập hoãn lại phải trả -
Cuối nĕm, cĕn cứ vào số chênh lệch tạm thời chịu thuế ã xác ịnh ược và các khoản iều
chỉnh trực tiếp tĕng, giảm số dư ầu nĕm của Tài khoản “Lợi nhuận chưa phân phối” (do áp dụng hồi tố
thay ổi chính sách kế toán hoặc iều chỉnh hồi tố các sai sót trọng yếu của các nĕm trước, kế toán lập
“Bảng xác ịnh thuế thu nhập hoãn lại phải trả” (Biểu số 02) làm cĕn cứ ghi nhận và trình bày thuế thu
nhập hoãn lại phải trả trên báo cáo tài chính riêng. -
“Bảng xác ịnh thuế thu nhập hoãn lại phải trả” là bảng tổng hợp ể xác ịnh thuế thu nhập
hoãn lại phải trả ược ghi nhận trong nĕm và xác ịnh thuế thu nhập hoãn lại phải trả giảm do hoàn nhập
các khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế của các nĕm trước. Biểu số 02
Bng xác ịnh thu thu nh p hoãn l i ph i tr Nĕm....
Chênh lệch tạm thời chịu Thuế thu nhập Thuế thu nhập thuế trong nĕm
hoãn lại phải trả hoãn lại phải trả ược ghi nhận trong nĕm Ěược ghi giảm Thu ế Diễn giải Chênh lệch (Hoàn nhập) suất trong nĕm Ěược ghi Ěược Ěược ghi
Tĕng Giảm Tĕn Giảm (%) nhận vào ghi Ěược tĕng vốn g chi phí giảm ghi giảm chủ sở thuế thu vốn chủ chi phí hữu
nhập hoãn sở hữu thuế thu lại nhập hoãn lại A 1 2 3 4 5 6 7 8 9 lOMoAR cPSD| 48302938 51
1 - 1/ Phát sinh (hoặc hoàn nhập) từ các
giao dịch trong nĕm 2 2/ Phát sinh từ việc áp dụng hồi tố thay ổi chính sách kế toán và iều chỉnh hồi tố các sai sót phát sinh từ các nĕm trước. C ng
Phng pháp lp bi u s 02 *
Cĕn cứ ể lập “Bảng xác ịnh thuế thu nhập hoãn lại phải trả” là “Bảng xác ịnh chênh lệch
tạm thời chịu thuế” (Biểu số 01). *
Cĕn cứ ể ghi vào cột 1 - “Chênh lệch tạm thời chịu thuế trong nĕm/ tĕng” là cột 3 và cột
4 trong “Bảng xác ịnh chênh lệch tạm thời chịu thuế” phát sinh trong nĕm hiện tại. *
Cĕn cứ ể ghi vào cột 2 - “Chênh lệch tạm thời chịu thuế trong nĕm/ giảm” là cột 5 và cột
6 trong “Bảng xác ịnh chênh lệch tạm thời chịu thuế” của nĕm hiện tại. *
Cột 3 và cột 4 “Chênh lệch tĕng”, “Chênh lệch giảm” là số chênh lệch giữa cột 1 và 2. *
Cột 6 ược lập cĕn cứ vào cột 3 và cột 5 trên dòng diễn giải số 1: Cột 6 = Cột 3 x cột 5,
làm cơ sở ghi vào chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại và ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả. *
Cột 7 ược lập cĕn cứ vào cột 3 và cột 5 trên dòng diễn giải số 2: Cột 7 = Cột 3 x cột 5,
làm cơ sở ghi giảm vốn chủ sở hữu và ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả. *
Cột 8 ược lập cĕn cứ vào cột 4 và cột 5 trên dòng diễn giải số 1: Cột 8 = Cột 4 x cột 5,
làm cơ sở ghi giảm chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại và ghi giảm thuế thu nhập hoãn lại phải trả. *
Cột 9 ược lập cĕn cứ vào cột 4 và cột 5 trên dòng diễn giải số 2: Cột 9 = Cột 4 x cột 5,
làm cơ sở ghi tĕng vốn chủ sở hữu và ghi giảm thuế thu nhập hoãn lại phải trả.
Ví dụ: Xác ịnh thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh từ chênh lệch tạm thời chịu thuế lOMoAR cPSD| 48302938 52
Xác ịnh và ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả liên quan ến khấu hao TSCĚ Nĕm
2006, Công ty CP ABC mua hai TSCĚ: -
TSCĚ C có giá mua là 30.000.000, thời gian sử dụng hữu ích theo kế toán là 6 nĕm, theo
thuế là 4 nĕm; TSCĚ E có giá mua là 20.000.000, thời gian sử dụng hữu ích theo kế toán là 4 nĕm, theo thuế là 2 nĕm. -
Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 28%. Giả sử công ty chỉ có thuế thu nhập hoãn lại
phải trả liên quan ến TSCĚ C và E.
Việc xác ịnh thuế thu nhập hoãn lại phải trả ược thực hiện như sau:
Xác ịnh chênh lệch tạm thời chịu thuế liên quan ến từng TSCĚ từ nĕm 2006 ến 2011 Ěơn vị tính:1.000 Chỉ tiêu Nĕm tài chính 2006 2007 2008 2009 2010 2011 TSCĚ C (NG: 30.000)
Chi phí khấu hao (theo thuế) (7.500) (7.500) (7.500) (7.500)
Chi phí khấu hao (theo kế toán) (5.000) (5.000) (5.000) (5.000) (5.000) (5.000)
Chênh lệch tạm thời chịu thuế 2.500 2.500 2.500 2.500 tĕng (5.000) (5.000)
Chênh lệch tạm thời chịu thuế giảm (Hoàn nhập) TSCĚ D (NG: 20.000)
Chi phí khấu hao (theo thuế) (10.000) (10.000)
Chi phí khấu hao (theo kế toán) (5.000) (5.000) (5.000) (5.000)
Chênh lệch tạm thời chịu thuế (5.000) (5.000) tĕng (5.000) (5.000)
Chênh lệch tạm thời chịu thuế giảm (Hoàn nhập)