Bài giảng pháp luật - Lý Luận Nhà nước và pháp luật | Trường Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội

Câu 1: Sự giống nhau và khác nhau cơ bản giữa Học thuyết pháp luật về quyền tự nhiên và
Học thuyết pháp luật thực chứng: Bài làm -
Học thuyết pháp luật về quyền tự nhiên và học thuyết pháp luật thực
chứng là hai phương pháp tiếp cận khác nhau trong nghiên cứu và hiểu về pháp luật. *Giống nhau :
1. Đều là các học thuyết pháp luật: Cả Học thuyết pháp luật về quyền tự
nhiên và Học thuyết pháp luật thực chứng đều nằm trong lĩnh vực nghiên
cứu về pháp luật và cung cấp các khung lý thuyết để hiểu và phân tích về pháp luật.
2. Tập trung vào vai trò của pháp luật trong xã hội: Cả hai học thuyết đều
nhấn mạnh vai trò của pháp luật trong việc duy trì trật tự và ổn định xã
hội, đảm bảo công bằng và bảo vệ quyền lợi của các cá nhân và cộng đồng.
3. Quan tâm đến tính hợp lý của pháp luật: Cả hai học thuyết đều quan
tâm đến tính hợp lý của pháp luật, tuy nhiên từ góc độ và phương pháp khác nhau. *Khác nhau :
Học thuyết pháp luật về
Học thuyết pháp luật thực chứng quyền tự nhiên Quan điểm về - pháp luật dựa trên
pháp luật là một hệ thống nguồn gốc các nguyên tắc tự
các quy định được xã hội của pháp luật nhiên và đạo đức, thiết lập và công Cho rằng quyền và nghĩa
nhận.Pháp luật thực chứng
vụ của con người tồn tại
tập trung vào việc nghiên
cứu và hiểu về cách mà ngay từ trước khi có
pháp luật được thực hiện
pháp luật. Pháp luật được trong thực tế, không nhất
coi là cách thức bảo vệ
thiết coi pháp luật là dựa những quyền này trên quyền tự nhiên mà
thay vào đó tập trung vào
hiểu biết và kinh nghiệm thực tế
Cách tiếp cận tập trung vào các nguyên tập trung vào việc xác vấn đề pháp
tắc đạo đức và tự nhiên
định và áp dụng các quy lý
để đánh giá tính hợp lý và tắc pháp luật được xã hội
công bằng của pháp luật công nhận
Quan điểm về pháp luật có tính vĩnh cửu tính hợp lý và hiệu lực của
tính linh hoạt và không thể thay đổi pháp luật không phụ của pháp luật
thuộc vào các nguyên tắc
tự nhiên hay đạo đức, mà
dựa trên việc xác định và
áp dụng các quy tắc pháp
luật được xã hội công nhận
 Học thuyết pháp luật về quyền tự nhiên và Học thuyết pháp luật
thực chứng có sự khác biệt về quan điểm và phương pháp tiếp cận
trong nghiên cứu và hiểu về pháp luật.
Câu 2: Sự giống và khác nhau cơ bản giữa Hiến pháp, Luật và Bộ Luật 1. Sự giống:
- Cả Hiến pháp, Luật và Bộ Luật đều là các văn bản pháp luật có tính pháp
lý cao và được sử dụng để điều chỉnh các quyền và nghĩa vụ của công dân,
tổ chức và các chủ thể pháp lý khác trong một quốc gia.
- Cả ba loại văn bản này đều có chức năng quy định hành vi, quyền lợi, và
trách nhiệm của người dân và cơ quan trong xã hội đảm bảo trật tự và an ninh xã hội. 2. Sự khác nhau: Hiến pháp Luật Bộ luật - Là văn kiện cơ bản - Bao gồm các quy - Là một tập hợp các xác định cấu trúc, định và quy tắc luật cùng một lúc, quyền lực và quyền được xác lập bởi cơ thường là trong một của các cơ quan quan lập pháp trong lĩnh vực cụ thể, trong quốc gia. Nó một quốc gia,
được tổ chức và sắp là văn bản cấp cao thường bao gồm các xếp một cách hệ nhất trong hệ thống quy tắc chi tiết hơn thống pháp luật của một về các lĩnh vực cụ quốc gia thể. - Vai trò và phạm vi: - Bao gồm các quy - Tập hợp các luật - Định rõ cấu trúc của định chi tiết hơn về chính phủ, quyền các vấn đề cụ thể trong cùng một lĩnh lực và quyền lợi cơ như hình phạt, hôn vực hoặc chủ đề cụ thể bản của công dân, nhân, thuế… thường khó thay đổi và phải tuân theo cao nhất trong hệ thống pháp luật. - Quyền Lực Pháp Lý: - Thường có thẩm quyền cao nhất và - Được tạo ra bởi các bảo vệ quyền lực cơ cơ quan lập pháp - Là các tập hợp các bản của công dân với thẩm quyền nhất quy tắc cụ thể trong định, thường có khả một lĩnh vực, năng thay đổi hoặc thường không có sửa đổi thẩm quyền cao nhất - Quy Trình Hình Thành: - Thường phải thông qua quy trình đặc - Được tạo ra thông biệt, khó sửa đổi và qua quá trình lập thường cần sự đồng - Thường được tạo ra pháp, thường có thể thuận rộng rãi. thông qua các quá được thay đổi hoặc trình lập pháp nhưng sửa đổi thông qua tập trung vào một các quy trình lập lĩnh vực cụ thể pháp - Khó sửa đổi bởi đó là đạo luật có hiệu -
Có thể được sửa đổi lực pháp lý tối cao hoặc thay đổi để phù của quốc gia. Hiệu hợp với tình hình -
Có thể được sửa đổi lực tối cao đó thực tiễn của quốc hoặc thay đổi dễ thường song hành gia, dễ dàng hơn so dàng hơn so với
với sự trường tồn, ít với Hiến pháp Hiến pháp thay đổi của chúng. Song không phải là không sửa đổi được
Tóm lại, Hiến pháp là văn bản cơ bản, cấp cao nhất, xác định cơ cấu chính
trị và quyền lực của nhà nước, trong khi Luật là các quy định cụ thể hơn để
thực thi Hiến pháp và Bộ Luật là tập hợp các quy định pháp luật về một lĩnh vực cụ thể.
Câu 3: Sư giống nhau và khác nhau giữa Luật và Pháp lệnh *Sự giống nhau:
+ Tính chất: Đều là các hình thức của pháp luật, có quy định và quy tắc có hiệu lực
pháp lý, được sử dụng để điều chỉnh quyền và nghĩa vụ của công dân
và tổ chức trong một quốc gia.
+ Hiệu lực pháp lý: Đều có tác động pháp lý và phải được tuân theo trong hệ thống pháp luật *Sự khác nhau: Luật Pháp lệnh Nguồn gốc và
Thường được tạo ra thông qua quá
Thường do các cơ quan hành pháp quy trình ban
trình lập pháp bởi các cơ quan lập
như Tổng thống, chính phủ hoặc hành
pháp chính thức như Quốc hội,
các cơ quan hành pháp cấp dưới Nghị viện
ban hành, thường trong các tình
huống khẩn cấp hoặc khi cần thiết
để điều chỉnh ngay lập tức Tính chất
Luật có tính linh hoạt hơn và Pháp lệnh có tính tạm thời
có thể được thay đổi hoặc
và thường không được thay
bổ sung theo quy trình pháp đổi hoặc bổ sung một cách lý thông thường. Luật dễ dàng
thường áp dụng rộng rãi trong các lĩnh vực khác
nhau, như hình sự, dân sự, lao động, v.v. Phạm vi áp
Luật thường áp dụng rộng
Pháp lệnh thường được ban dụng
rãi trong các lĩnh vực khác
hành trong các tình huống
nhau, như hình sự, dân sự,
khẩn cấp, như trong trường lao động, v.v.
hợp đối mặt với tình trạng
nguy hiểm, đe dọa đến trật
tự công cộng hoặc an ninh quốc gia. Quy trình
Luật thường được ban hành Pháp lệnh thường được ban ban hành sau khi qua quá trình lập hành một cách nhanh
pháp, bao gồm việc thảo
chóng và trực tiếp bởi cơ
luận, thẩm định và thông quan nhà nước có thẩm qua của các cơ quan pháp
quyền mà không cần thông luật có thẩm quyền
qua quá trình lập pháp dài dòng
Thay đổi và sửa Thường cần các quy trình phức tạp Thường có khả năng thay đổi đổi:
và có thể mất nhiều thời gian để
hoặc huỷ bỏ nhanh chóng hơn, tuỳ
thay đổi hoặc sửa đổi
thuộc vào cơ quan ban hành Hiệu lực thời
Thường có thể được duy trì trong
Thường có thể có hiệu lực tạm gian:
một khoảng thời gian dài, không dễ
thời và có thể bị huỷ bỏ hoặc sửa dàng thay đổi
đổi sau một thời gian cụ thể
Câu 4: Quyết định của Thủ tướng Chính phủ số 1124/QĐ-TTg ngày 23/9/2022 về việc thành
lập Trường Đại học Luật trên cơ sở Khoa Luật, ĐHQGHN có phải là văn bản quy phạm pháp
luật không? Có tại sao và không tại sao?
Quyết định của Thủ tướng Chính phủ số 1124/QĐ-TTg ngày 23/9/2022 về
việc thành lập Trường Đại học Luật trên cơ sở Khoa Luật, ĐHQGHN không
phải là văn bản quy phạm pháp luật.
Lý do là văn bản quy phạm pháp luật thường được ban hành bởi các cơ
quan nhà nước có thẩm quyền như Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành, ủy
ban, và có tính pháp lý cao, có hiệu lực rộng rãi và bắt buộc đối với tất cả
cá nhân và tổ chức trong phạm vi áp dụng. Văn bản quy phạm pháp luật
thường điều chỉnh các quyền và nghĩa vụ của công dân, tổ chức, và quyền
lợi của các bên liên quan.
Trong trường hợp này, quyết định của Thủ tướng Chính phủ chỉ là một
quyết định về việc thành lập Trường Đại học Luật trên cơ sở Khoa Luật,
ĐHQGHN. Đây là một quyết định hành chính của một cơ quan nhà nước,
nhưng không có tính chất pháp lý cao như văn bản quy phạm pháp luật.
Quyết định này chỉ có hiệu lực và bắt buộc đối với các bên liên quan trực
tiếp và không có sự áp dụng rộng rãi cho tất cả công dân và tổ chức trong quốc gia.
Vì vậy, quyết định của Thủ tướng Chính phủ số 1124/QĐ-TTg ngày
23/9/2022 không được coi là văn bản quy phạm pháp luật.
Theo Khoản 2 Điều 3 Nghị định 34/2016/NĐ-CP đã quy định chi tiết về biện
pháp thi hành Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, cụ thể trong các
trường hợp sau thì quyết định của Thủ tướng Chính phủ không phải là văn bản quy phạm pháp luật:
a) Phê duyệt chiến lược, chương trình, đề án, dự án, kế hoạch;
b) Giao chỉ tiêu kinh tế - xã hội cho cơ quan, đơn vị;
c) Thành lập trường đại học; thành lập các ban chỉ đạo, hội đồng, ủy ban để thực
hiện nhiệm vụ trong một thời gian xác định;
d) Khen thưởng, kỷ luật, điều động công tác;
đ) Bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, cho từ chức, tạm đình chỉ công tác cán bộ, công chức;
e) Các quyết định khác không có nội dung quy định tại Điều 20 của Luật.
Như vậy, quyết định thành lập Trường Đại học Luật trên cơ sở ĐHQGHN thuộc
mục c) Khoản 2 Điều 3 Nghị định 34/2016/NĐ-CP không được coi là văn bản quy phạm pháp luật