Bài kiểm tra giữa học kỳ 1 2021- 2022 - Triết học Mác Lenin | Đại học Kinh Tế Quốc Dân

K21415_K214152108_Nguyễn Thị Bảo Châu
BÀI KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ 1 NĂM HỌC 2021-2022
MÔN: TRIẾT HỌC MÁC- LÊNIN MỞ ĐẦU:
Qua việc học tập môn Triết học Mác- Lênin, em tâm đắc nhất giá trị tri thức
của “Quy luật chuyển hóa từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi
về chất và ngược lại” hay còn gọi là “Quy luật lượng- chất” là một trong ba quy
luật cơ bản của Phép biện chứng trong triết học Mác- Lenin. Nó chỉ ra cách thức
vận động phát triển của mỗi sự vật, hiện tượng cụ thể trong từng trường hợp cụ thể.
Để giải thích cặn kẽ bản chất của từng vấn đề cụ thể, ta phải sử dụng chặt chẽ, hiệu
quả quy luật chất và lượng, cũng như sự chuyển hóa giữa chất và lượng. Nó có ý
nghĩa hết sức to lớn trong hoạt động thực tiễn, tác động sâu ở phạm vi rộng lớn,
bao quát, giúp ta có cái nhìn sâu sắc hơn trong nhiều sự vật, hiện tượng. Một trong
những lý do khiến em tâm đắc về “Quy luật lượng- chất” vì nó cho biết phương
thức của sự vận động, phát triển; quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối
lập cho biết nguồn gốc của sự vận động và phát triển; quy luật phủ định của phủ
định cho biết khuynh hướng của sự phát triển. NỘI DUNG:
Nội dung quy luật chuyển hóa giữa chất và lượng:
1.Khái niệm, nội dung chất và lượng:
Theo quan điểm duy vật biện chứng:
1.1 Chất là phạm trù triết học dùng để chỉ tính quy định khách quan vốn có của sự
vật, hiện tượng là sự thống nhất hữu cơ của những thuộc tính làm cho sự vât,
hiện tượng là nó chứ không phải cái khác.
Thuộc tính của sự vật, hiện tượng là những tính chất, những trạng thái, những
yếu tố cấu thành sự vật, hiện tượng... đó là những cái vốn có từ khi sự vật sinh
ra hoặc được hình thành trong quá trình vận động và phát triển của sự vật, hiện
tượng. Tuy nhiên thuộc tính chỉ được bộc lộ thông qua sự tác động qua lại giữa
các sự vật, hiện tượng này với sự vật hiện tượng khác. Chất được bộc lộ qua
thuộc tính, nhưng chất và thuộc tính không có ý nghĩa như nhau. Chất là đặc
điểm hoàn chỉnh của sự vật hay hiện tượng, còn thuộc tính chỉ nói về một mặt
nhất định của sự vật, hiện tượng. Như vậy, chất là tổng hợp các thuộc tính cơ
bản của sự vật hay hiện tượng.
1.2 Lượng là phạm trù triết học dùng để chỉ tính quy định khách quan vốn có của
sự vật, hiện tượng về các phương diện: số lượng, các yếu tố cấu thành, quy mô
của sự tồn tại, tốc độ, nhịp điệu của các quá trình vận động, phát triển của sự
vật, hiện tượng. Lượng được xác định bằng đơn vị đo lường cụ thể hoặc trừu tượng và khái quát.
Như vậy chất và lượng là hai phương diện khác nhau ở cùng một sự vật, hiện
tượng hay một quá trình nào đó trog tự nhiên, xã hội và tư duy. Hai phương
diện này dều tồn tại khách quan, gắn liền với sự vật, hiện tượng. Tuy nhiên sự
phân biệt chất và lượng trong quá trình nhận thức chỉ về sự vật, hiện tượng chỉ
có ý nghĩa tương đối, nghĩa là có cái trong quan hệ này đóng vai trò là chất
nhưng trong mối quan hệ khác đóng vai trò là lượng.
2. Mối quan hệ giữa chất và lượng:
Bất kì sự vật, hiện tượng nào cũng là một thể thống nhất giữa hai mặt chất và
lượng. Hai mặt đó không tách rời nhau mà tác động qua lại lẫn nhau. Sự thay đổi
về lượng tất yếu dẫn tới sự chuyển hóa về chất của sự, vật hiện tượng. 2.1
Những sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất:
Chất và lượng là hai mặt đối lập. Chất là mặt tương đối ổn định, lượng là mặt
biến động hơn. Hai mặt chất và lượng có mối quan hệ biện chứng: sự biến đổi về
lượng dẫn đến sự biến đổi về chất và ngược lại.
Sự thay đổi về lượng có thể làm cho chất thay đổi theo nhưng không phải bất
cứ sự thay đổi về lượng nào cũng nagy lập tức làm thay đổi bản chất của sự vật
Độ: là phạm trù chỉ sự thống nhất giữa lượng và chất. Nó là khoảng thời gian
mà trong đó sự thay đổi về lượng chưa đủ làm thay đổi căn bản về chất của sự vật,
hiện tượng. Bất kì độ nào cũng được giới hạn bởi hai điểm nút
Điểm nút: khi lượng cả sự vật được tích quá giới hạn nhất định (độ), đạt tới
điểm nút- thời điểm mà ở đó sự thay đổi về lượng đã đủ làm thay đổi về chất thì
chất cũ mất đi, chất mới ra đời.
Bước nhảy: là sự thay đổi (chuyển hóa) về chất của sự vật do sự thay đổi về
lượng của sự vật đó gây ra. 2.2
Sự thay đổi về chất dẫn đến sự thay đổi về lượng:
Chất mới của sự vật ra đời tác động trở lại lượng của sự vật. Sự tác động ấy thể
hiện: chất mới có khả năng làm thay đổi (về kết cấu, quy mô, trình độ, nhịp điệu...)
của sự vận động và phát triển của sự vật.
3. Ý nghĩa mối quan hệ chất và lượng:
- Bất kì sự vật, hiện tượng nào cũng có phương diện và chất lượng tồn tại trong
tính quy định lẫn nhau, tác động và chuyển hóa lẫn nhau, Do đó, trong hoạt động
nhận thức và thực tiễn cần phải tôn trọng cả hai loại chỉ tiêu này để tạo nên nhận
thức đầy đủ về sự vật
- Tùy vào mục đích cụ thể, phải biết từng bước tích lũy về lượng để làm biến đổi
về chất của sự vật. Bên cạnh đó, có thể phát huy tác động của chất mới theo hướng
thay đổi về lượng của sự vật, hiện tượng.
- Trong hoạt động nhận thức và thực tiễn, ai cũng biết rằng muốn có chất mới thì
phải tích lũy về lượng đến độ cho phép để chuyển hóa thành chất mới. Uy nhiên,
vấn đề ở đây là phải biết cách tích lũy về lượng, nghĩa là không nên nóng vội, “tả
khuynh”, chủ quan khi chưa tích lũy đủ về lượng đến độ chín muồi để tiến hành
bước nhảy. Hơn nữa, khi đã tích lũy đủ về lượng, phải có quyết tâm thực hiện bước
nhảy. Điều đó có nghĩa là luôn chống tư tưởng bảo thủ, trì trệ, chờ đợi, không dám
tiến hành bước nhảy khi đã tích lũy đủ về lượng hoặc kéo dài sự tích lũy, chỉ nhấn
mạnh đến sự biến đổi dần dần về lượng sẽ kìm hãm sự phát triển của sự vật hiện tượng.
- Vì bước nhảy của sự vật, iện tượng hết sức đa dạng và phong phú, vì vậy phải
biết vận dụng linh hoạt các hình thức của bước nhảy tùy thuộc vào việc phân tích
đúng đắn những điều kiện khách quan và nhân tố chu quan cũng như sự hiểu biết
quy luật này. Tùy theo từng trường hợp cụ thể, từng điều kiện cụ thể, từng quan hệ
cụ thể để lựa chọn hình thức bước nhảy cho phù hợp để đạt đến chất lượng và hiệu
quả cao trong hoạt động của mình. Đặc biệt, cần phải nâng cao quá trình tích cực
chủ động của cá nhân, để thúc đẩy quá trình chuyển hóa từ lượng thành chất diễn
ra một cách hiệu quả nhất. LIÊN HỆ:
Đặt vấn đề liên hệ chính bản thân em, có thể thấy được cho đến thời điểm hiện
tại, học tập, rèn luyện là thứ gắn liền với em nhiều nhất. Có thể hiểu “lượng” ở đây
là quá trình học tập, rèn luyện về cả kiến thức lẫn kĩ năng. Sau một quá trình tích
lũy dần về lượng. Đến một thời điểm nhất định nào đó được gọi theo khái niệm
“điểm nút” thì chất mới ra đời, đó là quá trình hoàn thành chương trình từng lớp và
được công nhận, được minh chứng thực tế bằng việc em được lên lớp hoặc tốt
nghiệp. Từ đây, bản thân em được đặt trong “Quy luật lượng- chất” chính là “chất
ban đầu” là chưa có kiến thức, năng lực để giải quyết được nhiều vấn đề, cụ thể là
làm được ít bài tập... sau quá trình tiếp thu tri thức của trường lớp sẽ tác động, biến
đổi bản thân em thành “chất mới”- một con người có nhiều vốn hiểu biết hơn. Thì
ở đây biến đổi về chất lại dẫn tiếp đến sự thay đổi về lượng là em sẽ lam được nhiều bài tập hơn. BÀI HỌC LIÊN HỆ:
Trong cuộc sống nói chung, việc gì cũng cần phải có quá trình tích lũy dần dần
theo thời gian mới đạt được kết quả tốt nhất. Trong việc học tập nói riêng, cần phải
từng bước học hỏi từ cơ bản đến nâng cao, không được chủ quan, nóng vội, “đốt
cháy giai đoạn”. Tuy Triết học ra đời không quá lâu nhưng ta có thể thấy rõ giá trị
tư tưởng của nó từ xa xưa đến tận ngày nay qua ca dao tục ngữ: “kiến tha lâu cũng
đầy tổ”, “năng nhặt chặt bị”, “góp gió thành bão”... Và sau quá trình ta tích lũy học
tập được phải được đem ra vận dụng- “thực hiện bước nhảy” không được trì hoãn,
như là “thôi để mai rồi làm...”. Vì vậy chúng ta nên không ngừng học tập kết hợp
vận hành kiến thức đó vào thực tế một cách linh hoạt.