Bài tập chương 2: Quá trình giáo dục môn Giáo dục học trung học | Đại học Đồng Tháp

Bài tập chương 2 Giáo dục học trung học
1/ Thế nào là quá trình giáo dục? Bản chất của quá trình giáo dục là gì và khác với bản
chất của quá trình dạy học ở những điểm nào? -
Quá trình giáo dục là quá trình trong đó, dưới sự tác động chủ đạo của giáo
viên,học sinh tự giác, tích cực, độc lập hình thành hành vi và thói quen hành vi phù
hợp với những chuẩn mực hành vi đã được quy định nhằm đáp ứng mục đích và nhiệm vụ giáo dục. -
Bản chất của quá trình giáo dục là quá trình chuyển hóa tự giác, tích cực, độc
lậpnhững yêu câu về những chuẩn mực hành vi và thói quen hành vi tương ứng ở học
sinh dưới tác động chủ đạo của nhà giáo dục.
2/ Quá trình giáo dục có những đặc điểm cơ bản nào? Phân tích các đặc điểm của quá
trình giáo dục từ đó rút ra những kết luận sư phạm? - Quá trình giáo dục diễn ra với
những tác động phức hợp
+ Trong quá trình giáo dục, học sinh chịu sự ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố bên trong,
bên ngoài của quá trình giáo dục, của nhà trường, gia đình và xã hội + Những tác động
này có những tính chất sau: Tính chủ quan và khách quan
. Tính tự giác và tính tự phát
. Tính trực tiếp và gián tiếp
. Tính tích cực và tiêu cực Tính đan kết vào nhau
+ Vì vậy khi tiến hành quá trình giáo dục, người giáo viên cần chú ý:
. Khai thác, phát huy tất cả các tác động giáo dục từ nhiều phía
. Đề phòng, hạn chế, khắc phục tất cả những tác động tự phát, tiêu cực gây ảnh hưởng
xấu đến quá trình giáo dục.
. Bảo đảm sự đan kết giữa các tác động giáo dục tích cực, song cần có trọng tâm tránh tràn lan.
- Quá trình giáo dục có tính lâu dài
+ Vì quá trình giáo dục nhẫn hình thành niềm tin, tình cảm, lý tưởng, thôi
+ Trong quá trình giáo dục, dưới tác động giáo dục chủ đạo của giáo viên, học sinh phải
tiến hành cuộc đấu tranh gay gắt giữa quan niệm, niềm tin, tình cảm, thói quen mới
với quan niệm, niềm tin, tình cảm, thói quen cũ để giành lấy sự tiến bộ. Học sinh có
những hành vi thói quen xấu tồn tại dai dẳng sự khắc phục khó khăn lâu dài.
+ Vì vậy trong quá trình giáo dục cần chú ý một số điểm sau:
. Thực hiện quá trình giáo dục phải liên tục, có hệ thống, phải kiên trì, nhẫn nại không
nóng vội đốt cháy giai đoạn, không lạc quan quả sớm.
. Phát huy tối đa vai trò chủ thể tự giác, tích cực của học sinh, tạo sức đề kháng chống
lại những tác động tiêu cực, có ý thức và năng lực học tập, rèn luyện theo những giá trị tốt đẹp.
. Giúp những em học sinh có những hành vi, thói quen xấu tự giác vươn lên. . Xây dựng
và thực hiện một cách có kế hoạch, có tổ chức, có phương pháp, có hệ thống những
hoạt động giáo dục thống nhất, dài hạn, trung hạn, ngắn hạn phù hợp với mục đích và nhiệm vụ giáo dục.
- Quá trình giáo dục có tính cụ thể theo từng cá nhân, theo từng tình huống giáo dụcriêng biệt
+ Trong quá trình giáo dục, ngoài những đặc điểm chung, học sinh có những đặc điểm
cá biệt. Đó là những đặc điểm về tâm, sinh lý, về trình độ nhận thức, vốn sống... về nhân cách nói chung.
+ Vì vậy, khi người giáo viên thực hiện quá trình giáo dục cần chú ý:
. Nắm được những đặc điểm chung của tất cả học sinh và đặc điểm riêng của từng học sinh.
. Tác động giáo dục phù hợp, vừa sức chung vừa sức riêng nhằm phát triển tối đa tất
cả những khả năng ở học sinh trong quá trình hoàn thiện nhân cách của bản thân,
- Quá trình giáo dục mang tính biện chứng rất cao
+ Quá trình giaoa dục có mối liên hệ biện chứng giữa các yếu tố bên trong và các yếu
tố bên ngoài của quá trình giáo dục. Quá trình giáo dục luôn vận động, phát triển thông
qua quá trình đấu tranh, giải quyết mâu thuẫn để đào tạo được con người đáp ứng yêu cầu của xã hội.
+ Người làm công tác giáo dục phải quán triệt tốt tính biện chứng trong nhận thức,
hoạt động thực tiễn và tích cực tìm giải pháp giải quyết mâu thuẫn làm cho quá trình
giáo dục vận động và phát triển tốt.
- Sản phẩm của quá trình giáo dục là thành công của các lực lượng giáo dục+ Quá trình
giáo dục là quá trình tổ chức cuộc sống, tổ chức những hoạt động hợp lý cho học
sinh: học tập, sinh hoạt tập thể, lao động, hoạt động xã hội, vui chơi… ở nhà trường, gia đình và xã hội.
Câu 3: Cho biết những đặc điểm khác nhau giữa logic và động lực của quá trình giáo
dục với quá trình dạy học?
Câu 4: Thế nào là nguyên tắc giáo dục? Hãy trình nội dung và biện pháp thực hiện của
các nguyên tắc giáo dục theo đề cương học phần.
- Nguyên tắc giáo dục được hiểu là những luận điểm cơ bản có tính quy luật của líluận
giáo dục, có tác dụng chỉ đạo việc lựa chọn và vận dụng nội dung, phương pháp và
các hình thức tổ chức giáo dục nhằm thực hiện tối ưu mục đích và nhiệm vụ giáo dục.
- Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích của hoạt động giáo dục
+ Tất cả các hoạt động giáo dục đều góp phần thực hiện mục đích giáo dục là hình
thành và phát triển toàn diện nhân cách học sinh.
+ Các hoạt động giáo dục cần đạt đến mục tiêu về ý thức, thái độ và hành vi góp phần
thực hiện mục đích giáo dục.
+ Mục đích, mục tiêu giáo dục có tác dụng định hướng cho quá trình giáo dục Người
giáo viên cần khai thác, phát huy tối đa vai trò, tác dụng tất cả thành tố của quá trình
giáo nhằm đạt được mục tiêu và mục đích giáo dục.
- Đảm bảo sự thống nhất giữa ý thức và hành vi.
+ Giữa ý thức và hành vi có mối quan hệ biện chứng. Ý thức là tiền đề là cơ sở cho
hành vi được thực hiện một cách tự giác,tích cực. Hành vi được hình thành lại có tác
dụng củng cố, phát triển ý thức.
+ Để thống nhất giữa ý thức và hành vi trong quá trình giáo dục, người giáo viên cần:
. Bồi dưỡng cho học sinh những tri thức cơ bản về chuẩn mực hành vi. - Hình thành
niềm tin, tình cảm... về những chuẩn mực hành vi cần thực hiện.
. Tổ chức cho các em rèn luyện hành vi và thói quen hành vi .
. Người giáo viên phải thống nhất giữa ý thức và hành vi, gương mẫu về mọi mặt để giáo dục học sinh.
- Nguyên tắc giáo dục trong tập thể và bằng tập thể
+ Tập thể vừa là môi trường vừa là phương tiện giáo dục. Tập thể đóng vai trò rất quan
trọng trong sự hình thành và phát triển nhân cách ở học sinh. Thông qua hoạt động và
giao lưu trong tập thể, học sinh được hình thành tinh thần tập thể, đoàn kết, ý thức
tự quản, biết sống vì mọi người, tính tổ chức, kỷ luật...
+ Để đạt hiệu quả giáo dục qua tập thể giáo viên cần:
. Xây dựng tập thể vững mạnh
. Tổ chức các hoạt động tập thể phong phú, hấp dẫn mang lại hiệu quả .
Tổ chức giao lưu trong tập thể và giữa các tập thể với nhau.
- Giáo dục trong lao động và giáo dục bằng lao động+ Lao động là nguồn gốc của mọi giá trị
+Tạo ra những giả vật chất và tinh thần.
+ Tạo nên sức khoẻ về thể chất, tinh thần thông minh sáng tạo.
+ Thông qua lao động giúp con người có thái độ đúng đắn với quá trình lao động, người
lao động, sản phẩm lao động.hình thành nên những phẩm chất tốt đẹp trong nhân cách con người...
+ Muốn đạt hiệu quả giáo dục thông qua lao động:
. Tổ chức nhiều loại hình lao động hấp dẫn cho học sinh tự giác tham gia
. Kích thích tính tích cực, sáng tạo của các em qua lao động. + Đảm bảo mang lại hiệu quả lao động cụ thể.
- Tôn trọng nhân cách kết hợp với yêu cầu hợp lý với học sinh
+ Càng tôn trọng nhân cách học sinh, giáo viên phải đưa ra được những yêu cầu hợp
lý và đưa ra những yêu cầu hợp lý với niềm tin tưởng, hy vọng, giúp các em thực hiện
được thì càng tôn trọng nhân cách. + Để thực hiện nguyên tắc này giáo viên cần:
. Tôn trọng thân thể, nhân phẩm, danh dự, tài năng, trí tuệ, tự do từng nhu cầu, nguyện
vọng...và kích thích lòng tự trọng ở các em.
. Đề xuất những yêu cầu hợp lý cho học sinh theo đó mà phấn đấu rèn luyện. .
Nghiêm khắc nhưng yêu thương chân thành, thiện chí, tin tưởng và lạc quan đối với
sự tiến bộ của học sinh.
- Kết hợp với sự lãnh đạo sư phạm của giáo viênvới việc phát huy tính tự quản, tíchcực,
độc lập, sáng tạo của học sinh
+ Dưới sự tổ chức, lãnh đạo sư phạm của giáo viên, học sinh sẽ hình thành phát triển
được tính tự giác, tích cực, độc lập, sáng tạo và tự giáo dục. Và ngược tính tự giác, tích
cực, độc lập, sáng tạo và tự giáo dục khi được hình thành và phát triển sẽ càng tạo
thuận lợi cho giáo viên thực hiện tốt hơn sự tổ chức lãnh đạo sư phạm.
+ Để thực hiện tốt nguyên tắc này giáo viên cần:
. Có năng lực chuyên môn, năng lực sư phạm và những phẩm chất nhân cá tốt đẹp để
thể hiện tối đa vai trò chủ đạo trong quá trình giáo dục học sinh.
. Thực hiện quá trình giáo dục phát huy tối đa tính tự giác, tích cực độc lập, sáng tạo
và tự giáo dục của học sinh.
- Đảm bảo chú ý đến đặc điểm lứa tuổi và đặc điểm cá biệt của học sinh trong quátrình giáo dục.
+ Ở mỗi lứa tuổi, mỗi lớp, mỗi cá nhân học sinh đều có những đặc điểm về tâm, sinh
lý, trình độ được giáo dục, kinh nghiệm, vốn sống...tác động giáo dục càng phù hợp thì
hiệu quả giáo dục củng cao.
+ Để thực hiện tốt nguyên tắc này cần:
. Nghiên cứu nắm vững đặc điểm chung và riêng của học sinh.
. Lựa chọn và vận dụng nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức dục... sao cho phù
hợp với lứa tuổi và vừa sức với từng học sinh.
- Đảm bảo tính liên tục và có hệ thống của quá trình giáo dục
+ Quá trình giáo dục nhằm hình thành ở học sinh hệ thống những phẩm chất toàn vẹn
của nhân cách. Các phẩm chất này hình thành hầu như một cách thôi, đan xen, bổ sung
cho nhau theo nguyên tắc đồng tâm. Hệ thống các phần đã có là cơ sở hình thành
những phẩm chất tốt đẹp mới của nhân cách và ngược lại. Vì vậy, quá trình giáo dục
học sinh phải được thực hiện liên tục và có hệ thống.
+ Để thực hiện nguyên tắc này cần:
. Quá trình giáo dục phải thực hiện một cách thống nhất nhằm hình thành toàn vẹn
kiến thức, kỹ năng và thái độ cho học sinh.
. Kết quả giáo dục được hình thành cần củng cố, luyện tập, nâng cao theo yêu cầu phát
triển của công tác giáo dục. Tác động giáo dục được thực hiện ở mọi nơi, mọi lúc, trong
nhiều tình huống, hoàn cảnh khác nhau, kết hợp với giáo dục và tự giáo dục để kết quả
giáo dục được hình thành và phát triển bền vững.