Bài tập lớn - Môn Kinh tế chính trị Mác Lenin | Đại học Y dược Cần Thơ

MỤC LỤC PHẦN 1. MỞ ĐẦU PHẦN 2. NỘI DUNG
1. QUY LUẬT CẠNH TRANH VÀ TÁC ĐỘNG CỦA QUY LUẬT CẠNH TRANH
1.1 Một số khái niệm về quy luật cạnh tranh, nền kinh tế thị trường
1.2 Tác động của quy luật cạnh tranh đối với nền kinh tế thị trường
1.2.1 Tác động tích cực của quy luật cạnh tranh đối với nền kinh tế thị trường
1.2.2 Tác động tiêu cực của quy luật cạnh tranh đối với nền kinh tế thị trường
2. TÁC ĐỘNG CỦA QUY LUẬT CẠNH TRANH TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG Ở VIỆT NAM 2.1 Tác động tích cực
2.1.1 Cạnh tranh thúc đẩy sự phát triển của lực lượng sản xuất
2.1.2 Cạnh tranh thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế thị trường
2.1.3 Cạnh tranh là cơ chế điều chỉnh linh hoạt việc phân bổ các nguồn lực
2.1.4 Cạnh tranh thúc đẩy thoải mãn nhu cầu xã hội 2.2 Tác động tiêu cực
2.2.1 Cạnh tranh không lành mạnh gây tổn hại môi trường kinh doanh
2.2.2 Cạnh tranh không lành mạnh gây lãng phí nguồn lực xã hội
2.2.3 Cạnh tranh không lành mạnh gây tổn hại phúc lợi xã hội PHẦN 3. KẾT LUẬN
PHẦN 4. DANH MỤC THAM KHẢO MỞ ĐẦU
Quy luật cạnh tranh đã có những tác động đáng kể đến nền kinh
tế Việt Nam trong những năm gần đây. Việc áp
dụng và thúc đẩy cạnh tranh trong nền kinh tế đã tạo ra một môi
trường kinh doanh năng động và thúc đẩy sự phát
triển của các ngành công nghiệp và doanh nghiệp.
Một trong những tác động chính của quy luật cạnh tranh là sự
tăng cường hiệu suất và sự cải tiến chất lượng sản
phẩm và dịch vụ. Để tồn tại và thành công trong môi trường cạnh
tranh, các doanh nghiệp Việt Nam phải liên tục
nâng cao năng lực sản xuất, cải tiến công nghệ và tăng cường
quản lý. Điều này không chỉ tạo ra những sản phẩm tốt
hơn mà còn nâng cao sự hài lòng của người tiêu dùng.
Ngoài ra, quy luật cạnh tranh cũng thúc đẩy sự đa dạng hóa
ngành công nghiệp. Với sự cạnh tranh, các công ty phải
tìm kiếm những lĩnh vực mới và phát triển các sản phẩm và dịch
vụ độc đáo để tạo ra lợi thế cạnh tranh. Điều này
giúp tăng cường sự đa dạng và sự phong phú trong nền kinh tế
Việt Nam, từ đó tạo ra nhiều cơ hội việc làm và thu hút đầu tư.
Tuy nhiên, quy luật cạnh tranh cũng mang đến một số thách
thức. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể gặp khó khăn
trong việc cạnh tranh với các công ty lớn và nước ngoài. Đồng
thời, cạnh tranh khốc liệt cũng có thể dẫn đến tình
trạng "đua giá" và cắt giảm lợi nhuận, gây ra sự không ổn định trong ngành công nghiệp.
Để hợp thức hóa tác động tích cực của quy luật cạnh tranh và
giảm nhược điểm của nó, chính phủ Việt Nam cần thúc
đẩy việc thiết lập một môi trường kinh doanh công bằng và minh
bạch, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và
vừa để tăng cường khả năng cạnh tranh của họ. Ngoài ra, việc xây
dựng các cơ chế quản lý cạnh tranh và kiểm soát
trên thị trường cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự cân
bằng và bền vững trong quy luật cạnh tranh.
1. QUY LUẬT CẠNH TRANH VÀ TÁC ĐỘNG CỦA QUY LUẬT CẠNH
TRANH TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
1.1 Một số khái niệm về quy luật cạnh tranh và nền kinh tế thị trường
Quy luật cạnh tranh là quy luật kinh tế điều tiết một cách khách
quan mối quan hệ ganh đua kinh tế giữa các chủ thể
trong sản xuất và trao đổi hàng hóa. Quy luật cạnh tranh yêu cầu,
khi đã tham gia thị trường, các chủ thể sản xuất
kinh doanh luôn phải chấp nhận cạnh tranh.
Cạnh tranh là sự ganh đua giữa những chủ thể kinh tế với nhau
nhằm có được những những ưu thế về sản xuất cũng
như tiêu tụ và thông qua đó mà thu được lựo ích tối đa.
Kinh tế thị trường càng phát triển thì cạnh tranh trên thị trường
càng trở nên thường xuyên, quyết liệt hơn.
Trong nền kinh tế thị trường, cạnh tranh có thể diễn ra giữa các
chủ thể trong nội bộ ngành, cũng có thể diễn ra giữa
các chủ thể thuộc các ngành khác nhau.
1.2 Những tác động của quy luật cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường.
Cạnh tranh là một quy luật kinh tế tồn tại khách quan, vừa có mặt
tích cực vừa có mặt hạn chế. Nhưng mặt tích cực
là cơ bản, mang tính trội khi cạnh tranh lành mạnh. Còn những
mặt tiêu cực, những hạn chế của cạnh tranh rất dễ
dàng có thể nhận ra đến từ cạnh tranh không lành mạnh.
1.2.1. Các tác động tích cực
Cạnh tranh giúp thúc đẩy sự phát triển của lực lượng sản xuất
Trong một thị trường luôn có rất nhiều doanh nghiệp và các
ngành kinh doanh thì việc một doanh nghiệp có nhiều
đối thủ là không tránh khỏi. Khi đó, để có thể cạnh tranh thì chất
lượng sản phẩm phải cao, đáp ứng nhu cầu khách
hàng, nhưng chi phí sản xuất phải hợp lí để có thể vẫn sinh ra lợi
nhuận, hay nói cách khác, lực lượng sản xuất phải
mang lại “lợi thế cạnh tranh”. Đây là mặt thứ nhất của cạnh tranh,
khi cả nền kinh tế phát triển, mọi đối thủ kinh
doanh đều có “lợi thế cạnh tranh”, thậm chí còn có lợi thế hơn
doanh nghiệp thì phải nâng cấp doanh nghiệp mình,
nâng cao năng lực cạnh tranh: nâng cao tay nghề người lao động,
nâng cao chất lượng sản phẩm đầu ra, vận dụng
những tiến bộ khoa học kĩ thuật… Cứ như vậy, khi các doanh
nghiệp cạnh tranh, chất lượng của lực lượng sản xuất
nói chung sẽ ngày một cải thiện và phát triển.
Cạnh tranh thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế thị trường
cạnh tranh là một quy luật của nền kinh tế thị trường, ở đó, mọi
hành vi của mọi chủ thể kinh tế đều hoạt động trong
môi trường cạnh tranh. Kinh tế thị trường càng phát triển thì cạnh
tranh càng quyết liệt, thường xuyên hơn. Cạnh
tranh lại là động lực thúc đẩy sản xuất phát triển, góp phần vào
sự phát triển kinh tế. Vì cạnh tranh không chỉ thúc
đẩy sự phát triển của lực lượng sản xuất, giúp điều chỉnh linh
hoạt việc phân bổ nguồn lực mà còn thúc đẩy năng lực
thỏa mãn nhu cầu xã hội nhằm tối ưu hóa lợi nhuận của mỗi chủ
thể kinh tế. Có thể thấy, cạnh tranh và nền kinh tế
thị trường luôn tác động qua lại lẫn nhau và thúc đẩy nhau phát triển.
Cạnh tranh là cơ chế điều chỉnh linh hoạt việc phân bổ nguồn lực
Trong nền kinh tế thị trường, các chủ thể kinh tế không chỉ phải
cạnh tranh với nhau về sản phẩm đầu ra mà còn có
các nguồn lực. Nguồn lực được phân bổ tối ưu khi giá cả trả cho
hàng hóa và dịch vụ trên tất cả các thị trường phản
ánh chính xác chi phí kinh tế thấp nhất để cung ứng chúng. Các
nhà sản xuất sẽ phải điều chỉnh linh hoạt việc phân
bổ nguồn lực sao cho phân bổ nguồn lực là tối ưu.
Thứ tư, cạnh tranh thúc đẩy năng lực thỏa mãn nhu cầu xã hội
Muốn có được lợi thế cạnh tranh, người sản xuất phải làm ra sản
phẩm có chất lượng hơn, đẹp hơn, có chi phí sản
xuất rẻ hơn… để đáp ứng thị hiếu và nhu cầu người tiêu dùng. Khi
các nhà sản xuất cạnh tranh với nhau, hoặc chất
lượng của hàng hóa sẽ tăng lên hoặc giá thành của hàng hóa sẽ
giảm đi, hoặc cả hai điều đó sẽ xảy ra mà nhu cầu của khách
1.2.2. Các tác động tiêu cực
Bên cạnh những tác động tích cực đến từ cạnh tranh lành mạnh
thì những khuyết tật, tác động của cạnh tranh không
lành mạnh: chạy theo lợi nhuận đơn thuần, tìm mọi cách để kiếm
lợi nhuận, dùng các thủ đoạn vi phạm pháp luật hay
bất chấp pháp luật, vi phạm những đạo đức kinh doanh, coi nhẹ
vấn đề y tế, môi trường, xã hội… đang là những thực
trạng nhức nhối của toàn xã hội.
Thứ nhất, cạnh tranh không lành mạnh gây tổn hại môi trường kinh doanh
khi chủ thể thực hiện mọi cách để cạnh tranh sẽ rất dễ sử dụng
các biện pháp cạnh tranh thiếu lành mạnh, thậm chí là
không lành mạnh, các thủ đoạn xấu để tăng lợi nhuận: buôn lậu,
buôn bán hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn
gốc xuất xứ …Đây là những hành vi xấu, làm môi trường kinh
doanh sẽ ngày càng đi xuống về mặtchất lượng và
làm giá trị đạo đức bị xói mòn.
Thứ hai, cạnh tranh không lành mạnh gây lãng phí nguồn lực xã hội
Chiếm giữ nguồn lực để giành ưu thế cạnh tranh mà không phát
huy được vai trò của nguồnlực trong sản xuất kinh
doanh cũng là một hình thức của cạnh tranh không lành mạnh.
Khi đó, nguồn lực không được phân bổ hợp lí: nơi cần
thì không đủ, nơi có thì không thể phát huy tối ưu vai trò của
nguồn lực mình có. Không chỉ thế, những hành vi cạnh
tranh không lành mạnh còn ảnh hưởng đến môi trường sinh thái,
gây ô nhiễm môi trường, tàn phá môi trường ngày
một nghiêm trọng. Về lâu về dài, đây sẽ không chỉ là vấn đề lãng
phí nguồn lực xã hội mà là hủy hoại môi trường
sống, nền kinh tế cũng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng.
Thứ ba, cạnh tranh không lành mạnh gây tổn hại phúc lợi xã hội
khi cạnh tranh không lành mạnh ngày một mạnh mẽ, phân hóa
giàu nghèo, lãng phí nguồn lựcxã hội và các vấn đề xã
hội khác sẽ ngày một nhiều, nghiêm trọng. Việc gây tổn hại đến
phúc lợi xã hội là không tránh khỏi.
2. TÁC ĐỘNG CỦA QUY LUẬT CẠNH TRANH TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG Ở VIỆT NAM 2.1 Tác động tích cực
Thứ nhất cạnh tranh thúc đẩy sự phát triển của lực lượng sản xuất
Thứ hai, cạnh tranh thúc đẩy nền kinh tế thị trường
Nền kinh tế VN đã “thay da đổi thịt” khi chuyển từ kế hoạch hóa
tập trung quan liêu, bao cấp sang kinh tế thị trường
định hướng XHCN. Bởi lúc đó, các yếu tố thị trường của chúng ta
chưa được hoàn thiện, hệ thống doanh nghiệp nhà
nước còn cồng kềnh sản xuất kém hiệu quả. Sau khi chuyển sang
kinh tế thị trường, doanh nghiệp một trăm phần
trăm vốn Nhà nước sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh từ phía các
doanh nghiệp tư nhân và từ phía doanh nghiệp nước
ngoài kết quả là doanh nghiệp nhà nước phải cổ phần hóa hoặc
sáp nhập hoặc giải thể tăng tính hiệu quả trong sản
xuất, giải phóng sức ép bù lỗ của ngân sách nhà nước. Do vậy
chính sự cạnh tranh làm cho các chủ thể kinh tế buộc
phải chuyển đổi hình thức sản xuất kinh doanh phù hợp, kinh tế
thị trường không ngừng được hoàn thiện.
Kinh tế tư nhân được khuyến khích phát triển ở tất cả các ngành,
lĩnh vực mà pháp luật không cấm, được hỗ trợ phát
triển thành các công ty, tập đoàn kinh tế tư nhân mạnh, có sức
cạnh tranh cao. Khuyến khích doanh nghiệp tư nhân
hợp tác, liên kết với doanh nghiệp nhà nước, hợp tác xã, kinh tế
hộ; phát triển các công ty cổ phần có sự tham gia
rộng rãi của các chủ thể xã hội, nhất là người lao động. Kinh tế có
vốn đầu tư nước ngoài là một bộ phận quan trọng
của kinh tế quốc dân, có vai trò lớn trong huy động nguồn vốn
đầu tư, công nghệ, phương thức quản lý hiện đại, mở
rộng thị trường xuất khẩu.
Thứ ba, Cạnh tranh là cơ chế điều chỉnh linh hoạt việc phân bổ nguồn lực