Bài tập nhóm Cán cân thương mại Việt Nam giai đoạn 2019-2021 môn Vĩ mô | Trường Đại học Duy Tân

VI. Giai đoạn 2020 – 2021 NỔ LỰC VÀ THÀNH CÔNG
Năm 2020, dù ảnh hưởng của đại dịch covid-19 trên diện rộng, song Việt Nam đã đạt
được mốc kỷ lục mới về quy mô kim ngạch xuất nhập khẩu. Tổng trị giá xuất nhập khẩu
hàng hóa của cả nước đạt 545,36 tỷ USD, tăng 5,4% với năm 2019. Điều đó thể hiện sự
nỗ lực rất lớn của Chính phủ, các Bộ, Ngành và đặc biệt là cộng đồng doanh nghiệp.
Hoạt động xuất nhập khẩu trong giai đoạn 2016-2020 đã đạt những kết quả tích cực, đáng
khích lệ; nổi bật là xuất khẩu tăng trưởng cao và liên tục, công tác phát triển và mở rộng
thị trường xuất khẩu, đa dạng hóa mặt hàng xuất khẩu cùng kiểm soát nhập khẩu đạt hiệu quả cao.
1. Những kết quả đạt được năm 2020 Về xuất khẩu:
- Kết thúc năm 2020, về cơ bản các mục tiêu đề ra trong Chiến lược xuất
nhập khẩu hàng hóa giai đoạn 2011 - 2020, định hướng đến năm 2030 đều
đã đạt được. Tăng trưởng xuất khẩu vượt mức kế hoạch đề ra.
- Về quy mô xuất khẩu: Năm 2020, nền kinh tế thế giới chịu ảnh hưởng nặng
nề từ dịch Covid-19, xuất khẩu của các nước trong khu vực đều giảm so với
năm trước, tuy nhiên xuất khẩu của Việt Nam vẫn đạt được mức tăng
trưởng dương, kim ngạch xuất khẩu ước tính đạt gần 281,5 tỷ USD, tăng 6,5% so với năm 2019.
- Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu tiếp tục cải thiện theo chiều hướng tích cực:
giảm lượng xuất khẩu thô, tăng xuất khẩu các sản phẩm chế biến, sản phẩm
công nghiệp, định hướng đến năm 2030, tạo điều kiện cho hàng hóa Việt
Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu. Khác với
các năm trước đây, động lực tăng trưởng xuất khẩu trong 2 năm qua không
đến từ nhóm nông sản, thủy sản mà đến từ các mặt hàng thuộc nhóm công nghiệp.
Trong khi xuất khẩu nhóm nông sản, thủy sản năm 2020 ước giảm
2,5%; nhóm hàng nhiên liệu và khoáng sản giảm 35% thì nhóm
hàng công nghiệp chế biến tăng 7% so với cùng kỳ năm 2019.
Tỷ trọng nhóm hàng công nghiệp chế biến chiếm trên 86,1% tổng
kim ngạch xuất khẩu, cao hơn mức 84,2% của năm 2019; 82,9%
của năm 2018 và 81,1% của năm 2017.
Điều này thể hiện những nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và
hội nhập kinh tế quốc tế đã thực sự tác động, tạo thuận lợi và cơ hội cho
sản xuất và hoạt động kinh doanh, xuất nhập khẩu của doanh nghiệp.
Tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu một số mặt hàng chủ yếu các năm 2019-2020 (%)
- Quy mô các mặt hàng xuất khẩu tiếp tục được mở rộng: số mặt hàng đạt
kim ngạch xuất khẩu từ 1 tỷ USD trở lên đã tăng qua các năm, chiếm tỷ
trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước.
Năm 2020 có 31 mặt hàng (trong đó có 9 mặt hàng xuất khẩu trên 5
tỷ USD và 6 mặt hàng xuất khẩu trên 1 tỷ USD), chiếm tỷ trọng
92% tổng kim ngạch xuất khẩu.
- Hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đã vươn tới hầu hết các thị trường trên
thế giới, nhiều sản phẩm đã dần có chỗ đứng vững chắc và nâng cao được
khả năng cạnh tranh trên nhiều thị trường có yêu cầu cao về chất lượng:
Hoa Kỳ (xuất siêu gần 62,7 tỷ USD); EU (xuất siêu gần 20,3 tỷ USD).
Riêng đối với thị trường EU, cả năm 2020, xuất khẩu sang thị trường
EU 34,94 tỷ USD giảm 2,3% so với cùng kỳ năm 2019 do các tác động của đại
dịch. Tuy nhiên, sau 5 tháng thực thi Hiệp định EVFTA, xuất khẩu sang thị trường
EU đạt khoảng 15,38 tỷ USD, tăng khoảng 1,6% so với cùng kỳ năm 2019. Nhiều
mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam đã có những chuyển biến tích cực tại thị trường
EU sau khi Hiệp định EVFTA được thực thi, điển hình như thủy sản, tôm, gạo… Về nhập khẩu:
- Về quy mô nhập khẩu: Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa đạt khoảng 262,4 tỷ
USD vào năm 2020 tăng 3,6% so với năm 2019.
- Về cơ cấu mặt hàng nhập khẩu: Kiểm soát nhập khẩu được thực hiện tốt.
Theo đó, nhóm hàng cần hạn chế nhập khẩu đã tăng trưởng chậm lại. Nhập
khẩu tập trung chủ yếu ở nhóm hàng cần thiết phục vụ sản xuất các dự án đầu tư trong nước.
Nhập khẩu của nhóm hàng hóa phục vụ sản xuất để xuất khẩu và
hàng hóa thiết yếu luôn chiếm gần 89%.
Nhập khẩu của nhóm hàng không khuyến khích nhập khẩu chỉ chiếm dưới 6,27%.
Cán cân thương mại năm 2020
- Việt Nam vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng ổn định trong hoạt động xuất
nhập khẩu với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hai năm liên tiếp đạt mức trên 500 tỷ USD.
Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa năm 2020 mặc dù chịu
ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19 vẫn đạt khoảng 543,9 tỷ USD.
- Cán cân thương mại hàng hóa đạt thặng dư trong toàn bộ thời kỳ Kế hoạch
5 năm 2016 - 2020 với mức xuất siêu năm sau tăng cao hơn năm trước, qua
đó đóng góp lớn vào tăng trưởng GDP, tạo công ăn việc làm cho người dân,
đẩy mạnh tiêu thụ hàng hóa, đặc biệt là hàng hóa nông sản cho người nông dân.
Xuất siêu giúp nâng cao dự trữ ngoại hối, ổn định tỷ giá và ổn định kinh tế vĩ mô.
Năm 2020, xuất siêu ghi nhận mức kỷ lục gần 19,1 tỷ USD.
Mức thặng dư năm 2020 cao hơn mức thặng dư năm 2019 (10,87
tỷ USD), cao hơn mức thặng dư năm 2018 (6,83 tỷ USD), gấp
hơn 9 lần so với mức thặng dư năm 2017 (2,11 tỷ USD) và gấp
gần 11 lần so với mức thặng dư năm 2016 (1,78 tỷ USD).
- Mặc dù gặp nhiều khó khăn, bất cập do đại dịch Covid-19 mang lại, song
cán cân thương mại hàng hóa của cả nước vào cuối năm 2020 đạt giá trị thặng dư 19,95 tỷ USD
Đây là mức cao nhất trong 5 năm liên tiếp xuất siêu kể từ năm 2016.
2. Những kết quả đạt được năm 2021 VƯỢT QUA KHÓ KHĂN, VỀ ĐÍCH NGOẠN MỤC
Năm 2021 là năm đầu tiên thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 5
năm 2021-2025, nước ta đang nỗ lực để hoàn thành mục tiêu đặt ra trong Kế
hoạch. Nhưng đại dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp đã gây ra những cản
trở đến hoạt động kinh tế, trong đó xuất, nhập khẩu hàng hóa bị ảnh hưởng khá
nghiêm trọng. Những biến động, khó khăn đó đã khiến các nước có xu hướng sử
dụng sản phẩm nội địa thay thế sản phẩm nhập khẩu trong khi thực hiện biện pháp
đóng cửa biên giới để phòng chống dịch bệnh. Do đó nhiều nước đã sử dụng các
biện pháp bảo hộ thương mại, rào cản kỹ thuật để tăng cường bảo hộ sản phẩm nội
địa, đặc biệt là các mặt hàng nông sản, thủy sản. Về xuất khẩu:
- Về quy mô: năm 2021, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước tính đạt 336,25
tỷ USD, tăng 19% so với năm trước, trong đó:
Khu vực kinh tế trong nước đạt 88,71 tỷ USD, tăng 13,4%, chiếm
26,4% tổng kim ngạch xuất khẩu.
Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 247,54 tỷ
USD, tăng 21,1%, chiếm 73,6%.
Kim ngạch xuất khẩu dịch vụ ước đạt 3,67 tỷ USD giảm 51,7% so với năm 2020.
Trong năm 2021, có 35 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ
USD, chiếm 93,8% tổng kim ngạch xuất khẩu (có 8 mặt hàng xuất
khẩu trên 10 tỷ USD, chiếm 69,7%).
- Cơ cấu hàng hóa:
Cơ cấu xuất khẩu hàng hóa năm 2021 phân theo nhóm hàng Về nhập khẩu:
- Về quy mô: năm 2021, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa ước tính đạt 332,25
tỷ USD, tăng 26,5% so với năm trước, trong đó:
Khu vực kinh tế trong nước đạt 114,07 tỷ USD, tăng 21,8%.
Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đạt 218,18 tỷ USD, tăng 29,1%.
Kim ngạch nhập khẩu dịch vụ ước tính đạt 19,41 tỷ USD, tăng 8,5%.
Nhập siêu dịch vụ năm 2021 là 15,73 tỷ USD; trong đó, phí dịch vụ
vận tải và bảo hiểm hàng hóa nhập khẩu là 8,24 tỷ USD.
Trong năm 2021 có 47 mặt hàng nhập khẩu đạt trị giá trên 1 tỷ
USD, chiếm tỷ trọng 94,1% tổng kim ngạch nhập khẩu.
- Về cơ cấu nhóm hàng nhập khẩu năm 2021:
Về thị trường xuất, nhập khẩu hàng hóa năm 2021, Trung Quốc là
thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch ước đạt 109,9 tỷ USD.
Nhập siêu từ Trung Quốc 54 tỷ USD, tăng 53%; nhập siêu từ Hàn
Quốc 34,2 tỷ USD, tăng 22,9%; nhập siêu từ ASEAN 12 tỷ USD,
tăng 63,1%; nhập siêu từ Nhật Bản 2,4 tỷ USD, tăng 127,9%.
Cơ cấu nhập khẩu hàng hóa năm 2021 phân theo nhóm hàng
Thị trường xuất nhập khẩu hàng hoá chủ yếu năm 2021
Cán cân thương mại năm 2021
Xuất siêu của Việt Nam qua các năm
- Năm 2021 là một năm đầy khó khan, biến động với ảnh hưởng nặng nề của
đại dịch COVID-19, nhưng thành tích xuất siêu vẫn tiếp tục được giữ vững
nhờ sự điều hành thống nhất, linh hoạt và sát sao của Chính phủ trong Nghị
quyết 128/NQ-CP ngày 11/10/2021.
Cho đến hết quý III năm 2021, cán cân thương mại hàng hóa vẫn
nhập siêu 2,55 tỷ USD, nhưng với nỗ lực không ngừng trong quý
IV, đến hết năm 2021 cán cân thương mại hàng hóa đã đạt xuất siêu đến 4,08 tỷ USD.
Việt Nam tiếp tục trở thành quốc gia xuất siêu 6 năm liên tiếp.
- Mặc dù mức xuất siêu năm 2021 chỉ bằng 20% so với mức xuất siêu năm
2020, nhưng trong bối cảnh khó khăn do dịch Covid-19, xuất, nhập khẩu
vẫn là điểm sáng và là tiền đề quan trọng để nền kinh tế vững bước vào năm 2022.