Bài tập ôn tập môn triết học Mác – Lê nin–Trường Đại học kinh tế thành phố Hồ Chí Minh.

University of Economics Ho Chi Minh City
DANH SÁCH THÀNH VIÊN NHÓM 9 1. Tiết Kim Huyền MSSV: 31231020539
2. Nguyễn Thị Thùy Dương MSSV: 31231022552 3. Trần Lê Hoàng Dung MSSV: 31231022643
4. Nguyễn Xuân Hồng Phúc MSSV: 31231024574 5. Lục Thị Kim Chi MSSV: 31231025337
6. Nguyễn Thị Quỳnh Phương MSSV:31231025353 7. Nguyễn Thị Mai Anh MSSV: 31231027545
BÀI TẬP NHÓM
Khái niệm vật chất
Tuấn và Thành là đôi bạn học cùng lớp thời cấp III. Tốt nghiệp phổ thông trung học, Tuấn vào
học đại học Luật, còn Thành vào học đại học Kinh tế. Cả hai đều chăm học và ham hiểu biết.
Năm học đầu tiên trôi qua, trong một lần về quê hai người gặp nhau. Thành nhờ Tuấn giảng
thêm cho mình về khái niệm.
- Thành nói với Tuấn: Khi mình học môn triết học phần “Các hình thức của tư duy trừu tượng”,
thầy giáo có có giảng về khái niệm nhưng mình chưa hiểu lắm. Thầy nói muốn hiểu sâu thêm phải đọc
thêm sách logic. Nghe nói trường bạn có học môn đó, bạn có thể nói cho mình rõ hơn được không ?
- Tuấn trả lời: Khái niệm về đối tượng nào đó là hiểu biết về bản chất của đối tượng này. Tất cả hiểu
biết trong đầu ta là tồn tại ở dạng khái niệm. Chẳng hạn như cái bàn, cái ghế, hình tam giác, vật chất …
- Bạn nói vật chất là một khái niệm ? Thành hỏi lại.
- Tuấn nói: Đúng, khái niệm vật chất còn được gọi là phạm trù triết học vì nó là khái niệm rộng đến cùng cực, vô hạn.
- Thành thắc mắc: Bạn nói vật chất là khái niệm hay một phạm trù triết học, như vậy vật chất cũng là
tinh thần. Vậy tại sao thầy dạy triết học của mình lại nói: nước, lửa, đất, không khí,… đều là vật chất ?
- Tuấn có vẻ miễn cưỡng: Mình học như vậy thì chỉ biết trả lời bạn vậy thôi. *YÊU CẦU
- Trên cơ sở quan niệm của chủ nghĩa duy vật biện chứng về vật chất hãy giải đáp thắc mắc của Thành.
I. Hướng phân tích: Thắc mắc của Thành: Tại sao thầy dạy triết học của mình lại nói: nước, lửa, đất,
không khí,… đều là vật chất ?
II. Phân tích:
Trong cuộc trò chuyện giữa Tuấn và Thành, việc hiểu rõ khái niệm vật chất và tranh luận về chủ
nghĩa duy vật biện chứng là điểm quan trọng. Để giải đáp thắc mắc của Thành, chúng ta cần tìm hiểu
sâu hơn về quan niệm của chủ nghĩa duy vật biện chứng về vật chất.
Dựa trên cơ sở quan niệm của chủ nghĩa duy vật biện chứng, vật chất là phạm trù triết học dùng
để chỉ thực tại khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta
chép lại, chụp lại, phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác".
Theo chủ nghĩa duy vật thời cổ đại, có quan niệm mang tính chất phác về vật chất khi đồng nhất
vật chất với các dạng vật thể cụ thể như nước, lửa, không khí, nguyên tử,…
Theo quan niệm triết học Mác – Lênin về vật chất là cái tồn tại khách quan bên ngoài ý thức và
không phụ thuộc vào ý thức. Vật chất gây nên cảm giác con người bằng cách nào đó tác động lên giác
quan của con người một cách trực tiếp hoặc gián tiếp. 1
University of Economics Ho Chi Minh City
Như vậy, vật chất không chỉ đơn thuần là những thực thể vật lý mà còn bao gồm cả các hiện
tượng tồn tại trong thế giới vật chất.
+ Nước, lửa, đất, không khí,… tác động lên các giác quan và đem lại cảm giác cho con người
thông qua các giác quan đó. Cụ thể, ta có thể nhìn thấy (thị giác) nước, lửa, đất, cảm thấy (xúc giác) độ
nóng của lửa, độ mát của gió, độ lạnh của đất,… Từ đó, con người có thể nhớ, miêu tả, phản ánh các nguyên tố trên.
+ Đồng thời, nước, lửa, đất, không khí,… đều là những tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác của
con người. Có nghĩa là cho dù con người có giảm giác được các yếu tố này hay không thì vẫn không
ảnh hưởng đến sự tồn tại của chúng.
Vì thế, nước, lửa, đất, không khí,… đều được coi là vật chất theo quan niệm này. Chủ nghĩa duy
vật biện chứng không giới hạn vật chất chỉ trong phạm trù vật lý mà mở rộng ra cả các hiện tượng tồn
tại trong thế giới vật chất.
Tuy nhiên, khi Thành nói “vật chất cũng là tinh thần”, điều này không hoàn toàn chính xác theo
quan niệm của chủ nghĩa duy vật biện chứng. Vì vật chất và tinh thần là hai khái niệm riêng biệt, không
thể đưa vào cùng một phạm trù. Thành cần nói cụ thể hơn là vật chất được phản ánh từ ý thức con người.
Trong tranh luận về chủ nghĩa duy vật biện chứng, việc hiểu rõ khái niệm vật chất và cách tiếp
cận vấn đề từ góc độ triết học sẽ giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về thế giới xung
quanh. Đồng thời, việc tranh luận và thảo luận về chủ nghĩa duy vật biện chứng cũng là cơ hội để mở
rộng kiến thức và suy ngẫm về bản chất của vật chất và tư duy trừu tượng. Thông qua việc hiểu rõ khái
niệm vật chất và tranh luận về chủ nghĩa duy vật biện chứng, chúng ta có thể mở rộng tầm nhìn và hiểu
biết về thế giới xung quanh một cách toàn diện và sâu sắc hơn. 2