Bài Thi Học Phần: Chủ Nghĩa Xã Hội Khoa Học | Đại học Thương Mại

lOMoAR cPSD| 39651089
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI HỌC
KỲ … NĂM HỌC 20…. – 20….
(Phần dành cho sinh viên/ ọc viên) h
Số báo danh: 21D100160….
Bài thi học phần: Chủ nghĩa xã hội khoa học
Lớp: 2008HCMI0121… Mã số ề thi: 10
Họ và tên: Nguyễn Hải Hà
Ngày thi: 16/5……………… Tổng số trang: 8 Điểm kết luận: GV chấm thi 1:
…….………………………...... GV chấm thi 2:
…….………………………...... Bài làm Câu 1:
Khái niệm giai cấp công nhân:
-Về phương diện kinh tế- xã hội:
+ Là sản phẩm và là chủ thể của nền sản xuất ại công nghiệp, giai cấp công nhân là
người lao ộng trực tiếp hay gián tiếp vận hành công cụ sản xuất có tính chất công nghiệp ngày
càng hiện ại và xã hội hóa cao.
+ Đặc iểm nổi bật: sản xuất bằng máy móc, lao ộng có tính chất xã hội hóa, năng suất lao ộng
cao và tạo ra những tiền ề của cải vật chất cho xã hội mới.
-Về phương diện chính trị- xã hội:
H ọ tên SV: Nguy ễ n H ả i Hà - Mã LHP : 2008HCMI012 1 Trang 1 /8 lOMoAR cPSD| 39651089
+ Giai cấp công nhân không sở hữu tư liệu sản xuất chủ yếu của xã hội. Họ phải bán sức
lao ộng cho nhà tư bản và bị chủ tư bản bóc lột giá trị thặng dư.
+ Là lực lượng chính trị cơ bản trong xã hội tư bản chủ nghĩa.
+ Giai cấp công nhân ối kháng trực tiếp với giai cấp tư sản, vì vậy nên mâu thuẫn gay gắt với tư sản.
Từ phân tích trên, theo chủ nghĩa Mác-Lênin: Giai cấp công nhân là tập oàn xã hội, hình
thành và phát triển cùng với quá trình phát triển của nền công nghiệp hiện ại; họ lao ộng bằng
phương thức công nghiệp ngày càng hiện ại và gắn liền với quá trình sản xuất vật chất hiện ại,
là ại biểu cho phương thức sản xuất mang tính xã hội hóa ngày càng cao. Họ là người làm thuê
do không có tư liệu sản xuất, buộc phải bán sức lao ộng ể sống và bị giai cấp tư sản bóc lột giá
trị thặng dư; vì vậy lợi ích cơ bản của họ ối lập với lợi ích cơ bản của giai cấp tư sản. Đó là giai
cấp có sứ mệnh phủ ịnh chế ộ tư bản chủ nghĩa, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và chủ
nghĩa cộng sản trên toàn thế giới.
Giai cấp công nhân có sứ mệnh lịch sử: xóa ộ chủ nghĩa tư bản, xóa bỏ chế ộ người bóc lột
người, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản:
Do iều kiện khách quan quy ịnh:
+ Thứ nhất, do ịa vị kinh tế của giai cấp công nhân:
Giai cấp công nhân là con ẻ, sản phẩm của nền ịa công nghiệp, có tính xã hội hóa ngày càng
cao, là chủ thể của quá trình sản xuất vật chất hiện ại. Vì thế, giai cấp công nhân ại diện cho
phương thức sản xuất tiên tiến và lực lượng sản xuất hiện ại. Do lao ộng bằng phương thức
công nghiệp ngày càng hiện ại, giai cấp công nhân là người sản xuất ra của cải vật chất chủ yếu
cho xã hội, làm giàu cho xã hội, có vai trò quyết ịnh sự phát triển của xã hội hiện ại.
Trong chủ nghĩa tư bản, giai cấp công nhân về cơ bản không có tư liệu sản xuất, cho nên phải
bán sức lao ộng của mình cho nhà tư bản, và bị nhà tư bản bóc lột giá trị thặng dư.
Họ tên SV: Nguyễn Hải Hà - Mã LHP: 2008HCMI0121 Trang 2/8 lOMoAR cPSD| 39651089
Là giai cấp sản xuất ra của cải vật chất chủ yếu cho xã hội, nhưng trong chủ nghĩa tư bản giai
cấp công nhân không sở hữu tư liệu sản xuất chủ yếu, phải bán sức lao ộng ể kiếm sống, bị bóc
lột nặng nề, vì vậy lợi ích cơ bản của họ ối lập trực tiếp với lợi ích cơ bản của giai cấp tư sản và
thống nhất với lợi ích cơ bản của a số nhân dân lao ộng.
Những iều kiện khách quan này là nhân tố kinh tế quy ịnh giai cấp công nhân là lực lượng phá
vỡ quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, giành chính quyền về tay mình. Chuyển từ giai cấp “tự
nó” thành giai cấp “vì nó”. Giai cấp công nhân trở thành ại biểu cho sự tiến hóa tất yếu của lịch
sử, là lực lượng duy nhất có ủ iều kiện ể tổ chức và lãnh ạo xã hội, xây dựng và phát triển lực
lượng sản xuất và quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa, tạo nền tảng vững chắc ể xây dựng chủ
nghĩa xã hội với tư cách là một chế ộ xã hội kiểu mới, không còn chế ộ người áp bức, bóc lột người.
+ Thứ hai, do ặc iểm chính trị - xã hội của giai cấp công nhân quy ịnh.
Giai cấp công nhân là giai cấp tiên phong cách mạng. Bởi công nhân là sản phẩm của nền ịa
công nghiệp, ược trang bị lý luận tiên tiến là chủ nghĩa Mác-Lênin, có ội Tiền phong là Đảng cộng sản dẫn dắt.
Là con ẻ của nền sản xuất tại công nghiệp, giai cấp công nhân có những phẩm chất của một giai
cấp tiên tiến, giai cấp cách mạng như: tính tổ chức và kỷ luật, tự giác và oàn kết trong cuộc ấu
tranh tự giải phóng mình và giải phóng xã hội. Những phẩm chất ấy của giai cấp công nhân ược
hình thành từ chính những iều kiện khách quan, ược quy ịnh từ ịa vị kinh tế và ịa vị chính trị -
xã hội của nó trong nền sản xuất hiện ại và trong xã hội hiện ại mà giai cấp tư sản và chủ nghĩa
tư bản ã tạo ra một cách khách quan,ngoài ý muốn của nó.
Là giai cấp có tinh thần cách mạng triệt ể nhất: xóa bỏ mọi giai cấp thống trị, xóa bỏ mọi hình
thức bóc lột, xóa bỏ mọi mâu thuẫn giai cấp do chế ộ tư hữu gây ra. Từ ây thiết lập chế ộ công
hữu, khi ó công nhân không chỉ giải phóng cho mình mà còn là giải phóng cho toàn xã hội.
H ọ tên SV: Nguy ễ n H ả i Hà - Mã LHP : 2008HCMI012 1 Trang 3 /8 lOMoAR cPSD| 39651089
→Tóm lại, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân sở dĩ ược thực hiện bởi nó là giai cấp cách
mạng, ại biểu cho lực lượng sản xuất hiện ại, cho phương thức sản xuất tiên tiến thay thế
phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, xác lập phương thức sản xuất cộng sản chủ nghĩa, hình
thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghĩa. Giai cấp công nhân là giai cấp ại biểu cho tương lai, cho
xu thế i lên của tiến trình phát triển lịch sử- ây là ặc tính quan trọng, quyết ịnh bản chất cách
mạng của giai cấp công nhân. Hoàn toàn không phải vì nghèo khổ mà giai cấp công nhân là một
giai cấp cách mạng. tình trạng nghèo khổ của giai cấp công nhân dưới chủ nghĩa tư bản
là hậu quả của sự bóc lột, áp bức mà giai cấp tư sản và chủ nghĩa tư bản tạo ra ối với công nhân,
ó là tình trạng mà cách mạng sẽ xóa bỏ ể giải phóng giai cấp công nhân và giải phóng xã hội.
Điều kiện chủ quan quan trọng nhất ể giai cấp công nhân thực hiện thắng lợi sứ mệnh
lịch sử của mình:
Điều kiện chủ quan ể giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử: sự phát triển của bản thân
giai cấp công nhân về cả số lượng và chất lượng. Thông qua sự phát triển này có thể thấy sự lớn
mạnh cảu giai cấp công nhân cùng với quy mô phát triển của nền sản xuất vật chất hiện ại trên
nền tảng của công nghiệp, của kĩ thuật và công nghệ.
Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan quan trọng nhất ể giai cấp công nhân thực hiện thắng lợi sứ
mệnh lịch sử của mình.
Đảng Cộng sản- ội tiên phong của giai cấp công nhân ra ời và ảm nhận vai trò lãnh ạo cuộc
cách mạng là dấu hiệu về sự trưởng thành vượt bậc của giai cấp công nhân với tư cách là giai cấp cách mạng.
Quy luật chung, phổ biến cho sự ra ời của Đảng Cộng sản là sự kết hợp giữa chủ nghĩa xã hội
khoa học, tức chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân.
Giai cấp công nhân là cơ sở xã hội và nguồn bổ sung lực lượng quan trọng nhất của Đảng, làm
cho Đảng mang bản chất giai cấp công nhân, trở thành ội tiên phong, bộ tham mưu chiến ấu của
Họ tên SV: Nguyễn Hải Hà - Mã LHP: 2008HCMI0121 Trang 4/8 lOMoAR cPSD| 39651089
giai cấp. Đảng Cộng sản ại biểu trung thành cho lợi ích của giai cấp công nhân, của dân tộc và
xã hội. Sức mạnh của Đảng không chỉ thể hiện ở bản chất giai cấp công nhân mà còn ở mối liên
hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân, với ông ảo quần chúng lao ộng trong xã hội, thực hiện
cuộc cách mạng do Đảng lãnh ạo ể giải phóng giai cấp và giải phóng xã hội.
Ngoài hai iều kiện thuộc về nhân tố chủ quan nêu trên, chủ nghĩa Mác - Lênin còn chỉ rõ: ể
cuộc cách mạng thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân i tới thắng lợi, phải có sự liên
minh giai cấp giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và các tầng lớp lao ộng khác do
giai cấp công nhận thông qua ội tiên phong của nó là Đảng Cộng sản lãnh ạo. Đây cũng là một
iều kiện quan trọng không thể thiếu ể thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Câu 2:
Nhà nước xã hội chủ nghĩa là một kiểu nhà mà ở ó, sự thống trị chính trị thuộc về giai cấp công
nhân, do cách mạng xã hội chủ nghĩa sản sinh ra và có sứ mệnh xây dựng thành công chủ nghĩa
xã hội, ưa nhân dân lao ộng lên ịa vị làm chủ trên tất cả các mặt của ời sống xã hội trong một xã
hội phát triển cao - xã hội xã hội chủ nghĩa.
+) Bản chất của nhà nước xã hội chủ nghĩa
Về chính trị, nhà nước xã hội chủ nghĩa mang bản chất của giai cấp công nhân, giai cấp có lợi
ích phù hợp với lợi ích chung của quần chúng nhân dân lao ộng. Trong xã hội xã hội chủ nghĩa,
giai cấp vô sản là lực lượng giữ ịa vị thống trị về chính trị. Tuy nhiên, sự thống trị của giai cấp
vô sản có sự khác biệt về chất so với sự thống trị của các giai cấp bóc lột trước ây. Sự thống trị
của giai cấp bóc lột là sự thống trị của thiểu số ối với tất cả các giai cấp, tầng lớp nhân dân lao
ộng trong xã hội nhằm bảo vệ và duy trì ịa vị của mình. Còn sự thống trị về chính trị của giai
cấp vô sản là sự thống trị của a số ối với thiểu số giai cấp bóc lột nhằm giải phóng giai cấp mình
và giải phóng tất cả các tầng lớp nhân dân lao ộng khác trong xã hội. Do ó, nhà nước xã hội chủ
nghĩa là ại biểu cho ý chí chung của nhân dân lao ộng.
H ọ tên SV: Nguy ễ n H ả i Hà - Mã LHP : 2008HCMI012 1 Trang 5 /8 lOMoAR cPSD| 39651089
Về kinh tế, bản chất của nhà nước xã hội và chịu sự quy ịnh của cơ sở kinh tế của xã hội và
nghĩa, ó là chế ộ sở hữu xã hội về tư liệu sản xuất chủ yếu, do ó, không còn tồn tại quan hệ sản
xuất bóc lột. Nếu như tất cả các nhà nước bóc lột khác trong lịch sử ều là bộ máy của thiểu số
những kẻ bóc lột ể trấn áp a số nhân dân lao ộng bị áp bức, bóc lột; thì nhà nước xã hội chủ
nghĩa vừa là một bộ máy chính trị - hành chính, một cơ quan cưỡng chế, vừa là một tổ chức
quản lý kinh tế - xã hội của nhân dân lao ộng, nó không còn là nhà nước theo úng nghĩa, mà chỉ
là “nửa nhà nước”. Việc chăm lo cho lợi ích của ại a số nhân dân lao ộng trở thành mục tiêu
hàng ầu của nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Về văn hóa, xã hội, nhà nước xã hội chủ nghĩa ược xây dựng trên nền tảng tinh thần là lý luận
của chủ nghĩa Mác - Lênin và những giá trị văn hóa tiên tiến, tiến bộ của nhân loại, ồng thời
mang những bản sắc riêng của dân tục. Sự phân hóa giữa các giai cấp, tầng lớp từng bước ược
thu hẹp, các giai cấp, tầng lớp bình ẳng trong việc tiếp cận các nguồn lực và cơ hội ể phát triển.
+) Chức năng của nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Tùy theo góc ộ tiếp cận, nhà nước xã hội chủ nghia ược chia thành các chức năng khác nhau.
Căn cứ vào phạm vi tác ộng của quyền lực nhà nước: chức năng của nhà nước ược chia thành
chức năng ối nội và chức năng ối ngoại.
Căn cứ vào lĩnh vực tác ộng của quyền lực nhà nước, chức năng của nhà nước ược chia thành
chức năng chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội,...
Căn cứ vào tính chất của quyền lực nhà nước, chức năng của nhà nước ược chia thành chức
năng giai cấp (trấn áp) và chức và chức năng xã hội (tổ chức và xây dựng).
Xuất phát từ bản chất của nhà nước xã hội chủ nghĩa, việc thực hiện các chức năng của nhà
nước cũng có sự khác biệt so với các nhà nước trước ó. Đối với các nhà nước bóc lột, nhà nước
của thiểu số thống trị ối với a số nhân dân lao ộng, việc thực hiện chức năng trấn áp óng vai trò
quyết ịnh trong việc duy trì ịa vị của giai cấp nắm quyền chiếm hữu tư liệu sản xuất chủ yếu của
xã hội. Còn trong nhà nước xã hội xã hội chủ nghĩa, mặc dù vẫn còn chức năng trấn áp, nhưng ó
Họ tên SV: Nguyễn Hải Hà - Mã LHP: 2008HCMI0121 Trang 6/8 lOMoAR cPSD| 39651089
là bộ máy do giai cấp công nhân và nhân dân lao ộng tổ chức ra ể trấn áp giai cấp bóc lột ã bị lật
ổ và những phần tử chống ối ể bảo vệ thành quả cách mạng, giữ vững an ninh chính trị, tạo iều
kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Mặc dù trong thời kỳ quá ộ, sự trấn áp vẫn còn
tồn tại như một tất yếu, nhưng ó là sự trấn áp của a số nhân dân lao ộng ối với thiểu số bóc lột.
V1. Lênin khẳng ịnh: “Bất cứ một nhà nước nào cũng ều có nghĩa là dùng bạo lực: nhưng toàn
bộ sự khác nhau là ở chỗ dùng bạo lực ối với những người bị bóc lột hay ối với kẻ i bóc lột...”.
Theo V.I. Lênin, mặc dù trong giai oạn ầu của chủ nghĩa cộng sản, “Cơ quan ặc biệt, bộ máy
trấn áp ặc biệt là “nhà nước” vẫn còn cần thiết nhưng nó ã là nhà nước quá ộ, mà không còn là
nước theo úng nghĩa của nó nữa”.
Nhà nước xã hội chủ nghĩa là công cụ quan trọng ể thể hiện và thực hiện quyền làm chủ của nhân dân.
Bằng việc thể chế hóa ý chí của nhân dân thành hành lang pháp lý, phân ịnh một cách rõ ràng
quyền và trách nhiệm của mỗi công dân, là cơ sở ể người dân thực hiện quyền làm chủ của
mình, ồng thời là công cụ bạo lực ể ngăn chặn có hiệu quả các hành vi xâm phạm ến quyền và
lợi ích chính áng của người dân, bảo vệ nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, nhà nước xã hội chủ
nghĩa nằm trong nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là phương thức thể hiện và thực hiện dân chủ.
Theo V.I. Lênin, con ường vận ộng và phát triển của nhà nước xã hội chủ nghĩa là ngày càng
hoàn thiện các hình thức ại diện nhân dân thực hiện và mở rộng dân chủ nhằm lôi cuốn ngày
càng ông ảo nhân dân tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội. Thông qua hoạt ộng quản lý
của nhà nước, các nguồn lực xã hội ược tập hợp, tổ chức và phát huy hướng ến lợi ích của nhân
dân. Ngược lại, nếu nhà nước xã hội chủ nghĩa ánh mất bản chất của mình sẽ tác ộng tiêu cực
ến nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, sẽ dễ dẫn tới việc xâm phạt quyền làm chủ của người dân, dẫn
tới chuyên chế, ộc tài, thủ tiêu nền dân chủ hoặc dân chủ chỉ còn là hình thức.
Trong hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa, nhà nướ thiết chế có chức năng trực tiếp nhất trong
việc thể chế hóa và tổ chức thực hiện những yêu cầu dân chủ chân chính của nhân dân. Nó cũng
là công cụ sắc bén nhất các ấu tranh với mọi mưu ồ i ngược lại lợi ích của nhân dân; là thiết chế
tổ chức có hiệu quả việc xây dựng chủ nghĩa xã hội mới; là công cụ hữu hiệu ể vai trò lãnh ạo
H ọ tên SV: Nguy ễ n H ả i Hà - Mã LHP : 2008HCMI012 1 Trang 7 /8 lOMoAR cPSD| 39651089
Đảng trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ược thực hiện... Chính vì vậy, trong hệ thống
chính trị xã hội chủ nghĩa, Đảng ta xem Nhà nước là “trụ cột”, “một công cụ chủ yếu, vững
mạnh” của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Liên hệ ến việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
Thứ nhất, cần quán triệt nhận thức tiếp tục xây dựng, hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN
của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân là phương hướng cơ bản ể phát huy dân chủ XHCN,
bảo ảm tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân; quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự
phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.
Thứ hai, hoàn thiện thể chế, chức năng, nhiệm vụ, phương thức và cơ chế vận hành, nâng cao
hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Tiếp tục ổi mới tổ chức và hoạt ộng của các thiết chế trong
bộ máy nhà nước áp ứng yêu cầu của nhà nước pháp quyền XHCN trong iều kiện phát triển
kinh tế thị trường ịnh hướng XHCN và hội nhập quốc tế sâu rộng. Nâng cao chất lượng, hiệu
quả hoạt ộng của các cơ quan dân cử ể các cơ quan này thực sự là cơ quan ại diện của nhân dân
và là cơ quan quyền lực nhà nước trong việc xem xét và quyết ịnh những vấn ề quan trọng của
ất nước, của ịa phương.
Thứ ba, ẩy mạnh cải cách hành chính, ặc biệt là thủ tục hành chính trong các lĩnh vực liên quan
ến hoạt ộng của doanh nghiệp và ời sống nhân dân; xây dựng nền hành chính dân chủ, hiện ại,
chuyên nghiệp, quản lý nhà nước có hiệu quả, giảm mạnh, bãi bỏ các thủ tục hành chính gây
phiền hà, áp ứng tốt nhất yêu cầu chính áng của người dân, doanh nghiệp.
Thứ tư, tăng cường pháp chế XHCN trên cả ba lĩnh vực: xây dựng pháp luật, chấp hành pháp
luật và bảo vệ pháp luật. Tập trung xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật ồng bộ, hiện ại với
tính công khai, minh bạch cao, phù hợp với iều kiện phát triển kinh tế - xã hội của ất nước và
yêu cầu hội nhập quốc tế sâu rộng.
Họ tên SV: Nguyễn Hải Hà - Mã LHP: 2008HCMI0121 Trang 8/8 lOMoAR cPSD| 39651089
Xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN ở Việt Nam là công việc hoàn toàn mới mẻ, cần ến tính
tích cực, chủ ộng và sáng tạo rất lớn của Đảng, tuyệt ối không thể rập khuôn theo các giá trị và
mô hình xây dựng của các nước phương Tây với các mô hình và thể chế chính trị khác. ---Hết---
H ọ tên SV: Nguy ễ n H ả i Hà - Mã LHP : 2008HCMI012 1 Trang 9 /8