lOMoARcPSD|50730876
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
KHOA LƯU TRỮ HỌC VÀ QUẢN TRỊ VĂN PHÒNG TÊN ĐỀ TÀI
TÁC ĐỘNG CỦA VIỆC SỬ DỤNG THUỐC LÁ ĐIỆN TỬ
ĐỐI VỚI HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TẠI THỊ XÃ VIỆT YÊN BÀI TIỂU LUẬN
Học phần: Phương pháp nghiên cứu khoa học Mã phách: HÀ NỘI 2024 1 lOMoARcPSD|50730876
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
KHOA LƯU TRỮ HỌC VÀ QUẢN TRỊ VĂN PHÒNG TÊN ĐỀ TÀI
TÁC ĐỘNG CỦA VIỆC SỬ DỤNG THUỐC LÁ ĐIỆN TỬ
ĐỐI VỚI HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TẠI THỊ XÃ VIỆT YÊN BÀI TIỂU LUẬN
Học phần: Phương pháp nghiên cứu khoa học Mã phách: 2 lOMoARcPSD|50730876
HÀ NỘI 2024 LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian nghiên cứu đề tài “Tác động của việc sử dụng thuốc lá điện tử ở
học sinh trung học phổ thông tại thị xã Việt Yên”, em đã nhận được sự giúp đỡ từ
rất nhiều phía gia đình, thầy cô, bạn bè và nhà trường. Em xin gửi lời cảm ơn chân
thành sâu sắc đến: Học Viện Hành Chính Quốc Gia đã đưa môn phương pháp
nghiên cứu khoa học vào chương trình giảng dạy. Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn
sâu sắc đến giảng viên bộ môn đã dạy dỗ, truyền đạt những kiến thức quý báu cho
em trong suốt thời gian học tập vừa qua. Trong thời gian tham gia lớp học em đã có
thêm cho mình nhiều kiến thức bổ ích, tinh thần học tập hiệu quả, nghiêm túc. Đây
chắc chắn sẽ là những kiến thức quý báu, là hành trang để em có thể vững bước sau này.
Bộ môn phương pháp nghiên cứu khoa là môn học thú vị, vô cùng bổ ích và có
tính thực tế cao. Đảm bảo cung cấp đủ kiến thức, gắn liền với nhu cầu thực tiễn của
sinh viên. Tuy nhiên, do vốn kiến thức còn nhiều hạn chế và khả năng tiếp thu thực
tế còn nhiều bỡ ngỡ. Mặc dù em đã cố gắng hết sức nhưng chắc chắn bài tiểu luận
khó có thể tránh khỏi những thiếu sót và nhiều chỗ còn chưa chính xác, kính mong
cô xem xét và góp ý để bài tiểu luận của em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn! LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan đề tài nghiên cứu “Tác động của việc sử dụng thuốc lá
điện tử ở học sinh trung học phổ thông tại thị xã Việt Yên” là công trình nghiên
cứu thực sự của cá nhân em, chưa được công bố trong bất cứ một công trình nghiên
cứu nào. Các số liệu, nội dung được trình bày trong đề tài này là hoàn toàn hợp lệ
và đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Em xin chịu trách nhiệm về đề tài nghiên cứu của mình! 3 lOMoARcPSD|50730876
DANH MỤC VIẾT TẮT STT
Từ viết đầy đủ Từ viết tắt 1 UBND Ủy ban nhân dân 2 TLĐT Thuốc lá điện tử 3 vape Thuốc lá điện tử 4 TP Thành phố 5 BGDĐT Bộ giáo dục- đào tạo 6 ĐVTN Đoàn viên thanh niên 7 TTGDNN- GDTX Trung tâm giáo dục nghề
nghiệpgiáo dục thường xuyên 8 THPT Trung học phổ thông MỤC LỤC
Chương I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VIỆC SỬ DỤNG THUỐC LÁ ĐIỆN TỬ CỦA HỌC SINH
1.1 Khái niệm liên quan đến thuốc lá điện tử
1.1.1 Khái niệm thuốc lá
1.1.2 Khái niệm thuốc lá điện tử, cấu tạo và phân loại
1.2 Ảnh hưởng của thuốc lá điện tử
1.2.1 Đối với người trưởng thành trên mười tám tuổi
1.2.2 Đối với trẻ độ tuổi vị thành niên
1.2.3 Tác động đến môi trường xung quanh- người hít phải khói thuốc lá
1.3 Nhu cầu sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh 4 lOMoARcPSD|50730876
1.4 Tần suất sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh
1.5 Địa điểm sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh Tiểu kết chương I
Chương II. THỰC TRẠNG SỬ DỤNG THUỐC LÁ ĐIỆN TỬ Ở HỌC SINH
THPT TẠI THỊ XÃ VIỆT YÊN
2.1 Đặc điểm học sinh THPT tại thị xã Việt Yên
2.2 Nguyên nhân sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh
2.3 Hậu quả sử dụng thuốc lá điện tử
2.4 Khảo sát thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử đối với học sinh THPT tại thị xã Việt Yên
2.4.1 Khảo sát mức độ sử dụng thuốc lá điện tử đối với học sinh THPT tại thị xã Việt Yên
2.4.2 Khảo sát nhận thức của học sinh về thuốc lá điện tử
2.5 Thực hiện phỏng vấn giáo viên và học sinh việc sử dụng thuốc lá điện tử
2.6 Đánh giá thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử Tiểu kết chương II
Chương III ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC VIỆC SỬ DỤNG
THUỐC LÁ ĐIỆN TỬ CỦA HỌC SINH THPT TẠI THỊ XÃ VIỆT YÊN
3.1 Tăng cường nhận thức của học sinh về tác hại khi sử dụng thuốc lá điện tử
3.2 Tổ chức các hoạt động ngoại khóa tuyên truyền tác hại của thuốc lá điện tử 3.3
Nâng cao ý thức trách nhiệm của nhà trường, học sinh, mọi người phòng tránh sử
dụng thuốc lá điện tử Tiểu kết chương III PHẦN MỞ ĐẦU 5 lOMoARcPSD|50730876
1. Lí do chọn đề tài
Hiện nay đất nước ta đang trong quá trình thực hiện công cuộc đổi mới, tiến
hành sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Bên cạnh sự tích cực thì sự
mất kiểm soát xã hội gia tăng, những đồ dùng vật dụng gây hại tràn vào thị trường
điển hình sự xuất hiện của thuốc lá điện tử hay còn được gọi là pod hoặc vape.
Thuốc lá điện tử đang trở nỗi lo ngại trong xã hội ngày nay
Thuốc lá điện tử đã xuất hiện phổ biến tại thị trường Việt Nam trong những
năm gần đây. Dù có rất nhiều bài báo bài viết nói về sự ảnh hưởng độc hại có thể
nghiêm trọng dẫn đến tử vong, thế nhưng do sự đua đòi ở độ tuổi dậy thì sự phủ
sóng của những chiếc pod, vape với đầy đủ mẫu mã và hương liệu thì đối với các
bạn học sinh THPT nói chung và các bạn học sinh THPT tại thị xã Việt Yên nói
riêng vẫn đua nhau mua cho mình một cây thuốc lá điện tử. Thông qua những hình
ảnh, video quảng cáo tinh vi, thuốc lá điện tử được tiếp thị như một phong cách
sống, một biểu tượng của thế hệ trẻ năng động, sáng tạo. Điều này khiến em nghĩ
rằng: "Liệu người trẻ có thực sự tự quyết định sử dụng vape hay họ chỉ đang bị chi
phối bởi áp lực từ xung quanh?"
Không chỉ dừng lại ở việc sử dụng, tâm lý của người dùng khi muốn bỏ thuốc
lá điện tử cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Những cảm xúc bất ổn, lo âu, thậm
chỉ là triệu chứng cai nghiện khi không sử dụng thuốc lá điện tử cho thấy sự phụ
thuộc tâm lý không hề nhỏ.
Là công dân của thị xã Việt Yên, em đã có những nhận thức và tìm hiểu về sự
nguy hại của thuốc lá điện tử, nhận thấy được tình hình sử dụng thuốc lá điện tử
của các bạn học sinh THPT tại nơi mình sống ngày càng nghiêm trọng. Vậy nên
em đã lựa chọn đề tài “Tác động của việc sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh
trung học phổ thôn tại thị xã Việt Yên” để nhằm nâng cao ý thức cho các bạn
học sinh, chỉ rõ thực trạng và đưa ra các giải pháp hạn chế được tình trạng này
2. Tình hình nghiên cứu
Tính thời sự của việc sử dụng thuốc lá diện tử đã được nhiều nói khá nhiều
từ các chuyên gia các trang mạng các bài báo, tiêu biểu như: 6 lOMoARcPSD|50730876
• “Ảnh hưởng của thuốc lá điện tử đối với sức khỏe học sinh THPT tại Hà
Nội” (2021)- Được thực hiện bởi trường đại học Y Hà Nội, nghiên cứu cho
thấy các tác động sức khỏe của thuốc lá điện tử, chỉ ra được nguyen nhân sử
dụng và tác hại của thuốc điện tử trong học sinh trung học. Kết quả chỉ ra
rằng nhiều học sinh sử dụng thuốc lá điện tử vì tò mò hoặc do áp lực từ bạn
bè, dẫn đến nguy cơ bị nghiện nicotine và ảnh hưởng tiêu cực đến hô hấp,
đặc biệt là nguy cơ mắc các bệnh phổi. [1]
• "Đánh giá nhận thức và hành vi của thanh thiếu niên Việt Nam về thuốc lá
điện tử" (2021) - Được thực hiện bởi Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi
trường (Bộ Y tế), nghiên cứu này tập trung vào nhận thức của thanh thiếu
niên Việt Nam về các rủi ro liên quan đến thuốc lá điện tử. Kết quả chỉ ra
rằng phần lớn người trẻ nhận thức chưa đầy đủ về tác hại của sản phẩm này,
dẫn đến việc sử dụng ngày càng phổ biến và khó kiểm soát. [2]
Không chỉ ở Việt Nam mà vấn đề này cũng được thế giới quan tâm đến, tiêu biểu như bài báo:
• “Nicotine Addiction in Young People” (2016)- Nghiên cứu của tổ chức y tế
thế giới (WHO) nhấn mạnh việc sử dụng thuốc lá điện tử của thanh thiếu
niên và tác động của nicotine đối với sức khỏe. [3]
• “Electronic Cigarettes: A Scientific Review" (2014) - Nghiên cứu được
đăng tải trên tạp chí Tobacco Control tập trung vào thuốc lá điện tử, cho
thấy rằng các hóa chất được sử dụng trong chất lỏng điện tử không được
kiểm soát chặt chẽ và có thể chứa các chất độc hại gây ung thư. [4]
Các tài liệu và công trình nghiên cứu trên đều đã đưa ra được những đánh giá,
cách cải thiện và nâng cao kỹ năng phòng chánh đối với thuốc lá điện tử. Với việc
kế thừa kiến thức của các công trình đi trước trong bài viết này em sẽ đi sâu vào
tìm hiểu và nghiên cứu thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh THPT trên
địa bàn thị xã Việt Yên từ đó đưa ra các thực trạng và nâng cao kỹ năng phòng tránh cho vấn đề này.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích:
• Đánh giá về nguyên nhân sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh THPT thị xã Việt Yên
• Đưa ra các giải pháp hạn chế và phòng tránh lạm dụng thuốc lá điện tử 7 lOMoARcPSD|50730876 Nhiệm vụ:
• Cơ sở lý luận chung sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh THPT tại thị xã Việt Yên
• Đánh giá thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh THPT tại thị xã Việt Yên
• Đề xuất các giải pháp giảm thiểu sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh THPT tại thị xã Việt Yên
4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• Khách thể nghiên cứu: Học sinh THPT thị xã Việt Yên • Đối tượng
nghiên cứu: Thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử • Phạm vi nghiên cứu:
Về không gian : Đề tài được nghiên cứu trong thị xã Việt Yên
Về thời gian: Các số liệu nghiên cứu được lấy từ 2014-2024
5. Phương pháp nghiên
• Phương pháp nghiên cứu tài liệu: thu thập, tổng hợp và phân tích các đề tài
và các nghiên cứu đi trước để kế thừa và có chọn lọc xây dựng tổng quan và
lịch sử vấn đề góp phần hỗ trợ cho đề tài nghiên cứu.
• Phương pháp điều tra bảng hỏi: đây là phương pháp chính của đề tài nhằm
thu thập thêm những thông tin về tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử, mức
độ sử dụng thuốc lá điện tử (thời gian sử dụng...) mục đích sử dụng thuốc là
điện tử của học sinh những tác động tiêu cực khi sử dụng thuốc lá
• Phương pháp phỏng vấn sâu: để thu thập thêm thông tin về thực trạng sử
dụng thuốc lá điện tử của học sinh, tiến hành phỏng vấn sâu đối với học sinh
tại trường THPT Lý Thường Kiệt ( Tiên Sơn- Việt Yên)
• Phương pháp thống kê toán học: thông qua quá trình khảo sát, thu thập được
những dữ liệu mà học sinh cung cấp, đưa ý kiến. Để thống kê và khái quát
hóa những con số, em sử dụng phương pháp thống kê toán học để tính phần
trăm cho các câu hỏi và phần trăm cho các lựa chọn. 8 lOMoARcPSD|50730876
6. Đóng góp của đề tài
• Tìm hiểu được thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh THPT thị xã Việt Yên
• Đưa ra các giải pháp phù hợp, làm rõ tác động gây hại và nâng cao ý thức
phòng tránh thuốc lá điện tử
• Giúp cho học sinh có cái nhìn tổng quan về thuốc lá điện tử từ đó giải quyết
vấn đề liên quan và nâng cao lối sống lành mạnh
7. Bố cục của đề tài
Ngoài Lời cảm ơn, Lời cam đoan, Phần mở đầu, Phần nội dung, Phần kết
luận, Danh mục tài liệu tham khảo, đề tài còn có 3 chương cụ thể như sau:
Chương I: Cơ sở lý luận chung việc sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh
THPT tại thị xã Việt Yên
Chương II: Thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh tại thị xã Việt Yên
Chương III: Đề xuất một số giải pháp khắc phục việc sử dụng thuốc lá điện
tử của học sinh THPT tại thị xã Việt Yên
CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VIỆC SỬ DỤNG
THUỐC LÁ ĐIỆN TỬ
1.1 Khái niệm liên quan đến thuốc lá điện tử
1.1.1 Khái niệm thuốc lá
Thuốc lá là một sản phẩm có nguồn gốc từ cây thuốc lá. Cây thuốc lá thuộc họ Cà,
cao từ 1m đến 2m khi trưởng thành. Toàn thân được bao phủ dày đặc bởi lá. Hoa 9 lOMoARcPSD|50730876
thường có màu hồng nhạt, mọc trên ngọn của cây thuốc lá. Khi thu hoạch, phần lá
được giữ lại để phơi khô và cắt nhỏ thành sợi. Sợi được cuốn cố định lại bằng một
lớp giấy mỏng, gắn thêm đầu lọc để tạo ra một điếu thuốc lá hoàn chỉnh.
1.1.2Khái niệm thuốc lá điện tử và cấu tạo Khái niệm
Thuốc lá điện tử (EC-electronic cigarettes) là dụng cụ mô phỏng theo điếu thuốc
lá, sử dụng pin và không dùng nguồn nguyên liệu thuốc lá thật. Thuốc lá điện tử có
nhiều hình dạng khác nhau thường là hình trụ, có thế có hình dạng giống hệt điếu thuốc lá hoặc khác.
Nguồn gốc lịch sử của thuốc lá điện tử
Lần đầu tiên thuốc lá điện tử được hình thành ý tưởng bởi Herbert A. Gilbert đến ở
Mỹ. Tuy nhiên, thuốc lá điện tử được phát minh bởi một dược sĩ người Hồng Kông
vào năm 2003 tên là Hon Lik, với mục đích ban đầu để cai thuốc lá. Từ năm 2007
EC đã có mặt trên 40 quốc gia, và bắt đầu được thương mại hóa với những mục đích khác nhau. Cấu tạo
Đa số thuốc lá điện tử hiện nay được cấu tạo gồm 3 phần chính:
Ống đựng tinh dầu: Ống đựng này còn được gọi là E-Liquid hoặc E-Juice,
bên trong sẽ chứa tinh dầu dạng lỏng, khi gặp nhiệt độ cao sẽ chuyển thành
luồng hơi có mùi vị tựa như thuốc lá thật
Phần thân máy: Gồm có pin, nút điều khiển pin. Tùy theo nhà sản xuất mà
thiết kế thân máy sẽ khác nhau.
Phần đầu tank: Hay còn được gọi là RTA, RDA, đây là nơi để đốt cháy tinh
dầu bên trong, chuyển từ dạng lỏng thành dạng hơi. 10 lOMoARcPSD|50730876 Phân loại
Hiện nay, với sự phát triển nhanh của nhiều nhà sản xuất thuốc lá điện tử đã cho ra
mắt nhiều loại khác nhau nhằm đáp ứng nhu cầu của người dùng và thu hút khách hàng.
Một số loại thuốc lá điện tử phổ biến hiện nay có thể kể đến như: Vape, Pod
System hay IQOS. Các sản phẩm này đều có trang bị bo mạch thông minh bên
trong sản phẩm, biến đổi thành hơi nước thông qua quá trình hóa hơi tinh dầu.
1.2Ảnh hưởng của thuốc lá điện tử Có thành phần nguy hiểm
Tinh dầu thuốc lá điện tử thường chứa nicotine, là chất gây nghiện chính trong thuốc
lá, có thể gây ra các vấn đề sức khỏe như bệnh tim mạch và các vấn đề về hô hấp.
Nicotine có thể gây hại cho bộ não
Việc lạm dụng thuốc lá trong giai đoạn này có thể làm tăng nguy cơ nghiện thuốc lá
(nicotine) sau này cao hơn rất nhiều, cũng như tăng cao rõ rệt khả năng mắc các bệnh
lý tâm thần kinh, rối loạn tập trung, giảm khả năng tự nhận thức - điều chỉnh hành vi đúng đắn.
Gây tổn thương hệ hô hấp
Nicotine và các loại chất độc khác có trong thuốc lá điện tử ảnh hưởng trực tiếp đến
hệ hô hấp. Thuốc lá điện tử gây ra bệnh phổi như viêm phổi, bệnh phổi tắc nghẽn
mãn tính, ung thư phổi, hen phế quản,... và nguy cơ có thể gây tổn thương phổi không hồi phục.
Một số chất phụ gia hương vị như diacetyl có thể không gây nguy hiểm khi dùng ở
số lượng nhỏ nhưng sẽ là một mối nguy hại cho sức khỏe của bạn khi sử dụng trong thời gian dài.
Các vấn đề tim mạch
Nicotine có trong thuốc lá điện tử có thể ảnh hưởng đến lưu lượng máu, làm tăng
nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ. 11 lOMoARcPSD|50730876
Các kim loại như niken, thiếc và chì có trong thuốc lá điện tử được cơ thể hấp thụ
trong thời gian dài sẽ dẫn đến tình trạng nhiễm độc kim loại nặng. Tác hại có thể
kể đến như suy tim, nhồi máu cơ tim,... và có thể dẫn đến tử vong do đột quỵ tim.
Nguy cơ phát nổ khi sử dụng
Thuốc lá điện tử hoạt động bằng cách làm nóng chất lỏng có trong bình xịt. Chính
vì vậy sản phẩm tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ trong khi sử dụng, nhất là đối với các sản
phẩm thuốc lá thế hệ mới do sử dụng pin để làm nóng.
Có nguy cơ gây co giật
Nicotine có thể ảnh hưởng trực tiếp đến não bộ ở lứa tuổi thanh thiếu niên và có
thể gây ra những thay đổi bất lợi trong quá trình phát triển này. Ngoài ra, nicotine
còn gây ra các cơn co giật thứ phát xảy ra ngay hoặc sau khi đang sử dụng thuốc lá
điện tử quá liều. Các cơn co giật này có thể nghiêm trọng và thậm chí dẫn đến tử
vong. Tuy vậy nguy cơ co giật khi quá liều nicotine cũng hiếm xảy ra, nếu có thì
thường ở những bệnh nhân có ngưỡng kích thích thấp (động kinh).
1.2.1 Đối với người trưởng thành trên mười tám tuổi
Tác động đến sự phát triển não bộ
Não bộ của người trưởng thành đã hoàn thiện và có khả năng tự điều chỉnh tốt hơn.
Tuy nhiên, nicotine vẫn có thể ảnh hưởng đến các chức năng nhận thức như trí nhớ
và khả năng tập trung. Với người trưởng thành, những ảnh hưởng này thường
không nghiêm trọng bằng ở người trẻ, vì não bộ đã phát triển đầy đủ.
Rủi ro nghiện nicotine
Người trưởng thành có thể dễ dàng kiểm soát việc sử dụng thuốc lá điện tử hơn,
nhất là khi họ đã có kinh nghiệm về việc nghiện thuốc lá. Mặc dù vẫn có nguy cơ
nghiện nicotine, nhưng người trưởng thành thường có khả năng nhận thức và quyết
định ngừng sử dụng sản phẩm này dễ dàng hơn.
Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần
Người trưởng thành có thể ít gặp phải những vấn đề sức khỏe tâm lý nghiêm trọng
hơn, tuy nhiên nicotine vẫn có thể gây ra các vấn đề như lo âu, căng thẳng, hoặc rối 12 lOMoARcPSD|50730876
loạn giấc ngủ. Đặc biệt là đối với những người có vấn đề tâm lý từ trước, thuốc lá
điện tử có thể làm tình trạng trở nên tồi tệ hơn.
1.2.2 Đối với người trưởng thành trên mười tám tuổi
Tác động đến sự phát triển não bộ
Ở trẻ vị thành niên, não bộ vẫn đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ, đặc biệt
là các vùng liên quan đến khả năng ra quyết định, kiểm soát cảm xúc và các chức
năng nhận thức cao cấp. Nicotine có thể làm thay đổi cấu trúc não bộ, gây ảnh
hưởng lâu dài đến khả năng học hỏi, tư duy và ra quyết định. Việc sử dụng thuốc lá
điện tử ở độ tuổi này có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề như rối loạn hành vi, trầm cảm và lo âu.
Rủi ro nghiện nicotine
Trẻ em và thanh thiếu niên có nguy cơ cao hơn bị nghiện nicotine, vì não bộ của họ
đang phát triển và nhạy cảm với các yếu tố kích thích. Việc tiếp xúc với nicotine
trong giai đoạn này có thể gây nghiện mạnh mẽ và ảnh hưởng lâu dài đến khả năng
kiểm soát hành vi. Nicotine có thể làm thay đổi cấu trúc não, khiến trẻ em và thanh
thiếu niên dễ bị lệ thuộc và khó từ bỏ thói quen này khi trưởng thành.
Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần
Trẻ vị thành niên có thể đối mặt với các vấn đề sức khỏe tâm lý nghiêm trọng hơn,
đặc biệt khi sử dụng thuốc lá điện tử. Nicotine có thể làm tăng nguy cơ phát triển
các vấn đề như trầm cảm, lo âu, và rối loạn giấc ngủ, trong khi ảnh hưởng đến khả
năng xử lý cảm xúc và quản lý stress. Thời kỳ dậy thì vốn là giai đoạn có sự thay
đổi lớn về cảm xúc và tâm lý, do đó, việc sử dụng thuốc lá điện tử có thể gây ảnh
hưởng tiêu cực đến sự phát triển tâm lý và xã hội của trẻ.
Khả năng nhận thức và học hỏi
Trẻ vị thành niên đang trong giai đoạn học hỏi và phát triển các kỹ năng nhận thức.
Việc tiếp xúc với nicotine có thể làm suy giảm khả năng học tập, ảnh hưởng đến trí
nhớ và khả năng ra quyết định. Tác động này có thể kéo dài và gây ảnh hưởng lâu
dài đến quá trình học tập và sự phát triển trí tuệ của trẻ. 13 lOMoARcPSD|50730876
1.2.3 Tác động đến môi trường xung quanh- người hít phải khói thuốc lá
Tác động đến môi trường
Mặc dù hơi thuốc điện tử ít gây ô nhiễm không khí hơn thuốc lá truyền thống,
nhưng việc sử dụng thuốc lá điện tử vẫn có thể tạo ra các hạt siêu nhỏ trong không
khí, những hạt này có thể xâm nhập vào hệ hô hấp của người khác hoặc động vật
xung quanh. Những hạt nhỏ này có thể là:
Các hạt nhựa siêu nhỏ: Một số nghiên cứu cho thấy rằng khi hơi thuốc điện tử
bốc hơi, nó có thể tạo ra các hạt siêu nhỏ từ các chất hóa học trong dung dịch
(eliquid). Những hạt này có thể tồn tại trong không khí trong một thời gian dài và
có thể gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong các không gian kín.
Lượng khí độc: Một số hợp chất như formaldehyde và acrolein được tạo ra khi
vape, có thể làm ô nhiễm không khí trong các không gian đóng kín hoặc đông đúc,
chẳng hạn như văn phòng, nhà ở hoặc khu vực công cộng.
người hít phải khói thuốc lá
Các chất độc hại trong khói thuốc như nicotine, diacetyl, hóa chất gây ung thư.
Người hít phải loại khói này sẽ có nguy cơ mắc tất cả các loại bệnh tương tự như
người sử dụng thuốc lá điện tử.
Đặc biệt là trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai. Thuốc lá điện tử có thể gây chậm phát
triển trí não, viêm phổi ở trẻ nhỏ và dị tật bẩm sinh ở trẻ sơ sinh.
1.3 Nhu cầu sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh
Áp lực xã hội và bạn bè
Nhiều học sinh bắt đầu sử dụng thuốc lá do áp lực từ bạn bè hoặc mong muốn thể
hiện sự "người lớn" trong mắt nhóm bạn. Các em có thể thấy việc sử dụng thuốc lá
như một cách để hòa nhập vào nhóm hoặc để thể hiện sự nổi bật.
Sự tò mò và khám phá
Giai đoạn tuổi teen là thời kỳ học sinh thường xuyên có sự tò mò và muốn khám
phá những điều mới mẻ, trong đó có việc thử các sản phẩm có thể gây nghiện như
thuốc lá điện tử hoặc thuốc lá truyền thống. Việc này có thể bắt đầu từ sự tò mò về
cảm giác hút hoặc nghiện những thứ mới. 14 lOMoARcPSD|50730876
Vấn đề về tâm lý và cảm xúc
Các học sinh có thể sử dụng thuốc lá như một cách để đối phó với stress, lo âu
hoặc các vấn đề tâm lý. Một số em có thể nghĩ rằng hút thuốc giúp giải tỏa căng
thẳng, mặc dù thực tế nicotine có thể làm tăng lo âu và căng thẳng theo thời gian.
Thiếu hiểu biết về tác hại
Một lý do khác là thiếu kiến thức đầy đủ về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe.
Nhiều học sinh không nhận thức được nguy cơ nghiêm trọng của việc hút thuốc lá,
đặc biệt là trong giai đoạn phát triển, và thường không thấy được mối nguy hiểm từ
thuốc lá điện tử, vì chúng được cho là "an toàn" hơn thuốc lá truyền thống.
1.4 Tần suất sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh
Một yếu tố để đánh giá mức độ tác hại của thuốc lá điện tử đối với học sinh
đó là tần suất sử dụng thuốc lá điện tử của họ. Tùy vào nhu cầu sử dụng, học
sinh sẽ có những tần suất sử dụng thuốc lá điện tử khác nhau sao cho thỏa
mãn được những nhu cầu đó và đi cùng với tần suất sử dụng ấy cũng sẽ là
mức độ tác động đến sức khỏe học sinh.
Trước tiên là đối với học sinh sử dụng thuốc lá điện tử với nhu cầu thư giãn,
thường những học sinh này chỉ sử dụng chúng vào những lúc lo âu, buồn rầu,
hay gặp phiền muộn trong cuộc sống. Chính vì thế để đánh giá tần suất sử
dụng thuốc lá điện tử của học sinh trong trường hợp này còn phải dựa vào tâm
trạng, hoàn cảnh và cách nhìn nhận cuộc sống của họ mỗi ngày. Những học
sinh có sử dụng thuốc lá điện tử lại mang tâm trạng tiêu cực và gặp phải nhiều
áp lực, chuyện buồn phiền trong cuộc sống sẽ có một tần suất sử dụng thuốc
lá điện tử cao, từ đó dẫn đến một tình trạng sức khỏe đáng báo động. Còn đối
với những học sinh luôn mang một tinh thần lạc quan, vui vẻ sẽ ít khi tìm đến
thuốc lá điện tử, với tần suất sử dụng thấp như vậy sẽ giảm đi phần nào những
tác hại của thuốc lá điện tử đến với họ.
Tiếp theo là đối tượng học sinh sử dụng thuốc lá điện tử với như cầu thể hiện
bản thân. Với những sinh viên này, cầm trên tay thuốc lá điện tử và sử dụng
chúng là một cách để thể hiện cá tính, thể hiện sự thời thượng nên họ thường
luôn mang bên mình thuốc lá điện tử. Chính vì thế, có thể nói những học sinh
này dùng thuốc lá điện tử ở mọi lúc mọi nơi, sử dụng thuốc lá điện tử với tần
suất rất cao mỗi ngày. Với tần suất ấy, đối tượng sinh viên này sẽ có nguy cơ
cao mắc phải những căn bệnh nguy hiểm của thuốc lá điện tử mang lại
1.5 Địa điểm sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh 15 lOMoARcPSD|50730876 Trường học
Khuôn viên trường học: Một số học sinh có thể sử dụng thuốc lá điện tử trong sân
trường, khu vực vắng vẻ hoặc các khu vực ít bị giám sát, chẳng hạn như trong nhà
vệ sinh hoặc khu vực sau các tòa nhà.
Phòng học: Mặc dù điều này ít phổ biến hơn, nhưng một số học sinh có thể lén lút
sử dụng thuốc lá điện tử trong lớp học trong giờ học, đặc biệt nếu lớp học có cửa
sổ hoặc không gian kín để dễ dàng xả hơi thuốc ra ngoài mà không bị phát hiện.
Quán cà phê, tiệm ăn hoặc không gian kín
Một số học sinh có thể sử dụng thuốc lá điện tử trong các quán cà phê hoặc tiệm ăn
nếu không có quy định cấm hút thuốc rõ ràng hoặc các quán không có sự giám sát
chặt chẽ. Mặc dù không phổ biến, nhưng những địa điểm này cũng có thể là nơi
học sinh tụ tập và sử dụng thuốc lá.
Nhà riêng hoặc nhà bạn bè
Tại nhà riêng hoặc tại nhà bạn bè, học sinh có thể dễ dàng sử dụng thuốc lá điện
tử mà không bị giám sát. Trong môi trường này, nếu gia đình hoặc người lớn không
chú ý, các em có thể hút thuốc mà không bị cấm đoán.
Cuộc họp mặt bạn bè: Trong các buổi tụ tập bạn bè, đặc biệt là vào cuối tuần, học
sinh có thể cùng nhau sử dụng thuốc lá điện tử như một phần của hoạt động giải trí hoặc xã giao.
Tiểu kết chương 1
Trong nội dung Chương 1, tác giả đã trình bày và hệ thống hóa cơ sở lý luận
về thuốc lá điện tử: khái niệm, cấu tạo, đối tượng sử dụng, tác hại, mục đích và tần suất sử dụng.
Kết quả nghiên cứu của Chương 1 làm tiền đề lý luận vững chắc để tác giả tiến
hành nghiên cứu và đánh giá thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh thpt thị
xã Việt Yên tại Chương 2. 16 lOMoARcPSD|50730876
Chương II. THỰC TRẠNG SỬ DỤNG THUỐC LÁ ĐIỆN TỬ Ở HỌC SINH
THPT TẠI THỊ XÃ VIỆT YÊN
2.1 Đặc điểm học sinh THPT tại thị xã Việt Yên
Khái quát về thị xã Việt Yên
Thị xã Việt Yên, thuộc tỉnh Bắc Giang, nằm ở vị trí chiến lược, cách trung tâm tỉnh
khoảng 15 km và cách Hà Nội khoảng 40 km. Với diện tích khoảng 142,67 km² và
dân số hơn 300.000 người, Việt Yên có sự phát triển mạnh mẽ cả về công nghiệp và
nông nghiệp. Các khu công nghiệp lớn, nông nghiệp vẫn đóng vai trò quan trọng,
với các sản phẩm đặc sản như vải thiều, nhãn và các loại trái cây khác. Hạ tầng giao
thông của thị xã được cải thiện đáng kể, với các tuyến đường quốc lộ nối liền với
các khu vực trong và ngoài tỉnh, tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển và giao
thương. Thị xã cũng chú trọng phát triển giáo dục và y tế, với nhiều trường học và
cơ sở chăm sóc sức khỏe phục vụ nhu cầu của người dân.
Học sinh tại thị xã Việt Yên
Trong phạm vi đề tài, em nghiên cứu với đối tượng là học sinh trung học phổ thông
ở độ tuổi 16-18. Đây là giai đoạn phát triển đặc biệt mạnh mẽ và phức tạp nhất của
cuộc đời mỗi con người. Biểu hiện của nó là xảy ra đồng thời một loạt những thay
đổi bao gồm: sự phát triển mạnh mẽ về thể chất, sự biến đổi về tâm sinh lý và các
quan hệ xã hội, bước đầu hình thành nhân cách nên nảy sinh nhiều rối nhiễu về tâm
lý nhất so với các lứa tuổi khác.
Hiện nay, trên địa bàn huyện Việt Yên các bạn học sinh THPT có thời lượng học
tập chính khóa cũng như học thêm, phụ đạo với thời gian rất nhiều, lượng kiến
thức cần tiếp thu ngày một lớn nên các bạn có xu hướng ái ngại với việc tìm hiểu
các vấn đề xã hội, tâm sinh lý. Bên cạnh đó học sinh THPT chưa có nhiều những
hiểu biết đầy đủ về “Thuốc lá điện tử” nên còn chưa nhân thức được mối nguy hại của vật dùng này.
2.2 Nguyên nhân sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh
Huyền Trang, một học sinh cấp 3 ở trường THPT Lý Thường Kiệt, cho biết nguyên
nhân các bạn học sinh thích hút thuốc lá điện tử chủ yếu là do tâm lý tuổi dậy thì,
dễ bị thu hút bởi những điều mới lạ, kích thích, tò mò và muốn thử nghiệm. "Các 17 lOMoARcPSD|50730876
bạn coi việc hút thuốc lá điện tử là một cách thức để khẳng định bản thân và thể
hiện là mình 'ngầu', trưởng thành và giống với người lớn", Huyền Trang cho biết.
Bên cạnh đó, theo nữ sinh này, nhiều học sinh lựa chọn hút thuốc lá điện tử như là
cách để hoà đồng với bạn bè, sợ bị bạn bè xa lánh, cô lập, không biết cách từ chối
dứt khoát nhưng không đánh mất tình bạn. Quan trọng nhất là, đại đa số học sinh
nghĩ rằng chỉ có thuốc lá truyền thống mới độc hại còn thuốc lá điện tử thì không,
nên không chỉ bản thân hút mà còn lôi kéo bạn bè khác cùng hút.
Đồng tình với quan điểm "muốn được thể hiện, khẳng định bản thân" do đặc điểm
tâm sinh lý tuổi là nguyên nhân khiến học sinh tiếp cận thuốc lá điện tử, Tiến sĩ
Dương Thị Thanh Thanh, Phó trưởng khoa Tâm lý giáo dục, Trường Sư phạm
thuộc Đại học Vinh (Nghệ An), còn cho rằng học sinh cũng thường bị bạn bè rủ rê,
lôi kéo, thậm chí ép buộc sử dụng thuốc lá điện tử.ba
Bên cạnh đó, sự thiếu quan tâm của bố mẹ, người thân, những căng thẳng hay bất
ổn trong các mối quan hệ bạn bè, thầy cô, học hành hay cuộc sống nhưng chưa biết
cách điều chỉnh hay làm chủ cảm xúc cũng khiến học sinh tìm đến thuốc lá điện tử.
"Học sinh tìm đến với thuốc lá điện tử hay chất gây nghiện khác như một lựa chọn
cho việc giảm căng thẳng, xả stress. Đặc biệt rất nhiều học sinh chưa nhận thức
đầy đủ về tác hại của thuốc lá điện tử đối với sức khỏe", bà Thanh chia sẻ. Hơn
nữa, thuốc lá điện tử được quảng cáo hấp dẫn khiến học sinh tò mò, muốn khám phá.
Thuốc lá điện tử và chất gây nghiện mới hiện nay xuất hiện ngày càng nhiều loại,
dưới nhiều hình thức, thiết kế hấp dẫn, thu hút. Riêng hương liệu đã có hơn 20.000
loại, rất hấp dẫn đối với học sinh, lứa tuổi ham khám phá, muốn thử nghiệm. Trong
thuốc lá cũng có nhiều hoạt chất khác nhau, một số hoạt chất đến nay chưa xác
định được độ nguy hại đến thế nào. Tuy nhiên, cơ quan chức năng đã cung cấp
thông tin, trong một số loại thuốc lá điện tử đã trộn cả ma tuý.
Theo Tiến sĩ Thanh, khi phát hiện học sinh sử dụng thuốc lá điện tử, trước hết thầy,
cô giáo cần giữ bình tĩnh và gặp riêng học sinh, không phê phán, để lắng nghe, nắm
bắt nhận thức của học sinh về thuốc lá điện tử, lý do học sinh sử dụng thuốc lá điện tử.
Ngoài ra, thầy cô nên chia sẻ cho các em thông tin về tác hại của thuốc lá điện tử
hoặc hướng dẫn để các em từ bỏ sử dụng thuốc lá điện tử. Đặc biệt, thầy cô cần
phối hợp với cha mẹ học sinh cùng nhau để tìm giải pháp hỗ trợ tốt nhất cho học sinh. 18 lOMoARcPSD|50730876
2.3 Hậu quả sử dụng thuốc lá điện tử
2.3.1. Thuốc lá điện tử gây tác hại đến hệ hô hấp
Tác động của thuốc lá điện tử đối với chức năng phổi đã được báo cáo. Chức năng
phổi giảm và sức cản hô hấp tăng ở người sử dụng thuốc lá điện tử so với những
người không sử dụng. Một nghiên cứu cắt ngang khác trên 44.817 người trưởng
thành ở Canada cho thấy việc sử dụng thuốc lá điện tử có liên quan đến tỷ lệ suy
giảm chức năng phổi do tắc nghẽn. Tỷ lệ này cao hơn gấp đôi ở người dùng thuốc
lá điện tử so với những người không hút thuốc và không sử dụng thuốc lá điện tử.
Sử dụng thuốc lá điện tử được phát hiện liên quan đến hội chứng tổn thương phổi
cấp. Năm 2019 tại Mỹ, một loạt trường hợp tổn thương phổi nghiêm trọng ở những
người sử dụng thuốc lá điện tử không có tiền sử bệnh phổi đã được ghi nhận. Số ca
bệnh tiếp tục tăng và đạt đỉnh 2.807 ca nhập viện vào tháng 2 năm 2020, trong đó có đến 68 ca tử vong.
Ngoài EVALI, các nghiên cứu cho thấy thuốc lá điện tử có khả năng liên quan đến
sự gia tăng mức độ nghiêm trọng của các rối loạn hô hấp như hen suyễn và bệnh
phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), đặc biệt ở những người hút đồng thời cả thuốc lá
điếu và thuốc lá điện tử.
Giống như người lớn, trẻ em và thanh thiếu niên có nguy cơ mắc bệnh hô hấp có
liên quan đến thuốc lá điện tử. Một nghiên cứu dựa trên 5 cuộc khảo sát lớn trên
học sinh trung học ở Hàn Quốc, Hồng Kông (Trung Quốc) và Mỹ báo cáo rằng tỷ
lệ mắc bệnh hen suyễn, ho mãn tính hoặc viêm phế quản mạn tính ở những học
sinh từng sử dụng thuốc lá điện tử cao hơn so với học sinh chưa từng sử dụng.
2.3.2. Tác hại đối với tim mạch của thuốc lá điện tử
Do mới xuất hiện trong khoảng 10 năm trở lại nên các tác động lâu dài của thuốc lá
điện tử đối với sức khỏe chưa được đánh giá đầy đủ, tuy nhiên ngày càng có nhiều
bằng chứng chứng minh rằng sử dụng thuốc lá điện tử ảnh hưởng đến chức năng
tim mạch. Thuốc lá điện tử có thể dẫn đến rối loạn chức năng mạch máu, thậm chí
là hít phải trong thời gian ngắn.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng thuốc lá điện tử có liên quan đến
việc tăng nguy cơ xơ cứng mạch máu, huyết khối, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ
tim, bệnh động mạch vành, tăng huyết áp và tiền sử đột quỵ. 2.3.3. Nguy cơ ung thư
Những bằng chứng gần đây chỉ ra rằng thuốc lá điện tử có nguy cơ gây ung thư.
Sol khí sinh ra từ thuốc lá điện tử có thể tăng cường hoạt động các enzym gây ung 19 lOMoARcPSD|50730876
thư, dẫn đến tổn thương DNA và ung thư sau khi hút trong thời gian dài. Không chỉ
có sol khí, mà cả việc tiếp xúc với kim loại trong dung dịch thuốc lá điện tử cũng làm tăng nguy cơ ung thư.
Bằng chứng gần đây đã chỉ ra rằng thuốc lá điện tử gây tổn thương DNA, làm tăng
nguy cơ ung thư. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc lá điện tử có thể làm tăng khả năng
kháng hóa trị, tăng khả năng sống sót của tế bào ung thư và yêu cầu liều hóa trị cao hơn.
2.3.4. Bệnh về răng miệng
Đối với sức khỏe răng miệng, các nghiên cứu gần đây cho thấy những người sử
dụng thuốc. Thuốc lá điện tử có thể gây ra các triệu chứng tiêu hóa, phổ biến nhất
là đau vùng thượng vị, buồn nôn và nôn, sau đó là tiêu chảy và xuất huyết tiêu hoá.
Một số trường hợp viêm loét đại tràng đã được ghi nhận. Thiết bị điện tử có thể
hỏng, lỗi và gây cháy nổ, thương tích, mất an toàn cho người sử dụng. Các chấn
thương nghiêm trọng đã được ghi nhận như miệng, mặt, cổ mắt, mũi, xương
hàm...bệnh nướu răng, sâu răng, mất xương quanh răng, các bệnh nha chu khác,
tổn thương niêm mạc miệng, nhiễm trùng cao hơn nhiều so với những người không bao giờ sử dụng.
2.3.5. Các nguy cơ sức khỏe khác
Rác thải của bộ phận thiết bị điện tử, ống chứa dung dịch gây ảnh hưởng đến môi
trường vì lượng chất thải rắn thải ra ngoài môi trường sau khi sử dụng, đặc biệt là
với thiết bị sử dụng một lần. Các chuyên gia cho rằng, thuốc lá cho dù là thuốc lá
điếu thông thường hay thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đều
có hại cho sức khỏe con người và là nguyên nhân của nhiều căn bệnh nguy hiểm.
Tổ chức Y tế giới khuyến cáo, không có ngưỡng an toàn cho việc sử dụng các sản
phẩm thuốc lá và không có một loại thuốc lá nào là an toàn cho sức khỏe. Các sản
phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng không phải là
sản phẩm ít hại hơn và không phải là sản phẩm giúp cai nghiện thuốc lá điếu thông thường.
2.4 Khảo sát thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử đối với học sinh THPT tại thị xã Việt Yên
Để khảo sát thực tế vấn đề về thuốc lá điện tử, tác giả đã khảo sát các bạn học sinh
THPT và thu hồi được một số câu trả lời sau: 20