lOMoARcPSD|50730876
Nhóm 4: Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều đến du lịch bền vững? I. Khái niệm
1. Phát triển bền vững là gì?
Phát triển bền vững là khái niệm chỉ sự phát triển về mọi mặt ở xã hội hiện tại, đáp
ứng được nhu cầu của thế hệ hiện tại mà vẫn đảm bảo không gây ảnh hưởng hay tổn
hại đến các nhu cầu đó của các thế hệ tương lai. Phát triển bền vững phải dựa trên
cơ sở kết hợp chặt chẽ, hài hoà giữa vấn đề tăng trưởng kinh tế, giải quyết các vấn
đề xã hội và bảo vệ môi trường.
Phát triển bền vững là nhu cầu cấp bách đồng thời cũng là xu thế tất yếu trong quá
trình phát triển của các quốc gia trên thế giới nói chung và Việt nam nói riêng.
4 nội dung chính của phát triển bền vững gồm: - Tăng trưởng kinh tế
- Đảm bảo công bằng xã hội - Bảo vệ môi trường
- Tôn trọng các quyền con người
Phát triển bền vững được xây dựng dựa trên nguyên tắc chung về sự tiến bộ của loài
người, đảm bảo quan hệ bình đẳng giữa các thế hệ. Đây hiện đang là mục tiêu của
nhiều quốc gia trên thế giới, mỗi một quốc gia sẽ dựa vào đặc thù kinh tế, chính trị,
văn hóa, xã hội, địa lý,... để hoạch định chiến lược phát triển bền vững phù hợp nhất với quốc gia của mình.
2. Khái niệm du lịch bền vững được định nghĩa bởi Tổ chức Du lịch Thế giới (WTO)
là “Du lịch bền vững là sự phát triển toàn diện về các hoạt động du lịch nhằm đáp
ứng nhu cầu của khách tham quan, đồng thời quan tâm đến người dân bản địa, bảo
tồn các nguồn tài nguyên và có kế hoạch quản lý nguồn tài nguyên một cách hợp lý.
Phát triển du lịch bền vững cũng cần duy trì được các giá trị văn hóa, sự đa dạng lOMoARcPSD|50730876
sinh học, sự phát triển của các hệ sinh thái, đồng thời góp phần hỗ trợ cho cuộc sống của con người”.
Hiểu một cách đơn giản nhất thì du lịch bền vững tức là hướng đến việc giảm thiểu
tối đa các chi phí, nâng cao lợi ích du lịch cho khách thập phương và người dân bản
địa. Đây cũng là hướng đi bền vững, lâu dài, không làm ảnh hưởng xấu đến nguồn sinh thái.
- Đặc điểm của du lịch bền vững:
Du lịch bền vững cần có sự kết hợp toàn diện giữa 3 yếu tố đó chính là: Môi trường
– Kinh tế – Văn hóa, Xã hội. Cụ thể, hoạt động này được thực hiện qua các đặc điểm như sau:
+ Thân thiện với môi trường: các hoạt động du lịch bền vững sẽ tác động một cách
tối thiểu nhất đến môi trường tự nhiên như: động vật, cảnh quan, năng lượng… cố
gắng mang lại những giá trị tốt đẹp cho môi trường, bảo vệ môi trường một cách tối đa nhất.
+Tôn trọng tính xác thực về xã hội và văn hóa: du lịch bền vững sẽ không gây hại
đến các giá trị văn hóa của từng địa phương, thay vào đó là góp phần quảng bá, tôn
trọng bản sắc đó. Hình thức du lịch này cũng khuyến khích các bên liên quan ra sức
phát triển, giáo dục, giám sát, đảm bảo giá trị văn hóa khi xây dựng du lịch bền vững.
+ Phát triển kinh tế: những hoạt động của du lịch bền vững sẽ tạo ra mức thu nhập
ổn định, công bằng cho cộng đồng địa phương và các bên liên quan.
3. Định nghĩa phát triển du lịch bền vững:
Phát triển du lịch bền vững là sự phát triển du lịch đáp ứng đồng thời các yêu cầu về
kinh tế - xã hội và môi trường, bảo đảm hài hòa lợi ích của các chủ thể tham gia hoạt
động du lịch, không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu về du lịch trong
tương lai. ( Khoản 14 Điều 3 Luật Du lịch 2017)
II. Các yếu tố ảnh hưởng đến du lịch bền vững 1. Khoa học công nghệ lOMoARcPSD|50730876
Nghiên cứu khoa học công nghệ là một trong những hoạt động nền tảng và quan
trọng trong quá trình quản lý và phát triển du lịch bền vững. Nghiên cứu khoa học
công nghệ đóng góp những tri thức khoa học về du lịch, hay nói cách khác là cung
cấp hệ thống tri thức về quy luật, sự vận động của các yếu tố tham gia vào chuỗi giá
trị du lịch phục vụ quá trình quản lý hiệu quả, hợp lý. Trên cơ sở đó, phát triển du
lịch bền vững dựa trên các nghiên cứu khách quan và các giải pháp phát triển Ngành
được đề xuất phù hợp hơn và chính xác hơn, hướng tới nâng cao khả năng thích nghi
trong xu thế phát triển và bối cảnh liên tục thay đổi.
Phát huy hơn nữa sức mạnh nền tảng của khoa học công nghệ đối với phát triển du
lịch bền vững trong thời kỳ mới, trong những năm gần đây, công tác nghiên cứu
khoa học công nghệ đã được đẩy mạnh theo định hướng chiến lược: lấy nghiên cứu
cơ bản làm nền tảng, tăng cường hàm lượng các nghiên cứu ứng dụng thực tiễn, triển
khai vào các lĩnh vực phát triển Ngành. 2. Tài nguyên thiên nhiên
Tài nguyên du lịch là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến phát triển du lịch và là
một trong những yếu tố cấu thành nên sản phẩm du lịch. Tính chất đặc thù của tài
nguyên du lịch (tính độc đáo, hấp dẫn, duy nhất…) cũng là một trong những yếu tố
tạo nên sự khác biệt, tạo nên những sản phẩm du lịch đặc thù cho mỗi quốc gia, mỗi
địa phương, mỗi điểm du lịch. Tuy nhiên, bên cạnh các giá trị đặc sắc, nổi trội, độc
đáo của tài nguyên du lịch thì điều kiện về vị trí địa lý (gần các thị trường nguồn, dễ
tiếp cận; vị trí kinh tế – xã hội…) cũng rất quan trọng, là một trong những điều kiện
cần để phát triển du lịch. 3. Con người
Con người có ảnh hưởng lớn đến du lịch bền vững thông qua hành vi du lịch, quản
lý tài nguyên và văn hóa địa phương. Họ có thể góp phần bảo vệ môi trường, tôn
trọng văn hóa địa phương và hỗ trợ cộng đồng địa phương thông qua việc chọn lựa
các hoạt động du lịch bền vững và tiết kiệm tài nguyên. Đồng thời, họ cũng cần giáo lOMoARcPSD|50730876
dục về ý thức bảo vệ môi trường và đạo đức du lịch để tăng cường trách nhiệm xã
hội khi tham gia vào các hoạt động du lịch. 4. Kinh tế
Một trong những yếu tố quan trọng có ảnh hưởng đến sự phát sinh và phát triển du
lịch là tình trạng phát triển kinh tế chung của một quốc gia, của một địa phương.
Nền kinh tế phát triển là tiền đề cho sự ra đời và phát triển của ngành kinh tế du lịch.
Một quốc gia (địa phương) nghèo nàn và lạc hậu thì không thể phát triển du lịch
được, bởi vì thông qua du lịch sẽ thỏa mãn được các nhu cầu cho khách du lịch. Do
vậy, để đáp ứng các nhu cầu của khách du lịch đòi hỏi phải chuẩn bị tốt các điều kiện
về cơ sở về hạ tầng, điều kiện ăn nghỉ, v
Các yếu tố ảnh hưởng chủ yếu đến phát triển du lịch bền vững về mặt kinh tế bao
gồm: Thị trường khách du lịch; trình độ phát triển kinh tế của đất nước, của địa
phương; sự phát triển của nền sản xuất xã hội và các ngành kinh tế; hệ thống cơ sở
hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch… 5. Văn hoá - Xã hội
Tài nguyên du lịch văn hóa chủ yếu bao gồm hệ thống các di tích lịch sử văn hóa;
các lễ hội, làng nghề truyền thống; các giá trị văn hóa nghệ thuật dân tộc; ẩm thực;
các thành tựu về kinh tế – văn hóa – xã hội…
Xu hướng hiện nay, khách du lịch khi đến một quốc gia, một địa phương đều có
chung mục đích là khám phá, nghiên cứu, trải nghiệm các giá trị văn hóa ở điểm đến
du lịch. Mỗi dân tộc, mỗi quốc gia, mỗi địa phương đều có những giá trị văn hóa đặc
sắc khác nhau. Do vậy, tài nguyên du lịch văn hóa là một yếu tố đặc biệt quan trọng
ảnh hưởng rất lớn đến phát triển du lịch, là nhân tố tạo nên sự khác biệt, sự hấp dẫn
riêng cho mỗi điểm đến du lịch. 6. Thể chế chính sách
Thể chế chính sách có vai trò quan trọng trong việc định hình và ảnh hưởng đến du
lịch bền vững thông qua việc thực hiện các quy định và hỗ trợ các biện pháp cần lOMoARcPSD|50730876
thiết. Các chính sách có thể tạo ra các khung pháp lý và kỷ luật để bảo vệ môi trường,
quản lý cơ sở hạ tầng du lịch, và xử lý các vấn đề như quản lý rác thải và du lịch đại
trà. Ngoài ra, chính sách cũng có thể khuyến khích các hoạt động du lịch bền vững
thông qua các ưu đãi hoặc khuyến mãi cho các doanh nghiệp và điểm đến du lịch
thân thiện với môi trường và cộng đồng địa phương.
III. Yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất đối với du lịch bền vững
Con người chính là yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất đối với du lịch bền vững. Con người
có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy du lịch bền vững thông qua hành vi và
quyết định của họ. Hành vi của du khách, doanh nghiệp du lịch, chính phủ và cộng
đồng địa phương đều quyết định việc phát triển du lịch một cách bền vững. Họ có
thể ảnh hưởng tích cực thông qua việc chọn lựa các hoạt động du lịch có ích cho
cộng đồng địa phương, bảo vệ môi trường và tôn trọng văn hóa địa phương. Tuy
nhiên, họ cũng có thể gây ra các vấn đề môi trường, văn hóa và xã hội nếu không
duy trì một cách tiếp cận cân nhắc và bảo vệ tài nguyên. Và con người với tư cách
là: 1. Dân cư sở tại
Là một ngành kinh tế tổng hợp, có tính liên ngành và xã hội hóa cao, hoạt động phát
triển du lịch cần phải gắn liền với sự tham gia của cộng đồng dân cư địa phương –
nơi có tài nguyên du lịch. Do vậy, vai trò của cộng đồng trong hoạt động du lịch là
rất quan trọng, luôn đảm bảo cho sự tăng trưởng và phát triển du lịch bền vững về
mặt văn hóa xã hội, mặt khác tạo công ăn việc làm cho cộng đồng, góp phần xóa đói
giảm nghèo cho cộng đồng và thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia về phát
triển Nông thôn mới của Đảng và Nhà nước.
Sự tham gia của cộng đồng địa phương trong hoạt động du lịch đem lại nhiều lợi ích
không chỉ cho riêng cộng đồng mà còn cho sự phát triển bền vững chung của du lịch,
đặc biệt là loại hình du lịch nông nghiệp, nông thôn. Khi cộng đồng dân cư tham gia
hoạt động du lịch, được coi là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc thực hiện
các kế hoạch và chiến lược du lịch, đặc biệt là loại hình du lịch nông thôn. lOMoARcPSD|50730876
Thực tế cho thấy, cộng đồng dân cư địa phương chủ động tham gia, phối hợp với
hoạt động du lịch tại địa phương đảm bảo thu được những kết quả tốt nhất. Vì cư
dân địa phương là người hiểu rõ bản thân cộng đồng, những giá trị về tài nguyên và
là lời cam kết tin cậy nhất về chất lượng dịch vụ… dành cho khách du lịch. Hơn thế
nữa, có thể thấy sự tham gia của cộng đồng địa phương trong hoạt động du lịch góp
phần vào việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản tại địa phương, tăng sự gắn kết,
đoàn kết giữa cộng đồng, làm hài lòng, thỏa mãn những nhu cầu của du khách, phân
phối công bằng chi phí và lợi ích, thỏa mãn nhu cầu của địa phương…
2. Chính quyền sở tại
Chính quyền sở tại theo cách hiểu phổ biến của khoa học hành chính là chính quyền
cấp thấp nhất. Ở Việt Nam hiện nay, chính quyền địa phương cấp thấp nhất được gọi
là "cấp xã'' (bao gồm xã, phường, thị trấn). Chính quyền địa phương cơ sở là chính
quyền được tổ chức ra nhằm bảo đảm, bảo vệ và phục vụ quyền, lợi ích của nhân
dân trong xã, phường, thị trấn. Ở đây có địa giới hành chính, có các tài nguyên du
lịch tự nhiên, có các đặc sản của địa phương. Tại đây có cộng đồng dân cư sinh sống
bao đời nay đã tạo ra những tài nguyên du lịch nhân văn phong phú và đa dạng. Tất
cả những yếu tố này sẽ tạo nên điểm tham quan du lịch hấp dẫn không chỉ đối với
khách du lịch trong nước mà cả khách du lịch nước ngoài. Đây chính là nền tảng cho
sự phát triển du lịch bền vững của đất nước và vai trò của chính quyền địa phương
cơ sở chiếm vị trí quan trọng, vì họ là những người gần dân nhất, hiểu dân nhất và
phải chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân trên cơ sở phát triển kinh tế
- xã hội của địa phương. Một trong những hướng phát triển kinh tế - xã hội đó là
chuyển đổi cơ cấu kinh tế của địa phương sang lĩnh vực dịch vụ, trong đó hoạt động
dịch vụ du lịch có tiềm năng lớn. Khai thác tốt các tài nguyên du lịch của địa phương
sẽ đem lại nhiều lợi ích cho cộng đồng, cho chính quyền địa phương và cả cho đất
nước. Chính vì vậy, những năm gần đây, Thái Lan đã phát động một chương trình lOMoARcPSD|50730876
“Mỗi làng là một điểm tham quan du lịch”, đây cũng là sự khẳng định vai trò của
chính quyền địa phương cơ sở trong việc phát triển du lịch.
- Vai trò của họ đối với du lịch bền vững
+ Quy hoạch và quản lý: Chính quyền cần đảm bảo rằng các kế hoạch phát triển du
lịch được thực hiện một cách cân nhắc và bền vững, đồng thời quản lý hiệu quả các
nguồn lực như đất đai, nước và môi trường.
+ Bảo tồn và bảo vệ: Chính quyền phải bảo vệ các di sản văn hóa, thiên nhiên và
môi trường địa phương khỏi sự tàn phá của du lịch, đồng thời thúc đẩy các hoạt động
du lịch có ích cho cộng đồng và môi trường.
+ Phát triển cộng đồng: Họ cần thúc đẩy việc hợp tác với cộng đồng địa phương để
tạo ra cơ hội kinh doanh và việc làm trong du lịch, đồng thời đảm bảo rằng lợi ích
từ ngành du lịch được chia sẻ công bằng và bền vững.
+ Tiếp thị và quảng bá: Chính quyền có trách nhiệm tiếp thị và quảng bá điểm đến
du lịch của họ một cách có trách nhiệm, đảm bảo rằng việc tăng cường du lịch không
gây ra những hậu quả không mong muốn đối với môi trường và cộng đồng địa phương.
+ Quản lý cơ sở hạ tầng: Họ cần đảm bảo rằng cơ sở hạ tầng du lịch như giao thông,
điện, nước và vệ sinh công cộng đủ sức chứa và đáp ứng nhu cầu của du khách một cách bền vững. 3. Khách du lịch
• Tạo ra nguồn thu kinh tế: Khách du lịch tạo ra nguồn thu kinh tế cho địa
phương mà họ đến bằng cách chi tiêu cho các dịch vụ lưu trú, nhà hàng, cửa
hàng và các hoạt động du lịch khác. Điều này có thể thúc đẩy sự phát triển
kinh tế và cải thiện chất lượng cuộc sống của cộng đồng địa phương.
• Công việc tạo ra: Ngành du lịch cung cấp cơ hội sống cho người dân địa
phương, bao gồm các công việc trong lĩnh vực dịch vụ, hướng dẫn du lịch,
vận động và sản xuất hàng hoá du lịch. Khách du lịch có thể ảnh hưởng đến lOMoARcPSD|50730876
việc tạo việc làm bằng cách sử dụng các dịch vụ và sản phẩm địa phương, từ
đó thúc đẩy sự phát triển kinh tế và giảm tỷ lệ thất nghiệp.
• Bảo tồn môi trường: Khách du lịch có thể ảnh hưởng đến môi trường nếu
không có quy tắc bảo vệ môi trường. Sự tăng cường lưu lượng du khách có
thể gây ra áp lực lên các khu vực tự nhiên, gây ra ô nhiễm môi trường, suy
giảm đa dạng sinh học và làm cho môi trường tự nhiên bị hỏng. Tuy nhiên,
khách du lịch cũng có thể giúp bảo tồn môi trường bằng cách góp thủ các quy
tắc bảo vệ môi trường, tham gia vào các hoạt động du lịch có trách nhiệm và
hỗ trợ các dự án bảo tồn môi trường sống.
• Tôn trọng văn hóa địa phương: Khách du lịch có thể tác động đến văn hóa địa
phương. Việc không tôn trọng văn hóa, tập quán và giá trị địa phương có thể
gây mất cân bằng văn hóa, xâm phạm quyền riêng tư và gây ra sự mất mát
văn hóa. Đối với du lịch bền vững, khách du lịch cần tôn trọng và tìm hiểu về
văn hóa địa phương, tham gia vào các hoạt động văn hóa một cách tôn giáo
trọng lượng và tránh làm hư hỏng sản phẩm văn hóa.
• Khuyến khích phát triển cộng đồng địa phương: Khách du lịch có thể tích cực
phát triển cộng đồng địa phương bằng cách hỗ trợ doanh nghiệp doanh nghiệp
và dự án địa phương, mua hàng và sử dụng dịch vụ địa phương, và tạo ra một
môi trường tương tác tích cực với người dân địa phương.
4. Nguồn nhân lực du lịch
Du lịch là ngành kinh tế dịch vụ. Chất lượng sản phẩm và dịch vụ du lịch phụ
thuộc vào chất lượng của người lao động (thái độ phục vụ, khả năng giao tiếp, trình
độ chuyên môn nghiệp vụ…). Ngành du lịch muốn phát triển bền vững cần phải có
các sản phẩm và dịch vụ chất lượng cao, có khả năng cạnh tranh, có khả năng kích
thích chi tiêu của khách du lịch. Để có được các sản phẩm và dịch vụ chất lượng
cao phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng, vào khả năng, vào trình độ của nguồn nhân
lực du lịch. Do đó, nguồn nhân lực du lịch là yếu tố ảnh hưởng tương hỗ đến phát lOMoARcPSD|50730876
triển du lịch bền vững. Du lịch phát triển sẽ tạo ra nhiều việc làm cho xã hội (bao
gồm cả nguồn nhân lực du lịch trực tiếp và lao động gián tiếp ngoài xã hội), ngược
lại số lượng và chất lượng của nguồn nhân lực du lịch lại ảnh hưởng ngược lại cho
du lịch phát triển bền vững.
Nguồn nhân lực du lịch có thể phân thành 3 nhóm sau:
- Nhóm thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về du lịch
- Nhóm thực hiện chức năng sự nghiệp ngành du lịch
- Nhóm thực hiện chức năng kinh doanh du lịch
Mỗi nhóm đều có vị trí, vai trò, đặc trưng riêng. Trong đó, nhóm thực hiện chức
năng quản lý Nhà nước về du lịch có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hoạch
định chính sách phát triển ngành du lịch và quản lý ngành du lịch. Đây là yếu tố
ảnh hưởng rất lớn đến phát triển du lịch bền vững. Chính sách phát triển nguồn
nhân lực du lịch của mỗi quốc gia, mỗi địa phương được chú trọng cũng là yếu tố
thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành du lịch.