Bản chất con người - Triết học Mác - Lênin | Đại học Tôn Đức Thắng
Triết học Mác đã kế thừa quan niệm về con người trong lịch sử triết học. Vớitriết học Mác – Lênin, lần đầu tiên vấn đề con người được giải quyết một cáchđúng đắn trên quan điểm biên chứng duy vật. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!
Môn: Triết học Mác -Lênin (THML01)
Trường: Đại học Tôn Đức Thắng
Thông tin:
Tác giả:
Preview text:
BẢN CHẤT CON NGƯỜI
Triết học Mác đã kế thừa quan niệm về con người trong lịch sử triết học. Với
triết học Mác – Lênin, lần đầu tiên vấn đề con người được giải quyết một cách
đúng đắn trên quan điểm biên chứng duy vật. Theo C.Mác, con người là một
sinh vật có tính xã hội ở trình độ cao nhất của giới tự nhiên và lịch sử xã hội, là
chủ thể của lịch sử, sáng tạo nên tất cả thành tựu của văn minh và văn hóa.
1. Con người là một thực thể thống nhất giữa mặt sinh vật và mặt xã hội
- Con người vừa là một thực thể tự nhiên, là sản phẩm của tự nhiên, nhưng
là sản phẩm cao nhất của tự nhiên. Vừa là sản phẩm, vừa là chủ thể của tự nhiên.
- Là một thực thể tự nhiên, con người cũng có như động vật khác như nhu
cầu về sinh lí và cũng có các hoạt động bản năng: đói phải ăn, khát phải
uống… Như vậy, con người là một sinh vật có đầy đủ bản tính sinh vật.
- Mặt tự nhiên và măt xã hội thống nhất trong con người. Mặt tự nhiên là “
nền” cho con người, mặt xã hội nâng mặt tự nhiên của con người lên trên
động vật. Con người khác động vật ở chỗ có tư duy và hoạt động có mục
đích. Theo Mác mặt xã hội của con người có điểm nổi bật hơn hẳn và
phân biệt với động vật là con người có hoạt động lao động sản xuất vật
chất. Quá trình lao động sản xuất con người sản xuất ra của cải vật chất
phục vụ cho cuộc sống của mình. Lao động là yếu tố hình thành bản chất
xã hội và nhân cách ở con người.
- Là sự thống nhất giữa tự nhiên và xã hội nên ở con người luôn chịu sự chi
phối của ba hệ thống quy luật: hệ thống quy luật tự nhiên, hệ thống quy
luật tâm lí ý thức và hệ thống quy luật xã hội.
Tóm lại, con người là một chỉnh thể thống nhất giữa mặt tự nhiên và mặt xã hội.
Hai mặt này vừa đối lập nhau, vừa quy định ràng buộc và làm tiền đề cho nhau,
trong đó mặt tự nhiên quyết định sự tồn tại của con người, còn mặt xã hội quyết
định bản chất con người.
2. Bản chất con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội
- Bản chất con người được quy định bởi tất cả các mối quan hệ xã hội, tức
là bị quy định giữa mối quan hệ giữa người với người.
- Bản chất con người phải đặt tổng quan hệ cộng đồng với cá nhân. Con
người hòa nhập vào cộng đồng củng cố thêm sự phong phú và thể hiện bản sắc cá nhân.
- Bản chất con người vừa mang tính lịch sử, vừa mang tính thời đại.
Luận đề khẳng định bản chất con người của Mác không phủ nhận mặt tự nhiên
của con người mà muốn nhấn mạnh sự khác biệt của con người và loài vật.
3. Con người là chủ thể và là sản phẩm của lịch sử
- Không có thế giới tự nhiên, không có lịch sử xã hội thì không tồn tại con
người. Bởi vậy, con người là sản phẩm của lịch sử, của sự tiến hoá lâu dài
của giới hữu sinh. Song, điều quan trọng hơn cả là, con người luôn luôn
là chủ thể của lịch sử - xã hội.
- Với tư cách là thực thể xã hội, con người hoạt động thực tiễn, tác động
vào tự nhiên, cải biến giới tự nhiên, đồng thời thúc đẩy sự vận động, phát
triển của lịch sử xã hội.
- Trong quá trình cải biến giới tự nhiên, con người cũng làm nên lịch sử
của chính mình. Con người là sản phẩm của lịch sử, đồng thời là chủ thể
sáng tạo ra lịch sử của chính bản thân con người. Bản chất của con người
không phải là một hệ thống đóng kín, mà là hệ thống mở, tương ứng với
điều kiện tồn tại của con người.
Ý NGHĨA PHƯƠNG PHÁP LUẬN
- Giải thích một cách khoa học các vấn đề của con người từ cả hai phương
diện tự nhiên và xã hội, trong đó phương diện xã hội có vai trò quyết định
tới bản chất của con người.
- Động lực cơ bản của sự tiến bộ và sự phát triển của xã hội chính là năng
lực sáng tạo lịch sử của con người, vì con người chính là phát huy nguồn
động lực quan trọng thúc đẩy sự tiến bộ và phát triển của xã hội.
- Sự nghiệp giải phóng con người, nhằm phát huy khả năng sáng tạo lịch
sử của nó phải là hướng vào sự nghiệp giải phóng những quan hệ kinh tế – xã hội.
Phương pháp luận trong triết học Mác – Lênin giữ vai trò định hướng cho
con người trong nhận thức và hoạt động thực tiễn. Đồng thời phát triển
thế giới quan của mỗi cá nhân, mỗi cộng đồng trong lịch sử.