Báo cáo thực tập cơ bản phòng t310 Lắp ráp mạch đa hài tự dao động dùng transistor | Thực tập cơ bản | Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
BÁO CÁO THỰC TẬP CƠ BẢN PHÒNG T310
LẮP RÁP MẠCH ĐA HÀI TỰ DAO ĐỘNG DÙNG TRANSISTOR
Sinh viên thực hiện: Trần Đinh Nhật Thăng MSSV: 20200606
Giảng viên hướng dẫn: Phan Văn Phương Chữ ký của GVHD Bộ môn: Thực tập cơ bản Trường: Điện – Điện tử Hà Nội, 11/7/2022 Mục Lục
1. Giới thiệu chung......................................................................................................................1
1.1. Mục đích thực hành....................................................................................................................1
1.2. Yêu cầu đạt được........................................................................................................................1
2. Nguyên lý hoạt động của mạch tạo xung vuông....................................................................2
2.1. Mạch nguyên lý...........................................................................................................................2
2.2. Nguyên lý hoạt động mạch:........................................................................................................2
3. Thiết kế, lắp ráp mạch tạo xung vuông..................................................................................3
3.1. Dương bản của bảng mạch.........................................................................................................4
3.2. Âm bản của bảng mạch..............................................................................................................4
3.3. Tiến hành cấp nguồn, đo đạc mạch...........................................................................................4
4. Nhận xét, đánh giá quá trình thực tập...................................................................................5 1. Giới thiệu chung 1.1. Mục đích thực hành
-Tính toán, lắp ráp và đo đạc các thông số làm việc của mạch tạo xung
vuông dùng đèn bán dẫn trên cơ sở mạch dao động đa hài
-Đo đạc, điều chỉnh chế độ làm việc tĩnh và chế độ làm việc của mạch. Xác
định quan hệ giữa tần số dao động và thông số của mạch; nghiên cứu tính
không đối xứng của mạch.
-Sử dụng thành thạo các thiết bị đo: Đồng hồ vạn năng ( multimeter ), dao
động ký (oscilloscope), máy phát hàm (function generator), nguồn cung cấp ( power supply),…
1.2. Yêu cầu đạt được
-Nắm vững được nguyên lý hoạt động của bộ tạo dao động cũng như các
điều kiện để mạch hoạt động. Hiểu được tác dụng của từng linh kiện cũng
như từng khối trong mạch.
-Nắm được cách lắp ráp mạch cũng như cách hàn mạch lên panel thực hành.
-Sử dụng được các thiết bị đo. 1
2. Nguyên lý hoạt động của mạch tạo xung vuông 2.1. Mạch nguyên lý -Các thông số: + R1=R4=10K + R2=R3=100K + C1=C2=10uF + R5=100 Ohm + T1=T2=C828 + C1=C2=103 + V+ =6V
2.2. Nguyên lý hoạt động mạch: -
Giai đoạn 1: Khi mới cấp nguồn thì tất cả các bản tụ C1 lẫn C2 đều được nạp
điện, một trong hai transistor T2 hoặc T1 hoạt động trước ( vì trên thực tế dù 2
transistor cùng một loại nhưng không hề giống nhau hoàn toàn, sẽ có con transistor này
nhạy hơn con kia, giả sử T2 nhạy hơn nên hoạt động trước, đồng nghĩa T2 có VBE >=
0.6V ( do điện áp tại cực B của T2 tăng từ 0 đến 0.6V, trước khi điện áp ở đây bằng 2
0.6V thì cực âm tụ C1 đang được nạp), dòng điện có thể đi từ cực C xuốn cực E và
xuống mass nên led D2 sáng, đầu cực dương tụ C2 không được nạp điện do dòng điện
chỉ đi xuống mass. Cùng lúc đó vì T1 không dẫn ( không hoạt động) nên led D1 không
sáng, cực dương tụ C1 sẽ được nạp điện, nhưng sẽ không nạp được bao nhiêu vì dòng
điện lúc này chủ yếu chạy xuống mass, cực âm tụ C2 lẫn âm tụ C1 cũng vậy, không nạp
được bao nhiêu. Khi T2 hoạt động thì cực B cũng được coi như đang nối với cực E
xuống mass nên dòng điện ở chân E xuống mass, đồng nghĩa điện áp tại B giảm từ 0.6V
về 0V ( C1 xả điện). Khi điện áp tại chân B xả hết thì T2 ngưng dần, đèn led D2 tắt, tới Giai đoạn 2. -
Giai đoạn 2: T2 ngưng dẫn, cực âm C2 được nạp điện áp thông qua dòng điện đi
qua điện trở R1, khi giá trị được nạp đạt 0.6V thì T1 dẫn (do VBE >= 0.6V), cực C của
T1 nối thông với cực E xuống mass, đèn led D1 sáng, cực dương tụ C1 xả điện, cực
dương tụ C2 được nạp điện vì T2 không dẫn. Nguyên lý tương tự như giai đoạn 1, cực
âm tụ C2 xả điện áp xuống mass do cực B của T1 nối thông với cực E, khi điện áp xả
hết từ 0.6V về 0V thì T1 ngưng dẫn, led D1 tắt, sau đó cực âm tụ C1 lại được nạp điện
làm điện áp tại cực B của T2 tăng dần lên 0.6V, điện áp này bằng 0.6V thì T2 lại dẫn.
Các quá trình này lặp đi lặp lại luân phiên sẽ tạo ra một mạch đa hài với dạng sóng điện
áp tại cực C của 2 transistor tạo thành những xung vuông.
3. Thiết kế, lắp ráp mạch tạo xung vuông -Yêu cầu: + Thẩm mỹ
+ Các linh kiện thẳng hàng, bẻ chân các linh kiện theo hướng dẫn
+ Dễ dàng nhận biết mạch và vị trí các linh kiện trọng mạch
+ Thuận lợi cho việc hiệu chỉnh, sửa chữa, đo đạc
3.1. Dương bản của bảng mạch 3 4
3.2. Âm bản của bảng mạch 3.3. Các bước đo đạc Đi dây:
-B1: Tiến hành làm sạch dây đồng bằng nhựa thông hoặc chà bằng giấy nhám.
-B2: Từ hình vẽ mặt dưới panel tiến hành đi dây qua các điểm được đánh
dấu trên hình vẽ bằng cách dùng mỏ hàn và thiếc.
-B3: Chỉnh sửa lại dây để thêm phần thẩm mỹ. Hàn chân linh kiện:
-B1: Làm sạch linh kiện và các điểm hàn.
-B2: Tráng thiếc vào điểm hà và chân linh kiện.
-B3: Dùng panh gắp đưa một đầu linh kiện vào trước, sau đó chấm mỏ hàn
vào vị trí hàn. Cuối cùng hàn điểm còn lại. 5
Cần chú ý một số vấn đề sau:
-Nhiệt độ mỏ hàn phải đảm bảo sao cho phù hợp, thông thường khi hàn
linh kiện thì nhiệt độ trong khoảng từ 320 đọ C đến 350 độ C.
-Đảm bảo hàn đúng chiều, đúng chân, đặc biệt là tụ hóa và diode.
-Khi xung quanh điểm hàn có nhiều linh kiện nhỏ xíu, khi hàn cần chú ý
cẩn thận để sao cho đầu mỏ hàn không chạm vào các linh kiện xung quanh.
3.4. Tiến hành cấp nguồn, đo đạc mạch
-Cấp nguồn 6V vào mạch, 2 đèn sáng luân phiên là mạch đạt, nếu có vấn đề kiểm
tra lại ( kiểm tra đèn, linh kiện xem còn hoạt động bình thương hay không )
-Sau khi đèn sáng luân phiên, đo UBE (2.5DC), UCE (10 DC) được kết quả ở cả 2
transistor: UBE = 0.4V và UCE = 0.8V.
-Gỡ 1 chân đèn LED của cả 2 đèn, thay tụ C1,C2 bằng tụ gốm 103. Sau đó đo
oscilloscope ở chân C của 1 trong 2 transistor. Được kết quả: 6
-Trong đó : Vđỉnh = số ô * 2V ( dọc) = 2.2*2 =4.4V và T= số ô * 0.5mS= 2*0.5=1 mS
4. Nhận xét, đánh giá quá trình thực tập
-Sau hai tuần thực tập tại phòng T310, cá nhân em đã học hỏi được nhiều
kiến thức bổ ích. Những kiến thức như: nguyên lý làm việc của mạch tạo
xung cũng như cách thiết kế, hàn mạch trên panel cũng như cách sử dụng
các thiết bị đo đạc đều giúp cho chúng em có cái nhìn tổng quan về môn
học, cũng như có được những định hướng cho nghề nghiệp của mình sau này.
-Tuy còn một số hạn chế về thời lượng thực tập ngắn cũng như sự thiếu sót
về kỹ năng thực hành, đo đạc nhưng dưới sự hướng dẫn của thầy Phan Văn
Phương, cá nhân em đã đạt được mục đích đề ra khi tham gia học phần này.
-Em xin cảm ơn thầy Phan Văn Phương đã nhiệt tình chỉ bảo để em có thể
học hỏi được nhiều kiến thức cũng như hoàn thành được bài báo cáo này. 7