Bất phương trình lôgarit chứa tham số
Tài liệu gồm 20 trang, được biên soạn bởi quý thầy, cô giáo Nhóm Toán VDC & HSG THPT, hướng dẫn phương pháp giải bài toán Bất phương trình lôgarit chứa tham số; đây là dạng toán thường gặp trong chương trình Toán 12 phần Giải tích chương 2.
Chủ đề: Chương 6: Hàm số mũ và hàm số lôgarit (KNTT)
Môn: Toán 11
Thông tin:
Tác giả:
Preview text:
NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC
BẤT PHƯƠNG TRÌNH LÔGARIT CHỨA THAM SỐ
Bài toán. Tìm m để bất phương trình f (x,m) 0 hoặc f (x,m) 0 có nghiệm trên D ? PHƯƠNG PHÁP
Bước 1. Tách tham số m ra khỏi x và đưa BPT về dạng (
A m) f (x) hoặc A(m) f (x) .
Bước 2. Khảo sát sự biến thiên và dựa vào bảng biến thiên xác định các giá trị của tham số m
để bất phương trình có nghiệm.
Lưu ý: Cho hàm số y f x xác định và liên tục trên D .
Trong trường hợp tồn tại max f (x) và min f (x) thì ta có: xD xD Bất phương trình (
A m) f (x) có nghiệm trên D ( A m) max f (x) . xD Bất phương trình (
A m) f (x) có nghiệm trên D ( A m) min f (x) . xD Bất phương trình (
A m) f (x) nghiệm đúng x D ( A m) min f (x) . xD Bất phương trình (
A m) f (x) nghiệm đúng x D ( A m) max f (x) . xD Nếu 2
f (x) ax bx c a 0 thì a 0
f (x) 0, x . 0 a 0
f (x) 0, x . 0
Câu 1. Có bao nhiêu giá trị nguyên của tham số m để bất phương trình 2 2
log (7x 7) log (mx 4x m) nghiệm đúng với mọi giá trị thực của x ? 2 2 A. 7 . B. 3 . C. Vô số. D. 4 . Lời giải Chọn B 2 mx 4x m 0, x
Yêu cầu bài toán được thỏa mãn 2 2
7x 7 mx 4x , m x f x 2 mx 4x m 0, x . g
x 7 m 2 x 4x 7 m 0, x
Ta thấy m 0; m 7 không thỏa mãn điều kiện đề bài.
Với m 0 và m 7 . Khi đó ta có: m 0 m 0
m 2 m 2 . (1) 2 4 m 0 m 2 m 7 7 m 0 m 7
m 5 m 5. (2) 4 2 7 m2 0 m 14m 45 0 m 9
Từ (1) và (2) suy ra 2 m 5 . Do m nên m 3;4; 5 .
Câu 2. Tìm m để bất phương trình 2
log 2x 2(m 1) log x 2 0 có nghiệm x ( 2; ). 2 2
CHUYÊN ĐỀ VDC&HSG 12 NĂM 2021-2022 Trang 1 NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC 3 3 A. m (0; ) . B. m ;0 . C. m ; . D. m (;0) . 4 4 Lời giải Chọn C Ta có 2
log 2x 2(m 1) log x 2 0 1 log x 2(m 1) log x 2 0 . 2 2 2 2 2 1
Đặt t log x . Do x ( 2; ) t ; . 2 2
Khi đó trở thành t2 1 2(m 1)t 2 0 t2 1 2 2 t 1 1 m f t m (1). 2t 2t t 1 Xét hàm f t 1 liên tục trên ; . 2 2t 2 1 1 1 1 3 Ta có f t 0, t ; min f t f . 2 1 2 2t 2 ; 2 4 2 1
Khi đó (1) đúng với mọi t ;
khi min f t m 3 m . 2 1 ; 4 2
Câu 3. Có tất cả bao nhiêu giá trị nguyên thuộc 1
00;100 của tham số mđể bất phương trình log log 3x 1 log
m nghiệm đúng với mọi x thuộc khoảng ; 0 ? 0,02 2 0,02 A. 99. B. 98. C. 100 . D. 101. Lời giải Chọn C log 3x 1 0 2 Điều kiện: m 0. m 0 Ta có log log 3x 1 log log 3x m 1 m . 0,02 2 0,02 2 3x.ln 3 Xét hàm số log 3x f x 1 . Ta có f 'x 0 x . 2 3x 1.ln2
Suy ra hàm số luôn đồng biến trên tập xác định.
Dựa vào bảng biến thiên ta có bất phương trình nghiệm đúng với mọi x thuộc ; 0 khi m 1.
Do m nguyên và thuộc đoạn 1
00;100 nên m1;2;3;4;.....;10 0 . Trang 2
TÀI LIỆU ÔN THI THPT QUỐC GIA NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC
Câu 4. Có tất cả bao nhiêu giá trị nguyên dương của tham số m để bất phương trình 2 log 2x 4 m 3
log x 1 có nghiệm đúng với mọi x thuộc 16;? 2 8 A. 2 . B. 3. C. 1. D. 4 . Lời giải Chọn C x 0 x 0
Điều kiện xác định: 2 2 log 2x 4 0 log x 2log x 3 0 2 2 2 x 0 1 0 x log x 1 . 2 8 log x 3 x 2 2 Ta có : 2 log 2x 4 m 3 log x 1 2
log x 2log x 3 m log x 1 * . 2 2 2 2 8
Do x 16; nên log x 4 log x 1 0 2 2 2 log x 2log x 3 Suy ra * 2 2 m . log x 1 2
Đặt t log x . Do x 16; nên t 4; . 2 2 t 2t 3 Bất phương trình * trở thành m t 4;. t 1 2 t 2t 3 Xét hàm f t với t 4; . t 1 2 2t Ta có f 't 0, t 4;. t 2t 3.t 2 2 1
Suy ra hàm số f t nghịch biến trên khoảng 4; .
Bảng biến thiên của hàm f t như sau:
Dựa vào bảng biến thiên ta thấy bất phương trình đã cho nghiệm đúng với mọi x thuộc
16; khi m 1. Do * m m 1. Câu 5.
Có tất cả bao nhiêu giá trị nguyên thuộc 1
0;10 của tham số m để bất phương trình 3 x x 4 2mlog 2 có nghiệm? 4 4x A. 8 . B. 5. C. 6 . D. 7 . Chọn A
CHUYÊN ĐỀ VDC&HSG 12 NĂM 2021-2022 Trang 3 NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC x 0 x 4
Điều kiện xác định: 0 x 4 . 4 4 x 1 4 4 x 0
Ta thấy 0 x 4 0 4 x 4 2 4 4 x 4 . Suy ra log 2 0 . 4 4x
Khi đó bất phương trình 3 x x 4 3 x x 4 2mlog 2 m 4 4x 2.log 2 4 4x 1
m 3 x x 4.log 4 4 x . 2 2 1
Xét hàm f x 3 x x 4.log 4 4 x liên tục trên 0;4. 2 2 Ta có f 1 3 1 1 1 ' x
.log 4 4x 3 x x4 . 0 x 0;4 . 2 22 x 2 x4 2 2 4x .4 4x .ln2
Suy ra hàm số y f x đồng biến trên 0;4.
Để bất phương trình đã cho có nghiệm thì m 1.
Do m nguyên và thuộc khoảng 1
0;10 nên m2;3;...; 9 .
Vậy có 8 giá trị m nguyên cần tìm là : m 2;3;...; 9 .
Câu 6. Cho bất phương trình log 2
x 2x 2 1 log 2
x 6x 5 m . Có bao nhiêu giá trị nguyên 7 7
của tham số m để bất phương trình trên có tập nghiệm chứa khoảng 1;3 ? A. 35 . B. 33. C. 33 . D. 36 . Lời giải Chọn D 2 x 6x 5 m 0 2 m x 6x 5 Bpt . log 7 2 2 x 2x 2 log 2x 6x5 m 6x 8x 9 m 7 7 Xét hàm f x 2
x 6x 5 liên tục trên đoạn 1; 3 . Ta có f x 2 x 6 0, x
1;3 f x nghịch biến trên đoạn 1; 3
max f x f 1 1 2 . 1; 3 Xét hàm g x 2
6x 8x 9 liên tục trên đoạn 1; 3 . Trang 4
TÀI LIỆU ÔN THI THPT QUỐC GIA NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC
Ta có g x 12x 8 0, x
1;3 g x đồng biến trên khoảng 1; 3
min g x g 1 23 . 1; 3 2 m max f x m x 6x 5 1;3
Yêu cầu bài toán được thỏa mãn khi
với mọi x 1;3 . 2 6x 8x 9 m m min g x 1; 3
Khi đó ta có 12 m 23. Mà m nên m 1 2; 1 1;10; ...;22;2 3 .
Vậy có tất cả 36 giá trị nguyên của m thỏa mãn yêu cầu bài toán.
Câu 7. Tìm tấtt cả các giá trị của tham số m để bất phương trình 2 4log x 2log x m 0 có 2 1 4
nghiệm với mọi x thuộc khoảng 0; 1 . 1 1 1 A. m 0; . B. m ; . C. m ; 0. D. ; . 4 4 4 Lời giải Chọn D Điều kiện: x 0 . Ta có 2 4log
x 2log x m 0 log x log x m 0 . 2 2 2 1 2 4
Đặt t log x , do x 0; 1 t ; 0. 2
Bất phương trình trở thành 2 t t m 0 2 m t t . Xét hàm 2
f t t t với t ; 0 . Ta có f t 2 t 1, f t 1 0 t . 2
Bảng biến thiên của hàm 2 f t t t như sau: 1
Dựa vào bảng biến thiên ta thấy ycbt được thỏa mãn m . 4
Câu 8. Có bao nhiêu số nguyên m sao cho bất phương trình 2 x 2 ln 5 ln 1
ln mx 4x m có tập nghiệm là ? A.1 . B. 2 . C. 3 . D. 4 . Lời giải Chọn A Ta thấy 2 x 1 0, x . Ta có 2 x 2 mx x m 2 x 2 ln5 ln 1 ln 4 ln 5 5 ln mx 4x m
CHUYÊN ĐỀ VDC&HSG 12 NĂM 2021-2022 Trang 5 NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC 2 5x 4x 5 2 2 2 2 m f x 5
x 5 mx 4x m 5x 5 4x m x 1 2 x 1 . 2 mx 4x m 0 m 4x 2 x 1 4x m g x 2 x 1
Hàm số f x có bảng biến thiên như sau:
Hàm số g x có bảng biến thiên như sau:
Từ bảng biến thiên suy ra bất phương trình có tập nghiệm là khi 2 m 3.
Vậy có 1 giá trị nguyên của m thỏa mãn yêu cầu bài toán.
Câu 9. Số giá trị nguyên của m để bất phương trình 1 log 2 x 1 log 2 mx 2x m có nghiệm 3 3
đúng với mọi số thực x là A. 1. B. 2 . C. 4 . D. 6 . Lời giải Chọn A Điều kiện xác định: 2 mx 2x m 0 . Ta có: 1 log 2 x 1 log 2
mx 2x m log 3 2 x 1 log 2 mx 2x m 3 3 3 3 2 x 2
mx x m m 2 3 1 2 3 x 2x 3 m 0.
Ta thấy m 0; m 3 không thỏa mãn điều kiện đề bài.
Với m 0 và m 3. Khi đó: 2
mx 2x m 0 x
Để bất phương trình nghiệm đúng với mọi x thì 3 m
2x 2x 3 m 0 x m 0 m 0 3 m 0 m 3 1 m 2 . 2 1 m 0 m 1;m 1 1 3 m2 0 m 2;m 4 Mà m nên m 2 .
Câu 10. Gọi S là tập hợp tất cả các giá trị nguyên của tham số m thuộc 2 021;202 1 sao cho bất phương trình 1 log 3 2
x x 3x m log 2
3x 1 nghiệm đúng với mọi x trên đoạn 0; 3 3 3
. Tính số phần tử của tập hợp S . A. 2020 . B. 2018 . C. 2022 . D. 4040 . Lời giải Chọn B Trang 6
TÀI LIỆU ÔN THI THPT QUỐC GIA NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC Ta thấy 2 3x 1 0, x . Ta có: 1 log 3 2
x x 3x m log 2 3x 1 ; x 0;3 3 3 log 3 2
3x 3x 9x 3m log 2 3x 1 ; x 0;3 3 3 3 2 2
3x 3x 9x 3m 3x 1; x 0; 3 3 3m 3 x 9x 1; x 0; 3 . Xét hàm số: f x 3 3
x 9x 1 trên 0; 3 . x 10;3 Ta có: f x 2 9
x 9 , f x 0 . x 1 0;3 Bảng biến thiên: 7
Từ bảng biến thiên ta có: 3m 7 m . 3 Mà m và m 2 021;202 1 nên m {3; 4;;2020}.
Câu 11. Gọi S là tập hợp tất cả các giá trị nguyên của tham số m thuộc 2 021;202 1 sao cho bất phương trình 2
3log 2x 12log x 1 m 0 nghiệm đúng với mọi x trên khoảng 2; . Tính 2 2
số phần tử của tập hợp S . A. 2018 . B. 2020 . C. 2022 . D. 4040 . Lời giải Chọn B Ta có: 2
3log 2x 12log x 1 m 0 3 2
log x 2 log x 1 12 log x 1 m 0 2 2 2 2 2 2
3log x 6log x 2 m 0 * . 2 2
Đặt: log x t , với x 1 2; t ; . 2 2
Khi đó bất phương trình (*) trở thành 2 3t 6t 2 m 0 2 m 3t 6t 2 . 1 Xét hàm số f t 2 3t 6t 2, t ; . 2
Ta có: f t 6t 6; f t 0 6t 6 0 t 1. Bảng biến thiên:
Từ bảng biến thiên ta thấy m 1 .
CHUYÊN ĐỀ VDC&HSG 12 NĂM 2021-2022 Trang 7 NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC Mà m và m 2 021;202 1 nên m 2 020; 2019;...; 1 .
Câu 12. Tìm tất cả các giá trị thực của tham số m để bất phương trình log (5x 1).log (2.5x 2) m 2 2 có nghiệm x 1. A. m . B. m 6. C. m 6 . D. m 6 . Lời giải Chọn A
Với x 1 thì 5x 1 0; 2.5x 2 0.
Ta có log (5x 1).log (2.5x 2) m 2 2 log (5x 1).log (2.5x 2) m 2 2
log (5x 1). 1 log (5x 1) m 2 2 . Đặt log 5x t
1 do x 1 t 2;. 2 BPT trở thành: 2
t(1 t) m t t m . Đặt 2
f (t) t t ta có f (t) 2t 1 0 với t
2; nên hàm số y f t đồng biến và
liên tục trên 2; . Suy ra f t6; khi t 2; .
Do đó để để bất phương trình log (5x 1).log (2.5x
2) m có nghiệm thỏa mãn x 1 2 2 thì m
Câu 13. Tổng tất cả các giá trị nguyên của tham số m sao cho khoảng 2;3 thuộc tập nghiệm của bất phương trình log 2 x 1 log 2 x 4x m 1 là 5 5 A. 1 3. B. 1 2. C. 12. D. 13. Lời giải Chọn D. 2 x 4x m 2 2 x 1
m x 4x f (x) Ta có (1) 5 . 2 2 m 4x 4x 5 g(x) x 4x m 0 m Max f (x) 12 2;3 Hệ trên thỏa mãn x 2;3 12 m 13 . m Min g(x) 13 2;3
Câu 14 . Có bao nhiêu số nguyên dương m trong đoạn 2018;2018
sao cho bất phương trình x logx 11 m x 10 10 log 10 10
đúng với mọi x 1;100 ? A. 2022. B. 2021. C. 2020. D. 2018. Lời giải Chọn D. Điều kiện x 0 . log x 11 m log x log x 11 Ta có 10x 10 10 10 m log x 1 log x 10 10 x m x x m x 2 log 10 log 1 11log 0 10 log 1 log x 10log x 0 .
Vì x 1;100 nên logx0;2 . Trang 8
TÀI LIỆU ÔN THI THPT QUỐC GIA NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC 2 x x Do đó m x 2 10log log 10 log
1 log x 10log x 0 10m . log x 1
Đặt t log x , t 0;2 . 2 10t t Xét hàm số f t
liên tục trên đoạn 0;2 . t 1 10 2t 2 t Ta có f t 0, t 0;2
Hàm số f t đồng biến trên 0;2 . 2 t 1 16
Suy ra max f (t) f 2 . 0;2 3 x 2 10log log x 16 8
Để bất phương trình 10m
đúng với mọi x 1;100 thì 10m m . log x 1 3 15 8
Do đó m ;2018 hay có 2018 số thỏa mãn. 15
Câu 15 . Tìm tất cả các giá trị thực của tham số m để bất phương trình log x 1 log 3x xm 1 1 2 2 có nghiệm. A. m 2 . B. m . C. m 2 . D. Không tồn tại m . Lời giải Chọn B x 1 Điều kiện . 3 x xm 0
Bất Phương trình đã cho log x 1 log 3x xm 3 3
x1 x xm x 1 . m 1 1 2 2 Đặt f x 3
x 1, ta có f x 2
3x , f x 0 x 01; . Bảng biến thiên
Dựa vào bảng biến thiên ta thấy yêu cầu bài toán được thỏa mãn m .
Câu 16. Có tất cả bao nhiêu giá trị của tham số m để bất phương trình log 2
x mx m 2 log 2
x 2 nghiệm đúng với mọi x ? 2 2 A. 2 . B. 4 . C. 3 . D. 1. Lời giải Chọn D Ta thấy 2 x 2 0 x . Do đó bất phương trình log 2
x mx m 2 log 2 x 2 2 2
x mx m 2 x 2 mx m 0 . 2 2
Bất phương trình log 2
x mx m 2 log 2
x 2 nghiệm đúng với mọi x khi và chỉ 2 2 khi mx m 0 x m 0 .
CHUYÊN ĐỀ VDC&HSG 12 NĂM 2021-2022 Trang 9 NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC
Câu 16. Có tất cả bao nhiêu giá trị nguyên của m 2 021;202 2 để bất phương trình 2 2
log 3x log x 1 2log x 2m 2 0 có nghiệm với mọi x 3 3 1 thuộc đoạn 3 1; 3 ? 3 A. 2021. B. 2022 . C. 4043. D. 4042 . Lời giải Chọn A
Điều kiện x 0 . Ta có 2 2
log 3x log x 1 2log x 2m 2 0 3 3 1 3 1 log x2 2
log x 1 2log x 2m 2 0 3 3 3 log x2 2
log x 1 2m 1 0 . 3 3 Đặt 2
t log x 1 1, ta được bất phương trình 2 2
t t 2m 2 0 t t 2m 2 *. 3 Ta có 3 x 1 ; 3 2
0 log x 3 1 t log x 1 2 t 1;2 . 3 3 Xét hàm 2
f t t t , với t 1; 2. Ta có f t 2t 1 0, t 1;2 .
Suy ra hàm số f t là hàm đồng biến và liên tục trên đoạn 1; 2. Ta thấy f 1 2 và f 2 6.
Bất phương trình f t 2m 2 có nghiệm với t 1; 2
f 2 2m 2 6 2m 2 m 2. Do m , m 2 021;202 2 nên m2,...,202
2 . Vậy có 2021 giá trị nguyên của m thỏa mãn yêu cầu bài toán. 2 x x
Câu 18. Cho hàm số f x 2 2 3 7 4 3 ln
x 1 x. Tìm các giá trị của tham số m
để bất phương trình f x m f 2 3 2
x 2x 2 0 nghiệm đúng với mọi giá trị x . 3 1 3 1 A. m . B. m . C. m . D. m . 2 2 2 2 Lời giải Chọn D Ta có 2 2
x 1 x x 1 x 0 nên tập xác định của hàm số đã cho là D . 2x 2 x
Với x R , ta có f x 2 2 3 2 3 ln x x 1
2x 2x f x 2 2 3 2 3 ln x 1 x 2 x 2 x 2 2 3 2 3 ln x x 1 f x
f x là hàm số lẻ. 2 x 2 x 1 Lại có f x 2
.2 3 ln2 3 2.2 3 ln2 3 0, x 2 x 1
Hàm số f x nghịch biến trên .
Ta có f x m f 2
x x f 2 3 2 2 2 0
x 2x 2 f 2 x m 3 Trang 10
TÀI LIỆU ÔN THI THPT QUỐC GIA NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC 2 2m x 4x 1 2 2
x 2x 2 2 x m 3 2 x m x 2x 1 , x . 2 2m x 1 3 m Do 2 2
max(x 4x 1) 3, min(x 1) 1 nên ta có 2 . 1 m 2
Vậy không có giá trị nào của tham số m thỏa mãn yêu cầu bài toán.
Câu 19. Biết rằng a là số thực dương sao cho bất phương trình log 3x x log 6x 9x a 0 2 5 52
nghiệm đúng với mọi x . Mệnh đề nào sau đây đúng? A. a 12;14 . B. a 10;12 . C. a 14;16 . D. a 16;1 8 . Lời giải Chọn D Ta có log 3x x log 6x 9x 0 log 3x x log 6x 9x a a 2 5 52 2 5 2 5 3x x 6x 9x a x
18x 6x 9x 3x 18x a x 18x 3x 2x 1 9x 2x a 1 x 18x 3x 2x 1 3x a 1 * . Ta thấy 2x 1 3x
1 0,x 3x 2x 1 3x 1 0, x . x a
Do đó, * đúng với mọi mọi x x x a 18 0, x 1,x 18 a
1 a 1816;18. 18
Câu 20. Cho hàm số f x 2
log x 1 x 2x 2 . Có bao nhiêu giá trị nguyên của tham số m thuộc 1
0;10 để bất phương trình f x m f 2 2
x 4x 6 0 nghiệm đúng với mọi x thuộc 1 ; 1 ? A. 8 . B. 4 . C. 11. D. 3 . Lời giải Chọn A
Ta có x x x x x 2 2 1 2 2 1
1 1 x 1 x 1 0, x Hàm số f x 2
log x 1 x 2x 2 xác định trên . 1 Ta có f 2 x log1 x 1 x2 1 log f x x 2 1 1 x 1 x 1 1 x 2 f x 1 1 1
0,x hàm số f x đồng x 1 x 2 1 1ln10 x 2 1 1 ln10 biến trên .
Ta có: f x m f 2
x x f x m f 2 2 4 6 0 2 x 4x 6
CHUYÊN ĐỀ VDC&HSG 12 NĂM 2021-2022 Trang 11 NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC
f x m f 2 x x 2 2 4
8 2 x m x 4x 8 2 2
2x 2m x 4x 8 2m x 6x 8 2 2 2x
2m x 4x 8 2m x 2x 8 Xét các hàm số u x 2
x 6x 8 và vx 2 x 2x 8 trên 1 ; 1 ta có bảng biến thiên
Dựa vào BBT ta thấy để bất phương trình đã cho nghiệm đúng với mọi x thuộc 1 ; 1 thì 15 m 2 . Do m nguyên và m 1
0;10 nên có 8 giá trị m thỏa mãn yêu cầu bài toán. 11 m 2 2 x x 1
Câu 21. Cho hàm số f x
. Tìm tất cả các giá trị thực của tham số m để bất phương trình 2 x 1 2 f x4 f x 4 2 log f x
m có nghiệm x 0; . 5 f x 9 1 9 1 A. m . B. m . C. m . D. m . 8 2 8 2 Lời giải Chọn C 2 x x 1 Xét hàm số f x
trên khoảng 0;. 2 x 1 2 x 1 x 1 Ta có f x 2
; f x 0 x 1 0 x 2 2 1 x 1 0; Bảng biến thiên 3
Dựa vào BBT ta thấy 1 f x ,x 0; . 2 2 f x f x 4 Xét hàm số g x 4 2 log f x trên 0; 5 f x
Do f x 1 nên hàm số g x xác định trên khoảng 0;. Trang 12
TÀI LIỆU ÔN THI THPT QUỐC GIA NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC 4 1 2 2 f x
Ta có g x f x.2 f x f x 4 f x 4.2 .ln 2 f x f x 4 f x ln 5
gx f x f x 2 f x f x 2 4 f x 2 2.2 .ln 2 . 3
f x 4 f xln 5 Do f x 3 1
nên g x 0 f x 0 x 1 2 Ta có bảng biến thiên 9
Dựa vào BBT ta thấy để bất phương trình đã cho có nghiệm x 0; thì m . 8
Câu 22. Cho các bất phương trình 2 log x 4x m 2 log 2 x 4x m 8 1 và 2 4
3 x x 1 0 2 . Có tất cả bao nhiêu giá trị nguyên của m thỏa mãn mọi nghiệm của
bất phương trình 2 đều là nghiệm của bất phương trình 1 . A. 254 . B. 255 . C. 256 . D. 257 . Lời giải Chọn B 3 x 0
Bất phương trình 2 1 x 3 . x 1 0
Suy ra tập nghiệm của bất phương trình 2 là: S 1; 3 .
Do đó mọi nghiệm của bất phương trình 2 đều là nghiệm của bất phương trình 1 khi và chỉ
khi bất phương trình
1 có nghiệm đúng với mọi x 1; 3 . 2 x 4x m 0 Điều kiện: x x m 2
m x 4x 1 thỏa mãn x 1; 3 . log x 4xm 2 4 1 2 0 4
Khi đó m max f x với f x 2 x 4x 1. 1; 3 Xét hàm số f x 2
x 4x 1 trên đoạn 1; 3 f x 2
x 4 0 x 2. Bảng biến thiên:
CHUYÊN ĐỀ VDC&HSG 12 NĂM 2021-2022 Trang 13 NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC
Dựa vào bảng biến thiên ta có m max f x m 5. (3) 1; 3 Ta có 2 log x 4x m 2 log 2 x 4x m 8 2 4 1 log 1 2 x 4x m 2 log 2 x 4x m 8 . 2 2 2 2 1 Đặt t log 2 x 4x m , t 0 . 2 2
Bất phương trình trở thành: 2
t 2t 8 0 t 4 ;2 t 0;2. 1 Với t 2 ta có log 2 x 4x m 4 2
m x 4x 256 với mọi x 1; 3 . 2 2
m min g x với g x 2 x 4x 256 . 1; 3 Xét hàm số g x 2
x 4x 256 với x1; 3 . g ' x 2
x 4 0 x 2 . Bảng biến thiên:
Dựa vào bảng biến thiên: m min g x m 259 . (4) 1; 3
Từ 3 , 4 ta có m 5;259 thỏa mãn yêu cầu bài toán.
Vậy có tất cả 255 giá trị nguyên của m thỏa mãn mọi nghiệm của bất phương trình 2 đều là
nghiệm của bất phương trình 1 . 2
Câu 23. Cho bất phương trình x2 2 .log 2
x 4x 6 4 xm log 2 x m 2 với m là tham số thực. 2 2
Biết rằng tập hợp tất cả các giá trị nguyên của m để bất phương trình có nghiệm đúng với mọi
x 0;2 là đoạn ; a b . Khi đó 2 2 a b bằng: A. 4 . B. 8 . C. 16. D. 0 . Lời giải Chọn B Điều kiện: x . 2 Ta có x2 2 .log 2
x 4x 6 4 xm log 2 x m 2 2 2 x22 2 2 xm 2 .log x 2 2 2 log 2 x m 2 1 2 2 Xét hàm số 2t y .log t 2 với t 0. 2 Trang 14
TÀI LIỆU ÔN THI THPT QUỐC GIA NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC Hàm số 2t y
.log t 2 xác định và liên tục trên 0; . 2 t 2t
Ta có y 2 .log t 2 .ln 2 0, t 0 . 2 t 2ln 2 Vậy hàm số 2t y
.log t 2 đồng biến trên 0; . 2
Khi đó f x 2 f x m x 2 1 2 2 2 2 x m
x 2 x m x 2 2 2 2
2m min 2x 6x 4 2 2m x 6x 4 2m 4 0;2 , x 0;2 2 m 2 . 2 2m x 2x 4 2m max 2 x 2x 4 2m 4 0;2
Vậy tập hợp tất cả các giá trị nguyên của m để bất phương trình có nghiệm đúng với mọi
x 0;2 là đoạn 2 2 2; 2 a 2
;b 2 a b 8.
Câu 24. Cho a,b là các số nguyên dương nhỏ hơn 2022 . Biết rằng với mỗi giá trị của b luôn có ít nhất
1000 giá trị của a thỏa mãn ab2 2 2ba .log
b 4b 1. Số giá trị b là a 1 A. 1021. B. 1022 . C. 1020 . D. 1023 . Lời giải Chọn A
Đặt c a 1,c 2 , khi đó ab2 2 2ba .log
b 4b 1 2c 2c .log b 2b 2b, 1 . a 1 c
+) b 1, không thỏa mãn 1 . 2c 2c 15 +) b 2 ,2 . log c 4 2
) c 2 , không thỏa mãn 2 . 2c 2c 2c . c ln 2.ln c 1 . c 2c.ln 2.ln c 2c
) c 3 , hàm f c , f c 0 . log c . c ln 2log c c 2 2
Suy ra f c f 15 3
, c 3 2 a 2021. Do đó b 2 thỏa mãn. 4 2c 2c 2b 2b +) b 3 , 1 ,3 . ln c ln b 2t 2t Hàm số f t
đồng biến với mọi t 3 và c 2 không thỏa mãn 3 nên c 3 . log t 2 b
Do đó c b b 3 3 ,
3 3 b a 2021 3 b 1022. 2021 b 1 1000 Vậy 2 b 1022 .
Câu 25. Có bao nhiêu số nguyên m 2
022;2022 sao cho thỏa mãn bất ln x 1 ln x m phương trình , x 0, x 1 ? x 1 x x 1 x A. 2. B. 1. C. Vô số. D. 0. Lời giải Chọn C
CHUYÊN ĐỀ VDC&HSG 12 NĂM 2021-2022 Trang 15 NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC 2 x ln x
Bất phương trình đã cho tương đương với
m 1, x 0, x 1 . (1) 2 x 1 2x ln x Xét hàm số f (x) , x 0, x 1. 2 x 1 2 x 1 2 ln x 2 2 2 2[(x 1) ln x x 1] x 1 Ta có f (x) . 2 2 2 2 2 (x 1) (x 1)(x 1) 2 x 1
Xét hàm số g(x) ln x , x 0 . 2 x 1 2 2 (x 1) Ta có g ( x)
0 , x 0 , x 1; g (x) 0 x 1. 2 2 x(x 1)
Suy ra g(x) g(1) 0 khi x 1 và g(x) g(1) 0 khi x 1.
Do đó ta có bảng biến thiên
Từ bảng biến thiên suy ra (1) m 1 1 m 0 .
Vậy có vô số giá trị nguyên của tham số m thỏa mãn.
Câu 26. Hỏi có tất cả bao nhiêu giá trị thực của tham số m để bất phương trình 2 x x e mx 2 2
ln x e 1 0 đúng với x ? A. 1. B. 2 . C. 3 . D. 4 . Lời giải Chọn A
Bất phương trình đã cho tương đương với: 2 x
f x x e mx 2 2
ln x e 1 0 . Nhận thấy nhanh rằng: f 0 0
f x f 0 0 x R
Suy ra hàm số trên thỏa mãn
hàm số đạt cực tiểu tại x 0 f 0 0 2x
Xét f x 2x 2 x e m
có f 0 2 m 0 m 2 2 x e
Thử lại với m 2 thì 2 x
f x x e x 2 2 2 ln x e 1 f x x x 2 1 2x 2e 2 2x 1 2 x e 1 0 x 0 2 2 x e x e
Đến đây ta nhận thấy f x f 0 0 nên suy ra m 2 thỏa nên có đúng 1 giá trị m
Câu 27. Hỏi có tất cả bao nhiêu giá trị thực của tham số m để bất phương trình 2 m 4m 4log 2 2 x 2mx m 2 1 m log 2
x 1 0 có nghiệm thực x ? 2 3 A. 1. B. 2 . C. 3 . D. 6 . Lời giải Chọn B Trang 16
TÀI LIỆU ÔN THI THPT QUỐC GIA NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC
Bất phương trình đã cho tương đương với:
m 22 log x m2 2 1 m log 2 x 1 0 2 3 0 0 0
Ta nhận thấy: m 22 log x m2 2 1 m log 2
x 1 0 nên suy ra bất phương trình trên 2 3
chỉ có nghiệm khi xảy ra dấu bằng, tức là: 2
m 2 log x m 1 0 2 2 2 2 2 2
m 2 log x m 1 m log x 1 0 2 3 2 m log 2x 1 0 3 m 22 0
m 22 0 m 2 m 2 log
xm2 10 x m2 2 0 x m x 0 2 2 m 0 m 0 m 0 m 0 x x log 2 0 0 x 1 0 x 0 3
Suy ra có 2 giá trị thực m thỏa mãn bài toán
Câu 28. Gọi S là tập chứa tất cả các giá trị nguyên của tham số m để bất phương trình 2
ln x 4x 3 log m có đúng 3 nghiệm nguyên, vậy tổng phần tử của S là A. 108 . B. 5 . C.Vô số D. 89 . Lời giải Chọn B
Bất phương trình đã cho tương đương với: 2 x x m f x 2 ln 4 3 log
ln x 4x 3 log m x 1 Xét hàm số f x 2 2
ln x 4x 3 ; x 4x 3 0 x 3 lim f x lim 2
ln x 4x 3 ln0 x 1 x 1
Ta có: lim f x lim 2
ln x 4x 3 ln0 x3 x3 2 x 4x 3
2x 4 2x 4x 3 f x 0 x 2 2 2 2 x 4x 3 x 4x 3
Từ đó ta có bảng biến thiên như sau:
CHUYÊN ĐỀ VDC&HSG 12 NĂM 2021-2022 Trang 17 NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC
Nhận thấy ngay 3 nghiệm nguyên thỏa mãn bài toán đó là: x 0; 2;4 . Lưu ý rằng hai nghiệm
nguyên x 1; x 3 bị vi phạm điều kiện nên không được tính Suy ra 4 log 5 ln3 log ln8 m Z f m f m 1 3 m 120
Như vậy có tất cả 120 13 1 108 giá trị nguyên m thỏa mãn bài toán.
Câu 29. Có tất cả bao nhiêu bộ số nguyên ; a ; b ; c d với a, , b c,d 3 ; 3 thỏa 2 3 x x
mãn điều kiện bất phương trình x 4 3 2 ln 1
ax bx cx dx nghiệm đúng với 2 3 x 1 ;? A. 43 B. 71 C. 37 D. 47 Lời giải Chọn B 2 3 x x
Ta để ý rằng 2 đồ thị f x ln x 1 và 4 3 2
g x ax bx cx dx cùng đi qua 2 3
gốc tọa độ. Do đó ta xét tiếp tuyến tại gốc tọa độ của y f x . Ta có f 0 1; f 0 0 nên tiếp tuyến là y x . 2 3 x x TABLE ta có ln x 1 x 0 x 1 ;. 2 3 2 3 x x
Do vậy đồ thị f x ln x 1
luôn đứng dưới đường thẳng y x và tiếp xúc nhau 2 3 tại O .
Xét phương trình hoành độ giao điểm 4 3 2
ax bx cx d
1 x 0 có nghiệm kép x 0 nên d 1 . Đồ thị 4 3 2
g x ax bx cx dx luôn đứng trên đường thẳng y x và tiếp xúc nhau tại O
thì điều kiện cần và đủ là 2 ax bx c 0 x 1
; do đó a 0 . a 0 a 0 Trường hợp 1: b 0 . Có 10 bộ: bx c 0 x 1 ; b c 0 Trang 18
TÀI LIỆU ÔN THI THPT QUỐC GIA NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC a 0 Trường hợp 2: . Có tất cả 60 bộ: 2 b 4ac a 0 Trường hợp 3:
khi đó a x x x x 0 x 1 ; khi x x 1 . 1 2 2 1 2 b 4ac b b 2 2 a x x b 2a Do đó 1 2 a c b . 1 0 a c b x 1 x 1 0 1 2 a a a 1
Có duy nhất 1 bộ thỏa mãn b 3 . c 2
CHUYÊN ĐỀ VDC&HSG 12 NĂM 2021-2022 Trang 19 NHÓM TOÁN VDC&HSG THPT
BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT- VD_VDC
Kết luận: Có tất cả 71 bộ số cần tìm.
Câu 30. Cho hàm số f x liên tục trên và có đồ thị như hình vẽ. Với điều kiện nào của tham số m thì bất phương trình 2 1 x 28 1 .log f x
0 nghiệm đúng với mọi x 4 ;5 ? 5 2 2019 2020 f x m 125 5 A. m 1 0 . B. m 1 0 . C. m 10 . D. m 10 . Lời giải Chọn A 4 f x 4, x 4 ;5 2 x 28 7 Ta có: 2 f x , x x 4 ;5 27 28 28 . , x 4 ;5 125 5 5 5 125 5 5 2 x 28 log f x 0, x 4;5 (*). 2019 125 5 2 1 x 28 Từ (*) ta có: 1 .log f x 0, x 4 ;5 5 2 2019 2020 f x m 125 5 1 1 1 0, x 4 ;5 1, x 4 ;5 5 2 5 2 2020 f x m 2020 f x m 2m 5 f x 2m 0, x 4 ;5 f x , x 4 2
;5 m 4 m 1 0 . 5 5
_______________ TOANMATH.com _______________ Trang 20
TÀI LIỆU ÔN THI THPT QUỐC GIA