lOMoARcPSD| 58950985
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ 3-4
TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG KỂ CHUYỆN SÁNG TẠO "
I.PHẦN MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài
Phát triển ngôn ngữ cho trẻ một trong những mục tiêu quan trọng
nhất của giáo dục mầm non.Ngôn ngữ công cụ để trẻ giao tiếp, học tập
vui chơi. Ngôn ngữ giữ vai trò quyết định sự phát triển của tâm tr
em. n cạnh đo ngôn ngữ còn phương tiện để giáo dục trẻ một cách
toàn diện bao gồm sự phát triển về đạo đức, tư duy nhận thức và các chuẩn
mực hành vi văn hoá.
Đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ 3-4 tuổi nói riêng, trẻ rất nhạy
cảm với nghệ thuật ngôn từ. Âm điệu ,hình tượng của các bài hát ru, đồng
dao, ca dao, dân ca sớm đi vào tâm hồn tuổi thơ. Những câu chuyện cổ
tích, thần thoại đặc biệt hấp dẫn trẻ. Chính vậy cho trẻ tiếp xúc với văn
học và đặc biệt là hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo là con đường phát
triển ngôn ngữ cho trẻ tốt nhất, hiệu quả nhất.
2. Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài
Thông qua việc trẻ kể chuyện sáng tạo giúp trẻ phát triển năng lực
duy, óc tưởng tượng sáng tạo, biết yêu quý cái đẹp, hướng tới cái đẹp.
Khi trẻ kể chuyện, ngôn ngữ của trẻ phát triển, trẻ phát âm rang mạch
lạc, vn từ phong phú. Trẻ biết trình bày ý kiến, suy nghĩ, kể về một sự vật
hay sự kiện nào đó…bằng chính ngôn ngữ của trẻ.
3. Đối tượng nghiên cứu
Do tính chất điều kiện thực tế tôi chỉ đi sâu nghiên cứu Một số biện
pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 3 tuổi thông qua hoạt động kể
chuyện sáng tạo”
4.Giới hạn và phạm vi nghiên cứ
*Giới hạn:
- Từ tháng 8/2019 - Đăng ký đề tài
- Tháng 9/2019 đến tháng 10/2019: Sưu tầm tài liệu để nghiên cứu-
Tháng 11/2019 - 05/2020 : Viết đề tài.
*Phạm vi nghiên cứu:
- Nghiên cứu Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo
3 tuổi thông qua hoạt động kchuyện sáng tạo” năm học 2018 -
lOMoARcPSD| 58950985
2019 với số lượng 34 trẻ lớp 3 tuổi A Trường mầm non Bình Minh -
Thị xã Đông Triều - Tỉnh Quảng Ninh.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp quan sát, đàm thoại.
- Phương pháp sử dng đồ dùng trực quan.
- Phương pháp thống kê.
- Phương pháp thực hành
- Phương pháp ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học.
II PHẦN NỘI DUNG
1.Cơ sở lí lun.
Sự phát triển ngôn ngữ của trẻ là một quá trình từ thấp đến cao với
các giai đoạn mang những đặc trưng khác nhau tuỳ thuộc vào độ tuổi của
trẻ.
Trẻ 3-4 tuổi sự phat triển ngôn ngữ mạch lạc chịu ảnh hưởng lớn của
việc tích cực hoá vốn từ, ngôn ngữ cũa trẻ đã trở nên được mở rộng hơn,
trật tự n, mặc cấu trúc còn chưa hoàn thiện. Khả năng nói trình
bày ý nghĩa, hiểu ngôn ngữ hoàn cảnh ca trẻ cũng đã bắt đầu phát triển.
Bằng các hình tượng văn học mở ra cho trẻ cuộc sống với xã hội và
thiên nhiên , các mối quan hệ qua lại của con người. Những hình tượng đó
giúp trẻ nhận thức được tính rõ ràng, chính xác của từ ngữ trong tác phẩm
văn học.
Với nhiệm vụ khơi dậy trẻ tình yêu đối với từ ngữ nghệ thuật thông
qua cách đọc kể diễn cảm, cao hơn nữa là biết dung ngôn ngữ của mình để
kể chuyện sáng tạo. Đây một nhiệm vụ rất phức tạp, yêu cầu khi kể
chuyện sáng tạo trẻ phải tự nghĩ ra một nội dung câu chuyện, tạo ra cấu
trúc logic được thể hiện trong hình nói tương ứng (lời nói kết hợp với sử
dụng đồ dung trực quan).
Yêu cầu này đòi hỏi trẻ phải có vốn từ phong phú, các kỹ năng tổng
hợp,kỹ năng truyền đạt ý nghĩ của mình một cách chính xác, tập trung c
ý và nói biểu cảm. Những kỹ năng này trẻ lĩnh hội được trong qtrình
nhận thức hệ thống bằng con đường luyện tập thường xuyên hang ngày.
Từ những sở luận trên tôi đã đi sâu nghiên cưư đề tài: “Phát triển
ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo”
nhằm đáp ứng nhu cầu nhận thức của trẻ mầm non hiện nay.
2.Thực trạng vn đề nghiên cứu:
lOMoARcPSD| 58950985
Trong quá trình giảng dạy tôi thấy % trẻ biết kể chuyện sáng tạo còn
rất thấp. vậy, tôi thường xuyên ctrọng tổ chức hoạt động cho trkể
chuyện sáng tạo theo các ch điểm. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện tôi
đã gặp một số thuận lơi và k khăn sau:
* Thuận lợi:
- Bản thân là giáo viên có trình độ chuẩn về chuyên môn, nhiệt tình yêu
nghề mến trẻ. Có khả năng đọc kể diễn cảm cho trẻ nghe và biết định
hướng cho trẻ kể chuyện sáng tạo có hiệu quả, tạo được môi trường hoạt
động ở lớp tương đối phong phú.
- Được sự quan tâm tạo điều kiện của ban giám hiệu nhà trường, đầu tư
về cơ sở vật chất tương đối đầy đủ và lớp tôi trẻ chăm ngoan có nề nếp.
- Ban giám hiệu đã thường xuyên tổ chức bồi dươững chuyên môn và
các đợt lên chuyên đề văn học, hội thi đồ dung đồ chơi cho chị em đồng
nghiệp học tập và rút kinh nghiệm.
- Được sự tín nhiệm và tin cậy của phụ huynh.
* Khó khăn:
- Số trẻ trong lớp chủ yếu là học sinh vùng nông thôn đa số trẻ chưa
được đến trường, đến 3 tuổi trẻ mới được đến trường, nên trẻ không thực
sự mạnh dan trong học tập cũng như kiến thức của trẻ còn hạn chế dẫn
đến khó khăn trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ kể chuyện sáng
tạo.
- Đồ dung trực quan còn ít chưa đa dạng phong phú, thẩm mỹ chưa
đạt, giá trị sử dụng chưa cao. Đặc biệt là đồ dung cho trẻ hoạt động còn
rất ít. - Phụ huynh phần lớn là lao động nghèo, nên rất khó khăn trong
việc hỗ trợ đóng góp kinh phí để tạo góc hoạt động văn học cho trẻ.
- Khi dạy trẻ kể chuyện sáng tạo giáo viên chưa biết vận dụng tích
hợp các môn học khác và chưa đầu tư sưu tầm các câu chuyện ngoài
chương trình.
Qua điều tra thực trạng 34 trẻ tại lớp 3 tuổi A trường mầm non Bình
Minh tôi thấy:
+ Chỉ 20% trẻ biết kể chuyện sáng tạo do vốn từ của trẻ còn ít,
ngôn ngữ nói chưa mạch lạc.
+ 40% trẻ nói được câu phức.
+ 20% trẻ hứng thú tham gia kể chuyện sáng tạo.
+ 55% trẻ phát âm rõ rang mạch lạc.
Để khắc phục giải quyết thực trạng trên tôi đã suy nghĩ tìm ra
một số biện pháp giúp trẻ hứng thú kể chuyện sáng tạo.
3 Giải pháp biện pháp
lOMoARcPSD| 58950985
3.1 Mục tiêu của biện pháp
Góp phần phát triển ngôn ngữ nói mạch lạc,tăng vốn từ cho trẻ.
Giúp trẻ hứng thú tham gia hoạt động kể chuyện sáng tạo.
3.2 Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp.
3.2.1: Tạo môi trường hot động cho trẻ kể chuyện sáng tạo.
Tạo môi trường cho trẻ hoạt động là rất cần thiết trong chương trình
đổi mới
Hiện nay, nếu cô tạo được môi trường cho trẻ hoạt động tốt thì sẽ kích
thích trẻ phát triển ngôn ngữ, tham gia vào các hoạt động và kết quả đạt
được rất cao. thế ngay tđầu năm học tôi đã đi sâu vào tạo môi
trường bằng cách đưa hình ảnh nhân vật của các câu chuyện nổi bật vào
góc văn học một số góc trong ngoài lớp học thể hiện trên các mảng
tường. Vẽ sưu tầm một số bộ truyện tranh ngoài chương trình để đưa
vào giảng dạy, vận động phụ huynh đóng góp truyện tranh đưa vào góc
văn học cho trẻ hoạt động thường ngày. Những câu chuyện được thể
hiện trên các mảng tường trong không gian to đã giúp trẻ dtri giác, trẻ
được thảo luận, bàn bạc về câu chuyện đó. Từ đó trẻ biết vận dụng
những kiến thức đó vào kể chuyện sáng tạo một cách dễ dàng. Ngoài
việc tạo những bức tranh trên mảng tường, những tập truyện tranh chữ
to tôi còn đi sâu làm một số đồ dung trực quan cho trẻ hoạt động như:
một số con rối dẹt bánh xe, cử động tay chân tận dụng những
truyện tranh cũ, những sản phẩm vẽ của trẻ, cắt dán bồi bìa cứng cho
trẻ ghép tranh kể chuyện sáng tạo hoặc cắt dời các con vật cho trẻ tự
chọn các con vật đó để kể chuyện sáng tạo theo ý tưởng của mình.
Điều đặc biệt hơn nữa tôi đầu suy nghĩ làm ra các loại rối
tay cho trẻ hoạt động. Thực tế tôi nhận thấy đồ dung làm bằng rối tay
hầu như các lớp không cho trẻ hoạt động, qua nghiên cứu tìm tòi
tôi đã vận dụng làm từ các quả bong, chổi rơm, đĩa nhựa đồ chơi…để
làm mặt con rối sau đó dùng vải hoặc len móc làm váy, thân tay để khi
trẻ sử dụng không bị thô cứng. Các khuôn mặt thể thay đổi tuỳ
theo nội dung, nhân vật của câu chuyện trẻ kể.
Qua cách nghĩ và làm như vậy tôi đã tạo ra một góc văn học với
đầy đủ chủng loại về đồ dung trực quan đa dạng phong phú, đã giúp tr
hứng thú tham gia vào hoạt động nhiều ý tưởng hay khi trẻ kể chuyện
sáng tạo.
Bên cạnh đó trong giờ hoạt động ngoài trời tôi còn tận dụng
những bức tranh tường trong trường bằng ch gợi mở cho trẻ cùng
nhau kể chuyện về những bức tranh đó hoặc các con vật trong sân
lOMoARcPSD| 58950985
trường tôi cũng gợi mở cho trẻ thi nhau kể chuyện về các con vật đó…
hình thức này đã giúp trẻ em nhiều ý tưởng sáng tạo hay ý thức
thi đua để đạt kết quả tốt.
Tạo môi trường cho trẻ kchuyện sáng tạo một việc làm
cùng quan trọng bởi chỗ dựa, sở vững chắc cho trẻ kể chuyện
sáng tạo. Đòi hỏi cô giáo phải biết tạo cảm xúc cho trẻ bằng các con vật
ngộ nghĩnh, đáng yêu, đồng thời cũng phải biết hướng lái, gợi mở cho
trẻ cảm xúc tích cực khi tham gia hoạt động kể chuyện sáng tạo. Qua
nội dung các bức tranh, các nhân vật, các con rối trẻ được xem nói
lên nhận xét của mình về các đồ dung đó. Như vậy ngôn ngữ cuả trẻ
được phát triển một cách phong phú và đa dạng.
3.2.2: Dạy trẻ cách sử dụng nhân vật phù hợp với ngôn ngữ
lời kể sáng tạo.
Bên cạnh một môi trường hoạt động với đầy đủ các loại đồ dung
trực quan đa dạng phong phú, thu hút sự hứng thú tham gia kể chuyện
sáng tạo của trẻ thì chúng ta còn phải dạy trẻ cách sử dụng nhân vật phù
hợp với ngôn ngữ lời kể sáng tạo.
Khi dạy trẻ sáng tạo tôi đã chuẩn bị cho trẻ những tập truyện tranh
sưu tầm bằng cách đọc kể cho trẻ nghe ở các giờ đón, giờ trả trẻ và giở
chơi hang ngày. Đây hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn
học, sở cho trẻ kiến thức vững vàng khi thực hiện kể chuyện
sáng tạo. Qua cách làm quen như vậy trẻ biết đánh giá, nhận xét về đặc
điểm tính cách của các nhân vật thong qua ngôn ngữ nói của mình.
dụ: Vịt con đáng yêu, sói già gian ác, tiên ông bụt thì tốt
bụng còn phù thuỷ thì độc ác.
Bên cạnh đó tôi còn định hướng cho trẻ quan sát các tranh chuyện
, cho trẻ xem qua đĩa hình các câu chuyện. Đồng thời kết hợp tri giác
với đàm thoại giữa cô và trẻ, giúp trẻ nhận xét đánh giá nội dung truyện
một cách chính xác và nói lên ý tưởng của mình qua sự nhận thức.
Tôi dạy trẻ kể chuyện theo từng nhóm, theo thời gian thực hiện
một tuần hoặc hai tuần, kết hợp lồng ghép các môn học khác, các trò
chơi để củng cố và khắc sâu kiến thức, mở rộng vốn hiểu biết về thế
giới xung quanhcho trẻ.
Sau đây là một số cách dạy trẻ sử dụng đồ dùng trực quan.
- Dạy trẻ sử dụng rối tay: dạy trẻ sử dụng từng con một, kết
hợpvới lời nói, ngôn ngữ biểu cảm cùng với cách diễn rối qua cử
động các con rối đi lại.
lOMoARcPSD| 58950985
- Dạy trẻ ghép tranh kể chuyện: chọn những tranh trẻ
thíchghép thành một dải câu chuyện sau đó ktừng tranh kết hợp
với lời nói chỉ dẫn thông qua các nhân vật trong tranh.
- Dạy trẻ ghép các nhân vật kể chuyện: chọn những nhân vật
trẻthích, sau đó ghép các nhân vật với nhau tạo thành một câu
chuyện theo ý tưởng của trẻ.
- Dạy trẻ kể chuyện bằng sa bàn: chọn những nhân vật trẻ
thíchkết hợp di chuyển các nhân vật đó trên sa bàn. Nói đến đâu đưa
nhân vật ra đến đó, lời kể đi theo nhân vật sử dụng.
Qua cách dạy trẻ tôi đã tiến hành tổ chức một giờ hoạt động chủ đích
kể chuyện sáng tạo, chủ điểm thế giới động vật như sau:
Bước 1: Hát bài trống mèo con cún con”.Hỏi trẻ trong
bài hát có những con vật gì.
Bước 2: Nghe cô kể mẫu chuyện sáng tạo của cô, cô sử dụng rối
kể 1 lần. Đàm thoại với trẻ về câu chuyện của (tên nhân vật, đặc điểm
nhân vật, đặt tên cho câu chuyện).
Bước 3: Trẻ đi chọn đồ dung trực quan mà trẻ yêu thích. Cô gợi
mở ý tưởng cho trẻ bằng cách mượn một con vật trẻ đã chọn và kể
ngắn gọn vài câu để trẻ biết cách kể chuyện sáng tạo.
Bước 4: Trẻ kể chuyện sáng tạo theo nhóm, cá nhân. Cô cho trẻ
đánh giá và nhận xét câu chuyện của bạn kể. Theo dõi cách sử dụng đ
dung trực quan ca trẻ để cô góp ý nhận xét.
Qua cách làm này, bước đầu tôi đã thành công trong việc thực
hiện dạy trẻ kể chuyện sáng tạo, giúp trẻ linh hoạt sử dụng đồ dung trực
quan kết hợp với ngôn ngữ nói rõ ràng mạch lạc, kỹ năng tổng hợp
về “ mắt nhìn, miệng nói, tai nghe, tay sử dụng”.
Sau đây một số câu chuyện của trẻ khi thực hiện kchuyện
sáng tạo.
Câu chuyện Con lợn nhựa của tôi” tác giả cháu Tường Vy với
đồ dung là một con lợn nhựa được cháu thể hiện như sau:
+ Chủ nhật tớ được về quê thăm bà. quê nuôi rất nhiều
lợn, các con lợn rất to ăn rất nhiều rau với cám. Thấy tớ thích con
lợn đó, tớ liền mua cho một con lợn, nhưng đó con lợn nhựa.
Con lợn nhựa của tớ chẳng ăn được chỉ giúp tớ cất tiền.
Đến tết ai mừng tuổi tớ cho vào con lợn nhựa này để gửi mẹ mua
quần áo. Tớ rất yêu quý co lợ nhựa này của tớ.
lOMoARcPSD| 58950985
- Câu chuyện “Bác Voi tốt bụng” của cháu Quỳnh Anh, Thảo My và
Hải Đăng. Đồ dùng con gà, vịt, voi từ sản phẩm vẽ của trẻ bồi bìa
cứng và làm ri tay, câu chuyện được các bé thể hiện như sau:
+ Bạn vịt bầu ơi có đi chơi với tớ là gà trống không.
+ Ừ hôm nauy trời đẹp chúng mình cùng đi chơi nhé.
+ Chúng mình đến vườn hoa kia chơi nhé! đó nhiều trò chơi
thích lắm.
+ Hai bạn gà, vịt mải chơi đến khi trời tối không biết đường về nữa,
cả hai cùng khóc hu hu…
+ Lúc đó bác voi xuất hiện nói đừng khóc nữa lên đây bác đưa về.
+ Hai bạn cùng trèo lên lưng bác voi đưa về, từ đó hai bạn không
dám đi chơi xa.
câu chuyện này ba cháu sử dụng rối rất tốt. Các cháu đã biết kết
hợp với nhau sử dụng các nhân vật phù hợp ăn khớp với lời kể. Ngôn
ngữ của các cháu được thể hiện một cách rất tự nhiên và phong phú.
Trong quá trình nghiên cứu và tiến hành kể chuyện sáng tạo đến nay
lớp tôi đa số trẻ đã kchuyện sáng tạo theo ý tưởng của mình
kgông cần sự gợi ý của cô. Từ những việc làm đó không những trẻ sử
dụng thành thạo đồ dung trực quan về các con vật mà còn biết vận dụng
sử dụng đồ dung trực quan ở các chủ đề khác.
Thông qua các câu truyện sáng tạo của trẻ, trẻ sử dụng các ngữ
điệu,ngắt nghỉ để truyền đạt thái độ, tình cảm của mình đối với tác
phẩm. Trẻ bắt chước giọng kể diễn cảm của cô,trẻ có thể hiểu được một
từ dung với đồ vật này lại thể vào các đvật khác nữa. Từ đó ngôn
ngữ của trẻ phát triển mạnh mẽ, vốn từ được làm giàu them và qua đó
trẻ cảm nhận được sự phong phú của ngôn ngữ mẹ đẻ.
3.2. 3: Lồng ghép các môn học khác khi dạy trẻ kể chuyện sáng
tạo.
Với lới kể diễn cảm, hấp dẫn đã làm rung động người nghe,
nhưng biết tích hợp các môn học khác thì còn hay hơn làm thay
đổi không khí, làm thay đổi trạng thái khi kể chuyện. Bằng những lời
ca, lời đối thoại,những câu đố, những bài đồng dao, ca dao hay một số
trò chơi xen lẫn.
dụ: Bài thơ “Ong bướm”, “Rong và cá”….hoặc cho trẻ đọc
thuộc các câu đố về con chó, mèo, lợn, cá, gà…hay một số bài đồng
dao, ca dao “Vè chim”, “Đi cầu đi quán”….
Âm nhạc là môn bổ trợ cho rẻ làm quen với tác phẩm văn học, d
gây ấn tượng cho người xem, thế tôi cho trẻ hát thuộc các bài hát:
lOMoARcPSD| 58950985
“Một con vịt”,”Cá vàng bơi”, “Trời nắng trời mưa”…giúp trẻ khi kể
chuyện về con vật nào trẻ có thể hát về các con vật đó phù hợp với nội
dung câu chuyện.
Tchơi hình thức chuyển tiếp giữa các lần kể hay thay cho
phần củng cố câu chuyện các tiết dạy thường áp dụng. Tôi cho trẻ
chơi một s trò chơi ở dạng động như trò chơi: Mèo và chim sẻ, gà gáy
vịt kêu, trời nắng trời mưa, cáo và thỏ…
Việc tích hợp các môn học khác, các t chơi vào cho trẻ k
chuyện sáng tạo là việc cung cấp thêm một số kiến thức bổ trợ cho câu
chuyện sinh động hơn. lứa tuổi này tâm của trẻ thường mau nhớ
chóng quên. vậy vào giờ đón trả trẻ tôi đưa trẻ vào góc văn học để
hướng dẫn trẻ kiến thức mới và củng cố kiến thức cũ. Đây là hình thức
cho trẻ trải nghiệm những mình sẵn học tập bạn, trẻ
cảm thấy thoải mái và tự tin hơn.
Việc tích hợp các môn học khác cô giáo phải linh hoạt, lựa chọn
nội dung sao cho phù hợp với nội dung câu chuyện, giúp trẻ tham gia
vào hoạt động một cách tích cực nhất ngôn ngữ của trẻ được phát
triển mạnh mẽ nhất.
3.2.4: Tuyên truyền kết hợp với phụ huynh.
Như chúng ta đã thấy môi trường tiếp xúc của trẻ chủ yếu là gia
đình và nhà trường. Chính vậy việc kết hợp giữa gia đình nhà
trường một biện pháp không thể thiếu. Phụ huynh chính nhân tố
quết định trong việc tạo nguồn nhiên liệu của góc văn học để phát triển
ngôn ngữ cho trẻ.
Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm tôi nêu tầm quan trọng của
lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho trẻ, đặc biệt là thong qua hoạt động kể
chuyện sáng tạo. Hàng tháng tuyên truyền với phụ huynh qua các biểu
bảng nêu lên nội dung về chủ điểm, về các câu chuyện ng tạo của cô
trẻ. Qua đó phụ huynh thấy được ngôn ngữ của trẻ phát triển như thế
nào biện pháp kích thích sự phát triển ngôn ngữ cho trẻ tại gia
đình.
Ví dụ: Cô trao đổi với phụ huynh về những câu chuyện sáng tạo
trẻ đã kể, yêu cầu phụ huynh về nhà cho trẻ kể lại câu chuyện đó hoặc
kích thích trẻ kể các câu chuyện khác. Như vậy ngôn ngữ của trẻ được
phát triển một cách phong phú và đa dạng.
Huy động phụ huynh đóng góp, thu thập những nguyên vật liệu
sẵn có, dễ tìm như báo hoạ mi, vải vụn, len vụn, các vỏ hộp, mút
xốp…kết hợp trong và ngoài giờ đón trả trẻ để trao đổi với phụ huynh.
lOMoARcPSD| 58950985
Có thể nói công tác tuyên truyền với phụ huynh là một việc làm
rất quan trọng trong việc dạy trẻ kể chuyện sáng tạo để phát triển ngôn
ngữ cho trẻ.
3.3. Điều kiện thực hiện biện pháp.
Để thực hiện tốt các giải pháp của đề tài Một số biện pháp phát
triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 3 tuổi thông qua hoạt động kể chuyện sáng
tạo” cần đảm bảo được các điều kiện:
+ Đối với giáo viên:
Để tổ chức giờ kể chuyện sáng tạo người giáo viên cần phải có được
các thủ thuật vào bài khác nhau, phù hợp với từng tiết dạy để gây được
hứng thú thu hút sự chú ý cho trẻ vào giờ học. Trong quá trình tổ chức
cho trẻ tham gia hoạt động giáo viên phải được hình thức tổ chức tiết
học sao cho thật thoải mái, không gò ép, mọi phương pháp đưa ra phải phù
hợp với khả năng, với nhận thức của trẻ và phải có tác dụng phát huy tính
tích cực chủ động ở trẻ
- Cần lựa truyện có nội dung hấp dẫn, phù hợp với chủ đề, chủ
điểm,nội dung cần ngắn gọn, dễ hiểu, gần gũi với trẻ.
- Có kỹ năng và nghệ thuật và trình độ sử dụng đồ dùng, dụng
cụphục vụ hoạt động.
- Tạo được hứng thú cho trẻ khi kể truyện.
- Biết đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy.
+ Về phía phụ huynh:
Tuyên truyền với phụ huynh về vai trò của việc rèn kỹ năng đọc, kể
diễn cảm tác phẩm văn hc cho trẻ, đề nghị phụ huynh cùng phối hợp thực
hiện như:
- Mua đĩa, băng kể chuyện, dành cho lứa tuổi mầm non.
- Mua tranh truyện thiếu nhi cho trẻ xem.
- Đọc kể cho trẻ nghe những tác phẩm gần gũi ngắn gọn.
- Khuyến khích trẻ kể chuyện cho mọi người trong gia đình
nghe.
- Tăng cường cung cấp vốn từ cho trẻ. Chú ý sửa các lỗi cho trẻ
như: Phát âm ngọng, nói câu không đủ cấu trúc ngữ pháp để trẻ nói
mạch lạc, không ấp úng…
lOMoARcPSD| 58950985
- Kết hợp với giáo viên cùng thực hiện tốt việc dạy trẻ cảm thụ
cáccâu chuyện
- Thường xuyên quan tâm đến chất lượng các tiết kể truyện của
lớp.
+ Về cơ sở vật chất:
- Có đầy đủ trang thiết bị phục vụ cho hoạt động văn học như:
Sânkhấu rối, mành chiếu, máy tính, loa máy, Các loại giống rối, tranh
truyện, các loại trang phục hóa trang...
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp
Khi thực hiện đề tài SKKN Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ
cho trẻ mẫu giáo 3 tuổi thông qua hoạt động kể chuyện sáng tạo” trong
năm học 2018-2019 tại lớp 3 tuổiA Trường Mầm non Bình Minh khi tiến
hành đưa ra các biện pháp , biện pháp dạy trẻ kchuyện sáng tạo đạt kết
quả tôt.Tôi thấy mối quan hệ giữa các biện pháp liên quan mật thiết với
nhau, đảm bảo tính hệ thống, lô gic giữa các đối tượng, các bước tiến hành
phải song hành với nhau từ công tác chuẩn bị của giáo viên đứng lớp kết
hợp sự hỗ trợ từ phụ huynh sở vật chất chuẩn bị cho hoạt động kể
chuyện sáng tạo nói chung và các tiết học khác trong trường mầm non thì
kết quả đạt được sẽ khả quan, đáp ứng được mong đợi của giáo viên, của
phụ huynh cũng từ đây phụ huynh luôn tin yêu gởi con đến trường, luôn
ủng hộ cô giáo khi cần.
3.5. Kết quả khảo ngiệm, giá trị khoa học của vấn đề
nghiêncứu
Tôi nghiên cứu biện pháp cho phát triển ngôn ngthông qua hoạt
động kể chuyện sáng tạo trường mầm non Bình Minh độ tuổi 3 tuổi nói
chung lớp mẫu giáo 3 tuổi A nói riêng. trải qua qtrình dạy lớp mình
tôi thấy tính tích cực nhanh nhẹn của trẻ làm quen với truyện không đồng
đều, tuy lớp tách riêng tuổi, do điều kiện sở vật chất ,đồ dùng đồ chơi
còn chưa đa dạng phong phú, phần lớn là đồ dùng tự tạo của cô phục v
cho tiết học chưa đảm bảo thẩm mỹ nên chưa y được hứng thú cho trẻ
chưa lôi cuốn được trẻ vào hoạt động, ngoài ra còn ảnh hưởng đến việc tr
đến lớp, qua đàm thoại khảo sát, khảo nghiệm thực tế đầu năm cho thấy
* Kết quả khảo nghiệm đầu năm của lớp tôi như sau:
Gii
Khá
Trung bnh
Yếu
lOMoARcPSD| 58950985
S lưng
%
S lưng
S lưng
%
S lưng
%
07/34
20,5
9/34
11/34
32,4
7/34
20,6
Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy chất lượng đạt được trên trẻ về
các mức độ trung bình yếu còn mức rất cao, số trẻ giỏi khá còn
thấp. vậy tôi đã suy nghĩ làm thế nào đbiện pháp hữu hiệu nhất
trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 3 tuổi thông qua hoạt động
kể chuyện sáng tạo.
3.6. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa hc của vấn
đề nghiên cứu
Sau khi thực hiện các biện pháp tôi đã thu được một số kết quả
sau:
* Về bản thân:
-Tôi thấy mình đã nâng cao được phong cách nghệ thuật lên
lớp,giọng kể được trau dồi diễn cảm, thu hút trẻ hứng thú tham gia vào
tiết học.
-Tôi đã rút ra được nhiều kinh nghiệm qua cách dạy trẻ kể chuyện
sáng tạo, sưu tầm được nhiều truyện tranh, học thuộc nhiều truyện ngoài
chương trình.
- Tạo được môi trường cho trẻ hoạt động tốt các góc,
đặc biệtlà góc văn học.
- Tôi đã tận dụng các nguyên vật liệu sẵn có, dễ tìm đ
tạo ranhiều loại rối phong phú, đa dạng, sử dụng hiệu quả
trong việc dạy trẻ kể chuyện sáng tạo. * Về trẻ:
Nội dung
Trước khi thực
hiện
Sau
hiện
khi thực
Phát âm rõ ràng mạch lạc
55%
95%
45%)
(Tăng
Phát âm câu phức
40%
95%
55%)
(Tăng
Hứng thú tham gia kể
chuyện sáng tạo
20%
90%
70%)
(Tăng
Biết thể hiện ngôn ngữ hoàn
cảnh (kể chuyện sáng tạo)
20%
80% (Tăng 60%
%
* Về đồ dùng trực quan
lOMoARcPSD| 58950985
- Xây dựng một góc tuyên truyền vcác câu chuyện sáng tạo của của
trẻ đa dạng, phong phú.
- Làm được một số bộ truyện tranh chữ to.
- Sưu tầm rất nhiều tranh ảnh theo từng chủ điểm cho trẻ kể chuyện.
- Làm 8 con rối dẹt, 10 con rối tay cho trẻ hoạt động ở mỗi chủ điểm.
- Làm 15 con rối tay cho cô hoạt động.
- một bảng gài một bảng dính cho trẻ ghép tranh kể chuyệnsáng
tạo.
- Một sân khấu cho cô và trẻ kể chuyện sáng tạo.
* Về phụ huynh:
- Nhận thức rã được tầm quan trọng của việc dạy trẻ kể chuyện sángtạo
để phát triện ngôn ngữ cho trẻ.
- Đóng góp nhiều vật liệu, phế liệu để tạo góc văn học cho lớp.
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Trẻ em tương lai của đất nước, muốn trở thành những công
dân có ích thì ngay từ lứa tuổi mầm non, người lớn cần quan tâm chăm
sóc để phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ
Phát triển ngôn ngữ cho trẻ qua các hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo
một việc làm thiết thực nhất trong chương trình đổi mới hiện nay, đòi
hỏi cô giáo phải có sự sáng tạo linh hoạt khi dạy trẻ, phải có sự kiên trì rèn
luyện giữa cô và trẻ thì sẽ đem lại kết quả cao.
2. . Kiến nghị :
Đó là những kinh nghiệm tôi đã áp dụng trực tiếp vào trẻ của lớp tôi
nhưng bản thân tôi luôn cần phải nỗ lực học hỏi nhiều hơn nữa vậy tôi
có một đề nghị nhỏ:
Nhà trường thường tiếp tục tạo điều kiện cho chị em học hỏi thêm ở
các trường bạn như các buổi sinh hoạt chuyên đề, dự giờ góp ý. Thường
xuyên tổ chức các chuyên đề, các buổi thao giảng, tổ chức ngày hội ngày
lễ cho nhiều học sinh được tham gia để phát huy được năng khiếu trẻ
hay tổ chức các buổi kể chuyện sáng tạo trong các chủ đề.
Trên đây là một số kinh nghiệm “ phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3 tuổi
thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo”
Kính mong sự đóng góp nhận xét của Ban giám hiệu nhà trường, của
hội đồng thi đua khen thưởng các cấp để sáng kiến kinh nghiệm của tôi
được hoàn thiện hơn nữa.
lOMoARcPSD| 58950985
Tôi xin trân trọng cảm ơn
Bình Khê, Ngày 15 tháng 04 năm 2019
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ XÁC NHẬN, ĐỀ NGHỊ NGƯỜI VIẾT
Nguyễn Thị Thu Lục Thị Nhiên
IV . i liệu tham khảo :
1. Đọc tài liệu hướng dẫn dạy trẻ làm quen với kể chuyện sáng tạocủa
Bộ Giáo Dục
2. Chuyên san của báo "Giáo dục & Thời đại"
3. Tham gia các buổi chuyên đề của ngành tổ chức
4. Dự giờ các đồng chí giáo viên giỏi
5. Tham khảo sách báo, xem truyền hình, xem vi tính
6. Nghiên cứu tài liệu ”truyện kể mầm non”
7. Tạp chí " Giáo dục Mầm non"
8. Tham khảo tài liệu" Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trìnhgiáo
dục mầm non mẫu giáo bé 3-4 tui." Của TS. Trần Thị Ngọc Trâm
lOMoARcPSD| 58950985
V. Mục lục
ST T
NỘI DUNG
TRANG
I
Phần mở đầu
1
1
Lý do chọn đề tài
1
2
Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu
1
3
Đối tượng nghiên cứu
1
4
Giới hạn phạm vi nghiên cứu
1-2
5
Phương pháp nghiên cứu
2
II
Phần nội dung
1
Cơ sở lý luận
2-3
2
Thực trạng
3-4
3
Giải pháp,biện pháp
4
3.1
Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
4
3.2
Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
4-9
3.3
Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp
9-10
3.4
Mối quan hệ giứa các giải pháp, biện pháp
10
3.5
Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
11
3.6
Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn
đề nghiên cứu
11-12
III
Phần kết luận - kiến nghị
1
Kết luận
12-13
2
Kiến nghị
13
IV
Tài liệu tham khảo
Tài liệu tham khảo
14
lOMoARcPSD| 58950985
V
Mục lục
15

Preview text:

lOMoAR cPSD| 58950985
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ 3-4
TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG KỂ CHUYỆN SÁNG TẠO " I.PHẦN MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài
Phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một trong những mục tiêu quan trọng
nhất của giáo dục mầm non.Ngôn ngữ là công cụ để trẻ giao tiếp, học tập
và vui chơi. Ngôn ngữ giữ vai trò quyết định sự phát triển của tâm lý trẻ
em. Bên cạnh đo ngôn ngữ còn là phương tiện để giáo dục trẻ một cách
toàn diện bao gồm sự phát triển về đạo đức, tư duy nhận thức và các chuẩn mực hành vi văn hoá.
Đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ 3-4 tuổi nói riêng, trẻ rất nhạy
cảm với nghệ thuật ngôn từ. Âm điệu ,hình tượng của các bài hát ru, đồng
dao, ca dao, dân ca sớm đi vào tâm hồn tuổi thơ. Những câu chuyện cổ
tích, thần thoại đặc biệt hấp dẫn trẻ. Chính vì vậy cho trẻ tiếp xúc với văn
học và đặc biệt là hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo là con đường phát
triển ngôn ngữ cho trẻ tốt nhất, hiệu quả nhất.
2. Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài
Thông qua việc trẻ kể chuyện sáng tạo giúp trẻ phát triển năng lực
tư duy, óc tưởng tượng sáng tạo, biết yêu quý cái đẹp, hướng tới cái đẹp.
Khi trẻ kể chuyện, ngôn ngữ của trẻ phát triển, trẻ phát âm rõ rang mạch
lạc, vốn từ phong phú. Trẻ biết trình bày ý kiến, suy nghĩ, kể về một sự vật
hay sự kiện nào đó…bằng chính ngôn ngữ của trẻ.
3. Đối tượng nghiên cứu
Do tính chất và điều kiện thực tế tôi chỉ đi sâu nghiên cứuMột số biện
pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 3 tuổi thông qua hoạt động kể chuyện sáng tạo”
4.Giới hạn và phạm vi nghiên cứ *Giới hạn:
- Từ tháng 8/2019 - Đăng ký đề tài
- Tháng 9/2019 đến tháng 10/2019: Sưu tầm tài liệu để nghiên cứu-
Tháng 11/2019 - 05/2020 : Viết đề tài.
*Phạm vi nghiên cứu:
- Nghiên cứu Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo
3 tuổi thông qua hoạt động kể chuyện sáng tạo” năm học 2018 - lOMoAR cPSD| 58950985
2019 với số lượng 34 trẻ lớp 3 tuổi A Trường mầm non Bình Minh -
Thị xã Đông Triều - Tỉnh Quảng Ninh.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp quan sát, đàm thoại.
- Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan. - Phương pháp thống kê. - Phương pháp thực hành
- Phương pháp ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học. II PHẦN NỘI DUNG 1.Cơ sở lí luận.
Sự phát triển ngôn ngữ của trẻ là một quá trình từ thấp đến cao với
các giai đoạn mang những đặc trưng khác nhau tuỳ thuộc vào độ tuổi của trẻ.
Trẻ 3-4 tuổi sự phat triển ngôn ngữ mạch lạc chịu ảnh hưởng lớn của
việc tích cực hoá vốn từ, ngôn ngữ cũa trẻ đã trở nên được mở rộng hơn,
có trật tự hơn, mặc dù cấu trúc còn chưa hoàn thiện. Khả năng nói trình
bày ý nghĩa, hiểu ngôn ngữ hoàn cảnh của trẻ cũng đã bắt đầu phát triển.
Bằng các hình tượng văn học mở ra cho trẻ cuộc sống với xã hội và
thiên nhiên , các mối quan hệ qua lại của con người. Những hình tượng đó
giúp trẻ nhận thức được tính rõ ràng, chính xác của từ ngữ trong tác phẩm văn học.
Với nhiệm vụ khơi dậy ở trẻ tình yêu đối với từ ngữ nghệ thuật thông
qua cách đọc kể diễn cảm, cao hơn nữa là biết dung ngôn ngữ của mình để
kể chuyện sáng tạo. Đây là một nhiệm vụ rất phức tạp, yêu cầu khi kể
chuyện sáng tạo trẻ phải tự nghĩ ra một nội dung câu chuyện, tạo ra cấu
trúc logic được thể hiện trong hình nói tương ứng (lời nói kết hợp với sử
dụng đồ dung trực quan).
Yêu cầu này đòi hỏi trẻ phải có vốn từ phong phú, các kỹ năng tổng
hợp,kỹ năng truyền đạt ý nghĩ của mình một cách chính xác, tập trung chú
ý và nói biểu cảm. Những kỹ năng này trẻ lĩnh hội được trong quá trình
nhận thức có hệ thống bằng con đường luyện tập thường xuyên hang ngày.
Từ những cơ sở lý luận trên tôi đã đi sâu nghiên cưư đề tài: “Phát triển
ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo”
nhằm đáp ứng nhu cầu nhận thức của trẻ mầm non hiện nay.
2.Thực trạng vấn đề nghiên cứu: lOMoAR cPSD| 58950985
Trong quá trình giảng dạy tôi thấy % trẻ biết kể chuyện sáng tạo còn
rất thấp. Vì vậy, tôi thường xuyên chú trọng tổ chức hoạt động cho trẻ kể
chuyện sáng tạo theo các chủ điểm. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện tôi
đã gặp một số thuận lơi và khó khăn sau: * Thuận lợi:
- Bản thân là giáo viên có trình độ chuẩn về chuyên môn, nhiệt tình yêu
nghề mến trẻ. Có khả năng đọc kể diễn cảm cho trẻ nghe và biết định
hướng cho trẻ kể chuyện sáng tạo có hiệu quả, tạo được môi trường hoạt
động ở lớp tương đối phong phú.
- Được sự quan tâm tạo điều kiện của ban giám hiệu nhà trường, đầu tư
về cơ sở vật chất tương đối đầy đủ và lớp tôi trẻ chăm ngoan có nề nếp.
- Ban giám hiệu đã thường xuyên tổ chức bồi dươững chuyên môn và
các đợt lên chuyên đề văn học, hội thi đồ dung đồ chơi cho chị em đồng
nghiệp học tập và rút kinh nghiệm.
- Được sự tín nhiệm và tin cậy của phụ huynh. * Khó khăn: -
Số trẻ trong lớp chủ yếu là học sinh vùng nông thôn đa số trẻ chưa
được đến trường, đến 3 tuổi trẻ mới được đến trường, nên trẻ không thực
sự mạnh dan trong học tập cũng như kiến thức của trẻ còn hạn chế dẫn
đến khó khăn trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ kể chuyện sáng tạo. -
Đồ dung trực quan còn ít chưa đa dạng phong phú, thẩm mỹ chưa
đạt, giá trị sử dụng chưa cao. Đặc biệt là đồ dung cho trẻ hoạt động còn
rất ít. - Phụ huynh phần lớn là lao động nghèo, nên rất khó khăn trong
việc hỗ trợ đóng góp kinh phí để tạo góc hoạt động văn học cho trẻ. -
Khi dạy trẻ kể chuyện sáng tạo giáo viên chưa biết vận dụng tích
hợp các môn học khác và chưa đầu tư sưu tầm các câu chuyện ngoài chương trình.
Qua điều tra thực trạng 34 trẻ tại lớp 3 tuổi A trường mầm non Bình Minh tôi thấy:
+ Chỉ có 20% trẻ biết kể chuyện sáng tạo do vốn từ của trẻ còn ít,
ngôn ngữ nói chưa mạch lạc.
+ 40% trẻ nói được câu phức.
+ 20% trẻ hứng thú tham gia kể chuyện sáng tạo.
+ 55% trẻ phát âm rõ rang mạch lạc.
Để khắc phục và giải quyết thực trạng trên tôi đã suy nghĩ và tìm ra
một số biện pháp giúp trẻ hứng thú kể chuyện sáng tạo.
3 Giải pháp biện pháp lOMoAR cPSD| 58950985
3.1 Mục tiêu của biện pháp
Góp phần phát triển ngôn ngữ nói mạch lạc,tăng vốn từ cho trẻ.
Giúp trẻ hứng thú tham gia hoạt động kể chuyện sáng tạo.
3.2 Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp.
3.2.1: Tạo môi trường hoạt động cho trẻ kể chuyện sáng tạo.
Tạo môi trường cho trẻ hoạt động là rất cần thiết trong chương trình đổi mới
Hiện nay, nếu cô tạo được môi trường cho trẻ hoạt động tốt thì sẽ kích
thích trẻ phát triển ngôn ngữ, tham gia vào các hoạt động và kết quả đạt
được rất cao. Vì thế ngay từ đầu năm học tôi đã đi sâu vào tạo môi
trường bằng cách đưa hình ảnh nhân vật của các câu chuyện nổi bật vào
góc văn học và một số góc trong và ngoài lớp học thể hiện trên các mảng
tường. Vẽ và sưu tầm một số bộ truyện tranh ngoài chương trình để đưa
vào giảng dạy, vận động phụ huynh đóng góp truyện tranh đưa vào góc
văn học cho trẻ hoạt động thường ngày. Những câu chuyện được thể
hiện trên các mảng tường trong không gian to đã giúp trẻ dễ tri giác, trẻ
được thảo luận, bàn bạc về câu chuyện đó. Từ đó trẻ biết vận dụng
những kiến thức đó vào kể chuyện sáng tạo một cách dễ dàng. Ngoài
việc tạo những bức tranh trên mảng tường, những tập truyện tranh chữ
to tôi còn đi sâu làm một số đồ dung trực quan cho trẻ hoạt động như:
một số con rối dẹt có bánh xe, có cử động tay chân và tận dụng những
truyện tranh cũ, những sản phẩm vẽ của trẻ, cắt dán bồi bìa cứng cho
trẻ ghép tranh kể chuyện sáng tạo hoặc cắt dời các con vật cho trẻ tự
chọn các con vật đó để kể chuyện sáng tạo theo ý tưởng của mình.
Điều đặc biệt hơn nữa tôi đầu tư suy nghĩ và làm ra các loại rối
tay cho trẻ hoạt động. Thực tế tôi nhận thấy đồ dung làm bằng rối tay
hầu như ở các lớp không có cho trẻ hoạt động, qua nghiên cứu tìm tòi
tôi đã vận dụng làm từ các quả bong, chổi rơm, đĩa nhựa đồ chơi…để
làm mặt con rối sau đó dùng vải hoặc len móc làm váy, thân tay để khi
trẻ sử dụng không bị thô và cứng. Các khuôn mặt có thể thay đổi tuỳ
theo nội dung, nhân vật của câu chuyện trẻ kể.
Qua cách nghĩ và làm như vậy tôi đã tạo ra một góc văn học với
đầy đủ chủng loại về đồ dung trực quan đa dạng phong phú, đã giúp trẻ
hứng thú tham gia vào hoạt động và nhiều ý tưởng hay khi trẻ kể chuyện sáng tạo.
Bên cạnh đó trong giờ hoạt động ngoài trời tôi còn tận dụng
những bức tranh tường ở trong trường bằng cách gợi mở cho trẻ cùng
nhau kể chuyện về những bức tranh đó hoặc có các con vật trong sân lOMoAR cPSD| 58950985
trường tôi cũng gợi mở cho trẻ thi nhau kể chuyện về các con vật đó…
hình thức này đã giúp trẻ em có nhiều ý tưởng sáng tạo hay và có ý thức
thi đua để đạt kết quả tốt.
Tạo môi trường cho trẻ kể chuyện sáng tạo là một việc làm vô
cùng quan trọng bởi nó là chỗ dựa, là cơ sở vững chắc cho trẻ kể chuyện
sáng tạo. Đòi hỏi cô giáo phải biết tạo cảm xúc cho trẻ bằng các con vật
ngộ nghĩnh, đáng yêu, đồng thời cũng phải biết hướng lái, gợi mở cho
trẻ có cảm xúc tích cực khi tham gia hoạt động kể chuyện sáng tạo. Qua
nội dung các bức tranh, các nhân vật, các con rối trẻ được xem và nói
lên nhận xét của mình về các đồ dung đó. Như vậy ngôn ngữ cuả trẻ
được phát triển một cách phong phú và đa dạng.
3.2.2: Dạy trẻ cách sử dụng nhân vật phù hợp với ngôn ngữ
lời kể sáng tạo.
Bên cạnh một môi trường hoạt động với đầy đủ các loại đồ dung
trực quan đa dạng phong phú, thu hút sự hứng thú tham gia kể chuyện
sáng tạo của trẻ thì chúng ta còn phải dạy trẻ cách sử dụng nhân vật phù
hợp với ngôn ngữ lời kể sáng tạo.
Khi dạy trẻ sáng tạo tôi đã chuẩn bị cho trẻ những tập truyện tranh
sưu tầm bằng cách đọc kể cho trẻ nghe ở các giờ đón, giờ trả trẻ và giở
chơi hang ngày. Đây là hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn
học, là cơ sở cho trẻ có kiến thức vững vàng khi thực hiện kể chuyện
sáng tạo. Qua cách làm quen như vậy trẻ biết đánh giá, nhận xét về đặc
điểm tính cách của các nhân vật thong qua ngôn ngữ nói của mình.
Ví dụ: Vịt con đáng yêu, sói già gian ác, bà tiên ông bụt thì tốt
bụng còn phù thuỷ thì độc ác.
Bên cạnh đó tôi còn định hướng cho trẻ quan sát các tranh chuyện
, cho trẻ xem qua đĩa hình các câu chuyện. Đồng thời kết hợp tri giác
với đàm thoại giữa cô và trẻ, giúp trẻ nhận xét đánh giá nội dung truyện
một cách chính xác và nói lên ý tưởng của mình qua sự nhận thức.
Tôi dạy trẻ kể chuyện theo từng nhóm, theo thời gian thực hiện
một tuần hoặc hai tuần, kết hợp lồng ghép các môn học khác, các trò
chơi để củng cố và khắc sâu kiến thức, mở rộng vốn hiểu biết về thế giới xung quanhcho trẻ.
Sau đây là một số cách dạy trẻ sử dụng đồ dùng trực quan. -
Dạy trẻ sử dụng rối tay: dạy trẻ sử dụng từng con một, kết
hợpvới lời nói, ngôn ngữ biểu cảm cùng với cách diễn rối qua cử
động các con rối đi lại. lOMoAR cPSD| 58950985 -
Dạy trẻ ghép tranh kể chuyện: chọn những tranh mà trẻ
thíchghép thành một dải câu chuyện sau đó kể từng tranh kết hợp
với lời nói chỉ dẫn thông qua các nhân vật trong tranh. -
Dạy trẻ ghép các nhân vật kể chuyện: chọn những nhân vật
mà trẻthích, sau đó ghép các nhân vật với nhau tạo thành một câu
chuyện theo ý tưởng của trẻ. -
Dạy trẻ kể chuyện bằng sa bàn: chọn những nhân vật mà trẻ
thíchkết hợp di chuyển các nhân vật đó trên sa bàn. Nói đến đâu đưa
nhân vật ra đến đó, lời kể đi theo nhân vật sử dụng.
Qua cách dạy trẻ tôi đã tiến hành tổ chức một giờ hoạt động có chủ đích
kể chuyện sáng tạo, chủ điểm thế giới động vật như sau:
Bước 1: Hát bài “ Gà trống mèo con và cún con”.Hỏi trẻ trong
bài hát có những con vật gì.
Bước 2: Nghe cô kể mẫu chuyện sáng tạo của cô, cô sử dụng rối
kể 1 lần. Đàm thoại với trẻ về câu chuyện của cô (tên nhân vật, đặc điểm
nhân vật, đặt tên cho câu chuyện).
Bước 3: Trẻ đi chọn đồ dung trực quan mà trẻ yêu thích. Cô gợi
mở ý tưởng cho trẻ bằng cách mượn một con vật mà trẻ đã chọn và kể
ngắn gọn vài câu để trẻ biết cách kể chuyện sáng tạo.
Bước 4: Trẻ kể chuyện sáng tạo theo nhóm, cá nhân. Cô cho trẻ
đánh giá và nhận xét câu chuyện của bạn kể. Theo dõi cách sử dụng đồ
dung trực quan của trẻ để cô góp ý nhận xét.
Qua cách làm này, bước đầu tôi đã thành công trong việc thực
hiện dạy trẻ kể chuyện sáng tạo, giúp trẻ linh hoạt sử dụng đồ dung trực
quan kết hợp với ngôn ngữ nói rõ ràng mạch lạc, có kỹ năng tổng hợp
về “ mắt nhìn, miệng nói, tai nghe, tay sử dụng”.
Sau đây là một số câu chuyện của trẻ khi thực hiện kể chuyện sáng tạo.
Câu chuyện “ Con lợn nhựa của tôi” tác giả cháu Tường Vy với
đồ dung là một con lợn nhựa được cháu thể hiện như sau:
+ Chủ nhật tớ được về quê thăm bà. Ở quê bà tơ nuôi rất nhiều
lợn, các con lợn rất to và ăn rất nhiều rau với cám. Thấy tớ thích con
lợn đó, bà tớ liền mua cho tơ một con lợn, nhưng đó là con lợn nhựa.
Con lợn nhựa của tớ nó chẳng ăn được gì mà nó chỉ giúp tớ cất tiền.
Đến tết ai mừng tuổi là tớ cho vào con lợn nhựa này để gửi mẹ mua
quần áo. Tớ rất yêu quý co lợ nhựa này của tớ. lOMoAR cPSD| 58950985
- Câu chuyện “Bác Voi tốt bụng” của cháu Quỳnh Anh, Thảo My và
Hải Đăng. Đồ dùng là con gà, vịt, voi từ sản phẩm vẽ của trẻ bồi bìa
cứng và làm rối tay, câu chuyện được các bé thể hiện như sau:
+ Bạn vịt bầu ơi có đi chơi với tớ là gà trống không.
+ Ừ hôm nauy trời đẹp chúng mình cùng đi chơi nhé.
+ Chúng mình đến vườn hoa kia chơi nhé! ở đó có nhiều trò chơi thích lắm.
+ Hai bạn gà, vịt mải chơi đến khi trời tối không biết đường về nữa, cả hai cùng khóc hu hu…
+ Lúc đó bác voi xuất hiện và nói đừng khóc nữa lên đây bác đưa về.
+ Hai bạn cùng trèo lên lưng bác voi đưa về, từ đó hai bạn không dám đi chơi xa.
Ở câu chuyện này ba cháu sử dụng rối rất tốt. Các cháu đã biết kết
hợp với nhau sử dụng các nhân vật phù hợp ăn khớp với lời kể. Ngôn
ngữ của các cháu được thể hiện một cách rất tự nhiên và phong phú.
Trong quá trình nghiên cứu và tiến hành kể chuyện sáng tạo đến nay
ở lớp tôi đa số trẻ đã kể chuyện sáng tạo theo ý tưởng của mình mà
kgông cần sự gợi ý của cô. Từ những việc làm đó không những trẻ sử
dụng thành thạo đồ dung trực quan về các con vật mà còn biết vận dụng
sử dụng đồ dung trực quan ở các chủ đề khác.
Thông qua các câu truyện sáng tạo của trẻ, trẻ sử dụng các ngữ
điệu,ngắt nghỉ để truyền đạt thái độ, tình cảm của mình đối với tác
phẩm. Trẻ bắt chước giọng kể diễn cảm của cô,trẻ có thể hiểu được một
từ dung với đồ vật này lại có thể vào các đồ vật khác nữa. Từ đó ngôn
ngữ của trẻ phát triển mạnh mẽ, vốn từ được làm giàu them và qua đó
trẻ cảm nhận được sự phong phú của ngôn ngữ mẹ đẻ.
3.2. 3: Lồng ghép các môn học khác khi dạy trẻ kể chuyện sáng tạo.
Với lới kể diễn cảm, hấp dẫn đã làm rung động người nghe,
nhưng biết tích hợp các môn học khác thì còn hay hơn vì nó làm thay
đổi không khí, làm thay đổi trạng thái khi kể chuyện. Bằng những lời
ca, lời đối thoại,những câu đố, những bài đồng dao, ca dao hay một số trò chơi xen lẫn.
Ví dụ: Bài thơ “Ong và bướm”, “Rong và cá”….hoặc cho trẻ đọc
thuộc các câu đố về con chó, mèo, lợn, cá, gà…hay một số bài đồng
dao, ca dao “Vè chim”, “Đi cầu đi quán”….
Âm nhạc là môn bổ trợ cho rẻ làm quen với tác phẩm văn học, dễ
gây ấn tượng cho người xem, vì thế tôi cho trẻ hát thuộc các bài hát: lOMoAR cPSD| 58950985
“Một con vịt”,”Cá vàng bơi”, “Trời nắng trời mưa”…giúp trẻ khi kể
chuyện về con vật nào trẻ có thể hát về các con vật đó phù hợp với nội dung câu chuyện.
Trò chơi là hình thức chuyển tiếp giữa các lần kể hay thay cho
phần củng cố câu chuyện mà các tiết dạy thường áp dụng. Tôi cho trẻ
chơi một số trò chơi ở dạng động như trò chơi: Mèo và chim sẻ, gà gáy
vịt kêu, trời nắng trời mưa, cáo và thỏ…
Việc tích hợp các môn học khác, các trò chơi vào cho trẻ kể
chuyện sáng tạo là việc cung cấp thêm một số kiến thức bổ trợ cho câu
chuyện sinh động hơn. Ở lứa tuổi này tâm lý của trẻ thường mau nhớ
chóng quên. Vì vậy vào giờ đón trả trẻ tôi đưa trẻ vào góc văn học để
hướng dẫn trẻ kiến thức mới và củng cố kiến thức cũ. Đây là hình thức
cho trẻ trải nghiệm những gì mình có sẵn và học tập ở cô và bạn, trẻ
cảm thấy thoải mái và tự tin hơn.
Việc tích hợp các môn học khác cô giáo phải linh hoạt, lựa chọn
nội dung sao cho phù hợp với nội dung câu chuyện, giúp trẻ tham gia
vào hoạt động một cách tích cực nhất và ngôn ngữ của trẻ được phát triển mạnh mẽ nhất.
3.2.4: Tuyên truyền kết hợp với phụ huynh.
Như chúng ta đã thấy môi trường tiếp xúc của trẻ chủ yếu là gia
đình và nhà trường. Chính vì vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà
trường là một biện pháp không thể thiếu. Phụ huynh chính là nhân tố
quết định trong việc tạo nguồn nhiên liệu của góc văn học để phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm tôi nêu tầm quan trọng của
lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho trẻ, đặc biệt là thong qua hoạt động kể
chuyện sáng tạo. Hàng tháng tuyên truyền với phụ huynh qua các biểu
bảng nêu lên nội dung về chủ điểm, về các câu chuyện sáng tạo của cô
và trẻ. Qua đó phụ huynh thấy được ngôn ngữ của trẻ phát triển như thế
nào và có biện pháp kích thích sự phát triển ngôn ngữ cho trẻ tại gia đình.
Ví dụ: Cô trao đổi với phụ huynh về những câu chuyện sáng tạo
trẻ đã kể, yêu cầu phụ huynh về nhà cho trẻ kể lại câu chuyện đó hoặc
kích thích trẻ kể các câu chuyện khác. Như vậy ngôn ngữ của trẻ được
phát triển một cách phong phú và đa dạng.
Huy động phụ huynh đóng góp, thu thập những nguyên vật liệu
sẵn có, dễ tìm như báo hoạ mi, vải vụn, len vụn, các vỏ hộp, mút
xốp…kết hợp trong và ngoài giờ đón trả trẻ để trao đổi với phụ huynh. lOMoAR cPSD| 58950985
Có thể nói công tác tuyên truyền với phụ huynh là một việc làm
rất quan trọng trong việc dạy trẻ kể chuyện sáng tạo để phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
3.3. Điều kiện thực hiện biện pháp.
Để thực hiện tốt các giải pháp của đề tài Một số biện pháp phát
triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 3 tuổi thông qua hoạt động kể chuyện sáng
tạo” cần đảm bảo được các điều kiện: + Đối với giáo viên:
Để tổ chức giờ kể chuyện sáng tạo người giáo viên cần phải có được
các thủ thuật vào bài khác nhau, phù hợp với từng tiết dạy để gây được
hứng thú và thu hút sự chú ý cho trẻ vào giờ học. Trong quá trình tổ chức
cho trẻ tham gia hoạt động giáo viên phải có được hình thức tổ chức tiết
học sao cho thật thoải mái, không gò ép, mọi phương pháp đưa ra phải phù
hợp với khả năng, với nhận thức của trẻ và phải có tác dụng phát huy tính
tích cực chủ động ở trẻ -
Cần lựa truyện có nội dung hấp dẫn, phù hợp với chủ đề, chủ
điểm,nội dung cần ngắn gọn, dễ hiểu, gần gũi với trẻ. -
Có kỹ năng và nghệ thuật và trình độ sử dụng đồ dùng, dụng
cụphục vụ hoạt động. -
Tạo được hứng thú cho trẻ khi kể truyện. -
Biết đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. + Về phía phụ huynh:
Tuyên truyền với phụ huynh về vai trò của việc rèn kỹ năng đọc, kể
diễn cảm tác phẩm văn học cho trẻ, đề nghị phụ huynh cùng phối hợp thực hiện như: -
Mua đĩa, băng kể chuyện, dành cho lứa tuổi mầm non. -
Mua tranh truyện thiếu nhi cho trẻ xem. -
Đọc kể cho trẻ nghe những tác phẩm gần gũi ngắn gọn. -
Khuyến khích trẻ kể chuyện cho mọi người trong gia đình nghe. -
Tăng cường cung cấp vốn từ cho trẻ. Chú ý sửa các lỗi cho trẻ
như: Phát âm ngọng, nói câu không đủ cấu trúc ngữ pháp để trẻ nói
mạch lạc, không ấp úng… lOMoAR cPSD| 58950985 -
Kết hợp với giáo viên cùng thực hiện tốt việc dạy trẻ cảm thụ cáccâu chuyện -
Thường xuyên quan tâm đến chất lượng các tiết kể truyện của lớp. + Về cơ sở vật chất: -
Có đầy đủ trang thiết bị phục vụ cho hoạt động văn học như:
Sânkhấu rối, mành chiếu, máy tính, loa máy, Các loại giống rối, tranh
truyện, các loại trang phục hóa trang... 3.4.
Mối quan hệ giữa các biện pháp
Khi thực hiện đề tài SKKN Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ
cho trẻ mẫu giáo 3 tuổi thông qua hoạt động kể chuyện sáng tạo” trong
năm học 2018-2019 tại lớp 3 tuổiA Trường Mầm non Bình Minh khi tiến
hành đưa ra các biện pháp , biện pháp dạy trẻ kể chuyện sáng tạo đạt kết
quả tôt.Tôi thấy mối quan hệ giữa các biện pháp có liên quan mật thiết với
nhau, đảm bảo tính hệ thống, lô gic giữa các đối tượng, các bước tiến hành
phải song hành với nhau từ công tác chuẩn bị của giáo viên đứng lớp kết
hợp sự hỗ trợ từ phụ huynh và cơ sở vật chất chuẩn bị cho hoạt động kể
chuyện sáng tạo nói chung và các tiết học khác trong trường mầm non thì
kết quả đạt được sẽ khả quan, đáp ứng được mong đợi của giáo viên, của
phụ huynh và cũng từ đây phụ huynh luôn tin yêu gởi con đến trường, luôn
ủng hộ cô giáo khi cần. 3.5.
Kết quả khảo ngiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiêncứu
Tôi nghiên cứu biện pháp cho phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt
động kể chuyện sáng tạo ở trường mầm non Bình Minh ở độ tuổi 3 tuổi nói
chung và lớp mẫu giáo 3 tuổi A nói riêng. trải qua quá trình dạy ở lớp mình
tôi thấy tính tích cực nhanh nhẹn của trẻ làm quen với truyện không đồng
đều, tuy là lớp tách riêng tuổi, do điều kiện cơ sở vật chất ,đồ dùng đồ chơi
còn chưa đa dạng và phong phú, phần lớn là đồ dùng tự tạo của cô phục vụ
cho tiết học chưa đảm bảo thẩm mỹ nên chưa gây được hứng thú cho trẻ
chưa lôi cuốn được trẻ vào hoạt động, ngoài ra còn ảnh hưởng đến việc trẻ
đến lớp, qua đàm thoại khảo sát, khảo nghiệm thực tế đầu năm cho thấy
* Kết quả khảo nghiệm đầu năm của lớp tôi như sau: Giỏi Khá Trung bình Yếu lOMoAR cPSD| 58950985
Số lượng %
Số lượng %
Số lượng %
Số lượng % 07/34 20,5 9/34 26,5 11/34 32,4 7/34 20,6
Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy chất lượng đạt được trên trẻ về
các mức độ trung bình và yếu còn ở mức rất cao, số trẻ giỏi và khá còn
thấp. Vì vậy tôi đã suy nghĩ làm thế nào để có biện pháp hữu hiệu nhất
trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 3 tuổi thông qua hoạt động kể chuyện sáng tạo.
3.6. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
Sau khi thực hiện các biện pháp tôi đã thu được một số kết quả sau: * Về bản thân:
-Tôi thấy mình đã nâng cao được phong cách nghệ thuật lên
lớp,giọng kể được trau dồi diễn cảm, thu hút trẻ hứng thú tham gia vào tiết học.
-Tôi đã rút ra được nhiều kinh nghiệm qua cách dạy trẻ kể chuyện
sáng tạo, sưu tầm được nhiều truyện tranh, học thuộc nhiều truyện ngoài chương trình.
- Tạo được môi trường cho trẻ hoạt động tốt ở các góc,
đặc biệtlà góc văn học.
- Tôi đã tận dụng các nguyên vật liệu sẵn có, dễ tìm để
tạo ranhiều loại rối phong phú, đa dạng, sử dụng có hiệu quả
trong việc dạy trẻ kể chuyện sáng tạo. * Về trẻ: Nội dung Trước khi thực Sau khi thực hiện hiện
Phát âm rõ ràng mạch lạc 55% 95% (Tăng 45%) Phát âm câu phức 40% 95% (Tăng 55%) Hứng thú tham gia kể 20% 90% (Tăng chuyện sáng tạo 70%)
Biết thể hiện ngôn ngữ hoàn 20% 80% (Tăng 60%
cảnh (kể chuyện sáng tạo) %
* Về đồ dùng trực quan lOMoAR cPSD| 58950985
- Xây dựng một góc tuyên truyền về các câu chuyện sáng tạo của côcủa trẻ đa dạng, phong phú.
- Làm được một số bộ truyện tranh chữ to.
- Sưu tầm rất nhiều tranh ảnh theo từng chủ điểm cho trẻ kể chuyện.
- Làm 8 con rối dẹt, 10 con rối tay cho trẻ hoạt động ở mỗi chủ điểm.
- Làm 15 con rối tay cho cô hoạt động.
- Có một bảng gài và một bảng dính cho trẻ ghép tranh kể chuyệnsáng tạo.
- Một sân khấu cho cô và trẻ kể chuyện sáng tạo. * Về phụ huynh:
- Nhận thức rã được tầm quan trọng của việc dạy trẻ kể chuyện sángtạo
để phát triện ngôn ngữ cho trẻ.
- Đóng góp nhiều vật liệu, phế liệu để tạo góc văn học cho lớp.
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 1. Kết luận
Trẻ em là tương lai của đất nước, muốn trở thành những công
dân có ích thì ngay từ lứa tuổi mầm non, người lớn cần quan tâm chăm
sóc để phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ
Phát triển ngôn ngữ cho trẻ qua các hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo
là một việc làm thiết thực nhất trong chương trình đổi mới hiện nay, đòi
hỏi cô giáo phải có sự sáng tạo linh hoạt khi dạy trẻ, phải có sự kiên trì rèn
luyện giữa cô và trẻ thì sẽ đem lại kết quả cao. 2. . Kiến nghị :
Đó là những kinh nghiệm tôi đã áp dụng trực tiếp vào trẻ của lớp tôi
nhưng bản thân tôi luôn cần phải nỗ lực và học hỏi nhiều hơn nữa vậy tôi có một đề nghị nhỏ:
Nhà trường thường tiếp tục tạo điều kiện cho chị em học hỏi thêm ở
các trường bạn như các buổi sinh hoạt chuyên đề, dự giờ góp ý. Thường
xuyên tổ chức các chuyên đề, các buổi thao giảng, tổ chức ngày hội ngày
lễ cho nhiều học sinh được tham gia để phát huy được năng khiếu ở trẻ
hay tổ chức các buổi kể chuyện sáng tạo trong các chủ đề.
Trên đây là một số kinh nghiệm “ phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3 tuổi
thông qua hoạt động dạy trẻ kể chuyện sáng tạo”
Kính mong sự đóng góp nhận xét của Ban giám hiệu nhà trường, của
hội đồng thi đua khen thưởng các cấp để sáng kiến kinh nghiệm của tôi
được hoàn thiện hơn nữa. lOMoAR cPSD| 58950985
Tôi xin trân trọng cảm ơn
Bình Khê, Ngày 15 tháng 04 năm 2019
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ XÁC NHẬN, ĐỀ NGHỊ NGƯỜI VIẾT Nguyễn Thị Thu Lục Thị Nhiên
IV . Tài liệu tham khảo :
1. Đọc tài liệu hướng dẫn dạy trẻ làm quen với kể chuyện sáng tạocủa Bộ Giáo Dục
2. Chuyên san của báo "Giáo dục & Thời đại"
3. Tham gia các buổi chuyên đề của ngành tổ chức
4. Dự giờ các đồng chí giáo viên giỏi
5. Tham khảo sách báo, xem truyền hình, xem vi tính
6. Nghiên cứu tài liệu ”truyện kể mầm non”
7. Tạp chí " Giáo dục Mầm non"
8. Tham khảo tài liệu" Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trìnhgiáo
dục mầm non mẫu giáo bé 3-4 tuổi." Của TS. Trần Thị Ngọc Trâm lOMoAR cPSD| 58950985 V. Mục lục ST T NỘI DUNG TRANG I Phần mở đầu 1 1 Lý do chọn đề tài 1 2
Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu 1 3 Đối tượng nghiên cứu 1 4
Giới hạn phạm vi nghiên cứu 1-2 5 Phương pháp nghiên cứu 2 II Phần nội dung 1 Cơ sở lý luận 2-3 2 Thực trạng 3-4 3 Giải pháp,biện pháp 4 3.1
Mục tiêu của giải pháp, biện pháp 4 3.2
Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 4-9 3.3
Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp 9-10 3.4
Mối quan hệ giứa các giải pháp, biện pháp 10 3.5
Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu 11
Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn 3.6 11-12 đề nghiên cứu III
Phần kết luận - kiến nghị 1 Kết luận 12-13 2 Kiến nghị 13 IV
Tài liệu tham khảo Tài liệu tham khảo 14 lOMoAR cPSD| 58950985 V Mục lục 15