a.Biểu hiện mới của tích tụ và tập trung tư bản
Ngày nay, đặc điểm tập trung sản xuất và các tổ chức độc
quyền có biểu hiện mới bên cạnh các công ty độc quyền lớn
xuyên quốc gia còn diễn ra sự phát triển mạnh mẽ của các xí
nghiệp vừa và nhỏ.
- Do sự phát triển của lực lượng sản xuất, của khoa học và công
nghệ nên đã diễn ra quá trình hình thành sự liên kết giữa các
độc quyền theo cả chiều ngang và chiều dọc, cả trong và ngoài
nước. Từ đó, những hình thức tổ chức độc quyền mới ra đời. Đó
là các Concern và các Conglomerate.
+ Concern: là tổ chức độc quyền đa ngành, thành phần của nó
có hàng trăm xí nghiệp có quan hệ với những ngành khác nhau
và được phân bổ ở nhiều nước.
+ Conglomerate: là sự kết hợp của hàng chục những hãng
vừa và nhỏ không liên quan trực tiếp về sản xuất hoặc dịch vụ
cho sản xuất, lĩnh vực hoạt động là kinh doanh chứng khoán và kinh doanh tài chính.
- Các xí nghiệp vừa và nhỏ có vai trò quan trọng trong nền kinh
tế. Sự phát triển mạnh mẽ của các xí nghiệp vừa và nhỏ là do:
+ Thứ nhất, việc ứng dụng thành tựu khoa học và công nghệ
cho phép tiêu chuẩn hóa và chuyên môn hóa sản xuất sâu, dẫn
đến hình thành hệ thống gia công (hệ thống các vệ tinh của độc
quyền). Sự kiểm soát của độc quyền về kinh tế và khoa học
công nghệ được thực hiện dưới hình thức quan hệ hợp tác giữa
độc quyền và các xí nghiệp vừa và nhỏ, các xí nghiệp vừa và
nhỏ phụ thuộc vào độc quyền về nhiều mặt.
+ Thứ hai, doanh nghiệp vừa và nhỏ có những thế mạnh, đó
là: nhạy cảm đối với thay đổi trong sản xuất; linh hoạt ứng phó
với sự biến động của thị trường mạnh dạn đầu tư vào những
ngành mới đòi hỏi sự mạo hiểm; dễ đổi mới trang thiết bị, kỹ
thuật mà không cần chi phí bổ sung; có thể kết hợp nhiều loại
hình kỹ thuật để sản xuất những sản phẩm có chất lượng cao
trong điều kiện kết cấu hạ tầng hạn chế.
- Các tổ chức độc quyền luôn có xu hướng bành trướng quốc tế,
hiện nay thường tồn tại dưới hình thức các công ty xuyên quốc
gia hoặc liên minh với nhà nước hình thành tư bản độc quyền
nhà nước => đó là biểu hiện mới của độc quyền và là hình thức
vận động mới của quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa trong những điều kiện mới. CÂU HỎI
1. Biểu hiện mới của tích tụ và tập trung tư bản trong chủ nghĩa tư bản ngày nay là:
A. Hình thành các tổ chức độc quyền lớn Concern và Conglomerate.
B. Sự phát triển của các xí nghiệp nhỏ và vừa.
C. Độc quyền xuất hiện cả ở những nước đang phát triển.
D. Cả ba phương án đều đúng.
2. Hình thức độc quyền nào mới có trong CNTB ngày nay? A. Consortium (Côngxóocxiom) B. Conglomeret
C. Consortium (Côngxóocxiom) và Concern D. Conglomeret và Concern
3. Đặc điểm của Concern là:
A. Độc quyền đa ngành, có hàng trăm công ty quan hệ với
nhau, phân bố ở nhiều nước
B. Độc quyền trong 1 ngành, quy mô rất lớn, ở nhiều nước
C. Độc quyền đa ngành, quy mô lớn, trong một nước
D. Độc quyền đơn ngành, quy mô lớn, ở nhiều nước 4. Conglomeret là:
A. Tổ chức độc quyền đa ngành có hàng trăm doanh nghiệp.
B. Kết hợp hàng chục hãng vừa và nhỏ không có sự liên quan
nào về sản xuất và dịch vụ cho sản xuất
C. Tổ chức độc quyền gồm hàng trăm doanh nghiệp có quan hệ
chặt chẽ nhau về sản xuất và dịch vụ.
D. Kết hợp nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ có quan hệ chặt chẽ
về sản xuất và dịch vụ.