Biểu hiện mới của độc quyền nhà nước trong chủ nghĩa tư bản | Kinh tế chính trị Mác - Lênin | Đại học Tôn Đức Thắng

1.
Biểu hiện mới của độc quyền nhà nước
dưới chủ nghĩa tư bản. a)
Những biểu hiện mới về cơ chế quan hệ nhân sự:
o Thể chế đa nguyên trong phân
chia quyền lực nhà nước trở
thành phổ biến. Tại các nước tư
bản phát triển nhất xuất hiện cơ
chế thỏa hiệp để cùng tồn tại,
cùng phân chia quyền lực giữa
các thế lực tư bản độc quyền
không cho phép bất kỳ một thế
lực tư bản nào độc tôn, chuyên
quyền ở các nước tư bản phát triển.
o Trong không ít trường hợp, trọng
tâm quyền lực nhà nước lại
thuộc về một thế lực trung dung
có vị thế cân bằng giữa các thế
lực đối địch nhau. Đến lượt nó,
vị thế quyền lực đó tạo nên
những thể chế kinh tế, chính trị,
xã hội,…ôn hoà hơn, ít cực đoan
hơn so với những thoiừ kì trước. b)
Những biểu hiện mới về sở hữu nhà nước:
o Chỉ tiêu ngân sách nhà nước là công việc
thuộc quyền của giới lập pháp. Giới
hành pháp bị giới hạn, thậm chí bị quản
lý chặt chẽ bằng Luật ngân sách nhà
nước. Chống lạm phát và chống thất
nghiệp được ưu tiên. Dự trữ quốc gia
trở thành nguồn vốn chỉ có thể được sử
dụng trong những tình huống đặc biệt;
cổ phần của nhà nước trong các ngân
hàng và công ty lớn trở thành phổ biến.
o Vai trò của đầu tư nhà nước để khắc
phục những chi phí tốn kém trong
nghiên cứu khoa học cơ bản, trong xây
dựng kết cấu hạ tầng và giải quyết các
nhu cầu mang tính xã hội ngày càng tăng
lên ở các nước tư bản phát triển.
o Nhà nước tư sản hiện đại là nhân tố
quyết định sự & định kinh tế vĩ mô
thông qua thu - chi ngân sách, ki soát lãi
suất, trợ cấp và trợ giá, kiểm soát tỷ giá
hối đoán, mua sắm công....
o Tại một số nước, định hướng ưu tiên
cho các vấn đề xã hội trong chi tiêu ngân
sách nhà nước được luật pháp hóa.
Trong số đó có phần chi cho các hoạt
động bảo vệ môi trường, an sinh xã hội.
c)Biểu hiện mới trong vai trò công cụ điều
tiết kinh tế của độc quyền nhà nước:
o Với ý nghĩa đó “đa nguyên tư sản" được
tầng lớp tư sản độc quyền sử dụng vừa
để làm dịu đi làn sóng đấu tranh của các
tầng lớp nhân dân tiến bộ chống sự bóc
lột, khống chế của tư bản lũng đoạn,
vừa làm suy yếu sức mạnh của các lực lượng đối lập.
o Viện trợ ưu đãi từ nguồn lực nhà nước
có xu hướng gia tăng. Viện trợ cho nước
ngoài của chính phủ trở thành một bộ
phận của điều tiết kinh tế trong nước.