Các khái niệm - Địa lý vận tải thuỷ | Trường Đại học Giao thông Vận Tải

lOMoAR cPSD| 15962736
Khái niệm: Sương mù hình thành do sự ngưng tụ của hơi nước trong lớp khí quyển tiếp
xúc với mặt đất có nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ điểm sương của không khí, kết quả là hình thành
những hạt nước nhỏ li ti bao phủ trên bề mặt đất hay mặt biển.Trong sương mù tầm nhìn xa ban
ngày thường <1 km, thậm chí <500m. Những hôm sương mù dày đặctầm nhìn xa có thể <100m. • Phân loại: • Bức xạ • Sương mù đối lưu
• Sương mù hải lưuNguyên nhân:
• Do sự lạnh giá bức xạ vào ban đêm và những giờ gần sáng, trong thời kỳ trời
quang mây và chủ yếu trên đất liền (mù bức xạ).
• Do sự di chuyển của không khí nóng ẩm trên mặt đệm lạnh hơn (mù bình lưu).
• Do sự bốc hơi từ mặt nước ấm hơn so với không khí xung quanh (mù bốc hơi).
Sương mù thường gặp lOMoAR cPSD| 15962736
Ảnh hưởng của sương mù:
• Đối với phương tiện vận tải: sương mù làm giảm tầm nhìn xa  dễ gây đâm va
hoặc đi chệch hướng của phương tiện vận tải.
Đối với ga cảng: làm giảm năng suất xếp dỡ ở ga cảng và dễ gây tai nạn lao động,
gây hạn chế việc lưu thông hàng hoá và phương tiện vận chuyển trong ga cảng. Vòi Rồng Khái niệm:
Vòi rồng là hiện tượng mây dạng vòi voi hay hình phiễu có thời tiết mãnh liệt trong phạm vi nhỏ
hẹp hạ từ đám mây giông xuống.
• Nguyên nhân hình thành:
Vòi rồng thường xuất hiện khi một khối không khí nóng và ẩm chuyển động dưới một khối không
khí lạnh và khô xuất hiện những xoáy ốc, xoáy ốc này có áp suất trung tâm rất thấp. Do đó,
không khí ẩm bị hút lên tạo thành vòi chuyển động xoáy rất mãnh liệt. Ảnh hưởng của vòi rồng •Đối với ga cảng:
- Mất vệ sinh khu vực ga cảng
- Tàn phá gây ngập lụt khu vực ga cảng
- Giảm năng suất xếp dỡ, tăng nguy cơ mất an toàn lao động
- Những trận gió lớn hoặc gió trên không có thể gây đổ vỡ, làm hư hỏng các kho chứa hàng. •Đối với hàng hoá:
- Gây hao hụt, mất mát, tổn thất hàng hoá- Khi tàu chạy trên biển, gió thổi làm tàu bị lắc
hàng hoá bị xô dạt, hư hỏng. GIÔNG•
Khái niệm:Lốc là hiện tượng gió xoáy cực mạnh, xảy ra trong phạm vi nhỏ và tồn tại trong thời gian ngắn.
• Nguyên nhân:Là sự giảm áp suất không khí đột ngột ở một vùng nào đó. Trong
những ngày nóng nực, mặt đất bị đốt nóng không đều nhau, một khoảng nào đó hấp
thụ nhiệt thuận lợi sẽ nóng hơn. Không khí ở vùng này bốc lên cao, áp suất không khí
giảm. Không khí lạnh ở xung quanh tràn tới tạo thành hiện tượng gió xoáy. lOMoAR cPSD| 15962736
Các yếu tố khí tượng
-GIÓ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
-GIÁNG THỦY/LƯỢNG MƯA-KHÍ ĐOÀN
-ĐỘ ẨM KHÔNG KHÍ-ÁP CAO/ÁP THẤP Gió Gió cố định
oLoại gió thổi thường xuyên, đều đặn và liên tục trong năm
oVận tốc, hướng gió hầu như không thay đổi
i. Gió Tây cố định: 350N – 600N và 400S – 600S
ii. Gió chí tuyến thổi thường xuyên từ chí tuyến về xích đạo Gió địa phương
O Loại gió hoạt động trong phạm vi nhỏ, mang tính chất địa phương lOMoAR cPSD| 15962736
i. Gió đất và gió biển: sinh ra do sự thay đổi nhiệt độ khu vực ven biển. Quy mô và thời gian nhỏ và ngắn. @@@@@@@
i Gió đất và gió biển ii. Gió Anabatic: gió thổi trên những sườn đồi núi trong những ngày ấm
áp, do mặt đất bị đốt nóng làm không khí bay lên. iii.
Gió Katabatic: hình thành ngược lại với gió Anabatic, thổi từ trên cao xuống thấp vào những đêm không mây. iv.
Gió Foehn (gió Phơn)Không khí di chuyển theo mặt phẳng nằm ngang bị núi chặn lại, đi
theo sườn núi lên cao dần rồi bị lạnh đi xuống dưới nhiệt độ điểm sương, tạo thành mây hay mưa.
Sau khi vượt qua đỉnh núi, Lượng nhiệt mà nó nhận được trong quá trình đi xuống lớn hơn so với
lượng nhiệt mà nó mất đi khi đi lên nên khi xuống tới chân núi trở nên khô và nóng.
Ảnh hưởng của gió
•Đối với phương tiện:
Giảm tốc độ phương tiện
Làm chệch hướng đi của phương tiện Khó
khăn cho phương tiện khi ra vào cầu bến. •Đối với ga, cảng:
Gió cấp 7 sẽ làm ngưng công tác xếp dỡ
Làm mất vệ sinh khu vực cảng
Gió kết hợp với thủy triều  tàn phá khu vực cảng. lOMoAR cPSD| 15962736
Giáng thủy/Lượng mưa Mây là tập hợp của các hạt nước nhỏ li ti, các tinh thể băng hay
hỗn hợp của chúng. Kích thước của các hạt này lớn dần lên do sự kết hợp giữa chúng với nhau hay
do hơi nước tiếp tục ngưng tụ. Khi đã đủ lớn, chúng sẽ rơi xuống, trong quá trình rơi xuống này
chúng va đập với các hạt khác và do có tốc độ lớn chúng sẽ hấp thụ các hoạt đó để lớn dần lên và rơi
xuống với tốc độ nhanh hơn. Khi rơi xuống mặt đất, chúng có dạng tuyết, hạt mưa hay tinh thể băng
tùy thuộc vào nhiệt độ của lớp không khí gần mặt đất.
Ảnh hưởng của mưa
•Đối với tàu và cảng:
Làm giảm hoặc rối loạn tầm nhìn xa của tàu. Giảm năng suất xếp dỡ, kéo dài thời
gian đậu bến của tàu tăng thời gian quay vòng và chi phí khai thác tàu.
•Đối với hàng hóa: Hàng hóa có thể bị ẩm ướt, hư hỏng do công tác xếp dỡ bị gián đoạn vì mưa. Độ ẩm không khí
Khái niệm: là lượng hơi nước nhất định tồn tại trong không khí. Phân loại:
•Độ ẩm bão hòa (A (g/m3)) trong không khí chỉ chứa được một lượng hơi nước nhất định
•Độ ẩm tuyệt đối(a (g/m3)) số gam hơi nước có thực trong 1 m3 không khí.
•Độ ẩm tương đối:(r) là tỷ số % giữa độ ẩm tuyệt đối và độ ẩm bão hòa trong cùng thể tích và điều kiện.
•Độ ẩm cân bằng: áp suất hơi nước trong hàng hóa cân bằng với áp suất hơi nước trong không khí.
•Điểm sương: là nhiêt độ mà tại đó độ ẩm không khí đạt tới trạng thái bảo hòa.
( to< điểm sươngsương mù)
Ảnh hưởng của độ ẩm không khí: ảnh hưởng cơ bản đến vấn đề bảo quản hàng hóa
trong quá trình vận tải và trong kho của cảng. Nhiệt độ không khí lOMoAR cPSD| 15962736
Khái niệm: Nhiệt độ không khí là hiện tượng mà các tia bức xạ mặt trời đi qua bầu khí quyển,
lúc này mặt đất sẽ được hấp thụ năng lượng của mặt trời và làm cho bầu khí quyển nóng lên.
Do đó, nhiệt độ không khí được xem là thước đo mức độ nóng lạnh của không khí trong trường hợp này.
Vai trò của nhiệt độ không khí:
Nhiệt độ không khí đóng vai trò quan trọng trong đời sống tự nhiên. Trong các bản tin dự báo
thời tiết, chúng ta thường nghe thấy nhiệt độ tăng cao có thể gây oi bức, khó chịu cho sức khỏe
con người và cuộc sống sinh hoạt. Bên cạnh đó, nhiệt độ không khí cao hay thấp còn tác động
rất lớn đối với các sinh vật và các hiện tượng thời tiết khác.
Nhiệt độ không khí thay đổi theo quy luật nào? 1. Thay đổi Độ cao 2. Thay đổi theo vĩ độ
3. Theo vị trí gần - xa biển và hướng gióẢnh hưởng của nhiệt độ:
•Nhiệt độ cao: khi tàu qua vùng nhiệt đới (to cao) sẽ làm ảnh hưởng đến sinh hoạt
của thuyền viên, hành khách, và hàng hóa dễ bị hư hỏng, do vậy cần lắp đặt các
thiết bị điều hòa  tăng giá xây dựng tàu.
•Nhiệt độ thấp: có thể làm nước biển đóng băng (ở các vùng 450N và 500S trở về 2
cực). Nước đóng băng trên thân tàu do sóng xô tăng trọng lượng tàu, mất tính ổn định tàu chìm tàu... Khí đoàn
• Định nghĩa: Khí đoàn là một một mảng không khí lớn mà trong đó các yếu tố khí
tượng như nhiệt độ, độ ẩm, độ ổn định biến đổi không lớn, tương đối đều đặn theo lOMoAR cPSD| 15962736
chiều ngang. Nhiệt độ và độ ẩm trong khí đoàn có ảnh hưởng đến sự biến hóa của
thời tiết, còn độ ổn định còn lại có liên quan đến chuyển động theo chiều thẳng đứng của không khí. Áp cao, áp thấp -
Áp cao còn gọi là xoáy nghịch, đường kính của đẳng áp của khối khí áp cao
loại lớn có khi bao quát cả một lục địa hoặc đại dương, loại nhỏ cũng vài trăm km. -
Áp thấp còn gọi là xoáy hoặc lốc (Depression, Cyclone) đường kính của
đường đẳng áp trung bình 1000 km, nhỏ chừng 200 km, lớn nhất khoảng 3000
km. Khí áp trung tâm của áp thấp khoảng 970-1010 hPa. Tốc độ gió lớn nhất ở trung tâm trên 30 m/s.
Các yếu tố hải văn -Thủy chiều -Hải lưu(dòng chảy) -Sóng biển Thủy triều
Khái niệm: Thủy triều là hiện tượng nước biển dâng cao và hạ xuống một cách có quy luật.
Nguyên nhân: do lực hấp dẫn giữa mặt trăng và mặt trời đối với trái đất. lOMoAR cPSD| 15962736 lOMoAR cPSD| 15962736 lOMoAR cPSD| 15962736 lOMoAR cPSD| 15962736