Các kỹ thuật dạy học theo nhóm: Phương pháp và Thực hành | Môn Giáo dục học - Đại học Quy Nhơn

lOMoAR cPSD| 58707906
Các kĩ thuật của phương pháp dạy học theo nhóm
* Các kĩ thuật chia nhóm:
Khi tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm, GV nên sử dụng nhiều cách chia
nhóm khác nhau để gây hứng thú cho HS, đồng thời tạo cơ hội cho các em được học
hỏi, giao lưu với nhiều bạn khác nhau trong lớp. Dưới đây là một số cách chia nhóm: Cách chia nhóm Ưu, nhược điểm
1/ Nhóm cùng sở thích, mối quan -
Ưu điểm: Đối với học sinh thì đây là tâm
cách dễ chịu nhất để thành lập nhóm, đảm
- GV có thể chia HS thành các nhóm có bảo công việc thành công nhanh nhất.
cùng sở thích, mối quan tâm để các em -
Nhược điểm: Dễ tạo sự tách biệt giữa
có thể cùng thực hiện một công việc yêu các nhóm trong lớp, vì vậy cách tạo nhóm
thích hoặc biểu đạt kết quả công việc như thế này không nên là khả năng duy nhất.
của nhóm dưới các hình thức phù hợp
với sở trường của các em. 2/ Nhóm ghép hình -
Ưu điểm: Cách tạo nhóm kiểu vui -
GV cắt một số bức hình ra chơi, không gây ra sự đối địch, đối kháng
thành3/4/5... mảnh khác nhau, tùy theo - Nhược điểm:
số HS muốn có là 3/4/5... HS trong mỗi
+ Cần có chi phí để chuẩn bị và cần nhóm.
nhiều thời gian hơn để tạo lập nhóm. -
HS bốc ngẫu nhiên mỗi em một
+ Tốn nhiều thời gian cho 1 tiết học, mảnhcắt.
chỉ thích hợp với hoạt động ngoại khóa. -
HS phải tìm các bạn có các mảnh
cắtphù hợp để ghép lại thành một tấm hình hoàn chỉnh. -
Những HS có mảnh cắt của cùng
mộtbức hình sẽ tạo thành một nhóm.
3/ Nhóm tương trợ:
- Ưu điểm: Tất cả đều được lợi. Những học
- Xếp những học sinh có trình độ và sinh khá giỏi đảm nhận trách nhiệm, những
năng lực khác nhau (khá giỏi và trung học sinh yếu kém được giúp đỡ - Nhược
bình – yếu) vào một nhóm, để học sinh điểm: Ngoài việc mất thời gian thì chỉ có ít
khá giỏi có thể hỗ trợ cho học sinh yếu. nhược điểm, trừ phi những học
sinh khá giỏi hướng dẫn sai.
* Các kĩ thuật của phương pháp dạy học theo nhóm lOMoAR cPSD| 58707906
1. Kỹ thuật mảnh ghép 1.1 Khái niệm
- Kỹ thuật mảnh ghép là kỹ thuật tổ chức hoạt động học tập hợp tác kết hợpgiữa
cá nhân, nhóm và liên kết giữa các nhóm nhằm: + Giải quyết một nhiệm vụ phức
hợp (có nhiều chủ đề),
+ Kích thích sự tham gia tích cực của học sinh, nâng cao vai trò của cá nhân trong quá trình hợp tác
+ Kích thích tư duy sáng tạo và tính chủ động, phát huy sự năng động của học sinh, đồng thời
+ Rèn luyện cho các em tinh thần làm việc tập thể, kỹ năng trình bày kiến thức trước nhóm. 1.2 Cách tiến hành
Kỹ thuật mảnh ghép được chia thành 2 vòng: vòng chuyên gia và vòng mảnh ghép
Vòng 1: Nhóm chuyên gia
- Lớp học sẽ được chia thành các nhóm (khoảng từ 3- 6 người). Mỗi nhómđược
giao một nhiệm vụ với những nội dung học tập khác nhau. Ví dụ: + Nhóm 1: Nhiệm vụ A + Nhóm 2: Nhiệm vụ B + Nhóm 3: Nhiệm vụ C
- Mỗi cá nhân làm việc độc lập trong khoảng vài phút, suy nghĩ về câu hỏi,chủ
đề và ghi lại những ý kiến của mình.
- Khi thảo luận nhóm phải đảm bảo mỗi thành viên trong từng nhóm đều trảlời
được tất cả các câu hỏi trong nhiệm vụ được giao và trở thành chuyên gia của lĩnh
vực đã tìm hiểu và có khả năng trình bày lại câu trả lời của nhóm ở vòng 2.
Vòng 2: Nhóm mảnh ghép
- Hình thành nhóm mới khoảng từ 3-6 người (bao gồm 1-2 người từ nhóm 1;1-
2 từ nhóm 2; 1-2 người từ nhóm 3…), gọi là nhóm mảnh ghép.
- Các câu hỏi và câu trả lời của vòng 1 được các thành viên trong nhóm mớichia sẻ đầy đủ với nhau.
- Khi mọi thành viên trong nhóm mới đều hiểu, được tất cả nội dung ở vòng 1
thì nhiệm vụ mới sẽ được giao cho các nhóm để giải quyết (lưu ý nhiệm vụ mới này
phải gắn liền với kiến thức thu được ở vòng 1).
- Các nhóm mới thực hiện nhiệm vụ trình bày và chia sẻ kết quả. lOMoAR cPSD| 58707906
Sơ đồ mô phỏng:
1.3 Ưu, nhược điểm - Ưu điểm:
+ Phát huy sự năng động, tư duy của học sinh.
+ Giúp giáo viên triển khai giải quyết được nhiệm vụ phức hợp dựa trên học tập hợp
tác hiệu quả. Kích thích sự tham gia tích cực của học sinh trong hoạt động nhóm,
nâng cao vai trò cá nhân trong quá trình hợp tác.
+ Tạo điều kiện giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác
cho mỗi học sinh thông qua chia sẻ trong nhóm mảnh ghép.
+ Tạo cơ hội cho học sinh hiểu sâu một vấn đề, học sinh không những hoàn thành
nhiệm vụ mà còn phải chia sẻ cho người khác. - Nhược điểm:
+ Kết quả thảo luận phụ thuộc vào vòng thảo luận thứ nhất, nếu vòng thảo luận này
không có chất lượng thì cả hoạt động sẽ không có hiệu quả.
+ Nếu số lượng thành viên không được tính toán kỹ sẽ dẫn đến tình trạng nhóm thừa, nhóm thiếu.
+Không sử dụng được cho các nội dung thảo luận có mối quan hệ ràng buộc “Nhân – quả” với nhau.
+Thời gian hoạt động dài khi tổ chức cho học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập với
hai nhóm khác nhau trong hai vòng. +Gây mất trật tự.
+ Giáo viên khó bao quát được cả lớp.
2. Kỹ thuật “Khăn trải bàn” 2.1 Khái niệm:
Là kĩ thuật tổ chức hoạt động học tập mang tính hợp tác kết hợp giữa hoạt động
cá nhân và hoạt động nhóm nhằm lOMoAR cPSD| 58707906
+ Kích thích thúc đẩy sự tham gia tích cực của học sinh +
Tăng cường tính độc lập, trách nhiệm của cá nhân học sinh
+ Phát triển sự tương tác giữa học sinh với học sinh.
2.2 Cách tiến hành:
+ Chia HS thành các nhóm, giao nhiệm vụ thảo luận và phát cho mỗi nhóm một tờ giấy A0.
+ Chia giấy A0 thành các phần, gồm phần chính giữa và các phần xung quanh.
Phần xung quanh được chia theo số thành viên của nhóm. Mỗi thành viên ngồi vào
vị trí tương ứng với từng phần xung quanh “khăn trải bàn”.
+ Mỗi cá nhân làm việc độc lập và viết ý tưởng vào phần giấy của mình trên “khăn trải bàn”.
+ Thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến và viết vào phần chính giữa “khăn trải bàn”.
2.3 Ưu, nhược điểm:
+ Học sinh học được cách tiếp cận với nhiều giải pháp khác nhau.
+ Rèn luyện kĩ năng suy nghĩ, quyết định và giải quyết vấn đề. lOMoAR cPSD| 58707906
+ Phối hợp giữa làm việc cá nhân và làm việc theo nhóm tạo cơ hội nhiều hơn cho
học tập có sự phân hóa.
+ Tăng cường sự hợp tác, giao tiếp học cách chia sẻ kinh nghiệm và học tập lẫn nhau.
3. Kĩ thuật “Ổ bi” 3.1 Khái niệm:
Là một kỹ thuật dùng trong thảo luận nhóm, trong đó HS chia thành hai nhóm
ngồi theo hai vòng tròn đồng tâm như hai vòng của một ổ bi và đối diện nhau để tạo
điều kiện cho mỗi HS có thể nói chuyện với lầm lượt các HS ở nhóm khác.
3.2 Cách tiến hành:
B1: Khi thảo luận, mỗi HS ở vòng trong sẽ trao đổi với HS đối diện ở vòng ngoài,
đây là dạng đặc biệt của phương pháp luyện tập đối tác.
B2: Sau một ít phút thì HS vòng ngoài ngồi yên, HS vòng trong chuyển chỗ theo
chiều kim đồng hồ, tương tự như vòng bi quay, để luôn hình thành các nhóm đối tác mới. B3: Nhận xét, đánh giá.
3.3 Ưu, nhược điểm: - Ưu điểm:
+ Giúp học sinh hình thành được thói quen tương tác trong học tập
+ Giúp học sinh khai thác được nhiều khía cạnh của vấn đề
+ Phát triển kĩ năng tư duy đặt câu hỏi, giao tiếp, phản biện, phân tích tổng hợp. - Nhược điểm: lOMoAR cPSD| 58707906
+ Chậm tiến độ của lớp do thiếu kiến thức hoặc kĩ năng + Gây lộn xộn
+ Khó kiểm soát từng cá nhân 4.
Kĩ thuật “Bể cá” 4.1 Khái niệm:
Kĩ thuật “Bể cá” là một kĩ thuật dùng cho thảo luận nhóm, trong đó một nhóm HS
ngồi giữa lớp và thảo luận với nhau, còn những HS khác trong lớp ngồi xung quanh
ở vòng ngoài theo dõi cuộc thảo luận đó và sau khi kết thúc cuộc thảo luận thì đứa
những nhận xét về cách ứng xử của những HS thảo luận. 4.2 Cách tiến hành
Dụng cụ: Giấy bút cho các thành viên.
- Một nhóm trung tâm sẽ tiến hành thảo luận chủ đề của GV đưa ra,
các thành viêncủa lớp sẽ ngồi xung quanh, tập trung quan sát nhóm đang thảo luận.
- Các thành viên tham giá nhóm quan sát có thể thay nhau ngồi vào
chỗ đó và đónggóp ý kiến và cuộc thảo luận. 4.3 Ưu, nhược điểm - Ưu điểm:
+ Nâng cao khả năng phản biện, tranh luận của học sinh
+ Vừa giải quyết được vấn đề, vừa phát triển kỹ năng quan sát và giao tiếp của người học
+ Phát triển kỹ năng cộng tác làm việc của người học
+ Học sinh tự phát hiện vấn đề và tự tìm cách giải quyết vấn đề thông qua lắng nghe và phản biện
+ Phát triển tư duy người học - Nhược điểm:
+ Cần có không gian tương đối rộng
+ Các thành viên quan sát có xu hướng không tập trung vào chủ đề
+ Các thành viên trong nhóm trung tâm ỷ lại hoặc không tham gia đóng góp ý kiến. lOMoAR cPSD| 58707906 5. Kĩ thuật XYZ 5.1 Khái niệm
Kỹ thuật dạy học theo nhóm XYZ là một kỹ thuật làm việc theo nhóm nhằm phát
huy tính tích cực của mỗi thành viên trong nhóm và trong đó mỗi nhóm có X thành
viên, mỗi thành viên cần đưa ra Y ý kiến trong khoảng thời gian Z. Mô hình thông
thường mỗi nhóm có X (6) thành viên, mỗi thành viên cần đưa ra Y (3) ý kiến trong
khoảng thời gian Z (5) phút, do vậy, kỹ thuật này còn gọi là kỹ thuật 635. 5.2 Cách tiến hành
- Trong kỹ thuật này, GV chia nhóm, giao chủ đề cho nhóm, quy định số lượng
ýtưởng và thời gian theo đúng quy tắc xyz
- Các thành viên trình bày ý kiến của mình ra giấy về cách giải quyết 1 vấn đề và
tiếp tục chuyển cho người bên cạnh,tiếp tục như vậy cho đến khi tất cả mọi
người đều viết ý kiến của mình, có thể lặp lại vòng khác.
Sau đó thư ký tổng hợp, sau đó tiến hành đánh giá và lựa chọn.
Con số X, Y, Z có thể thay đổi tùy theo đặc điểm của từng lớp học.
Sau khi thu thập ý kiến thì HS tiến hành thảo luận và đánh giá các ý kiến của các nhóm.
Chuẩn bị giấy bút cho các thành viên.
5.3 Ưu, nhược điểm - Ưu điểm
+ Mọi thành viên đều phải tích cực suy nghĩ nhanh để đưa ra ý kiến của mình.
+ Rèn luyện kỹ năng đánh giá và tổng hợp ý kiến cho HS. - Nhược điểm
Vì số ý kiến quá nhiều nên chiếm nhiều thời gian, trong quá trình thảo luận,
chọn lọc và tổng hợp ý kiến có thể gây tranh luận làm mất trật tự.