Đề cương ôn tập Môn Giáo dục học | Đại học Quy Nhơn

lOMoAR cPSD| 58707906
Phần I Những vấn đề chung về giáo dục học.
Chương I:Giáo dục học là một khoa học.
Chương II:Mục đích và nhiệm vụ của giáo dục học.
Chương III:Lao động sư phạm.
Chương I:Giáo dục học là một khoa học.
1.1 Hiện tượng giáo dục học:
1.1.1 Khái niệm giáo dục học:
Hãy tìm điểm chung trong 3 hoạt động giáo dục sau:
1. Đứa con leo trèo cây cao nguy hiểm, nghe tiếng mẹ nhắc nhở nên con vội tụt xuống.
2. Thầy cô giáo giảng bài, học sinh ghi chép, trả lời câu hỏi và làm bài tập theo yêu cầu.
3. Đang trong giờ học, Nam lén lút xem phim và bị cô giáo bắt gặp, nhìn thấy
cô nghiêm mặt nhìn và giơ tay chỉ về phía mình, Nam đã tắt điện thoại không dám
ngẩng đầu lên nhìn cô.
Đặc điểm chung là giáo dục về 2 phía
Khái Niệm :Giáo dục là quá trình truyền thụ -lĩnh hội kinh nghiệm xã hội giữa
các thế hệ loài người Phân tích:
− Giáo dục từ 2 phía:hai phía đó phải phối hợp với nhau.
Vd đứa con trèo leo cây .mẹ nó nhắc nó leo xuống mà nó leo xuống thì gọi là sự phối hợp .
Còn đứa con trèo leo cây ,mẹ nó nhắc nó leo xuống mà nó ko leo xuống thì đó là sự ko phối hợp.
− Hai phía phải làm việc với nhau bằng kinh nghiệm xã hội.
VD Trong lớp học, cô giáo đang giảng dạy,những gì cô giảng là là kinh nghiệm,kiến
thức,kỹ năng của mình vì đó là những gì cô chính là sự tích luỹ.
− Giáo dục là sự phối hợp giữa thế hệ loài người: lOMoAR cPSD| 58707906
Không phân biệt ai nhỏ hơn ,ai lớn hơn mà đó là sự truyền và phối hợp với các thế hệ.
Vd cha truyền con,con truyền cha;cha dạy con cách cầm đũa,con dạy cha cách sử dụng máy tính.
1.1.2 Nguồn gốc của hiện tượng giáo dục Giáo dục có từ khi nào?
Từ lúc con người mới sinh ra .Nếu con người xuất hiện mà không có giáo dục thì
sẽ ntn?Thì con người sẽ chết đi -
Giáo dục xuất hiện cùng với sự xuất hiên của con người. -
Giáo dục giúp tồn tại, giúp phát triển
Sau một biến cố tự ngộ nhận => Nhờ vào tư duy -
Giáo dục xuất hiện từ nhu cầu tồn tại và phát triển của con người (học tập chỉ
là môt trọng những hoạt động của con người,giáo dục từ ăn ,uống …). -
Giáo dục thực hiện thông qua mọi hành động và mọi mối quan hệ giữa người
với người (đưa vào ý thức, ngôn ngữ) 1.1.3 Tính chất của hiện tượng giáo dục
− Giáo dục mang tính chất vĩnh hằng và phổ biến Phân tích:
Về mặt chữ Phổ biến:có ở khắp nơi Vĩnh hằng trường tồn
Có ở khắp nơi và trường tồn cùng con người
Giáo dục hiện diện trong các giai đoạn lịch sử của nhân loại, tất cả các chế độ xã
hội. Trong bất kì một chế độ xã hội hay một giai đoạn lịch sử nào thì giáo dục vẫn
thực hiện sứ mệnh chăm sóc, dạy dỗ, đào tạo con người, truyền thụ một cách có ý
thức cho các thành viên của mình những kinh nghiệm xã hội, những giá trị văn hoá,
tinh thần của loài người và dân tộc, giúp cho họ có khả năng tham gia vào cuộc sống
xã hội đương thời ấy
Nơi nào có con người,nơi đó có giáo dục
VD ở đồng bằng,vùng núi,vùng biển đều có con người thì đều có giáo dục lOMoAR cPSD| 58707906
Giáo dục tồn tại và phát triển mãi cùng với sự tồn tại và phát triển của xã hội loài
người.Khi nào người còn tồn tại thì giáo dục còn tồn tại
Vd già trẻ đều đi học,nam nữ còn đi học trừ phi chết rùi mới đi học − Tính nhân văn
Về mặt ngữ nghĩa : Nhân văn là giá trị ,triết lý,lý tưởng
Giáo dục mang giá trị nhân văn - là những giá trị chung đảm bảo cho sự sống, tồn
tại và phát triển của mọi người, mọi dân tộc, quốc gia trên trái đất. Phân tích:
Giáo dục hướng tới những giá trị con người, vì con người và cho con người, những
giá trị vì sự sống hôm nay và ngày mai. Nói giáo dục hay vì:
• Giáo dục mang lại những nội dung hay
• Giáo dục mang lại những phương pháp hay
• Giáo dục mạng lại đầu tư những phương tiện
• Giáo dục hướng tới những điều tốt
• Giáo dục tuyển chọn những người giáo dục Đặc điểm:
• Hướng tới những mục đích tốt đẹp
• Giáo dục,truyền thụ và lĩnh hội kinh nghiệm xã hội ,đúng đắn ,bằng phương pháp khoa học • Đổi mới • Đánh giá
− Tính xã hội -lịch sử
So sánh giáo dục ngày xưa và giáo dục ngày nay Giống nhau:
Cả ngày xưa và ngày nay, mục tiêu cơ bản của giáo dục vẫn là truyền đạt kiến thức
và giúp học sinh hiểu biết sâu rộng hơn về thế giới xung quanh.
Giáo dục luôn hướng tới việc phát triển con người toàn diện, cả về trí tuệ, đạo đức, thể chất và tinh thần. Khác nhau Nay Xưa Giáo dục lOMoAR cPSD| 58707906 Phương
Chủ yếu là phương pháp Phương pháp giảng dạy đa dạng hơn, Pháp
giảng dạy truyền thống, giáo bao gồm học tập qua dự án, học qua trải Giảng
viên truyền đạt kiến thức, nghiệm, học tập qua sự tương tác và Dạy
học sinh ghi chép và học hợp tác nhóm. thuộc lòng.
Cơ Sở Vật Cơ sở vật chất hạn chế, thiếu Cơ sở vật chất hiện đại, phòng học Chất
thốn tài liệu học tập, phòng được trang bị máy chiếu, máy tính,
học đơn giản, ít thiết bị hỗ bảng thông minh. Thư viện, phòng thí
trợ giảng dạy. Chủ yếu học nghiệm, phòng máy tính được đầu tư
tập qua sách vở và bảng kỹ lưỡng, cung cấp nhiều tài liệu học phấn.
tập và công cụ hỗ trợ. Vai
Trò Giáo viên giữ vai trò trung Giáo viên giữ vai trò hướng dẫn, hỗ trợ
của Giáo tâm, là người truyền đạt kiến và tạo điều kiện cho học sinh tự phát Viên
thức và điều khiển quá trình triển. học tập.
Mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh
Mối quan hệ giữa giáo viên trở nên bình đẳng hơn, với sự tương tác
và học sinh mang tính chất và trao đổi hai chiều.
thầy trò rõ rệt, giáo viên có quyền uy lớn.
Giáo dục vận động và biến động cùng với sự vận động và biến đổi của lịch sử và xã hội
Vd một giáo viên dạy ở vùng sâu vùng xa đuoec chuyển về dạy ở Trung tâm thành
phố nhưng họ ko thể dạy được vì sự biến động của xã hội bỏi vì ở vùng sâu vùng xa
và trung tâm thành phố là hai điều kiện khác nhau nên ko thể áp dụng phương pháp
ở vùng sâu vùng xa vào đk ở trung tâm thành phố
Giáo dục phản ánh thực trạng Lịch sử -Xã hội
Vd Cách dạy phải phù hợp với hiện tại.Ngày xưa ta có “thương cho roi cho ngọt
,ghét cho ngọt cho bùi”nhưng bây h thì ko đc
Giáo dục cải tạo lích sử -xã hội
Giáo dục góp phần định hướng xã hội- lịch sử
− Tính giai cấp của giáo dục
Giáo dục là công cụ của chính trị,thực hiện nhiệm vụ chính trị dưới sự điều khiển
của giai cấp cầm quyền lOMoAR cPSD| 58707906
Nêu điểm khác nhau của giáo dục của các xã hội có giáo dục đến nay trong lịch sử
Sự khác nhau của xã hội có giai cấp và ko có giai cấp
• Xã hội không có giai cấp :Có sự bình đẳng
• Xã hội có giai cấp :Không binh đẳng
Trong xã hội có giai cấp đối kháng thì giai cấp thống trị bao giờ cũng dành độc quyền
về giáo dục và dùng giáo dục làm công cụ, phương thức truyền bá tư tưởng, duy trì
vị trí xã hội, củng cố nền thống trị
- Chiếm hữu nô lệ đối kháng giữa chủ nô>< nô lệ .Giáo dục thuộc về chủ nô -
Phong kiến đối kháng giữa địa chủ >< nông dân.Giáo dục thuộc về địa chủ
- Tư bản chủ nghĩa đối kháng giữa tư bản >< công nhân.Giáo dục thuộc về tư bản
Giáo dục muôn đời là công cụ của giai cấp Giáo
dục bảo vệ lợi ích của giai cấp thống trị VD:
Chiếm hữu nô lệ ;dạy những người cầm quyền về đàn áp nô lệ ,mở rộng lãnh thổ
,học thêm những kiến thức về địa lý văn học phục vụ cho mở rông lãnh thổ;nô lệ
học cách phục vụ chủ nô
Phong kiến :không cho phụ nữ chỉ học nâng khăn sửa túi ,trong xã hội lúc giờ có
2 loại người biết và không bít
Giáo dục phản ánh quan điểm của giai cấp,là phương tiền đấu tranh của giai cấp
Vd giáo dục ở Việt Nam phản ánh lên tư tưởng của Đảng
Cuốn sách Hồng Lâu Mộng ở Trung Quốc đã diễn ra cảnh ăn chơi trác táng của
tầng lớp trên ,sự ăn chơi ấy làm khơi dậy lên cuộc đấu tranh của nhân dân điều này
gây ảnh hưỡng đến giai cấp cầm quyền nên đã bị cầm . - Tính dân tộc
Giáo dục phản ánh bản sắc dân tộc của mỗi dân tộc
Giáo dục ở mỗi nước lúc nào cũng tồn tại những nét riêng độc đáo tạo nên sắc thái
đặc trưng được thể hiện trong mô hình con người đào tạo, trong hệ thống tri thức và giá trị văn hóa.
Giáo dục bảo vệ và giữ gìn văn hoá lOMoAR cPSD| 58707906
Vd trong nước ta,mỗi vùng miền có nền văn hoá khác nhau chính vì thế cách dạy
cũng khác nhau để phù hợp với nền văn hoá đó Khi dạy phải phù với bản sắc văn hoá vùng đó Bài Tập
-Hãy so sánh hiện tượng mèo mẹ dạy mèo con bắt chuột với hiện tượng mẹ dạy con
nấu cơm? Rút ra kết luận.
Giống nhau :đều Trang bị kỹ năng cho con
Khác nhau:hoạt động mèo mẹ dạy con là bản năng của loài sinh ra đã có gắn liền với
nó,gắn liền với sự lặp đi lặp lại,từ đời này sang đời khác.Không gắn với cá thể
Hoạt động mẹ dạy con nấu cơm là hoạt động gắn với tư duy ,với từng người.Mang tính giáo dục
- Hãy so sánh quá trình huấn luyện bóng đá cho vận động viên và quá trình huấn
luyện cả heo nhảy theo nhạc? Rút ra kết luận
Huấn luyện bóng cho vận đông viên là hiện tượng hoạt động hành động phản xạ
Quá trình huấn luyện cá heo nhảy theo nhạc là hiện tượng hoạt động hành động có điều kiện Nhận xét
Giáo dục là hiện tượng xã hội đặc biệt ,chỉ có ở con người.
Giáo dục tạo ra sự phát triển
Vd ngày xưa mẹ dạy con chỉ luộc thịt heo nhưng bây giờ con luộc được những thứ
có thể luộc như cá ,tôm,rau… đó là giáo dục tạo ra sự phát triển
1.1.3 Chức năng của giáo dục - Chức năng kinh tế
Giúp chúng ta có nguồn nhân lực dồi dào
Giáo dục là khoa học trung gian trong cơ cấu sản xuất thống nhất: khoa họcgiáo dục-sản xuất Phân tích
Đây là cơ cấu cơ bản trong sản xuất,sản xuất tạo ra kinh tế lOMoAR cPSD| 58707906
Các nước phát triển rất ăn khớp và đồng bộ trong cơ cấu sản xuất,dưa đến những
phát minh và nhân rộng các phát trinh ,nhân rông các phát tminh đi vào sản xuất
.Nếu mất đi giáo dục thì khoa học không thể đưa vào sản xuất .Khoa học đẩy manh
giáo dục,giáo dục đẩy mạnh sản xuât.Giáo dục là cầu nối giữa khoa học và sản
xuất.Nếu thiếu một trong ba cái thì kinh tế sẽ bị ảnh hưởng Lấy vd về Mỹ
Đảm bảo các yếu tố trong quá trình sản xuất Phân tích:
Lượng lực sản xuất,quan hệ sản xuất,là do con người tạo ra
Vd muốn sản xuất bánh mỳ cần phải có quá trình : (đầu vào) nguyên liệu,sức lao
động .cần có công thức (quy trình),sản phẩm ,phân phối sản phẩm (đầu ra)
Nhưng đối với giáo dục sẽ chế biến người học ,sức lao đọng ,công cụ thiết bị,phương
tiện hỗ trợ,có sản phẩm ,có phân phối
Giáo dục tạo ra con người,kinh tế đặc biệt
Tái sản xuất sức lao động,cung cấp ngườn nhân lực(yếu tố quan trọng)
Rút ngắn thời gian lao động
- Chức năng văn hoá -tư tưởng
Thống nhất hệ tư tưởng làm nền tảng Nâng cao dân trí
Bảo tồn và phát triển mọi giá trị văn hoá
Vd văn hoá của người Êđê
- Chức năng chính trị Là công cụ chính trị
Giáo dục những giá trị chuẩn mực,đạo đức công dân,giáo dục tư tưởng,pháp luật
,đường lối chính trị.
Tác động vào cấu trúc xã hội,ảnh hưởng đến chế độ chính trị của mỗi quốc gia,mỗi dân tốc
Vd phong trào vô sản hoá ở Việt Nam vào năm 1928 lOMoAR cPSD| 58707906
Thống nhất hệ tư tưởng chính trị
Cập nhật tình hình chính trị quân sự
Như vậy muốn ổn định chính trị ,ta cần sử dụng đến giáo dục
1.2 Giáo dục và sự phát triển nhân cách (năm nào cũng thi)
1.2.1 Một số khái niệm cơ bản
1.2.1.1 Khái niệm về con người
Phần con thuộc về thực thể tự nhiên,là sản phẩm của sự phát triển tự nhiên thông qua mặt sinh học
Phần người thuộc về thực thể xã hội,là sản phẩm của sự phát triển xã hội thong qua mặt tư duy,tình cảm.
Giáo dục làm việc với tự nhiên ,xã hội
Con người vừa là thực thể tự nhiên vừa là thực thể xã hội
+ Thực thể tự nhiên (hình thái ,giải phẫu,bộ phận của hệ sinh thái…)
Vd khi con người sinh ta đều phải tuân theo các quy luật của tự nhiên như ngày
sinh,phát triền ,diệt vong hay sinh -lão – bệnh- tử
+ Thực thể xã hội (ngôn ngữ,giao tiếp,mối quan hệ…)
Bao gồm:mặt sinh học, tâm lý xã hội
Vì vậy khi giáo dục phải quan trâm đến độ tuổi ,quan tâm đến các yếu tố tự
nhiên,cần phải giáo dục bảo vệ hệ cân bằng sinh thái
1.2.1.2 Khái niệm cá nhân
Cá nhân khác với con người :cá nhân là riêng,cá nhân còn là giá trị phân biệt
Cá nhân là con người ,là thành viên trong 1 nhóm ,1 cộng động, 1 xã hội và ngược
lại nếu không nằm trong một nhóm ,một công đồng,một xã hội thì không phải là cá nhân
Cá nhân mang những đặc điểm riêng lẻ để phân biệt với các thành viên khác trong
nhóm,cộng đồng,xã hội
Cá nhân:con người trên phương diện xã hội lOMoAR cPSD| 58707906
Cá nhân giống con người nhưng cá nhân là một,là riêng,là duy nhất vì thế khi dạy
cần phải quan tâm đến đặc điểm riêng
Khi nào có xã hội khi đó có cá nhân
1.2.1.3 Khái niệm nhân cách
Tổ hợp những đặc điểm ,những thuộc tính tâm lý cá nhân ,thực hiên bản sắc cá
nhân và giá trị xã hội ,phù hợp với yêu cầu của xã hội và thời đại Phân tích
Nhân cách là thuộc tính tâm lý bởi vì thuộc tính bắt đầu từ lúc nào không biết
,không biết có hết hay không,diến biến không có
Vd một người nóng tính có thể bớt hoặc có sự thay đổi nhưng nó không hết được Bản sắc cá nhân Đặc điểm nhân cách
• Nhân cách không có lúc sinh ra mà được hình thành trong quá trình sống
• Vận động biến đổi theo chuẩn mực ,giá trị xã hội
• Hình thành chủ yếu qua con đường hoạt động và giao lưu
• Nhân cách là chủ thể của hoạt động có ý thức
Sự phát triển nhân cách
Quá trình phát triển,trưởng thành của người về tâm lý,ý thức với quá trình phát triển
thể chất theo đặc trưng của con người.
Nhân cách không nhìn thấy bằng mắt mà nó phát triển bằng hệ ý thức,phát triển về chất
Kết quả là sự thay đổi về chất trong trạng thái nhân cách
Xuất hiên các đặc điểm ,phẩm chất phát triển nhân cách mới,có sự thay đổi cấu trúc
mối liên hê giữa các thành phần của nhân cách
Chịu sự chi phối các yếu tố tự nhiên
Cấu trúc của nhân cách Nhân cách tạo nên :
2 Mặt :phẩm chất -năng lực;Đức -Trí 3 Mặt nhân-trí-dũng lOMoAR cPSD| 58707906
4 Mặt :Xu hướng-tính cách-khí chất-năng lực
5 Mặt :Nhân-lễ-nghĩa -trí-tín(nho giáo của Mạnh Tử)
Đức-trí-thể-mỹ-lao động( giáo dục hiện nay)
Trước người ta cho rằng một người có nhân cách tốt phải có 5 mặt nhân-lễ-trítín
.Nhưng bây giời giáo dục học nói một cong người phát triển ohải có 5 mặt đứctrí- mỹ-lao động Vd về giáo viên
1.1.2 Các yếu tố ảnh hưởng tới sự hình thành và phát triển nhân cách
1.2.2.1 Yếu tố sinh học
Yếu tố sinh học là yếu tố tiền đề
Là những yếu tố thuộc về cơ chế ,thuộc thể chế tự nhiên Vd:đẹp
ảnh hưởng đến yếu tố tâm lý sinh ra tự tin
Không đẹp ảnh đến yếu tố tâm lý sinh ra bất an,lo lắng
Như vậy cơ thể tác động đến tâm lý
Bao gồm:bẩm sinh và di truyền
Bẩm sinh là những đặc điểm sinh học đặc thù của cá nhân
Di truyền sự tái tạo ở con cái,những đặc điểm giống với thế hệ trước Vai trò
Cơ thể mang lại những điều kiện tiền đề của phát triển
Tiền đề vật chất (nền móng,cơ sở,nền tảng):tác động đến chiều hướng,tốc độ,nhịp
độ của sự phát triển nhân cách
Ví dục:bại não gây ảnh hưởng đến năng lưc
Người khiếm thính ảnh hưởng đến năng lực nghe nhưng bù lại các cơ quan sẽ hoạt
động tốt hơn bình thường đó là quy luật bù trừ
Lưu ý trong đề thi vế thứ trong câu hỏi :Giáo dục như thế nào trong gia đình,nhà trường: lOMoAR cPSD| 58707906
Tìm hiểu đặc điểm sinh học ở đối tưởng và định hướng giáo dục (hoạt động chủ
đạo,thời kỳ phát cảm.Tức là phải hiểu cơ thể của đứa trẻ để đưa ra định hướng phù hợp
Vd:cơ thể đứa trẻ phù hợp để trở thành một nhà văn thì chúng ta cần vạch ra định
hướng để đứa trẻ ấy phát triển thành một nhà văn
Trẻ con ở tuổi mần mon kiểu sống bằng việc chơi và hoạt động chủ đạo của đứa trẻ
ấy là chơi ,Chúng ta cần định hướng cho đứa trẻ đó chơi như thế nào là phù hợp
Ở lứa THCS,hoạt động chủ đạo là đi học và chơi
Thời kỳ chủ đạo của cảm xúc là từ 3 tháng tuổi,cảm xúc của trẻ con nhạy cảm,giai
đoạn này phụ huynh cần phải ổn định cảm xúc của con nhỏ.Nếu không lớn dễ bị xúc cảm ,nhạy cảm…
Không tuyệt đối hoá vai trò của yếu tố sinh học
Sinh học là tiền đề,không ảnh hưởng đến
Giúp đối tượng tự bảo vệ và rèn luyện các đặc điểm sinh học đúng hướng
Có thể hỗ trợ cái hay của nó,muốn phát triển các hay thì phải làm như thế nào?Cái
dở phải kiềm chế như thế nào?
Hướng dẫn cách bảo vệ cơ thể ,tự phát triển,đừng coi yếu tố sinh học là số 1
1.2.2.2 Yếu tô môi trường
Môi trường là tất cả điều kiện mà tác động đến sự phát triển của con người
(Là những yếu tố hiện hữu và có tác động đến sự phát triển của con người)
Bao gồm: Môi trường tự nhiên và môi trường xã hội
Cả hai môi trường đều tác động nhưng môi trường xã hội tác động nhiều hơn môi trường tự nhiên
Vd sự tác động của môi trường tự nhiên: trời mưa ảnh đến tinh thần,tâm lý người (chỉ xảy ra tức thì)
Môi trường xã hội:Chơi cung một nhóm bạn sẽ bị ảnh hưởng lần nhau
Môi trường vĩ mô (giá trị,kinh tế…),tác động gián tiếp,yếu Ví dụ: lOMoAR cPSD| 58707906
Chúng ta chịu sự ảnh hưởng của nền kinh tế nông nghiệp ,chịu sự ảnh hưởng của
phương thức CNXH nên không theo dây truyền ,phụ thuộc vào tưng người
Môi trường công nghiệp khác vơi môi trương nông nghiêọ làm theo dây truyền làm
ra làm ,chơi ra chơi,tính kỷ lục cao
Môi trường vĩ mô (gia đình ,bạn bè,hàng xóm…) Tác động trực tiêp mạnh mẽ VD:
Sống trong trong gia đình có nền kinh tế tốt, có nền giáo dục tốt, ba mẹ hòa thuận
yêu thương con cái thì nhân cách con người sẽ phát triển theo chiều hướng tích cực.
Nếu sinh ra trong gia đình có nền giáo dục không tốt, vi phạm tệ nạn xã hội…thì
những thành viên trong gia đình không nhiều thì ít cũng ảnh hưởng, nhân cách sẽ
phát triển theo chiều hướng ít tích cực hơn….
Vai trò của môi trường là vai trò điều kiện,phương tiền,góp phần tại nên mục đích động cơ Lưu ý
Tránh tuyệt đối hoá vai trò của môi trường ,môi trường chỉ cung cấp điều kiên
Vd ở quê Lan ngoan hiền nhưng khi lên Sài Gòn thì lại ăn chơi vì do bản ngã của
Lan đừng đổi lỗi cho môi trương
Giúp đối tượng biết lựa chọn ,cải tạo môi trường phù hợp(kiến thức kỹ năng)
Môi trường với phức tạo vừa phong phúc chúng ta xây dựng môi trường giáo dục tích cực cho trẻ con
1.2.2.3 Yếu tố giáo dục(yếu tố chủ đạo)
Giáo dục là quá trình truyền thụ ,lĩnh hội kinh nghiệm xã hội giữa các thế hệ loài người Bao gồm : •
Giáo dục gia đình:nền tảng •
Giáo dục nhà trường:chủ đạo •
Giáo dục xã hội :hỗ trợ Phân tích:
− Giáo dục gia đình;
Giáo dục gia đình là nền tảng trực tiếp,giáo dục trực tiếp ngay với đối tượng cần giáo dục. lOMoAR cPSD| 58707906
Giáo dục cá nhân:”nhà có đông con nhưng không thể nào mở lớp “
Giaó dục gia đình thông qua nền nếp gia đình.Mỗi gia đình có 1 cách dạy khác
nhau,gắn liền với một thời gian sinh hoạt,văn hoá khác nhau.vd về mẹ chồng nàng dâu
Từ 0-7 tuổi của một con người ,giáo dục gia đình có vai trò quan trọng ,chịu sự ảnh
hưởng mạnh từ gia đình
Giáo dục gia đình đóng vai trò nền tảng
− Giáo dục nhà trường
Giáo dục có kế hoạch,khoa học,có mục dích
Giáo dục nhà trường tác động đến tập thể lẫn cá nhân gián tiếp bởi vì có những
trường hợp buộc phải tác động đến cá nhân vd trong lớp có 1 bạn lì lợm thì phải giáo
dục riêng,hay có những bạn giỏi thì ra phải có giáo dục riêng như là phải có câu hỏi khó.
Thực hiện bởi một đội ngũ cán bộ chuyên môn cao
Xã hội giao trọng trách giáo dục,nhà trường là cơ quan chuyên biệt của xã hội thực
hiên chức năng giáo dục
Giáo dục nhà trường đóng vai trò chủ đạo − Giáo dục xã hội:
Giáo dục xã hội là cá nhân,tổ chức,đoàn thể cộng đồng
Kiếm chứng và mở rông kiến thức đã được tiếp thu trong gia đình và trường
Liên tục cập nhật những nội dung mới, đổi mới,tức thì nhanh chóng
Giáo dục xã hội phong phú đa dạng hơn giáo dục nhà trường và giáo dục gia đình
Giáo dục xã hội đóng vai trò hỗ trợ
Ba lực lượng này không thay thế nhau mà cùng nhau bổ trợ để phát triển nhân cách người
Giáo dục có vai trò chủ đạo đến sự phát triển nhân cách con người Phân tích lOMoAR cPSD| 58707906
Giúp thế hệ trước truyền lại nền văn hoá ,xã hội để tạo nên nhân cách cho thế hệ sau
Định hướng điều chỉnh sự phát triển nhân cách
Giáo dục là con đường ngắn nhất giúp con người hoàn hiện nhân cách ,bỏ qua sự
mò mẫn trong trải nghiệm nhưng không phải là con đường duy nhất
Giáo dục giúp phát huy những tác động tích cực và hạn chế những tác động tiêu
cực của yếu tố sinh học,yếu tố môi trường.Bởi vì trong môi trương và sinh học có
cái tốt và cái không tốt giáo dục sẽ giúp cải thiện cái không tốt và phát huy cái tốt
Vd sinh ra đã lùn giáo dục sẽ giúp ăn uóng ra sao,ăn như thế nào để cao,hay những tip mẹo để cao
Uốn nắn điều chỉnh sai lệch trong nhân cách(giáo dục lại)
Con người không ai là không sai cà,giáo dục sẽ uốn nắn cái sai đó
Làm bộc lộ những nét tích cực trong con người
Con người thuòng có 3 phần :năng lực,khả năng,tiềm năng
Trong quá trình sống con người sẽ nổi lên năng lực nhưng bằng giáo duc năng lực
ấy sẽ đc bộc lộc sớm
Vd các chương trình bước nhảy hoàn vũ nhí,gương mặt thân quen nhí…tất cả đều
được rèn luyện từ bé Lưu ý
Không tuyệt đối hoá vai trò của giáo dục
Giáo dục không phải là vạn năng,giáo dục không phải là tất cả
Tổ chức giáo dục phải phù hợp với lứa tuổi đối tượng giáo dục;với điều kiện để phát huy có tác dụng
Vd chúng ta không thể nào dạy kinh tế chính trị mác lênin cho học sinh tiểu học
Kết hợp các lực lượng trong và ngoài nhà trường với nhau
Kết hợp giáo dục và các yếu tố khác nhau
Phương pháp,kế hoạch phải phù hợp
Phải tu dưỡng,bồi dưỡng người dạy thành nhà giáo dục có uy tín lOMoAR cPSD| 58707906
1.2.2.4 Yếu tố hoạt động (yếu tố quyết định và quan trọng nhất)
Là quá trình tác động qua lại giữa con người và thế giới khách quan tạo ra sản phẩm
về phía xã hội và về phía con người
2 quá trình của hoạt động xuất tâm tạo ra sản phẩm về thế giới khách quan.
Nhập tâm tạo ra sản phẩm về con người. Vai trò
Hoạt động giúp cải tạo những nét nhân cách của bản thân
Chiếm lĩnh kho tàng kinh nghiệm xã hội
Giúp biến những kỹ năng phẩm chất của mình thành sản phẩm và làm phong phú thêm tinh thần của mình
Quyết định trực tiếp đến sự phát triển nhân cách Phân tích
Thứ nhất theo góc độ triết học
Muốn phát triển cái gì phải có động lực,khi muốn phát triển thì mâu thuẫn xuất hiện
.Khi giải quyết mâu thuẫn được thì đông lực sẽ xuất hiện.Có 2 loại động lực.Khi giải
quyết mâu thuẫn bên ngoài thì ngoại lực xuất hiện và khi giải quyết mâu thuẫn bên
trong thì nội lực xuất hiện.Nội lực có vai trò quan trọng hơn ngoại lực.Ngoại lực có
vai trò hỗ trợ trong việc phát triển nhân cách còn nội lực có vai trò quyết định phát
triển nhân cách.Nội lực hình thành trong chính chúng ta.Còn thầy cô,cha mẹ,giáo
dục giúp thì là ngoại lực.Còn tự bản thân chúng ta mới quan trọng.Hoạt động cá nhân tạo ra nội lực
Thứ hai theo góc độ giáo dục học
Bằng hoạt động cá nhân con người sẽ tạo ra sự thay đổi các yếu tố khác
Yếu tố sinh học:bằng hoạt động cá nhan có thể thay đổi.VD da đen bằng hoạt động
cá nhân có thể cải thiện lên tông da
Yếu tố môi trường:bằng hoạt động cá nhân mang tính quyết đinh môi trường tối
hay xấu bằng việc lựa chon môi trường.Môi trường chỉ tác động đến suy nghĩ không quyểt định
Giáo dục chỉ định hướng suy nghĩ còn hoạt động quyết định hướng suy nghĩ cá
nhân.Hoạt động cá nhân chi phối 3 yếu tố còn lại. lOMoAR cPSD| 58707906
Vd: con nhà nghèo chịu khó học giỏi: môi trường không tốt,điều kiện không có,giáo
dục thì không tốt nhưng nhờ vào hoạt động cá nhân nên học giỏi
Một gia đình có 1 cặp song sinh có điều kiện,môi trường,giáo dục tương đồng
nhau nhưng vẫn có điểm khác nhau nhờ vào hoạt động cá nhân Kết luân
Giúp đối tượng thấy được vai trò to lớn của hoạt động và phát huy tính tích cực của họ
Nắm vững các hoạt động chủ đạo qua các giao đoạn phát triển để tổ chức hoạt động phù hợp
Đưa đối tượng vào hoạt động phong phú,đa dạng
1.3 Con đường giáo dục
Con đường giáo dục được hiểu là cách thức hoạt động giáo dục có mục đích, thông
qua đó góp phần phát triển nhân cách người được giáo dục.
Thường trả lời câu hỏi theo cấu trúc:Đặc điểm (nội dung ,ý nghĩa) Yêu cầu giáo dục.
1.3.1.1 Giáo dục thông qua dạy học
Dạy học nói về quá trình hoạt động của giáo viên và học sinh trong nhà trương
nhằm bồi dưỡng hệ thống kiến thức,kỹ năng,thái độ trong cuộc sống.
Dạy học là con đường ngắn nhất,hiệu quả nhất,an toàn nhất vì con đường dạy học
thường sắp xếp theo trình tự,theo logic,dễ học nhất.Và đặc biệt không có tình huống thử sai Ý nghĩa
- Giúp người học nắm được tri thức một cách an toàn,hiệu quả và toàn diện
- Người học tiếp nhận kiến thức thông qua nhìu kênh khác nhau
- Được trang bị một khối lượng kiến thức,được tiếp thu những khái niệm đạo
đức,những chuẩn mực xã hội,văn hoá thẩm mỹ,quy tắc ứng xử…
- Thiết lập nên những mối quan hệ mới
- Không những chiếm lĩnh được hệ thống tri thức mà còn chuyển hoá chúng thành
những kỹ năng,kỹ xảo tương ứng đảm bảo cho các em biết kết hợp học với hành. lOMoAR cPSD| 58707906
Ví dụ khi học về bài đạo đức thì học sinh sẽ tự ý thức được việc mình phải làm và
những việc không nên làm điều đó được thể hiện ở việc kính trọng ông bà cha mẹ,
đi thưa về trình, giúp đỡ những người khó khăn hơn mình.
Cần lưu ý:khi chúng ta là một nhà giáo dục cần phải
- Chuẩn bị kiến thức đầy đủ
- Đổi mới cập nhật kiến thức
- Lập kế hoạch chỉnh chu - Phát huy tính tích cực
- Cần phải coi trọng học sinh,hướng về học sinh trong quá trình dạy,học sinh vừa
là chủ thể vừa là mục đích cuối cùng
- Vận dụng phối hợp các hình thức hoạt động dạy học khác nhau trong quá trình
dạy học và ưu tiên số một là phải đảm bảo chất lượng của chúng tính chạy theo thành tích.
- Phải đảm bảo cho học sinh nắm được nền tảng ngày càng rộng về trí thức và kỹ
năng, tạo điều kiện cho các em học lên và sau này bước vào cuộc sống có thể
học bằng nhiều hình thức thích hợp.
- Phải đảm bảo vai trò chủ đạo có tầm quan trọng đặc biệt của giáo viên, không
được làm lu mờ hoặc đề cao quá mức vai trò của người giáo viên.
1.3.2 Giáo dục bằng tổ chức hoạt động
Các dạng hoạt động của con người:vui chơi,hoạt động xã hội,hoạt đông trong nhà trường… Ý nghĩa
- Được rèn luyện các kỹ năng như quản lý thời gian,lập kế hoạch…
- Tham gia vào các tổ chức hoạt động xã hội,kiến thức về cuộc sống,về thế giới
được mở mang,kinh nghiệm xã hội được tích luỹ,tính tích cực xã hội đươc hình thành
- Làm phát triển trí thông minh,làm bộc lộ tiềm năng trí tuệ - Làm phong phú tâm hồn
- Trong tổ chức hoạt động,sự giao tiếp giữa các cá nhân càng đa dang càng làm
phát triển nhân cách,hình thành các kỹ năng,ứng xử văn hoá,cá tính được bộc lộ
Cần lưu ý khi làm nhà giáo dục cần phải
- Tổ chức hoạt động mang tính hợp lý,phù hợp với lứa tuổi
- Tổ chức hoạt đông phải phong phú,đa dang
- Tổ chức hoạt động phải hấp dẫn lOMoAR cPSD| 58707906
1.3.3 Giáo dục bằng tập thể
Giáo dục bằng tập thể bằng chế độ sinh hoạt,cảnh tranh hỗ trợ,tấm gương,lời đồn (dư luận)…
Mục đích: uốn nắn con người Ý nghĩa
- Tập thể là môi trường xã hội,mang lại điều kiện phát triển,mở rộng kiến
thức,động lực phấn đấu
- Rèn luyện tính kỷ luật nghiêm,hoạt động có kế hoạch,có tổ chức và nề nếp sống
tạo nên thói quen có văn hoá,hình thành ý chí và nghị luận
- Giúp con người nhận thức những điều tốt đẹp,điều chỉnh hành vi tốt đẹp
- Các cá nhân cùng nhau hoạt động, tinh thần đoàn kết, tình thân ái, tính hợp tác,
cộng đồng được hình thành, đó là những phẩm chất quan trọng của nhân cách.
Cần lưu ý khi là nhà giáo dục cần phải
- Xây dưng một nền tảng tập thể có văn hoá
- Xây dựng những mối quan hệ tốt đệp
1.3.4 Giáo dục bằng tự tu dưỡng (tự giáo dục)
Là kết quả của quá trình giáo dục,là sản phẩm của nhận thức và sự tạo lập thói quen
hành vi là bước tiếp theo và quyết dịnh của giáo dục
Cần lưu ý khi bạn là một nhà giáo dục
Định hướng các tình huống Tạo động lực Khi bạn là học sinh
Xây dựng kế hoạch rõ rang
Điều chỉnh kế hoạch hợp lý phải có sự quyết tâm
Chương II:Mục đích và nhiệm vụ của giáo dục học.
2.1.1 Khái quát về mục đích giáo dục
2.1.1.1.Khái niệm về mục đích giáo dục Là
phạm trùm cơ bản của giáo dục học
Là cái đích cần đến của hoạt động giáo dục lOMoAR cPSD| 58707906
Phản ánh kết quả dự kiến của quá trình giáo dục-tức là dự kiến mô hình nhân cách
Tóm lại mục đích giáo dục là kết quả dự kiến của con người về giáo dục
Kết quả thu về là kiểu nhân cách hay gọi là mô hình nhân cách hình thành ở người
Vd gia đình buôn bán có mô hình lý tưởng khác với mô hình lý tưởng gia đình nông dân
2.1.1.2 Đặc điểm giáo dục Tính lịch sử
Tính giai cấp xem lại ở phần tính chất giáo dục Tính dân tộc
Vừa mang tính lý tưởng vừa mang tính hiện thực
- Tính lý tưởng :tạo ra kết quả tốt
Vd như dù bố mẹ có dở thì cũng muốn con thành người
Dù thầy cô dở thì vẫn dạy học trò giỏi
- Tính hiện thưc:đặt ra kết quả tốt đẹp nhưng phải thực tế
Vd môn kỹ năng giao tiếp được đặt ra để cho sinh viên có thể giao tiếp đúng ngữ
cảnh,cú pháp câu,đối tương là thực tế chứ đừng đặt ra là phải khiến cho sinh viên nói chuyện có duyên
2.1.1.3 Ý nghĩa của xác định mục đích giáo dục
Định hướng toàn bộ hoạt động giáo dục (lựa chọn nội dung,phương pháp,hình thức)
Điều chỉnh,uốn nắn hoạt động giáo dục
Cơ sở đánh giá hiệu quả của hoạt động giáo dục
Bắt đầu Hoạt động giáo dục Kết thúc Mục đích Kết thúc
Người ta sẽ đối chiếu mục đích với kết quả với nhau
Kết quả trùng với mục đích thì không có vấn đề gì
Còn nền kết quả không trùng với múc đích sẽ có 2 trường hợp lOMoAR cPSD| 58707906
• Rà xét coi trong hoạt động giáo dục có sai phần nào đâu
• Nếu như hoạt đông giáo dục không sai phần nào thì cái sai nằm ở mục đích
2.1.1.4 Cơ sở xác định mục đích giáo dục * Thực tiễn Xã hội như thế nào?
+ Kinh tế,chính trị,văn hoá…như thế nào?
+ Chiến lược phát triển như thế nào ?
Trong giáo dục cần như thế nào,chiến lược phát triển giáo dục *Lý
luận :liên ngành ,chuyên ngành
+ Dựa vào xã hội học ,dô thị hoá mạnh mẽ nên…
+ Dựa vào các chuyên ngành để xác định cơ sở
2.1.2.1 Mục đích giáo dục Việt Nam hiện nay
Mục đích giáo dục đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện,có đạo đức,trí
thức,sức khoẻ và nghề nghiệp,trung thành với chủ nghĩa xã hội;hình thành và bồi
dưỡng nhân cách,phẩm chất,năng lực của công dân,đáp ứng yêu cầu với sự nghiệp
xậy sự và bảo vệ Tổ Quốc,(luật giáo dục)
Giáo dục tập trung phát triển toàn diện,toàn điện con người,toàn diện nhân cách.
2.1.2.2 Các mức độ của mục đích giáo dục Mục đích tổng quát
Mục đích xã hội ( nâng cao dân trí,đào tạo nhân lực,bồi dưỡng nhân tài)
Mục đích nhà trường (trung gian)
Tuỳ thuộc từng cấp học,học tập,bậc học,nghành học cụ thể ( Phổ thông,dạy nghề,chuyên nghiệp…)
Cấp 1 sản phẩm khác,cấp 2 sản phẩm khác… Đại học khác,trung câp khác,trường
sư phạm khác,trường xây dựng khác… Mục đích cá nhân (chuyên biệt)
Để hoàn thiện nhân cách bản thân Có 2 cách