Câu hỏi ôn tập cuối kỳ môn Lý luận và Pháp luật về Quyền Con Người | Trường Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội

lOMoAR cPSD| 58886076 CÂU HỎI ÔN TẬP
Môn “Lý luận và pháp luật về quyền con người”
CHỦ ĐỀ 1: LÝ LUẬN, KHÁI QUÁT VỀ QUYỀN CON NGƯỜI
1. Phân ch khái niệm “quyền con người”. Phân biệt với khái
niệm “quyền công dân”.
* Phân ch khái niệm Quyền con người
-Quyền con người là các đặc quyền tự nhiên, bắt nguồn từ
phẩm giá vốn có của tất cả mọi người, được cộng đồng quốc
tế ghi nhận và bảo vệ trong pháp luật quốc gia và các thỏa
thuận pháp lý quốc tế.
-Quyền con người là các quyền bẩm sinh thuộc sở hữu vốn có
của mọi người, nó gắn liền với hành động công nhận, thừa
nhận chứ không phải ban phát, từ chối hay tước đoạt vô cớ.
-Quyền con người là các quyền được áp dụng bình đẳng cho
tất cả mọi người mà không có sự phân biệt nào về chủng tộc,
màu da, giới nh, ngôn ngữ, nguồn gốc xã hội,... * Phân biệt
Quyền con người và Quyền công dân Tiêu Chí So Sánh
Quyền Con Người Quyền Công Dân 1.Lịch sử hình
Xuất hiện từ trong Gắn với lịch sử lập thành các nền văn minh hiến của cách cổ đại mạng tư sản
2.Công cụ ghi nhận Luật quốc tế và Luật quốc gia Luật quốc gia
3.Phạm vi áp dụng Toàn cầu, mang Trong phạm vi lãnh
nh giá trị phổ biến thổ quốc gia, không giống nhau giữa các quốc gia lOMoAR cPSD| 58886076 4.Chủ thể quyền
Mọi thành viên Chỉ có người có trong gia đình quốc tịch của quốc nhân loại gia 5.Tính chất
-Tự nhiên, vốn có, Do nhà nước thừa
độc lập với nhà nhận thông qua
nước, không do Hiến pháp và pháp ban phát luật
- Thời điểm phát -Thời điểm phát
sinh quyền: Từ khi sinh quyền : Từ khi con người sinh ra chủ thể đáp ứng được đầy đủ các điều kiện mà pháp luật của mỗi quốc gia quy định. 6.Cơ chế bảo vệ
Cơ chế quốc tế Chủ yếu là cơ chế
(Hiến chương LHQ, quốc gia: Tòa án và
Điều ước quốc tế), các cơ quan tư khu vực và quốc pháp khác gia
- Giống nhau : Quyền công dân và quyền con người là hai phạm
trù rất gần gũi nhau nhưng không đồng nhất. Nhân quyền
và dân quyền đều là những quyền lợi mà mọi công dân đều
được hưởng và được bảo vệ ( trừ những người không có quốc tịch )
-Note: Quyền công dân có nghĩa hẹp hơn so với quyền con
người, về bản chất quyền công dân là những quyền con người
được nhà nước thừa nhận và áp dụng cho công dân nước mình
2. So sánh hai học thuyết về quyền tự nhiên và học thuyết về quyền pháp lý. lOMoAR cPSD| 58886076
3. Phân ch các nh chất (nguyên tắc) của quyền con người.
-Các nh chất cơ bản là : nh phổ biến, nh không thể tước bỏ, nh
không thể phân chia, nh liên hệ và phụ thuộc lẫn nhau.
(1) Tính phổ biến:thể hiện ở chỗ quyền con người là những gì
bẩmsinh, vốn có của con người và được áp dụng bình đẳng cho tất
cả mọi thành viên trong gia đình nhân loại, không có sự phân biệt
đối xử vì bất cứ lý do gì, chẳng hạn như chủng tộc, dân tộc,...
(2) Tính không thể tước bỏ : thể hiện ở chỗ các quyền con
ngườikhông thể bị tước đoạt hay hạn chế một cách tùy ện bới bất
cứ chủ thể nào, kể cả cơ quan và quan chức nhà nước.
(3) Tính không thể phân chia : bắt nguồn từ nhận thức rằng
cácquyền con người đều có tầm quan trọng như nhau, nên về
nguyên tắc không có quyền nào được coi là có giá trị cao hơn quyền nào.
(4) Tính liên hệ và phụ thuộc : thể hiện ở chỗ việc đảm bảo
cácquyền con người,toàn bộ hoặc một phần , nằm trong mối liên
hệ phụ thuộc và tác động lẫn nhau.
4. Phân ch nội dung những “thế hệ quyền con người”.
- Theo quan niệm chung( lý thuyết về thế hệ quyền), quyền
con người được chia thành ba thế hệ gắn liền với sự phát triển của xã hội.
- Thế hệ thứ nhất, các quyền con người trong lĩnh vực dân sự-
chính trị:bao gồm các quyền cá nhân trong lĩnh vực dân sự,
chính trị, các quyền bình đẳng và tự do cá nhân.
+ Thế hệ quyền này mang dâm chủ nghĩa cá nhân và được
xây dựng để hạn chế, ngắn chặn sự lạm quyền và tùy ện
xâm hại đến cuộc sống tự do của cá nhân con người từ phía
các quan chức và cơ quan nhà nước.
+ Các quyền thuộc thế hệ này về bản chất chính là những tư
tưởng về các quyền tự nhiên được hình thành và được cổ
vũ trước và trong các cuộc cách mạng tư sản ở Châu Âu, sau
đó được ghi nhận trong các văn bản pháp luật về quyền
công dân của các nhà tư sản. lOMoAR cPSD| 58886076
- Thế hệ thứ hai, các quyền con người trong lĩnh vực kinh tếxã
hội-văn hóa : thế hệ này được thiết kế nhằm đảm bảo bình
đẳng về điều kiện và đối xử đối với con người.( Cá nhân
không trực ếp sở hữu quyền mà nội dung của quyền là
những bổn phân ch cực mà Nhà nước phải tôn trọng và thực hiện)
+Thế hệ quyền con người này được đề xướng và vận động từ
cuối thế kỷ XIX và bắt đầu được quan tâm bởi một số chính phủ
kể từ sau Chiến tranh thế giới lần thứ nhất.
- Thế hệ thứ ba, các quyền tập thể-phát triển : thế hệ này bao
gồm các quyền êu biểu như quyền tự quyết dân tộc, quyền
phát triển, quyền với các nguồn tài nguyên thiên nhiên,...
+ Danh mục các quyền thuộc thế hệ này vẫn đang được bổ
sung, trong đố những quyền được đề cập gần đây bao gồm
: quyền được thông n và các quyền về thông n,...
+ Cơ sở hình thành thế hệ quyền con người thứ ba là sự liên
đới, những quyền này bao quát quyền tập thể của một xã
hội hoặc một dân tộc, như quyền phát triển bền vững,
quyền sống trong hòa bình hoặc một môi trường trong lành.
+ Thế hệ quyền thứ ba là sự trung hòa nội dung của cả hai
nhóm quyền dân sự, chính trị và quyền kinh tế, xã hội, văn
hóa, song đặt chúng trong những bối cảnh mới và trong
khuôn khổ các quyền của nhân loại
5. Phân ch những yêu cầu đặc thù trong việc bảo đảm thực hiện hai nhóm
quyền dân sự, chính trị và nhóm quyền kinh tế, xã hội, văn hóa.
-Quyền dân sự, chính trị là nhóm quyền chủ động, trong đó các chủ thể tự
mình thực thi quyền của mình ( ví dụ quyền sống, quyền tự do biểu đạt, .. ).
Vì vậy, việc bảo đảm cho nhóm quyền này đòi hỏi cả nghĩa vụ thụ động và
nghĩa vụ chủ động của các chủ thể khác, tức là sự kiềm chế không can thiệp
vào việc hưởng thụ quyền của chủ thể có quyền ( nghĩa vụ tôn trọng ) và sự
ngăn chặn sự vi phạm của chủ thể khác đối với bên có quyền ( nghĩa vụ bảo vệ )
-Nhóm quyền kinh tế, văn hóa, xã hội là nhóm quyền thụ động, trong đó các
chủ thể khác phải có nghĩa vụ chủ động hành động, có những biện pháp hỗ
trợ ( nghĩa vụ thực hiện ) để đảm bảo nhòm quyền này. lOMoAR cPSD| 58886076
6. Phân ch nội hàm các nghĩa vụ của quốc gia trong lĩnh vực nhân quyền.
- Thứ nhất, nghĩa vụ tôn trọng : nghĩa vụ này đòi hỏi các nhà nước phải kiềm
chế không can thiếpk, kể cả trực ếp hoặc gián ếp, vào việc hưởng thụ
các quyền con người của các chủ thể quyền. Đây được coi là một nghĩa vụ
thụ động bởi lẽ nó không đòi hỏi các nhà nước phải chủ động đưa ra
những sáng kiến, biện pháp hay chương trình nhằm hỗ trợ các công dân
trong việc hưởng thụ các quyền. Nghĩa vụ này đặc biệt liên quan đến các
quyền dân sự và chính trị ( các quyền thụ động )
- Thứ hai, nghĩa vụ bảo vệ : Đòi hỏi các nhà nước phải ngăn chặn sự vi phạm
quyền con người của các bên thứ ba. Đây được coi là một nghĩa vụ chủ
động bởi để ngăn chặn sự vi phạm quyền con người của các bên thứ ba,
nhà nước phải chủ động đưa ra những biện pháp và xây dựng những cơ
chế phòng ngừa, xử lý những hành vi vi phạm.Nghĩa vụ này liên quan đến
tất cả các quyền dân sự chính trị,kinh tế, xã hội, văn hóa, tuy nhiên gần
hơn với các quyền dân sự và chính trị.
- Thứ ba, nghĩa vụ thực hiên : Đòi hỏi các nhà nước phải có những biện pháp
nhằm hỗ trợ công dân hưởng thụ đầy đủ các quyền con người ( nghĩa vụ
chủ động, bởi nó yêu cầu các nhà nước phải có những kế hoạch, chương
trình cụ thể để đảm bảo cho mọi công dân có thể hưởng thụ đến mức cao
nhất có thể các quyền con người ). Nghĩa vụ này liên quan mật thiết đến
các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa ( các quyền thụ động )
- Nghĩa vụ tổ chức đòi hỏi các quốc gia phải có những biện pháp để bảo
đảm thực thi các quyền
- Nghĩa vụ đạt được kết quả đòi hỏi các quốc gia phải bảo đảm rằng những
biện pháp đề ra phải mang nh khả thi và hiệu quả, với những kết quả xác
định được, chứ không phải chúng được xây dựng một cách hình thức.
7. Tạm dừng (tạm đình chỉ) thực hiện quyền là gì? Có những yêu cầu gì với các
quốc gia trong việc tạm dừng thực hiệnquyền con người?
- Tạm dừng (tạm đình chỉ ) thực hiện quyền là áp dụng những biện
pháp hạn chế việc thực hiện các quyền trong một khoảng thời gian
nhất định. Tuy nhiên, việc hạn chế này không được áp dụng tùy ện
mà chỉ áp dụng với một số quyền trong nh trạng khẩn cấp.
*Ngoài ra, tại điều 4 ICCPR cũng đòi hỏi :
- Thứ nhất, việc tạm đình chỉ như vậy phải thực sự xuất phát từ nh
huống khẩncấp, do nh hình bắt buộc phải làm để cứu vãn sự sống còn của quốc gia lOMoAR cPSD| 58886076
- Thứ hai, các biện pháp áp dụng không được trái với những nghĩa vụ
khác xuấtphát từ luật pháp quốc tế, và đặc biệt là không được mang
nh chất phân biệt đối xử về chủng tộc, màu da, tôn giáo, giới nh,
ngôn ngữ hoặc nguồn gốc xã hội. - Thứ ba, kể cả trong nh huống
khẩn cấp, các quốc gia cũng không được tạm
đình chỉ việc thực hiện những quyền bao gồm : quyền sống-Điều 6, quyền
không bị tra tấn, đối xử tàn bạo, vô nhân đạo hay hạ nhục (Điều 7),
quyền không bị bắt giữ làm nô lệ hay nô dịch (Điều 8), quyền không bị bỏ tù
chỉ vì lý do không hoàn thành nghĩa vụ theo hợp đồng (Điều 11), quyền
không bị áp dụng hồi tố trong tố tụng hình sự (Điều 15), quyền được công
nhận là thể nhân trước pháp luật (Điều 16), quyền tự do tư tưởng, n ngưỡng
và tôn giáo (Điều 18). Những quyền này được gọi là những quyền không thể
bị đình chỉ (không thể bị hạn chế)
-Thứ tư , khi quyết định tạm đình chỉ thực hiện quyền, phải thông báo
ngay cho các quốc gia thành viên khác của ICCPR thông qua Tổng thư ký
Liên Hợp Quốc, trong đó nêu rõ những biện pháp cụ thể đã áp dụng và
thời gian dự định sẽ chấm dứt các biện pháp đó
8. Giới hạn(hạn chế) quyền là gì? Cónhững yêu cầu gì với các quốc gia trongviệc
giới hạn quyền con người?
- Giới hạn áp dụng của một số quyền là quy định được ghi nhận trong
một số điều ước quốc tế về quyền con người, cho phép các quốc gia
thành viên áp đặt một số điều kiện thực hiện một số quyền con người nhất định.
*Theo điều 4 ICESCR, các quốc gia thành viên có thể đặt ra những giới hạn với các
quyền ghi nhận trong Công ước, với các điều kiện sau :
- Thứ nhất, những giới hẹn đó phải được quy định rõ ràng trong pháp
luật quốcgia .Yêu cầu này nhằm để tránh sự tùy ện trong việc áp đặt
các giới hạn về quyền.Cũng cần hiểu rằng , kể cả khi những điều kiện
hạn chế được quy định trong pháp luật quốc gia thì chúng cũng không
được trái với nội dung của ICESCR. - Thứ hai
9. Liệt kê những chủ thể của quyền và chủ thể có trách nhiệm thực hiệnquyền
con người. Vì sao các nhà nước là những thủ phạm chính của những vi phạm lOMoAR cPSD| 58886076
quyền con người đồng thời là những chủ thể chính có nghĩa vụ bảo vệ và
thúc đẩy các quyền con người?
10.Vấn đề trách nhiệm/nghĩa vụ của cá nhân được đề cập trong luật quốc tế về
quyền con người như thế nào? Bình luận về sự cần thiết phải cân bằng giữa
quyền và trách nhiệm/nghĩa vụ của cá nhân.
11.Vì sao nghiên cứu, giảng dạy về quyền con người cần ếp cận đa ngành, liên ngành? ( Ôn sau )
CHỦ ĐỀ 2: CÁC TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ VỀ QUYỀN CON NGƯỜI
12.Phân ch mối quan hệ giữa luật nhân quyền quốc tế và pháp luật quốc gia.
- Về cơ bản, mối quan hệ giữa luật quốc tế về quyền con người và pháp luật
quốc giá cũng là mối quan hệ giữa pháp luật quốc tế nói chung với pháp
luật quốc gia. Pháp luật quốc tế có thể tác động, thúc đẩy sự phát triển
ến bộ của pháp luật quốc gia trong khi pháp luật quốc gia đóng vai trò là
phương ện truyền tải và điều kiện đảm bảo cho pháp luật quốc tế được
thực hiện trên thực tế.
- Xét mối quan hệ cụ thể giữa pháp luật quốc tế về quyền con người và pháp
luật quốc gia, sự tương tác thể hiện ở những điểm sau:
+ Thứ nhất : Trong thời kỳ đầu, pháp luật quốc gia là nền tảng thúc đẩy
quá trình hình thành và phát triển của pháp luật quốc tế. Thực tế cho thấy,
các văn kiện quốc tế cơ bản về quyền con người đã chịu ảnh hưởng rất
nhiều từ những văn bản pháp luật quốc gia nổi ếng thế giới như Hiến
chương Magna Carta của nước Anh, Tuyên ngôn về quyền con người và
dân quyền của nước Pháp,....mà trong đó chứa đựng những quy phạm rất
ến bộ, được cộng đồng quốc tế thừa nhận như là những giá trị phổ biến,
chung cho toàn nhân loại, vượt ra khỏi phạm vi mọi biên giới quốc gia.
+ Thứ hai : Pháp luật quốc tế về quyền con người tác động, thúc đẩy sự
phát triển ến bộ của pháp luật quốc gia về quyền con người. Sự hình
thành và phát triển của hệ thống văn kiện pháp luật quốc tế về quyền con
người kể khi Liên hợp quốc được thành lập đã đồng thời thúc đẩy quá
trình pháp điển hóa các quyền con người vào hệ thống pháp luật quốc
gia. Trong hơn một nửa thế kỷ qua, hệ thống pháp luật của hầu hết các
quốc gia trên thế giới đều đã được sửa đổi, bổ sung một cách đáng kể
theo hướng làm hài hòa với các chuẩn mực quốc tế về quyền con người. lOMoAR cPSD| 58886076
+ Thứ ba : Pháp luật quốc gia là phương tiện truyền tải pháp luật quốc tế
về quyền con người, là điều kiện đảm bảo cho pháp luật quốc tế về quyền
con người được thực hiện. Thông thường pháp luật quốc tế không được
áp dụng trực tiếp bởi tòa án của các quốc gia. Để pháp luật quốc tế được
thực thi trong phạm vi lãnh thổ quốc gia, thông thường các nhà nước phải
‘nội luật hoá’ các quy phạm pháp luật quốc tế vào hệ thống pháp luật
nước mình, tức là sửa đổi hoặc bổ sung hệ thống pháp luật nước mình
để làm hài hòa với pháp luật quốc tế.
13. “Bộ luật nhân quyền quốc tế” là gì? Vì sao nó được coi là “xương sống” của
luật nhân quyềnquốc tế ? (ôn sau)
14.Thế nào là luật tập quán quốc tế về quyền con người? Vì sao Tuyên ngôn
toàn thế giới về quyền con người năm 1948 được xem là luật tập quán quốc
tế về quyền con người? (ôn sau)
15.Liệt kê và phân loại những quyền và tự do cơ bản được nêu trong Công ước
quốc tế về các quyền dân sự, chính trị (ICCPR, 1966).
16.Phân ch quy định về quyền sống nêu trong Điều 6 Công ước quốc tế về các
quyền dân sự, chính trị (ICCPR, 1966).
17.Phân chquy định về cấm nô lệ, nô dịch và lao động cưỡng bức nêu trong
Điều 8 Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị (ICCPR, 1966).
18.Phân ch quy định về quyền về an ninh cá nhân nêu trong Điều 9 Công ước
quốc tế về các quyền dân sự, chính trị (ICCPR, 1966).
19.Phân ch quy định về quyền được xét xử công bằng nêu trong Điều 14 Công
ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị (ICCPR, 1966).
20.Phân ch quy định về nguyên tắc suy đoán vô tội và cấm hồi tố nêu trong
Điều 15 Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị (ICCPR, 1966)
21.Phân ch quy định về quyền được đối xử nhân đạo của những người bị tước
tự do nêu trong Điều 10Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị (ICCPR, 1966)
22.Phân ch quy định về quyền được bảo vệ đời tư nêu trong Điều 17 Công ước
quốc tế về các quyền dân sự, chính trị (ICCPR, 1966)
23.Phân ch quy định về quyền tự do tư tưởng, n ngưỡng và tôn giáo nêu
trong Điều 19,20 Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị (ICCPR, 1966). lOMoAR cPSD| 58886076
24.Phân ch quy định về quyền tự do quan điểm và biểu đạt(ngôn luận) nêu
trong các Điều 19,20 Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị (ICCPR, 1966).
25.Phân ch quy định về quyền tự do hiệp hộivà hội họp hòa bình nêu trong
các Điều20,21 Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị (ICCPR, 1966).
26.Phân ch quy định về quyền tự do đi lại, cư trú nêu ở các Điều 12,13 Công
ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị (ICCPR, 1966).
27.Phân ch quy định về quyền tham gia quản lý đất nước nêu ở Điều 25 Công
ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị (ICCPR, 1966).
28.Phân ch quy định về quyền của người thiểu số nêu ở Điều 27 Công ước
quốc tế về các quyền dân sự, chính trị (ICCPR, 1966).
29.Liệt kê và phân loại những quyền nêu trong Công ước quốc tế về các quyền
kinh tế, xã hội và văn hóa (ICESCR, 1966).
30.Phân ch quy định về quyền có điều kiệnlao động công bằng, thuận lợi trong
Điều 7 Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa (ICESCR, 1966).
31.Phân ch quy định về quyền có mức sống thích đáng trong Điều 11 Công ước
quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa (ICESCR, 1966).
32.Phân ch quy định về quyền được hưởng êu chuẩn sức khỏe cao nhất có
thểtrong Điều 12 Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa (ICESCR, 1966).
33.Phân ch quy định về quyền học tập trong các Điều 13, 14 Công ước quốc tế
về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa (ICESCR, 1966).
34.Phân ch quy định về quyền thành lập, gia nhập công đoàn và quyền đình
công theo Điều 8 Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa (ICESCR, 1966).
35.Phân ch quy định về quyền tham gia đời sống văn hóa, hưởng lợi ích từ các
ến bộ khoa học và được bảo hộ những lợi ích từ sự sáng tạo văn học, nghệ
thuật của mình theo Điều 15 Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa (ICESCR, 1966).
36.Phân ch quy định về quyền tự quyết dân tộc được nêu trong Điều 1 của cả
hai Công ước về quyền dân sự, chính trị (ICCPR) và Công ước về quyền kinh
tế, xã hội, văn hóa (ICESCR). lOMoAR cPSD| 58886076
37.Phân ch khái niệm “sự phân biệt đối xử với phụ nữ”trong Điều 1 Công ước
về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ (CEDAW).
38.Phân ch quy định về các biện pháp đặc biệt tạm thời trong Điều 4 của Công
ước về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ (CEDAW).
39.Trình bày những lĩnh vực mà cần xóa bỏ sự phân biệt đối xử với phụ nữ quy
định trong Công ước về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ (CEDAW).
40.Phân ch khái niệm trẻ em trong Điều 1 Công ước về quyền trẻ em (CRC)
41.Phân ch các nguyên tắc của Công ước về quyền trẻ em (CRC).
42.Trình bày các nhóm quyền của trẻ em trong Công ước về quyền trẻ em (CRC).
43.Phân ch khái niệm “người khuyết tật” và “sự phân biệt đối xử trên cơ sở
khuyết tật” trong Điều 1 và 2 Công ước về quyền của người khuyết tật (CRPD).
44.Phân ch các nguyên tắc trong Điều 3 Công ước về quyền của người khuyết tật(CRPD).
45.Trình bày các quyền cơ bản của người khuyết tật theo Công ước về quyền
của người khuyết tật (CRPD).
46.Phân chđịnh nghĩa “tra tấn” trong Điều 1 Công ước chống tra tấn (CAT).
Phân biệt “tra tấn” với “các hành vi đối xử, trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo
hoặc hạ nhục con người”.
47.Trình bày các nghĩa vụ đặt ra với quốc gia thành viên trong Công ước chống tra tấn (CAT).
48.Phân ch khái niệm “người lao động di trú” trong Điều 1 Công ước quốc tế
về quyền của lao động di trú và gia đình họ (MWC).
49.Phân ch các nguyên tắc của Công ước quốc tế về quyền của lao động di trú và gia đình họ (MWC).
50.Trình bày các quyền của người lao động di trú trong Công ước quốc tế về
quyền của lao động di trú và gia đình họ (MWC).
51.Trình bày những quyền đặc biệt quan trọng với người sống chung với
HIV/AIDS theo luật nhân quyền quốc tế
52.Trình bày những quyền đặc biệt quan trọng với nhóm LGBT theo luật nhân quyền quốc tế. lOMoAR cPSD| 58886076
CHỦ ĐỀ 3: CÁC CƠ CHẾ BẢO VỆ VÀ THÚC ĐẨY QUYỀN CON NGƯỜI
53.So sánh hai cơ chế bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền của Liên hợp quốc (cơ chế
dựa trên Hiến chương và cơ chế dựa trên công ước).
54.Trình bày cơ cấu tổ chức và thẩm quyền của Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp quốc.
55.Trình bày những nội dung cơ bản của Cơ chế đánh giá định kỳ toàn thể (UPR)
về quyền con người của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc.
56.Phân ch vai trò và thẩm quyền của các chủ thể thực thi những thủ tục đặc
biệt của Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp quốc (chuyên gia độc lập, báo cáo viên đặc biệt…).
57.Trình bày những nội dung cơ bản của thủ tục khiếu nại kín của Hội đồng Nhân
quyền Liên Hợp quốc (thiết lập theo Nghị quyết 5/1 của Hội đồng Nhân quyền, 2007).
58.Nêu tên và thẩm quyền chung các ủy ban giám sát công ước của Liên Hợp quốc.
CHỦ ĐỀ 4: CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ QUYỀN CON NGƯỜI
59.Nêu tên những điều ước quốc tế về nhân quyền mà Việt Nam đã phê chuẩn hoặc gia nhập
60.Trình bày những quy định về quyền sống trong pháp luật Việt Nam. Nhận xét
về việc bảo đảm quyền này trong thực tế.
61.Trình bày những quy định về quyền an ninh cá nhân trong pháp luật Việt
Nam. Nhận xét về việc bảo đảm quyền này trong thực tế.
62. Trình bày những quy định vềnguyên tắc suy đoán vô tội và cấm hồi tốtrong
pháp luật Việt Nam. Nhận xét về việc bảo đảm quyền này trong thực tế.
63. Trình bày những quy định về quyền được đối xử nhân đạo của nhữngngười
bị tước tự do trong pháp luật Việt Nam. Nhận xét về việc bảo đảm quyền này trong thực tế.
64. Trình bày những quy định về quyền được bảo vệ đời tư trong pháp luậtViệt
Nam. Nhận xét về việc bảo đảm quyền này trong thực tế.
65. Trình bày những quy định về quyền tự do n ngưỡng, tôn giáotrong
phápluật Việt Nam. Nhận xét về việc bảo đảm quyền này trong thực tế.
66. Trình bày những quy định về quyền tự do biểu đạt (ngôn luận)trong
phápluật Việt Nam. Nhận xét về việc bảo đảm quyền này trong thực tế. lOMoAR cPSD| 58886076
67. Trình bày những quy định về quyền tự do lập hội và hội họp hòa bìnhtrong
pháp luật Việt Nam. Nhận xét về việc bảo đảm quyền này trong thực tế.
68. Trình bày những quy định về quyền tự do đi lại, cư trú trong pháp luậtViệt
Nam. Nhận xét về việc bảo đảm quyền này trong thực tế.
69. Trình bày những quy định về quyền tham gia quản lý đất nướctrong
phápluật Việt Nam. Nhận xét về việc bảo đảm quyền này trong thực tế.
70. Trình bày những quy định cơ bản về quyền của các dân tộc thiểu số
trongpháp luật Việt Nam. Nhận xét về việc bảo đảm quyền này trong thực tế.
71. Trình bày những quy định cơ bản về quyền có điều kiện lao động côngbằng,
thuận lợitrong pháp luật Việt Nam. Nhận xét về việc bảo đảm quyền này trong thực tế.
72.Trình bày những quy định về quyền được chăm sóc y tế trong pháp luật Việt
Nam. Nhận xét về việc bảo đảm quyền này trong thực tế.
73. Trình bày những quy định về quyền học tập trong pháp luật Việt Nam.Nhận
xét về việc bảo đảm quyền này trong thực tế.
74. Trình bày những quy định về quyền thành lập, gia nhập công đoàn
trongpháp luật Việt Nam. Nhận xét về việc bảo đảm quyền này trong thực tế.
75. Trình bày những quy định về quyền tham gia đời sống văn hóa, hưởng lợiích
từ các ến bộ khoa học và được bảo hộ những lợi ích từ sự sáng tạo văn
học, nghệ thuật của mình trong pháp luật Việt Nam.
76. Trình bày những quy định trong Hiến pháp và các đạo luật có liên quancủa
Việt Nam mà có tác dụng bảo vệ quyền của phụ nữ.
77.Trình bày những quy định trong Hiến pháp và các đạo luật có liên quan của
Việt Nam mà có tác dụng bảo vệ quyền của trẻ em.
78.Trình bày những quy định trong Hiến pháp và các đạo luật có liên quan của
Việt Nam mà có tác dụng bảo vệ quyền của người khuyết tật.
79. Trình bày những quy định trong Hiến pháp và các đạo luật có liên quancủa
Việt Nam mà có tác dụng ngăn ngừa và trừng trị những hành vi tra tấn, đối
xử, trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục con người.
80. Trình bày những quy định trong Hiến pháp và các đạo luật có liên quancủa
Việt Nam mà có tác dụng bảo vệ quyền của người lao động di trú. lOMoAR cPSD| 58886076
81. Trình bày những quy định trong Hiến pháp và các đạo luật có liên quancủa
Việt Nam mà có tác dụng bảo vệ quyền của người sống chung với HIV/AIDS.
82.Trình bày những quy định trong Hiến pháp và các đạo luật có liên quan của
Việt Nam mà có tác dụng bảo vệ quyền của nhóm LGBT. lOMoAR cPSD| 58886076 BÀI TẬP TÌNH HUỐNG
1. Bình luận về nhận định cho rằng“Việc quốc gia A phê phán thực trạng nhân
quyền tại quốc gia B là đã can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia B”.
-Không can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia khác là môtk trong những
nguyên tắc cơ bản của Luật quốc tế hiện đại mà đã được ghi nhận trong Hiến
chương Liên hợp quốc 1945. Trước đây,việc hiểu “ vấn đề nội bộ” dựa trên quan
niệm về chủ quyền tuyệt đối nhưng quan niệm trên đã dần được thay thế bới quan
niệm về chủ quyền hạn chế, trong đó mở rộng sự chi phối của cộng đồng quốc tế
đối với một số vấn đề , trong đó có vấn đề nhân quyền. Nhờ có phong trào đấu
tranh nhân quyền mà nhân quyền đã trở thành một giá trị phi biên giới, một giá trị
chung của toàn nhân loại. Vì vậy, việc bảo vệ nhân quyền cũng nỗ lực của toàn nhân
loại và việc một quốc gia phê phán thực trạng nhân quyền của một nước khác ở
thời điểm hiện nay không nên được coi là một hành động can thiệp vào công việc
nội bộ. Tuy nhiên, việc phê phán này phải pahnr ánh đúng hiện thực trạng nhân
quyền hiện tại tại quốc gia đó , với mục đích cao đẹp là bảo vệ những quyền vốn
có của con người, chứ không phải với mục đích chính trị.
2. Bình luận về nhận định cho rằng“Quyền con người có nh đặc thù, bên cạnh nh phổ quát.”
3. Bình luận về nhận định cho rằng“Quyền con người có nh giai cấp.”
4. Bình luận quy định tại khoản 2, Điều 14 Hiến pháp năm 2013: “Quyền con
người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong
trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn
xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng”.
5. Bình luận quy định tại Khoản 1 Điều 15Hiến pháp năm 2013:“Quyền công
dân không tách rờinghĩa vụ công dân”.
6. Bình luận quy định tại Điều 258 Bộ luật Hình sự Việt Nam (1999, sửa đổi, bổ
sung năm 2009)về “Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích
của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân”: “Người nào
lợi dụng các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do n ngưỡng, tôn
giáo, tự do hội họp, lập hội và các quyền tự do dân chủ khác xâm phạm lợi
ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân, thì bị phạt
cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm.”
7. Bình luận quy định tại khoản 1 Điều 12 Luật Xuất bản (2012): “Cơ quan, tổ
chức sau đây được thành lập nhà xuất bản: a) Cơ quan nhà nước, tổ chức
chính trị, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương và cấp tỉnh; b) Đơn vị sự lOMoAR cPSD| 58886076
nghiệp công lập ở trung ương, tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp ở trung
ương trực ếp sáng tạo ra tác phẩm và tài liệu khoa học, học thuật.”
8. Bình luận quy định tại Điều 96 của Luật Giáo dục (2005): “Ban đại diện cha
mẹ học sinh được tổ chức trong mỗi năm học ở giáo dục mầm non và giáo
dục phổ thông, do cha mẹ hoặc người giám hộ học sinh từng lớp, từng
trường cử ra để phối hợp với nhà trường thực hiện các hoạt động giáo dục.
Không tổ chức ban đại diện cha mẹ học sinh liên trường và ở các cấp hành chính.”
9. Bình luận về nhận định của một đại biểu Quốc Hội cho rằng:“Quyền im lặng
khác với quyền bào chữa. Quyền im lặng không phải quyền con người.”
10.Bình luận về nhận định cho rằng:“Khi nhà nước chưa ban hành Luật Biểu
nh, mọi cuộc biểu nh đều là bất hợp pháp.”
11.Chính quyền một thành phố ở Tân Cương, Trung Quốc, nơi có nhiều người
Hồi giáo sinh sống, đã ban hành một quy định cấm các hành khách đeo mạng
che mặt, khăn trùm đầu, mặc jilbab (bộ quần áo rất rộng và kín của người
Hồi giáo) và để râu dài lên xe buýt trong thời gian diễn ra một sự kiện thể
thao quốc tế tại thành phố, với lý do là để bảo đảm an ninh. Bình luận về
biện pháp đó dưới góc độ luật nhân quyền quốc tế.
12.Chính quyền một thành phố ở Pháp cách đây mấy năm đã ban hành một quy
định cấm mọi phụ nữ đeo mạng che mặt hoặc khăn trùm đầu kín mặt (theo
kiểu người Hồi giáo) ở nơi công cộng, với lý do là để bảo đảm an ninh. Bình
luận về biện pháp đó dưới góc độ luật nhân quyền quốc tế.
13.Một số nhà nghiên cứu lịch sử cho rằng đã không có chuyện diệt chủng xảy
ở châu Âu ra vào thời kỳ Chiến tranh Thế giới thứ II. Tuy nhiên, một số quốc
gia (như Pháp, Đức, Bỉ…) lại quy định việc phủ nhận, chối bỏ diệt chủng trong
lịch sử (Holocaust denial) là một tội phạm trong luật hình sự quốc gia. Bình
luận về quy định đó dưới góc độ luật nhân quyền quốc tế.
14.Cơ quan an ninh của một quốc gia đã được phép dùng các biện pháp tra tấn
với nghi can khủng bố với lý do là để lấy lời khai, qua đó ngăn chặn các vụ
khủng bố gây thiệt hại nh mạng cho nhiều người. Bình luận về biện pháp
đó dưới góc độ luật nhân quyền quốc tế.
15.Công ty X treo bảng tuyển dụng lao động trước cổng công ty. Bảng này có
dòng chữ “Không tuyển phụ nữ đang mang thai, không tuyển người có hộ
khẩu tỉnh M và tỉnh N”. Bình luận về việc này dưới góc độ luật nhân quyền.
16.Một công dân Việt Nam cho rằng quyền tự do ngôn luận của mình bị xâm
phạm và đã sử dụng hết các cơ chế khiếu nại, khiếu kiện ở trong nước nhưng lOMoAR cPSD| 58886076
không được bảo vệ. Công dân này có thể gửi đơn khiếu nại đến Ủy ban Nhân
quyền (HRC) Liên Hợp quốc yêu cầu xem xét vụ việc của mình không?
17.Một công dân Việt Nam cho rằng quyền tự do lập hội của mình bị xâm phạm
và đã sử dụng hết các cơ chế khiếu nại, khiếu kiện ở trong nước nhưng
không được bảo vệ. Công dân này có thể gửi đơn khiếu nại đến Báo cáo viên
đặc biệt về tự do hội họp hòa bình và lập hội của Liên Hợp quốc yêu cầu xem
xét vụ việc của mình không?
18.Việc cha mẹ dùng roi để đánh, răn dạy con có vi phạm quyền trẻ em hay không? lOMoAR cPSD| 58886076
19.Theo số liệu “Báo cáo Trẻ em ngoài nhà trường: nghiên cứu của Việt Nam”
do Bộ Giáo dục - Đào tạo và UNICEF phối hợp thực hiện, công bố vào tháng
9/2014, có hơn 80% trẻ em khuyết tật không được đi học (chưa từng đi học
hoặc thôi học). Nhà nước cần phải làm gì để khắc phục nh trạng này?
20.Một số xe bus tại Thành phố T ấn định 3 vị trí thuận lợi nhất dành cho người
khuyết tật. Điều này có vi phạm nguyên tắc bình đẳng không?
21.Quốc gia A ấn định trong luật rằng sẽ dành tối thiểu 20% số ghế đại biểu
quốc hội cho phụ nữ. Điều này có vi phạm nguyên tắc bình đẳng không?
22.Do bị đánh đập trong giai đoạn điều tra, ông X đã liều thú nhận rằng mình là
thủ phạm giết người. Tòa án đã xét xử và kết án ông hình phạt tù chung thân.
Tuy nhiên, sau 10 năm, các cơ quan tố tụng phát hiện nh ết mới, và đã
kết luận rằng ông X vô tội, ông đã ngồi tù oan. Những quyền nào của ông X
đã bị xâm phạm? Có những thủ tục nào để khôi phục quyền lợi cho ông X?
23.Một số hộ dân tại xã D, quận H, do bị thu hồi đất với giá đền bù quá thấp, đã
đi khiếu nại ở nhiều cấp chính quyền trong nhiều năm nhưng vẫn chưa được
giải quyết thấu đáo. Quyền nào của họ đã bị vi phạm? Nhà nước có những
nghĩa vụ gì liên quan đến những trường hợp như vậy?
24.Nhận xét về cơ chế bảo vệ quyền con người tại Việt Nam hiện nay. Việt Nam
đã có “cơ quan nhân quyền quốc gia” chưa?
25.Sau khi bố mất vì HIV/AIDS, cháu M đang học lớp mẫu giáo đã bị các bạn
trong lớp xa lánh; bố mẹ của các học sinh khác cấm con mình chơi với cháu.
Giáo viên phụ trách lớp yêu cầu mẹ cháu M xuất trình giấy xét nghiệm HIV
của cháu. Mẹ M đành phải làm theo yêu cầu này. Mặc dù kết quả xét nghiệm
của M là âm nh, nhưng nhà trường đã không có biện pháp gì để giải quyết
nh trạng các học sinh khác xa lánh M.Cháu M đã bị vi phạm những quyền
nào? Các chủ thể nào có trách nhiệm và những thủ tục cần thiết để bảo vệ quyền của M là gì?
26.Theo đơn tố giác của quần chúng, Công an Quận B đã ến hành kiểm tra nhà
hàng T.T và phát hiện ra chị X - một người phụ nữ có dấu hiệu tâm thần – đã
làm việc tại đây từ 2 năm trước mà không được hưởng bất kỳ một khoản
ền công nào. Ngoài việc thường xuyên phải ăn thức ăn thừa của khách và
gia đình chủ, chị X còn bị chủ nhà hàng đánh đập một cách tùy ện và dã
man, thậm chí có lúc còn hắt nước sôi lên người. Chị X đã bị vi phạm những
quyền gì? Các chủ thể có trách nhiệm và những thủ tục cần thiết để bảo vệ
quyền của chị X là gì?