Câu hỏi tự luận PLĐC | Đại học Kinh Tế Quốc Dân

Câu 1: Anh T là lái xe của Công ty cổ phần X, trong khi đang làm nhiệm vụ được
công ty giao chở hàng về kho của Công ty, do phóng nhanh, vượt ẩu nên anh T đã gây
ra một vụ tai nạn giao thông làm bà A đang đi xe đạp cùng chiều tử vong tại chỗ, xe
đạp của bà A bị hư hỏng toàn bộ. Hãy cho biết trong trường hợp trên những trách
nhiệm pháp lý nào được áp dụng? Áp dụng đối với ai? Gợi ý:
Căn cứ vào điều 584 BLDS và điều 260 BLHS, trong trường hợp trên anh T phải chịu
TNHS và DS. Đồng thời công ty X cũng phải chịu trách nhiệm dân sự vào điều 597
BLDS về bồi thường thiệt hại do người của pháp nhân gây ra.
Câu 2: Anh Minh lấy chị Hoa và có con chung Vĩ (8 tuổi). Do cuộc sống vợ chồng
không hòa thuận, vợ chồng anh đã ly thân. Vĩ sống với mẹ, còn anh Minh sống với chị
Lan. Ở quê anh Minh còn có một người cha là ông An và em ruột là Nam. Đầu năm
2019, anh Minh về quê đón cha lên chơi, dọc đường hai cha con bị tai nạn phải vào
bệnh viện. Một ngày trước khi chết trong viện, anh Minh có di chúc miệng hợp pháp
là để lại tài sản của mình cho Lan. Vài ngày sau khi Minh chết, ông An cũng qua đời
không để lại di chúc. Sau đó, cô Lan và chị Hoa có tranh chấp với nhau về việc phân
chia di sản. Biết tài sản chung của Minh và Hoa là 12 tỷ, tài sản của ông An là 800 triệu.
a) Anh (chị) hãy giúp họ giải quyết vụ việc trên
b) Chia di sản trong trường hợp Minh và ông An chết cùng thời điểm, anh Minh
và ông An không để lại di chúc? Gợi ý:
a) Tài sản chung của Minh và Hoa là 1,2 tỷ → Di sản của Minh là 600 triệu
Những người được thừa kế theo pháp luật của Minh là: Hoa, Vĩ, ông An. Mỗi suất
thừa kế theo pháp luật = 600/3=200 triệu
Hoa, Vĩ, ông An mỗi người được hưởng 2/3 * 200 = 400/3 triệu
Lan được hưởng = 600 - 400/3 * 3= 200 triệu
Ông An chết không để lại di chúc nên Nam hưởng toàn bộ di sản của ông (do Nam
thuộc hàng thừa kế thứ nhất) → Nam hưởng = 800+400/3= 933,33 triệu
b) Nếu Minh và ông An chết cùng thời điểm
Những người được thừa kế theo pháp luật của Minh: Hoa, Vĩ → Mỗi suất thừa kế theo
pháp luật = 600/2 = 300 triệu
Người được thừa kế theo pháp luật của ông An: Nam
Hoa và Vĩ mỗi người được hưởng 2/3 * 300 = 200 triệu
Lan được hưởng = 600-200-200=200 triệu
Ông An chết không để lại di chúc nên Nam hưởng toàn bộ di sản của ông và bằng 800 triệu
Nếu Minh và ông An đều không để lại di chúc
Những người thừa kế theo pháp luật của Minh là: Hoa, Vĩ, ông An. Mỗi người được hưởng = 600/3=200 triệu
Lan không được hưởng thừa kế do Lan không phải vợ Minh
Nam là người thừa kế theo pháp luật của ông An nên số tiền Nam hưởng là = 200+ 800 = 1 tỷ
Câu 3: An sinh ngày 21/3/2000, vào ngày 22/3/2014 A thực hiện một hành vi theo
quy định BLHS có mức khung hình phạt cao nhất là 3 năm tù.
a) A có phải chịu trách nhiệm hình sự không?
b) Nếu A sinh năm 1998 thì sao? Gợi ý:
a) Theo khoản 1 điều 9 BLHS ta xác định được hành vi của A theo quy định pháp luật
được xếp vào tội phạm ít nghiêm trọng. A thực hiện hành vi khi đã đủ 14 tuổi, nhưng
vẫn dưới 16 tuổi nên căn cứ vào khoản 2 điều 12 BLHS ta có thể kết luận A không phải chịu TNHS
b) Nếu A sinh ngày 21/3/1998 thì khi thực hiện hành vi A đã đủ 16 tuổi, nên theo
khoản 1 điều 12 BLHS, A phải chịu TNHS
Câu 4: Các khẳng định sau là đúng hay sai?
a) Bộ, cơ quan ngang bộ của nước CHXHCNVN hoạt động theo chế độ lãnh đạo thủ trưởng tập thể
SAI vì Bộ, cơ quan ngang Bộ của nước ta hoạt động theo chế độ thủ trưởng
b) Mọi văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành đều là văn bản quy phạm pháp luật
SAI vì cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành cả văn bản áp dụng pháp luật
c) Hội đồng nhân dân là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương do nhân dân bầu ra
ĐÚNG vì theo điều 1 luật Tổ chức hội đồng nhân dân và uỷ ban nhân dân (2003) Hội
đồng nhân dân là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí,
nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, do nhân dân địa phương bầu ra, chịu
trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên.
d) “Năng lực hành vi của chủ thể” phụ thuộc vào độ tuổi, tình trạng sức khỏe, trình độ của chủ thể
SAI vì năng lực hành vi không phụ thuộc vào trình độ của chủ thể
e) Chủ thể không có năng lực hành vi không thể tham gia vào các quan hệ pháp luật
SAI vì chủ thể không có năng lực hành vi có thể tham gia vào các quan hệ pháp luật
thông qua người uỷ quyền, người giám hộ…
f) Hành vi chưa gây thiệt hại cho xã hội thì chưa xem là vi phạm pháp luật
SAI vì hành vi mà gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại cho xã hội, được quy định
trong các văn bản pháp luật là hành vi vi phạm pháp luật.
g) Phải là người đủ 18 tuổi trở lên thì mới được coi là chủ thể của vi phạm pháp luật
SAI vì chủ thể của hành vi vi phạm pháp luật có thể là bất cứ cá nhân tổ chức nào có
năng lực trách nhiệm pháp lý
h) Năng lực hành vi dân sự và năng lực pháp luật dân sự của cá nhân xuất hiện cùng lúc.
SAI vì Năng lực pháp luật dân sự của cá nhân có từ khi người đó sinh ra và chấm dứt
khi người đó chết. Nhưng năng lực hành vi xuất hiện khi cá nhân đủ 18 tuổi, trừ
trường hợp mất, khó khăn, hạn chế năng lực hành vi dân sự được quy định từ điều 22 đến 24 BLDS
i) Các ngành luật Việt Nam đều có chung phương pháp điều chỉnh
SAI vì căn cứ phân định các ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam là đối
tượng điều chỉnh và phương pháp điều chỉnh nên phương pháp của các ngành luật là khác nhau
Câu 5: Bằng quy định của Hiến pháp 2013, hãy chứng minh: Chính phủ là cơ
quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cao nhất trong bộ máy nhà nước ta Lời giải
Điều 94, Hiến pháp 2013 quy định: “Chính phủ là cơ quan hành chính cao nhất của
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền hành pháp, là cơ quan
chấp hành của Quốc hội”.
Là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất, Chính phủ thống nhất quản lý việc thực
hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội quốc phòng, an ninh và đối ngoại
của Nhà nước; bảo đảm hiệu lực của bộ máy nhà nước từ Trung ương đến cơ sở; bảo
đảm việc tôn trọng và chấp hành Hiến pháp và pháp luật; phát huy quyền làm chủ của
Nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; bảo đảm ổn định và nâng cao
đời sống vật chất và văn hóa của nhân dân.
Với địa vị pháp lý như vậy, Chính phủ có những nhiệm vụ và quyền hạn quy định tại
Điều 96, Hiến pháp 2013, trong đó có ba nhiệm vụ chính như sau:
- Tổ chức thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết
của Ủy ban thường vụ Quốc hội, lệnh, quyết định của Chủ tịch nước;
- Thống nhất quản lý về kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục, y tế, khoa học, công nghệ,
môi trường, thông tin, truyền thông, đối ngoại, quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự,
an toàn xã hội; thi hành lệnh động viên hoặc động viên cục bộ, lệnh ban bố tình trạng
khẩn cấp và các biện pháp cần thiết khác để bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm tính mạng, tài sản của Nhân dân;
- Bảo vệ quyền và lợi ích của Nhà nước và xã hội, quyền con người, quyền công dân;
bảo đảm trật tự, an toàn xã hội;
Câu 6: Hải quan sân bay N, thành phố H phát hiện và tạm giữ lô hàng trị giá 30 triệu
đồng do không khai báo đầy đủ của bà A, là tiếp viên hàng không của hãng VJ. Sau 10
ngày tạm giữ, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan sân bay N, thuộc Cục Hải quan thành
phố H đã ra quyết định: “Tịch thu lô hàng, xử phạt 10 triệu đồng đối với bà A. Bà A
cho rằng quyết định trên của Chi cục trưởng Chi cục Hải quan sân bay N là trái pháp
luật, xâm phạm trực tiếp tới quyền và lợi ích chính đáng của mình.
Hỏi: Để bảo vệ quyền và lợi ích của mình, bà A có thể thực hiện những hành vi pháp lý nào? Lời giải
Để bảo vệ quyền và lợi ích của mình bà A có thể thực hiện các hành vi pháp lý theo
trình tự sau đây quy định tại Điều 7, Luật khiếu nại 2011:
- Khiếu nại lần đầu đến Chi Cục trưởng Cục Hải quan sân bay N hoặc khởi kiện vụ án
hành chính tại tòa án nhân dân cấp huyện của thành phố H, nơi Chi cục Hải quan sân bay N đặt trụ sở.
- Khiếu nại lần lần hai đến Cục trưởng Cục Hải quan, thành phố H hoặc khởi kiện vụ
án hành chính tại tòa án nhân dân cấp huyện của thành phố H, nơi Chi cục Hải quan
sân bay N đặt trụ sở., nếu như không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần
đầu hoặc quá thời hạn mà khiếu nại không được giải quyết.
- Khởi kiện vụ án hành chính nếu như không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu
nại lần hai hoặc quá thời hạn mà khiếu nại không được giải quyết.
Câu 7: Xác định loại sự kiện pháp lý và chủ thể của từng quan hệ pháp luật phát
sinh trong sự kiện sau đây:
Công ty cổ phần A ký hợp đồng tuyển dụng B làm lái xe chở hàng của công ty. Trong
một lần chở hàng về công ty, do không làm chủ được tốc độ, B đã gây ra một tai nạn.
Hậu quả là chị C bị thương nặng, được đưa vào bệnh viện Z cấp cứu và điều trị, xe
máy của chị C bị hư hỏng toàn bộ. Lời giải
Các sự kiện pháp lý và quan hệ pháp luật có trong tình huống:
- Sự kiện “Công ty Cổ phần A ký hợp đồng tuyển dụng B làm lái xe chở hàng” là hành
vi do sự kiện diễn ra dựa trên ý chí của các bên. Hành vi này làm phát sinh quan hệ
pháp luật về Hợp đồng lao động, mà hai bên chủ thể của quan hệ này là Công ty Cổ phần A và B.
∙ Sự kiện “Trong một lần chở hàng về công ty, do không làm chủ được tốc độ, B đã
gây ra một tai nạn. Hậu quả là chị C bị thương nặng, được đưa vào bệnh viện Z cấp
cứu và điều trị, xe máy của chị C bị hư hỏng toàn bộ” có thể là sự biến nếu như sự
việc diễn ra nằm ngoài ý chí của B, do một lý do khách quan nào đó. Nó cũng có thể
là hành vi trong trường hợp B chạy quá tốc độ cho phép. Sự kiện này có thể làm phát sinh các quan hệ sau:
+ Quan hệ về bồi thường thiệt hại giữa Công ty cổ phần A và chị C. Sở dĩ một bên chủ
thể là Công ty cổ phần A (có tư cách pháp nhân) bởi B là người của công ty này, gây
tai nạn làm thiệt hại tài sản và sức khỏe của C, do đó Công ty A phải có trách nhiệm
bồi thường thiệt hại theo quy định tại Điều 597 của Bộ luật dân sự 2015
+ Quan hệ hoàn trả tiền bồi thường giữa Công ty A và B hại theo quy định tại Điều
597 của Bộ luật dân sự 2015
Câu 8: Các khẳng định sau đây là đúng hay sai? Giải thích?
1. Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoạt động theo chế độ một thủ trưởng.
Khẳng định SAI. Vì Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoạt động
theo chế độ tập thể lãnh đạo, quyết định theo đa số theo quy định tại Điều 43, Luật tổ chức chính phủ 2015.
2. Các quan hệ phát sinh trong đời sống xã hội là quan hệ pháp luật. Lời giải
Khẳng định SAI. Vì các quan hệ phát sinh trong đời sống xã hội chỉ đơn thuần là quan
hệ xã hội. Để trở thành quan hệ pháp luật, quan hệ xã hội này phải có sự kiện pháp lý
diễn ra và được quy phạm pháp luật điều chỉnh.
Câu 9: Trình bày vị trí, chức năng của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất ở trung ương. Lời giải
Cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất ở trung ương là Quốc hội.
Vị trí pháp lý của Quốc hội được quy định tại Điều 69, Hiến pháp 2013: “Quốc hội là
cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực cao nhất của nước Cộng
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.
Trong đó, tính đại biểu cao nhất của nhân dân được thể hiện:
- Quốc hội do Nhân dân cả nước bầu ra
- Đại biểu Quốc hội là người đại diện cho nhân dân trong cơ quan quyền lực
- Đại biểu Quốc hội đại diện cho mọi tầng lớp, thành phần, giới tính, tôn giáo trong xã hội
- Quốc hội được giao những chức năng, nhiệm vụ lớn phục vụ cho lợi ích chung của
toàn dân tộc, toàn thể nhân dân cả nước
- Quốc hội là nơi thể hiện tâm tư, nguyện vọng của nhân dân cả nước. Tính quyền lực
nhà nước cao nhất thể hiện ở chỗ:
- Quốc hội là nơi thống nhất quyền lực nhà nước – những quyền lực được nhân dân giao phó
- Quốc hội kiểm tra, giám sát, phân công thực hiện quyền lực nhà nước đối với các cơ quan khác ở trung ương
- Ban hành những văn bản có giá trị pháp lý cao nhất quốc gia: Hiến pháp và các đạo luật
- Quyết định những vấn đề quan trọng, trọng đại nhất của đất nước
Chức năng của Quốc hội được chia thành 3 nhóm chức năng chính và được cụ thể hóa
thành các nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể quy định tại Điều 70, Hiến pháp 2013 như:
- Làm Hiến pháp và sửa đổi Hiến pháp; Làm luật và sửa đổi luật - Thực hiện quyền giám sát tối cao
- Quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước: chính sách kinh tế - xã hội; chính
sách tài chính – tiền tệ; chính sách dân tộc, tôn giáo; chính sách đối ngoại;….
Câu 10: Hãy xác định quan hệ pháp luật, chủ thể của quan hệ pháp luật phát sinh từ sự kiện sau:
Sau bữa ăn trưa của công ty X, hơn 300 công nhân của công ty bị ngộ độc thức ăn và
được đưa vào bệnh viện cấp cứu. Được biết bữa ăn trưa của công ty X do doanh
nghiệp tư nhân Z chế biến theo hợp đồng dịch vụ giữa công ty X và DN tư nhân Z.
Sau khi kiểm tra các mẫu phần thức ăn của DN tư nhân Z, cơ quan y tế đã phát hiện
thực phẩm chế biến thức ăn của DN tư nhân Z không đạt tiêu chuẩn chất lượng, có
chứa hàm lượng thuốc bảo vệ thực vật quá 30 lần so với mức cho phép. Lời giải Các quan hệ pháp luật:
- Quan hệ Hợp đồng lao động giữa công ty X và 300 công nhân
- Quan hệ hợp đồng dịch vụ giữa công ty X và doanh nghiệp tư nhân Z Trò chuyện trực tuyến
- Quan hệ bồi thường thiệt hại giữa doanh nghiệp tư nhân Z với 300 công nhân của công ty X.
- Quan hệ xử lý hành chính hoặc hình sự về vệ sinh an toàn thực phẩm giữa doanh
nghiệp tư nhân Z với các cá nhân, cơ quan, tổ chức nhà nước có thẩm quyền, tùy
thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hành vi.
Câu 11: Xác định loại chế tài và chủ thể có thẩm quyền áp dụng trong quan hệ phát
sinh từ sự kiện sau: Ông K là giám đốc kiêm chủ tịch hội đồng quản trị và là đại diện
pháp nhân của công ty cổ phần X. Ông K ra quyết định sa thải đối với anh M do anh
M nhiều lần vi phạm nội quy của công ty. Lời giải
Vì anh M vi phạm nội quy của Công ty X được coi là vi phạm kỷ luật nên chế tài
tương ứng áp dụng trong trường hợp này là chế tài kỷ luật. Hơn nữa, hình thức sa thải
là một loại chế tài được quy định tại Bộ luật lao động 2012.
Chủ thể có thẩm quyền áp dụng là: Công ty Cổ phần X – trong đó, ông K là người đại diện.
Câu 12: Khẳng định sau đây đúng hay sai? Giải thích?
Đối với các vấn đề xảy ra trên lãnh thổ Việt Nam, trong mọi trường hợp đều áp dụng
theo quy định của pháp luật Việt Nam. Lời giải
Khẳng định sai. Với các vấn đề xảy ra trên lãnh thổ Việt Nam, có những trường hợp
không áp dụng theo quy định của pháp luật Việt Nam. Ví dụ như, trường hợp có sự
khác nhau giữa quy định của Bộ luật dân sự và điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của
điều ước quốc tế (Khoản 4, Điều 4, Bộ luật dân sự 2015)
Câu 13: Trình bày khái niệm, đặc điểm của văn bản quy phạm pháp luật. Phân biệt
văn bản quy phạm pháp luật với văn bản áp dụng pháp luật. Lời giải
Theo Khoản 1, Điều 2, Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật: “Văn bản quy
phạm pháp luật là văn bản có chứa quy phạm pháp luật được ban hành đúng thẩm
quyền, hình thức, trình tự, thủ tục quy định.”
Từ khái niệm trên có thể thấy, văn bản quy phạm pháp luật có những đặc điểm sau: -
Do các cơ quan nhà nước hoặc người có thẩm quyền ban hành hoặc phối hợp ban hành
- Hình thức do luật định.
- Việc ban hành phải theo thủ tục, trình tự luật định.
- Nội dung chứa các quy phạm pháp luật
- Được Nhà nước đảm bảo thực hiện bằng các biện pháp thích hợp. - Là loại nguồn
quan trọng nhất của pháp luật.
Phân biệt văn bản quy phạm pháp luật và văn bản áp dụng pháp luật Tiêu chí
Văn bản quy phạm pháp luật
Văn bản áp dụng pháp luật Đặc điểm
Chứa các quy phạm pháp luật
Chứa các quy tắc xử sự đặc biệt
Áp dụng nhiều lần đối với nhiều
Áp dụng một lần đối với chủ thể
cá nhân, tổ chức cụ thể
Được nhà nước đảm bảo thực hiện Mang tính cưỡng chế nhà nước cao Thẩm
Các cơ quan quy định tại Luật ban
Các cá nhân, tổ chức có quyền ban hành
hành văn bản quy phạm pháp luật: thẩm quyền nhưng Quốc hội, Chính phủ,… thường là cá nhân
Hình thức, tên gọi
15 hình thức (Điều 4 – Luật ban Chưa được pháp điển
hành quy phạm pháp luật: Hiến hóa, nhưng thường dưới
pháp, Luật, Nghị định, Thông tư,… dạng: quyết định, bản án, lệnh,… Phạm vi áp dụng
Tất cả các đối tượng thuộc phạm vi
Chỉ có hiệu lực đối với
điều chỉnh trên cả nước hoặc đơn vị
một số đối tượng được hành chính nhất định xác định đích danh trong văn bản Thời gian có hiệu
Lâu dài, mức độ ổn định phụ thuộc Ngắn, theo vụ việc lực
vào phạm vi và đối tượng điều chỉnh Cơ sở ban hành
Là nguồn luật. Dựa trên Hiến pháp, Không là nguồn luật.
Luật, các văn bản quy phạm pháp
Dựa vào ít nhất một văn
luật có hiệu lực cao hơn bản quy phạm pháp luật hoặc văn bản áp dụng
pháp luật của chủ thể có thẩm quyền. Trình tự ban hành
Tuân theo trình tự quy định tại Luật Không có trình tự luật
ban hành văn bản quy phạm pháp định luật
Sửa đổi, hủy bỏ
Theo trình tự, thủ tục luật định Thường do tổ chức, cá nhân ban hành
Câu 14: Xác định loại sự kiện pháp lý và chủ thể của quan hệ pháp luật trong tình huống sau:
Anh T là nhân viên lái xe chở đá cho một nhà thầu xây dựng. Trong một lần làm việc,
do tránh hai bạn học sinh đi xe đạp điện trên làn đường của ô tô, anh T đánh lái khiến
xe bị đổ, đá trên xe rơi vào một chiếc ô tô đang đỗ ở ven đường, khiến xe này hư hỏng
nặng. Chủ chiếc xe ô tô 7 chỗ đã yêu cầu bồi thường. Lời giải
Sự kiện pháp lý trong tình huống là: “Trong một lần làm việc, do tránh hai bạn học
sinh đi xe điện trên làn đường của ô tô, anh T đánh lái khiến xe bị đổ, đá trên xe rơi
vào một chiếc ô tô 7 chỗ đang đỗ ở ven đường, khiến xe này hư hỏng nặng. Chủ chiếc
xe ô tô 7 chỗ đã yêu cầu bồi thường.” Đây là sự biến bởi hành vi gây ra thiệt hại
không phụ thuộc vào ý chí của anh T.
Như vậy, quan hệ pháp luật trong trường hợp này là quan hệ dân sự về bồi thường
thiệt hại. Chủ thể trong quan hệ này là chủ chiếc xe 7 chỗ và 2 bạn học sinh đi xe đạp
điện. Sở dĩ, anh T hay nhà thầu xây dựng không phải chịu trách nhiệm bồi thường vì những lý do sau:
- Hành vi đi xe đạp điện trên làn đường của 2 bạn học sinh là vi phạm luật giao thông
- Hành vi gây thiệt hại của anh T là trong tình thế cấp thiết bởi anh T đã không còn
cách nào khác phải đánh lái để tránh 2 bạn học sinh. Nếu không kịp tránh, hậu quả và
thiệt hại sẽ còn nghiêm trọng hơn nhiều khi anh T đâm vào 2 bạn học sinh.
- Theo quy định tại Khoản 2, Điều 592: “Người gây ra tình thế cấp thiết dẫn đến thiệt
hại thì phải bồi thường cho người bị thiệt hại”. Do vậy, chủ thể gây ra tình thế cấp
thiết là 2 bạn học sinh phải bồi thường thiệt hại cho chủ xe 7 chỗ. Tùy thuộc vào độ
tuổi và khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của 2 bạn học sinh mà năng lực chịu
trách nhiệm bồi thường thiệt hại là khác nhau theo Điều 586, Bộ luật dân sự 2015.
Câu 15: Quốc hội ban hành 1 văn bản quy phạm pháp luật về 1 loại thuế mới. Văn
bản đó được Quốc hội ban hành dưới hình thức pháp lí nào? Hãy viết kí hiệu của
văn bản quy phạm pháp luật đó? Lời giải
Văn bản này được ban hành dưới hình thức Luật vì:
- Xét về thẩm quyền ban hành: Quốc hội có thẩm quyền ban hành 2 loại văn bản là
Luật và Nghị quyết theo khoản 2, điều 2 của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015.
- Xét về mục đích ban hành: Theo điểm c, khoản 1 điều 15 của Luật Ban hành văn bản
quy phạm pháp luật 2015: “Quốc hội ban hành luật để quy định: Chính sách cơ bản về
tài chính, tiền tệ quốc gia, ngân sách nhà nước; quy định, sửa đổi hoặc bãi bỏ các thứ
thuế.” Vì vậy, Quốc hội sẽ ban hành luật để quy định về một loại thuế mới.
Kí hiệu (Theo điểm a, khoản 3, điều 10 của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp
luật 2015): Luật số 13/2008/QH12
Câu 16: Các khẳng định sau đây là đúng hay sai? Giải thích?
1. Nhiệm kỳ của quốc hội luôn cố định là 5 năm
2. Mọi quy phạm pháp luật đều có bộ phận giả định. Lời giải
1. Khẳng định SAI. Vì tại Khoản 3, Điều 2, Luật tổ chức Quốc hội 2015 có quy định:
“Trong trường hợp đặc biệt, nếu ít nhất hai phần ba tổng số đại biểu Quốc hội biểu
quyết tán thành thì Quốc hội rút ngắn hoặc kéo dài nhiệm kỳ của mình theo đề nghị
của Ủy ban thường vụ quốc hội. Việc kéo dài nhiệm kỳ của một khóa Quốc hội không
được quá 12 tháng, trừ trường hợp có chiến tranh.” Như vậy, nhiệm kỳ của Quốc hội
có thể ngắn hơn hoặc nhiều hơn 05 năm, nhưng không quá 06 năm, trừ trường hợp có chiến tranh.
2. Khẳng định SAI. Vì ngoài những quy phạm thông thường có cấu tạo: giả định –
quy định – chế tài thì có những quy phạm đặc biệt không có cấu trúc này như quy
phạm định nghĩa, quy phạm quy tắc, quy phạm xung đột trong tư pháp quốc tế,…
Câu 17: Hãy so sánh những điểm giống nhau, khác nhau và mối quan hệ giữa
pháp luật với những quy định trong điều lệ của 1 tổ chức chính trị xã hội ( vd cụ
thể ) trong việc điều chỉnh các quan hệ xã hội. GỢI Ý:
1. Các đặc trưng của pháp luật:
- Tính quy phạm phổ biến: Pháp luật là những quy tắc xử sự chung, là khuôn mẫu
chung, được áp dụng nhiều lần, ở nhiều nơi, với tất cả mọi người, trong mọi lĩnh vực
của đời sống xã hội. Nó làm nên giá trị công bằng, bình đẳng của pháp luật, vì bất kì
ai ở trong điều kiện, hoàn cảnh nhất định cũng pahri xử sự theo khuôn mẫu được pháp luật quy định.
- Tính quyền lực, bắt buộc chung: Pháp luật do nhà nước ban hành và được bảo đảm
thực hiện bằng sức mạnh của quyền lực nhà nước, là quy định bắt buộc với tất cả mọi
cá nhân, tổ chức, ai cũng phải xử sự theo pháp luật, nếu không sẽ bị áp dụng những
biện pháp cần thiết, kể cả cưỡng chế để buộc họ tuân theo hoặc để khắc phục những
hậu quả do việc làm trái pháp luật của họ gây nên.
- Tính xác định chặt chẽ về mặt hình thức: Hình thức thể hiện của pháp luật là các văn
bản có chưa quy phạm pháp luật do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành, gọi là
các văn bản quy phạm pháp luật. Văn bản này đòi hỏi diễn đạt phải chính xác, một
mặt nghĩa để ai đọc cũng hiểu đúng và thực hiện chính xác các quy định; cơ quan nhà
nước nào có thẩm quyền ban hành những hình thức văn bản nào đều được quy định
chặt chẽ trong Hiến pháp và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
2. Nội quy trường, Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh khác văn bản quy
phạm pháp luật ở chỗ:
Nội quy trường học do Bam Giám hiệu nhà trường ban hành, có tính bắt buộc đối với
học sinh trong phạm vi nhà trường ấy. Còn điều lệ Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh là sự thỏa thuận cam kết thi hành của những người tự nguyện gia nhập tổ chức
Đoàn. Những văn bản này không mang tính quy phạm phổ biến, không mang tính bắt
buộc chung và không phải là văn bản quy phạm mang tính quyền lực của nhà nước.
Câu 18: Ông A kết hôn với bà B sinh được 5 người con. Anh con cả đã chết để lại 2
con: 1 trai & 1 gái đã thành niên. Gia tài của Ông bà gồm 2 ngôi nhà: 1 ngôi nhà trị
giá 100 triệu đồng, 1 cái trị giá 200 triệu đồng. Trước khi chết Ông A lập di chúc cho
bà B một ngôi nhà trị giá 100 triệu đồng. Biết đứa con trai út của Ông bà đã sinh được
1 cháu trai đã thành niên. Sau đó anh con trai út này đã bị tai nạn & bị tâm thần. Anh
(chị) hãy chia tài sản của ông A? GỢI Ý:
Theo đề bài ta thì tài sản chung của ông A và bà B là 300 triệu.
Di sản của ông A là 300/2 = 150 triệu.
Ông A để lại cho bà B 100 triệu.
Như vậy giá trị tài sản còn lại sẽ được chia theo pháp luật là 150 – 100 = 50 triệu.
Những người được hưởng thừa kế theo pháp luật gồm bà B và 05 người con; do anh
con cả mất nên theo Điều 652 BLDS 2015 thì 02 con của anh cả sẽ được hưởng thừa kế kế vị.
Mỗi người được hưởng là 50/6 = 8,33
Mỗi người con của anh cả là 8,33/2 = 4,165.
Câu 19: Phân biệt hành vi vi phạm pháp luật với hành vi trái pháp luật? Gợi ý:
Vi phạm pháp luật là hành vi trái pháp luật và có lỗi, do chủ thể có năng lực trách
nhiệm pháp lý thực hiện, xâm hại đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ. Hành
vi trái pháp luật là hành vi được thực hiện trái với những quy định của pháp luật. Như
không làm những việc à pháp luật yêu cầu, làm những việc mà pháp luật cấm, quá
phạm vi cho phép của pháp luật
Về nguyên tắc, mọi hành vi vi phạm pháp luật đều phải chịu trách nhiệm pháp lý. Tuy
nhiên trên thực tế, nếu có hành vi vi phạm pháp luật được thực hiện mà không biết ai
là người đã thực hiện thì không thể truy cứu trách hiệm pháp lý. Hoặc khi cơ quan nhà
nước biết về hành vi vi phạm pháp luật thì đã hết thời hiệu truy cứu trách hiệm pháp lý
thì người thực hiện hành vi vi phạm pháp luật không phải chịu trách nhiệm pháp lý nữa
• Vi phạm pháp luật phải là hành vi do người có năng lực trách nhiệm pháp lý thực
hiện. Trong pháp luật, sự ộc lập gánh chịu trách nhiệm pháp lý chỉ quy định đối với
những người có khả năng tự lựa chọn được cách xử sự à có sự tự do ý chí, tức là
người đó phải có khả năng nhận thức, điều khiển được hành vi của mình. Vì vậy,
những ành vi mặc dù trái pháp luật nhưng do những người không có năng lực hành vi,
người mất năng lực hành vi thực hiện thì vẫn không bị coi là vi phạm pháp luật.
• Vi phạm pháp luật là những hành vi trái pháp luật nhưng hành vi trái pháp luật đó
phải chứa đựng lỗi của chủ thể của hành vi. Để xác định hành vi vi phạm pháp luật
phải xem xét cả mặt chủ quan của hành vi, tức là xác định lỗi của họ là biểu hiện trạng
thái tâm lý của người thực hiện hành vi đó. Trạng thái tâm lý đó có thể là cố ý hay vô
ý. Lỗi là yếu tố không thể thiếu được để xác định hành vi vi phạm pháp luật. Nếu một
hành vi trái pháp luật được thực hiện do những điều kiện và hoàn cảnh khách quan mà
chủ thể hành vi đó không thể ý thức hoặc lường trước được thì họ không thể bị coi là
có lỗi, và do đó không thể bị coi là vi phạm pháp luật.Có những trường hợp có vi
phạm pháp luật nhưng chủ thể không phải chịu trách nhiệm pháp lý. Đó là những
trường hợp chủ thể không có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình như:
mắc bệnh tâm thần; chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự... Nhưng trên phương diện
lý luận, thì đã có vi phạm pháp luật thì phát sinh trách nhiệm pháp lý. Còn thực tế chịu
trách nhiệm hay thực hiện trách nhiệm hay không thì tùy từng hoàn cảnh cụ thể mà
pháp luật sẽ có những chế tài cụ thể.
Câu 20: X và P rủ nhau đi săn thú rừng, khi đi X và P mỗi người mang theo khẩu
súng săn tự chế. Hai người thỏa thuận người nào phát hiện có thú dữ, trước khi bắn sẽ
huýt sáo 3 lần, nếu không thấy phản ứng gì sẽ bắn. Sau đó họ chia tay mỗi người một
ngả. Khi X đi được khoảng 200 mét, X nghe có tiếng động, cách X khoảng 25 mét. X
huýt sáo 3 lần nhưng không nghe phản ứng gì của P. X bật đèn soi về phía có tiếng
động thấy có ánh mắt con thú phản lại nên nhằm bắn về phía con thú. Sau đó, X chạy
đến thì phát hiện P đã bị trúng đạn nhưng chưa chết hẳn. X vội đưa P đến trạm xá địa
phương để cấp cứu, nhưng P đã chết trên đường đi.
a, Xác định tội danh của X?
b, Phân tích yếu tố khách thể, chủ thể? Lỗi của X là vô ý do quá tự tin hay cẩu thả? Gợi ý:
a, Căn cứ vào tình huống đã cho thì X phạm tội vô ý làm chết người theo khoản 1
Điều 128 BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017): “Người nào vô ý làm chết người,
thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm”.
b, * Khách thể của tội phạm:
Khách thể của tội vô ý làm chết người là quyền nhân thân, đây là một trong những
khách thể quan trọng nhất được luật hình sự bảo vệ. Đó là quyền sống quyền được tôn
trọng và bảo vệ tính mạng. Đối tượng của tội này là những chủ thể có quyền được tôn
trọng và bảo vệ về tính mạng. Đó là những người đang sống, những người đang tồn tại
trong thế giới khách quan với tư cách là con người – thực thể tự nhiên và xã hội. Như
vậy, trong tình huống trên X tước đoạt tính mạng của P, xâm phạm tới quan hệ nhân
thân được luật hình sự bảo vệ.
* Chủ thể của tội phạm:
Chủ thể của tội vô ý làm chết người là chủ thể thường, là người có năng lực TNHS và
đạt độ tuổi luật định. Trong khuôn khổ của tình huống đã cho thì là người có đủ năng
lực TNHS và đạt độ tuổi luật định.
=> Từ những phân tích về các yếu tố cấu thành tội phạm nêu trên, xét thấy có đủ cơ sở
để kết luận X phạm tội vô ý làm chết người theo khoản 1 Điều 128 BLHS năm 2015
(sửa đổi, bổ sung 2017).
Ngoài ra, trong trường hợp này X sẽ bị phạt hành chính vì sử dụng vũ khí cấm tại
khoản 3 Điều 10 Nghị định 167/2013/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính
trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng,
chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng chống bạo lực gia đình
*Trong trường hợp này, X phạm tội vô ý làm chết người với lỗi vô ý vì quá tự tin. Bởi
vì X tuy thấy hành vi của mình có thể ra hậu quả làm chết người nhưng cho rằng hậu
quả đó sẽ không xảy ra nên vẫn thực hiện và đã gây ra hậu quả chết người đó. – Về lí
trí: X nhận thức tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi của mình, thể hiện ở chỗ
thấy trước hậu quả làm chết người do hành vi của mình có thể gây ra nhưng đồng thời
lại cho rằng hậu quả đó không xảy ra. Như vậy, sự thấy trước hậu quả làm chết người
ở đây thực chất chỉ là sự cân nhắc đến khả năng hậu quả đó xảy ra hay không và kết
quả người phạm tội đã loại trừ khả năng hậu đó quả xảy ra. – Về ý chí: X không mong
muốn hành vi của mình sẽ gây ra cái chết cho P, nó thể hiện ở chỗ, sự không mong
muốn hậu quả của X gắn liền với việc X đã loại trừ khả năng hậu quả xảy ra. X đã cân
nhắc, tính toán trước khi hành động, thể hiện ở chỗ X đã huýt sáo như thỏa thuận với
P và chỉ đến khi không nghe thấy phản ứng gì của P, X mới nhằm bắn về phía có ánh
mắt con thú nhưng hậu quả là đã bắn chết P. Và khi X xách súng chạy đến thì phát
hiện P đã bị trúng đạn nhưng chưa chết hẳn, X đã vội đưa P đến trạm xá địa phương
để cấp cứu, nhưng P đã chết trên đường đi. Điều này đã chứng tỏ X không mong
muốn hậu quả chết người xảy ra. Như vậy, hình thức lỗi của X trong trường hợp trên
là lỗi vô ý vì quá tự tin.